Anda di halaman 1dari 6

TUJUAN UNSUR-UNSUR INTRINSIK NOVEL

“RANGSANG TUBAN”
Tugas ini dibuat sebagai syarat mengikuti Asesmen Sumatif Akhir Semester I
Mata Pelajaran Bahasa Jawa

Disusun Oleh:
1. Aisyah Luthfina Anindita (02)
2. Arafah Nazarizqha Pinky Wijaya (06)
3. Irbah Hanifah Azmi (15)
4. Rifka Rochima (22)

Guru Pengampu:
Tri Prakosa S. S.

SMA AL ISLAM 1 SURAKARTA


Jl. Honggowongso No.94, Panularan, Kec. Laweyan, Kota Surakarta, Jawa Tengah 57149
TAHUN AJARAN 2023/2024
DAFTAR ISI

DAFTAR ISI...................................................................................................................................2
BAB I ISI.........................................................................................................................................2
1.1 Unsur Intrinsik.......................................................................................................................2
A. Tema..................................................................................................................................2
B. Tokoh................................................................................................................................2
C. Penokohan.........................................................................................................................2
D. Setting...............................................................................................................................3
E. Sudut pandang...................................................................................................................4
F. Alur...................................................................................................................................4
G. Amanat..............................................................................................................................5
1.2 Sinopsis..................................................................................................................................5
BAB I

ISI

1.1 Unsur Intrinsik


A. Tema
 Kehidupan

B. Tokoh
 Prabu Sindupati
 Raden Warihkusuma
 Raden Warsakusuma
 Endang Wresti
 Kyai Umbul
 Kyai Patih Toyamarta
 Ki Tumenggung Jalasengara
 Kyai Buyut Wulusan
 Prabu Hertambang
 Raden Udakawimba

C. Penokohan
 Kyai Patih Bijaksana
(Namung Kyai Patih bijaksana sumerep dhateng wewadaning karsanipun sang parbu
ingkang boten leres)
 Prabu Sindupati Rendah hati
(Uwa, sampun kados wanodya. Kula mawi katangisan mindhak anenangi manah susah.
Kula sampun lila ing pejah kula, suwawi tumunten)
 Raden Warihkusuma jahat
(karena ingin merebut Endang Wresti dari Raden Warsakusuma)
 Kyai Buyut Wulusan baik
(Bayi iki becik takpupune tinimbang mati)
 Kyai pangulu baik
(Thole, mengko bubar ngaji, kowe miluwa aku bae. Taopeni ana ing omahku. Nyambiya
angon kebo, pangonku kurang siji)

D. Setting
1. Tempat
Ing Nagari Tuban, Nagari Banyubiru, Jurang-jurang,
 “Ing Nagari Tuban, wonten ingkang jumeneng nata binathara”
 “Kakang mas sampeyan lajeng kula pondhongi dhateng - pasanggrahan sarta lajeng
kondur dhateng nagari Banyubiru”
 “Kacariyos, Raden Udakawimba karemenipun anenepi dhateng ing redi-redi sarta
ing jurang-jurang”

2. Suasana
 Sedih
“Tangis gumuruh salebetiing pura, sang Prameswari sarta para garwa pangrembe, sami
rempun ing galih koncatan sihing raka”
 Senang
“Gusti, kawula rumaos begja karawuhan ratu turuning dewa, badhe aparing nugraha
dhumateng kawula”

3. Waktu
Ing wayah sore (jam 3), Enjing, Bengi (ba'da isya)
 “Ing wanci sonten sang putri sowan talundhak ing yasakambang kaadhep ing para cethi
parekan”
 “Ing wanci enjing sang pangeran lenggah kaliyan ingkang rayi wonten ing paningrat
kaadhep ing cethi parekan”
 “Ing wanci bakda sambahyang Isa, nilapaken ingkang rama kesah nenepi dhateng ing
redi kados sabenipun”
 “Enjing kauningan ing sang prabu lolosipun Raden Udakawimba”
E. Sudut pandang
 Orang ketiga

F. Alur
 Maju

Suatu hari ada dua pangeran yang berasal dari Tubanyang bernama pangeran
Warihkusuma dan Warsakusuma ini adalah putra dari Raja Sindupati yang berasal daeri kerajaan
Tuban. Dulunya kedua pangeran itu sangat akrab tetapi sekarang malah menjadi musuh karena
Pangeran Warihkusuma akan menikahi Endang Wresti. Saaat itu Pangeran Warsakusuma
menjadi Raja Tuban menggantikan bapknya karena sudah meninggal. Warsakusuma
mengantarkan kakaknya melamar Endang Wresti, tetapi setelah mengetahui Endang Wresti
cantik Warsakusuma menyukai Endang Wresti dan ia iri kepada kakaknya. Warsakusuma
mempunyai niat untuk merebut Endang Wresti dari kakaknya. Setelah merebut Endang Wresti
kemudian kakaknya difitnah dan diusir dari Kerajaan Tuban. Setelah sudah berhasil mengusir
akhirnya Warsakusuma menikahi Endang Wresti.

Warihkusuma mempunyai niat untuk pergi ke hutan dan mengunjungi kerajaan


Banyubiru. Disana Warihkusuma mengabdi kepada Prabu Hertambang, raja kerajaan Banubiru.
Sang Prabu mempunyai niat untuk menjodohkan Warihkusuma dengan putrinya yang bernama
Dewi Wayi. Akhirnya mereka berdua menikah dan baru melahirkan anak yang pertama, Dewi
Wayi meninggal. Permaisuri dan Raja menuduh Warihkusuma yang menyebabkan Dewi Wayi
meninggal dan Warihkusuma diusir dan anaknya dihanyutkan di sungai. Anaknya ditemukan
oleh Kyai Buyut Wulusn dan diberi nama Rara Sendhang karena ditemukan di sungai. Akhirnya
Rara sendhang menikah dengan Raden Udakawimba.

Warihkusuma bermimpi bertemu dengan Endang Wresti dan mimpi itu yang
menyebabkan Warihkusuma ingin pulang ke kerajaan Tuban. Ternyata raja Tuban Warsakusuma
yaitu adik dari Warihkusuma sudah meninggal. Kerajaan yang tadinya dipegang oleh Toyamarta
sekarang dipasrahkan kepada Warihkusuma dan akhirnya Warihkusuma bertemu dengan Endang
Wresti.
G. Amanat
 Jadilah orang yang baik, jangan suka memusuhi orang apalagi itu adalah saudara kita dan
jadilh orang yang jujur.

1.2 Sinopsis
Nyritakake ana pangeran loro saka Negara Tuban jenenge pangeran Warihkusuma lan
pangeran Warsakusuma, putra raja Sindupati saka kerajaan Tuban. Pangeran loro kuwi sing asale
apik malah dadi mungsuh, amarga pangeran Warihkusuma sing arep nikahi Endang Wresti,
wong wadon sing ayu kaya widadari kahyangan. Wektu kuwi pangeran Warsakusuma dadi raja
Tuban nggenteni bapake sing wis seda, ngeterake kakange sing arep nglamar Endang Wresti.
Banreng ngerti yen Endang Wresti ayu bangt, pangeran Warsakusuma malah tresna marang
Endang Wresti. Dheweke iri marang kakange, malah duweni kekarepan supaya bisa nduweni
Endang Wresti. Sawise Warhkusuma mboyong Endang Wresti, Warsakusuma fitnah kakange
sing dadikake Warihkusuma diusir saka kerajaan Tuban. Bareng wis bisa ngusir kakange,
dheweke banjur nikahi Endang Wresti. Kawi paksa lair anak sing jenenge Udakawimba.

Warihkusuma banjur lunga menyang alas lan nemoni kerajaan jenenge Banyubiru. Ing kono
Warihkusuma ngabdi marang prabu Hertambang, raja kerajaan Banyubiru. Sang prabu malah
duweni niat arep nikahke putrid tunggale sing jenenge Dewi Wayi karo Warihkusuma. Akhire
Warihkusuma lan Dewi Wayi nikah, nanging sawise nglahirake putrine sing pertama, Dewi
Wayi tinggal. Permaisuri lan raja malah nudhuh yen Warihkusuma sing nyebabke putrine
tinggal, akhire Warihkusuma diusir lan anake dikenterke ing kali. Amake bakal ditemu dening
Kyai Bulud Wulusan, lan dijenengi Rara Sendang, sing akhire bakal dadi garwane Udakawimba.

Warihkusuma ngimpi kepethuk Endang Wresti, ngimpi kuwi saing nyebabke dheweke
mbalik ing kerajaan Tuban. Jebul raja Tuban Warsakusuma yaiku adhine malah wis tinggal.
Kerajaan sing asale dicekel Toyamarta, banjur diserahke marang Warihkusuma, lan akhire
Warihkusuma ketemu maneh karo ending Wresti.

Anda mungkin juga menyukai