PEMERINTAH PROVINSI JAWA TENGAH

DINAS PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN

SEKOLAH MENENGAH KEJURUAN NEGERI 7 SEMARANG
Jalan Simpang Lima Kota Semarang Kode Pos 50241 Telepon 024- 8311532
Faksimile 024-8447649 Elektronik smkn7semarang@yahoo.co.id
Website www.smkn7semarang.sch.id

LEMBAR SOAL UJIAN SEKOLAH

SMK NEGERI 7 SEMARANG KUR/PIP/FO-002
TAHUN AJARAN 2019/2020 Rev.01/1 Mei 2018

Kompetensi Keahlian : Semua Kompetensi Keahlian Hari : Selasa

Mata Pelajaran : Bahasa Jawa Tanggal : 31 Maret 2020
Kelas : XII Waktu : 120 menit

Petunjuk :
1. Soal ujian berupa soal objektif/pilihan ganda dengan 5 opsi jawaban pada setiap soal.
2. Bekerjalah dengan teliti dan cermat.
3. Bertanyalah kepada pengawas ujian jika terdapat soal yang kurang lengkap.
4. Selamat menempuh ujian, sukses bersama kita.

Soal Pilihan Ganda

1. Jinejer ing Wedhatama,

Mrih tan kemba kembenganing pambudi,
Mangka nadyan tua pikun,
Yen tan mikani rasa,
Yekti sepa sepi lir sepa asamun,
Samangsane pasamuan,
Gonyak-ganyuk nglelingsemi
(Serat Wedhatama, KGPAA Mangkunegara IV)

Pitutur luhur kang kamot ana ing tembang pangkur kasebut yaiku .…
A. Wong tuwa ora perlu golek ngelmu opo maneh tuwa pikun.
B. Sanajan tuwa kudu sregep ngolek ngelmu ana ing pakumpulan.
C. Sanajan tuwa pikun aja nganti sepi saka ngelmu supaya ora ngisin-ngisini.
D. Golek ngelmu tekan tuwa supaya ora bisa ngisin-ngsini lan apik bebudine.
E. Sanajan tuwa pikun kudu gelem gonyak ganyuk ing pakumpulan.

2. Nuladha laku utama

Tumrape wong tanah Jawi
Wong agung ing Ngeksiganda
Panembahan Senapati
Kapati amarsudi
Sudaning hawa lan nepsu
Pinesu tapa brata
Tanapi ing siyang ratri
Amemangun karyenak tyakang sasama
(Serat Wedhatama, KGPAA Mangkunegara IV)

US – SMK NEGERI 7 Semarang Tahun 2019/2020 – Bahasa Jawa - Hal 1

 Amanat saka tembang macapat Sinom kasebut yaiku kanggone wong Jawa urip iku…
A. Manungsa kudu gelem prihatin, ngendalikake hawa nepsu kanggo katentreman sepada-pada.
B. Manungsa mesthi tapa saben wayah awan lan wengi kanggo gawe katentreman awake dhewe.
C. Manungsa kudu bisa tapa esuk nganti wengi tanpa kendhat lan gawe bungah awake dhewe lan
wong liya
D. Mangerteni hawa nepsu lan ora kendhat anggone tapa siyang ratri kanthi bungah lan bisa
kanggo awake dhewe.
E. Manugsa kudu kendhat anggone nyuda hawa lan nepsu supaya gawe bungahing wong liya lan
awake dhewe.

3. Tembang kang jumbuh kanggo nggambarake mangsa nalika manungsa iku wus mangun bale wisma
(rabi), urip rukun lan tentrem ayem karo kulawargane yaiku tembang ….
A. Mijil
B. Sinom
C. Durma
D. Kinanthi
E. Dhandhanggula

4.
Yogyanira kang para prajurit
Lamun bisa sira anuladha
Duk ing nguni caritane
Andelira Sang Prabu
Sasrabahu ing Maespati
Aran patih suwanda
Lelabuhanipun
Kang ginelung tri prakara
Guna kaya purune kang den antebi
Nuhoni trah utama
(Serat Tripama, KGPAA Mangkunegara IV)

Ukara kang jumbuh karo isine tembang kasebut yaiku ...

A. Prajurit kudu bisa maju perang.
B. Netepi guna, kaya, lan purun.
C. Lelabuhane nalika arep maju perang.
D. Kita bisa nuladhani jasane Patih Suwanda .
E. Dadi abdi negara kudu duweni telung perkara.

5. Katri mangka sudarsaneng Jawi,

pantes lamun sagung pra prawira,
amirita sakadare,
ing lalabuhanipun,
aja kongsi mbuwang palupi,
manawa tibeng nistha,
ina esthinipun,
sanadyan tekading buta,
tan prabeda budi panduming dumadi,
marsudi ing kotaman.
(Serat Tripama, KGPAA Mangkunegara IV)

Salah sijine wos surasane saka tembang macapat kasebut yaiku awake dhewe kudu…
A. nuladhani para paraga kasebut tanpa mbedakna iku wujude buta apa menungsa, kang baku yaiku
tekad kang gedhe.

US – SMK NEGERI 7 Semarang Tahun 2019/2020 – Bahasa Jawa - Hal 2

 B. aja nuladhani para paraga kasebut tanpa mbedakna iku wujude buta apa menungsa, kang baku yaiku
tekad kang gedhe.
C. kudu nuladhani para paraga kasebut kanthi mbedakna iku wujude buta apa menungsa, kang baku
yaiku tekad kang gedhe.
D. kudu mengerteni para paraga kasebut kanthi mbedakna iku wujude buta apa menungsa, kang baku
yaiku tekad kang gedhe.
E. aja mangerteni para paraga kasebut tanpa mbedakna iku wujude buta apa menungsa, kang baku
yaiku tekad kang gedhe.

6. Yogya malih kinarya palupi,

Suryaputra Narpati Ngawangga,
lan Pandhawa tur kadange,
len yayah tunggil ibu,
suwita mring Sri Kurupati,
aneng nagri Ngastina,
kinarya gul-agul,
manggala golonganing prang,
Bratayuda ingadegken senapati,
ngalaga ing Korawa.
(Serat Tripama, KGPAA Mangkunegara IV)

Tegese saka tembung Suwita ing tembang Dhandhanggula kasebut yaiku….

A. ngabdi
B. mungsuh
C. andalane
D. sedhulur
E. bombong

7. Marma den taberi kulup,

Anglung lantiping ati,
Rina wengi den anedya,
Pandak panduking pambudi,
Bengkas kahardaning driya,
Supaya dadya utami.

(Serat Wedhatama, KGPAA Mangkunegara IV)

Paugeran saka tembang macapat Kinanthi kasebut yaiku….

A. 8u, 8i, 8a, 8i, 8a, 8i
B. 8u, 8e, 8a, 8i, 8a, 8i
C. 8a, 8i, 8a, 8i, 8a, 8i
D. 8u, 8a, 8a, 8i, 8a, 8i
E. 8a, 8u, 8a, 8i, 8a, 8i

8. Setitekna gambar gamelan

Piranti gamelan ing dhuwur diuneke kanthi cara dithuthuk diarani….

US – SMK NEGERI 7 Semarang Tahun 2019/2020 – Bahasa Jawa - Hal 3
 A. rebab
B. saron
C. kempul
D. kenong
E. gambang

9. Siter yaiku salah sawijine alat musik gamelan kang dimainke kanthi tempo cepet. Ciri khase saka siter
iki yaiku bisa distel kanthi beda-beda. Bisa slendro lan liyane bisa uga pelog. Teknik mainke alat musik
siter yaiku kanthi cara….
A. dipetik
B. digesek
C. ditabuh
D. disebul
E. dikempyang

10. Kendhang yaiku salah sijining piranti gamelan kang digawe saka kayu lan kulit. Kendhang ditabuh
nganggo kombinasi dlapakan karo driji, dadi ora nganggo tabuh. Kendhang diselehake ing wadhah
panyangga saka kayu kang wujude memper huruf Y. kendhang ing musik gamelan fungsine kanggo
mimpin lan ngarahake musik.

Teks kasebut miturut jinise kalebu teks….

A. Argumentasi
B. Deskripsi
C. Preposisi
D. Persuasi
E. Eksposisi

Wacan iki kanggo mangsuli soal nomer 11

11. Nalika magang bareng, Amat lan Bari dadi sakamar, wong keloro kuwi pada ngrembuk kepengin dolan.
Mergane pengin refreshing saksuwene magang, sinambi omong-omong Amat karo ngombe kopi
ananging ora krasa nglungguhi bantal , Bari ngelingake Amat kon aja nglungguhi bantal mundhak
wudunen. Banjur wong sakloron kuwi nerusake rembukane, kasile rembukan disepakati yen arep pada
dolan menyang Pantai Parangtritis. Pas arep mangkat, Bari kelingan yen dina kuwi pas dina setu pahing
banjur ngandhani aja lelungan ing dina setu pahing mundhak menangi apes. Amat banjur mangsuli
ngomong aja waton ngomong yen ora ngerti kanyatane, masa wes tekan separo dalan kudu mulih.

Ukara kang kalebu wewaler manut ing wacan kasebut yaiku….

A. Aja lelungan ing dina setu pahing, mundhak apes.
B. Aja nglungguhi bantal mundhak wudunen.
C. Aja waton ngomong yen ora ngerti kanyatane
D. Aja mulih dolan yen esih separo dalan.
E. Aja neng Parang Tritis mergane ombake gedhe.

12. Kang dikarepake saka ujaran Aja nglungguhi bantal mundhak wudunen yaiku ora entuk nglungguhi
bantal mergane…
A. Bisa nularke penyakit wudun.
B. Lumrahe bantal kanggo sirah
C. Bantal biasa dinggo wong akeh.
D. Bantal iku ora dingo lungguh.
E. Yen lungguh kudune ing kursi

US – SMK NEGERI 7 Semarang Tahun 2019/2020 – Bahasa Jawa - Hal 4

13. Saben-saben mangsa labuh lan mangsa rendheng saya akeh wit-witan kang kanggo ijon-ijon sakiwa
tengene dalan-dalan lan taman-taman padha ambruk katerak angin. Banjur uga saya akeh kang
katiwasan kambrukan wit-witan. Mula prelu eling marang unen-unen kang wiwit biyen misuwur dadi
pitutur kanggo anak putu: Aja ngawur nandur wit-witan kang tegese kudu gelem metungake bebayane
magepokan karo owah-owahan mangsa.

Pokok-pokok isi kang bisa dijupuk saka teks kasebut yaiku…

A. Mangsa rendheng akeh wit ambruk.
B. Mangsa rendheng wit padha katerak angin.
C. Yen nandhur wit kudu metungake bebayane.
D. Yen nandhur wit kudu ngerti owah-owahan mangsa.
E. Prelu eling marang unen-unen kang wiwit misuwur dadi pitutur.

Geguritan iki kanggo mangsuli soal nomer 14 lan 15

Lintang Wengi
Dening : Wiwiek Panca Widyaningsih

Ludira kadya kandheg, kapireng kekidunganmu endah rinasa

Agawe pangungun sadawane gili
Wasana....
Den semu
Geneya....?
Panjeriting lintang wengi
Dicelathu sajroning kalbu
Smara jati kang kasiput mendhung
...miris...jebul datan anyandhang

14. Tegese tembung ludira ing ukara Ludira kadya kandheng, kapireng kekidunganmu endah rinasa,
yaiku....
A. getih
B. awan
C. surup
D. angin
E. kringet

15. Makna utawa isi saka geguritan kasebut yaiku…

A. Kasusahan tanpa kendhat.
B. Kasusahan ing tengah wengi.
C. Tetembangan kidung ing tengah wengi.
D. Nggantesing ati pingin kekidungan.
E. Panjeriting ati liwat kekidungan.

Pawarta iki kanggo mangsuli soal nomer 16

Sawijining usaha jroning piranti musik, yaiku gawe lan adol drum. Manut ngrembakane musik
sing sangsaya rame ing ngendi-endi, kabutuhan marang piranti musik drum uga sansaya akeh. Malah
produksi drum pira wae cacahe, mesthi bakal payu. Genah cetha, kuwi dadi peluang usaha sing
njanjekake.
Priya sing jeneng jangkepe Arto Subiyanto iki wis usaha gawe drum awit taun 1990-an.
Sadurunge taun 1980-an, dheweke tau dadi karyawan home industri sing uga gawe drum. Jalaran
juragane nutup usaha kuwi, wekasane kanthi sangu pengalaman lan niat sing tenan, dheweke nekad
mbuka usaha produksi dhewe.
(Kapethik saka Panjebar Semangat, 17 Februari 2018)

US – SMK NEGERI 7 Semarang Tahun 2019/2020 – Bahasa Jawa - Hal 5

16. Manut wacan kasebut Arto Subiyanto mbuka usaha gawe drum amarga ....
A. Ngrembakane musik sing sangsaya rame.
B. Kasengsem marang piranti musik drum.
C. Kabutuhan marang piranti musik drum sangsaya akeh.
D. Juragane nutup usaha home industri gawe drum.
E. Nggawe drum kuwi gampang lan adol drum bathine akeh.

Kementerian Perindustrian (Kemenperin) nyatet, Jawa barat nduweni patlikur (24) kawasan industri
saka Pitung puluh papat (74) kawasan neng Indonesia. Pakoleh survei Kemenperin taun 2013 kuwi uga
nunjukake kawasan industri neng Jabar paling akeh dibanding provinsi liyane kaya Kepulauan Riau
namung sewelas (11) kawasan industri, Banten namung sepuluh (10), lan Jateng lagi ana wulu (8)
Kawasan.
Sumber :http://pawartabahasajawa.blogspot.com/2016/01/berita-
ekonomi-jawa-barat-bakal-dadi.html
17. Isi kang bisa disimpulke saka pawarta kasebut yaiku Jawa Barat
A. dadi lawang ekspor.
B. nambah infratruktur.
C. dadi lalu lintas logistik.
D. wis siyap dadi pusat industri.
E. wis bisa dadi sumber industri maju.

18. Manut pethilan wacana ing dhuwur kasebut ana pirang kawasan industri ing Jawa Tengah iku?
A. 6
B. 8
C. 10
D. 11
E. 24

Gatekna gambar iki kanggo mangsuli pitakonan nomer 19!

19. Gambar kasebut iku tuladha panganan tradisional Jawa sing digawe saka ketan. Padhatan jerone diiseni
abon utawa ayam. Saliyane iku panganan iki uga dibungkus karo godhong gedhang, supaya mateng lan
tanek panganan iku mau kudu didhang dhisik. Adhedhasar katrangan lan gambar kasebut, pangangan
tradisional iku jenenge ....
A. arem-arem
B. semar mendhem
C. lemper
D. nagasari
E. lupis

20. Pagelaran tradhisional Jawa menika salah satunggaling wayang wong. Wayang wong menika gabungan
saking seni drama ingkang misuwur ing negri Eropa kaliyan seni pagelaran wayang ingkang ngrembaka
ing tanah Jawa. Pagelaran wayang menika misuwur ing Kraton kangge hiburan golongan priyayi utawa
bangsawan.
Ana ing pethilan teks eksposisi ing kasebut ana tembung misuwur kang nduweni teges yaiku....

US – SMK NEGERI 7 Semarang Tahun 2019/2020 – Bahasa Jawa - Hal 6

 A. tuwuh
B. thukul
C. kawentar
D. kawogan
E. kalodhangan

21. Ana ing salah sijine crita iki nduweni alur kang kompleks, lan uga diperang dadi sub-sub bab. Paraga
kang ana ing crita iki uga akeh lan dicritakake utawa dibangun kanthi dhawa, kepara bisa saka paraga
isih cilik nganti gedhe. Konflik kang dibangun ora mung siji, ananging umume luwih saka siji mulane
kala-kala alure dadi akeh.
Manut deskripsi kasebut, kabeh iku mau kalebu saka ciri-cirine….
A. Crita cekak
B. Crita rakyat
C. Novel
D. Roman
E. Prosa

22. Ing sawijining dina,Arman mangkat menyang kutha mergane ditampa gawean ana ing pabrik gedhe
kang wis suwe dikarepake. Tekan ing pabrik, Arman bungah mergane bisa nyenengke wong tuwane
bisa kerja sakwise tamat STM. Swara mesin kang nyapa pegawe pabrik ing dina iku keprungu banter
lan sesautan mesin siji lan liyane. Ora suwe, manajer pabrik nemoni Arman lan dijelaske aturane.
Unsur-unsur pambangun crita kang katon ana ing pethilan novel kasebut yaiku….

A. Konflik
B. Sudut pandang
C. Underan/ tema
D. Lelewaning basa
E. Watak wantuning paraga

Wacanen kanthi permati cerkak ing ngisor iki kanggo mangsuli pitakon no 23 lan 24!
Prabandari Muridku

Lagi setengah taun aku mulang SMK Negri ing kutha Semarang. Ning rasane kok wis rumangsa
srek lan seneng. Murid-muridku isih ana rasa hormat lan patuh karo guru, uga nggatekke yen diwulang.
Kancaku paron, sing sepuh meh purna tugas ya ana, sedhengan yuswane, lan saangkatanku munggah
sithik, isih akeh sing padha mbujang. Awakku klebu yunior neng sekolahan kono. Sekolahan kuwi klebu
neng kutha Kabupaten, dadi ya wis reja lan rame. Marang watak-watakke kanca-kanca guru, uga
marang murid-muridku, aku wis apal, mula ya bisa nyrateni. Nganti atiku krasa, yen aku ditresnani
kanca lan disenengi murid-muridku. Jarene aku mono guru sing humoris. Ana siji muridku wadon sing
tansah dadi kawigatenku. Amarga bocah kuwi ya pinter, cepet ngerti yen diterangke. Ning ndhugale
……., ya ampun tenan. Yen rumangsa panemune bener, marang sapa wae wani, klebu marang aku
gurune. Bocah kuwi yen durung ngerti. Ora sungkan takon ing wektu ngaso. Malah nalika tak gawani
PR saka sekolahan sing kudu ditumpuk Minggu ngarep, dumadakan Prabandari, ngono jenenge muridku
kuwi takon :
Pak Gun, jenengan punika griyanipun pundi ta, pak ??
O …. aku neng kene mung kost kok, omahku adoh neng ndesa kana, dene olehku kost neng Kampung
Kenari Jl. Retawu No 7, ana apa ta Ndari ?? Pitakonku marang bocah kuwi.
Inggih namung kepingin ngertos kok pak. Rak pareng ta menawi kula lan rencang-rencang dolan mrika
??
Wah ya pareng banget, ning ya matur dhisik sak durunge, merga kegiatanku kampus kuwi akeh banget?.
O …. inggih matur nuwun pak? kandhane karo mlayu ninggal esem. Ya esem kuwi sing njalari K.O.,
aku sing isih jaka kumala-kala iki, ati njur marahi gonjang-ganjing. Batinku : O Prabandari, wiwit aku

US – SMK NEGERI 7 Semarang Tahun 2019/2020 – Bahasa Jawa - Hal 7

 mlebu mulang klas III sepisanan, aku wis kasengsem karo citramu sing ayu ….. najan ndhugalmu
ngluwihi bocah lanang.

23. Adhedhasar wacan kasebut kepriye watake Pak Gun ing cerkak kasebut …?
A. grapyak, sumanak tresna marang murid
B. grapyak nanging ora tresna marang murid
C. humoris nanging ora grapyak
D. ora seneng tetulung marang sapa wae
E. besengut lan nesunan

24. Pethilan ukara ing cerkak kasebut “Pak Gun, jenengan punika griyanipun pundi ta, pak?” tulisan sing
dicetak miring yen disalin basa krama sing bener yaiku ...
A. Pak Gun jenengan nika griyanipun pundi ta, pak?
B. Pak Gun panjenengan punika dalemipu pundi ta, pak?
C. Pak Gun jenengan menika griyanipun pundi ta, pak?
D. Pak Gun panjenengan nika griyanipun pundi ta, pak?
E. Pak Gun jenengan nika dalemipun pundi ta, pak?

25. Pitutur luhur cerkak kasebut yaiku ....

A. para siswa kudu ngajeni guru
B. para siswa putri ndugale ngluwihi bocah lanang
C. para siswa entuk sowan daleme guru
D. para siswa aja ndugal
E. guru grapyak lan sumanak

26. Pendhapa dumunung ing ngarep dhewe, perangan iki tansah dibuka tanpa ana wates ruwangan. Wujud
ruwangan iki ora tanpa ngemu teges, iki aweh pralambang luruhe pribadi Jawa kang tansah tinarbuka
lan mentingake karukunan.
Salah siji piguna pendhapa yaiku kanggo….

A. nampa tamu
B. nyimpen pari
C. nggelar wayang
D. nyimpen pusaka
E. ngumpul kulawarga

Wacanen kanthi permati kanggo mangsuli pitakonan nomer 27 lan 28!

Udheng
Udheng basa ngokonipun iket utawi dipunsebat blangkon manawi sampun dados kantun
hangagem. Dene basa kramanipun dhestar, punika arupi panganggen ingkang dipunagem kangge nutupi
sirah. Udheng makaten limrahipun kadamel saking kain bathik awujud pesagi, ingkang lajeng kalempit
katata kawangun kanthi njlimet supados rerengganipun kiwa tengen sami., lajeng dipun jahit miturut
ukuranipun mustaka ingkang ngersakaken. Wekdal sak menika sampun kathah kasade ing toko-toko,
udheng sampun dados kantun milih ukuran sarta cakrik sekaranipun. Kala rumiyin tasih kalimrah
Udheng hanggenipun mangangge dipun iras, tegesipun iket ingkang ukuranipun setunggal kacu (taplak
meja) lajeng dipun ubed-ubedaken kemawon kanthi tatacara ingkang kalimrah, saksampunipun karaos
pas nembe pucuk-pucukipun nembe dipun tangsulaken ing sisih wingking ngandhap mustaka, dene
manawi sampun mboten kangge lajeng dipun udari malih.

27. Wacanan udeheng ing dhuwur kalebu wacana apa …

A. eksposisi
B. narasi
C. argumentasi

US – SMK NEGERI 7 Semarang Tahun 2019/2020 – Bahasa Jawa - Hal 8

 D. deskripsi
E. eksplorasi

28. Sebutke pokok-pokok isi teks ing dhuwur ...?

A. udeng utawa iket kanggo tutup sirah
B. batik saka pekalongan
C. batik saka solo
D. blangkon utawa kolok
E. nganggo sinjang utawa batik

Pethilan crita cekak iki kanggo mangsuli soal nomer 29 lan 30

……………………………………………………………………………………………………….......
Rama wis wiwit esuk tekan ana pabrik. Gaweane dheweke kang dadi manajer pancen gelem ora gelem
kudu luwih esuk tinimbang liyane. Mergane ya salah sijine ngabsen lan nyalami karyawan liyane. Bab
salaman iki kang digumuni kabeh karyawan. Mergane nembe iki ana manajer kang gelem teka esuk lan
nyalami karyawane. Mula karyawane padha segan awit manajere sopan lan ngajeni karyawane. Nalika
ditakoni kancane,Rama nduweni alesan yen sesrawungan iku ora emban cinde emban ciladan, kabeh ya
padha kancane.

29. Miturut pethilan crita cekak kasebut, watak wantuning saka Rama yaiku….
A. Seneng tangi esuk
B. Sopan lan teka esuk
C. Sopan lan ngajeni wong
D. Sopan lan ngangeni wong
E. Sopan lan srawung milih wong

30. Nilai moral kang bisa dijupuk saka pethilan crita kasebut yaiku tumindak wong iku kudu
A. emban cinde emban ciladan.
B. tansah ngerti wong liyane.
C. ngajeni lan ora bedakna wong liya.
D. ngajeni lan emban cinde emban ciladan.
E. aja emban cinde emban ciladan lan mikir awake dhewe.

31. “Bud, tulung dijupuke map kang ana neng mejaku njero ya!” swarane atasane Budi saka njaba.
Ora ana wangsulan saka Budi babar blas. “Bud, awakmu ki neng endi to?” atasane sansaya banter
swarane. Ora suwe, Budi metu saka ruangan fotokopi. “Ya pak, jupuke apa lan neng endi map e?”
wangsulane Budi rada nggrundel.
Wangsulan saka Budi iku miturut unggah-ungguh basa kalebu salah. Kang bener lan pener yaiku…
A. Ya pak, jupuk napa lan wonten endi mapipun?.
B. Nggih pak, jupuk napa lan wonten pundi mapipun?.
C. Nggih pak, mendhet napa lan ing endi mapipun?.
D. Nggih pak, mendhet napa lan wonten pundi mapipun?.
E. Nggih pak, mendhet apa lan wonten pundi mapipun?.

32. Wektu iku ana siswa kang lagi wae rampung praktek saka industri. Dheweke diutus guru maju sesorah
bab industri, ora ana persiapan apa-apa, banjur gelem ora gelem dheweke kudu maju.

Miturut pethilan crita kasebut, metodhe sesorah kang digunakake siswa kasebut….
A. maca teks
B. ekstemporan
C. impromptu
D. ngapalake teks
E. maca naskah sithik

US – SMK NEGERI 7 Semarang Tahun 2019/2020 – Bahasa Jawa - Hal 9

33. Nuwun para sesepuh, para pinisepuh ingkang dhahat kinurmatan. Para pangembating praja ingkang tuhu
sinudarsana. Bapa–bapa, Ibu-ibu, para rawuh kakung miwah putri ingkang dahat kinurmatan.
Pethilan teks pranatacara kasebut minangka perangan ….

A. salam pambuka
B. ancakang gati
C. surasa basa
D. wasana basa
E. purwaka basa

34. Ana ing upacara wiji dadi, ubarampe kang dadi intine saka upacara kasebut yaiku….
A. Endhog
B. Suruh
C. Beras
D. Jajan
E. Banyu

35. Sandhangan iku dumadi saka ndhuwur, tengah, lan ngisor. ndhuwur kalebu headgear (blangkon kanggo
wong) lan dandanan rambut (bun, Konde,); sisih tengah kasusun saka kaos (surjan kanggo wong, lan
Kebaya kanggo wanita), lan perhiasan (aksesoris); uga ngisor wangun Footwear. Perangan rasukan
tiyang istri kudu adhedhasar Jenis Kelamin, umur lan status sosial.
Sandhangan tradisional dirancang kanggo anak kasusun saka sandhangan kencongan kanggo lanang lan
kanggo bocah-bocah wadon sabukwala.

Jinising teks kasebut kalebu jinis teks utawa wacana….

A. Deskripsi
B. Eksposisi
C. Persuasi
D. Preposisi
E. Argumentasi

36. Ana pirang-pirang panemu bab busana bathik. Bathik dipercaya bisa nuwuhake swasana religious
magis. Mula bathik kang mligi dienggo dening para priyagung Kraton. Para kawula ora entuk nganggo.
Manut arsip Kraton Ngayogyakarta, ndhisik,bathik semen, cemungkiran, lan udan riris dianggep bathik
dhuweke kraton kang mung dienggo dening para raja, priyagung,punggawa, lan para sutresna dalem
kraton. Dadi kala semana bathik iku minangka simbol status sosial masarakat ana ing bebrayan agung.
Isi utawa pokok-pokok isine kang bisa dijupuk saka teks kasebut yaiku…
A. Bathik iku ndhisik mung ora kanggo priyagung kraton.
B. Bathik iku ndhisik mung kanggo priyagung ngayogyakarta.
C. Bathik iku ndhisik mung kanggo abdi dalem ngayogyakarta.
D. Bathik iku ndhisik mung kanggo priyagung lan abdi dalem ngayogyakarta.
E. Bathik iku ndhisik mung kanggo arsip ing kraton lan abdi dalem ngayogyakarta.

US – SMK NEGERI 7 Semarang Tahun 2019/2020 – Bahasa Jawa - Hal 10

 Setitekna gambar iki kanggo mangsuli pitakonan nomer 38!

37. Wara-wara ing dhuwur klebu wara-wara kang awujud …?

A. iklan
B. lelayu
C. sayembara
D. kesehatan
E. pendidikan

Wacanen kanthi permati kanggo mangsuli pitakonan nomer 38!

Rawa Pening
Desa Banarawa lagi nganakake pesta desa. Wong-wong ing desa iku padha masak kanggo
nyiyapake pesta. Kabeh padha njupuk bagian, ora ana kang keri. Wong-wong padha nyiyapake
ubarampe pesta kang minangka wujud rasa syukur marang Gusti kang Akarya Jagad. Ing tengah-
tengahing padha nyambut karya mau, ana bocah kang ala rupane, pesing lan amis gandane. Anggone
mlaku ora krasa tekan papan panggonan arupa gubugan kang sepi kahanane lan adoh saka masyarakat.
Gubug mau mung dienggoni wong tuwa wedok kang wis dadi randha. Ing gubug mau bocah kang elek
rupane dirumat (dipelihara) dening Mbok Randha. Dheweke diwenehi pangan kanthi lawuh apa anane.
Sawise mangan, bocah ala mau crita marang simbah randha yen dheweke iku Baru Klinthing utawa Jaka
Bandhung utawa Jaka Pening. Simbah mau tresna banget marang Baru Klinthing, malah urip
bebarengan sawetara dina. Bareng wis rumangsa wis rumangsa cukup dibantu dening simbah, Baru
Klinting nerusake mlaku lan marani wong-wong kampung kang wis nglarakake atine. Sadurunge lunga ,
Baru Klinthing weling marang simbah yen mengko ana prastawa gedhe simbah supaya numpak lesung.
Ing batin, simbah bingung karo welinge Baru Klinthing mau, nanging simbah tetep urmat lan ngeling-
eling piweling kasebut. Lakune Baru Klinthing linambaran ati kang goreh lan nggawa sada lanang.
Lakune wis tekan kampung kang dituju. Wong-wong padha ngusir marang Baru Klinthing. Nanging
Baru Klinthing ora gelem lunga, malah nantang marang wong-wong kampung lan ngetokake sada
lanang. Sada lanang kasebut banjur ditancepake ing lemah. Wong-wong dikandani supaya njabut sada
mau, yen bisa njabut sada mau arep diwenehi bebana dening Baru Klinthing. Krungu tembunge Baru
klinthing kang kaya mengkana, Wong-wong pada nyoba njabut sada mau. Saka sing awake cilik tekan
wong sing awake gedhe ora ana kang bisa njabut. Pungkasaning, sada mau saged dinjabut kaliyan Baru
Klinthing lan muncrat banyu. Muncrate banyu sansaya gedhe. Wong-wong padha bingung lan padha
golek papan panggonan kang luwih dhuwur. Omah, kewan, wit-witan, raja brana, lan wong-wong mau
ora ana tilase, kabeh wong pada sirna amarga piwalese saka tumindhake dewe. Kampung kang mirip
rawa mau, diarani Rawa Pening.

US – SMK NEGERI 7 Semarang Tahun 2019/2020 – Bahasa Jawa - Hal 11

38. Crita rakyat ing dhuwur kalebu jinise cerita apa …?
A. mitos
B. legenda
C. dongeng
D. gugontuhon
E. cerkak

39. Jejer Ngastina. Duhkitaning Prabu Pandu lan Dewi Kunti jalaran lahire ponang jabang bayi kang
awujud bungkus. Tan ana sanjata kang tumawa kanggo mbedah bungkus. Kurawa uga melu cawe-cawe
arsa mecah bungkus, sanadyan amung lelamisan, bakune arsa nyirnakaken si bungkus. Wisiking dewa
sang bungkus den bucal ing alas Krendawahana……..(Crita Bima Bungkus)

Ana ing pethilan kasebut, watak wantuning saka Kurawa yaiku….

A. Welas asih
B. Cawe-cawe
C. Becik lelamisan
D. Lamis lan kejem
E. Lamis lan welas sih

40. yen ditulis latin yaiku ?

A. Bapak ibu guru sarjana pendhidhikan

B. Bapak ibu guru katah ingkang sarjana pendhidhikan
C. Bapak ibu guru kathah ingkang gelaripun sarjana pendhidhikan
D. Bapak ibu guru katah ingkang pendhidhikan
E. Bapak ibu guru nengenaken pendhidhikan
41. Lelabuhane Patih Suwanda kang patut dipuntuladhani, yaiku....
A. Kapinteran, bandha, lan kendel.
B. Migunani, maedahi,lan kendel
C. Kapinteran lan kasugihane
D. Kekendelane lan kaprigelane
E. Kasugihane lan kabringasane

42. Safa iku kelas 10, nembe gladhen ginakaken ampere meter . Yen ditulis aksara jawa yaiku …?
A.

B.

C.

D.

E.

43. Jurusan otomotif duwe 15 obeng.

Ukara kasebut menawa katulis mawa aksara Jawa yaiku ….
A.

US – SMK NEGERI 7 Semarang Tahun 2019/2020 – Bahasa Jawa - Hal 12

 B.

C.

D.

E.

44. Tembang Dhandhanggula saking Serat Tripama ngajarake babagan

A. Bektine marang negara, cinta tanah air, lan balas budi
B. Jasane kanggo negari, tresnane marang sedulure lan piwalese kanggo negari
C. Mboyong putri dhomas, mrantasi gawe, lan kendel wani ngadepi paprangan.
D. Tresnane marang kangmase, mbelani sedulur pandhawa lan mungsuhi kurawa
E. Tresnane marang negari, tresnane marang kangmase lan tresnane marang Kurupati

45. Kang dikarepake saka ujaran Aja nglungguhi bantal mundhak wudunen yaiku ora entuk nglungguhi
bantal mergane…
A. Bisa nularke penyakit wudun.
B. Lumrahe bantal kanggo sirah
C. Bantal biasa dinggo wong akeh.
D. Bantal iku ora dingo lungguh.
E. Yen lungguh kudune ing kursi

46. Mingkar mingkuring angkara,

akarana karenan mardisiwi,
sinawung resmining kidung,
sinuba sinukarta,
mrih kretarta pakartining ilmu luhung,
kang tumrap ing tanah Jawi,agama ageming aji.
(Serat Wedhatama, KGPAA Mangkunegara IV)
Pitutur kang kamot ana ing tembang pangkur kasebut yaiku anggone ndhidhik putra putri iku
kudu…
A. nyingkiri ilmu luhur kang ana ing tanah Jawa lan agama iku panutane.
B. mikiri hawa nepsu supaya ngerteni ilmu luhur lan agama iku pekertining urip.
C. nyingkiri hawa nepsu supaya ngerteni ilmu luhur lan agama iku dadi panutaning urip.
D. mungkiri hawa nepsu supaya ngerteni ilmu luhur lan agama iku dadi kuncine urip ing donya.
E. nyingkiri hawa nepsu supaya ngerteni ilmu luhur lan agama iku kuncine urip ing donya.

47. Nuladha laku utama

Tumrape wong tanah Jawi
Wong agung ing Ngeksiganda
Panembahan Senapati
Kapati amarsudi
Sudaning hawa lan nepsu
Pinesu tapa brata
Tanapi ing siyang ratri
Amemangun karyenak tyakang sasama
(Serat Wedhatama, KGPAA Mangkunegara IV)
US – SMK NEGERI 7 Semarang Tahun 2019/2020 – Bahasa Jawa - Hal 13
 Amanat saka tembang macapat Sinom ing dhuwur yaiku kanggone wong Jawa urip iku…
A. kudu nyuda hawa nepsu lan gawe bungahe wong liya.
B. mesthi tapa saben wayah wengi lan gawe bungahe awake dhewe.
C. kudu bisa tapa esuk nganti wengi tanpa kendhat lan gawe bungah.
D. ngerteni hawa nepsu lan kendhat anggone tapa siyang ratri kanthi bungah.
E. kudu kendhat anggone nyuda hawa lan nepsu supaya gawe bungahing wong liya.

48. Tembang kang jumbuh kanggo nggambarake mangsa nalika manungsa iku wus mangun bale wisma
(rabi), urip rukun lan tentrem ayem karo kulawargane yaiku tembang ….
A. Mijil
B. Sinom
C. Durma
D. Kinanthi
E. Dhandhanggula

49. Kumbakarna kinen mangsah jurit,

Mring kang raka sira tan lenggana,
Nglungguhi kasatriyane,
Ing tekad datan purun,
Amung cipta labuh nagari,
Lan nolih yayah rena,
Myang leluhuripun,
Wus mukti aneng ngalengka,
Mangke arsa rinusak ing bala kapi,
Punagi mati ngrana.
(Serat Tripama, KGPAA Mangkunegara IV)
Ukara kang nuduhake panuladhan saka Kumbakarna ing tembang macapat Dhandhanggula kasebut
yaiku…
A. Lan nolih yayah rena.
B. Amung cipta labuh nagari.
C. Wus mukti aneng ngalengka.
D. Mangke arsa rinusak ing bala kapi.
E. Mring kang raka sira tan lenggana.

50. Katri mangka sudarsaneng Jawi,

pantes lamun sagung pra prawira,
amirita sakadare,
ing lalabuhanipun,
aja kongsi mbuwang palupi,
manawa tibeng nistha,
ina esthinipun,
sanadyan tekading buta,
tan prabeda budi panduming dumadi,
marsudi ing kotaman.
(Serat Tripama, KGPAA Mangkunegara IV)
Salah sijine wos surasane saka tembang macapat kasebut yaiku awake dhewe kudu…

US – SMK NEGERI 7 Semarang Tahun 2019/2020 – Bahasa Jawa - Hal 14

A. nuladhani para paraga kasebut tanpa mbedakna iku wujude buta apa menungsa, kang baku yaiku
tekad kang gedhe.
B. aja nuladhani para paraga kasebut tanpa mbedakna iku wujude buta apa menungsa, kang baku yaiku
tekad kang gedhe.
C. kudu nuladhani para paraga kasebut kanthi mbedakna iku wujude buta apa menungsa, kang baku
yaiku tekad kang gedhe.
D. kudu mengerteni para paraga kasebut kanthi mbedakna iku wujude buta apa menungsa, kang baku
yaiku tekad kang gedhe.
E. aja mangerteni para paraga kasebut tanpa mbedakna iku wujude buta apa menungsa, kang baku
yaiku tekad kang gedhe.

US – SMK NEGERI 7 Semarang Tahun 2019/2020 – Bahasa Jawa - Hal 15