BAB: UBAHAN

KONSEP PENTING
PERNYATAAN

Ubahan Langsung
HUBUNGAN
Guna simbol ` ,

y berubah secara langsung

dengan x

P berubah secara langsung

dengan Q2
M berkadar langsung dengan

P
M

PERNYATAAN

P berubah secara songsang

dengan Q2

y = kx

Q2

P = kQ2
M=k

UBAHAN SONGSANG
HUBUNGAN
Guna simbol ` ,

y berubah secara songsang

dengan x

M berkadar songsang dengan

PERSAMAAN
dengan k sebagai pemalar

PERSAMAAN
dengan k sebagai pemalar
y=

1
x

x
P=

1
Q2

k
Q2

M=

PERNYATAAN

UBAHAN GABUNGAN
HUBUNGAN
Gunakan simbol ` ,

w berubah secara langsung

dengan x dan y

P berubah secara langsung

dengan q dan r2

s berubah secara langsung

dengan t dan secara songsang
dengan u

d berubah secara songsang

dengan e2 dan secara
songsang dengan

f
R berubah secara songsang
dengan M dan

xy

PERSAMAAN
dengan k sebagai pemalar

q r2

t
u

e2
f

1
M N

w = kxy
P = kq r2
s=

kt
u

d=

ke2
f

R=

k
M N

4 langkah untuk selesaikan masalah melibatkan UBAHAN

STEP 1 : Tukar PERNYATAAN kepada bentuk HUBUNGAN: guna simbol

STEP 2 : Tulis PERSAMAAN : simbol = dan k sebagai pemalar.

STEP 3 : Cari nilai k.

STEP 4 : Cari nilai pembolehubah (unknown) yang dicari.

A) UBAHAN LANGSUNG
CONTOH 1:

1
3

Diberi bahawa P berubah secara langsung dengan Q dan P =

apabila Q = 2.

Ungkapkan P dalam sebutan Q dan cari nilai P apabila Q = 18

LANGKAH PENYELESAIAN:
STEP 1: HUBUNGAN

STEP 2: PERSAMAAN

STEP 3: Cari nilai k

GANTIKAN
MAKA:

k=

1
6

P = kQ

1
=k (2)
3
1
1
=2 k k =
3
6
dalam PERSAMAAN P = kQ

1
P= Q
6

STEP 4: Cari nilai P apabila Q = 18 ,

P=

1
6

(18)

P=3
Latihan:
1.
Diberi bahawa y berubah secara langsung
dengan x dan y = 15 apabila x = 5.
a)
Ungkapkan y dalam sebutan x.
b)
Cari nilai y apabila x = 4.

2.

Diberi bahawa P

Q dan P = 10 apabila
2

Q = 2.
Ungkapkan P dalam sebutan Q.
Cari nilai P apabila Q = 4.

EXAMPLE 2 :
P berubah secara langsung dengan x di mana x = 5 + y. Diberi bahawa P = 72 apabila y = 1.
2

a) Ungkapkan P dalam sebutan x.

b) Cari nilagi y apabila P = 200.
STEP 1 : HUBUNGAN -

STEP 2 : PERSAMAAN -

P=kx

STEP 3 : Cari nilai k, GANTI dalam x = 5 + y dalam persamaan di atas

, k = constant

P = k(5 + y)
GANTIKAN P=72 dan y = 1,

72 = k(5 + 1)

72 = 36k
k=

72
6

k=2
KEMUDIAN, gantikan k = 2 dalam persamaan P = k x
MAKA,

P=2x

STEP 4: Cari nilai y apabila P = 200 dengan gantikan x = 5 + y

200 = 2(5 + y)
2

100 = (5 + y)

100

=5+y

10 = 5 + y
y = 10 5
y=5

dan
dan

Latihan:
1. M berubah secara langsung dengan x di mana

y = -10 5
y = -15

Diberi bahawa T

x = 3 + y. Diberi bahawa M = 64 apabila y = 1.

a) Ungkapkan M dalam sebutan x.
b) Cari nilai y apabila M = 400.

S dan S = 2w 3, dan T =
2

12 apabila W = 1.
a) Ungkapkan T dalam sebutan S
b) Cari nilai T apabila W = 5

B) UBAHAN SONGSANG
CONTOH 1:
Diberi bahawa y berubah secara songsang dengan x dan y = 6 apabila x = 4.
Ungkapkan y dalam sebutan x dan cari nilai y apabila x = 3.

STEP 1 : HUBUNGAN -

STEP 2 : PERSAMAAN -

y=

STEP 3 : Cari nilai k,

1
x

6=

k
x
k
4

, k = pemalar

k = 24
kemudian, GANTI k = 24 dalam persamaan y =

MAKA,

STEP 4:Cari nilai y apabila x = 3,

y=

y=

k
x

24
x

24
3
y=8

Latihan:
1. Diberi bahawa y berubah secara songsang
dengan x dan x = 4 apabila y = 3.
a. Ungkapkan y dalam sebutan x.
b. Cari nilai y apabila x = 6.

3. Diberi bahawa S berubah secara songsang

dengan punca kuasa bagi r dan S = 5 apabila
r = 16.
a) Ungkapkan S dalam sebutan r.
b) Cari nilai S apabila r = 25.
P
6
2
Q
9
4

C) UBAHAN GABUNGAN
(UBAHAN LANGSUNG & UBAHAN LANGSUNG)
Latihan:

2. Diberi bahawa y berubah seara songsang

dengan x dan y = 2 apabila x = 4.
2

a) Ungkapkan y dalam sebutan x

b) Cari nilai y apabila x = 2.

4. Diberi bahawa P berubah secara songsang

dengan
. Lengkapkan jadual di bawah.

1. p berubah secara langsung dengan q dan r.

Diberi bahawa p = 36 apabila q = 4 dan r = 3.
a) Ungkapkan p dalam sebutan q dan r,
b) Cari nilai p apabila q = 3 dan r = 3.

2. Diberi bahawa y mn dan y = 20 apabila m = 2

dan n = 5.
a) Ungkapkan y dalam sebutan m dan n
b) Cari nilai y apabila m = 3 dan n = 4.

( UBAHAN SONGSANG & UBAHAN SONGSANG)

Latihan:

1
x y

1. Diberi bahawa m
dan m = 3 apabila
x = 3 dan y = 16. Ungkapkan m dalam sebutan
x dan y. Cari nilai y apabila m = 9 dan x = 12.

1
2
2. Diberi bahawa y d e dan y = 2 apabila
d = 3 dan e = 4, hitungkan nilai e apabila y = 3
dan d = 4.

CONTOH 3 (UBAHAN LANGSUNG + UBAHAN SONGSANG)

Latihan:

1.

M berubah secara langsung dengan N dan

2. Diberi bahawa p berubah secara langsung
berubah secara songsang dengan P dan m = 6
dengan x dan secara songsang dengan puca
apabila N = 3 dan P = 4.
kuasa y. Jika p = 8 apabila x = 6 dan y = 9.
a)
Ungkapkan M dalam sebutan N
a)
Ungkapkan p dalam sebutan x dan
dan P.
y,
b)
Hitung nilai M apabila N = 5 dan P
b) Hitung nilai y apabila p = 6 dan x = 9.
= 2.