A aa Ana Masing-masing sama abs febr Absente febre Jika tidak sakit demam/panas a.c Ante coenam Sebelum makan a.d Auris dextrae Telinga kanan a fitrat Ante fitrationem Sebelum disaring accur Accurate Tepat ad chart.cer Ad chartam ceratam Dengan kertas lilin ad chart.perg Ad chartam pergameneam Dengan kertas perkamen add Adde Tambahkan ad 2 vic Ad duas vices Dalam dua kali ad 3 vic Ad tres vices Dalam tiga kali ad grat acid Ad gratam aciditatem Sampai mendapat rasa asam yang enak ad grat sap Ad gratum saporem Sampai mendapat rasa yang enak ad hum Ad humectandum Untuk pembasah/membasahi ad infl Ad inflandum Untuk ditiupkan/disemprot ad lag all Ad lagenam allatam Dengan botol yang dibawa sendiri ad lag alb Ad lagenam albam Dalam pot putih ad lag ampl Ad lagenam amplam Dengan botol yang berleher lebar ad lag vir Ad lagenam viridem Dengan botol hijau ad lag orig Ad lagenam originalem Dengan botol asli ad libit Ad libitum Sampai sesukanya/sesuka hati ad mass pil mol Ad massam pilulatum mollem Sampai menjadi masa pil yang lembek ad nuch Ad nucham Dileher/ditengkuk ad oll alb Ad ollam albam Dalam pot putih ad oll gris Ad ollam griseam Dalam pot kelabu ad repl lag Ad replendum lagenam Untuk mengisi botol ad pyx ordin Ad pyxidum ordinariam Dengan doos biasa ad scatul eleg Ad scatulam elegantem Dalam doos yang baik/rajin ad scatul ordin Ad scatulam ordinariam Dalam doos biasa ad sirup spiss Ad sirupi spissi tu dinem Sampai sekental sirup a.u.e (ad us ext) Ad usum externum Untuk obat luar a.u.i (ad us int) Ad usum internum Untuk obat dalam a.u.p (ad us prop) Ad usum proprium Untuk dipakai sendiri a.u.vet Ad usum veterinarium Untuk pemakaian ilmu kedokteran hewan ad vitr all Ad vitrum allatum Dengan botolnya sendiri ad vitr alb Ad vitrum album Dengan/dalam botol putih ad vitr ampl Ad vitrum amplum Dengan/dalam botol yang berleher lebar ad vitr coerul Ad vitrum coeruleum Dengan botol biru Ad vitr fusc Ad vitrum fuscum Dengan/dalam botol coklat SINGKATAN LENGKAPNYA/KEPANJANGAN TERJEMAHAN/ARTI Ad vitr nigr Ad vitrum nigrum Dengan/dalam botol hitam Ad vitr velat Ad vitrum velatum Dengan botol yang dibungkus kertas Adhibeatur Pakaikanlah Ad hib Adhibendum Harus dipakai Adhibere Dipakai/digunakan Aeq Aequalis Rata Aequab Aequabiis Sama rata Aff Affunde Tuangkan/tuangkanlah Agita Gojok/kocok Agit Agitation Menggojok Agitaus Digojok /dikocok Agit aliq Agita aliquaties Gojoklah beberapa kali Agit interd Agitans interdum Sambil kadang-kadang digojok/dikocok Aggred febr Agrediante febre Diwaktu sakit panas Aliq i.d Aliquoties in die Beberapa kali sehari Ah Alternis horis Berselang tiap jam Alul Alulia Kulit yang lembek Amb Ambo Berdua/kedua-duanya Ampl Amplus Lebar a.n Ante noctem Sebelum malam hari/tidur a.p Ante prandium Sebelum makan pagi Applicandum Untuk dipakai Applicatur Pakailah/gunakanlah Applic Applicantur Dipakai/digunakan Application Pemakaian A prand tab ½ Ante prndium tabulae dimidiam Sebelum makan pagi ½ tablet Apt Aptus Patut untuk dipakai/cocok Aq am am Aqua amygdalarum amararum Air amandel yang pahit Aq pot Aqua potabilis Air yang dapat diminum Aq frig Aqua frigidus Air dingin Aq aquaed Aqua aquaeductus Air ledeng Aq bidest Aqua bidestillata Air suling dua kali Aqua bull Aqua bulliens Air mendidih Aq coct Aqua cocta Air masak Aq comm. Aqua communis Air biasa Aq demin Aqua demineralisata Air bebas mineral Aq dest Aqua destillata Air suling Aq emall Aqua emallita Air lunak Aq ferv Aqua fervida Air panas / hangat Aq fluv Aqua fluviatilis Air sungai Aq font Aqua fontana Air mata air Aq glycer Aqua glycerinate Campuran gliserin+air sama berat Aq l.c Aqua laurocerasi Air buah laurier Aq min aer Aqua mineralis aerophora Air mineral mengandung gas CO2 SINGKATAN LENGKAPNYA/KEPANJANGAN TERJEMAHAN/ARTI Aq pluv Aqua pluvialis Air hujan Aq redest Aqua redestillata Air yang disuling berulang-ulang Aq sacch Aqua saccharata Air gula Aq steril Aqua sterilisata Air steril Aq tep Aqua tepida Air hangat A .m Ante meridiem Sebelum siang hari a.u.c Ante usum conquasandum Sebelum dipakai gojok dulu Agit a sum Agita ante sumatur Gojoklah sebelum diambil Agit p sum Agita post sumatur Gojoklah sesudah diambil Affect infract Affection infractiones Hetakan ditempat yang sakit Ad rem Ad remanentia Sampai sisanya Av Avolet Supaya terbang (menguap)/lepas Apograph Apographum Salinan resep Aur utr Aures utrae Tiap-tiap telinga Aureis / aurio Telinga A Ante Sebelum Aur laev / a.l Auris laevae Telinga kiri Aur sinis / a.s Auris sinistrae Telinga kiri Ad second vic Ad secundam vicem Untuk ke 2 kalinya Ad tert vic Ad tertiam vicem Untuk ke 3 kalinya Admove Pakaikan / gunakan Admoveatur Pergunakanlah Adm Admoveantur Pakailah Admoveo Memasang Alteram Sisanya Alt Alternus Bergilir/ganti berganti/silih berganti Alt hor Alternis horis Berselang tiap jam / setiap dua jam Alt dieb Alternis diebus Berselang tiap hari/setiap dua hari Aq aer Aqua aerala Air yang diberi karbonat Aq gel Aqua gelida Air dingin Aq mar Aqua marina, aqua maris Air laut Aq calid Aqua calida Air panas Aq ast Aqua astrcicta Air membeku / es Aq pur Aqua pura Air murni Aurist Auristillae Obat tetes telinga B Baln Balneum Pemandian/pemanas Baln aren Balneum arenae Pemandian/pemanas pasir Baln mar Balneum mariae Pemandian/pemanas air Baln aq Balneum aquae Pemandian/pemanas air Baln vap Balneum vaporis Pemandian/pemanas uap Ben obt Bene obturatus Tutup yang baik Bid Biduum Dalam 2 hari Bis.d.d (b.d.d) Bis de die 2 kali sehari b.in.d Bis in die 2 kali sehari SINGKATAN LENGKAPNYA/KEPANJANGAN TERJEMAHAN/ARTI b.t.id Bis terke in die 2 atau 3 kali sehari Bis de die cochlear 2 kali sehari 1 sendok makan B.d.d.c Bis de die capsulam 2 kali sehari 1 kapsul Ben claus Bene clauses Tutup yang baik Bolus Tanah liat Bol Boli Pil besar/gumpalan Bon Bonus Baik / bagus Ben Bene Baik C Capsula Kapsul Cohlear Sendok c Coena Makan cum Dengan Cui Pada ini Cal Calore Karena panas Calef Calefac Panaskanlah/panasi Calefacieus Memanasi calefaciendi Dengan dipanaskan Calid Calidus Panas Capac Capacitas Isi Caps amyl Capsulae amylaceae Kapsul dari pati Caps chart cyl Capsulae chartaceae cylindricae Kapsul kertas yang berbentuk silinder Caps gel elas Capsulae gelatinosae elasticae Kapsul dari gelatin yang lunak/mulur Caps gel operc Capsulae gelatinosae operculatae Kapsul dari gelatin yang tertutup Caute Hati-hati Caut Cautus Hati-hati Cav Cave Awas Cer Cera Malam,lilin Cc Centi metrum cubicum Cm3 Cer lab Ceratum labiale Pomade bibir cet Ceteri Pisa Chart lib Charta libula Kertas penghisap Chart cer Charta cerata Kertas lilin Chart int Charta intens Kertas berkilap Chart par Charta paraffinata Kertas paraffin Ciaoi Cinnamomi Manis jangan Cit Cito Cepat / segera Cit disp Cito dispensa, cito dispensetur Serahkan secepatnya Citiss Citissime Cepat sekali/Sangat segera Claud Claudere Tutup / menutup Claus Clauses Tertutup Clysm Clysma Obat pompa Cochl Cochlear Sendok c.c Cochlear cibarium Sendok makan (15 cc) c.m Cochlear modicium / cochlear Sendok tanggung (10 cc) modium SINGKATAN LENGKAPNYA/KEPANJANGAN TERJEMAHAN/ARTI c.p Cochlear parvum/ cochlear pultis/ Sendok bubur / sendok kecil (8 cochlear peuroreum cc) c.ov Cochlear ovorum Sendok telur (5 cc) c.th Cochlear thea Sendok teh (3 cc) Cochleat Cochleatim Sendok demi sendok c. inf Cochlear infantibus Sendok anak-anak Cogel Cogelara Membeku Cois Communis Biasa Colat Colatura Sari / kolatur coll Collutio / collutorium Obat kumur mulut Collut or Collutio oris Obat kumur mulut Collyr Collyrium Obat cuci mata consc Conscinde / conscicus Irislah / dipotong Conc Concentratus Pekat Consp Consperge Hamburilah / taburilah Contunde Tumbuklah Cont Continuo Terus menerus / segera Continentis Yang berisi Circ Circularis Berbentuk lingkaran c.v Cras vespere Besok sore c.m Cras mane Besok pagi c.n Cras nocte Besok malam Clarif Clarificatio Dijernihkan / menjadi jernih C marg adh Cum margine adhaesivo Dengan tepi yang melekat Convol Convolve Bungkuslah coq Coque Rebuslah Coq ad col Coque ada colaturam Masaklah sampai menjadi sari Coq sq aq Conque sufficient quantitate aquae Rebuslah dengan air secukupnya Corrig color Corrigeno coloris Perbaikan warna Corrig odor Corrigeno odoris Perbaikan bau crass Crassitudo Tebalnya Cyath Cyathus Gelas anggur Contr tuss Contra tussim Anti batuk c. epist vitr Cum epistomio vitreo Dengan sumbat gelas Conv arg fal Convalue argento faliato Balutlah dengan kertas perak Conq aliq Conquassa aliquoties Gojoklah beberapa kali D D c pipet Da cum pipeto Berilah dengan pipet D in caps oper Da in capsulis operculatis Serahkan dalam kapsul tertutup D ad vitr oper sub obt Da ad vitrum operculato suberosa Serahkan dalam botol tertutup obturatum dengan gabus D ad oll operc liqb obtur Da ollam operculato liqneo Serahkan dalam pot tertutup obturatam dengan sumbat kayu D. in d Da in dimidio Berlah setengahnya D. in d.quant Da in dimidio quantitate Berilah setengahnya dan jumlahnya D. in 2plo Da in duplo Berikan 2x nya D in 2plo quant Da in duplo quantitate Berilah 2x jumlahnya SINGKATAN LENGKAPNYA/KEPANJANGAN TERJEMAHAN/ARTI D in 3plo Da in triplo Berilah 3x nya D in 4plo Da in quadruple Berilah 4x nya Dcf Da cum formula Berilah seperti pada resepnya Dc Durante coenam Pada waktu makan D c f dors sign Da cum formula dorsa signature Berilah dengan resep di belakang etiket D ss ven Da sub signo veneni Berilah dengan disertai tanda racun D st dd pl Da signa ter de die pulverem unum Berilah tanda 3x sehari satu serbuk Dtd Da tales doses Berilah sejumlah menurut takarannya D sub sigil Da sub sigillo Berilah dengan segel Deb spiss Debita spissitudo Tebal yang diminta Dd De die Tiap hari Dec Decoctum Rebusan pada 900 C selama ½ jam Decant Decantha Tuanglah Defl Defluat Mengalir Decolor Decoloratus Dibuat tidak berwarna Det Detur Diberikan/ sudah diberi De Detur est Sudah diberikan Det ad scat Detur ad scatulam Sudah diberikan dalam kotak Det xx Detur viginti Sudah diberi 20 Dep Depone Letakkanlah Dep in loc sicc Depone in loco sicco Letakkan ditempat yang kering Dep in loc frig Depone in loco frigido Letakkan di tempat sejuk Dep Depuratus Murni / dimurnikan Des Desodoratus Dibuat tidak berbau Des inf Desinficiens Membasmi bibit penyakit Desinfectans Pembasmi bibit penyakit Dex Dexter Kanan Dieb alt Diebus alternis Tiap 2 hari Dieb tert Diebus tertius Tiap 3 hari Dil Diluo / dilue Encerkanlah / diencerkan Dilutes Encer Dilution Sesuatu yang diencerkan Dim Dimidius Setengahnya Disp in lag pil Dispensa in lagena pilularum Serahkan dalam botol pil Disp dos tal Dispensa doses tales Berilah sejumlah menurut takarannya Disp in pyx Dispensa in pyxide Serahkan dalam kotak Descript Discriptio Turunan Dil c aq Diluo cum aqua Encerkanlah dengan air Diend Deinde Selanjutnya D in oll nigr ben clous Da in olla nigra bene clousa Serahkan dalam pot hitam yang tertutup baik D in vitr ampl be clous Da in vitro amplo bene clause Serahkan dengan botol yang SINGKATAN LENGKAPNYA/KEPANJANGAN TERJEMAHAN/ARTI bermulut lebar yang tertutup baik Disp in vitr all Dispensa in vitro allato Serahkan dalam botol yang dibawa sendiri Disp in caps Dispensa in capsulis Serahkan dalam kapsul Div in part aeq Divide in partes aequales Bagilah dalam bagian-bagian yang sama Dest p mac Destila post mecerationem Sulinglah sesudah direndam Don Donec Sehingga Don mixt aequab Donec mixturae aquabilis Sehingga terjadi campuran rata. E Ebull Ebullition Merebusnya Ed Editio Penerbitan Ed II Editio altera Penerbitan II Ed III Editio tertia Penerbitan III Ed IV Editio quarta Penerbitan IV Ed V Editio quanta Penerbitan V Eff Effervescena Membuih Elaeos Elaeosacchara Campuran 2 gr gula 2 tetes Oleos Oleosaccharum minyak menguap Ex mp Ex modo praescripto Dipakai seperti yang ditulis pada resepnya Elect Electuarium Obat jilat Emp Emplastrum Plester Emuls Emulsum Emulsi Enem Enema Obat pompa Epith Epithema Sampul Ep lig Epistomium ligneum Tutup dari kayu/sumbat kayu Ep suber Epistomium suberosum Sumbat gabus Ep vitr Epistomium vitreum Sumbat gelas Exactiss Exactissime Amat teliti/teliti sekali evap Evapora Uapkanlah Evaporatio Menguapkannya Evaporateur Diuapkan Exhib Exhibe Berikan/berilah Ex aleat Ex aleatus Dihilangkan minyaknya Ex sicc Ex sicca Keringkanlah Ex siccatus Kering Ex pr Expressiome Menekannya Exprimo Menekan Exprime Tekanlah Ext.s.alut Extende supra alutam Palitkan pada kulit lembek / oleskan pada kulit lunak Ext. s.cor Extende supra corium Palitkan pada kulit keras/oleskan pada kulit keras Ext s lint Extende supra linteum Palitkan pada kulit lena Ext ut Externe utendum Untuk pemakaian sebagai obat luar SINGKATAN LENGKAPNYA/KEPANJANGAN TERJEMAHAN/ARTI Evap len cal Evapora leni calore Uapkanlah dengan sedikit panas Evap spir len cal Evapora spiritum leni calore Uapkanlah spiritusnya dengan sedikit panas Ex cort Ex cortices (a, um) Yang telah dikuliti Emulg Emulgi Emulsikanlah Ext alth Extractum althereum Sari yang dibuat dengan alther Ext aquos Extractum aquosum Sari yang dibuat dengan air Ext spir Extractum spirituosum Sari yang dibuat dengan spir Ext fluid Extractum fluidum Sari cair Ext liq Extractum liquidum Sari cair/ekstra cair Ext sicc Extractum siccum Sari kering/ekstra kering Ext spiss Extractum spissum Sari kental/ekstra kental F F Fac, fiat,fiant Buatlah/dibuat Fla Fac lege artis Buatlah menurut aturan pengetahuan Fsar Fac secundum artis regulas Buatlah menurut aturan pengetahuan F c aq dest emuls Fac cum aqua destillata emulsum Buatlah emulsi dengan air suling F c const apt Fac cum constituent apto Buatlah dengan bahan pengikat yang tepat F c vehic apt Fac cum vehicule apte Buatlah dengan bahan pengkilat yang tepat Far Farina Tepung Fict Fictilis Dari tanah Filtr Filtra,filtretur Saringlah/disaring Filtration Penyaringan flor Flores Bunga Fol Folia, folium Daun Form Forma, formatur Bentuk, dibentuk Formula Resep frig Frigidus Dingin Fruc Fructus Buas Fun Funiculus Tali (simpul) G Grm Gramma Gram Gel Gelatina Lem Garg Gargarisma Obat kumur tenggorokan Gel lich isl Gelatin lichenis islandic Selai dari lumut islandia Gi ar Gummi arabicum Perekat arab Gm ar Gummi arabicum Perekat arab Gran Granulum Biji/pil kecil-kecil Gross Grosse Kasar Gross gran Grosse granulatum Biji kasar Gtt Guttar Tetes Gtt ad aur Guttae ad aures Obat tetes telinga Gtt opth mic Guttae opthal mical Obat tetes mata Gtt nasal Guttae nasales Obat tetes hidung SINGKATAN LENGKAPNYA/KEPANJANGAN TERJEMAHAN/ARTI Guttat Guttatim Setetes demi setetes Guttat appl Guttatim applicomdum Untuk dipakai setetes demi setetes Grat sap Gratus sapor Rasa enak H H Hora Jam Hd Hora dicubitus Sebelumnya tidur Hs Hora sommi Pada waktu hendak tidur Hm Hora matutima Pagi hari H X a mat Hora decimal malutina Pada jam sepuluh pagi H IX a mat Hora nona malutina Pada jam 9 pagi H VIII a mat Hora octava malutina Pada jam 8 pagi H XII a mat Hora septima malutina Pada jam 7 pagi H XI a.mat Hora sexta malutina Pada jam 6 pagi H u spat Horal unius spatio Sesudah 1 jam Hv Hora vespertina Sore hari H VI vesp Hora sexta vespertina Pada jam 6 sore H VIII vesp Hora septima vespertina Pada jam 7 sore H VIII vesp Hora oklava vespertina Pada jam 8 sore ½ h.a.c Dimidia horae antecoenau ½ jam sebelum makan ¼ h.a.c Quadrante harae ante coenam ¼ jam sebelum makan Houst Houstus Teguk Her praescr Heri praescriptus Ditulis kemarin Hor interm Horis intermedius Pada waktu terluang Hui form Huius formulae Dari resep ini Hui mens Huius mensis Dari bulan ini Huic mixt Huic mixturae Pada campuran ini I Id Idoneus Tepat In 2 vic In duabus vicibus Dalam 2x In 3 vic In tribus vicibus Dalam 3x In 4 vic In quattuor vicibus Dalam 4x In 5 vic In quinque vicibus Dalam 5x In dim quant In dimidia quantitate Dalam ½ jumlah Inf Infunde Masaklah Infusum Rebuslah Infans Anak-anak Iniec Iniectio Penyuntikkan/obat suntik/suntikan Iniec hypod Iniectio hypodermica Penyuntikan dibawah kulit Iniec subc Iniectio subactanca Penyuntikan dibawah kulit Inmett Inmitte Masukanlah In mitt in scat Inmitte in scatulam Masukanlah kedalam kotak In mitt in lag in mitte in lagenam Masukanlah kedalam botol In mitt in oll In mitte in ollam Masukanlah ke dalam pot In quiet In quiete Tenang In still In stilla Teteskanlah In still in lag In stilla in lagenam Teteskanlah kedalam botol SINGKATAN LENGKAPNYA/KEPANJANGAN TERJEMAHAN/ARTI Interd Interdum Kadang-kadang Ips par Ipsi paratum Dibuat untuk diri sendiri Irror Irrorare Mengemburkan Irroratus (a,um) Diemburkan Intr d sum Intra diem sumendum Diminum dalam sehari Involuc Involucrum Selubang Involuctus Dibungkus Iter Itera Ulanglah Iteratum Diulangi Iteratio Ulangan Iter ad libit Iteratur ad libitum Diulang sampai sesukanya Inter Inter Diantara Internus Bagian dalam Iei Ieuune Perut kosong J Jentac Jentaculum Makan pagi Jul Julapium Minuman asam manis L La Lege artis Menurut aturan pengetahuan Lac vacc Lac vaccinum Susu sapi Lag gutt Lagena guttatoria Botol tetesan Lag crif ampl Lagena orificio amplo Botol yang mulutnya lebar Lapid Lapidus Seperti batu / dari batu larg Largus (a, um) Berlimpah-limpah Lat Latitudo Lebarnya Lav opth Lavamentum ophthalmicum Obat cuci mata Lav vent Lavamentum venterin Menguras perut Lax Laxus Longgar / terbuka Lev / lav Levis / lavis ringan Lev claus Leviter clausus Ditutup longgar Len cal Leni calore Sedikit panas Lib Liberates Dilepaskan Lag alba Lagena alba Botol putih Lag virid Lagena viridis Botol hijau Lag bon Lagena bona Botol baik Lag vitr Lagena vitrea Botol kaca Liq Liquefae Cairkanlah Liq len cal Liquefae leni colore Cairkan dengan sedikit panas Ligand Ligandus Harus diikat Lig Lignum Kayu Lin angl Linamentum anglicum Kain flannel Lin p.a infr Linimentum parti affectae Linimennya digosokan pada infricandum bagian yang sakit Linct Linctus Obat jilat Liq Liquor Cairan Liquidus Cair Limp Limpidus Jernih Lit or Litus oris Obat tutul mulut SINGKATAN LENGKAPNYA/KEPANJANGAN TERJEMAHAN/ARTI Loc aeg Locus aeger Pada tempat yang sakit Loc dol Locus dolens Tempat terasa sakit Loc frig Locus frigidus Tempat yang sejuk Loc sicc Locus siccum Tempat yang kering Long Longitude Panjangnya Lot Lotio Obat cuci Lotus Dicuci Lot ven Lotio venenosa Obat cucui beracun Luc prim Luce prima Pagi-pagi sekali Lut Luteus Kuning emas M M Misce Campurlah Meridie Siang hari Mane Pagi Misceatur, misceantur dicampur M accur Misce accuratissime Campur hingga rata sekali Mb Misce bene Campurlah baik-baik M cout Misce coute Campurlah hati-hati Md Modo dicto Seperti yang dikatakan M et v Mane et vespere Pagi dan sore hari Mds Misce da signa Campur dan beri tanda Mdu Modo dicto utendum Pemakaian seperti dikatakan Mf Misce fac , misceatur fiat , Campurlah , buatlah misecedutur fiat M f mass eque form pil Misce fac massam equa forma Campur dan buatlah masa dan pilulas bentuklah menjadi pil Mi Mihi ipsi Buat saya sendiri Mp Mane plane Pagi-pagi sekali Mane primo Pagi-pagi sekali Mica panis Sekerat roti Massa pilularum Massa pil Ms More solito, modo solito Menurut cara yang lazim Mac p h III Macera per horas tiren Rendamlah selama 8 jam Magn Magnus Besar Magnifudo Besarnya Man Manipulus Segenggam Mat Matutinus (a,um) Pagi hari Med Medius (a,um) Sedang/tanggung Medicus Dokter Med all Medicamentum allatum Obat yang dibawa sendiri Merid Meridie Tengah hari Mg Miligrama Milligram (M gram) Mil Mililitra Mili liter (ml = cm3 ) Min Minutum 1 menit Mist Mistura Campuran Mixt Mixture Campuran Mc Modo coqnito Caranya telah diketahui Mn Modus notus Caranya telah diketahui SINGKATAN LENGKAPNYA/KEPANJANGAN TERJEMAHAN/ARTI Mod praescr Modo praescripto Seperti apa yang ditulis Mod Modicus Sedang Moll Mollis Lunak Mor Mora (ae) Penundaan Mortarium Lumping Mor sol More solito Menurut cara yang lazim Muc g ar Mucilage gummi arabia Lender dari p g a N Noct maneq Nocte maneque Malam dan pagi hari N Nocte Tengah malam Naris Lubang hidung Non alt Non altera Tidak ada jalan yang lain Ni Ne interetum Tidak boleh di ulangi Nm Nuse mosehata Pala Narist Naristilae Obat tetes hidung Nebul Nebula Kabut N det Ne detur Belum diserahkan Non detur Tidak diberikan Neutr Neutralisatus Dinetralkan Nigr Niger (a, am) Hitam N I lag orig Non in lagena original Tidak dalam botol semua (asli) N rep Non repetatur Tidak boleh diulangi Nonn Nonnuli Beberapa Nov Novus (a, um) Baru, segar Nud tert Nudius tertius Kemarin dahulu No Nomerus Nomor Nutr Nutricus (a, um), nutritus Makanan O Obt Obturatus Diberi tutup / bertutup Obtritus (a, um) Dihancurkan Oh Omni hora, omni horis Tiap jam O¼h Omni quarta hora Tiap ¼ jam O½h Omni dimidia hora Tiap ½ jam O1½h Omni sesqui hora Tiap 1 ½ jam Om Omni mane Tiap pagi On Omni nocte Tiap malam Ov Omni vespere Tiap sore/malam Obh Omni bihorio Tiap 2 jam Oth Omni tri horio Tiap 3 jam O4h Omnibus quattuor horis Tiap 4 jam O5h Omnibus quinque horis Tiap 5 jam Obd Obduce Tutuplah/balutlah Obd lyc Obduce lycopodio Tutuplah dengan lycopodium Ocul Oculus / oculentum Mata / salep mata Ods Oculus dexter sinister Mata kanan dan kiri Omit Omitted Hilangkanlah Omittatur Dihilangkan O alt h Omnibus alternis horis Tiap dua jam SINGKATAN LENGKAPNYA/KEPANJANGAN TERJEMAHAN/ARTI Od Oculus dexter Mata kanan Oculo dextro Pada mata kanan Ol Oculus laevus Mata kiri Oculo laevo Pada mata kiri Os Oculus sinister Mata kiri Oculo sinistro Pada mata kiri Ou Oculus uterque Setiap mata /kedua mata Oculo utro Pada setiap mata O ccl Occulusus (a , um) Melampirkan Octid Octiduum Dalam waktu 8 hari Odont Odontalgicum Obat tetes untuk sakit gigi Odor Odoratus (a,um) Berbau (harum) Odoris Bau Ol Oleum Minyak Oleosus (a, um) Berminyak Ol res Oleo resina Minyak dammar Oleo sachh Oleo saccharum Campur 2 gr gula + 1 lt mm Oll alb Olla alba Pot putih Oll fict Olla fictilis Pot tanah Oll gris Olla grisea Pot abu2 Oll nigr Olla nigra Pot hitam Oll porc Olla porcellanea Pot porselin Oll Olla Pot Ollicula Pot kecil Omn Omni/omnis Tiap/setiap (semua) Omn bid Omni biduo Setiap 2 hari Omn m vel noct Omni mane vel nocte Tiap pagi atau tengah malam Op Ope Dengan menggunakan Op aq Ope aquae Menggunakan air Operc Operculatus Dengan tutup Opt Optimus Sangat baik Or Oris Mulut Oryza Beras/padi Ovu Ovum Telur Oz Uncial 1 ounce (=28,35 gr) P 1/3 Pars tertia ¼ Pars quarta 1/5 Pars quinta 1/6 Pars sexta P Ponders /pondus Beratnya/berat Pa Parti affectae Bagian yang sakit Partes aquales Bagian2 yang sama Pro analysa Untuk penguraian Praxis aurea Dengan bungkus istimewa Pc Post coena, post cibum Sehabis makan Pd Pro dosi Untuk satu takar/dosis Per deliquinum Selama mencair SINGKATAN LENGKAPNYA/KEPANJANGAN TERJEMAHAN/ARTI P d sing Pro dosi singulari Untuk satu dosis PIm Periculum in mora Berbahaya jika ditunda Pm Post meridium Sesudah siang Primo mane Pagi-pagi sekali Post mensam Sesudah makan Po Per os Melalui mulut Pp Pro pauper Untuk orang miskin P pp Pulvis pro pilulis Camp succus +radix aa Prn Pro re nata Jika perlu P Pars Bagian Partibass Terbagi2 Pd Parte dolente Bagian yang sakit Past Pasta Salep yang keras Parv Parvus Kecil Paul Paulum Sedikit Paulatim Sedikit demi sedikit Paup Paupere Orang miskin Ped Pedetim Lambat laun Penic Penicillus Kuras Poll Pollidus Pucat Pan Panulus/panus Kain lap Par Paratus Siap Per vic Per vices Sebagian demi sebagian P Pes Kaki Pedis Dari kaki Phial Phiala = vial Botol kecil untuk obat Pig Pigmentum Cat Pil Pilula Pil Piq Piquis Lemak Pis Pistillum Penumbuk = alu Poc Poculum Cangkir Pocillum Cangkir kecil Pom Pomatum Salep yang harum p. aur Pone aurem Dibelakang telinga Paa Parti affectae applicandus Untuk dipakai pada bagian yang sakit Post additionem aquae Sesudah menambahkan air Post agitationem aliquoties Sesudah digojok beberapa kali Pot Potio Minuman P prand Post prandium Sesudah makan pagi P jentac Post jentaculum Sesudah makan pagi Pastr Pastry die Hari berikutnya Praeci Praecipitatus Diendapkan Prae Prae Sebelum Prae nalaik Sebelum kelahiran Praep Praeparatus Sediaan Prand Prandium Makan pagi Pred Predie Pada hari sebelumnya SINGKATAN LENGKAPNYA/KEPANJANGAN TERJEMAHAN/ARTI Prim Primus (a,um) Pertama-tama,mula-mula Pro Kepada Pro dos Pro dose Untuk satu takar Pro us ext Pro usu extreme Untuk pemakaian luar Past dentifr Pasta dentifricia Pasta untuk gigi Pugill Pugillus Genggam Pultif Pultif ormis Berupa bubur Pulv Pulvis Serbuk Pulveratus Dijadikan powder/serbuk Pulv adsp Pulvis adspersortus/adspersorius Serbuk tabur Pulv alic Pulvis alicuius Serbuk dari satu zat Pulv dentifr Pulvis dentifriclus Serbuk/tepung obat gigi Pulv gross Pulvus grosse Serbuk kasar Pulv subt Pulvis subtilis Serbuk halus Pulv subt Pulvis substissimus Serbuk yang sangat halus Pulv ten Pulvis tenuis Serbuk halus Pulv stern Pulvis sternutatorius Serbuk bersin Purg Purgativus pencahar Pur Purius (a,um) Murni,bersih Pyx Pyxis Dus/kotak Pulv imp Pulvis impalpabilis Serbuk paling halus Q Q Qui Ini Quantitas Sejumlah Quaque Setiap Q.dx Quantitas duplex Jumlahnya berganda Qh Quaque hora Setiap jam Ql Quantum libet Sebanyak andasuka Q pl Quantum placet Sebanyak anda suka Qs Quantum satis Secukupnya Quantum sufficit Secukupnya Qv Quantum vis Secukupnya Quol vide Yang melihat Quadr Quadruple Rangkap 4 Quam min pot Quam minima potes Sesedikit mungkin Quar sing Quaram singulae Yang setiap kali 1 Quar sing Quarom singuli Yang setiap kali 1 Quart Quartus (a, um) ¼ Quat Quarter 4 kali R R Recipe Ambillah Rec Recens Segar Rp Resenter paratus Baru dibuat Red in pulv Redige in pulvarum Jadikanlah serbuk Rect Rectificatus (a, um) Dimurnikan dengan menyuling Redact Redactus (i) Direduksi, dihaluskan Reiter Reitteretur Diulangi lagi Rem Remanentia Sisa SINGKATAN LENGKAPNYA/KEPANJANGAN TERJEMAHAN/ARTI Rep Repetatur Hendaknya diulangi Rep med ult Repetatur medicanentum ultimum Obat terakhir yang diulangi Rep med alt Repetatur medicamentum alteram Diulangi obat yang sisanya Res Resima Dammar Residus Sisa yang tertinggal Rub Ruber (a,um) Merah Rud Rudicula (ae) Spatel Rudies Batang pengaduk Rum Rumen Tenggorokan Rep bis Repetatur bis Diulangi 2 x Refriger Refrigera Dinginkanlah Refrigeratio Didinginkan Refrigerates Yang dingin S S Signa Tanda Sa Secundum artem Menurut aturan pengetahuan Sq Sufficient quantitate Dengan jumlah secukupnya S Semis, semisis Setengah, ½ Sacc chart Sacculus chartaceus Kantong kertas Scat Scatula Doos , kotak Sep Seponert Diasingkan Si necess sit Si necesse sit Jika perlu Si op sit Si opus sit Jika perlu Sicc Siccus Kering Siccatus Dikeringkan Sine add aq Sine additione aquae Dengan tak dibubuhi air Sin add glyc Sine additione glycerine Tidak dengan penambahan glycerin Sin p p p Sine pulvere pro pelulis Tidak dengan succus dan radise Sin confec Sine confectione Tidak dengan bungkus asli Sing Singuorum (arun) Dari tiap-tiap Sol, solut Solutio Larutan Solv Solve Larutkanlah S suo nom Signa suo nomine Tandailah dengan namanya Solv ass q Solve asses quinquoginta Harganya 50 kelip (dibayar dengan 50 kelip) Stann fol Stannum foliatum Helaian timah Stat Statim Segera Steril Sterilisatus Disterilkan, dibersihkan dari kuman-kuman Sin Sinister Kiri Ster p filt Sterilisa post filtrationem Sterilkan sesudah di saring Sub fin coct Sub finem coctionis Pada akhir merebus Subig Subige Campurkanlah Subt Subtilis Halus, tipis Sum Sume, sumatur Ambillah, diambil Sum Sumendum Untuk diambil Sup Super Diatasnya SINGKATAN LENGKAPNYA/KEPANJANGAN TERJEMAHAN/ARTI Supr Supra Diatasnya Sin Sine Tanpa Sat Satis Cukup Saturatio Penjenuhan Saturatus Dijenuhkan Sep Separatism Terpisah-pisah Semi hor Semi hora ½ jam Seq luc Sequanti luce Hari berikutnya Sne Si necesse est Jika perlu Snv Si non valeat Jika tidak cocok Spur Spurius Buatan Ster p hor I Sterilisa per horam unam Sterilkan selama 1 jam Solv c len cal Solve cum leni calore Larutkan dengan sedikit panas Sl Secundum legem Menurut hokum Sn Secundum naturam Menurut alam Ss Sine sale Tanpa garam Steril Sterilisa Sterilkanlah Sterilis Yang disterilkan Sddc Semel de die cochlear 1 kali sehari 1 sendok makan Sezies de die cochlear 6 kali sehari 1 sendok makan Spec Species Jenis Suav Suavis Enak Suppl Supplement Lampiran Succ Succus Sari buah Serv Serva Simpanlah T Teg Tege Tutupilah Ter in d Ter in die 3 x sehari Ter Tere Gosoklah Terend Terendo Gosoklah terus Tct, tinct, tra Tingtura Tingtur Tot Totuis, totus, totidem Seluruhnya, sama banyaknya Trit Tritus Digosok Trituratio Penggosokan (pengenceran) Troch Trochiscus Tablet hisap U Uc Usus cognitus Pemakaian diketahui Ue Usus externus Pemakaian luar Ui Usus internus Pemakaian dalam Un Usus notus Pemakaian diketahui Uv Usus veterinenus Pemakaian dalam kedokteran hewan Urg Urgens Segera/penting Utr Utri usque Kedua-duanya V Vast Vasculum Cangkir Vert Verte Baliklah Verteatur Dibalik SINGKATAN LENGKAPNYA/KEPANJANGAN TERJEMAHAN/ARTI Vesp Vespere Malam hari Vit or Vitellum ori Kuning telur Vuln Vulneris Dari lukanya Vitr Vitrum Gelas 1 ½ h p ci c p Sesqui hora past coenam cochlear 1 ½ jam sesudah makan 1 parvum sendok bubur