BAHASA BALI
2. A. Spontan
Metoda Spontan inggih punika sang sane madhrama wacana sampun
uning inti utawi daging naskah dharma wacana punika.
B. Madue Utawi nganggen teks
Metode punika sang sane madhrama wacana sampun madue teks
sakewanten durung madue pangalaman madharma wacana punika mawinan
teks kawacen sekadi sane sampun kasiagayang..
C. Memoriter
Naskah dharma wacana sampun kasiagayang raris kaapalang olih sang
sané madharma wa-cana.
D. Ekstemporan
Ring metoda puniki, sang sané madharma wacana maktayang unteng-
unteng napi sane pa-cang katlatarang, raris kalimbakang sajeroning
madharma wacana..
3. A. Wicara inggih punika kawagedan ngeninin indik topik utawi tema sané
kabaktayang mangda prasida nudut kayun sang sané mirengang.
B. Wiraga inggih punika semita, laras, agem, utawi bahasa tubuh sang sané
maktayang dharma wacana punika.
C. Wirama inggih punika tata suara sané mapaiketan ring suara/vokal miwah
intonasi sané anut ring punggelan lengkara mangda kapireng lengut.
4. A.Wed bebaosan kapolih ring buku sané madaging tattwa, tata susila,
upacara agama, pendidikan agama, lingkungan hidup , miwah sané lianan
B. Ngresepang daging bebaosan
C. Kerangka
E. Nganggén Basa sané patut tur becik mangda sané mirengang dharma
wacana punika aluh ngeresepan daging dharma wacanané.
F. Wilangan Naskah sané patut . Naskah dharma wacana puniki dados tan
akeh, manut ring acarannyané. Durasi waktu utawi galah sawatara 15 utawi
20 menit, pinih akéh 30 menit.
5.
Ring arepan kantin sekolahé Mang Santi sareng Luh Sastrani kacingak seken
pisan mabe-baosan, raris katakénin olih Putu Oka sané liwat lakar
ngamulihang.
Putu Oka : ”Tusing mulih Luh, seken sajan rasané ngorta ajak dadua?”
Luh
Sastrani : ”Mulih..., Mai endén malu Tu !”
Putu Oka : ”Ada apa né sarat pesan ?”
Luh
Sastrani : ”Putu maan pilihan lomba ?”
Putu Oka : ”Maan. Tiang piliha mageguritan, kala sing man ngalih pasangan ”.
Mang Santi : ”Péh, aluuuh tinggal ngapalang dogén”.
: ”Apa aluh, dadi apalang dogén, men agemné, tata carané
Putu Oka masanin,konden bin
ngwiletné, sing perlu masih palajahin ?”.
: ”Né Luh Sastrani, piliha madharma wacana, tiang tagihina naskah.
Mang Santi Putu ngelah
naskah Dharma wacana Tu ? Baang ja ia ngidih éngkén ja !”
Luh : “Sajan Tu, ngelah naskah baang ja tiang nyilih. Tiang tusing bisa
Sastrani ngaé”.
: ”Péh Iluh, yan moné dueg omong, masak naskah
Putu Oka iluhé ng nga éamonto dogén
Putu Oka : “Di naskahé paling malu katulis murda, yan nyidayang murdané
apang masifat
menuntun ”.
Luh Sastrani : “Yan murdané suba kapinéh baan tiang. Yan di pamahbahné apa
dogén isiné ?”
Putu Oka : “O.., ditu biasané misi salam hormat ring sang sané kairing
madharma wacana,
ngawit uli kadudukané tegehan nganteg ka timpal-timpal ané bareng ajak madhar-
ma wacana, astiti ring Ida Sang Hyang Widi, ditu orahang masi murdan madhar-
ma wacanané
Putu Oka : “Dadi, biasané ditu misi rasa ngéndépang raga, upaminé ada anak
ngisinin sakadi,
“Titiang puniki tan bina sakadi i kunang-kunang anarung sasi, milu-milu tuung
Putu Oka : “Pamaparané apang jelas nyen, apang misi pertimbangan muah
pembuktian,
apang anak ané ningehang santep buina percaya tekén isin dharma wacanané !”
Luh Satrini : “Di penguntatné beneh misi saran-saran pada ditu Tu ?”
Putu Oka : “Beneh, lénan tekén kacutetang madharma wacanané, isinin masih
saran muah
Mang Santi : “Aget Luh matemu ngajak Putu Oka, tiang takonina tekén i luh
tunian nanging
Luh Satrani : “Putu yan sagét tiang tusing nyidayang, tiang matakon kema nah!”
Putu Oka : “Nah, bél dogén tiang malu. O... bapak tiangé suba teka nyemput,
tiang maluan
nah !“
Luh Sastrani : “Nah Tu...“