TINGKATAN 1

Tanah Pamah
Dataran
Lambah
Lembangan
Delta
Paya

BENTUK MUKA BUMI

Tanah Tinggi
Gunung lipat muda
Gunung lipat tua
Banjaran
Dataran tinggi

Hakisan Ombak
Tebing tinggi
Tanjung
Gua
Teluk
Gerbang laut
Batu tunggul
Batu sisa

Pinggir Laut
Mendapan ombak
Pantai
Anak tanjung/tetanjung
Beting pasir
Tombola
Lagun

SALIRAN
reranting

Struktur
batuan sama
keras di
kwsn batu
mendak

jejala

sepunca
(jejari)

Batuan
keras lembut Mengalir
semua arah
berselang
dari kwsn
seli
tanah tinggi

PROFIL SUNGAI
Hulu
lurah V
air terjun
lubang periuk jeram

Pola Sungai
bawah
tanah

sejajar

bersirat

Anak sungai
Di kwsn
bercantum
batu
dengan anak
kapur
sungai utama
yang poros

Tengah
likuan sungai
lurah W

Banyak
alur cth:
delta

dataran mendap
tasik ladam

JENIS-JENIS BENTUK MUKA BUMI DAN POTENSI / KEPENTINGAN

Bentuk Muka Bumi
Tanah Tinggi
Cerun Bukit
Sungai
Potensi / Kepentingan
-Pelancongan
Pertanian
Pengangkutan
-Pertanian hawa
sederhana
Malaysia
-Cameron Highland
-Sayur dan bunga
sabah dan sarawak
-Kundasang
(cameron highland)
(Mengangkutan
-getah dan kelapa sawit
penumpang dan kayu
(cerun bukit)
balak)
Luar Malaysia
Switzerland
Jawa Indonesia
Thailand (Chao phraya)
(meluncur salji dan
Meluas / lava bes (padi)
mendaki gunung)

saliran
darat (pola
berpusat)

Sungai
mengalir
ke tasik

Hilir
tetambak
delta (aluivium)

Tasik
Perikanan

-kurang penting
-saiz kecil
-tangkapan sedikit
-aktiviti sambilan
Tonle sap (Kampuchea)
-penting
-tasik besar
-tangkapan banyak
-aktiviti sambilan
NOTA GEOGRAFI T1, 2 & 3

Bentuk muka bumi di sepanjang aliran sungai

Peringkat Hulu (muda)
Peringakat Tengah (Dewasa)
Peringkat Hilir (Tua)

Jeram
Hakisan pada batuan keras secara
berselang seli

Air Terjun
Hakisan pada batuan lembut

Lubang Periuk
Hakisan dasar sungai

Susuh bukit berpanca

Hakisan berlaku di bahagian
sungai

tebing tinggi sungai

Pemendapan dan hakisan berlaku
di tebing yang bertentangan

likuan sungai
Aktiviti pengangkutan dan
pemendapan berlaku

likuan sungai dan tasik ladam

tetambak akibat perasaan
pemendapan

tetambak dan dataran banjir

pemendapan menyebabkan dasar
sungai menjadi cetek

delta
apabila sungai mengalir sampai di
muara sungai, bahan-bahan muatan
akan termendap & membentuk delta

PERGERAKAN BUMI DLM SISTEM SURIA

& PENGARUH TERHDP CUACA & IKLIM
Putaran Bumi
Peredaran bumi

Siang malam (24

jam sehari)
Pembiasan angin
& arus laut
Pasang surut air
laut

FAKTOR YG MEMPENGARUHI CUACA /

IKLIM MALAYSIA
Kedudukan
Angin Monsun
Garis Lintang
Timur Laut
Khatulistiwa
Barat Daya
Ketinggian
Kepulauan
Setiap kenaikan 165
Pengaruh
o
kesederhanaan laut
meter suhu turun 1 C

Empat musim
Siang malam tak sama
panjang
Setahun 365 hari

NOTA GEOGRAFI T1, 2 & 3

KESAN KEGIATAN MANUSIA TERHADAP ALAM SEKITAR

Pembalakan
Pertanian
Hakisan tanah
Sungai tercemar
Pencemaran sungai
Keasidan tanih bertambah
Banjir
Kesuburan tanih berkurangan
Kehilangan flora dan fauna
Pencemaran udara
Suhu meningkat
Langkah atasi
Penghutan semula
penggunaan baja organik
Hutan simpan / tanah negara
Kaedah biologi
Ladang hutan

CIRI-CIRI IKLIM KHATULISTIWA

Suhu
Hujan
o
Jumlah hujan tahunan 2600mm
Setara sepanjang tahun (27 C)
o
Sepanjang tahun
Julat suhu tahunan 1 C o
Hujan perolakan akibat
3 C(kecil)
pemanasan perkukuhan bumi masa
Julat suhu harian 7 o C (besar)
peralihan monsun
Hujan relief(bukit) waktu angin
monsun bertiup menaiki cerun
bukit

Pembinaan Jalanraya
Hakisan tanah
Gelongsoran tanah
Tanah runtuh

Melandaikan cerun
Buat tarahan
Tanam ruput dicerun
Longkang konkrit
Dinding penahan

Angin
Monsun Barat Daya (Mei Sept)
Monsun Timur Laut (Nov Mac)
Angin Sumatera (P.Kelang JB)
Bayu Laut pada waktu pagi
Bayu Darat pada waktu malam

PENGARUH CUACA & IKLIM TERHADAP KEGIATAN MANUSIA

Ciri
Jenis Iklim Ciri
Hujan
Min
Julat suhu Ekonomi
Iklim
suhu thn thn
Malaysia
khatulistiwa Panas
2600mm 27C
1-3C
Perkilangan,
lembab
Perlombongan,
sepjg
Pertanian,
thn
Perikanan
Gurun
Gurun
Panas
100mm 26.3C
23C
Penternakan
Thar
Panas
kering
Pertanian
sepjg
thn
Siberia
Sejuk,
sejuk
130mm -15.8C
65C
Pembalakan,
sederhana,
kering
Menjerat
kebenuaan
sepjg
binatang,
thn
Perlombongan,
pertanian
Greenland Tundra
sejuk
225mm -8.3C
27C
perikanan,
kering
penternakan,
sepjg
memburu,
thn
pertanian

Pengangkutan
LRT, Kereta
api, kereta

Untu, keldai

Kereta api,
kerata

Sndur salji,
kayak, umiak,
kereta salji
bermotor

NOTA GEOGRAFI T1, 2 & 3

PENGARUH MANUSIA TERHADAP CUACA DAN IKLIM

Kegiatan Manusia
Penebangan hutan
Perindustrian
Pembakaran terbuka
KESAN KEPADA MANUSIA DAN ALAM SEKITAR
Fenomena
Punca
Kesan Rumah Hijau Pembakaran bahan api fosil (logi tenaga,
kilang, kenderaan), reputan bahan organik,
penebangan/bakr hutan
kebakaran hutan, pembakaran terbuka,
Jerebu
pembakaran bahan api
penggunaan baja nittrogen, kapal terbang
Penipisan lapisan
sipersonik, CFC-racun serangga dan aerosol,
ozon
ujian senjata nuklear
pembebasan asap dalam kegiatan
Hujan asid
perindustrian dan kenderaan bermotor,
-sulfur dioksida
pembakaran terbuka
-nitrogen diolsida
bangunan konkrit dibina rapat, jalan raya
Pulau haba
berturap (men-yerap & memerangkap haba),
kekurangan tumbuhan, pembakaran fosil
pembakaran bahan api, perkembangan
Peningkatan suhu
industri perkilangan, pembalakan
pembangunan tak terkawal, pembalakan tak
Kemarau
kawal

Kesan
Pelepasan gas metana, pelepasan
Co2
sakit mata, radang paru-paru,
masalah pernafasan
suhu bumi meningkat, kanser kulit,
katarak mata
ancam kesihatan, kepupusan
hidupan akuatik, tanaman musnah,
kerosakan bangunan
suhu bandar meningkat

pencairan ais kutubm peningkatan

arus laut, suhu bumi meningkat
kawasan tadahan terjejas, kurang
sumber air, berlaku fenomena El
Nino (kemarau panjang)

TUMBUHAN SEMULA JADI DAN HIDUPAN LIAR

Malaysia
Hutan Hujan Tropika
Hutan Gunung
Hutan Paya Air Tawar
Hutan Pantai
Hutan Paya Air Masin

NOTA GEOGRAFI T1, 2 & 3

Hutan Paya Air Masin

Hutan Gunung

Hutan Hujan Tropika

JENIS TUMBUHAN SEMULA JADI DAN HIDUPAN LIAR DI NEGARA LAIN

Perkara
Hutan Hujan Hutan Monsun
Hutan
Gurun
Tropika
Tropika
Mediiterranean
Khatulistiwa
MonsunTropika
Mediterranean
Gurun Panas
Negara
0
0
0
0
0
Suhu
27 C
24 C-27 C
Panas(21 C-24 C) Siang(44 0 C)
Sejuk(10 0 C-14 0 C) Malam(10 0 C)
2030mm
1000-2000mm
400-800mm
kurang 250mm
Hujan /
kerpasan
-malar hijau,
-hutan lebih
-daun berbulu,
-tahan, kemarau
Ciri
malar hijau, tahan
-daun keras,
tumbuhan padat, berakar jarang
-menggugurkan
kemarau
kecil, berduri,
semulajadi banir, daun
lebar
daun pada musim -berdaun kecil,
berbulu.
-empat lapis,
kering
kayu keras, berkulit -batabg pokok
tumbuhan
-tumbuhan lantai tebal
berlendir, akar
lantai jarang
padat, kayu
panjang
-kayu keras
keras, tumbuhan
-tumbuhan
daun luruh,
pelbagai jenis
tumbuhan sejenis
Jenis
pokok
Hidupan
Liar

meranti,
cengal,keruing,
merbau,nyatuk
harimau,
gajah, tapir,
orang utan,
seladang,
pelanduk

penaga, jati,
cendana
gajah, ular,
monyat, badak,
kucing hutan

oak, laurrel malle,

pain, zaiton,
lavender, rosemary
landak, ular, arnab

kaktus,akasia,
pokok renek,
prickly pear
Unta, badger,
tikus, kala
jengking, dhab,
musang fennec,
biawak pasir

Tundra
Tundra
Panas(10 0 C)
Sejuk(-14 0 C)
kurang 250mm
-tumbuh masa
musim panas yang
singkat
-berakar pendek,
pokok renek dan
bantut
-banyak lumput
dan kulampair
-pokok
tirus/taiga(malar
hijau)
belberi, willow,
birch, ash, kerdil
beruang, kutub
burung, arnab,
itik, anjing laut

NOTA GEOGRAFI T1, 2 & 3

TABURAN HUTAN GURUN PANAS, TUNDRA, MEDITERRANEAN DAN MOSUN TROPIKA

KEPENTINGAN
TUMBUHAN
SEMULAJADI
Ekosistem
Habitat flora dan
fauna
Sumber perhutanan
Pembiakan hidupan
laut
Perlindungan
hidupan liar
Kawasan tadahan
hutan
Penghalang hakisan
Eko pelancongan
Sumber perubatan

KESAN KEGIATAN MANUSIA

TERHADAP TUMBUHAN
SEMULA JADI & HIDUPAN
Kemusnahan flora & fauna
(kepupusan spesies)
Kesuburan tanih hilang
Banjir
Kemusnahan ekosistem
Pencemaran udara / air
Kawasan tadahan terjejas
Peningkatan suhu atmosfera
Hakisan tanah
Rantaian makanan terganggu
Habitat haiwan liar terganggu

TINGKATAN 2
TABURAN PENDUDUK
Padat
Sederhana
Jarang

PEMELIHARAAN DAN
PEMULIHARAAN

Penghutanan semula
Kawalan pembalakan haram
Penguatkuasaan undang-undang
Rawatan silvikultur
Hutan simpan/taman negara /hutan lipur
Ladang hutan
Peretubuhan alam sekitar / kesedaran
awam
Penyelidikan (FRIM)
Pusat perlindungan hidupan liar dan
taman laut
Menghadkan pengeluaran lesen
memburu & membalak

DINAMIK PENDUDUK
FAKTOR PENGARUH TABURAN
Tanih
pengangkutan / perhubungan
sumber mineral
dasar kerajaan / governon
perkhidmatan pendidikan
sosioekonomi

PERUBAHAN PENDUDUK
Pertambahan Semula Jadi

Kadar Kelahiran
Amalan perancangan keluarga
Kerjaya / status wanita
Umur berkahwin
Taraf hidup/ekonomi keluarga
Peluang pekerjaan
Sosiobudaya/agama
Taraf pendidikan
Governon / dasar kerajaan

Kadar Kematian

Taraf kesihatan
Governon/dasar kerajaan
Wabak penyakit
Kekurangan makanan
Taraf hidup
Taraf pendidikan
Kemudahan perubatan
Bancana alam
NOTA GEOGRAFI T1, 2 & 3

Migrasi

Faktor penolak
Lebihan tenaga buruh
Kurang peluang pekerja
Pendapatan tidak tetap
Taraf hidup rendah

luar bandar luar bandar

Faktor Penarik
Peluang kerja banyak
Pendapatan lumayan upah tinggi
Taraf hidup tinggi
Peluang pendidikan luas

Jenis Migrasi
Dalaman
luar bandar bandar
bandar bandar

bandar luar bandar

KESAN PERUBAHAN PENDUDUK TERHADAP PENEROKAAN SUMBER

Tanih
Hutan
Air
Aluvium padi
Kepupusan kayu berharga
Persaingan untuk kegunaan domestik,
pertanian dan industri
Intensif/giat
Penerokaan untuk
pertanian/petempatan
Pencemaran kerana sampah/sisa
Kawasan
kilang
pertanian/petempatan
Kepupusan flora dan fauna
LANGKAH PENEROKAAN SECARA TERANCANG
Hutan
Air
Sistem pengurusan terpilih (SPT) Bina banyak empangan
Mewartakan ester hutan kekal
Pelihara kawasan tadahan
Taman negara
Pemeliharaan sungai
Penghutanan semula
Rawatan air kumbahan
Penyelidikan (FRIM)
Jaga kualiti air (JAS)
Ranjer hutan (kawal penceroboh) Penerokaan sumber air bawah
tanah
Rawatan silvikultur
Kempen keselamatan alam sekitar
HUBUNGAN KEPENDUDUKAN DENGAN SUMBER
Penduduk Berlebihan
Kurang Penduduk
Saiz penduduk terlalu besar
Saiz penduduk kecil
Sumber semula jadi terhad
Sumber semula jadi banyak
Kadar kelahiran tinggi
Kadar kelahiran dan kematian
rendah
Kadar buta huruf tertinggi
Kadar celik huruf tinggi
Taraf dan kualiti hidup
penduduk rendah
Kemudahan kesihatan /
perubatan
Taraf dan kualiti penduduk
tinggi
Cth: India, Bangladesh, nigeria, Cth: Australia, Brazil, Kanada
Somalia, Ethiopia
Kesan
Kekurangan makanan
Makanan mencukupi
Kekurangan tempat tinggal
Tempat tinggi selesa
Kadar pengangguran tinggi
Banyak peluang pekerjaan
Taraf pendidikan rendah
Taraf pendidikan tinggi
Taraf teknologi rendah
Taraf teknologi tinggi
Kekurangan kemudahan asas Kemudahan asas lengkap
Perindustrian kurang maju
Kekurangan tenaga kerja
7

Tanah
Penggunaan baja, penanaman
bergilir, pelbagaikan
tanaman
Penanaman semula kawasan
hutan
Pembinaan teras
Tanaman tutup bumi
Tebus guna bekas lombong

Penduduk Optimum
Kadar kelahiran rendah
Taraf kesihatan tinggi
Kepadatan penduduk tinggi
Sumber semula jadi
mencukupi/sumber diusaha secara
optimum
Taraf dan kualiti hidup yang tinggi
Kadar celik huruf tinggi

Cth: Jepun, Belanda, Sweden

Makanan mencukupi
Kehidupan selesa
Taraf teknologi tinggi dan canggih
Kadar celik huruf tinggi
Penduduk mempunyai pekerjaan
tetap
NOTA GEOGRAFI T1, 2 & 3

PETEMPATAN
Lokasi petempatan awal dunia
Lembangan sungai
Lembangan Sungai
Tigris-Euphrates
Indus
(Mesopotamia)
Lembangan Sungai
Lembangan Sungai Nil
Hwang He

Lokasi petempatan awal di Malaysia

Gua
Pinggir pantai
GuaNiah,Sarawak Kuala Bereng, Terangganu
Teuk Davel, Sabah
Muara sungai
Sungai Melaka,
Tanah Pamah
Lembah Bujang
Pekan Pahang
Kota Tampa
Fator mempengaruhi awal di Malaysia
Bentuk muka bumi
Bekalan air dan sumber protein
Keselamatan
Pengangkutan dan perhubungan
Kegiatan ekonomi

Faktor mempengaruhi petempatan awal dunia

Dataran sungai yang subur
Kawasan rumput untuk ternakan
Bekalan air sungai untuk kegunaan domestik &
pengairan
Sg sbg jln pengangkutan, pengairan & perhubungan
JENIS PETEMPATAN

Luar bandar & bandar

Faktor mempengaruhi:
Bentuk muka bumi Tanih

Sumber

Ketersampaian

Kegiatan ekonomi

Dasar kerajaan

POLA PETEMPATAN

Berselerak
Bangunan / rumah dibina berselerak tanpa
susunan teratur
Terdapat di kawasan kebun sayur, kebun
kecil getah, kawasan dusun, kawasan sawah
padi

Berjajar
Rumah / bangunan dibina selari dengan jalan raya, jalan
kereta api, sepanjang pantai, sungai, permatang dan parit
atau tali air.
Didapati di perkampungan nelayan dan kawasan
penanaman padi

Berpusat
Bangunan / rumah dibina rapat-rapat, padat
dan berpusat pada sesuatu objek
Biasanya terdapat di pekan, bandar dan
persimpangan jalan

Berkelompok
Terdapat di simpang jalan raya, jalan kerata api, muara
sungai, ladang getah dan kelapa sawit awasta
Fungsi:
- Pengeluaran, pengumpulan, pemprosesan, pengedaran
hasil pertanian, perniagaan, perkhidmatan, industri desa
atau pelancongan

NOTA GEOGRAFI T1, 2 & 3

PEMBANDARAN
FAKTOR
Governon
Peluang pekerjaan
Sumber mineral
Migrasi

FUNGSI
Pentadbiran
Perdagangan
Perniagaan
Perindustrina
Perkhidmatan
Pelancongan
Pendidikan
Bandar diraja

KESAN PEMBANDARAN
POSITIF
NEGATIF
Peluang pekerjaan
Masalah alam sekitar
Kemudahan infrasturktur Pencemaran
Pelancongan kebudayaan Kesesakan lalu lintas
Peningkatan taraf hidup /
Masalah tempat tinggal
kesihatan
Masalah sosial
Peningkatan infustri /
perniagaan
Peningkatan perumahan

LANGKAH MENGATASI KESAN PEMBANDARAN

Perumahan
Kesesakan Lalu Lintas
Rumah pangsa
Jalan raya bertingkat
Rumah kos rendah Pengangkutan awam/bersepadu
Kawasan
Melebarkan jalan
perumahan di
Penguatkuasa zon waktu
bandar baru
Penggunaan kereta api, elektrik (LRT,
monorel, komuter)

Alam Sekitar
Kilang jauh dari bandar
Penghijauan bandar
Bandar dalam taman
Rawatan air kumbahan
Dalamkan/bersihkan alur sungai
Menaik taraf sistem perparitan dan saliran
Menggalakkan kitar semula
Kempen keselamatan
Kuatkuasa undang-undang

PENGANGKUTAN DAN PERHUBUNGAN

Jaringan Pengangkutan
Kepentingan
Faktor
Meningkatkan taraf ketersampaian
Dasar Pembangunan negara
Mengangkutan barangan
Perkembangan ekonomi
Mengangkutan penumpang
Kemajuan teknologi
Galakkan sektor perdagangan, perindustrian,
Bentuk muka bumi
pelancongan
Keperluan pengguna
Mengurangkan kesesakan
Menjaga alam sekitar
Peningkatan taraf hidup & pendapatan
Meningkatkan keselamatan negara
PERKEMBANGAN
Jalanraya
Naik taraf
Jalan baru
Lebuh raya
Lingkaran bertingkat
Terowong
Jambatan

Jalan kereta api

Baik pulih
Naik taraf landasan
Landasan berkembar
LRT, monorel, komuter, ERL
Tingkat perkhidmatan

Jalan air
Pelabuhan
Feri
Jeti
Pangkalan

Jalan udara
Lapangan terbang
domestik/antarabangsa
Naik taraf
Pertingkatan perkhidmatan

NOTA GEOGRAFI T1, 2 & 3

KESAN ATAS ALAM SEKITAR

Positf
Mengurangkan kesesakan lalu lintas
Mengurangkan pencemaran udara
Perubahan lanskap fizikal kepada lanskap budaya
Petrol tanpa plumbum
Penanaman pokok di bandar
Kenderaan guna kuasa elektrik
Membina teres di cerun bukit

Negatif
Pencemaran udara, air, bunyi
Peningkatan suhu
Kepupusan flora dan fauna
Banjir kilat
Tanah runtuh, hakisan
Langkah
Pembangunan mapan
Sistem perparitan yang baik
Menanam rumpur di cerun bukit
Menguatkuasa undang-undang alam sekitar

SISTEM PERHUBUNGAN
Faktor mempengaruhi
Perkembangan
Dasar kerajaan
Radio
ICT
Perkembangan ekonomi Televisyen
SatelitMEASA
Kemajuan teknologi
Telefon
T, tiung
Komputer
SAT
Internet
KESAN
Positif
Dunia tanpa sempadan
Kegiatan ekonomi diperluas
Penggunaan mesin automatik
Penyelidikan
Cepat dan mudah terima maklumat
E-dagang/E-banking/E-pembelajaran
Tele-perubatan
TINGKATAN 3
Sumber boleh diperbaharui
Air
Tanih Udara Makanan
Hutan Angin Tenaga

Kepentingan
Mempercepatkan
perhubungan
Penyaluran
maklumat
Perhubungan

Negatif
Mengancam keselamatan
negara
Pendedahan unsur negatif
Maklumat palsu
Keperluan pekerja menurun
Cetak rompak perisian
komputer

Hiburan
R&D
Perkembangan ekonomi,
pendidikan,
perkhidmatan

Langkah mengatasi
Menguatkuasa undang-undang
Pengawalan
Pemantauan
Akta siber

SUMBER-SUMBER UTAMA
Sumber tidak boleh diperbaharui
Sumber mineral emas, kuprum, bijih timah, bauksit, bijih besi
Sumber bahan bakar petroleum, gas asli, arang batu

TABURAN PELBAGAI SUMBER (TABURAN DI PETA MALAYSIA DAN PETA DUNIA)

Mineral
Logam
Bukan logam
Bahan Mentah
Bahan Bakar
Bijih timah Emas
Kuprum
Bauksit
Kaolin
Fosfat
Petroleum
Arang batu
Biji timah
Batu kapur Marmar
Gas asli
Sumber
Hutan
Tenaga
Tenaga Negara lain
Hutan hujan tropika
Petroleum, gas asli,
Nuklear untuk
arang batu(bahan
penyelidikan dan
Jepen suria
Hutan hujan khatulistiwa
bakar-eletrik terma)
pembangunan pertanian,
Perancis ombak
Hutan paya air
perubatan,
pembuatan
Kuasa elektrik hidro
masin/tawar
Cina pasang surut
dan
penilaian
alam
dan
suria-tenaga
Hutan gunung
Belanda angin
sekitar
mesra alam
Hutan pantai
India biomas
Icelang geoterma
10
NOTA GEOGRAFI T1, 2 & 3

 Bahan mentah
Pembangunan infrastruktur
Peluang pekerjaan
Pendapatan negara

Kepentingan Pelbagai Sumber

Perkembangan kegiatan ekonomi
Pembukaan kawasan baru
Perkembangan sumber tenaga

Kesan Penerokaan sumber terhadap alam sekitar

Perubahan pandang darat
peningkatan suhu
pencemaran air & udara
hakisan
banjir
kepupusan sumber
PENGURUSAN SUMBER
Kepentingan pengurusan
sumber
menggalakkan kepupusan
sumber
menjamin bekalan
sumber yang berterusan
keseimbangan ekosistem
mengurangkan kadar
hakisan tanah

Pengurusan sumber di
Malaysia
penggunaan sumber alternatif
program kitar semula
penghutanan semula
ladang hutan
rawatan silvikultur
penebangan terpilih
mewartakan hutan simpan,
kekal & taman negara
pemuliharaan bakas lombong
akta kualiti alam sekitar
akta perhutanan

Pengurusan sumber air di Jepun

Pengurusan sungai
bina empangan & tetambak
program penyelidikan & pembangunan
melebar dan mendalamkan sungai
membina terusan
membina laluan banjir
Pengurusan Tasik
sistem pembetungan tasik
rawatan air tasik
mengawal pembikan rumpai
membersih dan mengorek tasik
kurangkan pemendapan

Sumber: Jabatan Pendidikan Wilayah Persekutuan

11

NOTA GEOGRAFI T1, 2 & 3