TINGKATAN 1 BENTUK MUKA BUMI

Tanah Pamah Tanah Tinggi Pinggir Laut

Dataran Gunung lipat muda Hakisan Ombak Mendapan ombak
Lambah Gunung lipat tua Tebing tinggi Pantai
Lembangan Banjaran Tanjung Anak tanjung/tetanjung
Delta Dataran tinggi Gua Beting pasir
Paya Teluk Tombola
Gerbang laut Lagun
Batu tunggul
Batu sisa
SALIRAN
Pola Sungai
reranting jejala sepunca bawah sejajar bersirat saliran
(jejari) tanah darat (pola
berpusat)

Struktur Batuan Anak sungai

Di kwsn
batuan sama keras lembut Mengalir bercantum Banyak
keras di semua arah batu dengan anak alur cth: Sungai
berselang
kwsn batu dari kwsn kapur sungai utama delta mengalir
seli
mendak tanah tinggi yang poros ke tasik

PROFIL SUNGAI
Hulu Tengah Hilir
lurah V air terjun likuan sungai dataran mendap tetambak
lubang periuk jeram lurah W tasik ladam delta (aluivium)
JENIS-JENIS BENTUK MUKA BUMI DAN POTENSI / KEPENTINGAN
Bentuk Muka Bumi
Tanah Tinggi Cerun Bukit Sungai Tasik
Potensi / Kepentingan
-Pelancongan Pertanian Pengangkutan Perikanan
-Pertanian hawa
sederhana
Malaysia
-Cameron Highland -Sayur dan bunga sabah dan sarawak -kurang penting
-Kundasang (cameron highland) (Mengangkutan -saiz kecil
-getah dan kelapa sawit penumpang dan kayu -tangkapan sedikit
(cerun bukit) balak) -aktiviti sambilan
Luar Malaysia
Switzerland Jawa Indonesia Thailand (Chao phraya) Tonle sap (Kampuchea)
(meluncur salji dan Meluas / lava bes (padi) -penting
mendaki gunung) -tasik besar
-tangkapan banyak
-aktiviti sambilan

1 NOTA GEOGRAFI T1, 2 & 3

 Bentuk muka bumi di sepanjang aliran sungai
Peringkat Hulu (muda) Peringakat Tengah (Dewasa) Peringkat Hilir (Tua)

Jeram Air Terjun Lubang Periuk

Hakisan pada batuan keras secara Hakisan pada batuan lembut Hakisan dasar sungai
berselang seli

Susuh bukit berpanca tebing tinggi sungai likuan sungai

Hakisan berlaku di bahagian Pemendapan dan hakisan berlaku Aktiviti pengangkutan dan
sungai di tebing yang bertentangan pemendapan berlaku

likuan sungai dan tasik ladam tetambak dan dataran banjir delta
tetambak akibat perasaan pemendapan menyebabkan dasar apabila sungai mengalir sampai di
pemendapan sungai menjadi cetek muara sungai, bahan-bahan muatan
akan termendap & membentuk delta
PERGERAKAN BUMI DLM SISTEM SURIA FAKTOR YG MEMPENGARUHI CUACA /
& PENGARUH TERHDP CUACA & IKLIM IKLIM MALAYSIA
Putaran Bumi Peredaran bumi Kedudukan Angin Monsun
Garis Lintang Timur Laut
Khatulistiwa Barat Daya
Ketinggian Kepulauan
Setiap kenaikan 165 Pengaruh
o
meter suhu turun 1 C kesederhanaan laut

Siang malam (24 Empat musim

jam sehari) Siang malam tak sama
Pembiasan angin panjang
& arus laut Setahun 365 hari
Pasang surut air
laut

2 NOTA GEOGRAFI T1, 2 & 3

KESAN KEGIATAN MANUSIA TERHADAP ALAM SEKITAR
Pembalakan Pertanian Pembinaan Jalanraya
Hakisan tanah Sungai tercemar Hakisan tanah
Pencemaran sungai Keasidan tanih bertambah Gelongsoran tanah
Banjir Kesuburan tanih berkurangan Tanah runtuh
Kehilangan flora dan fauna Pencemaran udara
Suhu meningkat
Langkah atasi
Penghutan semula penggunaan baja organik Melandaikan cerun
Hutan simpan / tanah negara Kaedah biologi Buat tarahan
Ladang hutan Tanam ruput dicerun
Longkang konkrit
Dinding penahan
CIRI-CIRI IKLIM KHATULISTIWA
Suhu Hujan Angin
o
Setara sepanjang tahun (27 C) Jumlah hujan tahunan 2600mm Monsun Barat Daya (Mei Sept)
o
Julat suhu tahunan 1 C - Sepanjang tahun Monsun Timur Laut (Nov Mac)
o
3 C(kecil) Hujan perolakan akibat Angin Sumatera (P.Kelang JB)
pemanasan perkukuhan bumi masa Bayu Laut pada waktu pagi
Julat suhu harian 7 o C (besar)
peralihan monsun Bayu Darat pada waktu malam
Hujan relief(bukit) waktu angin
monsun bertiup menaiki cerun
bukit
PENGARUH CUACA & IKLIM TERHADAP KEGIATAN MANUSIA
Ciri Jenis Iklim Ciri Hujan Min Julat suhu Ekonomi Pengangkutan
Iklim suhu thn thn
Malaysia khatulistiwa Panas 2600mm 27C 1-3C Perkilangan, LRT, Kereta
lembab Perlombongan, api, kereta
sepjg Pertanian,
thn Perikanan
Gurun Gurun Panas 100mm 26.3C 23C Penternakan Untu, keldai
Thar Panas kering Pertanian
sepjg
thn
Siberia Sejuk, sejuk 130mm -15.8C 65C Pembalakan, Kereta api,
sederhana, kering Menjerat kerata
kebenuaan sepjg binatang,
thn Perlombongan,
pertanian
Greenland Tundra sejuk 225mm -8.3C 27C perikanan, Sndur salji,
kering penternakan, kayak, umiak,
sepjg memburu, kereta salji
thn pertanian bermotor

3 NOTA GEOGRAFI T1, 2 & 3

PENGARUH MANUSIA TERHADAP CUACA DAN IKLIM
Kegiatan Manusia
Penebangan hutan
Perindustrian
Pembakaran terbuka
KESAN KEPADA MANUSIA DAN ALAM SEKITAR
Fenomena Punca Kesan
Kesan Rumah Hijau Pembakaran bahan api fosil (logi tenaga, Pelepasan gas metana, pelepasan
kilang, kenderaan), reputan bahan organik, Co2
penebangan/bakr hutan
Jerebu kebakaran hutan, pembakaran terbuka, sakit mata, radang paru-paru,
pembakaran bahan api masalah pernafasan
Penipisan lapisan penggunaan baja nittrogen, kapal terbang suhu bumi meningkat, kanser kulit,
ozon sipersonik, CFC-racun serangga dan aerosol, katarak mata
ujian senjata nuklear
Hujan asid pembebasan asap dalam kegiatan ancam kesihatan, kepupusan
-sulfur dioksida perindustrian dan kenderaan bermotor, hidupan akuatik, tanaman musnah,
-nitrogen diolsida pembakaran terbuka kerosakan bangunan
Pulau haba bangunan konkrit dibina rapat, jalan raya suhu bandar meningkat
berturap (men-yerap & memerangkap haba),
kekurangan tumbuhan, pembakaran fosil
Peningkatan suhu pembakaran bahan api, perkembangan pencairan ais kutubm peningkatan
industri perkilangan, pembalakan arus laut, suhu bumi meningkat
Kemarau pembangunan tak terkawal, pembalakan tak kawasan tadahan terjejas, kurang
kawal sumber air, berlaku fenomena El
Nino (kemarau panjang)
TUMBUHAN SEMULA JADI DAN HIDUPAN LIAR
Malaysia
Hutan Hujan Tropika Hutan Gunung
Hutan Paya Air Tawar Hutan Pantai
Hutan Paya Air Masin

4 NOTA GEOGRAFI T1, 2 & 3

 Hutan Paya Air Masin Hutan Gunung

Hutan Hujan Tropika

JENIS TUMBUHAN SEMULA JADI DAN HIDUPAN LIAR DI NEGARA LAIN

Perkara Hutan Hujan Hutan Monsun Hutan Gurun Tundra
Tropika Tropika Mediiterranean
Negara Khatulistiwa MonsunTropika Mediterranean Gurun Panas Tundra
0 0 0
Suhu 27 C 24 C-27 C Panas(21 C-24 C) Siang(44 0 C)
0 0
Panas(10 0 C)
Sejuk(10 0 C-14 0 C) Malam(10 0 C) Sejuk(-14 0 C)
Hujan / 2030mm 1000-2000mm 400-800mm kurang 250mm kurang 250mm
kerpasan
Ciri -malar hijau, -hutan lebih -daun berbulu, -tahan, kemarau -tumbuh masa
tumbuhan padat, berakar jarang malar hijau, tahan -daun keras, musim panas yang
semulajadi banir, daun -menggugurkan kemarau kecil, berduri, singkat
lebar daun pada musim -berdaun kecil, berbulu. -berakar pendek,
-empat lapis, kering kayu keras, berkulit -batabg pokok pokok renek dan
tumbuhan -tumbuhan lantai tebal berlendir, akar bantut
lantai jarang padat, kayu panjang -banyak lumput
-kayu keras keras, tumbuhan dan kulampair
-tumbuhan daun luruh, -pokok
pelbagai jenis tumbuhan sejenis tirus/taiga(malar
hijau)
Jenis meranti, penaga, jati, oak, laurrel malle, kaktus,akasia, belberi, willow,
pokok cengal,keruing, cendana pain, zaiton, pokok renek, birch, ash, kerdil
merbau,nyatuk lavender, rosemary prickly pear
Hidupan harimau, gajah, ular, landak, ular, arnab Unta, badger, beruang, kutub
Liar gajah, tapir, monyat, badak, tikus, kala burung, arnab,
orang utan, kucing hutan jengking, dhab, itik, anjing laut
seladang, musang fennec,
pelanduk biawak pasir
5 NOTA GEOGRAFI T1, 2 & 3
TABURAN HUTAN GURUN PANAS, TUNDRA, MEDITERRANEAN DAN MOSUN TROPIKA

KEPENTINGAN KESAN KEGIATAN MANUSIA PEMELIHARAAN DAN

TUMBUHAN TERHADAP TUMBUHAN PEMULIHARAAN
SEMULAJADI SEMULA JADI & HIDUPAN
Ekosistem Kemusnahan flora & fauna Penghutanan semula
Habitat flora dan (kepupusan spesies) Kawalan pembalakan haram
fauna Kesuburan tanih hilang Penguatkuasaan undang-undang
Sumber perhutanan Banjir Rawatan silvikultur
Pembiakan hidupan Kemusnahan ekosistem Hutan simpan/taman negara /hutan lipur
laut Pencemaran udara / air Ladang hutan
Perlindungan Kawasan tadahan terjejas Peretubuhan alam sekitar / kesedaran
hidupan liar Peningkatan suhu atmosfera awam
Kawasan tadahan Hakisan tanah Penyelidikan (FRIM)
hutan Rantaian makanan terganggu Pusat perlindungan hidupan liar dan
Penghalang hakisan Habitat haiwan liar terganggu taman laut
Eko pelancongan Menghadkan pengeluaran lesen
Sumber perubatan memburu & membalak

TINGKATAN 2 DINAMIK PENDUDUK

TABURAN PENDUDUK FAKTOR PENGARUH TABURAN

Padat Tanih pengangkutan / perhubungan
Sederhana sumber mineral dasar kerajaan / governon
Jarang perkhidmatan pendidikan sosioekonomi
PERUBAHAN PENDUDUK
Pertambahan Semula Jadi
Kadar Kelahiran Kadar Kematian
Amalan perancangan keluarga Taraf kesihatan
Kerjaya / status wanita Governon/dasar kerajaan
Umur berkahwin Wabak penyakit
Taraf hidup/ekonomi keluarga Kekurangan makanan
Peluang pekerjaan Taraf hidup
Sosiobudaya/agama Taraf pendidikan
Taraf pendidikan Kemudahan perubatan
Governon / dasar kerajaan Bancana alam

6 NOTA GEOGRAFI T1, 2 & 3

 Migrasi
Faktor penolak Faktor Penarik
Lebihan tenaga buruh Peluang kerja banyak
Kurang peluang pekerja Pendapatan lumayan upah tinggi
Pendapatan tidak tetap Taraf hidup tinggi
Taraf hidup rendah Peluang pendidikan luas

Jenis Migrasi
Dalaman
luar bandar luar bandar luar bandar bandar bandar bandar bandar luar bandar
KESAN PERUBAHAN PENDUDUK TERHADAP PENEROKAAN SUMBER
Tanih Hutan Air
Aluvium padi Kepupusan kayu berharga Persaingan untuk kegunaan domestik,
Intensif/giat Penerokaan untuk pertanian dan industri
Kawasan pertanian/petempatan Pencemaran kerana sampah/sisa
pertanian/petempatan Kepupusan flora dan fauna kilang

LANGKAH PENEROKAAN SECARA TERANCANG

Hutan Air Tanah
Sistem pengurusan terpilih (SPT) Bina banyak empangan Penggunaan baja, penanaman
Mewartakan ester hutan kekal Pelihara kawasan tadahan bergilir, pelbagaikan
Taman negara Pemeliharaan sungai tanaman
Penghutanan semula Rawatan air kumbahan Penanaman semula kawasan
Penyelidikan (FRIM) Jaga kualiti air (JAS) hutan
Ranjer hutan (kawal penceroboh) Penerokaan sumber air bawah Pembinaan teras
Rawatan silvikultur tanah Tanaman tutup bumi
Kempen keselamatan alam sekitar Tebus guna bekas lombong

HUBUNGAN KEPENDUDUKAN DENGAN SUMBER

Penduduk Berlebihan
Saiz penduduk terlalu besar
Sumber semula jadi terhad
Kadar kelahiran tinggi
Kadar buta huruf tertinggi
Taraf dan kualiti hidup
penduduk rendah
Cth: India, Bangladesh, nigeria, Cth: Australia, Brazil, Kanada
Somalia, Ethiopia
Kekurangan makanan
Kekurangan tempat tinggal
Kadar pengangguran tinggi
Taraf pendidikan rendah
Taraf teknologi rendah
Kekurangan kemudahan asas Kemudahan asas lengkap
Perindustrian kurang maju
Kurang Penduduk
Saiz penduduk kecil
Sumber semula jadi banyak
Kadar kelahiran dan kematian
rendah
Kadar celik huruf tinggi
Kemudahan kesihatan /
perubatan
Taraf dan kualiti penduduk
tinggi
Cth: Jepun, Belanda, Sweden
Kesan
Makanan mencukupi
Tempat tinggi selesa
Banyak peluang pekerjaan
Taraf pendidikan tinggi
Taraf teknologi tinggi
Kekurangan tenaga kerja
7 NOTA GEOGRAFI T1, 2 & 3
Penduduk Optimum
Kadar kelahiran rendah
Taraf kesihatan tinggi
Kepadatan penduduk tinggi
Sumber semula jadi
mencukupi/sumber diusaha secara
optimum
Taraf dan kualiti hidup yang tinggi
Kadar celik huruf tinggi
Makanan mencukupi
Kehidupan selesa
Taraf teknologi tinggi dan canggih
Kadar celik huruf tinggi
Penduduk mempunyai pekerjaan
tetap
PETEMPATAN
Lokasi petempatan awal dunia Lokasi petempatan awal di Malaysia
Lembangan sungai Lembangan Sungai Gua Pinggir pantai
Tigris-Euphrates Indus GuaNiah,Sarawak Kuala Bereng, Terangganu
(Mesopotamia) Lembangan Sungai Muara sungai Teuk Davel, Sabah
Lembangan Sungai Nil Hwang He Sungai Melaka, Tanah Pamah
Lembah Bujang Pekan Pahang
Kota Tampa
Faktor mempengaruhi petempatan awal dunia Fator mempengaruhi awal di Malaysia
Dataran sungai yang subur Bentuk muka bumi
Kawasan rumput untuk ternakan Bekalan air dan sumber protein
Bekalan air sungai untuk kegunaan domestik & Keselamatan
pengairan Pengangkutan dan perhubungan
Sg sbg jln pengangkutan, pengairan & perhubungan Kegiatan ekonomi
JENIS PETEMPATAN
Luar bandar & bandar
Faktor mempengaruhi:
Bentuk muka bumi Tanih Sumber Ketersampaian Kegiatan ekonomi Dasar kerajaan
POLA PETEMPATAN

Berselerak
Bangunan / rumah dibina berselerak tanpa
susunan teratur
Terdapat di kawasan kebun sayur, kebun
kecil getah, kawasan dusun, kawasan sawah
padi
Berjajar
Rumah / bangunan dibina selari dengan jalan raya, jalan
kereta api, sepanjang pantai, sungai, permatang dan parit
atau tali air.
Didapati di perkampungan nelayan dan kawasan
penanaman padi

Berpusat
Bangunan / rumah dibina rapat-rapat, padat
dan berpusat pada sesuatu objek
Biasanya terdapat di pekan, bandar dan
persimpangan jalan
Berkelompok
Terdapat di simpang jalan raya, jalan kerata api, muara
sungai, ladang getah dan kelapa sawit awasta
Fungsi:
- Pengeluaran, pengumpulan, pemprosesan, pengedaran
hasil pertanian, perniagaan, perkhidmatan, industri desa
atau pelancongan

8 NOTA GEOGRAFI T1, 2 & 3

PEMBANDARAN
FAKTOR FUNGSI KESAN PEMBANDARAN
Governon Pentadbiran POSITIF NEGATIF
Peluang pekerjaan Perdagangan Peluang pekerjaan Masalah alam sekitar
Sumber mineral Perniagaan Kemudahan infrasturktur Pencemaran
Migrasi Perindustrina Pelancongan kebudayaan Kesesakan lalu lintas
Perkhidmatan Peningkatan taraf hidup / Masalah tempat tinggal
Pelancongan kesihatan Masalah sosial
Pendidikan Peningkatan infustri /
Bandar diraja perniagaan
Peningkatan perumahan
LANGKAH MENGATASI KESAN PEMBANDARAN
Perumahan Kesesakan Lalu Lintas Alam Sekitar
Rumah pangsa Jalan raya bertingkat Kilang jauh dari bandar
Rumah kos rendah Pengangkutan awam/bersepadu Penghijauan bandar
Kawasan Melebarkan jalan Bandar dalam taman
perumahan di Penguatkuasa zon waktu Rawatan air kumbahan
bandar baru Penggunaan kereta api, elektrik (LRT, Dalamkan/bersihkan alur sungai
monorel, komuter) Menaik taraf sistem perparitan dan saliran
Menggalakkan kitar semula
Kempen keselamatan
Kuatkuasa undang-undang
PENGANGKUTAN DAN PERHUBUNGAN
Jaringan Pengangkutan
Kepentingan Faktor
Meningkatkan taraf ketersampaian Dasar Pembangunan negara
Mengangkutan barangan Perkembangan ekonomi
Mengangkutan penumpang Kemajuan teknologi
Galakkan sektor perdagangan, perindustrian, Bentuk muka bumi
pelancongan Keperluan pengguna
Mengurangkan kesesakan
Menjaga alam sekitar
Peningkatan taraf hidup & pendapatan
Meningkatkan keselamatan negara
PERKEMBANGAN
Jalanraya Jalan kereta api Jalan air Jalan udara
Naik taraf Baik pulih Pelabuhan Lapangan terbang
Jalan baru Naik taraf landasan Feri domestik/antarabangsa
Lebuh raya Landasan berkembar Jeti Naik taraf
Lingkaran bertingkat LRT, monorel, komuter, ERL Pangkalan Pertingkatan perkhidmatan
Terowong Tingkat perkhidmatan
Jambatan

9 NOTA GEOGRAFI T1, 2 & 3

KESAN ATAS ALAM SEKITAR
Positf Negatif
Mengurangkan kesesakan lalu lintas Pencemaran udara, air, bunyi Peningkatan suhu
Mengurangkan pencemaran udara Kepupusan flora dan fauna Banjir kilat
Perubahan lanskap fizikal kepada lanskap budaya Tanah runtuh, hakisan
Langkah
Petrol tanpa plumbum Pembangunan mapan
Penanaman pokok di bandar Sistem perparitan yang baik
Kenderaan guna kuasa elektrik Menanam rumpur di cerun bukit
Membina teres di cerun bukit Menguatkuasa undang-undang alam sekitar
SISTEM PERHUBUNGAN
Faktor mempengaruhi Perkembangan Kepentingan
Dasar kerajaan Radio ICT Mempercepatkan Hiburan
Perkembangan ekonomi Televisyen Satelit- perhubungan R&D
Kemajuan teknologi Telefon MEASA Penyaluran Perkembangan ekonomi,
Komputer T, tiung maklumat pendidikan,
Internet SAT Perhubungan perkhidmatan

KESAN
Positif Negatif Langkah mengatasi
Dunia tanpa sempadan Mengancam keselamatan Menguatkuasa undang-undang
Kegiatan ekonomi diperluas negara Pengawalan
Penggunaan mesin automatik Pendedahan unsur negatif Pemantauan
Penyelidikan Maklumat palsu Akta siber
Cepat dan mudah terima maklumat Keperluan pekerja menurun
E-dagang/E-banking/E-pembelajaran Cetak rompak perisian
Tele-perubatan komputer

TINGKATAN 3 SUMBER-SUMBER UTAMA

Sumber boleh diperbaharui Sumber tidak boleh diperbaharui

Air Tanih Udara Makanan Sumber mineral emas, kuprum, bijih timah, bauksit, bijih besi
Hutan Angin Tenaga Sumber bahan bakar petroleum, gas asli, arang batu
TABURAN PELBAGAI SUMBER (TABURAN DI PETA MALAYSIA DAN PETA DUNIA)
Mineral
Logam Bukan logam
Bijih timah Emas Bahan Mentah Bahan Bakar
Kuprum Bauksit Kaolin Fosfat Petroleum Arang batu
Biji timah Batu kapur Marmar Gas asli
Sumber
Hutan Tenaga
Hutan hujan tropika Petroleum, gas asli, Nuklear untuk Tenaga Negara lain
Hutan hujan khatulistiwa arang batu(bahan penyelidikan dan Jepen suria
Hutan paya air bakar-eletrik terma) pembangunan pertanian, Perancis ombak
masin/tawar Kuasa elektrik hidro perubatan, pembuatan Cina pasang surut
Hutan gunung dan suria-tenaga dan penilaian alam Belanda angin
Hutan pantai mesra alam sekitar India biomas
Icelang geoterma
10 NOTA GEOGRAFI T1, 2 & 3
 Kepentingan Pelbagai Sumber
Bahan mentah Perkembangan kegiatan ekonomi
Pembangunan infrastruktur Pembukaan kawasan baru
Peluang pekerjaan Perkembangan sumber tenaga
Pendapatan negara

Kesan Penerokaan sumber terhadap alam sekitar

Perubahan pandang darat peningkatan suhu
hakisan banjir
PENGURUSAN SUMBER
Kepentingan pengurusan Pengurusan sumber di
sumber Malaysia
menggalakkan kepupusan penggunaan sumber alternatif
sumber program kitar semula
menjamin bekalan penghutanan semula
sumber yang berterusan ladang hutan
keseimbangan ekosistem rawatan silvikultur
mengurangkan kadar penebangan terpilih
hakisan tanah mewartakan hutan simpan,
kekal & taman negara
pemuliharaan bakas lombong
akta kualiti alam sekitar
akta perhutanan
pencemaran air & udara
kepupusan sumber
Pengurusan sumber air di Jepun
Pengurusan sungai
bina empangan & tetambak
program penyelidikan & pembangunan
melebar dan mendalamkan sungai
membina terusan
membina laluan banjir
Pengurusan Tasik
sistem pembetungan tasik
rawatan air tasik
mengawal pembikan rumpai
membersih dan mengorek tasik
kurangkan pemendapan

Sumber: Jabatan Pendidikan Wilayah Persekutuan

11 NOTA GEOGRAFI T1, 2 & 3