NOTA RINGKAS : BAB 3 FORMULA KIMIA DAN PERSAMAAN

Ion Positif (Kation)

Formula kimia sebatian ionik dan sebatian kovalen

Kation

1.

Sebatian ionik terdiri daripada kation (ion positif) dan anion (ion negatif).

2.

Sebatian ionik adalah neutral secara elektrikal kerana jumlah bilangan cas positif
adalah sama dengan jumlah bilangan cas negatif.

3.

Sebagai contoh, kuprum(II) klorida, CuCl2 terdiri daripada 1 ion Cu2+ dan
2 ion Cl .
Jumlah cas positif bagi ion Cu2+ = +2
Jumlah cas negatif bagi ion Cl = 2(1) = 2
Jumlah cas dalam kuprum(II) klorida

Kita boleh membina formula sebatian ionik jika kita tahu cas pada kation dan anion
yang hadir dalam sebatian tersebut.

5.

Jadual 1 menunjukkan sebahagian formula kation dan anion. (Hafal)

Ion Positif (Kation)
Kation
Ion litium
Ion natrium
Ion kalium
Ion hidrogen
Ion argentum
Ion ammonium
Ion kuprum(I)
Ion kuprum(II)
Ion ferum(II)
Ion plumbum(II)
Ion mangan(II)
Ion nikel(II)
Ion stanum(II)
Ion kalsium
Ion barium
Ion magnesium
Ion zink
Ion ferum(III)
Ion kromium(III)

Formula
Li+
Na+
K+
H+
Ar+
NH4+
Cu+
Cu2+
Fe2+
Pb2+
Mn2+
Ni2+
Sn2+
Ca2+
Ba2+
Mg2+
Zn2+
Fe3+
Cr3+

6.

+1

+2

+3

Anion

7.

Ion fluorida
Ion klorida
Ion bromida
Ion iodida
Ion hidrida
Ion hidroksida
Ion bikarbonat
Ion manganat(VII)
Ion nitrat
Ion nitrit
Ion etanoat
Ion klorat(V)
Ion oksida
Ion karbonat
Ion sulfat
Ion sulfit
Ion sulfida
Ion tiosulfat
Ion kromat(VI)

Formula
F
Cl
Br
I
H
OH
HCO3
MnO4
NO3
NO2
CH3COO
ClO3
O2
CO32SO42
SO32
S2
S2O32
CrO42

Anion

Cas

X m+
+m
n
a

Cas

Cr2O72
PO43

2
3

Y n
n
m
b

Jadual 2 menunjukkan sebahagian daripada sebatian kovalen. Anda dinasihatkan untuk

menghafal formula-formula sebatian kovalen di bawah.
Formula
Nama asid
Formula kimia
kimia
Gas bromin
Br2
Asid hidroklorik
HCl
Gas nitrogen
N2
Asid nitrik
HNO3
Gas klorin
Cl2
Asid sulfurik
H2SO4
Gas hidrogen
H2
Asid etanoik
CH3COOH
Gas oksigen
O2
Asid fosforik
H3PO4
Gas ammonia
NH3
Gas karbon dioksida
CO2
Gas nitrogen dioksida
NO2
Gas sulfur dioksida
SO2
Gas sulfur trioksida
SO3
Gas hidrogen klorida
HCl
Jadual 2 Formula sebahagian sebatian kovalen
Nama gas

~ Selamat Menghafal ~
2

Formula

Bagaimana untuk membina formula bagi sebatian ionik?

Langkah 1: Berdasarkan formula ion, tulis cas bagi kation dan anion.
Langkah 2: Tentukan bilangan kation dan anion yang diperlukan dengan cara
menyilangkan nilai cas kation dan anion.
Langkah 3: Cari nisbah teringkas nombor tersebut.
Ion
Cas ion
Persilangan
Nisbah teringkas

Ion Negatif (Anion)

Cas

Cas

Ion aluminium
Al3+
+3
Ion dikromat(VI)
Ion plumbum(IV)
Pb4+
Ion fosfat
+4
Ion stanum(IV)
Sn4+
Ion vanadium(V)
V5+
+5
Jadual 1 Formula sebahagian kation dan anion

= (+2) + (2)
= 0 neutral secara elektrikal

4.

Formula

Ion Negatif (Anion)

Disediakan oleh : Cikgu Mohd Rizuan Mohd Nor

Sumber : Revision 333o
You & I have chemistry

LATIHAN PENGUKUHAN (Latihan diulang sehingga FAHAM)

1. Tulis formula bagi setiap bahan yang berikut. (Hafal)
a) Air

: H2O

b) Gas nitrogen

: N2

c) Gas oksigen

: O2

d) Gas ammonia

: NH3

e) Cecair bromin

: Br2

f) Gas karbon dioksida

: CO2

g) Gas nitrogen dioksida

: NO2

h) Gas hidrogen klorida

: HCl

2. Tulis formula bagi setiap asid yang berikut. (Hafal)

a) Asid sulfurik

: H2SO4

b) Asid nitrik

: HNO3

c) Asid etanoik

: CH3COOH

d) Asid hidroklorik

: HCl

e) Asid fosforik

: H3PO4

3. Bina formula bagi setiap sebatian ionik yang berikut. (Hafal Jadual 1)
a) Litium oksida

: Li2O

b) Kalsium oksida

: CaO Ca2O2

c) Kuprum(I) oksida

: Cu2O

d) Ferum(II) oksida

: FeO

e) Vanadium(V) oksida

: V2O5

f) Natrium karbonat

: Na2CO3

Fe2O2

g) Magnesium karbonat

: MgCO3 Mg2(CO3)2

h) Kuprum(II) karbonat

: CuCO3 Cu2(CO3)2

i) Argentum nitrat

: AgNO3

j) Aluminium nitrat

: Al(NO3)3

k) Nikel(II) nitrat

: Ni(NO3)2

l) Kalium sulfat

: K2SO4

m) Barium sulfat

: BaSO4 Ba2(SO4)2

n) Plumbum(II) sulfat

: PbSO4 Pb2(SO4)2

o) Natrium hidroksida

: NaOH

p) Magnesium hidroksida

: Mg(OH)2 MgOH2

q) Mangan(II) klorida

: MnCl2

r) Ferum(III) klorida

: FeCl3

s) Kalium manganat(VII)

: KMnO4

t) Natrium klorat(V)

: NaClO3

u) Kalium etanoat

: CH3COOK KCH3COO

v) Natrium tiosulfat

: Na2S2O3

w) Kalium dikromat(VII)

: K2Cr2O7

x) Plumbum(IV) oksida

: PbO2 Pb2O4

y) Ketulan marmar
(Kalsium karbonat)

: CaCO3 Ca2(CO3)2

z) Air kapur
(Kalsium hidroksida)

: Ca(OH)2 CaOH2

~ Selamat Membuat Latihan ~

Disediakan oleh : Cikgu Mohd Rizuan Mohd Nor
Sumber : Revision 333o
Chemistry is fun