SOP KESEHATAN DAN KESELAMATAN KERJA ( K3 ) MESIN BUBUT

MAKALAH

UNTUK MEMENUHI TUGAS AKHIR SEMESTER MATA KULIAH

K3
yang dibina oleh Bapak Prof.Dr.Marji,M.Kes

Disusun oleh
Agus Maulana 180513626516

UNIVERSITAS NEGERI MALANG

FAKULTAS TEKNIK
JURUSAN TEKNIK MESIN
2018

i
 KATA PENGANTAR

Puji syukur kehadirat Allah SWT yang telah memberikan kesempatan dan rahmat-Nya
kepada saya untuk menyusun makalah dengan judul “SOP Kesehatan dan Keselamatan Kerja
Mesin Bubut” guna untuk memenuhi tugas Kesehatan dan Keselamatan Kerja (K3) program studi
S1 Pendidikan Teknik Otomotif, Fakultas Teknik Universitas Negeri Malang.

Makalah ini berisi tentang prosedur penggunaan mesin bubut, jenis bahaya dan resiko pada
saat penggunaan mesin bubut, penggunaan alat sesuai SOP, dan manajemen K3.

Penyusun menyadari kelemahan serta keterbatasan yang ada sehingga dalam

menyelesaikan makalah ini memperoleh bantuan dari berbagai pihak, dalam kesempatan ini
penulis menyampaikan ucapan terima kasih kepada :

1. Bapak Prof.Dr.Marji, M.Kes selaku dosen mata kuliah K3

2. Bapak Anton selaku dosen pengganti mata kuliah K3
3. Teman-teman offering B1 program studi S1 Pendidikan Teknik Otomotif
Penyusun menyadari bahwa makalah ini masih jauh dari kata sempurna. Oleh karena itu,
kami mengharapkan kritik dan saran yang bersifat membangun dari pembaca. Semoga makalah
ini dapat bermanfaat dan dipergunakan dengan sebaik-baiknya.

Malang, 03 Desember 2018

Penyusun

ii
 DAFTAR ISI
Halaman
HALAMAN SAMPUL ................................................................................................................. i
KATA PENGANTAR .................................................................................................................. ii
DAFTAR ISI................................................................................................................................. iii
DAFTAR GAMBAR .................................................................................................................... iv
BAB 1 PENDAHULUAN ........................................................................................................... 1
1.1.Latar Belakang ................................................................................................................... 1
1.2.Rumusan Masalah .............................................................................................................. 2
1.3.Tujuan ................................................................................................................................ 2
BAB 2 PEMBAHASAN .............................................................................................................. 2
2.1.Pengertian Mesin Bubut ..................................................................................................... 2
2.2.Jenis-jenis Mesin Bubut ..................................................................................................... 2
2.3.Macam-macam Proses Pengerjaan Mesin Bubut ............................................................... 5
2.4.Proses Pengerjaan Mesin Bubut Sesuai Prosedur .............................................................. 6
2.5.Alat dan Bahan ................................................................................................................... 9
2.6.Potensi Bahaya Mesin Bubut ............................................................................................. 14
2.7.Pencegahan Kecelakaan Kerja pada Mesin Bubut ............................................................. 15
2.8.Alat Pelindung Diri (APD) ................................................................................................. 17
BAB 3 PENUTUP ....................................................................................................................... 19
3.1.Kesimpulan ........................................................................................................................ 19
3.2.Saran .................................................................................................................................. 19
DAFTAR PUSTAKA ................................................................................................................... 20

iii
 DAFTAR GAMBAR
Halaman
1. Gambar 2.2.1. Mesin Bubut Ringan ...................................................................................... 4
2. Gambar 2.2.2. Mesin Bubut Sedang ...................................................................................... 4
3. Gambar 2.2.3. Mesin Bubut Standar ...................................................................................... 5
4. Gambar 2.2.4. Mesin Bubut Berat ......................................................................................... 5
5. Gambar 2.5.1. Self Centering Chuck dan Independence Chuck ............................................. 9
6. Gambar 2.5.2. Plat Pembawa ................................................................................................. 10
7. Gambar 2.5.3. Pembawa ( Lathe Dog ) .................................................................................. 10
8. Gambar 2.5.4. Steady ( Penyangga Tetap ) ............................................................................. 11
9. Gambar 2.5.4. Steady ( Penyangga Jalan ).............................................................................. 11
10. Gambar 2.5.5. Senter Jalan dan Senter Mati ........................................................................... 12
11. Gambar 2.5.6. Kartel .............................................................................................................. 13
12. Gambar 2.5.7. Dial Indicator ................................................................................................. 13
13. Gambar 2.5.8. Center Drill .................................................................................................... 14
14. Gambar 2.5.9. Pahat ............................................................................................................... 14
15. Gambar 2.8.1. Safety Glass .................................................................................................... 17
16. Gambar 2.8.2. Safety Shoes .................................................................................................... 17
17. Gambar 2.8.3. Ear Plug ......................................................................................................... 18
18. Gambar 2.8.4. Wearpack ....................................................................................................... 18

iv