Bab

8 Bahan Buatan dalam Industri

Manufactured Substances in Industry

8.1 Aloi dan Kepentingannya

Alloy and Its Importance
1.
Aloi ialah campuran dua atau lebih unsur mengikut komposisi yang tetap yang mana unsur
utamanya ialah logam .
mixture elements
An alloy is a of two or more with a certain fixed composition in which the main element
metal
is a .
Lengkapkan Jadual 8.1 dengan nama aloi dan kepentingan aloi. TP 2
2.
Complete Table 8.1 with the name of the alloy and the importance of the alloy.

A
Jadual/Table 8.1

Nama aloi Kepentingan aloi

Name of the alloy The importance of the alloy
Piuter Membuat cenderamata
Pewter To make souvenirs
Duralumin
Duralumin
Gangsa
Bronze
Loyang
SI
Membuat badan kapal terbang
To make the body of an aeroplanes
Membuat pingat, patung atau tugu
To make medals, statues or monuments
Membuat alat muzik, kunci dan perkakasan dapur
A
Brass To make musical instruments, keys and kitchenwares
Keluli nirkarat Untuk membuat sudu dan garpu serta alat pembedahan
Stainless steel To make cutlery and surgical instruments
Keluli Membuat jambatan, badan kereta dan landasan kereta api
Steel To make bridges, body of cars and railway tracks

A Perbandingan Sifat Aloi dengan Logam Tulen

N

Comparison of Properties of Alloys and Pure Metals

1.
Logam tulen terdiri daripada satu jenis atom yang bersaiz sama .
same
Pure metals are made up of the same type of atoms that is of the size .
PA

2.
Dalam keadaan pepejal, atom-atom logam tulen tersusun secara padat dan teratur.
In the solid state, pure metal atoms are arranged closely in an orderly arrangement.
3.
Lukiskan susunan atom-atom logam tulen pada petak Rajah 8.1.
Draw the arrangement of pure metal atoms in the box of Diagram 8.1.

Rajah/Diagram 8.1

4.
Sifat-sifat logam tulen/ Properties of pure metal:
(a) Mulur/ Ductile
(i) Atom-atom logam tulen adalah sama saiz dan disusun secara teratur.
The pure metal atoms are of the same size and arranged in an orderly arrangement.

(ii) Ini menyebabkan lapisan atom logam tulen mudah menggelongsor di atas satu sama lain apabila
dikenakan daya.
layers of pure metal atoms
As a result, the can easily slide over one another when force is applied.

210
210
 Daya Lapisan-lapisan
Force atom menggelongsor
antara satu sama lain
Daya Layers of atoms slide
Force over one another

Rajah/Diagram 8.2 Logam tulen bersifat mulur/ Pure metals are ductile

(iii) Maka, logam tulen adalah
Therefore, pure metals are
(b) Boleh ditempa/ Malleable
(i) Terdapat ruang kosong
empty spaces
There are
mulur atau mudah ditarik menjadi dawai.
ductile
or easily pulled into wires.
di antara atom di dalam logam tulen.
between the atoms in a pure metal.

(ii) Apabila dikenakan daya, lapisan atom akan menggelongsor untuk mengisi ruang kosong
dan membentuk struktur baharu.
layer of atoms
When force is applied, the will slide to fill the empty spaces and form a new structure.

A
Daya
Force Bentuk logam berubah
The shape of the metal changes

5.
(iii) Maka, logam tulen adalah
Therefore, pure metals are SI
Rajah/Diagram 8.3 Logam tulen bersifat boleh ditempa/ Pure metals are malleable
boleh ditempa
malleable
atau mudah dibentuk.
or its shape can easily be changed.

Aloi terbentuk daripada campuran atom logam dengan atom logam atau campuran atom logam dengan atom bukan
A
logam.
An alloy is formed from the mixture of metal atoms with metal atoms or the mixture of metal atoms with non-metal atoms.

Atom besi
Atom kuprum Iron atomAtom besi
Copper atom
Atom kuprum Iron atom
Copper atom Atom karbon
Carbon atom
Atom karbon
N

Carbon atom
Atom stanum
Tin atom Atom stanum
Tin atom

(a)  Aloi gangsa/Bronze alloy (b)  Aloi keluli/Steel alloy

Rajah/Diagram 8.4 Susunan atom di dalam aloi/ Arrangement of atoms in an alloy
PA

(a) Kehadiran atom asing yang berlainan saiz mengganggu susunan atom logam tulen yang teratur.
different sizes
The presence of foreign atoms that are of disrupts the orderly arrangement of atoms in the pure metal.

(b) Lapisan atom dalam aloi menjadi lebih susah menggelongsor di atas satu sama lain apabila
dikenakan daya.
Layers of atoms difficult
in alloy become more to slide over one another when force is applied.

(c) Maka, aloi menjadi lebih keras dan kuat daripada logam tulennya.
harder stronger
Therefore, alloy becomes and than the pure metal.
Jadual/Table 8.2 Perbandingan sifat aloi dengan logam tulen./ Comparison between the properties of an alloy and a pure metal

Aloi Sifat Logam tulen

Alloy Properties Pure metal
Berkilat Permukaan Pudar
Shiny Surface Dull
Tahan kakisan Tahan kakisan Mudah terkakis
Resistant to corrosion Resistance to corrosion Easily corroded
Keras Kekerasan Kurang keras
Hard Hardness Less hard

211
 Eksperimen 8.1
Tujuan/ Aim:
Mengkaji perbandingan sifat aloi dengan logam tulen.
Eksperimen
To investigate the comparison between the properties of alloys and pure metals.
Pernyataan masalah/ Problem statement:
Adakah aloi lebih tahan terhadap kakisan dan lebih keras berbanding dengan logam tulen?
Is an alloy more resistant to corrosion and harder than a pure metal?
Bahan/ Materials:
Kepingan keluli nirkarat, kepingan besi, air suling, blok gangsa, blok kuprum
Stainless steel plate, iron plate, distilled water, bronze block, copper block
Radas/ Apparatus:
Bikar 100 cm3, silinder penyukat 100 cm3, kertas pasir, bebola keluli, pemberat 1 kg, kaki retort dan pengapit, pembaris
meter dan pita selofan
100 cm3 beaker, 100 cm3 measuring cylinder, sandpaper, steel ball bearing, 1-kg weight, retort stand with clamp, meter rule, cellophane
tape

A
(A) Tahan terhadap kakisan/ Resistant to corrosion
Hipotesis/ Hypothesis:
Keluli nirkarat lebih tahan terhadap kakisan berbanding besi.
Stainless steel is more resistant to corrosion than iron.

Pemboleh ubah/ Variables:

SI
(a) dimanipulasikan/ manipulated: Jenis kepingan logam/ Type of plate
(b) bergerak balas/ responding: Pengaratan kepingan logam/ Corrosion of plate
(c) dimalarkan/ fixed: Saiz kepingan, isi padu air suling/ Size of plate, volume of distilled water
A
Prosedur/ Procedure: Kepingan keluli Kepingan
nirkarat besi
Stainless steel Iron plate
plate
Bikar
Beaker
Air suling
Distilled water
N

Rajah/Diagram 8.5 Susunan radas/ Apparatus set-up

1. Permukaan kepingan keluli nirkarat dan kepingan besi dibersihkan dengan kertas pasir. Keadaan permukaan
kepingan logam diperhatikan dan direkodkan.
The surfaces of stainless steel plate and iron plate are cleaned by using a sandpaper. The conditions of the surfaces of metal plates are
PA

observed and recorded.

2. Kedua-dua kepingan logam direndamkan ke dalam bikar yang berisi 80.0 cm3 air suling seperti ditunjukkan
dalam Rajah 8.5.
Both metal plates are immersed in a beaker containing 80.0 cm3 of distilled water as shown in Diagram 8.5.
3. Kedua-dua bikar dibiarkan selama seminggu.
Both beakers are left aside for one week.
4. Selepas seminggu, kepingan logam dikeluarkan dan keadaan permukaannya diperhatikan semula. Pemerhatian
direkodkan.
After one week, both plates are removed and the surface conditions are observed again. The observation is recorded.
Keputusan/ Results:
Jadual/Table 8.3
Jenis kepingan Keadaan permukaan kepingan logam
logam Condition of plate's surface
Type of metal Selepas dibersihkan dengan kertas pasir Selepas direndam selama seminggu
plate After cleaning with sandpaper After immersing for one week
Besi Berkilat Berkarat
Iron Shiny Rusted
Keluli nirkarat Berkilat Berkilat
Stainless steel Shiny Shiny

212
(B) Kekerasan bahan/ Hardness of substances
Hipotesis/ Hypothesis:
Gangsa lebih keras berbanding kuprum.
Bronze is harder than copper.

Pemboleh ubah/ Variables:

(a) dimanipulasikan/ manipulated: Jenis blok/ Types of block
(b) bergerak balas/ responding: Diameter lekuk pada blok/ Diameter of dent on the block
(c) dimalarkan/ fixed: Saiz bebola keluli, jisim pemberat/ Size of steel ball bearing, mass of the weight
Prosedur/ Procedure:
Kaki retort
Retort stand

0
cm
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Pemberat 1 kg
1-kg weight

A
Pita selofan
Cellophane tape
Bebola keluli
Steel ball bearing
Blok gangsa

SI
Rajah/Diagram 8.6 Susunan radas/ Apparatus set-up
1. Bebola keluli dilekatkan pada permukaan blok gangsa dengan menggunakan pita selofan.
A steel ball bearing is fixed on the surface of the bronze block using a cellophane tape.
2. Pemberat 1 kg digantung setinggi 50.0 cm di atas blok gangsaseperti ditunjukkan dalam Rajah 8.6.
A 1-kg weight is hung on the retort stand at 50.0 cm above the surface of the bronze block as shown in Diagram 8.6.
Bronze block
A
3. Pemberat dilepaskan supaya jatuh pada bebola keluli.
The weight is released onto the steel ball bearing.
4. Diameter lekuk yang terhasil pada permukaan blok gangsa diukur dan direkodkan.
The diameter of the dent formed on the surface of the bronze block is measured and recorded.
5. Langkah 1 hingga 4 diulang sebanyak 3 kali pada permukaan blok gangsa yang berlainan untuk mendapatkan
purata diameter lekuk. Bacaan direkodkan.
Steps 1 to 4 are repeated three times on different surfaces of the bronze block to obtain an average diameter of the dent formed. The
N

readings are recorded.

6. Langkah 1 hingga 5 diulang dengan menggantikan blok gangsa dengan blok kuprum tulen.
Steps 1 to 5 are repeated by replacing the bronze block with a copper block.
Keputusan/ Results:
PA

Jadual/Table 8.4

Diameter lekuk (cm)

Jenis blok Diameter of dent (cm) Purata (cm)
Type of block Average (cm)
1 2 3
Gangsa/ Bronze 4.5 4.4 4.3 4.4
Kuprum/ Copper 3.2 3.0 3.1 3.1
Kesimpulan/ Conclusion:
Hipotesis diterima. Gangsa lebih keras daripada kuprum.
Hypothesis is accepted. Bronze is harder than copper.

Perbincangan/ Discussion:
1. Mengapakah kepingan keluli nirkarat dan kepingan besi perlu dibersihkan dengan kertas pasir?
Why must stainless steel plate and iron plate be cleaned with sandpaper?
Untuk menyingkirkan lapisan oksida pada kepingan./To remove the oxide layer on the plate.
2. Apakah perbezaan antara kadar kakisan pada kepingan keluli nirkarat dengan kepingan besi?
What is the difference in the rate of corrosion between stainless steel plate and iron plate?
Kadar kakisan kepingan besi lebih tinggi./ The rate of corrosion of iron plate is higher.

213
 3. Blok manakah yang menghasilkan diameter lekuk yang lebih besar?
Which block produces a larger diameter of dent?
Blok kuprum/ Copper block
4. Apakah hubungan antara purata diameter lekuk dengan sifat kekerasan bahan?
What is the relationship between the average diameter of dent and the hardness of substance?
Semakin kecil purata diameter lekuk yang terhasil, semakin keras bahan itu./ The smaller the average diameter of dent
formed, the harder the substance.

B Kewajaran Penggunaan Aloi Berdasarkan Komposisi dan Sifat

Justify the Uses of Alloys Based on Their Composition and Properties
1. Penggunaan aloi adalah berdasarkan komposisi dan sifat aloi yang dihasilkan.
The uses of alloy is based on the composition and properties of the alloy produced.
Contoh/ Example:

Besi diubah kepada keluli kerana keluli lebih keras daripada besi. Keluli nirkarat pula dihasilkan supaya dapat
mencegah keluli daripada berkarat.

A
Iron is converted into steel because steel is harder than iron. Stainless steel is manufactured to prevent steel from rusting.
Jadual/Table 8.5 Komposisi, sifat dan kegunaan aloi/ Composition, properties and uses of alloys
Aloi Komposisi Sifat Kegunaan
Alloy Composition Properties Uses
Duralumin • 93% Aluminium • Ringan dan kuat • Badan kapal terbang/ Body of aeroplanes
Duralumin

Gangsa
•
•
•
3% Kuprum/Copper
3% Magnesium
1% Mangan/
  Manganese

• 90% Kuprum/ Copper

SI
Light and strong
• Ketumpatan rendah
Low density
• Tahan kakisan
Resistant to corrosion
• Kuat dan keras/ Strong and hard
•
•
•
Kabel elektrik/ Electric cables
Kereta api peluru/ Bullet trains
Basikal lumba/ Racing bicycles

• Patung atau tugu/ Statues or monuments

A
Bronze • 10% Stanum/ Tin • Tahan kakisan • Pingat/ Medals
Resistant to corrosion • Pedang/ Swords
• Berkilat/ Shiny
Loyang • 70% Kuprum/ Copper • Lebih kuat daripada kuprum • Alat muzik/ Musical instruments
Brass • 30% Zink/ Zinc tulen/ Stronger than pure copper • Perkakas dapur/ Kitchenwares
• Tahan kakisan
N

Resistant to corrosion
• Berkilat/ Shiny
Keluli • 98% Ferum/ Iron • Kuat dan keras • Struktur bangunan dan jambatan
Steel • 2% Karbon/ Carbon Strong and hard Structure of buildings and bridges
• Boleh ditempa • Badan kereta/ Body of cars
PA

Malleable • Landasan kereta api/ Railwy tracks

Keluli nirkarat • 73% Ferum/ Iron • Lebih kuat dariapada besi tulen / • Pisau, garpu dan sudu/ Cutlery
Stainless steel • 1% Karbon/ Carbon Stronger than pure iron • Alatan pembedahan/ Surgical instruments
• 18% Kromium/ • Tahan kakisan • Singki/ Sinks
  Chromium Resistant to corrosion
• 8% Nikel/ Nickel
Piuter • 95% Stanum/ Tin • Lebih kuat daripada stanum • Cenderamata/ Souvenirs
Pewter • 1.5% Kuprum/ tulen/ Stronger than pure tin • Piala/ Trophies
   Copper • Berkilat/ Shiny • Barangan perhiasan/ Decorative ornaments
• 3.5% Antimoni/ • Tidak berkarat
   Antimony Does not rust

2.
Pada suhu yang rendah, superkonduktor boleh mengalirkan elektrik atau memindahkan elektron dari satu atom ke
atom yang lain tanpa rintangan elektrik.
At low temperatures, superconductor can conduct electricity or transfer electrons from one atom to another without electrical
resistance.
3.
Superkonduktor diaplikasikan di dalam kereta api Maglev. Aloi ini digunakan untuk menghasilkan magnet yang
boleh mengapungkan gerabak kereta api dan bergerak pada kelajuan yang sangat tinggi.
The superconductor is applied on the Maglev train. This alloy is used to produce a magnet that can levitate the train and move
at a very high speed.

214
Uji Kendiri 8.1
1. Lukiskan susunan atom logam kuprum dan terangkan secara ringkas mengapa logam kuprum bersifat mulur.
Draw the arrangement of atoms in copper metal and briefly explain why copper metal is ductile. KBAT Menilai

Daya Lapisan-lapisan
Force atom menggelongsor
antara satu sama lain
Daya Layers of atoms slide
Force over one another

Atom logam kuprum adalah sama saiz dan disusun secara teratur. Lapisan atom logam kuprum mudah menggelongsor
di atas satu sama lain apabila dikenakan daya. Maka, logam kuprum adalah mulur.
Copper metal atoms are of the same size and arranged in orderly arrangement. The layers of copper metal atoms can easily slide
over one another when force is applied. Therefore, copper metal is ductile.

A
2. Lukiskan susunan atom aloi gangsa. Kemudian, jelaskan mengapa aloi gangsa lebih keras daripada logam kuprum.
Draw the arrangement of atoms in bronze alloy. Then, explain why bronze alloy is harder than copper metal. KBAT Menilai

SI Atom kuprum
Copper atom

Atom stanum
Tin atom
A
Kehadiran atom stanum yang berlainan saiz mengganggu susunan teratur atom kuprum. Lapisan atom kuprum dalam
aloi gangsa menjadi lebih susah untuk menggelongsor di atas satu sama lain apabila dikenakan daya. Maka, aloi
gangsa adalah lebih keras daripada logam kuprum.
N

The presence of tin atoms that are of different sizes disrupts the orderly arrangement of the copper atoms. Layers of copper atoms
become more difficult to slide over one another when force is applied. Hence, the bronze alloy is harder than copper metal.
PA

3. Keluli dan aluminium tidak sesuai untuk membina badan kapal terbang.
Steel and aluminium are not suitable to made the body of an aeroplane.

(a) Justifikasikan pernyataan di atas/ Justify the above statement. KBAT Mencipta
Aluminium adalah lembut dan mudah ditempa. Keluli adalah lebih keras. Namun, keluli terlalu berat. Jadi,
kedua-duanya tidak sesuai untuk membuat badan kapal terbang.
Aluminium is soft and malleable. Steel is harder. However, steel is too heavy. So, both metals are not suitable to make the

body of an aeroplane.

(b) Cadangkan aloi yang sesuai untuk membina badan kapal terbang.
Suggest the appropriate alloy to make the body of an aeroplane.

Duralumin/ Duralumin

215
 8.2 Komposisi Kaca dan Kegunaannya
Composition of Glass and Its Uses
1.
Komponen utama kaca ialah silika atau silikon dioksida, SiO2 yang diperoleh daripada pasir.
silica silicon dioxide, SiO2
The main component of glass is or , which obtained from the sand.

Sifat asas kaca/ Basic properties of glass: TP 1

2.
(a) Keras tetapi rapuh/ Hard but brittle
(b) Lengai secara kimia/ Chemically inert
(c) Lut sinar/ Transparent
(d) Kalis air/ Waterproof
(e) Penebat haba/ Heat insulator
(f) Penebat elektrik/ Electrical insulator

A Jenis Kaca

A
Types of Glass
1. Kebanyakan kaca dihasilkan melalui campuran leburan silika dengan sebatian yang lain.
Most of the glasses are produced through the mixing of molten silica with other compounds.
Jadual/Table 8.6 Jenis kaca/ Types of glass

Jenis kaca
Type of glass
Kaca silika
terlakur
Fused glass
Komposisi
Composition
• Silikon dioksida
Silicon dioxide, SiO2
SI Sifat
Properties
• Takat lebur sangat tinggi
Very high melting point
• Tidak mengembang atau mengecut
dengan banyak di bawah perubahan
Kegunaan
Uses
• Kanta cermin mata
Spectacles lenses
• Kanta teleskop
Telescope lens
A
suhu yang besar.
Does not expand or contract much when
there is a great changes in temperature.
• Lut sinar/ Transparent
Kaca soda • Silikon dioksida • Takat lebur rendah • Botol
kapur Silicon dioxide, SiO2 Low melting point Bottles
Soda-lime glass • Mudah dibentuk • Bekas kaca
N

• Natrium karbonat
Easily moulded Glass containers
Sodium carbonate, Na2CO3
• Tidak tahan terhadap haba dan mudah • Cermin
• Kalsium karbonat retak apabila dikenakan perubahan Mirrors
Calcium carbonate, CaCO3 suhu yang mendadak. • Mentol elektrik
Cannot withstand high temperature and Electrical bulb
PA

can easily crack when subjected to sudden • Kaca tingkap

temperature change. Window glasses

Kaca • Silikon dioksida
borosilikat/ Silicon dioxide, SiO2
Borosilicate • Natrium karbonat
glass Sodium carbonate, Na2CO3
• Kalsium karbonat
Calcium carbonate, CaCO3
• Aluminium oksida
Aluminium oxide, Al2O3
• Boron oksida
Boron oxide, B2O3
Kaca • Silikon dioksida
plumbum Silicon dioxide, SiO2
Lead crystal • Natrium karbonat
glass Sodium carbonate, Na2CO3
• Plumbum(II) oksida
Lead(II) oxide, PbO
• Rintang haba dan lengai secara kimia • Mangkuk dan pinggan
Resistance to heat and chemically inert Bowls and plates
• Takat lebur tinggi • Alatan memasak
High melting point Cookwares
• Mempunyai pekali pengembangan • Radas kaca makmal
yang rendah iaitu mengembang dan Laboratory glasswares
mengecut sedikit sahaja di bawah
perubahan suhu mendadak.
Low expansion coefficient, which mean,
expand and contract a little under sudden
temperature change.
• Tidak mudah retak
Does not crack easily
• Ketumpatan tinggi • Prisma
High density Prisms
• Indeks biasan tinggi • Barang perhiasan
High refractive index Decorative ornaments

216
 Uji Kendiri 8.2
1. Nyatakan kaca paling ringkas yang komposisinya terdiri daripada silika sahaja.
State the simplest glass at which its composition only consists of silica.
Kaca silika terlakur/ Fused silica glass
2. Namakan sebatian yang terhasil apabila natrium karbonat, Na2CO3 bertindak balas dengan silika?
Name the compound formed when sodium carbonate, Na2CO3 reacts with silica? KBAT Mengaplikasi
Natrium silikat/ Sodium silicate
3. Apakah jenis kaca yang sesuai digunakan untuk membuat candelier, iaitu lampu gantung hiasan yang biasa dijumpai
di lobi hotel? Berikan sebab. KBAT Menganalisis
What kind of glass is suitable to make chandelier, a type of decorative lamp usually found in the hotel lobby? Give a reason.
Kaca plumbum. Jenis kaca ini mempunyai indeks pembiasan yang tinggi dan mampu membias cahaya daripada
mentol ke persekitaran supaya kelihatan lebih terang dan cantik.
Lead crystal glass. This type of glass has a high refractive index and can refract the light from the bulb to the surroundings to
make it looks brighter and beautiful.

A
8.3 Komposisi Seramik dan Kegunaannya
Composition of Ceramics and Its Uses
1.

Contoh/ Example:
SI
Kebanyakan komposisi seramik terdiri daripada sebatian logam, sebatian bukan logam atau sebatian separa logam.
Most ceramics are made up of metal compounds, non-metal compounds or metalloid compounds.

(a) Sebatian logam/ Metal compound: Aluminium oksida/ Aluminum oxide, Al2O3
(b) Sebatian bukan logam/ Non-metal compound: Boron nitrida/ Boron nitride, BN
(c) Sebatian separa logam/ Metalloid compound: Silikon karbida/ Silicon carbide, SiC
A
Sifat asas seramik/ Basic properties of ceramics: TP 1
2.
(a) Keras dan kuat/ Hard and strong
(b) Mudah pecah/ Break easily
(c) Lengai secara kimia/ Chemically inert
N

(d) Penebat haba/ Heat insulator

(e) Rintangan haba tinggi/ High thermal resistant
(f) Penebat elektrik/ Electrical insulator
PA

A Jenis Seramik
Types of Ceramics
1. Seramik dikelaskan kepada dua kumpulan:
Ceramics are classified into two groups:

(a) Seramik tradisional/ Traditional ceramics

(b) Seramik termaju/ Advanced ceramics
2. Seramik tradisional diperbuat daripada tanah liat seperti kaolin, Al2O3.2SiO2.2H2O. Campuran tanah liat yang telah
dibentuk akan dibakar pada suhu yang tinggi.
Traditional ceramics are made from clay such as kaolin, Al2O3.2SiO2.2H2O. The shaped clay mixture will be heated at a very
high temperature.

3.
Komponen utama seramik tradisional ialah silikat , iaitu sebatian yang mengandungi silikon, oksigen dan
aluminium.
silicate
The main component of traditional ceramic is , a compound that contains silicon, oxygen and aluminium.
4.
Seramik tradisional digunakan untuk membuat batu bata, tembikar, teko dan pinggan mangkuk.
Traditional ceramics are used to make bricks, pottery, teapots and crockery.
5. Seramik termaju diperbuat daripada bahan bukan organik seperti oksida, karbida dan nitrida.
Advanced ceramics are made of inorganic substances such as oxides, carbides and nitrides.

217
 6.
Sifat-sifat seramik termaju/ Properties of advanced ceramic:
(a) Keras dan kuat/ Hard and strong
(b) Rintangan lelasan lebih tinggi/ Higher resistance to abrasion
(c) Rintangan haba yang tinggi/ High thermal resistance
(d) Lebih lengai secara kimia/ More chemically inert
(e) Bersifat superkonduktiviti/ Superconductivity properties
Contoh/ Example:
Silikon karbida ialah contoh seramik termaju yang digunakan untuk membuat:
Silicone carbide is an example of advanced ceramics used to make:
(a) Cakera pemotong kerana sifatnya yang keras dan kuat.
Cutting disc due to its hard and strong properties.
(b) Cakera brek kerana sifatnya yang tahan kejutan terma dan rintangan haba yang tinggi.
Brake disc due to it can withstand thermal shock and has high resistance to heat.

B Aplikasi Penggunaan Seramik

Ceramic Uses Application
Beberapa aplikasi penggunaan seramik.
Several applications of the uses of ceramics. TP 1

A
1.
Seramik zirkonia digunakan dalam implan gigi.
Zirconia
ceramic is used in dental implants.

2.
Seramik alumina digunakan untuk membuat tulang lutut.

3.

4.

5.
Alumina

SI
ceramic is used to make knee bone.
Seramik itrium barium kuprum oksida digunakan dalam mesin Pengimejan Resonans Magnetik, (MRI).
Yttrium barium copper oxide ceramic is used in Magnetic Resonance Imaging, (MRI) machines.
Membuat cip mikro komputer.
To make computer microchips.
Membuat pasu porselin dan barang perhiasan.
A
To make porcelain and ornamental items.
6. Membuat pinggan, mangkuk dan periuk.
To make plates, bowls and pots.
7. Membuat bahan pembinaan seperti jubin, mangkuk tandas, simen dan bata bata
To make construction materials such as tiles, toilet bowl, cement and bricks

Uji Kendiri 8.3

N

1. Apakah komponen utama seramik/ What is the main component of ceramic?

Silikat/ Silicate
2. Nyatakan tiga bahan bukan organik yang digunakan dalam pembuatan seramik termaju.
PA

State three inorganic materials that are used in the making of advanced ceramics.
Oksida, karbida dan nitrida/ Oxides, carbides, nitrides
3. Pilih sifat seramik yang sesuai dengan bahan yang yang dibina.
Choose the properties of ceramics that match the material constructed. KBAT Menganalisis

Keras dan kuat Rintangan haba dan tekanan yang tinggi Superkonduktiviti
Hard and strong High thermal and pressure resistance Superconductivity

Tahan kakisan Lengai secara kimia

Resistant to corrosion Chemically inert

(a) Jubin, simen dan bata/ Tiles, cement and bricks:

Keras dan kuat/ Hard and strong

(b) Relau dan reaktor nuklear/ Furnaces and nuclear reactors:

Rintangan haba dan tekanan yang tinggi/ High thermal and pressure resistance
(c) Mesin MRI/ MRI machine:
Superkonduktiviti/ Superconductivity

218
 (d) Kaki palsu dan gigi palsu/ Artificial limbs and dentures:
Tahan kakisan/ Resistant to corrosion
(e) Pinggan/ Plate:
Lengai secara kimia/ Chemically inert

8.4 Bahan Komposit dan Kepentingannya

Composite Materials and Its Importance

A Bahan komposit dan Kegunaanya

Composite Materials and Their Uses
1. Bahan komposit ialah bahan yang dihasilkan daripada gabungan dua atau lebih bahan yang bukan homogen, iaitu
bahan matriks dan bahan pengukuhan .
Composite materials are materials made from a combination of two or more non-homogeneous substances, that are

A
matrix substance strenghtening substance
and .
2.
Bahan matriks berfungsi untuk mengelilingi dan mengikat bahan pengukuhan bersama.
The matrix substance is to surrounds and binds the strenghtening substance together.
3.
Komponen bahan komposit (bahan matriks dan bahan pengukuhan) mempunyai sifat fizik atau sifat kimia yang
berbeza. Bahan komposit yang terhasil mempunyai sifat yang lebih baik daripada komponen asal.

Types of composite material

SI
Components of composite material (matrix and strenghtening substances) have different physical or chemical properties. The
composite material formed has better properties than the original components. TP 2

Jenis bahan komposit

Jadual/Table 8.7

Komponen
Component
Kegunaan
Uses
A
Tetulang keluli atau jejaring dawai (bahan Membina/ Construction of:
pengukuhan) dibenamkan ke dalam • Bangunan
konkrit Buildings
(bahan matriks).
Konkrit diperkukuhkan
Steel bars or wire mesh (strenghtening
• Jambatan
Reinforced concrete Bridges
concrete
substance) is embedded in • Empangan
(matrix substance). Dams
N

Plastik (bahan matriks) diperkukuhkan Digunakan dalam pembuatan/ Used to make:

gentian kaca • Tangki air
dengan (bahan Water tanks
pengukuhan). • Kayak
PA

Kayak
Kaca gentian Plastic (matrix substance) is reinforced with
• Papan litar tercetak
Fibre glass glass fibres
(strenghtening substance). Printed circuit boards
• Bampar kereta
Car bumpers
• Topi keledar
Helmets
Lapisan pertama terdiri daripada gentian Digunakan dalam bidang
kaca silika (bahan pengukuhan). Lapisan Used in the field of:
kedua terdiri daripada salutan kaca atau • Kabel rangkaian komputer
plastik (bahan matriks). Lapisan ketiga Cables in computer network
terdiri daripada plastik sebagai lapisan • Perubatan (endoskop)
pelindung (bahan matriks). Medical (endoscope)
Gentian optik
Optical fibre The innermost layer is made up of silica glass • Kamera video
fibres (strenghtening substance). The second Video camera
layer is made up of glass or plastic (matrix
substance). The outermost layer is made up of
plastic that acts as a protective layer (matrix
substance).

219
 Jenis bahan komposit
Types of composite material
Kaca fotokromik
Photochromic glass
Komponen Kegunaan
Component Uses
Argentum klorida, AgCl dan Digunakan dalam pembuatan:
Use to make:
kuprum(I) klorida, CuCl (bahan
• Kanta kamera
pengukuhan) digabungkan ke dalam kaca Camera lenses
atau polimer lut sinar (bahan matriks). • Kanta cermin mata
Silver chloride , AgCl Optical lenses
and
• Tingkap kereta
copper(I) chloride, CuCl
(strenghtening Car windows
substance) are combined into glass or • Tingkap bangunan
transparent polymer (matrix substance). Building windows
Seramik itrium barium kuprum oksida, Digunakan dalam bidang
YBCO dengan sifat superkonduktiviti. Used in the field of:
Yttrium barium copper oxide ceramic, YBCO • Pengangkutan – untuk membuat magnet
has superconductivity properties. superkonduktor (supermagnet) yang
digunakan dalam kereta api Maglev.
Transportation - to make superconductor

A
magnet (supermagnet) that is
Superkonduktor used in Maglev train.
Superconductors • Perindustrian dan penyelidikan –
digunakan di dalam mesin resonans
magnet nukleus, NMR.

SI
Industrial and research – used in Nuclear
Magnetic Resonance machine, NMR
• Perubatan – digunakan di dalam mesin
pengimejan resonans magnetik, MRI.
Medical - used in Magnetic Resonance
Imaging machine, MRI
A
B Perbandingan dan Perbezaan Sifat Bahan Komposit dengan Komponen Asal
Comparison and Difference in Properties of Composite Materials and Their Original Components
1. Konkrit diperkukuhkan/ Reinforced concrete:
(a) Sifat konkrit diperkukuhkan dengan penambahan tetulang keluli atau jejaring dawai kepada konkrit.
The properties of concrete are reinforced by adding the steel bars or wire mesh to concrete.
N

Sifat konkrit/ Properties of concrete: Sifat tetulang keluli atau jejaring dawai/
• Tahan kakisan Properties of steel bar or wire mesh:
Resistant to corrosion • Mudah berkarat
• Kekuatan regangan rendah Easily corrodes
Low stretching strength • Kekuatan regangan tinggi
PA

• Kekuatan mampatan tinggi High stretching strength

High compression strength
Sifat komponen asal konkrit diperkukuhkan/ The properties of original components of reinforced concrete
(b) Sifat-sifat konkrit diperkukuhkan/ Properties of the reinforced concrete: TP 2
(i) Kekuatan mampatan tinggi/ High compression strength
(ii) Kekuatan regangan tinggi/ High stretching strength
(iii) Tahan kakisan/ Resistant to corrosion
2. Kaca gentian/ Fibre glass:
(a) Sifat plastik diperkukuhkan dengan penambahan gentian kaca.
The properties of plastics are reinforced by adding the glass fibres.

Sifat plastik/ Properties of plastic: Sifat gentian kaca/ Properties of glass fibre:
• Tahan kakisan dan tahan lasak • Kekuatan regangan tinggi
Resistant to corrosion and durable High stretching strength
• Kekuatan regangan rendah • Kekonduksian haba dan elektrik rendah
Low stretching strength Low heat and electrical conductivity
• Kekondusian haba dan elektrik rendah
Low heat and electrical conductivity
Sifat komponen asal kaca gentian/ The properties of original components of fibre glass

220
 (b) Sifat-sifat kaca gentian/ Properties of the fibre glass: TP 2
(i) Kekuatan regangan tinggi/ High stretching strength
(ii) Tahan kakisan/ Resistant to corrosion
(iii) Tahan lasak/ Durable
(iv) Penebat haba dan elektrik/ Heat and electrical insulator
3. Gentian optik/ Optical fibre
(a) Gentian optik mempunyai kekuatan mampatan yang tinggi berbanding gentian kaca yang rapuh.
Optical fibre has high compression strength compare to glass fibre which is brittle.

Sifat plastik/ Properties of plastic: Sifat gentian kaca silika/ Properties of silica glass fibre:
• Kekuatan mampatan tinggi • Kekuatan mampatan rendah
High compression strength Low compression strength
• Fleksibel • Keras tetapi rapuh
Flexible Hard but brittle

Sifat komponen asal gentian optik/ The properties of original components of optical fibre

(d) Sifat-sifat gentian optik/ Properties of optical fibre:

A
(i) Kekuatan mampatan tinggi/ High compression strength
(ii) Fleksibel/ Flexible
4. Kaca fotokromik/ Photochromic glass
(a) Apabila terdedah kepada sinar UV, kaca fotokromik menjadi gelap kerana ion argentum, Ag+ telah menjadi atom

the transmission of light.

SI
argentum dan menghalang laluan cahaya.
When exposed to UV rays, photochromic glass becomes dark because silver ion, Ag+ has become silver atom and prevents

(b) Apabila berada dalam keadaan gelap, kuprum(I) oksida membantu dalam proses atom argentum berubah semula
kepada ion argentum, Ag+ dan kaca menjadi lut sinar semula.
When in dark condition, copper(I) oxide assists the reverse process of silver atom to silver ion, Ag+ and the glass turns
A
transparent again.

Sifat kaca/ Properties of glass: Sifat argentum klorida/ Properties of silver chloride:
• Lut sinar • Lut sinar kepada cahaya nampak
Transparent Transparent to visible light
• Tidak menyerap sinaran UV • Menyerap sinaran UV
Does not absorb UV rays Absorbs UV rays
N

• Tidak sensitif terhadap cahaya • Sensitif terhadap keamatan cahaya

Not sensitive to light Sensitive to light intensity

Sifat komponen asal kaca fotokromik/ The properties of original components of photochromic glass

(d) Sifat-sifat kaca fotokromik/ Properties of photochromic glass: TP 2

PA

(i) Lut sinar/ Transparent

(ii) Menyerap sinaran UV/ Absorb UV rays
(iii) Penyerapan sinaran UV bergantung kepada keamatan cahaya/Absorption of UV rays depends on the light intensity
5. Superkonduktor/ Superconductor, YBCO
(a) Terdiri daripada gabungan itrium(III) karbonat, kuprum(II) karbonat, barium karbonat dan oksigen yang
mempunyai rintangan elektrik yang tinggi pada suhu bilik.
Composed of a combination of yttrium(III) carbonate, copper(II) carbonate, barium carbonate and oxygen that has high
electrical resistance at room temperature.
(b) Superkonduktor YBCO – boleh mengalirkan arus elektrik tanpa rintangan pada suhu yang sangat rendah,
mempunyai pelesapan kuasa yang rendah, beroperasi pada kelajuan tinggi dan mempunyai tahap sensitiviti
yang tinggi.
YBCO superconductors can conduct electricity current without any resistance at very low temperatures, has low power
dissipation, operating at high speeds and has high sensitivity levels.

221
Uji Kendiri 8.4
1. Nyatakan definisi bagi bahan komposit.
State the definition of the composite material.
Bahan yang dihasilkan daripada gabungan dua atau lebih bahan yang bukan homogen, iaitu bahan matriks dan bahan
pengukuhan./ Materials made from a combination of two or more non-homogeneous substance, namely matrix substance and
strenghtening substance.

2. Mengapakah konkrit perlu diperkukuhkan dengan tetulang keluli atau jejaring dawai dalam pembinaan bangunan?
Why should a concrete be reinforced with steel bars or wire mesh in construction of buildings?
Konkrit adalah kuat tetapi rapuh dan mempunyai kekuatan regangan yang rendah. Maka, tetulang keluli atau jejaring
dawai perlu ditambahkan dalam konkrit untuk memperkukuhkan konkrit dan menghasilkan bahan komposit yang
kuat serta mempunyai kekuatan regangan dan mampatan yang tinggi.
The concrete is strong but brittle and has low stretching strength. Therefore, steel bars or wire mesh need to be added into concrete
to strengthen the concrete and produce a composite material with higher stretching and compression strength.

A
3. Namakan bahan matriks dan bahan pengukuhan dalam gentian optik.
Name the matrix material and the reinforcement material in the optical fibre.
Bahan pengukuhan/ Strenghtening substance: Gentian kaca silika/ Silica glass fibre
Bahan matriks/ Matrix substance: Salutan plastik atau kaca/ Glass or plastic coating

SI
4. Mengapakah lebih baik menggunakan kaca fotokromik berbanding kaca gelap untuk membuat tingkap kondominium?
Why is it better to use photochromic glass compare to dark glass to make windows of condominium? KBAT Menganalisis
Kondominium mudah terdedah kepada sinar matahari yang terik. Kaca fotokromik boleh berubah menjadi gelap
apabila terdedah kepada cahaya matahari. Semakin terang cahaya matahari, kaca fotokromik akan menjadi semakin
A
gelap. Maka, ruang di dalam kondominium akan menjadi tidak terlalu terang atau panas. Apabila cuaca mendung,
kaca fotokromik menjadi lut sinar. Maka, ruang di dalam kondominium menjadi tidak terlalu gelap dan tidak perlu
menyalakan lampu.
Condominiums are prone to intense sunlight. Photochromic glass can turn dark when exposed to sunlight. As the sun becomes
brighter, the photochromic glass will become darker. Therefore, inside the condominium is neither too bright nor too hot. When
N

cloudy, the photochromic glass becomes transparent. Therefore, inside the condominium becomes not too dark and does not need
to turn on the lights.
PA

222