KATA PENGANTAR

Segala puji dan syukur saya ucapkan kehadirat Tuhan Yang Maha Esa,
karena atas berkat dan rahmatnya saya dapat menyelesaikan penulisan Laporan
Praktikum Ilmu Ukur Tanah dengan tepat waktu. Saya juga tidak lupa
mengucapkan banyak terima kasih kepada bapak Dr. Drs. Harmes, M.T. dan
bapak Ir. Yulia Morsa Said, M.T. Selaku dosen pengajar mata kuliah Praktikum
Ilmu Ukur Tanah yang selalu membimbing dan mengajari saya dalam penyusunan
laporan praktikum ini serta semua pihak yang membantu dalam penyusunan
Laporan Praktikum Ilmu Ukur Tanah ini.
Laporan Praktikum Ilmu Ukur Tanah ini masih sangat jauh dari
kesempurnaan oleh karena itu kritik serta saran yang membangun sangat saya
harapkan untuk penyempurnaan Laporan Praktikum Ilmu Ukur, sebagai manusia
saya memiliki banyak kesalahan, saya mohon maaf atas kekurangan dan
ketidaksempurnaan laporan ini.
Atas perhatian dari semua pihak yang membantu penulisan Laporan
Praktikum Ilmu Ukur Tanah saya ucapkan terima kasih. Semoga Laporan
Praktikum Ilmu Ukur Tanah ini dapat dimanfaatkan dan digunakan sebaiknya.

Jambi, Desember 2020

Penulis

i
 DAFTAR ISI

HALAMAN JUDUL
LEMBAR PENGESAHAN
LEMBAR ASISTENSI
KATA PENGANTAR ............................................................................................ i
DAFTAR ISI .......................................................................................................... ii
DAFTAR GAMBAR ............................................................................................ iv

BAB I PENDAHULUAN ...................................................................................... 1

1.1 Latar Belakang ............................................................................................. 1
1.2 Maksud dan Tujuan Praktikum .................................................................... 2
1.2.1 Maksud Praktikum............................................................................2
1.2.2 Tujuan Praktikum .............................................................................2
1.3 Ruang Lingkup Praktikum ........................................................................... 2
BAB II PENGENALAN ALAT ........................................................................... 4
2.1 Umum........................................................................................................... 4
2.2 Alat Ukur Sipat Datar................................................................................... 4
2.3 Alat Ukur Sipat Ruang ................................................................................. 9
2.3.1 Theodolite .........................................................................................9
2.3.2 Total Station ...................................................................................11
2.3.3 GPS .................................................................................................16
2.4 Alat Ukur Jarak .......................................................................................... 20
2.4.1 Secara Konvensional ......................................................................20
2.4.2 Secara Elektronis ............................................................................23
BAB III POLIGON ........................................................................................... 26
3.1 Dasar Teori ................................................................................................. 26
3.1.1 Pengertian Poligon..........................................................................26
3.1.2 Bentuk-Bentuk Poligon ..................................................................27
3.1.3 Hitungan Poligon ............................................................................29
3.1.4 Toleransi Pengukuran Poligon .......................................................32
3.2 Tahapan Hitungan ...................................................................................... 33

ii
 3.2.1 Tahapan Hitungan Total Station.....................................................33
3.3 Tahapan Pelaksanaan ................................................................................. 34
3.3.1 Tahapan Pelaksanaan Total Station ................................................34
3.3.2 Tahapan Pelaksanaan GPS .............................................................35
3.4 Pengolahan Data......................................................................................... 37
3.4.1 Pengolahan Data Total Station .......................................................37
3.4.2 Tahapan Pelaksanaan GPS .............................................................43
BAB IV PENGUKURAN BEDA TINGGI ....................................................... 44
4.1 Dasar Teori ................................................................................................. 44
4.1.1 Pengukuran Sipat Datar ..................................................................44
4.1.2 Kesalahan Pengukuran Sipat Datar ................................................45
4.1.3 Cara Penentuan Beda Tinggi dengan Alat Sipat Datar ..................47
4.2 Kontur ........................................................................................................ 49
4.3 Metoda Perhitungan ................................................................................... 50
4.4 Tahapan Pelaksanaan ................................................................................. 51
4.5 Tahapan Pelaksanaan ................................................................................. 53
BAB V PERMODELAN ARCGIS .................................................................... 55
5.1 Dasar Teori ................................................................................................. 55
BAB VI PENUTUP .................................................................................................
6.1 Analisis...........................................................................................................
6.2 Kesimpulan ....................................................................................................
6.3 Saran ...............................................................................................................

DAFTAR PUSTAKA
DOKUMENTASI
LAMPIRAN

iii
 DAFTAR GAMBAR

Gambar 2.1 Alat Ukur Waterpass ....................................................................... 7

Gambar 2.2 Prinsip Sipat datar............................................................................ 8
Gambar 2.3 Theodolite NIKON NE20ES ......................................................... 11
Gambar 2.4 Total Station Topcon GTS 255 N .................................................. 15
Gambar 2.5 Garmin Oregon 750 GPS............................................................... 18
Gambar 2.6 Pita Ukur Alat Ukur secara Konvensional .................................... 19
Gambar 2.7 Total Station Alat Ukur secara Elektronis ..................................... 20
Gambar 3.1 Poligon Terbuka ............................................................................ 23
Gambar 3.2 Poligon Tertutup ............................................................................ 23
Gambar 3.3 Poligon Bercabang......................................................................... 24
Gambar 3.4 Poligon Kombinasi ........................................................................ 24
Gambar 4.1 Alat Sipat Datar diatas Salah Satu Titik ........................................ 38
Gambar 4.2 Alat Sipat Datar diantara Dua Titik ............................................... 38
Gambar 4.3 Alat Sipat Datar diluar Kedua Titik............................................... 39
Gambar 4.4 Kontur ............................................................................................ 41

iv