RKK GTown DRAF AKHIR JILID II - KAWALAN PEMBANGUNAN

DRAF AKHIR
JILID II: KAWALAN PEMBANGUNAN
OGOS 2021
ISI KANDUNGAN
BAHAGIAN I: KAWALAN PEMBANGUNAN
1.0 PENDAHULUAN
1.1 Pengenalan Latar Belakang 1-1
Peruntukan Perundangan Penyediaan Rancangan Kawasan Khas
1.2 1-2
(RKK) Dan Pelan Pengurusan Pemuliharaan (PPP)
1.2.1 Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta 172) 1-2
1.2.2 Akta Warisan Kebangsaan 2005 (Akta 645) 1-3
Garis Panduan Operasi UNESCO untuk Konvensyen
1.2.3 1-4
Warisan Dunia
Keperluan Penyediaan Rancangan Kawasan Khas (RKK) Tapak
1.3 1-6
Warisan Dunia UNESCO George Town (Penggantian)
Objektif Penyediaan RKK Tapak Warisan Dunia
1.3.1 1-6
UNESCO George Town (Penggantian)
Implikasi Ketidakpatuhan Dokumen Rancangan
1.3.2 Kawasan Khas Tapak Warisan Dunia UNESCO George 1-7
Town (Penggantian)
Proses Penyediaan Rancangan Kawasan Khas (RKK) Tapak
1.4 1-8
Pembahagian Jilid Dokumen Rancangan Kawasan Khas (RKK)
1.5 1-9
Tapak Warisan Dunia UNESCO George Town (Penggantian)
Matlamat Penyediaan Rancangan Kawasan Khas (RKK) Tapak
1.6 1-10
Rangka Kerja Dan Hala Tuju Pembangunan Rancangan
1.7 Kawasan Khas (RKK) Tapak Warisan Dunia UNESCO 1-11
(Penggantian)
2.0 PARAMETER KAWALAN PEMBANGUNAN

2.1 Pengenalan 2-1
2.2 Tujuan Kawalan Pembangunan 2-2
2.3 Kawalan Pembangunan Dalam Pengurusan Warisan 2-2
2.4 Parameter Kawalan Zon Guna Tanah dan Guna Bangunan 2-3
2.4.1 Pengenalan dan Panduan Kepada Pengguna 2-3
2.4.2 Pelan Zon Guna Tanah 2-4
2.4.3 Klasifikasi Guna Tanah dan Guna Bangunan 2-5
2.4.4 Jadual Zon Guna Tanah dan Guna Bangunan 2-10
i
ISI KANDUNGAN
2.5 Kawalan Intensiti Pembangunan 2-16
2.5.1 Had Kepadatan 2-16
2.5.2 Had Nisbah Plot 2-17
2.5.3 Had Ketinggian Bangunan 2-17
3.0 GARIS PANDUAN PERANCANGAN DAN PENGURUSAN WARISAN

3.1 Garis Panduan Kawasan Pemuliharaan Dan Bangunan Warisan
3.1-1
di TWD George Town
3.2 Garis Panduan Bagi Kerja Pemuliharaan Bangunan Kategori I 3.1-1
Aspek-Aspek Kerja Pemuliharaan Bangunan
3.2.1 3.1-1
Kategori I
3.2.2 GPP Pemuliharaan Bangunan Kategori I 3.1-2
3.3 Garis Panduan Bagi Kerja Pemuliharaan Untuk Bangunan
3.3-1
Kategori II
Aspek-Aspek Kerja Pemuliharaan Untuk Bangunan
3.3.1 3.3-1
Kategori II
3.3.2 GPP Pemuliharaan Bangunan Kategori II 3.3-4
3.4 Garis Panduan Keserasian Pembangunan Secara Infill Dan
3.4-1
Replacement
Aspek-Aspek Kerja Keserasian Pembangunan Secara
3.4.1 3.4-1
Infill
Aspek-Aspek Kerja Keserasian Pembangunan Secara
3.4.2 3.4-3
Replacement
GPP Keserasian Pembangunan Infill dan
3.4.3 3.4-5
Replacement
3.5 Garis Panduan Pencahayaan Papan Tanda dan Iklan 3.5-1
3.5.1 GPP Papan Tanda Rumah Kedai Tradisional 3.5-1
3.5.2 Garis Panduan Pencahayaan Papan Tanda dan Iklan 3.5-5
Garis Panduan Pencahayaan di Bangunan-Bangunan
3.5.3 3.5-5
Warisan
3.6 Garis Panduan Untuk Pemberian Insentif Bagi Pemuliharaan
3.6-1
Bangunan Warisan Di Luar Kawasan TWD George Town
3.7 Garis Panduan Khusus Perkampungan Jeti Klan 3.7-1
3.8 Garis Panduan Muzium Dan Galeri Dalam TWD George Town 3.8-1
ii
ISI KANDUNGAN
3.9 Garis Panduan Lukisan Dinding (Mural Painting) Dalam TWD
3.9-1
George Town
3.10 Garis Panduan Penyesuaian Gunaan Semula (Adaptive Reuse)
3.10-1
Bangunan Bersejarah
3.11 Garis Panduan Hotel Butik di TWD George Town 3.11-1
3.12 Garis Panduan Aktiviti Perniagaan Makanan, Minuman dan
3.12-1
Penjajaan
Aspek-Aspek Pengurusan Aktiviti Perniagaan
3.12.1 3.12-2
Makanan, Minuman dan Penjajaan
Aspek-Aspek Kawalan Aktiviti Perniagaan Makanan
3.12.2 3.12-2
dan Minuman
3.12.3 Aspek-Aspek Kawalan Aktiviti Penjajaan 3.12-3
3.13 Panduan Perancangan Dan Reka Bentuk Ruang Awam 3.13-1
3.13.1 Panduan Perancangan dan Reka Bentuk Ruang
3.13-3
Awam Berdasarkan Kawasan Keutamaan
3.14 Garis Panduan Penggunaan Ruang Lorong Belakang 3.14-1
3.14.1 Prinsip-prinsip Perancangan Penggunaan Ruang
3.14-1
Lorong Belakang
3.14.2 Kawalan Am Perancangan Pembangunan Lorong
3.14-2
Belakang
3.15 Garis Panduan Laluan Pejalan Kaki 3.15-1
3.15.1 Aspek-Aspek Prinsip Penyediaan Laluan Pejalan Kaki 3.15-1
3.15.2 Panduan Pelaksanaan Perancangan Laluan Pejalan
3.15-2
Kaki
3.16 Panduan Pelaksanaan Reka Bentuk Bandar Selamat 3.16-1
3.16.1 Panduan Pelaksanaan Komponen Pembangunan
3.16-2
Reka Bentuk Bandar Selamat
3.17 Garis Panduan Penyediaan Elemen Reka Bentuk Sejagat
3.17-1
(Universal Design) di Taman Awam
3.17.1 Prinsip Reka Bentuk Sejagat (Universal Design) 3.17-1
3.17.2 Aplikasi Reka Bentuk Sejagat Dalam Penyediaan
3.17-2
Struktur di Taman Awam
3.18 Garis Panduan Penggunaan Ruang Kaki Lima 3.18-1
3.18 Panduan Pengurusan Reka Bentuk Ruang Kaki Lima 3.18-1
3.19 Garis Panduan Bangunan Warisan Dalam Menyokong
3.19-1
Pengurangan Kesan Perubahan Iklim
3.19.1 Ilustrasi Struktur Bahan Binaan Bangunan Warisan 3.19-2
iii
ISI KANDUNGAN
3.20 Garis Panduan Sistem Pengurusan Air Hujan dalam TWD
3.20-1
George Town
3.20.1 Aspek-Aspek Pelaksanaan Sistem Pengumpulan Air
3.20-2
Hujan (SPAH)
3.21 Garis Panduan Struktur Infrastruktur serta Utiliti
(Pengindahan struktur infrastruktur bagi memelihara visual 3.21-1
bandar)
3.21.1 Aspek-Aspek Pengindahan Struktur Infrastruktur
3.21-1
dan Utiliti
3.22 Garis Panduan Arkeologi Bandar 3.22-1
3.22.1 Cadangan Pembangunan yang melibatkan Aktivti
3.22-2
Ekskavasi, Penggalian atau Penyelamatan
3.23 Panduan Penyediaan Laporan Penilaian Kesan Warisan (HIA)
3.23-1
Untuk Laman Warisan Dunia George Town
3.23.1 Panduan Penyediaan Laporan Penilaian Kesan
3.23-2
Warisan (HIA)
3.24 Garis Panduan Penyediaan Pelan Pengurusan Pemuliharaan
3.24-1
Tapak/Bangunan Warisan
3.24.1 Cadangan Isi Kandungan Pelan Pengurusan
Pemuliharaan Yang Boleh Diperakui Oleh Jabatan 3.24-2
Warisan Negara
BAHAGIAN II: LAMPIRAN

4.0 JENIS DAN GAYA BANGUNAN
4.1 Rumah Kedai 4.1-1
4.1.1 Gaya Awal Pulau Pinang 4.1-4
4.1.2 Gaya Eklektik Cina Selatan 4.1-5
4.1.3 Gaya Eklektik Selat Awal 4.1-6
4.1.4 Gaya Eklektik Selat Lewat 4.1-7
4.1.5 Gaya Seni Dekorasi 1930an-1960an 4.1-8
4.1.6 Gaya Awal Moden 1950an-1970an 4.1-9
iv
ISI KANDUNGAN
4.2 Banglo 4.2-1
4.2.1 Banglo Awal Pulau Pinang 4.2-1
4.2.2 Banglo Eklektik Selat Awal 4.2-1
4.2.3 Banglo Eklektik Selat Lewat 4.2-2
4.2.4 Banglo Selat Seni Dekorasi – Pinggir Bandar Awal 4.2-2
4.2.5 Banglo Selat Seni Dekorasi – Pengaruh Pinggir Bandar 4.2-2
4.2.6 Banglo Moden Seni Dekorasi – Pinggir Bandar 4.2-3
4.2.7 Banglo Awal Moden – Pinggir Bandar 4.2-3
4.3 Blok Kediaman 4.3-1
4.3.1 Rumah Agam Seni Dekorasi 4.3-1
4.3.2 Gaya Seni Dekorasi Moden 1931 4.3-1
4.3.3 Gaya Seni dan Kraf 1934 4.3-2
4.3.4 Gaya Seni Dekorasi Moden 4.3-2
4.3.5 Gaya Awal Moden 4.3-2
4.3.6 Gaya Awal Moden – Gaya Persekutuan 4.3-2
4.4 Gudang 4.4-1
4.4.1 Gudang Awal Pulau Pinang 4.4-1
4.4.2 Gudang Perindustrian Seni Dekorasi 4.4-1
4.5 Bangunan Perniagaan dan Perdagangan 4.5-1
4.5.1 Gaya Klasik Selat 1892 – Eklektik Selat Awal 4.5-1
4.5.2 Gaya Barok Selat 1923 – Eklektik Selat Lewat 4.5-1
4.5.3 Gaya Seni Dekorasi 1938 4.5-2
4.5.4 Gaya Seni Dekorasi Moden 1930an 4.5-2
4.5.5 Gaya Awal Moden 4.5-2
4.6 Bangunan Pentadbiran 4.6-1
4.6.1 Kubu 4.6-1
Gaya Anglo Indian (1786 – Bangunan Kerajaan,
4.6.2 4.6-1
1850an – Gaya Awal Pulau Pinang)
4.6.3 Gaya Eklektik Selat Awal 1880 4.6-2
4.6.4 Gaya Klasik Selat 1890 4.6-2
4.6.5 Gaya Barok Selat 1903 4.6-2
4.6.6 Gaya Eklektik Selat Awal 1905 4.6-3
4.6.7 Gaya Awal Moden 1960 4.6-3
v
ISI KANDUNGAN
4.7 Tempat Ibadah 4.7-1
4.7.1 Masjid 4.7-1
4.7.2 Tokong Cina 4.7-1
4.7.3 Kuil Hindu 4.7-1
4.7.4 Gereja 4.7-1
4.8 Jeti 4.8-1
5.0 Sejarah Pembangunan di Selat Melaka dan George Town

5.1 Selat Melaka: Kedudukan Geografi 5-2
5.2 Tradisi Maritim di Selat Melaka 5-2
5.3 Pengasasan Pulau Pinang / Pengaruh Inggeris 5-2
5.4 Pengaruh Pertukaran Peradaban 5-4
5.5 Pusat Pentadbiran Bersejarah 5-6
5.6 Pelabuhan Penting dalam Perdagangan Timur-Barat di
5-7
Sepanjang Selat Melaka
5.7 Bandar Para Migrasi dan Kepelbagaian Budaya 5-8
5.8 Seni Bina Eklektik- Hasil Gabungan Pengaruh Para Migrasi 5-8
5.9 Bandar untuk Perdagangan dan Kehidupan di George Town 5-9
5.10 Kepelbagaian Agama di George Town 5-11
vi
SENARAI JADUAL
Rajah 1.1: Carta Alir Proses Penyediaan Rancangan Kawasan Khas TWD
1-8
Jadual 2.1: Dokumen yang perlu dibaca bersama 2-1
Jadual 2.2: Contoh Jadual Kelas Kegunaan Tanah 2-3
Jadual 2.3: Senarai Kelas Kegunaan Tanah dan Bangunan 2-5
Jadual 2.4: Kelas Kegunaan Tanah 2-10
Jadual 2.5: Had kepadatan bagi pembangunan kediaman 2-16
Jadual 2.6: Had Nisbah Plot Bagi Pembangunan Perniagaan
Jadual 2.7: Kawalan ketinggian melalui kategori bangunan
3.0.1 Senarai Garis Panduan Kawalan Pembangunan Umum 3.0-1

3.0.2 Senarai Garis Panduan Khusus 3.0-2
3.1.1 Kerja-kerja dan Aktiviti-aktiviti yang Memerlukan Kelulusan 3.1-2
3.1.2 Aspek-Aspek Kerja Pemuliharaan Untuk Bangunan Warisan 3.1-6
Aspek-aspek yang perlu dipatuhi Bagi Kerja Pemuliharaan Untuk
3.2.1 3.2-1
Bangunan Kategori I
Aspek-aspek yang perlu dipatuhi Bagi Kerja Pemuliharaan Untuk
3.3.1 3.3.-2
Bangunan Kategori II
3.3.2 Komponen-komponen Pemuliharaan Bangunan Kategori II 3.3-7
Aspek-aspek yang perlu dipatuhi Keserasian Pembangunan Secara
3.3.4 3.4-1
Infill
vii
SENARAI RAJAH
Carta alir proses penyediaan rancangan kawasan khas TWD UNESCO
1.1 George Town (Penggantian) 1-1
2.1 Pelan zon guna tanah 2-4

Carta alir bagi Permohonan Kebenaran Merancang dan Pelan
3.1.1 3.1-2
Bangunan kepada MBPP
Contoh Peta Kelly (kiri) dan semakan gaya reka bentuk rumah kedai
3.1.2 3.1-8
(kanan)
3.3.1 Contoh rumah kedai Kategori II dengan ciri-ciri autentik 3.3-1
Lakaran sebuah bangunan tanpa ruang pengudaraan dengan halaman
3.3.2 3.3-3
belakang yang terbuka
3.3.3 Lakaran contoh sambungan satu tingkat di atas teres. 3.3-3
Pelan bangunan kategori II bahagian belakang bangunan di tapak
3.3.4 3.3-4
kategori I.
Tambahan bangunan dengan lorong belakang hendaklah
3.3.5 mengelakkan daripada pengurangan cahaya dan keperluan 3.3-4
pengudaraan untuk bangunan berjiran
Contoh susunan antara bahagian belakang rumah kedai tanpa lorong
belakang di mana sambungan perlu membenarkan pengudaraan dan
3.3.6 mengelakkan daripada bersambung dengan bangunan berjiran. 3.3-4
Mengikut UKBS, keperluan mengadakan lorong belakang dan laluan
keluar adalah untuk kecemasan apabila berlaku kebakaran.
Susunan bahagian belakang ke bahagian sisi rumah kedai tanpa
3.3.7 3.3-5
lorong belakang menghadkan sebarang tambahan pada bangunan.
Susunan bangunan tanpa lorong belakang menghadkan sebarang
3.3.8 3.3-5
tambahan pada bangunan
Contoh sambungan di atas bangunan satu tingkat dengan ruang
3.3.9 3.3-5
pengudaraan dan halaman belakang terbuka
3.3.10 Pelan vista asal sebelum sambungan 3.3-6
Vista asal yang hilang akibat daripada kerja sambungan yang dibina
3.3.11 3.3-6
sebelum penyenaraian UNESCO pada 7.7.2008
3.3.12 Contoh Vista dan Tapak sudut di Zon Teras 3.3-6
Bangunan sudut asal di tapak pada masa kini - sambungan dibina
3.3.13 3.3-7
sebelum penyenaraian UNESCO 7.7.2008
Contoh Banglo di Lorong Steward di dalam sebuah kompaun atau
3.3.14 3.3-7
pekarangan dengan tembok dan pagar
Contoh Rumah teres/Rumah kedai tahun 1900an di Lebuh Cannon
3.3.15 3.3-7
dengan pekarangan dan taman, tembok dan pintu.
3.3.16 Contoh Jubin Peranakan 3.3-8
3.3.17 Bumbung genting tanah liat untuk penutup tebar layar 3.3-9
3.3.18 Pendakap yang mengikat dinding dwi tuan 3.3-9
4.8.1 Lokasi Jeti-Jeti Klan 4.8-1
viii
SENARAI FOTO
3.1.1 Pintu yang asal dan tulen 3.1-6
3.1.2 Pintu yang telah diubahsuai 3.1-6
3.1.3 Rumah kedai dengan bumbung yang tidak terpisah 3.1-10
Rumah Kedai dengan Dinding Pemisah yang dapat dilihat di atas
3.1.4 3.1-10
garis bumbung
3.2.1 Contoh Bangunan Kategori I di kawasan kajian 3.2-1
5.1 Laluan perdagangan di Selat Melaka 5-2
5.2 Tugu Sir Francis Light di Kota Cornwallis 5-3
5.3 Masjid Melayu Lebuh Acheh 5-4
5.4 Masjid Kapitan Keling 5-4
5.5 Nagore Durgha Sheriff 5-4
5.6 Kuil Sri Maha Mariamman 5-5
5.7 Tokong Hainan 5-5
5.8 Tokong Yap 5-5
5.9 Kota Cornwallis 5-6
5.10 Dewan Undangan Negeri 5-6
5.11 Dewan Bandaraya 5-6
5.12 Mahkamah Tinggi Pulau Pinang 5-6
5.13 Dewan Sri Pinang 5-6
5.14 Pelabuhan Swettenham di Weld Quay pada Tahun 1910-an 5-7
Pelabuhan Swettenham daripada Koleksi Poskad Pulau Pinang
5.15 5-7
Tahun 1899-1930-an
5.16 Terminal Feri Pengkalan Raja Tun Uda 5-7
Pemandangan Pengkalan Weld diambil daripada Koleksi Poskod
5.17 5-7
Pulau Pinang Tahun 1899-1930-an
5.18 Pelabuhan Swettenham di Weld Quay pada Tahun 1910-an 5-8
5.19 Bangunan Rumah Kedai di George Town 5-8
5.20 Gaya Seni Bina Rumah Kedai 5-8
5.21 Pemandangan Dron di George Town 5-9
5.22 Cheah Kongsi 5-9
5.23 Lim Kongsi 5-9
5.24 Tan Kongsi 5-9
5.25 Pemandangan Dron di Jeti Klan 1 5-10
ix
SENARAI FOTO
5.26 Pemandangan Dron di Jeti Klan 2 5-10
5.27 Pemandangan Dron Gudang-gudang di Pengkalan Weld 1 5-10
5.28 Pemandangan Dron Gudang-gudang di Pengkalan Weld 2 5-10
5.29 Pemandangan Dron Masjid Kapitan Keling di Lebuh Buckingham 5-11
5.30 Pemandangan Dron Masjid Melayu Lebuh Acheh 5-11
5.31 Gereja St. George Anglican di Lebuh Farquhar 5-12
5.32 Tokong Kuan Im di Jalan Masjid Kapitan Keling 5-12
5.33 Kuil Sri Maha Mariamman di Lebuh Queen 5-12
x
SINGKATAN KATA
RKKTWDGT Rancangan Kawasan Khas Tapak Warisan Dunia George Town
RKK Rancangan Kawasan Khas
TWD Tapak Warisan Dunia
United Nations Educational, Scientific and Cultural
UNESCO
Organisation
CMP Conservation Management Plan
PPP Pelan Pengurusan Pemuliharaan
NKS Nilai Keunggulan Sejagat
OUV Outstanding Universal Value
JPN Jawatankuasa Perancang Negeri
PBT Pihak Berkuasa Tempatan
PBPT Pihak Berkuasa Perancang Tempat
RSN Rancangan Struktur Negeri
RT Rancangan Tempatan
JWD Jawatankuasa Warisan Dunia
LPK Laporan Pendekatan Kajian
PBN Pihak Berkuasa Negeri
GIS Geographical Information System
KWD Konvensyen Warisan Dunia
DWD Daftar Warisan Dunia
PWD Pejabat Warisan Dunia
JWN Jabatan Warisan Negara
ICOMOS International Council on Monuments and Sites
GTWHI George Town World Heritage Incorporated
MBPP Majlis Bandaraya Pulau Pinang
JKW Jabatan Konservasi Warisan
TRP Technical Review Panel
DWK Daftar Warisan Kebangsaan
MWK Majlis Warisan Kebangsaan
HIA Heritage Impact Assessment
PIW Penilaian Impak Warisan
GTGP Program Geran George Town
NGO Non-Governmental Organisation
KM Kebenaran Merancang
OSC Unit Pusat Setempat
xi
SINGKATAN KATA
MAINPP Majlis Agama Islam Negeri Pulau Pinang
APAD Agensi Pengangkutan Awam Darat
JPS Jabatan Pengairan dan Saliran
NADMA Agensi Pengurusan Bencana Negara
PBAPP Perbadanan Bekalan Air Pulau Pinang
SKMM Suruhanjaya Komunikasi Multimedia Malaysia
TM Telekom Malaysia
BPEN Bahagian Perancang Ekonomi Negeri
MOTAC Kementerian Pelancongan, Kesenian dan Budaya
PGT Penang Global Tourism
JLN Jabatan Landskap Negara
PIS Penilaian Impak Sosial
PMPP PLANMalaysia@Pulau Pinang
LCP Laporan Cadangan Pemajuan
PB Pelan Bangunan
JUPEM Jabatan Ukur dan Pemetaan Malaysia
TNB Tenaga Nasional Berhad
ICT Information and Communications Technology
ICOM International Council of Museum
TPO Tree Preservation Order
PIW Penilaian Impak Warisan
UKBS Undang-undang Kecil Bangunan Seragam
GPP Garis Panduan Perancangan
SPAN Suruhanjaya Perkhidmatan Air Negara
PBAN Pihak Berkuasa Air Negeri
IWK Indah Water Konsortium Sdn Bhd
JPSPN Jabatan Pengurusan Sisa Pepejal Negara
SHTI Syarikat Hindi Timur Inggeris
CPTED Crime Prevention Through Enviromental Design
SPAH Sistem Pengumpulan Air Hujan
LRA Loji Rawatan Air
NRW Air Tidak Berhasil (Non-Revenue Water)
xii
BAHAGIAN KAWALAN
I PEMBANGUNAN
1.0
PENDAHULUAN
BAHAGIAN I: KAWALAN PEMBANGUNAN JILID II
1.0 PENGENALAN LATAR BELAKANG

1.1 Pengenalan Latar Belakang
Rancangan Kawasan Khas Tapak Warisan Dunia George Town (RKKTWDGT) telah disediakan pada
tahun 2009 bersempena Pengisytiharan George Town dan Melaka sebagai Tapak Warisan Dunia
yang telah dianugerahkan semasa Persidangan Jawatankuasa Warisan Dunia yang ke-32 di Quebec
City pada 2-10 Julai, 2008. Secara rasminya, George Town dan Melaka telah diisytiharkan sebagai
Bandar Bersejarah di Selat Melaka yang mencapai dan memenuhi kriteria yang ditetapkan oleh Garis
Panduan Operasi UNESCO (UNESCO Operational Guidelines).
Penyediaan Rancangan Kawasan Khas yang juga
merupakan sebuah Pelan Pengurusan
Pemuliharaan (Conservation Management Plan)
ini telah mengambilkira Nilai Keunggulan Sejagat
(Outstanding Universal Value) serta aspek
ketulenan dan integriti (authenticity and TAPAK
integrity) di TWD George Town yang telah WARISAN DUNIA
diperakukan oleh Jawatankuasa Warisan Dunia. GEORGE TOWN
Kelulusan penggantian kepada Rancangan

Kawasan Khas ini telah diberikan oleh
Jawatankuasa Perancang Negeri Pulau Pinang
pada 25 Januari 2018 untuk melihat kepada
keperluan penggubalan garis panduan dan
pengemaskinian data sedia ada mengikut
perkembangan semasa.
RANCANGAN KAWASAN KHAS RANCANGAN KAWASAN KHAS

TAPAK WARISAN DUNIA TAPAK WARISAN DUNIA UNESCO
GEORGE TOWN (2016) GEORGE TOWN (PENGGANTIAN)
Foto 1.1: Tapak Warisan Dunia George Town dari pandangan Timur Laut
Sumber: Kajian Rancangan Kawasan Khas TWD UNESCO George Town (Penggantian), 2020
1-1
1.2 PERUNTUKAN PERUNDANGAN PENYEDIAAN RANCANGAN KAWASAN KHAS (RKK)

DAN PELAN PENGURUSAN PEMULIHARAAN (PPP)
1.2.1 Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta 172)
Penyediaan Rancangan Kawasan Khas (RKK) ini membolehkan Pihak Berkuasa Perancang Tempatan
(PBPT) menyegerakan sesuatu tindakan perancangan ke atas sesuatu kawasan. Fungsi RKK adalah
sebagai panduan terperinci dalam kawalan dan perancangan bagi kawasan yang telah dikhaskan.
Oleh itu, penyediaan RKK oleh PBPT adalah diperlukan mengikut Subseksyen 16B(1), 16B(2), dan
16B(3) di dalam Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta 172) serta Seksyen 46(1) dan
Seksyen 112(1) di dalam Akta Warisan Kebangsaan 2005 (Akta 645).
SUBSEKSYEN 16B(1)
▪ Pengarah, Jabatan Perancang Bandar dan SUBSEKSYEN 16B DI
Desa Negeri (PLANMalaysia Negeri) / DALAM AKTA 172
Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) boleh (AKTA PERANCANGAN
menyampaikan cadangan untuk BANDAR DAN DESA 1976)
menyediakan Rancangan Kawasan Khas
(RKK) bagi sesuatu kawasan kepada
Jawatankuasa Perancang Negeri (JPN).
▪ RKK perlu mengandungi cadangan-
cadangan tindakan khusus yang terperinci 16B Rancangan Kawasan Khas
bagi tujuan sama ada untuk memajukan
segera, memajukan semula,
memperelokkan lagi, memelihara atau
bagi tujuan pengurusan kawasan
berkenaan.
▪ RKK boleh disediakan semasa penyediaan Penetapan Suatu Kawasan
atau setelah berkuatkuasanya sesuatu 16B(1)
Khas
Rancangan Struktur (RS) atau Rancangan
Tempatan (RT).
SUBSEKSYEN 16B(2)
▪ Jawatankuasa Perancang Negeri (JPN) Penyediaan Rancangan
16B(2)
akan menentukan sama ada Pengarah Kawasan Khas
PLANMalaysia Negeri atau Pihak Berkuasa
Tempatan (PBT) yang berkenaan diberi
tanggungjawab menyediakan RKK.
SUBSEKSYEN 16B(3) Penyediaan Rancangan

16B(3) Kawasan Khas sama
▪ RKK hendaklah disediakan dengan dengan penyediaan
prosedur atau cara yang sama Rancangan Tempatan
sebagaimana Rancangan Tempatan
disediakan.
▪ RKK hendaklah mengandungi panduan
yang terperinci berkenaan cara-cara
pengurusan dan pelaksanaannya.
▪ RKK hendaklah mempunyai kuatkuasa
seperti suatu Rancangan Tempatan.
1-2
1.2.2 Akta Warisan Kebangsaan 2005 (Akta 645)
SEKSYEN 46(1)
Menyediakan suatu pelan pengurusan
pemuliharaan (PPP) bagi; SEKSYEN 46 DAN SEKSYEN
112 DI DALAM AKTA 645
(a) Menggalakkan pemuliharaan, pemeliharaan, (AKTA WARISAN
pemulihan, pembaikpulihan atau pembinaan KEBANGSAAN 2005)
semula suatu tapak warisan;
(b) Memastikan pengurusan wajar sesuatu tapak
warisan termasuk penggunaan dan
pembangunan semua bangunan dan tanah
dalam tapak warisan itu dan pemeliharaan Pelan Pengurusan
46(1)
persekitaran termasuk langkah-langkah Pemuliharaan
memperelok persekitaran hidup dari segi
fizikal, perhubungan, kesejahteraan sosio-
ekonomi, pengurusan lalu lintas dan
penggalakan pertumbuhan ekonomi; dan Kelulusan Pesuruhjaya
(c) Menggalakkan skim bagi pendidikan, atau 112(1) berkenaan aktiviti di Tapak
bagi bantuan praktikal dan kewangan Warisan
kepada, pemunya dan penduduk dan bagi
penglibatan masyarakat dalam membuat
keputusan.
SEKSYEN 112(1)
Mendapatkan kelulusan Pesuruhjaya bagi;
(a) Mengorek, membina, menggali, membangun, menanam pokok, menguari, mengairi,
membakar kapur atau mendeposit tanah atau sampah, di atas atau di tapak warisan atau
kawasan pemuliharaan;
(b) Meroboh, mengganggu, menghalang, mengubahsuai, menanda, meruntuhkan atau mengalih
mana-mana monumen di mana-mana tapak warisan;
(c) Mendirikan apa-apa bangunan atau struktur bersebelahan dengan suatu monumen di dalam
mana-mana tapak warisan;
(d) Memusnahkan perhubungan antara suatu bangunan dengan alam sekitarnya yang tidak
selaras dengan ciri-ciri kejiranan di mana-mana tapak warisan;
(e) Membersihkan mana-mana kawasan atau mengganggu, memusnahkan atau mengalih mana-
mana pokok, tumbuhan bawah, rumpai, rumput atau tumbuh-tumbuhan di mana-mana tapak
warisan; atau
(f) Melakukan apa-apa aktiviti atau tindakan yang mungkin menyebabkan kerosakan kepada
tanah yang bersempadanan dan tanah di sekitarnya yang telah didaftarkan sebagai suatu
tapak warisan.
1-3
1.2.3 Garis Panduan Operasi UNESCO untuk Konvensyen Warisan Dunia
Garis panduan operasi ini disediakan bertujuan untuk memberi rujukan dan panduan dalam
pelaksanaan Konvensyen Warisan Dunia yang berkaitan perlindungan Warisan Budaya dan
Semulajadi Dunia. Garis panduan operasi ini dikemaskini secara berkala berdasarkan keputusan dan
tindakan Jawatankuasa Warisan Dunia.
BAHAGIAN II.F (PERENGGAN 108-118)

108. Setiap property yang dicalonkan mestilah
BAHAGIAN II.F DI
mempunyai satu pelan pengurusan atau
DALAM GARIS
sistem pengurusan yang didokumentasikan
PANDUAN OPERASI
bagi memperincikan kaedah atau langkah
UNESCO UNTUK
untuk memelihara Nilai Keungguan Sejagat
KONVENSYEN
(NKS) sesebuah property.
WARISAN DUNIA
109. Tujuan penyediaan sistem pengurusan
adalah untuk memastikan perlindungan
yang efektif terhadap property yang II.F Perlindungan dan
dicalonkan. pengurusan
110. Sistem pengurusan yang efektif bergantung
kepada jenis, ciri-ciri dan keperluan Langkah-langkah
property yang dicalonkan serta konteks perlindungan dari segi
budaya dan semulajadinya. Terdapat perundangan
perbezaan bagi sistem pengurusan bagi
Perlindungan dari segi
perspektif budaya yang berbeza, sumber
persempadanan
sedia ada dan faktor-faktor lain. Sistem
pengurusan tersebut juga adalah gabungan Zon penampan
amalan tradisional, perancangan bandar
dan wilayah, serta mekanisma kawalan
perancangan yang lain. Sistem pengurusan
111. Sebuah sistem pengurusan yang efektif Kemampanan

mengandungi perkara-perkara berikut:
Pemahaman terhadap Kepelbagaian, Proses perancangan, Penilaian kelemahan

Nilai Keunggulan kesamarataan jantina pelaksanaan dan property dan impak
Sejagat dan hak manusia pemantauan perubahan sekeliling
Mekanisma bagi
penglibatan dan Perincian kepada
koordinasi antara Penyediaan sumber- Pembangunan kapasiti
kaedah sistem
pemegang taruh sumber (Capacity Building)
pengurusan
1-4
BAHAGIAN II.F (PERENGGAN 108-118) sambungan

112. Pengurusan efektif adalah merangkumi tindakan jangka masa pendek, sederhana dan
panjang. Pendekatan yang bersepadu perlu mengambilkira aspek alam bina, alam
semulajadi, infrastruktur, guna tanah, visual serta amalan sosial dan budaya.
113. Jawatankuasa Warisan Dunia telah memperkenalkan proses Pemantauan Reaktif (Reactive
Monitoring) dan Laporan Berkala (Periodic Reporting) dalam usaha memastikan sistem
pengurusan yang berterusan dan berkekalan.
114. Bagi property bersiri, sebuah sistem pengurusan atau mekanisma perlu diwujudkan bagi
memastikan pengurusan yang sistematik bagi kesemua komponen yang terlibat.
115. [TELAH DIMANSUHKAN]
116. Sebuah pelan tindakan yang merangkumi langkah-langkah penambahbaikan atau
penyelesaian perlu disediakan sekiranya terdapat ancaman daripada perbuatan manusia
yang mempengaruhi nilai ketulenan dan integriti property. Jika langkah-langkah tersebut
tidak diambil di dalam masa yang telah ditetapkan, property tersebut akan dipertimbangkan
untuk digugurkan daripada senarai.
117. Wakil negara (State Party) adalah bertanggungjawab untuk melaksanakan pengurusan
efektif melalui kolaborasi bersama pengurus property, agensi penguatkuasa pengurusan,
komuniti setempat, institusi kerajaan dan pemegang taruh yang lain.
118. Pelan Pengurusan Pemuliharaan (PPP) juga boleh merangkumi aspek pengurusan bencana,
kesediaan menghadapi bencana dan perubahan iklim. Penilaian Impak Alam Sekitar,
Penilaian Impak Warisan dan Penilaian Strategik Alam Sekitar perlu dilakukan dan dijadikan
sebagai syarat bagi projek pembangunan di kawasan property warisan dunia.
PELAN PENGURUSAN RANCANGAN

PEMULIHARAAN (PPP) KAWASAN KHAS (RKK)
Termaktub di bawah keperluan am Bertujuan untuk memastikan bahawa

Jawatankuasa Warisan Dunia (JWD) garis panduan dan syor-syor PPP
mengenai aspek pengurusan dilaksanakan di bawah Undang-undang
pemuliharaan. Malaysia.
TUJUAN PENYEDIAAN
• Membimbing dalam menggalakkan usaha pemuliharaan, pemeliharaan dan

pembinaan semula.
• Memudahkan pengurusan pembangunan tanah dan kegunaan bangunan.
• Menggariskan strategi dan panduan bagi kerja pemuliharaan dan perlindungan.
• Memberi peluang kepada rakyat dan masyarakat yang hidup di TWD George Town
untuk terus mengamalkan dan mempraktikkan aktivti sosial dan budaya mereka.
• Menangani ancaman dan isu-isu yang boleh menjejaskan kerja pemuliharaan
warisan dan mengenal pasti risiko yang memerlukan pemantauan.
• Berfungsi sebagai rangka kerja jangka panjang yang komprehensif untuk memandu
pemuliharaan tapak.
1-5
1.3 KEPERLUAN PENYEDIAAN RANCANGAN KAWASAN KHAS TAPAK WARISAN

DUNIA UNESCO GEORGE TOWN (PENGGANTIAN)
1.3.1 Objektif Penyediaan Rancangan Kawasan Khas TWD UNESCO George Town (Penggantian)
Terdapat empat (4) objektif utama penyediaan Rancangan Kawasan Khas TWD UNESCO George
Town (Penggantian) dari aspek perancangan dan pembangunan.
TAMAT TEMPOH PERANCANGAN PERANCANGAN DAN PENGURUSAN
Rancangan Kawasan Khas TWD UNESCO Menambahbaik perancangan dan

George Town (Penggantian) ini akan pengurusan TWD George Town supaya
menggantikan Rancangan Kawasan Khas selaras dengan perubahan semasa guna
TWD George Town yang telah tamat tanah dan pembangunan ekonomi yang
tempoh perancangannya pada tahun pesat.
2020.
NILAI-NILAI KEUNGGULAN SEJAGAT PENYELARASAN GARIS PANDUAN
Memastikan perlindungan dan Menyelaras dan menyeragam garis

pengekalan secara berterusan nilai-nilai panduan berkaitan pengurusan aktiviti di
keunggulan sejagat TWD George Town. TWD George Town yang digunapakai
oleh pelbagai peringkat agensi.
1-6
1.3.2 Implikasi Ketidakpatuhan Dokumen Rancangan Kawasan Khas Tapak Warisan Dunia
Pengisytiharan George Town sebagai Tapak Warisan Dunia pada tahun 2008 adalah berdasarkan
kriteria Nilai Keunggulan Sejagat (NKS) atau Outstanding Universal Value (OUV) yang telah
dikenalpasti. Oleh itu, penyediaan Rancangan Kawasan Khas TWD UNESCO George Town
(Penggantian) ini adalah bagi memastikan pengekalan dan penjagaan Nilai Keunggulan Sejagat
tersebut. Kegagalan perancangan dan pembangunan untuk mematuhi Rancangan Kawasan Khas
TWD UNESCO (Penggantian) ini akan memberi kesan kepada status George Town sebagai Tapak
Warisan Dunia. Dalam pada itu, oleh kerana pengisytiharan George Town sebagai Tapak Warisan
Dunia adalah bersama Bandar Melaka, maka kedua-dua bandar ini akan menerima implikasi yang
sama terhadap status sebagai Tapak Warisan Dunia.
IMPLIKASI 1: Daftar Warisan Dunia Dalam Bahaya
Property yang tidak mengekalkan Kriteria Kemasukan Property Ke Dalam

dan menjaga Nilai Keunggulan Daftar Warisan Dunia Dalam Bahaya
Sejagat (NKS) boleh dimasukkan ke
dalam Daftar Warisan Dunia dalam
Kerosakan Kehilangan Kekurangan
bahaya oleh Konvensyen Warisan
Material, Ketulenan Polisi
Dunia. Struktur Atau Sejarah atau Pemuliharaan
Pihak yang mewakili property akan Ciri-ciri Reka Kepentingan atau
diminta untuk mengambil tindakan Bentuk Kebudayaan Perlindungan
dan langkah penyelesaian masalah
tersebut.
Kerosakan
Ahli Jawatankuasa Konvensyen Ancaman Impak
kepada
impak iklim, perancangan
Warisan Dunia juga akan membuat dan ekosistem
geologi atau
pemantauan semula dan penilaian alam sekitar pembangunan dan hidupan
semulajadi
terhadap property untuk tindakan
seterusnya.
IMPLIKASI 2: Penguguran Status Warisan Dunia
Ahli Jawatankuasa Konvensyen Kriteria Pengguguran Property Daripada

Warisan Dunia akan memutuskan Daftar Warisan Dunia
sama ada;
Kerosakan
Langkah-langkah tambahan kepada property Langkah-langkah
diperlukan untuk memulihara sehingga hilangnya ciri- pemuliharaan tidak
semula property ciri Nilai Keunggulan diambil untuk
Sejagat (NKS) yang pada memulihara property
Menggugurkan property daripada asalnya merupakan walaupun telah dinasihati
kriteria kemasukannya oleh Ahli Jawatankuasa
Daftar Warisan Dunia dalam bahaya
ke dalam Daftar Konvensyen Warisan
jika property tidak lagi terancam Dunia
Warisan
Dunia
Mempertimbangkan pengguguran
terus property daripada Daftar
Warisan Dunia
Sumber: Garis Panduan Operasi UNESCO
1-7
1.4 PROSES PENYEDIAAN RANCANGAN KAWASAN KHAS TAPAK WARISAN

Terdapat empat (4) peringkat kajian yang perlu dilalui dalam penyediaan Rancangan Kawasan Khas
TWD UNESCO George Town (Penggantian) iaitu:
Rajah 1.1: Carta Alir Proses Penyediaan Rancangan Kawasan Khas TWD UNESCO George Town (Penggantian)
PERINGKAT 1: MOBILISASI
Pengenalpastian projek,
Lawatan tapak, MENGENALPASTI KAWASAN RKK
Perbincangan awal (Isu,
Masalah dan Potensi) Maklumbalas daripada
kumpulan sasaran dan
PUBLISITI AWAL pihak berkepentingan
(Seksyen 12A)
Keperluan Kajian, Skop
Kajian, Program Kerja, PENYEDIAAN ASAS RUJUKAN
Pasukan Kajian
PELANTIKAN PERUNDING 1 November 2020
PERINGKAT 2: PENYEDIAAN RKK

Objektif Kajian, Skop
Kajian, Metodologi
Kajian, Hasil Kajian yang LAPORAN PENDEKATAN KAJIAN (LPK)
dijangka Analisis kawasan kajian,
Penemuan, Isu Strategik,
Cadangan Awal, Rangka
LAPORAN DRAF AWAL RKK konsep dan strategi
Spesifikasi Cadangan
pembangunan,
Pembangunan, Kawalan
Pembangunan, Garis
Panduan dan Pelan
LAPORAN DRAF AKHIR RKK
Pengurusan [(Subseksyen
16B (1) dan (3)
PERINGKAT 3: PUBLISITI DAN PENYERTAAN AWAM
Persetujuan Draf RKK MESYUARAT PENUH JPN Tindakan Publisiti,

untuk dipublisitikan dan Penglibatan kumpulan
peruntukan kos hebahan sasaran, Mesyuarat
yang terlibat PUBLISITI DRAF RKK Jawatankuasa Siasatan
Tempatan dan
Pendengaran
PERINGKAT 4: KELULUSAN DAN PEWARTAAN
Melulus keseluruhan / KEPUTUSAN MESYUARAT JPN

sebahagian [Subseksyen
15 (1A)], Melulus dengan JPN menyampaikan Draf
ubahsuai [Subseksyen 15 RKK yang dilulus kepada
(1A) dan (1B)] atau KELULUSAN PIHAK BERKUASA NEGERI
Pihak Berkuasa Negeri
Menolak [Subseksyen 15 [(Subseksyen 15 (1C)]
(1A)]
PEWARTAAN PBPT menyiarkan dalam

Warta Negeri fakta
persetujuan PBN
mengenai Draf RKK
[Subseksyen 15 (4)]
1-8
1.5 PEMBAHAGIAN JILID DOKUMEN RANCANGAN KAWASAN KHAS (RKK)

TAPAK WARISAN DUNIA UNESCO GEORGE TOWN (PENGGANTIAN)
Dokumen Draf Akhir Rancangan Kawasan Khas TWD UNESCO George Town (Penggantian) terbahagi
kepada dua (2) jilid iaitu:
JILID I
STRATEGI PENGURUSAN
DAN TINDAKAN
01 02 03 04
RUMUSAN
KEPENTINGAN DAN PERINCIAN PENGURUSAN DAN
ANALISIS DAN
PENGGUNAAN TINDAKAN PELAKSANAAN
PEMBENTUKAN
STRATEGI
• Pendahuluan
• Kategori Pelaksanaan
• Tapak Warisan Dunia • Rumusan Analisis • Justifikasi dan
• Fasa Pelaksanaan
George Town • Pembentukan Komponen
• Anggaran Kos
• Pihak- Pihak Strategi Pengurusan • Peta Cadangan
Pelaksanaan
Berkepentingan dan Tindakan • Agensi Pelaksana
• Sumber Peruntukan
• Insentif Warisan
JILID II
KAWALAN
PEMBANGUNAN
01 02 03
PARAMETER
GARIS PANDUAN LAMPIRAN
KAWALAN
• Zon Guna Tanah • Garis Panduan • Jenis dan Gaya

• Guna Bangunan Perancangan dan Bangunan Warisan
• Kelas Kegunaan Pengurusan • Sejarah
Tanah Warisan Pembangunan di
• Intensiti Selat Melaka
Pembangunan
1-9
1.6 MATLAMAT PENYEDIAAN RANCANGAN KAWASAN KHAS TAPAK WARISAN

Matlamat penyediaan Rancangan Kawasan Khas TWD UNESCO George Town (Penggantian) ini
mengambilkira sasaran cadangan dan pembangunan masa hadapan serta impak daripada keadaan
semasa yang melibatkan pihak-pihak berkepentingan. Di samping itu, matlamat ini juga dihasilkan
berdasarkan tiga (3) fokus utama yang telah dikenalpasti.
MATLAMAT KAJIAN
MENYEDIAKAN RANCANGAN KAWASAN
KHAS TAPAK WARISAN DUNIA UNESCO
GEORGE TOWN (PENGGANTIAN) YANG
INKLUSIF DENGAN MEMASTIKAN
PENGEKALAN PERBANDARAN WARISAN
YANG BERDAYA TAHAN
FOKUS UTAMA
PERANCANGAN GUNA TANAH
Mengkaji tren guna tanah semasa dan mencadangkan pembangunan

guna tanah yang bersesuaian tanpa menjejaskan Nilai Keunggulan
Sejagat (NKS) TWD George Town.
PEMULIHARAAN WARISAN
Menyediakan garis panduan bagi pemuliharaan dan pengekalan warisan

ketara bagi pengukuhan atribut-atribut yang menyumbang kepada Nilai
Keunggulan Sejagat (NKS) TWD George Town.
PENAMBAHBAIKAN DOKUMEN
Penambahbaikan dokumen Rancangan Kawasan Khas TWD George

Town (Penggantian) dengan penyusunan semula struktur dan
penggunaan illustrasi supaya lebih mesra pengguna serta mudah
difahami oleh semua pemegang taruh.
Sumber: Terma Rujukan Kajian Rancangan Kawasan Khas TWD UNESCO George Town (Penggantian)
1-10
1.7 RANGKA KERJA DAN HALA TUJU PEMBANGUNAN RANCANGAN KAWASAN

KHAS TAPAK WARISAN DUNIA UNESCO GEORGE TOWN (PENGGANTIAN)
Hala tuju pembangunan ini dimurnikan dengan mengambil kira sasaran pembangunan masa
hadapan serta keperluan pihak-pihak berkepentingan. Hala tuju pembangunan yang diambil kira
hendaklah mengikut keadaan semasa kawasan kajian yang mana ianya dapat memberi impak yang
berkesan dan positif serta berdaya saing. Berikut merupakan struktur hala tuju pembangunan bagi
Rancangan Kawasan Khas TWD UNESCO George Town (Penggantian) ini.
HALA TUJU PEMBANGUNAN

RANCANGAN KAWASAN KHAS
TAPAK WARISAN DUNIA UNESCO GEORGE TOWN (PENGGANTIAN)
MENYEDIAKAN RANCANGAN KAWASAN KHAS TAPAK WARISAN DUNIA

MATLAMAT UNESCO GEORGE TOWN (PENGGANTIAN) YANG INKLUSIF DENGAN
MEMASTIKAN PENGEKALAN PERBANDARAN WARISAN YANG BERDAYA
TAHAN
Panduan
pengendalian Pengurusan Penilaian Penambahan
OBJEKTIF Outcome RKK
dan bencana Analisis
KAJIAN alam sedia ada SWOT
pelaksanaan
4 TERAS DAN 13 BIDANG KAJIAN
TERAS 3:
TERAS 2:
TERAS 1: Pemantapan Imej TERAS 4:
Peningkatan Ekonomi
Perancangan Guna Bandar dan Urustadbir Bandar
Berdaya Maju dan
Tanah Mampan Pengurusan Warisan Berdaya Cekap
Sosial Sejahtera
Yang Efisien
1. Guna Tanah dan 1. Penduduk, Guna 1. Pemuliharaan 1. Pengurusan dan

Sistem Maklumat Tenaga dan Asas Warisan Pelaksanaan
Geografi (GIS) Ekonomi 2. Pelancongan
2. Sistem 2. Perumahan Warisan
Pengangkutan 3. Komersial 3. Reka Bentuk
dan Pengurusan 4. Perindustrian Bandar, Landskap
Lalu Lintas 5. Institusi dan dan Rekreasi
3. Alam Sekitar dan Kemudahan
Pengurusan Risiko Masyarakat
Bencana
4. Infrastruktur dan
Utiliti
ANALISIS DAN PENEMUAN
STRATEGI PENGURUSAN DAN TINDAKAN
PERINCIAN TINDAKAN
Justifikasi Kategori dan Agensi Anggaran Sumber

TINDAKAN
dan Lokasi Fasa Pelaksaan Pelaksana Kos Peruntukan
1-11
BAHAGIAN KAWALAN
I PEMBANGUNAN
2.0
PARAMETER
KAWALAN
PEMBANGUNAN
2.0 PARAMETER KAWALAN PEMBANGUNAN

2.1 Pengenalan
Kawalan perancangan ini menterjemahkan hala tuju strategik dan tindakan RKK TWDUGT di dalam
aspek kawalan spatial dan pembangunan fizikal. Ia mengandungi keperluan terperinci pembangunan
dari segi kegunaan tanah, kawalan pembangunan dan aktiviti yang dapat menjadi asas rujukan
kepada pemilik, pemaju dan komuniti terhadap keperluan perancangan di Tapak Warisan Dunia
UNESCO George Town. Selain daripada aspek kawalan perancangan, Jilid 2 ini juga menyentuh
kepada dua (2) aspek penting yang lain iaitu:
i. Klasifikasi Guna Tanah dan Guna Bangunan

ii. Garis panduan Perancangan (GPP)
Klasifikasi guna tanah dan guna bangunan merujuk kepada kategori guna tanah utama seperti
Kediaman, Perniagaan, Institusi dan Kemudahan masyarakat, Tanah Lapang dan Rekreasi,
Infrastruktur dan Utiliti, Pengangkutan, dan Badan Air. Sebarang pembangunan perlu merujuk
kepada jadual kelas kegunaan tanah dan bangunan sebelum membuat permohonan kebenaran
merancang (KM). Manakala garis panduan perancangan (GPP) memberi panduan kepada pemaju
pembangunan tentang syarat dan spesifikasi pembangunan yang dibenarkan. Dokumen ini perlu
dibaca bersama-sama dengan dokumen yang berikut:
Jadual 2.1: Dokumen yang perlu dibaca bersama
JENIS DOKUMEN NAMA DOKUMEN

• Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta 172)
• Akta Pemeliharaan Tanah 1960 (Akta 385)
• Akta Warisan Kebangsaan 2005 (Akta 645)
Akta Dan Enakmen
• Kanun Tanah Negara 1965
• Enakmen Air 1967
• Enakmen Bekalan Air 1998, Perintah Pembekalan Air (Kawasan Tadahan Air) 2004
• Rancangan Struktur Negeri Pulau Pinang 2030
Rancangan Pemajuan
• Rancangan Tempatan Pulau Pinang 2030
• Garis Panduan Bagi Kawasan Konservasi Dan Bangunan Warisan
• Garis Panduan Pemuliharaan Bangunan Sesebuah
• Garis Panduan Bagi Kerja Pemuliharaan Untuk Bangunan Kategori I
• Garis Panduan Keserasian Pembangunan (Infill Dan Replacement)
• Garis Panduan Pencahayaan Papan Tanda & Iklan
• Panduan Perancangan Dan Reka Bentuk Reruang Awam
• Garis Panduan Pengurusan Dan Pemeliharaan Jeti Klan
• Garis Panduan Setback
• Garis Panduan Untuk Pemberian Insentif Bagi Pemuliharaan Bangunan Warisan
Garis Panduan dan • Garis Panduan Reka Bentuk Dan Ketinggian Bagi Bangunan Sesebuah
Piawaian • Garis Panduan Reka Bentuk Bumbung
• Garis Panduan Penggunaan Ruang Kaki Lima
• Garis Panduan Selepas Telaga Udara (Air Well)
• Garis Panduan Skima Warna Bangunan Dan Bahan Cat
• Garis Panduan Lukisan Mural Di Dinding Luar Bangunan
• Garis Panduan Arkeologi Bandar
• Garis Panduan Pembangunan Di Kawasan Laut Atau Tepi Laut Atau Atas Air
• Garis Panduan Papan Tanda, Papan Iklan Dan Pencawang Telco Atas Bumbung
• Garis Panduan Utiliti Dan Perkhidmatan Bangunan
• Garis Panduan Bagi Kerja Korek Tanah Dan Jalan Untuk Pemasangan Utiliti
• Penang Transport Masterplan 2019
Lain-lain Dokumen • Penang Tourism Masterplan 2020
• Penang Landscape Masterplan 2020
2-1
2.2 Tujuan Kawalan Pembangunan
RKK TWD George Town (Penggantian) – Jilid 2 (Kawalan

Pembangunan) merujuk kepada keseluruhan kawasan bagi tujuan
untuk mengatur, mengawal dan mengurus pembangunan fizikal
melalui proses dan kaedah kawalan perancangan. Dokumen ini
juga menjadi panduan kepada pihak berkepentingan yang ingin
merancang dan membangunkan tanah di TWD George Town
perlu merujuk dan mematuhi keperluan dan peruntukan yang
dinyatakan secara terperinci.
Kelulusan kepada sebarang cadangan dan pembangunan di TWD

George Town perlu merujuk kepada perkara-perkara berikut:
i. Pematuhan kepada Zon Guna Tanah Utama
ii. Pematuhan kepada Klasifikasi Guna Tanah dan Guna
Bangunan
iii. Mendapat ulasan dan perakuan daripada George Town
World Heritage Incorporated (GTWHI) dan Panel Semakan
Teknikal
2.3 Kawalan Pembangunan Dalam Pengurusan Warisan
Rangka kerja institusi yang menyokong kerja-kerja pemuliharaan warisan kerajaan boleh sama ada
secara berkanun seperti yang dikehendaki di bawah undang-undang, atau tiak berkanun yang
ditubuhkan untuk tujuan pentadbiran. Mengikut undang-undang semasa, badan berkanun utama
dengan kuasa dan tanggungjawab pemuliharaan warisan (dan undang-undang operasi mereka)
adalah di peringkat di bawah:
PERINGKAT
PERINGKAT PERSEKUTUAN PERINGKAT TEMPATAN
NEGERI
• Menteri Persekutuan (Akta 645)

• Pesuruhjaya Warisan (Akta 645)
• Pihak Berkuasa Negeri (Akta
• Majlis Warisan Kebangsaan
172, Akta 133, Akta 171)
(Akta 645)
• Jawatankuasa Perancang Negeri
• Majlis Perancangan Fizikal • Pihak Berkuasa Tempatan
(Akta 172)
Negara (Akta 172) (Akta 172, AJPB, AKT, Akta
• Pengarah Negeri; Setiausaha
• Ketua Pengarah Jabatan 645)
Jawatankuasa Perancang Negeri
Perancangan Bandar dan Desa;
bagi Jabatan Perancangan
Setiausaha Majlis Perancangan
Bandar dan Desa (Akta 172)
Fizikal Negara (Akta 172)
2-2
2.4 Parameter Kawalan Zon Guna Tanah dan Guna Bangunan
Aktiviti guna tanah dan guna bangunan dikawal bagi tujuan memastikan keseragaman antara aktiviti
utama dan aktiviti sokongan dengan persekitaran sekeliling agar keselesaaan penduduk terjamin
dan tiada gangguan seperti pencemaran alam sekitar, aktiviti sosial dan sebagainya. Guna tanah
utama RKK TWD George Town dizonkan kepada:
i. Zon Kediaman v. Zon Pengangkutan

ii. Zon Perniagaan vi. Zon Infrastruktur dan Utiliti
iii. Zon Institusi dan Kemudahan Masyarakat vii. Zon Badan Air
iv. Zon Tanah Lapang dan Rekreasi
Pematuhan kepada zon guna tanah dan kelas kegunaan tanah dan bangunan akan membolehkan
Kebenaran Merancang (KM) diberi kelulusan sama ada secara mutlak atau bersyarat. Sekiranya KM
diberikan, kegunaan tersebut perlu mematuhi syarat–syarat KM dan tukar kegunaan yang dikenakan.
Seandainya sesuatu aktiviti itu tidak termasuk dalam mana–mana kategori kegunaan tanah dan
bangunan, Majlis Bandaraya Pulau Pinang (MBPP) atau agensi dan jawatankuasa berkaitan berhak
menolak permohonan tersebut.
2.4.1 Pengenalan dan Panduan Kepada Pengguna
Jadual klasifikasi guna tanah dan guna bangunan mengemukakan perincian aktiviti guna tanah yang
dibenarkan dengan syarat dan aktiviti yang tidak dibenarkan. Jadual ini mengandungi lima kolum
rujukan seperti di bawah:
Jadual 2.2: Contoh Jadual Kelas Kegunaan Tanah
KOLUM I KOLUM II KOLUM III KOLUM IV KOLUM V
KELAS AKTIVITI LAIN YANG DIBENARKAN DENGAN

GUNA TANAH KEGUNAAN SYARAT AKTIVITI TIDAK
CATATAN
UTAMA YANG DIBENARKAN
DIBENARKAN AKTIVITI SYARAT
B B1 – Teres A – KEDIAMAN • Premis burung Walit • Tertakluk kepada syarat dan

PERNIAGAAN B2 – Berkembar • Hotel kelas ekonomi keperluan agensi teknikal
B3 – Bangunan A1 – Perumahan Strata • A1 – Hanya • Hotel Bajet
Sesebuah A2 – Perumahan Bukan sesebuah, • Rumah tumpangan
B5 – Kegunaan Strata berkembar dan
Khusus teres sahaja yang
dibenarkan
KOLUM IV:
AKTIVITI TIDAK
KOLUM III: DIBENARKAN
AKTIVITI LAIN YANG Merujuk kepada Aktiviti
KOLUM II: DIBENARKAN DENGAN Tidak Dibenarkan
KELAS KEGUNAAN SYARAT
YANG DIBENARKAN Merujuk kepada Aktiviti KOLUM V:
Merujuk kepada Kelas Sokongan Lain yang CATATAN
Kegunaan yang Dibenarkan Bersyarat Merujuk kepada aktiviti guna
dibenarkan untuk tanah dan syarat–syarat
pembangunan pembangunan yang khusus
dengan merujuk kepada jenis
KOLUM I: JENIS GUNA TANAH UTAMA guna tanah di Kolum I dan lain–
Merujuk kepada jenis Guna Tanah Utama lain keperluan yang diperlukan
seperti Perumahan, Komersial, Industri, oleh MBPP serta agensi dan
Institusi dan Kemudahan Masyarakat, jawatankuasa lain.
Pengangkutan, Infrastruktur dan Utiliti, Tanah
Lapang dan Rekreasi, Badan Air dan Pantai.
2-3
2.4.2 Pelan Zon Guna Tanah
1: 9,000
ZON
PENAMPAN
ZON
TERAS
Sempadan Zon Teras

Sempadan Zon Penampan
RAJAH 2.1: PELAN ZON GUNA TANAH
Petunjuk:
ZON GUNA TANAH UTAMA` KELUASAN (Hek) PERATUS (%) DAERAH
SEBERANG
PERAI UTARA
Perniagaan 93.51 35.67
Pengangkutan 48.97 18.68 DAERAH
TIMOR
Institusi dan Kemudahan Masyarakat 37.28 14.22 LAUT DAERAH
SEBERANG
DAERAH
Kediaman 12.80 4.88 BARAT
DAYA
PERAI TENGAH
Tanah Lapang dan Rekreasi 3.77 1.44

Infrastruktur dan Utiliti 0.84 0.32 DAERAH
SEBERANG
Badan Air 0.56 24.79 PERAI SELATAN
JUMLAH KESELURUHAN 262.15 100.00

1: 180,000
PELAN LOKASI
Sumber: 1. PLANMalaysia@Pulau Pinang, 2021
2. Majlis Bandaraya Pulau Pinang, 2021
2-4
2.4.3 Klasifikasi Guna Tanah dan Guna Bangunan
Klasifikasi guna tanah dan guna bangunan adalah elemen utama dalam kawalan perancangan Pelan
Zon Guna Tanah RKK TWD George Town. Klasifikasi guna tanah dan guna bangunan memperincikan
jenis guna tanah dan aktiviti yang dibenarkan dalam TWD George Town.
Secara amnya, terdapat lapan (8) jenis guna tanah utama dalam klasifikasi guna tanah dan guna
bangunan yang dikelaskan mengikut abjad bagi memudahkan penggunaan jadual klasifikasi guna
tanah dan guna bangunan. Berikut merupakan klasifikasi tersebut:
Jadual 2.3: Senarai Kelas Kegunaan Tanah dan Bangunan
KELAS GUNA BANGUNAN
A – KEDIAMAN
• Rumah teres
A1 • Rumah sesebuah
Kediaman Satu Unit (Single
Dwellling Unit)
• Rumah bandar
• Pangsapuri
• Kondominium
A2 • Lain-lain jenis rumah yang mengeluarkan geran pemilikan secara strata
Kediaman Berbilang Unit (strata title)
• Blok kediaman
A3 • Kuarters kerajaan
Kuarters Kerajaan
A4 • Kampung atas air

Kampung • Kampung dalam bandar
B – PERNIAGAAN
• Perniagaan runcit
• Jualan runcit makanan dan minuman
• Jualan runcit makanan segar dan sejuk beku
• Jualan runcit alat tulis dan buku
• Pasaraya
• Jualan runcit bagi keperluan peribadi
• Jualan runcit keperluan isi rumah
• Jualan runcit barangan industri, pertanian dan peralatan pejabat
• Jualan runcit barangan pembinaan
• Perkhidmatan peribadi
B1 • Perkhidmatan isi rumah
Jualan Runcit Am, Perkhidmatan • Perkhidmatan pelancongan
Peribadi dan Isirumah • Perkhidmatan klinik swasta
• Perkhidmatan pendidikan/mengajar swasta
• Perkhidmatan membaiki barangan isi rumah dan peribadi
• Perkhidmatan dan perniagaan tradisional
• Perkhidmatan internet
• Khidmat professional
• Perkhidmatan perniagaan sokongan
• Pertubuhan / NGO
2-5
KELAS GUNA BANGUNAN
• Perkhidmatan menjual haiwan peliharaan dan peralatan haiwan

B2 peliharaan
Perkhidmatan Peribadi Terkawal • Perkhidmatan dan perniagaan tradisional (living heritage trails)
B3 • Bank / institusi kewangan

Institusi Kewangan
• Restoran / kafe / bistro

• Kopitiam / kedai kopi
• Makanan segera
B4 • Kuih muih dan biskut
Makanan dan Minuman • Kedai kek dan roti
• Medan selera
• Gerai / penjaja
• Pawagam
• Arked hiburan keluarga
• Pusat permainan boling
• Futsal
B5 • Skating
Leisure • Memanah
• Paintball
• Aktiviti indoor
• Hotel
• Hotel butik
B6 • Rumah tumpangan
Penginapan Pelancongan • Homestay
• Lain-lain penginapan untuk pengunjung/pelancong
• Pusat beli belah

B7 • Arked pasaraya
Kompleks Perniagaan • Hypermarket
B8 • Stesen minyak
Stesen Minyak
B9 • Tempat letak kereta swasta

Tempat Letak Kereta Swasta
C – INDUSTRI
C1 • Gudang dan penyimpanan barangan

Gudang Penyimpanan dan
pengedaran
• Pusat kitar semula kertas

C2 • Kemudahan kitar semula
Operasi Kitar semula • Kedai barangan lusuh
C3 • Membuat barangan kraf tangan

Industri Perkhidmatan • Membuat perabot
2-6
KELAS GUNA BANGUNAN

• Pembuatan Produk Makanan
C4
• Pembuatan Minuman
Industri Pembuatan
• Pembuatan Produk Logam
• ‘Relief printing’
C5
• Percetakan pelan-pelan grafik / plano grafik printing
Percetakan dan penerbitan
• Menjilid dan mencetak
D – INSTITUSI DAN KEMUDAHAN MASYARAKAT
• Hospital/hospital bersalin/hospital pakar
• Pusat kesihatan
• Klinik kesihatan
D1 • Klinik pergigihan
Kemudahan Kesihatan • Klinik ibu dan anak
• Klinik veterinar
• Pusat latihan orang-orang cacat
• Pusat kuarantin dan rawatan berisiko rendah
• Masjid
• Surau
• Gereja
D2
• Kuil
Kemudahan Keagamaan
• Tokong
• Dewan sembahyang
• Persatuan / pertubuhan agama
D3 • Perkuburan islam
Kemudahan Perkuburan • Perkuburan bukan islam
• Taska
• Tadika
• Sekolah rendah
• Sekolah menegah kebangsaan
D4
• Sekolah pendidikan khas
Kemudahan Pendidikan
• Institusi pengajian tinggi / kolej
• Sekolah rendah agama
• Sekolah menengah agama
• Sekolah jenis kebangsaan (SJKC atau SJKT)
• Dewan serbaguna
• Dewan orang ramai
• Balai raya/pusat komuniti
D5 • Perpustakaan awam
Kemudahan Komuniti • Pejabat pos
• Tandas awam
• Pasar
• Pusat komuniti rendah karbon/kitar semula
• Stadium
• Mini stadium/kompleks sukan
• Padang rekreasi
• Kawasan lapang untuk menjalankan senaman ringan atau rekreasi pasif
D6
gimnasium awam
Kemudahan Rekreasi dan Sukan
• Gelanggang permainan
• Kompleks renang
• Rekreasi pelancongan eko (rekreasi pasif sahaja).
• Kem latihan sukan
2-7
KELAS GUNA BANGUNAN

• Kompleks UTC/mini UTC
• Pusat perkhidmatan setempat
• Pejabat kerajaan
• Penjara
D7 • Pangkalan/kem tentera
Institusi • Muzium
• Mahkamah
• Universiti /IPT/ kolej
• Pusat latihan kemahiran
• Lain-lain
• Rumah kebajikan (anak yatim/anak angkat/homeless/orang tua)

• Pusat jagaan orang kelainan upaya
D8 • Pusat jagaan orang tua
Rumah Kebajikan • Pusat pemulihan akhlak
• Rumah perlindungan
• Rumah persatuaan/petubuhan
• Balai polis/balai polis komuniti/pondok polis

D10
• Balai bomba dan penyelamat
Kecemasan dan Keselamatan
• Rukun tetangga
• Taska
D11
• Nurseri kanak-kanak
Pusat Penjagaan Kanak-Kanak
• Pusat penjagaan kanak-kanak
• Tugu peringatan
D12
• Memorial
Monumen
• Monumen
E – TANAH LAPANG DAN REKREASI
• Taman Bandaran
• Taman Tempatan
• Taman Kejiranan
E1 • Lot Permainan
Tanah Lapang / Rekreasi Awam • Padang Permainan
• Laman Rekreasi
• Pocket park / plaza
• Lain-lain
• Zon Penampan
• Kawasan Berlandskap
E2
• Rizab Infrastruktur
Kawasan Hijau
• Urban Farming
• Lain-lain
F – PENGANGKUTAN
• Lebuhraya
• Jalan Persekutuan
• Jalan Negeri
F1 • Jalan Tempatan
Pengangkutan Darat • Laluan Basikal/Pejalan Kaki
• Laluan Motosikal
• Tempat Letak Kenderaan
• Lain-lain
2-8
KELAS GUNA BANGUNAN

• Terminal / Stesen Teksi
• Terminal / Stesen Bas
F2 • Depot Bas/BRT
Pengangkutan Awam • Laluan BRT
• Tempat Letak Kenderaan atau kemudahan ‘Park and Ride’
• Lain-lain
• Marina
• Terminal feri/bot
F3
• Jeti
Pengangkutan Air
• Stesen pemindahan kargo
• Lain-lain
G – INFRASTRUKTUR DAN UTILITI
G1 • Pencawang Elektrik (PE)
Bekalan Elektrik
G2 • Rumah Pam Bekalan Air
Bekalan Air • Tangki Air
• Kolam Takungan
G3 • Stesen Pam
Pengairan dan Perparitan • Rangkaian Sistem Perparitan
• Benteng Pemecah Ombak
G4 • Menara Pemancar Telekomunikasi
Telekomunikasi • Menara Radar / Antena
• Loji Rawatan Kumbahan
G5
• Kolam Oksidasi
Pembetungan
• Pembetungan Lain
H – BADAN AIR
• Sungai
H1
• Laut
Semulajadi
• Pantai berbatu
2-9
2.4.4 Jadual Zon Guna Tanah dan Guna Bangunan
Jadual klasifikasi guna tanah dan guna bangunan adalah rujukan terhadap sebarang bentuk pemajuan di masa akan datang dan memperincikan aktiviti-
aktiviti yang dibenarkan, dibenarkan dengan syarat atau aktiviti yang tidak dibenarkan untuk dijalankan atau dibangunkan di sesuatu kawasan itu. Ia juga
akan menjelaskan perkara-perkara yang perlu diambil kira bagi pengubahsuaian atau pembangunan semula sesuatu bangunan sedia ada; dan
pembangunan baru di setiap lot di TWD George Town.
Jadual 2.4: Jadual zon guna tanah dan bangunan

GUNA TANAH KELAS KEGUNAAN YANG AKTIVITI LAIN YANG DIBENARKAN DENGAN SYARAT
AKTIVITI TIDAK DIBENARKAN CATATAN
UTAMA DIBENARKAN AKTIVITI SYARAT
B – PERNIAGAAN Perniagaan A1 – Kediaman Satu Unit
• Premis Burung Walit • Bangunan kediaman di perkarangan
• Hanya dibina di Aras 1 sebagai
• Hotel kelas ekonomi Masjid Melayu Lebuh Acheh
aktiviti sokongan kepada
• Hotel bajet • Bangunan kediaman di Lot 552, Lot 868
B1 – Jualan Runcit Am kediaman berbilang tingkat
• Bangunan kediaman di Lot 443 adalah
B4 – Makanan dan • Perlu merujuk kepada kehendak
bangunan warisan Kategori 2
2-10
Minuman piawaian dan garispanduan

perancangan (GPP) yang
A2 – Kediaman Berbilang Unit
ditetapkan oleh MBPP
• Kepadatan maksimum tertakluk kepada
E – TANAH LAPANG DAN REKREASI 70 unit / ekar
• Hanya dibina sebagai aktiviti
A3 – Kampung
sokongan kepada kediaman
A1 – Kediaman Satu Unit • Bagi aktiviti kampung atas air, sebarang
• Perlu merujuk kepada kehendak
A2 – Kediaman Berbilang E1 – Tanah Lapang permohonan baru bagi aktiviti
A piawaian dan garispanduan
Unit perniagaan sokongan yang dibenarkan
KEDIAMAN perancangan (GPP) yang
A3 – Kuarters Kerajaan bersyarat perlu mendapat kebenaran
A4 – Kampung dan nasihat dari MBPP dan GTWHI
F – PENGANGKUTAN mengikut kesesuaian setempat.
• Perlu merujuk kepada keperluan
F1 – Pengangkutan
jabatan teknikal dan agensi
Darat
yang berkenaan.
G1 – Bekalan Elektrik
G2 – Bekalan Air
JILID II
piawaian dan garispanduan
G3 – Pengairan dan
Perparitan
G4 – Telekomunikasi
G5 – Pembetungan
Jadual 2.4: Jadual zon guna tanah dan bangunan (sambungan)
A – PERUMAHAN Perniagaan B5 – Leisure
• Premis Burung Walit • Perlu mendapat kelulusan dan lesen
• Kepadatan maksimum tertakluk
• Hotel kelas ekonomi menjalankan aktiviti leisure
kepada 70 unit / ekar
• Hotel bajet • Perlu merujuk kepada kehendak
• Rumah kedai di Aras 1
dibenarkan tidak dibenarkan
Industri perancangan (GPP) yang ditetapkan
A1 – Kediaman menghalang laluan kaki lima
• Semua aktiviti industri baru oleh MBPP
Berbilang Unit ruang pejalan kaki
tidak dibenarkan.
• Hanya aktiviti sedia ada B8 – Stesen Minyak
sahaja dibenarkan. • Stesen minyak dibenarkan dengan
• Pemindahan premis aktiviti syarat di mana perlu diletakkan
sedia ada perlu merujuk menghadap jalan utama dan
C – INDUSTRI kepada MBPP. mempunyai jalan susur perkhidmatan
untuk ke tapak stesen minyak.
C1 – Gudang
B1 – Jualan Runcit Am, Penyimpanan dan
Perkhidmatan pengedaran
Peribadi dan Isirumah
2-11
C2 – Operasi Kitar
B2 – Perkhidmatan Peribadi semula
Terkawal • Hanya aktiviti sedia ada sahaja
C3 – Industri
B3 – Institusi Kewangan yang dibenarkan
Perkhidmatan
B4 – Makanan dan C4 – Industri
B
Minuman Pembuatan
PERNIAGAAN
B5 – Leisure C5 – Percetakan dan
B6 – Penginapan penerbitan
Pelancongan
B7 – Kompleks Perniagaan E – TANAH LAPANG DAN REKREASI
B8 – Stesen Minyak • Perlu merujuk kepada kehendak
B9 – Tempat Letak Kereta piawaian dan garispanduan
Swasta E3 – Kawasan Hijau
F – PENGANGKUTAN
F1 – Pengangkutan
Darat
yang berkenaan.
JILID II
G2 – Bekalan Air
Perparitan
G5 – Pembetungan
A – KEDIAMAN Perniagaan D3 – Kemudahan Perkuburan
• Premis Burung Walit • Hanya aktiviti perkuburan sedia ada
• Hanya bangunan kediaman
• Hotel kelas ekonomi sahaja.
A1 – Kediaman Satu sedia ada di lot 535 (Masjid
• Hotel bajet
Unit Melayu Lebuh Acheh) sahaja
D4 – Kemudahan Pendidikan
dibenarkan
• Hanya aktiviti pendidikan sedia ada
• Hanya dibina sebagai aktiviti sahaja.
A3 – Kuarters Kerajaan
sokongan kepada institusi
B – PERNIAGAAN
• Hanya dibina sebagai aktiviti
sokongan kepada institusi
B1 – Jualan Runcit Am
D1 – Kemudahan Kesihatan • Perlu merujuk kepada kehendak
B4 – Makanan dan
D2 – Kemudahan piawaian dan garispanduan
Minuman
Keagamaan perancangan (GPP) yang
D3 – Kemudahan ditetapkan oleh MBPP
Perkuburan
2-12

D4 – Kemudahan
D Pendidikan • Hanya aktiviti laman rekreasi
INSTITUSI DAN D5 – Kemudahan Komuniti sahaja yang dibenarkan
KEMUDAHAN D6 – Kemudahan Rekreasi • Hanya dibina sebagai aktiviti
MASYARAKAT dan Sukan sokongan kepada kuarters
D7 – Institusi E1 – Tanah Lapang kerajaan
D8 – Rumah Kebajikan • Perlu merujuk kepada kehendak
D10 – Kecemasan dan piawaian dan garispanduan
Keselamatan perancangan (GPP) yang
D11 – Pusat Penjagaan ditetapkan oleh MBPP
Kanak-Kanak
F – PENGANGKUTAN
F1 – Pengangkutan
Darat
yang berkenaan.
G2 – Bekalan Air
JILID II
Perparitan
G5 – Pembetungan
F – PENGANGKUTAN Perniagaan E1 – Tanah Lapang / Rekreasi Awam
• Premis Burung Walit • Hanya aktiviti bagi kawasan lapang
• Hanya jalan laluan masuk dan
• Hotel kelas ekonomi untuk menjalankan senaman ringan
laluan basikal / pejalan kaki
• Hotel bajet atau rekreasi pasif, gymnasium awam,
sahaja yang dibenarkan.
F1 – Pengangkutan gelanggang permainan, laman rekreasi
Darat dan pocket park / plaza sahaja
E1 – Tanah Lapang / dibenarkan
E perancangan (GPP) yang
Rekreasi Awam • Aktiviti selain dari yang dinyatakan di
TANAH LAPANG ditetapkan oleh MBPP.
E2 – Kawasan Hijau atas adalah tidak dibenarkan
DAN REKREASI G – INFRASTRUKTUR DAN UTILITI
E2 – Kawasan Hijau
• Perlu merujuk kepada kehendak • Dibenarkan mengikut keperluan jabatan
G3 – Bekalan Air
piawaian dan garispanduan teknikal dan agensi yang berkenaan
Perparitan
ditetapkan oleh MBPP.
G7 – Pembetungan
2-13
B – PERNIAGAAN F1 – Pengangkutan Darat

• Mengikut keperluan jabatan teknikal
• Dibina bersama di dalam
dan agensi berkenaan
bangunan terminal
B1 – Jualan Runcit Am pengangkutan awam.
F2 – Pengangkutan Awam
B4 – Makanan dan • Perlu merujuk kepada kehendak
• Pembinaan depo pengangkutan baru
Minuman piawaian dan garispanduan
adalah tidak dibenarkan
• Mengikut keperluan jabatan teknikal
dan agensi berkenaan
F1 – Pengangkutan Darat F3 – Pengangkutan Air
• Hanya zon penampan, kawasan
F2 – Pengangkutan Awam • Hanya aktiviti jeti, marina, terminal feri /
F berlanskap dan rizab
F3 – Pengangkutan Air bot dan pembangunan lain yang
PENGANGKUTAN infrastruktur dan utility sahaja
menyokong aktiviti pelancongan atau
E2 – Kawasan Hijau dibenarkan.
melengkapkan rangkaian perhubungan
sahaja dibenarkan
yang berkenaan.
JILID II
G2 – Bekalan Air • Perlu merujuk kepada kehendak
G3 – Pengairan dan piawaian dan garispanduan
Perparitan perancangan (GPP) yang
G4 – Telekomunikasi ditetapkan oleh MBPP.
G5 – Pembetungan
Perniagaan G – Infrastruktur dan Utiliti
G1 – Bekalan Elektrik • Premis Burung Walit • Mengikut keperluan jabatan teknikal
G2 – Bekalan Air • Hotel kelas ekonomi dan agensi pembekal utiliti
G G3 – Pengairan dan • Hotel bajet
INFRASTRUKTUR Perparitan - -
DAN UTILITI G4 – Telekomunikasi Industri
G5 – Pembetungan • Semua aktiviti industri baru
tidak dibenarkan.
• Hanya aktiviti sedia ada
sahaja dibenarkan. H – Badan Air
• Pemindahan premis aktiviti • Mengikut keperluan jabatan teknikal
H H1 – Semulajadi sedia ada perlu merujuk dan agensi pembekal utiliti
- - kepada MBPP.
BADAN AIR H2 – Buatan
2-14
JILID II
2.5 Kawalan Intensiti Pembangunan
Pengawalan terhadap intensiti pembangunan merupakan kawalan bagi menentukan rupa bentuk
pembangunan di samping mencapai persekitaran yang vibran. Intensiti pembangunan adalah
tertakluk kepada syarat–syarat pematuhan keperluan teknikal yang ditetapkan oleh MBPP. Intensiti
pembangunan juga menentukan sama ada sesuatu pembangunan itu perlu dikenakan caj pemajuan
atau sebaliknya.
Intensiti Pembangunan terdiri dari tiga (3) kategori iaitu:
A. Kawalan kepadatan bagi pembangunan di zon guna tanah utama sebagai Kediaman
B. Kawalan nisbah plot bagi pembangunan di zon guna tanah utama sebagai Perniagaan
C. Kawalan ketinggian bagi semua bangunan di dalam TWD George Town
2.5.1 Had Kepadatan
Akta Perancangan Bandar Dan Desa 1976 (Akta 172) mendefinisikan ‘kepadatan’ sebagai keamatan
penggunaan tanah yang dihitung atau dinyatakan mengikut bilangan orang, unit kediaman atau
bilik yang boleh didiami, atau apa–apa gabungan faktor itu, bagi satu unit kawasan tanah dan bagi
maksud takrif ini, ‘bilik yang boleh didiami’ tidaklah termasuk dapur, bilik stor, bilik utiliti, tandas,
bilik mandi atau garaj.
Kawalan kepadatan mempunyai beberapa objektif seperti berikut:
i. Menghadkan bilangan penduduk bagi setiap ekar kawasan dan ruang lantai dapat menjamin
serta mencapai kecukupan pergerakan. Kawalan dibuat pada peringkat awal untuk
mengelakkan berlaku masalah kesesakan lalulintas.
ii. Mewujudkan persekitaran yang baik dan selesa – Kawalan kepadatan dipercayai berupaya
mewujudkan bangunan–bangunan yang mencukupi dan ruang lapang disekitarnya.
Kawalan kepadatan bagi TWD George Town hanya diaplikasi di zon guna tanah utama kediaman
sahaja. Kepadatan kediaman yang ditetapkan adalah berdasarkan kepada kesesuaian kawasan
selaras dengan keupayaan infrastruktur dan utiliti setempat. Had kepadatan bagi pembangunan
kediaman adalah seperti berikut:
Jadual 2.5: Had kepadatan bagi pembangunan kediaman
GUNA TANAH UTAMA: KEDIAMAN
ZON KEDIAMAN KEPADATAN KEJIRANAN
Perkampungan • Tanah bukan First Grade: 1 unit / ekar

Tradisional • Tanah First Grade: 6 unit / ekar
Perumahan Tetap -
MAKSIMUM BOLEH
ASAS DIBENARKAN
DIPERTIMBANGKAN
Perumahan Kepadatan
6 unit / ekar < 15 unit / ekar
Rendah
Perumahan Kepadatan
15 unit / ekar 30 unit / ekar
Sederhana
Perumahan Kepadatan
31 unit / ekar 70 unit / ekar
Tinggi
2-16
2.5.2 Had Nisbah Plot
Kawalan nisbah plot akan dikenakan untuk pembangunan perniagaan dalam kawasan yang telah
dibenarkan untuk aktiviti perniagaan. Keperluan ruang lantai akan dikawal melalui penggunaan
nisbah plot.
Nisbah Plot = Nisbah antara jumlah luas lantai bersih
suatu bangunan dengan luas plot bangunan
Jadual 2.6: Had Nisbah Plot Bagi Pembangunan Perniagaan
NISBAH PLOT PEMBANGUNAN PERNIAGAAN

ZON GUNA TANAH
Asas Dibenarkan Maksimum boleh dipertimbangkan
PERNIAGAAN 2.5:1 5:1
2.5.3 Had Ketinggian Bangunan
Kawalan ketinggian di kawasan TWD George Town bertujuan untuk memastikan skala
pembangunan adalah bersesuaian dengan kawasan sekitarnya. Selain itu, kawalan ketinggian juga
bertujuan untuk memelihara nilai keunggulan sejagat (NKS) dan menerapkan rupa bentuk bandar
serta memastikan kualiti visual tidak terhalang oleh pembinaan bangunan yang tinggi di sesuatu
kawasan. Kawalan ketinggian di TWD George Town adalah seperti berikut:
Jadual 2.7: Kawalan ketinggian melalui kategori bangunan
Kategori
Kawalan Ketinggian
Bangunan
➢ Bangunan • Ketinggian bangunan Kategori I mesti dikekalkan dan perubahan ketinggan adalah
Kategori 1 tidak dibenarkan.
• Boleh dibina sehingga tahap maksimum 18 meter dari paras tanah ke cucur
bumbung (roof eave). Tiada ruang hidup (living spaces) di ruang dalam bumbung.
• Bagi deretan rumah kedai, keserasian ketinggian bangunan perlu dilaksanakan dari
segi ketinggian mengikut bangunan warisan bersebelahan yang lebih rendah.
➢ Bangunan Keserasian rekabentuk juga perlu mengikut bangunan warisan bersebelahan.
Kategori 2 • Dibenarkan membuat tambahan maksimum satu tingkat di bahagian belakang
selepas ruang udara (air well) pertama, atau selepas jarak 1/2 daripada jumlah
panjang bangunan sekiranya bangunan tersebut tiada ruang udara (air well).
• Tambahan bangunan adalah dikecualikan daripada set back di tepi atau belakang
untuk selaras dengan reka bentuk rumah kedai teres.
Dalam Deretan Rumah Kedai

• Tiada ruang hidup (living spaces) di ruang dalam bumbung
• Pembinaan sehingga tahap maksimum 18 meter dari paras tanah ke cucur
bumbung dengan syarat tiada bangunan warisan bersebelahan.
• Pembangunan perlu mengikut ketinggian bangunan warisan bersebelahan yang
terendah.
• Reka bentuk bangunan perlu dibina secara berperingkat ‘staggered design’
➢ Infill dan berdasarkan bangunan warisan bersebelahan dan pandangan impak visual dari
Replacement aras jalan.
Bukan Dalam Deretan Rumah Kedai

• Tiada ruang hidup (living spaces) di ruang dalam bumbung.
• Ketinggian pembangunan yang dibenarkan bagi bangunan sesebuah tertakluk
kepada nisbah plot.
• Reka bentuk bangunan perlu dibina secara berperingkat ‘staggered design’
berdasarkan bangunan warisan bersebelahan dan pandangan impak visual dari
aras jalan.
2-17
Keserasian ketinggian bangunan yang dimaksudkan adalah seperti berikut:
SEBELUM
SELEPAS
Ketinggian maksimum 18m dari paras tanah ke cucur bumbung atau bergantung kepada bangunan warisan
bersebelahan
SEBELUM
SELEPAS
Ketinggian maksimum bergantung kepada bangunan warisan bersebelahan dari paras tanah ke cucur bumbung
Rajah x.x: Contoh ilustrasi keserasian ketinggian bangunan
2-18
Susunan tradisional di sebelah belakang kebanyakan bangunan rumah kedai adalah dalam bentuk
teres satu tingkat dengan dapur di bahagian bawah atau kemudiannya dapur satu tingkat dengan
bumbung yang ditinggikan dengan laman terbuka. Setelah beberapa tahun, laman ini telah dilitupi.
Bagi tambahan di halaman belakang dan dapur adalah dibenarkan dengan syarat berikut:
i. Ketinggian asal semua bangunan yang disenaraikan hendaklah dikekalkan.

ii. Ruang pengudaraan di halaman belakang harus kekal terbuka dan bangunan-
bangunan ini boleh ditambah dengan struktur satu tingkat selaras dengan garis
panduan ini, jika ingin mewujudkan struktur tambahan.
iii. Tambahan atau peningkatan dalam ketinggian dan tambahan tingkat di atas
ketinggian yang dibenarkan di belakang bangunan hendaklah dipertimbangkan
berdasarkan merit setiap kes.
iv. Permohonan hendaklah disertakan dengan PIW untuk menunjukkan reka bentuk yang
mencerminkan ketulenan NKS TWD.
Rajah x.x: Sebuah bangunan tanpa ruang pengudaraan dengan halaman belakang yang terbuka
Bagi belakang bangunan menghadap bangunan Kategori I, dalam keadaan tertentu bahagian
belakang sesuatu bangunan boleh dilihat dari pekarangan, atau ia berada bersebelahan dengan
bangunan Kategori I. Dalam kes ini, penjagaan perlu diambil untuk mengekalkan ketulenan dan
integriti tapak Kategori I. Sambungan kepada bangunan-bangunan Kategori II hendaklah
dipertimbangkan berdasarkan merit setiap kes. Ketinggian struktur sambungan baru tidak boleh
menghalang pengudaraan atau laluan keluar jirannya. Oleh itu, ruang pengudaraan luaran dan
susunan teres tradisional hendaklah dikekalkan atau diletakkan kembali jika sebelum ini ia
dirobohkan.
Bagi bangunan membelakngi belakang / sisi bangunan jiran, jika sesebuah bangunan warisan telah
dibina secara bersambung di bahagian belakang atau sisi dengan bangunan berjiran, kemungkinan
kerja sambungan di bahagian belakang adalah terhad berdasarkan keperluan untuk menyediakan
pengudaraan dan pencahayaan semula jadi untuk mematuhi kehendak Undang-undang Kecil
Bangunan Seragam 1984 (UKBS), keperluan lorong belakang dan laluan kecemasan dalam kes
kebakaran. Keperluan untuk pencahayaan dan pengudaraan semula jadi masih terpakai kepada
setiap bangunan walaupun rumah-rumah ini dimiliki oleh pemilik yang sama.
2-19
BAHAGIAN KAWALAN
I PEMBANGUNAN
3.0
GARIS PANDUAN
PERANCANGAN
DAN PENGURUSAN
WARISAN
BAHAGIAN 1:
KAWALAN PEMBANGUNAN JILID II
3.0 KAWALAN PEMBANGUNAN
Penyediaan Garis Panduan adalah bertujuan untuk menerangkan perincian prosedur dan proses
permohonan cadangan pemajuan bagi cadangan – cadangan yang dikemukakan. Ia juga merupakan
panduan kepada para pemaju serta orang awam bagi mengetahui kehendak perancangan bandar di
kawasan pentadbiran MBPP.
Jadual 3.0.1: Senarai Garis Panduan Kawalan Pembangunan Umum

Bil Tajuk Garis Panduan
1 Dasar Mengenai Kawalan Ketumpatan Dan Bayaran Pemajuan (Infrastruktur)
Garis Panduan Untuk Menukar Ketumpatan Dari Unit-unit Kediaman Ke Ruang Lantai Yang
2
Sepadan (RLS) (Dengan Pindaan-pindaan)
3 Garis Panduan Untuk Kemajuan Hotel.
4 Garis Panduan Untuk Kemajuan Perdagangan
Dasar Memberikan Insentif Kepada Pemilik-pemilik Tanah Bumiputra Yang Ingin Memajukan
5
Tanah Mereka Di Pulau Pinang.
6 Dasar Untuk Pengawalan Penempatan Klinik-klinik Haiwan
7 Garis Panduan Untuk Pangsapuri Perkhidmatan (Service Apartment).
Pelan Dasar Perancangan Dan Kawalan Pemajuan Majlis Perbandaran Pulau Pinang. [Pelan
8
No.MBPP/Pn-020(pl/Pp)]
9 Garis Panduan Perancangan Pembinaan Stesen Minyak Di Negeri Pulau Pinang
10 Garis Panduan Untuk Hostel Pekerja
11 Garis Panduan Lorong Belakang Bangunan Bagi Tujuan Kebenaran Merancang.
Garis Panduan Kawalan Papan Iklan (Billboard) Dan Menara Papan Iklan Setiang (Unipole) Dan
12
Iklan Di Pagar Keselamatan (Hoarding) Di Kawasan MBPP
13 Garis Panduan Bagi Penggunaan Tanah Lapang Sedia Ada Ada Di Dalam Kawasan MBPP
14 Garispanduan Penyediaan Bilik Penyusuan Dan Persalinan Bayi
Penambahbaikan Garis Panduan Soho/ Office Suite/ Resort Suite Di Atas Lot Yang Dizonkan
15 Sebagai Perniagaan Atau Pelancongan Mengikut Pelan Dasar Perancangan Dan Kawalan Pemajuan
Majlis Perbandaran Pulau Pinang (MBPP/PN-020(PL/PP) F1/96)
16 Garis Panduan Penggunaan Nisbah Plot Bagi Pemajuan Kediaman Di Dalam Pemajuan Bercampur
3.0-1
BAHAGIAN 1:
Jadual 3.0.2: Senarai Garis Panduan Khusus

Bil Tajuk Garis Panduan
3.1 Garis Panduan Kawasan Pemuliharaan Dan Bangunan Warisan di TWD George Town
3.2 Garis Panduan Bagi Kerja Pemuliharaan Bangunan Kategori I
3.3 Garis Panduan Bagi Kerja Pemuliharaan Untuk Bangunan Kategori II
3.4 Garis Panduan Keserasian Pembangunan Secara Infill dan Replacement
3.5 Garis Panduan Pencahayaan Papan Tanda dan Iklan

Garis Panduan Untuk Pemberian Insentif Bagi Pemuliharaan Bangunan Warisan Di Luar Kawasan
3.6
Tapak Warisan Unesco George Town
3.7 Garis Panduan Khusus Perkampungan Jeti Klan
3.8 Garis Panduan Muzium Dan Galeri Dalam TWD George Town
3.9 Garis Panduan Lukisan Dinding (Mural Painting) Dalam TWD George Town
3.10 Garis Panduan Penyesuaian Gunaan Semula (Adaptive Reuse) Bangunan Bersejarah
3.11 Garis Panduan Hotel Butik di TWD George Town
3.12 Garis Panduan Aktiviti Perniagaan Makanan, Minuman dan Penjajaan
3.13 Panduan Perancangan Dan Reka Bentuk Ruang Awam
3.14 Garis Panduan Penggunaan Ruang Lorong Belakang

3.15 Garis Panduan Laluan Pejalan Kaki
3.16 Panduan Pelaksanaan Reka Bentuk Bandar Selamat
3.17 Garis Panduan Penyediaan Elemen Reka Bentuk Sejagat (Universal Design) di Taman Awam
3.18 Garis Panduan Penggunaan Ruang Kaki Lima
3.19 Garis Panduan Bangunan Warisan Dalam Menyokong Pengurangan Kesan Perubahan Iklim
3.20 Garis Panduan Sistem Pengurusan Air Hujan dalam Tapak Warisan Dunia
Garis Panduan Struktur Infrastruktur serta Utiliti (Pengindahan Struktur Infrastruktur Bagi
3.21
Memelihara Visual Bandar)
3.22 Garis Panduan Arkeologi Bandar
Panduan Penyediaan Laporan Penilaian Kesan Warisan (HIA) Untuk Laman Warisan Dunia George
3.23
Town
3.24 Garis Panduan Penyediaan Pelan Pengurusan Pemuliharaan Tapak/Bangunan Warisan
Lukisan dari Yean Tuck Leong
3.0-2
BAHAGIAN 1:
3.1 Garis Panduan Kawasan Pemuliharaan Dan Bangunan Warisan di TWD George Town
Garis Panduan bagi Kawasan Pemuliharaan dan Bangunan Warisan adalah bertujuan untuk
mengawal pembangunan dan penggunaan tanah di TWD George Town yang mengandungi
kenyataan penuh dasar-dasar Kerajaan Negeri untuk melindungi bukan sahaja bangunan warisan
tetapi juga keseluruhan TWD George Town.
Garis panduan ini juga menerangkan peranan sistem perancangan dan pembangunan serta
tanggungjawab dan sokongan pihak GTWHI dalam melindungi TWD George Town. Garis panduan
ini menggantikan Peraturan untuk Kawasan Pemuliharaan dan Bangunan-Bangunan Warisan MBPP
2009.
Selain itu, garis panduan ini merupakan bahan rujukan utama yang digunakan dalam penilaian dan
semakan permohonan perancangan, pembaikan, pemeliharaan, penyelenggaraan, pengubahsuaian,
tambahan dan isu-isu berkenaan pengekalan dan pemuliharaan TWD George Town.
3.1.1 Prinsip-prinsip Pemuliharaan Bangunan Warisan

Selaras dengan Artikel Dua daripada Burra Charter (1999), prinsip pemuliharaan asas Kerajaan
Negeri bagi bangunan warisan di Pulau Pinang adalah satu pendekatan ‘berhati-hati untuk
mengubah sebanyak yang perlu tetapi sesedikit yang mungkin’.
i. Bangunan-bangunan yang dikenalpasti untuk dipulihara hendaklah dikekalkan, dipulihkan atau

dipulihara selaras dengan peraturan ini. Sekiranya elemen-elemen struktur asal perlu dibaiki
atau diganti, ciri-ciri tersebut hendaklah dikekalkan. Penggantian elemen-elemen struktur asal
boleh dipertimbangkan mengikut keperluan. Pembinaan semula bangunan warisan sepenuhnya
adalah tidak dibenarkan.
ii. Tiada bangunan atau struktur boleh diubahsuai atau dirobohkan sekiranya terdapat kaedah
pemuliharaan lain yang boleh dilaksanakan tanpa mengubah keadaan asal bangunan atau
struktur tersebut. Hanya penggunaan semula bangunan warisan yang sesuai dibenarkan.
iii. Pelaksanaan kerja-kerja penaiktarafan dan penyesuaian kegunaan baru mestilah mengekalkan
struktur sedia ada dengan mengukuhkan dan memperbaiki unsur-unsur struktur bangunan
tersebut. Sebarang pengubahsuaian atau pengukuhan kepada unsur-unsur struktur bangunan
mestilah dilakukan berdasarkan amalan terbaik, meminimakan kerosakan kepada struktur
bangunan yang lain, menggunakan bahan-bahan asal, atau bahan-bahan yang mempunyai ciri-
ciri yang serupa dengannya.
iv. Walau bagaimanpun, sekiranya keadaan bangunan yang dipulihara tanpa menggunakan
kaedah dan bahan asal didapati tidak selamat, kaedah pemuliharaan dan bahan asal perlu
digunakan bagi meneruskan kerja-kerja tersebut.
v. Sebarang kerja-kerja pemuliharaan atau pembangunan serasi yang baru perlu mematuhi dan
dijalankan untuk mencapai visi dan objektif pemuliharaan yang ditetapkan.
3.1-1
BAHAGIAN 1:
3.1.2 Kerja-kerja dan Aktiviti-aktiviti yang Memerlukan Kelulusan
Berikut merupakan kerja-kerja dan aktiviti-aktiviti yang memerlukan kelulusan berdasarkan tiga (3)
aspek iaitu:
i. Peruntukan Undang-Undang
ii. Pembaikan, Kawalan Perancangan dan Bangunan
iii. Dokumen sokongan yang diperlukan untuk pertimbangan
Jadual 3.1.1: Kerja-kerja dan Aktiviti-aktiviti yang Memerlukan Kelulusan
ASPEK KETERANGAN
Peruntukan undang-undang untuk mengawal kerja-kerja dan aktiviti-aktiviti

dalam TWD George Town telah dinyatakan dalam:
• Rancangan Pemajuan
i. Rancangan Struktur Negeri Pulau Pinang;
ii. Draf Rancangan Tempatan Pulau Pinang
iii. Pelan Dasar Perancangan dan Kawalan Pembangunan MBPP No:
MBPP/PN- 020 (PL/PP); dan
iv. Pelan Pengurusan Pemuliharaan (PPP) dan Rancangan Kawasan Khas
Tapak Warisan Dunia George Town
A1.
Peruntukan Undang- • Akta Parlimen
undang i. Akta Warisan Kebangsaan 2005 (Akta 645);
ii. Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171);
iii. Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta 172); dan
iv. Akta Jalan, Parit dan Bangunan 1974 (Akta 133)
• Undang-undang Kecil
i. Undang-Undang Kecil Bangunan Seragam 1984;
ii. Undang-Undang Kecil (Iklan) Majlis Perbandaran Pulau Pinang, 2000;
iii. Undang-Undang Kecil Majlis Perbandaran Pulau Pinang 1998; dan
iv. Undang-Undang Kecil Pelesenan
A. Mendapatkan Nasihat dan Bantuan Proses

• Setiap proses perlu dimulakan dengan salah satu daripada perkara berikut:
i. Pembelian tapak, dan/atau;
ii. Penyediaan cadangan konsep reka bentuk bangunan atau tapak
• Setiap pemohon mestilah memahami NKS TWD George Town dan
menyediakan cadangan pemuliharaan dan pembangunan yang sesuai
dengan merujuk kepada Jabatan Konservasi Warisan MBPP dan GTWHI.
• Permohonan yang tidak lengkap tidak akan diterima dan akan
menangguhkan proses keseluruhan permohonan. Oleh itu, perkara-
A2.
perkara berikut perlu diambilkira bagi setiap permohonan yang
Prosedur
dikemukakan:
Pembaikpulihan,
i. Mematuhi garis panduan dalam RKK ini;
Kawalan Perancangan
ii. Mematuhi semua pelan, ketinggian, bahagian dan visual yang
dan Bangunan
sesuai; dan
iii. Mematuhi kehendak laporan-laporan yang berkaitan - Laporan
PIW/Laporan Dilapidasi - mana yang berkenaan.
B. Kerja Pembaikan
• Kelulusan atau permit yang menerangkan kerja-kerja pembaikan yang
akan dijalankan perlu diperolehi daripada Jabatan Konservasi Warisan
MBPP sebelum kerja-kerja tersebut boleh dijalankan ke atas mana-mana
bangunan atau monumen warisan.
3.1-2
BAHAGIAN 1:
Jadual 3.1.1: Kerja-kerja dan Aktiviti-aktiviti yang Memerlukan Kelulusan (sambungan...)
ASPEK KETERANGAN
a) Kerja-kerja yang memerlukan permit pembaikan/baikpulih

i. Kerja-kerja pembaikan dan penyelenggaraan seperti pemasangan
paip, pembaikan bumbung, kebocoran dan kerja-kerja pendawaian
semula;
ii. Pemasangan semula bumbung bangunan atau mana-mana bahagian
sesuatu bangunan jika belaku kebocoran;
iii. Melepa semula dan/atau mengecat semula sebahagian daripada
bangunan;
iv. Memasang semula bahan-bahan asal yang telah hilang/rosak di
fasad depan dan bumbung;
v. Perubahan bahan yang digunakan untuk mana-mana bahagian
bangunan;
vi. Kerja-kerja pembersihan yang berkaitan dengan bangunan
terbakar/usang, sama ada sebahagian atau sepenuhnya dan/atau
tumbuh-tumbuhan besar; dan
vii. Pemasangan langkah-langkah perlindungan/keselamatan sementara
atau pagar/dinding penghadang
• Semua kerja-kerja pembaikan khususnya yang melibatkan Bangunan

Kategori I perlu mendapatkan nasihat dan bantuan daripada Jabatan
Konservasi Warisan MBPP atau GTWHI sebelum permohonan permit.
b) Syarat-syarat permohonan
i. Persetujuan daripada pemilik tanah dan bangunan;
ii. Salinan geran tanah, resit cukai hasil tanah dan cukai taksiran;
iii. Gambar-gambar keadaan bangunan sedia ada;
iv. Penyataan bertulis berkenaan ringkasan kerja yang akan dijalankan
A2. termasuk bahan-bahan yang akan digunakan; dan
Prosedur v. Gambar-gambar kerja-kerja pembaikana akan dijalankan.
Pembaikpulihan,
Kawalan Perancangan • Pakar /perunding konservator berdaftar hendaklah dilantik untuk
dan Bangunan memantau kerja.
(sambungan…) • Lukisan terukur (measured drawing) bagi bangunan warisan kategori 1 ini
hendaklah dikemukakan kepada Jabatan sebelum Permit Membaiki
diberikan.
• Laporan tatacara kerja bangunan bagi cadangan kerja-kerja ini hendaklah
dikemukakan kepada Jabatan sebelum Permit Membaiki diberikan.
• Laporan Kajian Dilapidasi (Dilapidation Survey) berserta rekod fotografi
yang lengkap dan terperinci bagi bangunan dalam pemajuan ini hendaklah
dikemukakan dalam bentuk softcopy dan hardcopy kepada Jabatan
sebelum Permit Membaiki diberikan.
c) Kerja-kerja pembaikan yang melibatkan penutupan ruang
awam/laluan orang ramai
i. Kerja pembaikan yang melibatkan penutupan ruang awam/laluan
orang ramai perlu mendapatkan kebenaran daripada MBPP.
d) Pemeriksaan Tapak dan Penguatkuasaan

i. MBPP akan menjalankan pemeriksaan tapak:
o Semasa proses permohonan permit pembaikan;
o Semasa kerja-kerja pembaikan;
o Setelah selesai kerja-kerja pembaikan
ii. Notis berhenti kerja akan dikeluarkan sekiranya terdapat
ketidakpatuhan kepada syarat-syarat di dalam permit pembaikan.
iii. Tindakan perundangan akan diambil sekiranya kerja-kerja pemulihan
tidak dijalankan mengikut syarat-syarat premit yang dikeluarkan.
e) Pemberitahuan kerja yang telah siap

i. Pemohon hendaklah memaklumkan kepada MBPP berkenaan kerja
yang telah siap berserta dengan pembuktian gambar.
3.1-3
BAHAGIAN 1:
ASPEK KETERANGAN
C. Kawalan Perancangan
• Permohonan Kebenaran Merancang adalah wajib berdasarkan Akta
Perancangan Bandar dan Desa 1976 bagi perkara-perkara berikut:
i. Projek-projek pembangunan baru di tapak infill ;
ii. Projek pembangunan baru bagi bangunan replacement;
iii. Kerja meroboh, sama ada sebahagian atau keseluruhan bangunan
warisan, monumen warisan Kategori 1 dan bangunan bukan warisan;
A2. iii. Sambungan pada bangunan-bangunan atau mana-mana bahagian
Prosedur bangunan;
Pembaikpulihan, iv. Pembinaan struktur atau bangunan baru di tapak Kategori II;
Kawalan Perancangan v. Penambahan ketinggian bangunan atau mana-mana bahagian
dan Bangunan bangunan;
(sambungan…) vi. Tukarguna tanah atau aktiviti bangunan atau tapak sebagaimana
yang dinyatakan dalam Bab C2.3 - Mengawal Kegunaan Tanah dan
Bangunan dalam dokumen ini; dan
vii. Kerja-kerja pemasangan bumbung yang melibatkan perubahan ke
atas profil dan struktur bumbung sedia ada.
• Laporan Kajian Penilaian Impak Warisan (PIW) hendaklah dikemukakan

bersama-sama dengan permohonan.
Rajah 3.1.1: Carta alir bagi Permohonan Kebenaran Merancang dan Pelan Bangunan kepada MBPP
JWN - Jabatan Warisan Negara

GTWHI - George Town World
Heritage Incorporated
OSC - One Stop Centre
3.1-4
BAHAGIAN 1:
ASPEK KETERANGAN
D. Kawalan Bangunan
• Keperluan kepada Permohonan Pelan Bangunan adalah tertakluk di bawah
Akta Jalan, Parit dan Bangunan 1974 (Akta 133). Pelan bangunan, lukisan
A2. bina ukur dan dokumen-dokumen lain perlu disediakan bagi permohonan-
Prosedur permohonan berikut:
Pembaikpulihan, i. Mendirikan bangunan baru;
Kawalan Perancangan ii. Tambahan kepada bangunan atau sebahagian daripada bangunan;
dan Bangunan iii. Menambah ketinggian bangunan sedia ada atau sebahagian
(sambungan…) daripada bangunan;
iv. Pengubahsuaian bangunan atau sebahagian daripada bangunan; dan
v. Kerja-kerja pemuliharaan bangunan atau sebahagian daripada
bangunan.
A. Penilaian Impak Warisan (PIW)

• Penyediaan PIW adalah merupakan salah satu syarat kepada setiap
Permohonan Kebenaran Merancang di TWD George Town.
• PIW adalah sebahagian daripada dokumentasi umum berkenaan penilaian
kepada kesan pembangunan yang dicadangkan terhadap NKS TWD
George Town.
• PIW ini mestilah disediakan oleh individu yang berkelayakan dan
diserahkan bersama-sama dokumen permohonan yang lain kepada MBPP.
• Rujuk manual penyediaan Laporan Penilaian Impak Warisan oleh Jabatan
Warisan Negara.
• Kandungan Laporan PIW mestilah merangkumi aspek-aspek berikut:
a) Penilaian Kesan
Penilaian kesan pembangunan baru terhadap bangunan warisan di tapak
dan kawasan berjiran semasa peringkat pembinaan dan selepas sesuatu
projek itu selesai. Penilaian harus merangkumi:
i. Kesan Visual; i. Kesan Landskap bumbung;

ii. Kesan Alam Sekitar; ii. Kesan Bunyi;
iii. Kesan Trafik iii. Kesan Pelancongan; dan
iv. Kesan sosio-budaya; iv. Kesan Landskap Keras dan
A3. v. Kesan Garis langit; Lembut
Dokumen Sokongan
Diperlukan Untuk b) Langkah-langkah Mitigasi
Penyerahan Penerangan mengenai langkah-langkah yang perlu diambil untuk
mengurangkan atau mengelakkan kesan negatif kepada bangunan-
bangunan warisan di tapak, bangunan berjiran dan NKS secara umum.
B. Laporan Dilapidasi/Laporan Siasatan Keadaan Bangunan

• Penerangan mengenai keadaan bangunan atau monumen yang hendak
dibaiki/dipelihara/disesuaikan.
• Laporan ini akan dikemukakan sebagai sebahagian daripada dokumentasi
untuk kerja-kerja pembaikan dan Permohonan Pelan Bangunan seperti
yang dikehendaki oleh MBPP.
• Laporan ini mestilah mengandungi lukisan terperinci, kajian fotograf
keadaan bangunan dan bahan-bahan yang akan digunakan. Laporan
jurutera ke atas integriti bangunan juga perlu disediakan mengikut
keperluan.
• Rujuk kepada manual Laporan Dilapidasi yang disediakan oleh JWN.
C. Laporan Kemajuan-Untuk Kerja Yang Sedang Dijalankan

• Rekod kerja yang berlaku semasa pemuliharaan, pembaikan,
pengubahsuaian, sambungan dan kerja-kerja pembinaan.
• Laporan ini perlu mengandungi rekod fotografi bangunan yang diambil
semasa kerja sedang dijalankan kerana perlu dikemukakan pada bila-bila
masa mengikut kehendak pihak MBPP.
3.1-5
BAHAGIAN 1:
3.1.3 Aspek-Aspek Kerja Pemuliharaan Untuk Bangunan Warisan
Terdapat tujuh (7) aspek kerja pemuliharaan bangunan warisan yang diperincikan di bahagian ini
iaitu:
i. Ketulenan dan Interpretasi;
ii. Penggunaan Bangunan Serasi;
iii. Kebolehbalikan dan Adaptasi;
iv. Penanggalan;
v. Perlindungan kebakaran;
vi. Perobohan; dan
vii. Pengubahsuaian dan Tambahan.
Jadual 3.1.2: Aspek-Aspek Kerja Pemuliharaan Untuk Bangunan Warisan
ASPEK KETERANGAN
• Perlindungan terhadap ketulenan dan integriti tapak, menunjukkan rasa

hormat pemahaman yang mendalam terhadap kedua-dua aspek ketara
iaitu:
i. budaya yang dibina; dan
ii. budaya hidup dan bagaimana kaitan kedua-duanya dalam
mengekalkan NKS.
B1.
Ketulenan dan
• Kehilangan ketulenan ini melalui kesalahan urus tadbir, salah tafsiran atau
Interpretasi
cubaan untuk 'mempakej' landskap budaya sebagai 'komoditi’ yang boleh
dipasarkan akan memberi kesan kepada ketulenannya.
• Ketulenan TWD George Town dicerminkan dalam bangunan dan monumen
yang mempunyai signifikan sejarah, bahan-bahan, lokasi dan orientasi
tempat, penggunaan bangunan dan ritual harian serta persembahan dalam
sesuatu tempat dan suasana.
Pintu masuk di laluan kaki lima. Pintu luar adalah pintu

yang diukir dengan slot pengudaraan atau ukiran hiasan.
Pintu yang padu,

dengan ukiran
bermesej ‘tuah’
dalam bingkai
pintu di mana
apabila pintu
dibuka maka
mesej akan
menghadap ke
dalam rumah.
Gambar (kiri)
menunjukkan
contoh ukiran di
bingkai pintu.
Foto 3.1.1: Pintu yang asal dan tulen
Tanaman hiasan menghalang ruang kaki lima yang

asalnya terbuka dan menghala ke jalanraya.
Foto 3.1.2: Pintu yang telah diubahsuai
3.1-6
BAHAGIAN 1:
Jadual 3.1.2: Aspek-Aspek Kerja Pemuliharaan Untuk Bangunan Warisan (sambungan...)
ASPEK KETERANGAN
A. Cara Menentukan Ketulenan

• Memahami peraturan bertulis dan tidak bertulis yang merupakan panduan
untuk membaca dan memahami landskap budaya.
• Mengenalpasti usia bangunan dan jenis teknologi pada masa
pembinaannya bagi mengetahui reka bentuk asal dan reka bentuk yang
ditambah kemudian.
• Peranan GTWHI adalah membantu dalam proses pengenalpastian
ketulenan dan intepretasi ini melalui pusat sumbernya, pameran
sementara, ceramah dan bengkel kerana setiap bangunan dan tapak
adalah berbeza.
B. Kepentingan Penyelidikan
• penyelenggaraan dan pembaikan akan menjadi lebih mudah difahami dan
kerja-kerja pembinaan baru boleh diserasikan dengan landskap budaya
melalui penyelidikan yang terperinci berkaian ketulenan bangunan warisan.
• Rujuk muka suarat 3.1-8 untuk contoh penyelidikan dan langkah-langkah
C. Bantuan Penyelidikan
• Pelan Bangunan asal
i. Para pemilik hartanah boleh mendapatkan carian untuk pelan
B1.
bangunan asal dari MBPP dengan bayaran. Pelan ini akan
Ketulenan dan
memberikan panduan berkaitan bahan-bahan dan reka bentuk
Interpretasi
struktur tradisional.
(sambungan…)
• Sumber penyelidikan dan data yang lain
i. Koleksi poskad dan salinan peta bersejarah boleh didapati di
perpustakaan GTWHI atau laman web ‘Visions of Penang’, sebuah
perkhidmatan arkib atas talian.
ii. Berikut merupakan Arkib Negara Malaysia, Singapura dan United
Kingdom yang boleh digunakan oleh para penyelidik:
o Arkib Negara Malaysia - http://www.arkib.gov.my/home
o Perpustakaan Pulau Pinang - http://www.penanglib.gov.my/
o Perpustakaan Nasional Singapura - http://newspapers.nl.sg/
o Arkib Negara Singapura - http://picas.nhb.gov.sg/picas/public/
internetSearch/index.jsp
o NAS - akses kepada arkib dalam talian http://
www.a2o.com.sg/a2o/public/search/index.html dan
http://www.a2o.com.sg/a2o/public/html/
o Laman web GTWHI - http://www.gtwhi.com.my/ akan sentiasa
dikemaskini sebagai arkib dan dalam talian termasuk peta
bersejarah
o Jabatan Warisan Negara - http://www.heritage.gov.my/
o Majlis Bandaraya Pulau Pinang - http://www.mbpp.gov.my/
• Sifat kegunaan boleh berubah dari masa ke masa sehingga dalam

sesetengah kes kegunaan asal pada masa kini mungkin kurang serasi
dengan bangunan berbanding sesuatu alternatif.
• Penggunaan semula yang serasi atau penyesuaian bangunan warisan
adalah dibenarkan untuk memastikan pengekalan bangunan warisan.
• Walau bagaimanapun, kelulusan kegunaan baru perlu mengambil kira
B2. aspek kesesuaian kerana penggunaan yang tidak sesuai boleh
Keserasian Kegunaan menyebabkan kehilangan aspek ketulenan yang merupakan NKS TWD
Bangunan George Town.
• PIW perlu disediakan bagi permohonan perubahan penggunaan bagi
memastikan penggunaan baru mencerminkan dan mengekalkan aspek
ketulenan NKS.
Nota: Rujuk Aspek A3. Dokumen Sokongan Diperlukan Untuk Penyerahan untuk maklumat
berkenaan PIW
3.1-7
BAHAGIAN 1:
Bagaimana untuk membaikpulih fakad bangunan kepada reka bentuk asal?
LANGKAH 1: Adakah bangunan itu sebahagian daripada kumpulan bangunan?

Contoh rajah 3.1.3 di bawah adalah di tengah-tengah sekumpulan 16 bangunan.
LANGKAH 2: Adakah jirannya mempunyai reka bentuk yang lebih kurang sama?
Mempunyai dereten bangunan yang berlainan ketinggia, tingkap dari tiang ke tiang
dan bumbung condong.
LANGKAH 3: Semak lembaran berkenaan gaya rumah kedai dan lihat jika jiran mempunyai reka
bentuk yang sama.
Ini akan memberitahu anda semua ciri-ciri dan bahan-bahan tipikal gaya rumah kedai
tersebut.
LANGKAH 4: Semak peta-peta dan kajian-kajian terdahulu untuk memahami bagaimana dan bila
rumah kedai itu dibina.
Pelan ukur Bandar Kelly 1891-3 menunjukkan kumpulan lima rumah kedai yang
mengesahkan bahawa rumah kedai ini telah dibina sebagai satu kelompok reka
bentuk.
Peta Kelly tanpa tera air boleh didapati daripada JUPEM, KOMTAR.
Rajah 3.1.3: Contoh Peta Kelly (kiri) dan semakan

gaya reka bentuk rumah kedai (kanan)
3.1-8
BAHAGIAN 1:
ASPEK KETERANGAN
A. Pengubahsuaian Semula Kepada Reka Bentuk Asal

• Penambahan baru atau pengubahsuaian yang dibenarkan mestilah boleh
diubahsuai semula kepada reka bentuk asal yang asli dengan melibatkan
kerosakan minimum sekiranya pemilik seterusnya ingin berbuat demikian.
• Reka bentuk bangunan-bangunan Kategori I perlu dikekalkan mengikut
kepentingan bangunan seperti masjid, kuil atau menara jam.
• Kerja-kerja pemuliharaan bagi bangunan-bangunan Kategori II dibenarkan
bagi mendapatkan:
i. Satu kesinambungan antara penggunaan sedia ada dengan
tambahan kemudahan moden yang tidak terdapat pada bangunan
asal seperti tandas, elektrik, air paip dan lain-lain; dan
ii. Satu kegunaan baru yang serasi dengan reka bentuk sedia ada dan
penambahan yang dibenarkan kepada fabrik binaan.
B. Pemahaman Terhadap Pengubahsuaian Semula

• Pengubahsuaian yang tidak ketara atau ringan kepada reka bentuk
bangunan boleh diubahsuai semula bagi mendapatkan reka bentuk yang
B3. asal.
Pengubahsuaian • Pengubahsuaian yang menyebabkan kerosakan yang tidak disengajakan
Semula dan Adaptasi seperti penggunaan simen atau penutup saluran air dan parit yang
bercirikan warisan boleh dibaiki tanpa mengubahsuai reka bentuk
bangunan.
C. Menggunakan Bahan-Bahan Yang Betul

i. Hanya bahan-bahan yang betul sahaja boleh digunakan bagi setiap
proses penyelenggaraan atau pembaikan untuk melindungi
bangunan daripada sebarang kerosakan.
ii. Pemilihan bahan-bahan yang salah boleh menyebabkan kerosakan
kepada harta dan berpotensi merosakkan dinding antara unit rumah
kedai serta boleh menyebabkan kerosakan kepada unit
bersebelahan. Tindakan yang perlu diambil adalah:
o Mengenalpasti bahan-bahan asal yang digunakan;
o Menyemak kerosakan bahan-bahan gantian (jika ada); dan
o Menggantikan bahan-bahan tersebut kepada bahan-bahan asal.
iii. Rundingan lanjut dan nasihat boleh diperolehi daripada Jabatan

Konservasi Warisan MBPP dan GTWHI.
• Kerja-kerja pemuliharaan atau perubahan yang diluluskan serta bangunan

yang mempunyai kegunaan baru mestilah mematuhi garis panduan
berikut:
i. Kerja-kerja pemuliharaan perlu menggunakan bahan-bahan asal atau
yang hampir sama; dan
ii. Bahagian-bahagian yang digantikan dengan bahan-bahan baru yang
diluluskan perlu ditinggalkan tanpa dirobohkan manakala bahan-
bahan asal mestilah diselamatkan.
B4.
Penanggalan
• Bahan - Bahan yang ditanggalkan boleh:
i. Digunakan di bahagian lain di dalam hartanah yang sama sekiranya
masih dalam keadaan baik;
ii. Digunakan semula sekiranya sama dengan bahan asal dan berada
dalam keadaan yang baik. Contohnya, kayu lama yang ditinggalkan
boleh digunakan semula untuk membaiki bahagian sama; dan
iii. Dijual kepada pihak lain yang ingin mengguna semula/memelihara
bahan tersebut.
3.1-9
BAHAGIAN 1:
ASPEK KETERANGAN
B4. • Pembelian bahan-bahan asal yang telah ditanggalkan daripada bangunan

Penanggalan mestilah daripada sumber yang mendapat kelulusan.
(sambungan…)
A. Bangunan-bangunaan Kediaman
• Terdapat perbezaan terhadap reka bentuk bumbung yang melibatkan
dinding penghadang kebakaran bagi struktur rumah kedai iaitu:
i. Rumah kedai pada mulanya telah direka dengan bumbung yang
tidak terpisah sepanjang deretan unit (Rajah D3.2); dan
ii. Rumah kedai kemudiannya telah direka dengan dinding penghadang
kebakaran yang memisahkan setiap unit dalam deretan (Rajah D3.3).
• Pemasangan dinding penghadang api adalah dibenarkan tetapi tidak boleh
dilihat di atas garis bumbung bagi mengekalkan ketulenan garis bumbung
tersebut.
B5. Foto 3.1.4: Rumah kedai dengan Foto 3.1.5: Rumah Kedai dengan
Perlindungan bumbung yang tidak terpisah Dinding Pemisah yang dapat dilihat
di atas garis bumbung.
Kebakaran
B. Bangunan-bangunan Perdagangan
• Semua hartanah komersial yang melibatkan bangunan warisan atau
bangunan moden mestilah mengikut keperluan undang-undang
perlindungan kebakaran.
• Bangunan perumahan yang telah ditukar guna kepada bangunan
komersial dan tidak melibatkan perubahan fizikal mestilah mengikut
peraturan-peraturan bagi perlindungan kebakaran komersial yang sesuai.
C. Bangunan Kegunaan Bercampur

• Penggunaan bangunan yang bercampur bagi pemilik bangunan yang sama
seperti perniagaan di aras tanah dan perumahan di aras atas tidak akan
dipisahkan oleh bahagian penghadang api.
• Sekiranya terdapat penyewaan berasingan bagi setiap aras di dalam
bangunan tersebut bahagian penghadang api dan kaedah untuk
menyelamatkan diri semasa kecemasan mestilah disediakan semasa proses
pengubahsuaian/pemuliharaan. (Merujuk kepada keperluan dalam
Undang-Undang Kecil Bangunan Seragam 1984)
D. Bahan Perlindungan Kebakaran – Pengubahsuaian Semula

• Penggunaan bahan perlindung kebakaran adalah bertujuan untuk
mempercepatkan proses menyelamatkan diri dalam kes kebakaran.
• Prinsip-prinsip pengubahsuaian semula mestilah dirujuk semasa pemilihan
bahan-bahan pelindung kebakaran seperti:
3.1-10
BAHAGIAN 1:
ASPEK KETERANGAN
a) Melindungi tingkat-tingkat bangunan komersial

i. Halangan pelindung kebakaran diperlukan antara setiap tingkat yang
dibina menggunakan bahan daripada sumber kayu mengikut
keperluan dalam Bahagian VII Undang-Undang Kecil Bangunan
Seragam 1984.
ii. Halangan untuk tujuan perlindungan hendaklah:
o Bukan daripada bahan yang tidak boleh buang sekiranya
kegunaan bangunan diubahsuai semula kepada perumahan
dan/atau boleh menyebabkan kerosakan semasa pembuangan
(lihat Aspek B3. Kebolehbalikan dan Adaptasi); dan
o Tidak menambah berat sehingga melebihi had struktur sedia ada
iii. Penggunaan lapisan konkrit di atas struktur lantai kayu asal hanya
dibenarkan bagi bilik mandi dan tidak boleh digunakan sebagai
pemisah api. Berikut adalah lapisan pelindung yang dibenarkan:
o Papan siling kalis api; dan,
B5. o Cat kalis api yang sesuai untuk digunakan pada kayu.
Perlindungan
Kebakaran b) Melindungi dinding
(sambungan…) i. Dinding pembahagi baru yang kalis api mestilah tidak menambah
berat melebihi had kemampuan struktur lantai asal dan boleh
dibuang mengikut keperluan tanpa merosakkan fabrik asal
bangunan.
c) Pintu Penghadang Api

i. Pintu-pintu penghadang api diperlukan pada bukaan baru dan sedia
ada.
ii. Pintu asal yang digantikan dengan pintu penghadang api mestilah
dikekalkan sekiranya penggunaan ditukar semula kepada
perumahan.
iii. Bingkai kayu tebal yang keras dan pintu berpanel yang asal juga
perlu dikekalkan semasa pemasangan pintu penghadang api.
iv. Pendekatan terbaharu berkaitan isu kebakaran mestilah sentiasa
dirujuk kepada Jabatan Bomba dan Penyelamat (Bomba), Jabatan
Warisan Negara, Jabatan Konservasi Warisan MBPP dan GTWHI.
A. Keperluan Untuk Kebenaran Merancang

• Permohonan kebenaran merancang untuk meroboh keseluruhan atau
sebahagian bangunan hendaklah dibuat kepada MBPP.
B6. • Kepentingan seni bina dan kesan-kesan perobohan terhadap bangunan
Perobohan sekitar dan kawasan pemuliharaan secara keseluruhannya perlu
diambilkira.
• Merit diberikan kepada permohonan dalam proses untuk meluluskan
kebenaran merancang perobohan bangunan bukan warisan.
3.1-11
BAHAGIAN 1:
ASPEK KETERANGAN
• Semua kerja yang melibatkan pemusnahan sebahagian daripada struktur

bangunan akan dianggap sebagai 'perobohan' seperti dinyatakan dalam
Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 dan akan memerlukan kebenaran
merancang.
B. Perobohan Haram
• Aktiviti perobohan tidak boleh dilakukan sehingga kebenaran merancang
diluluskan dan diberikan. Syarat ini dinyatakan dalam Seksyen 19 (1) Akta
Perancangan Bandar dan Desa. Kegagalan untuk mematuhi syarat ini akan
menyebabkan aktiviti tersebut dikira sebagai perobohan haram.
C. Justifikasi Kukuh Untuk Meroboh

• Cadangan perobohan perlu diteliti sepenuhnya sebelum sebarang
keputusan dibuat.
• Perobohan mana-mana bangunan Kategori I atau Kategori II mestilah
B6. berdasarkan alasan yang kukuh dan memerlukan justifikasi yang sangat
Perobohan kuat. Semua usaha perlu diambil untuk mempertahan dan mengekalkan
(sambungan…) bangunan sedia ada.
• Kebenaran merancang tidak akan diberikan untuk perobohan keseluruhan
bangunan tanpa bukti yang jelas dan menyakinkan bahawa:
o Semua usaha telah dibuat untuk mengekalkan kegunaan sedia ada;
atau
o Semua usaha telah dibuat untuk mencari kegunaan baru yang
sesuai; atau
o Pembangunan semula akan menghasilkan manfaat besar untuk
masyarakat yang akan mengatasi keburukan atau kerugian akibat
perobohan.
• Sekiranya kerja-kerja meroboh yang dicadangkan akan menyebabkan
perobohan keseluruhan atau sebahagian besar bangunan warisan, atau
mana-mana bahagian bangunan yang penting, terdapat syarat tambahan
yang perlu dipertimbangkan seperti:
i. Keadaan bangunan;
ii. Kos membaiki dan mengekalkan kepentingannya; dan
iii. Nilai yang diperolehi dari penggunaan berterusannya.
A. Prinsip-prinsip Am Pengubahsuaian dan Tambahan

• Setiap bangunan warisan mempunyai ciri-ciri tersendiri berkaitan dengan
fungsi asal atau fungsi seterusnya.
i. Fungsi-fungsi ini mestilah diambilkira semasa cadangan
pengubahsuaian dibuat.
ii. Semua usaha perlu dibuat untuk mengekalkan ciri-ciri jenis
bangunan yang unik dan berkait kepada kawasan komuniti
masyarakat.
iii. Penggunaan bahan yang sesuai mestilah diutamakan.
B7.
• Pengubahsuaian perlu berdasarkan pemahaman tentang struktur
Pengubahsuaian dan
bangunan.
Tambahan
i. Bangunan warisan yang mengalami kerosakan akibat jangka hayat
yang panjang, kaedah pembinaan atau kegunaan masa lalu masih
boleh digunakan dengan syarat-syarat berikut:
o Kerja pembaikan dilakukan dengan skala kecil, melibatkan hanya
pemasangan semula atau mengukuhkan struktur di bahagian
yang sesuai.
o Pemasangan hasil kerja baru perlu diserasikan dengan yang
lama untuk memastikan pengekalan reka bentuk bangunan.
o Hasil kerja lama tidak dibuang semata-mata untuk menghasilkan
yang baru.
3.1-12
BAHAGIAN 1:
ASPEK KETERANGAN
• Maklumat mengenai sejarah dan perkembangan sesuatu bangunan,

monumen atau tapak mempunyai nilai yang amat bermakna apabila
mempertimbangkan pengubahsuaian yang dicadangkan.
i. Maklumat ini boleh diperolehi daripada bukti fizikal di dalam
bangunan tersebut seperti ciri-ciri yang hilang di bawah lapisan
plaster dan sisi tepi yang kasar di mana beberapa bahagian telah
dipotong yang boleh memberi maklumat tentang reka bentuk atau
pembinaan asal.
ii. Terdapat maklumat yang didokumentasikan seperti gambar-gambar
lama, lukisan-lukisan, keterangan bertulis atau dokumen-dokumen
lain yang berkaitan dengan pembinaan atau penggunaannya.
• Penilaian unsur-unsur yang menimbulkan minat khas terhadap

bangunan berkenaan merupakan aspelk yang penting dalam menilai
kesan daripada kerja perubahan atau sambungan.
i. Terdiri daripada ciri-ciri visual yang jelas seperti fasad atau hiasan
dalaman, ciri-ciri seperti tangga dan siling plaster yang dihiasi serta
ruang dan susun atur bangunan tersebut.
ii. Unsur-unsur ini merupakan aspek yang penting dalam semua
bangunan sama ada pembinaan biasa atau seni bina yang lebih
terkenal
B7.
Pengubahsuaian dan • Penambahan kemudian ke atas reka bentuk asal bangunan warisan
Tambahan termasuk penambahan kecil seperti serambi, balkoni, beranda dan
(sambungan…) hiasan pintu tidak seharusnya menjejaskan kualiti bangunan
i. Penambahan tersebut merupakan sebahagian daripada sejarah
bangunan tersebut. Secara umumnya, ciri-ciri kepentingan
penambahan tersebut tidak perlu dikeluarkan semata-mata untuk
memulihkan kembali bangunan kepada bentuk asal.
• Sambungan bangunan baru tidak boleh mengatasi bangunan warisan

sedia ada sama ada dari segi skala, bahan atau keadaan.
B. Pengubahsuaian dan Tambahan Yang Dibenarkan

• Reka bentuk asal bangunan seperti ciri-ciri ruang telaga udara,
perkarangan, perkarangan dalaman, perkarangan belakang dan lain-lain
mestilah dikekalkan dan dipulihkan.
• Pengubahsuaian dan/atau tambahan kepada bangunan-bangunan warisan
adalah tertakluk kepada permit dan kelulusan MBPP.
• Sekiranya terdapat perubahan dan/atau penambahan reka bentuk
bangunan yang tidak dibenarkan, pengubahsuaian semula kepada reka
bentuk asal perlu dilakukan.
Nota: Rujuk Garis Panduan Bagi Kerja Pemuliharaan Bangunan Kategori I dan Garis
Panduan Bagi Kerja Pemuliharaan Bangunan Kategori II untuk panduan mengenai
pengubahsuaian dan tambahan
B8. • Isu sama ada sesuatu tambahan akan menjejaskan vista, pemandangan,
Pengubahsuaian dan garis bumbung dan landskap jalan perlu dijelaskan di dalam PIW untuk
Tambahan Kepada dipertimbangkan kerana melibatkan pengekalan ketulenan NKS.
Bangunan Selain • Setiap permohonan perlu dibincangkan bersama Jabatan Konservasi
Daripada Rumah Kedai Warisan MBPP dan GTWHI untuk penilaian dan semakan.
Sumber: Kajian Rancangan Kawasan Khas TWD George Town (Penggantian)
3.1-13
BAHAGIAN 1:
3.2 Garis Panduan Bagi Kerja Pemuliharaan Untuk Bangunan Kategori I
Definisi bangunan Kategori I adalah seperti berikut:

• Bangunan-bangunan, monumen-monumen, objek-objek dan tempat-tempat yang mempunyai
nilai signifikasi yang tinggi.
• Bangunan-bangunan dan monumen-monumen yang diisytiharkan sebagai kuno dan diwartakan
sebelum ini di bawah Akta Antikuiti 1976 yang kini di bawah Akta Warisan Kebangsaan (2005).
• Bangunan-bangunan dan monumen-monumen yang didaftarkan sebagai Warisan Negara di
bawah Akta Warisan Kebangsaan (2005).
Foto 3.2.1: Contoh Bangunan Kategori I di kawasan kajian Sumber: Google Images
3.2.1 Aspek-Aspek Kerja Pemuliharaan Untuk Bangunan Kategori I

Jadual 3.2.1: Aspek-aspek yang perlu dipatuhi Bagi Kerja Pemuliharaan Untuk Bangunan Kategori I
ASPEK GARIS PANDUAN/TINDAKAN
• Kegunaan seharusnya kekal sebagaimana yang asal. Sebarang adaptasi

Kegunaan Yang
terhadap kegunaan mesti mempunyai kesan minima ke atas kepentingan
Dibenarkan
budaya tempat itu dan memerlukan penyediaan laporan PIW.
• Bangunan-bangunan Kategori I perlu mengekalkan ketulenan dan reka

bentuk asal mengikut kepentingan bangunan itu, dengan bangunan lain /
enklaf /perkara lain yang berkaitan. Contohnya sebuah kuil dan perumahan
di sekitarnya.
• Kajian ke atas objek atau bentuk bangunan, gaya seni binanya, tipologi,
Ketulenan dan bahan-bahan tradisional, sejarah objek atau bangunan dan usaha mencari
Interpretasi pelan asal bangunan perlu dilaksanakan dalam usaha mengekalkan
ketulenan.
• Laporan penemuan, laporan keadaan bangunan dan lukisan perlu dihantar
kepada PBT semasa proses pemuliharaan bangunan.
Nota: Rujuk B1 di Jadual 3.1.2 untuk panduan Ketulenan dan Interpretasi.
• Kerja-kerja yang dijalankan terhadap bangunan dan objek kategori I perlu

pemahaman yang jelas walaupun melibatkan pembaikan yang kecil.
Pemahaman ini mungkin termasuk penyelidikan ke atas:
i. Pembinaan/pembuatan mengikut kaedah-kaedah tradisional yang
tipikal untuk jenis dan usia bangunan/objek;
ii. Pelan-pelan asal, gambar-gambar, lukisan-lukisan dan lain-lain
Penyelidikan dan Data
maklumat;
Sejarah
iii. Arkib keratan akhbar dan arkib dokumentasi pemilik atau persatuan
iv. yang berkaitan dan lain-lain;
v. Sejarah lisan tempatan; dan
vi. Kerja-kerja penggalian arkeologi
Nota: Rujuk B1 (C) di Jadual 3.1.2 untuk Kaedah Penyelidikan.
Pelan Pengurusan • Dokumen ini perlu disediakan bagi menjelaskan kepentingan sesuatu
Warisan tempat dan bagaimana kepentingannya perlu dikekalkan.
3.2-1
BAHAGIAN 1:
Jadual 3.2.1: Aspek-aspek yang perlu dipatuhi Bagi Kerja Pemuliharaan Untuk Bangunan Kategori I (sambungan...)
• Pelan Pengurusan Warisan bermula dengan menerangkan keadaan sedia

Pelan Pengurusan
ada di tapak, kepentingan tapak, sejarah dan kaedah bangunan itu akan
Warisan (sambungan…)
diuruskan.
• Hanya kerja pemuliharaan sahaja dibenarkan dalam usaha untuk

mengembalikan karakter asal dan mengekalkan fabrik asal menggunakan
kaedah pembinaan dan bahan-bahan yang serupa.
• Kaedah pembinaan baru hanya dibenarkan untuk mengukuhkan semula
struktur bangunan asal tanpa mengganggu atau mengubah struktur asal
atau menghapuskan apa-apa fabriknya yang asal.
• Pengubahsuaian memerlukan pendekatan yang lebih teliti dan
meminimakan kacau ganggu ke atas bangunan.
Kerja-kerja Yang • Kebenaran daripada JWN perlu diperolehi terlebih dahulu sebelum
Dibenarkan sebarang kerja pemuliharaan ke atas Bangunan Warisan Negara yang
diwartakan seperti berikut:
i. Kota Cornwallis; i. Masjid Kapitan Keling;

ii. Menara Jam Memorial ii. Masjid Melayu Lebuh Acheh;
Queen Victoria; iii. Gereja St. George;
iii. Dewan Bandaraya Pulau iv. Bangunan Mahkamah Tinggi
Pinang; Pulau Pinang; dan
iv. Bangunan Muzium Negeri v. Khoo Kongsi Leong San Tong
Pulau Pinang;
A. Penyediaan Laporan Kajian Penilaian Impak Warisan (PIW)

• Penyediaan PIW diperlukan bagi semua Permohonan Kebenaran
Merancang kerana ia merupakan sesebuah dokumentasi dan penilaian
terhadap tapak projek yang dicadangkan serta kesannya terhadap keaslian
NKS TWD George Town.
• PIW perlu disediakan oleh seseorang yang berkelayakan dan akan
diserahkan kepada MBPP untuk kelulusan.
• JWN telah menyediakan manual untuk penyediaan PIW yang boleh
diperolehi dari Jabatan Konservasi Warisan, MBPP atau pejabat GTWHI.
• Laporan Kajian PIW hendaklah meliputi:
a) Penilaian Kesan
Penilaian kesan pembangunan baru terhadap bangunan-bangunan
warisan di tapak dan kawasan-kawasan berjiran semasa peringkat
pembinaan dan selepas projek itu selesai yang merangkumi:
i. Kesan Visual; vi. Kesan Landskap Bumbung;
ii. Kesan Alam Sekitar; vii. Kesan Bunyi;
Keperluan Untuk Kerja-
iii. Kesan Lalu-lintas; viii. Kesan Pelancongan; dan
Kerja Yang Dibenarkan
iv. Kesan Sosio-Budaya; ix. Kesan Landskap Kejur dan
v. Kesan Latar Langit; Lembut.
b) Langkah Kawalan
Merupakan penerangan mengenai langkah-langkah yang perlu diambil
untuk mengurangkan atau mengelakkan kesan negatif kepada bangunan-
bangunan warisan di tapak, bangunan bersebelahan dan NKS secara
umum.
B. Penyediaan Laporan Dilapidasi

• Satu Laporan Dilapidasi diperlukan untuk semua bangunan Kategori I dan
hendaklah dikemukakan bersama-sama dengan permohonan. Laporan
Dilapidasi itu memerlukan penerangan mengenai :
i. Kepentingan sejarah tapak;
ii. Kepentingan senibina tapak; dan
iii. Kepentingan budaya tapak
Nota: Rujuk A3 (B) di Jadual 3.1.1 bagi keterangan Laporan Dilapidasi.
3.2-2
BAHAGIAN 1:
Jadual 3.2.1: Aspek-aspek yang perlu dipatuhi Bagi Kerja Pemuliharaan Untuk Bangunan Kategori I (sambungan...)
• Laporan Dilapidasi hendaklah mengandungi lukisan terperinci, kajian

fotografi keadaan sedia ada bangunan dan bahan-bahan. Dalam kes-kes
tertentu, laporan jurutera mengenai integriti bangunan juga mungkin
diperlukan.
• Jika kerja-kerja pemuliharaan secara besar-besaran akan dilaksanakan,
lukisan terukur perlu disertakan bersama Laporan Dilapidasi dan digunakan
sebagai Dokumen Tender/ Kontrak/Pembinaan. Di bawah projek-projek
JWN bagi bangunan yang disenaraikan sebagai Warisan Negara, laporan-
laporan lain akan diperlukan seperti Hasil Kaji Selidik Senibina Bangunan
Bersejarah (HABS).
C. Kelulusan Permit untuk Kerja Pembaikan

• Kelulusan atau permit mesti diperolehi daripada Jabatan Konservasi
Warisan MBPP sebelum kerja-kerja pembaikan dijalankan pada mana-
mana bangunan dan objek warisan.
• Permit yang dimaksudkan ini adalah satu borang mengenai kerja-kerja
pembaikan yang akan dijalankan dan tidak melibatkan pembesaran
(sambungan...)
keseluruhan kawasan bangunan serta tidak juga melibatkan struktur
tambahan.
• Nasihat dan bantuan daripada Jabatan Konservasi Warisan MBPP atau
GTWHI perlu diperolehi untuk jenis kerja-kerja yang dianggap sebagai
kerja-kerja pembaikan khidmat.
Nota: Rujuk A2 (B) di Jadual 3.1.1 untuk maklumat lanjut mengenai Permit Kerja.
D. Penyediaan Laporan Kemajuan

• Laporan Kemajuan adalah satu rekod kerja-kerja yang berlaku semasa
kerja-kerja pemuliharaan, pembaikan, perubahan, penyambungan dan
pembinaan.
• Laporan Kemajuan juga perlu merekodkan fotograf bangunan yang
diambil semasa kerja sedang dijalankan. MBPP boleh meminta laporan
kemajuan dikemukakan bila-bila ia dikehendaki.
• Pemilik bangunan Kategori I perlu menjalankan penyelenggaraan dan
pemeriksaan hartanah mereka secara berkala untuk menyediakan panduan
penyelenggaraan/pembaikan yang merupakan senarai semak semua
unsur-unsur bangunan warisan yang memerlukan kerja-kerja
penyelenggaraan selanjutnya.
• Manual Berkala dan Penyelenggaraan adalah rekod bahan-bahan yang
digunakan dalam kerja-kerja pemuliharaan, jaminan dan prestasi (jika
Manual Berkala dan berkenaan).
Penyelenggaraan • Panduan ini membolehkan pemilik, pengurus atau penyewa hartanah
warisan untuk menjalankan kerja-kerja dengan menggunakan bahan-
bahan yang sesuai untuk jangka hayat dan gaya sesebuah bangunan
warisan.
• Panduan ini akan membantu mengelakkan pembaikan yang tidak
bersesuaian pada masa hadapan dengan memberi nasihat mengenai
bahan-bahan dan kaedah untuk digunakan serta menggalakkan manfaat
yang berterusan untuk bangunan warisan.
3.2-3
BAHAGIAN 1:
3.2.2 GPP Pemuliharaan Bangunan Kategori I

Jadual 3.2.3: Komponen-komponen Pemuliharaan Bangunan Kategori I
KOMPONEN GARIS PANDUAN/TINDAKAN
Perkarangan Bangunan
• Merupakan ruang penting untuk Bangunan Kategori I dan perlu berada

Perkarangan/Laman/ dalam keadaan asal serta digunakan mengikut tujuan asal ia dibina.
Halaman • Kadang-kala perkarangan bangunan dikenal pasti secara berasingan
sebagai Kategori II dan diurus mengikut keperluan yang sama.
• Saiz asal hiasan pintu gerbang dan dinding hendaklah dikekalkan dan
dibaikpulih dengan bahan-bahan asal atau yang sepadan.
Pagar dan Dinding • Struktur yang menghalang penglihatan di hadapan pintu dan dinding
seperti hentian bas, papan tanda, pondok telefon dan lain-lain perlu
dielakkan
• Bahan asal lantai hendaklah dikekalkan dan dibaikpulih dengan bahan-

bahan yang sepadan.
• Bahan asal mempunyai nilai budaya yang tinggi seperti susun atur
Aras Lantai granit/binaan batu perlu dikekalkan dan dibaikpulih. Setiap usaha perlu
dibuat untuk memahami kepentingan nilai budaya.
• Kemasan lantai yang baru hendaklah sensitif dan berpadanan dengan
fakad depan.
• Sistem perparitan asal dari bangunan ke arah jalan merupakan sebahagian
daripada reka bentuk halaman bangunan Kategori I dan perlu dikekalkan
Perparitan serta dibaikpulih kepada asal.
• Aliran air mempunyai kepentingan budaya yang perlu dititikberatkan.
Perparitan tambahan boleh dibenarkan untuk mengelakkan banjir.
Bumbung Bangunan
• Bahan asal bumbung tradisional, butiran seni pada cucur atap dan papan
Jubin Untuk Semua
fascia hendaklah dikekalkan dan dipulihkan.
Jenis Bumbung
• Kaedah pemasangan yang asal dan profi jubin akan digunakan.
• Profi asal, kecuraman, ketinggian, dinding dwi tuan dan unjuran cucur atap
serta struktur dalaman hendaklah dikekalkan dan dipulihkan.
Struktur Bumbung
• Bentuk asal perlu dikekalkan.
Utama
• Komponen yang rosak boleh dikeluarkan dan digantikan dengan
komponen yang berpadanan.
• Bahan bumbung tradisional yang asal, butiran terperinci cucur atap, papan
fascia, anak tingkap untuk pengudaraan atau kaca hendaklah dikekalkan
Bumbung bicu (Jack- dan dipulihkan.
Roof) • Bumbung Jack-Roof yang sedia ada perlu dikekalkan.
• Jubin bumbung perlu disamakan dengan bumbung utama
• Bumbung Jack-Roof yang baru tidak dibenarkan.
• Bukan sebahagian daripada seni bina asal.

Tingkap Dormer • Dibenarkan jika tersembunyi dari pandangan dan ada terdapat akses
kepada bumbung untuk tujuan penyelenggaraan.
• Cucur atap asal, unjur bumbung dan ciri-ciri sokongannya wajar dikekalkan
Cucur Atap dan dipulihkan.
• Ciri asal akan dikekalkan.
Tembok Tepi (Parapet), • Ciri-ciri asal hendaklah dikekalkan dan dipulihkan.
Talang (gutters) & Salur • Talang (gutters) yang baru tidak boleh ditambah pada bumbung sedia ada
Turun Paip yang direka tanpa ciri tersebut.
3.2-4
BAHAGIAN 1:
Jadual 3.2.3: Komponen-komponen Pemuliharaan Bangunan Kategori I (sambungan…)
Bangunan – Luaran dan Dalaman
• Setiap Bangunan Kategori I adalah unik, mempunyai elemen budaya dan

senibina yang mesti dipulihara dan dibaikpulih untuk mengekalkan
keunikannya yang sebenar.
Bangunan
• Penyelidikan berterusan perlu terhadap:
i. Kaedah tradisional bangunan; dan
ii. Senibina bangunan, sosial dan sejarah budaya.
• Bahan-bahan asal yang digunakan untuk dinding, tiang, tingkap, pintu,

pagar, lantai, tangga dan elemen-elemen hiasan dan lain-lain mesti
dipulihara, dibaikpulih atau dikembalikan semula kepada yang asal.
Bahan-bahan • Semua usaha perlu dibuat untuk menggantikan elemen-elemen yang rosak
atau hilang dengan padanan saiz, spesis, jenis atau reka bentuk yang sesuai.
• Penggunaan bahan-bahan baru akan hanya dibenarkan sekiranya sepadan
dengan bahan asal.
Pindaan dan Tambahan • Pengubahsuaian atau sambungan adalah tidak dibenarkan.
• Mempunyai sambungan elektrik yang dipasang sejak masa dahulu dan perlu
dinaiktaraf.
• Suhu dikawal melalui reka bentuk seperti telaga udara dan tingkap udara
(fanlights) dan harus dipulihara dan dibaikpulih.
• Penghawa dingin hanya boleh dipasang jika pilihan asal tidak lagi boleh
digunakan. Kelulusan akan dinilai berdasarkan kes.
• Jika masih terdapat tangki air dan telaga pada sebahagian daripada
Utiliti dan
bangunan, ia perlu dipelihara dan dikekalkan.
Perkhidmatan
• Semua salur paip perlu berada dalam rusuk/ruang tambahan bangunan,
melainkan jika ia sebahagian daripada reka bentuk asal bangunan.
• Dibenarkan jika tersembunyi dari pandangan dan akses kepada bumbung
untuk penyelenggaraan masih dibolehkan.
• Perkhidmatan-perkhidmatan baru yang diperlukan seperti lampu dan sistem
keselamatan mesti dipasang dengan cermat dan tidak mengganggu
pandangan.
3.2-5
BAHAGIAN 1:
3.3 Garis Panduan Bagi Kerja Pemuliharaan Untuk Bangunan Kategori II
Definisi bangunan Kategori II adalah seperti berikut:

• Semua bangunan, tapak dan objek yang berkepentingan khas perlu dipelihara.
• Bangunan kediaman dan premis perniagaan oleh generasi yang telah lama menetap di George
Town ini dibina daripada pelbagai kepercayaan tradisional mereka. Penggunaan bahan-bahan
binaan seperti kedudukan tangga, sudut pintu dan lain-lainnya adalah berkaitan dengan
kepercayaan budaya pemilik dan penghuni bangunan
• Bangunan-bangunan adalah sebahagian daripada pusat komersil di kawasan bandar yang
menentukan karaktor dan berkesinambungan dengan skala manusia
• Identiti seni bina bangunan perlu bersesuaian dengan keperluan iklim dan keadaan tapak.
• Bangunan-bangunan yang menceritakan pengaruh budaya melalui skala hiasan dan bahan-
bahan yang digunakan dari aspek seni bina dan kebudayaan.
Rajah 3.3.1: Contoh rumah kedai Kategori II dengan ciri-ciri autentik
3.3-1
BAHAGIAN 1:
3.3.1 Aspek-Aspek Kerja Pemuliharaan Untuk Bangunan Kategori II

Jadual 3.3.1: Aspek-aspek yang perlu dipatuhi Bagi Kerja Pemuliharaan Untuk Bangunan Kategori II
• Memelihara atau mengekalkan semula kegunaan asal bangunan.

• Perubahan kegunaan asal atau kegunaan lain yang bersesuaian pada
Kegunaan Yang bangunan-bangunan warisan perlu mendapat kebenaran MBPP untuk
Dibenarkan memastikan pengekalan yang berterusan pada sesebuah bangunan.
• Mendapatkan khidmat nasihat daripada Jabatan Konservasi Warisan, MBPP
dan GTWHI untuk jenis guna bangunan yang bersesuaian.
• Hendaklah dikekalkan, dipulihara atau dipelihara.

• sekiranya telah berlaku perubahan perlu dipulihara kepada keadaan asal.
• Pemilik premis perlu mendapatkan khidmat nasihat daripada Jabatan
Konservasi Warisan, MBPP dan pejabat GTWHI untuk perkara-perkara:
i. Bentuk asal seni bina atau gaya bangunan;
ii. Landskap jalan yang tulen;
Ketulenan dan iii. Garis bumbung, landskap bumbung genting tanah liat, sudut
Interpretasi pandangan dari aras jalan, vista dan kerangka bumbung asli adalah
sebahagian daripada NKS bagi tapak UNESCO. Oleh itu, sebarang
cadangan perubahan perlu dipertimbangkan dengan sebaiknya; dan
iv. Garis panduan bagi pemuliharaan dan pengubahsuaian, kerja-kerja
tambahan, cara pembinaan tradisional dan lain-lain
Nota: Rujuk B1 di Jadual 3.1.2 untuk panduan Ketulenan dan Interpretasi.
• Keperluan membuat penyelidikan dan kajian tentang bangunan atau objek

daripada Kategori II sebelum membuat apa-apa cadangan
• Bahan penyelidikan adalah merangkumi:
i. Lukisan asal dari arkib MBPP;
Penyelidikan dan Data ii. Gambar, lukisan dan lain-lain maklumat lukisan;
Sejarah iii. Arkib keratan akhbar, dokumentasi pemilik atau persatuan yang
berkaitan; dan
iv. Sejarah lisan tempatan
Nota: Rujuk B1 (C) di Jadual 3.1.2 untuk Kaedah Penyelidikan.
• Ciri-ciri ruang pengudaraan, pekarangan laman, ruang dalaman, kawasan

belakang dan lain-lain hendaklah dikekalkan atau dipulihara kepada
keadaan asal bangunan.
• Sebarang kerja-kerja pengubahsuaian perlu lebih teliti dan penggantian
bahan-bahan sedia ada perlu mencapai profil yang sama atau setara dari
segi prestasi, reka bentuk, warna dan tekstur.
• Pindaan atau tambahan bangunan warisan adalah tertakluk kepada permit
Kerja-kerja Yang dan kelulusan MBPP.
Dibenarkan • Sebarang aktiviti perobohan, pengubahsuaian dan tambahan tanpa
kebenaran pada rupa bentuk bangunan hendaklah dipulihara kepada rupa
bentuk bangunan yang asal.
Nota:
1. Nota: Rujuk A2 di Jadual 3.1.1 untuk Prosedur Pembaikan, Perancangan dan Kawalan
Bangunan.
2. Rujuk 3.1.3 untuk Aspek-Aspek Kerja Pemuliharaan Untuk Bangunan Warisan
3.3-2
BAHAGIAN 1:
Jadual 3.3.1: Aspek-aspek yang perlu dipatuhi Bagi Kerja Pemuliharaan Untuk Bangunan Kategori II (sambungan...)
A. Prinsip-prinsip Am
• Ciri-ciri setiap bangunan warisan seharusnya dihormati apabila memohon
cadangan untuk pengubahsuaian. Usaha perlu dibuat bagi mengekalkan
ciri-ciri bangunan yang berbeza, terutamanya yang berkaitan dengan
kawasan warisan. Penggunaan bahan tempatan yang sesuai adalah
digalakkan.
• Pengubahsuaian memerlukan pemahaman mengenai struktur dan kaedah
pembinaan atau kegunaan masa lalu yang boleh diguna pakai dengan
syarat tidak memberikan impak yang besar dan dilakukan secara
bersederhana.
• Pemasangan fabrik baru perlu mengguna pakai selaras dengan fabrik
lama untuk mengekalkan ciri-ciri fabrik bersejarah secara berterusan.
• Maklumat mengenai perkembangan sejarah sesuatu bangunan, objek atau
tapak, yang mempunyai nilai yang bermakna hendaklah dipertimbangkan
untuk sebarang cadangan pengubahsuaian.
• Menilai kesan daripada kerja pindaan atau tambahan untuk mengenalpasti
unsur-unsur yang membentuk ciri khas bangunan berkenaan.
• Penambahan ke atas reka bentuk asal bangunan warisan termasuk
serambi, balkoni, beranda, dan hiasan pintu tidak seharusnya menjejaskan
kualiti bangunan.
• Sambungan baru pada keseluruhan bangunan warisan sedia ada sama ada
dalam skala, bahan atau keadaan yang berisiko merosakkan adalah tidak
dibenarkan.
B. Menambah Ketinggian Bangunan

• Ketinggian bahagian belakang
Pengubahasuaian dan bangunan rumah kedai tradisional
Tambahan adalah dalam bentuk teres satu tingkat.
• Ketinggian asal semua bangunan
hendaklah dikekalkan.
C. Tambahan di Halaman Belakang dan

Dapur
• Pemilik dinasihatkan untuk memulihara
ruang pengudaraan yang telah dilitupi Rajah 3.3.2: Lakaran sebuah
bagi memberikan akses kepada cahaya bangunan tanpa ruang
dan pengudaraan – menerapkan konsep pengudaraan dengan halaman
'bangunan hijau'. belakang yang terbuka
• Ruang pengudaraan di halaman
belakang hendaklah terbuka dan
dibenarkan menambah struktur satu
tingkat bangunan selaras dengan garis
panduan sekiranya ingin mewujudkan
struktur tambahan.
• Tambahan ketinggian dan tingkat
bangunan pada ketinggian yang
dibenarkan di belakang bangunan
hendaklah dipertimbangkan
• Permohonan hendaklah disertakan Rajah 3.3.3: Lakaran contoh
dengan PIW untuk menunjukkan reka sambungan satu tingkat di atas
bentuk yang mencerminkan ketulenan teres.
NKS TWD.
3.3-3
BAHAGIAN 1:
D. Belakang Bangunan Menghadap

Bangunan Kategori I
• Dalam keadaan tertentu bahagian
belakang bangunan boleh dilihat dari
pekarangan, atau ia berada
bersebelahan dengan bangunan
Kategori I
• Dalam kes ini, penjagaan perlu
diambil untuk mengekalkan
ketulenan dan integriti tapak Kategori
I.
• Sebarang sambungan kepada
Rajah 3.3.4 Pelan bangunan kategori
bangunan-bangunan kategori II
II bahagian belakang bangunan di
hendaklah dipertimbangkan tapak kategori I.
E. Tambahan Bangunan dengan Lorong

Belakang
• Ketinggian struktur sambungan baru
tidak boleh menghalang
pengudaraan atau laluan keluar
bangunan yang berjirannya.
• Oleh itu, ruang pengudaraan luaran
dan susunan teres tradisional
hendaklah dikekalkan atau
diubahsuai kepada rupa bentuk asal
sekiranya ia telah dirobohkan.
Pengubahasuaian dan
Tambahan Rajah 3.3.5: Tambahan bangunan
(sambungan...) dengan lorong belakang hendaklah
mengelakkan daripada pengurangan
cahaya dan keperluan pengudaraan
untuk bangunan berjiran.
F. Bangunan Membelakangi Belakang / Sisi Bangunan Jiran

• Jika sesebuah bangunan warisan telah dibina secara bersambung di
bahagian belakang atau sisi bangunan berjiran, kemungkinan kerja
sambungan di bahagian belakang adalah terhad berdasarkan keperluan
untuk menyediakan pengudaraan dan pencahayaan semula jadi untuk
mematuhi kehendak UKBS, keperluan lorong belakang dan laluan
kecemasan untuk kes kebakaran.
• Keperluan untuk pencahayaan dan pengudaraan semula jadi masih
terpakai kepada setiap bangunan walaupun dimiliki oleh pemilik yang
sama
Rajah 3.3.6: Contoh susunan

antara bahagian belakang rumah
kedai tanpa lorong belakang di
mana sambungan perlu
membenarkan pengudaraan dan
mengelakkan daripada
bersambung dengan bangunan
berjiran. Mengikut UKBS,
keperluan mengadakan lorong
belakang dan laluan keluar
adalah untuk kecemasan
apabila berlaku kebakaran.
3.3-4
BAHAGIAN 1:
Pengubahasuaian dan
Tambahan
(sambungan...)
Rajah 3.3.7: Susunan bahagian Rajah 3.3.8: Susunan bangunan

belakang ke bahagian sisi rumah tanpa lorong belakang
kedai tanpa lorong belakang menghadkan sebarang tambahan
menghadkan sebarang tambahan pada bangunan
pada bangunan.
Syarat-syarat untuk kerja-kerja sambungan ke atas bangunan Kategori II:

• Kelulusan Kerja Pembaikan dan Laporan Keadaan Bangunan;
• Kelulusan Pelan Bangunan dan Laporan Dilapidasi untuk kerja-kerja utama;
• Laporan kemajuan;
Sambungan untuk
• Kebenaran Merancang untuk pengubahsuaian penggunaan, menambah
Rumah Kedai Kategori
ketinggian, sambungan kepada bangunan, pembinaan struktur/bangunan
II
baru pada tapak Kategori II; dan
• Menyediakan laporan penyelenggaraan dan pembaikan setelah tamat
kerja-kerja sambungan ke atas bangunan.
• Halaman belakang yang

pada asalnya terbuka
ditukar kepada ruang
pengudaraan;
• Bilik tambahan direka
untuk bilik mandi dan
tandas di balkoni tingkat
satu; dan
• Tandas dan dapur di
tingkat bawah dinaiktaraf.
NOTA:
Ilustrasi ini adalah contoh-contoh diagram lakaran carta. Setiap kedai
sebenarnya berbeza dalam saiz dan keadaan persekitaran. Maka adalah
penting untuk membincangkan apa-apa cadangan dengan Jabatan Konservasi
Warisan MBPP atau GTWHI untuk menilai peluang-peluang dan batasan bagi
setiap tapak sebelum memulakan kerja ataupun membeli bangunan itu.
Rajah 3.3.9: Contoh sambungan di atas bangunan satu tingkat dengan ruang pengudaraan dan halaman belakang
terbuka.
3.3-5
BAHAGIAN 1:
• Kebanyakan rumah kedai di penjuru atau bersebelahannya tidak

dibenarkan membuat ruang tambahan kerana kedua-dua bahagian
hadapan dan sisinya dianggap sebagai fakad jalan.
Tapak-tapak Penjuru
• Dinding tinggi yang kosong harus dielakkan dan untuk tapak bersebelahan
dengan penjuru, sambungan di bahagian belakang tidak melebihi garis
bumbung.
• Binaan Warisan di Pulau Pinang tidak

semestinya terdiri daripada
bangunan-bangunan warisan secara
individu. Ianya termasuk kawasan di
mana bangunan-bangunan itu
terletak iaitu berkelompok dan
berorientasi. Begitu juga bahan-
bahan tradisional yang digunakan
untuk landskap jalan seperti granit,
bata, besi tuang dan pokok-pokok
asli, semuanya menyumbang kepada
NKS tapak yang mempunyai
kepentingan warisan.
• Pemandangan, vista, dan landskap
bumbung adalah penting kepada
keseluruhan NKS dalam TWD. Rajah 3.3.10: Pelan vista asal
Pengubahsuaian, sambungan dan sebelum sambungan
peningkatan ketinggian bangunan
Kategori II mesti mengambil Untuk mengelakkan kehilangan
pertimbangan di atas. vista:
• Sambungan belakang tidak
boleh melebihi garis bumbung
Nota: bersejarah sedia ada; dan
1. Rujuk Rajah 3.1.10 untuk panduan
• Tidak boleh menukar vista asal
melindungi vista, enklaf dan landskap
jalan untuk mengelakkan
jalan.
Melindungi Vista, kehilangan nilai ketulenan
Enklaf dan Landskap
Jalan
Sebelum Selepas
Rajah 3.3.11: Vista asal yang hilang akibat daripada kerja sambungan yang dibina
sebelum penyenaraian UNESCO pada 7.7.2008.
• Keperluan Tapak Sudut:

i. Perlu mengikut garis bangunan
warisan yang bersebelahan atau;
ii. Mengekalkan imej bangunan
asal; dan
iii. Mengelakkan daripada
menghasilkan sisi fakad
bangunan yang kosong dan
mencacatkan pandangan visual Rajah 3.3.12: contoh Vista dan Tapak
di atas garis bumbung. sudut di Zon Teras.
3.3-6
BAHAGIAN 1:
Melindungi Vista,
Enklaf dan Landskap
Jalan (sambungan...)
Cadangan Semasa
Rajah 3.3.13: Bangunan sudut asal di tapak pada masa kini - sambungan dibina
sebelum penyenaraian UNESCO 7.7.2008.
3.3.2 GPP Pemuliharaan Bangunan Kategori II

Jadual 3.3.2: Komponen-komponen Pemuliharaan Bangunan Kategori II
Perkarangan Bangunan
• Bahan-bahan asal, reka bentuk dan bahan kemasan yang digunakan.

• Pemasangan kemasan lantai yang baru hendaklah peka dan sensitive
dengan fakad hadapan.
• Saiz asal dan hiasan pada dinding dan pintu hendaklah dikekalkan dan
dibaikpulih.
Perkarangan/Laman/
Halaman
Rajah 3.3.14: Contoh Banglo di Lorong Steward di dalam sebuah kompaun atau
pekarangan dengan tembok dan pagar
Rajah 3.3.15: Contoh Rumah teres/Rumah kedai tahun 1900an di Lebuh Cannon
dengan pekarangan dan taman, tembok dan pintu.
3.3-7
BAHAGIAN 1:
Jadual 3.3.2: Komponen-komponen Pemuliharaan Bangunan Kategori II (sambungan…)
Kemasan dan Warna Bangunan

Warna bangunan bersejarah boleh diperolehi apabila dinding dikikis sehingga ke lapisan asasnya. Warna
dan bahan-bahan untuk pemuliharaan perlu dipilih melalui kaedah ini. (Rujuk Bahagian 4 untuk gaya rumah
kedai)
• Jenis-jenis Kemasan:
i. Plaster warna cat kapur – seperti pada kebanyakan bangunan dalam
TWD
ii. Plaster Shanghai – Bangunan selepas 1930 - 1960-an; dan
iii. Campuran Simen – Bangunan era awal kemodenan
Bahagian Luar/Dinding • Kemasan asal hendaklah dikekalkan dan dipulihkan.

• Lukisan atas kemasan asal seperti Shanghai plaster, adalah tidak
dibenarkan. Skim warna atau cat yang digunakan hendaklah berpadanan
dan mengharmonikan karaktor bangunan warisan dan landskap jalan.
• Jika lepaan warna cat kapur ialah bahan asal, maka cat baru yang
berasaskan air atau cat kapur hendaklah digunakan semula.
• Kelulusan daripada MBPP mesti diperolehi sebelum memulakan kerja.
• Jenis-jenis kemasan:
i. 'Ta Chi', Minyak 'Tong' - Kerja kayu Tradisional Cina;
ii. Kemasan minyak Kampong – Kerja kayu Tradisional Melayu;
iii. Minyak kayu/pewarna - Kerja kayu; dan
Kerja Kayu di bahagian
iv. Cat minyak – untuk kerja besi atau kayu
Luar
• Skim warna atau cat yang digunakan hendaklah berpadanan dan
mengharmonikan karektor bangunan warisan dan landskap jalan.
• Kelulusan daripada MBPP mesti diperolehi sebelum memulakan kerja.
Bumbung Bangunan
• Jenis Bahan Bumbung:

i. Reka bentuk V atau U, tidak gerlis/ tanpa glasair, warna semula jadi
jubin tanah liat. Kayu belati dijadikan rabung kepada cucur atap pada
kasau lintang/ gulung-gulung yang mendatar (rasuk bumbung) -
Rumah kedai, banglo, gudang dan lain-lain
ii. Jubin bumbung tanah liat jenis Marseilles (India atau Perancis). Kayu
belati disusun mendatar disokong oleh sistem kekuda bumbung -
banglo, bangunan pejabat di Lebuh Pantai
iii. Sabak (slate) bumbung – Disokong oleh lapisan kayu, pada kasau
Jubin – Semua lintang (purlins) - gudang, bumbung gereja dan pejabat-pejabat di
Bumbung Lebuh Pantai
• Kaedah pemasangan yang asal dan

profi jubin hendaklah dikekalkan dan
dipulihkan.
• Jubin peranakan adalah tidak
dibenarkan.
• Jubin Marseilles adalah tidak sesuai
Rajah 3.3.16: Contoh Jubin Peranakan
untuk rumah kedai yang dibina
sebelum tahun 1930-an.
• Jenis-jenis rabung bumbung:

i. Binaan bata ditinggikan arasnya dan bahan bata berongga untuk
pengudaraan – rumah kedai;
ii. Plaster cat kapur atau jubin berbentuk V - Rumah kedai, gudang,
Rabung Bumbung,
pejabat, banglo di Lebuh Pantai; dan
Bumbung Tebar Layar
iii. Jubin rabung bumbung dan bentuk hiasan atas finia (Marseilles)
dan Dinding Dwi Tuan
digunakan untuk tapak sudut, bumbung dua tingkat untuk banglo dan
lain-lain
• Bentuk asal perlu dikekalkan dan dipelihara.
• Unsur-unsur asal yang hilang perlu diguna semula.
3.3-8
BAHAGIAN 1:
Rabung Bumbung, A. Bumbung tebar layar di akhir tembok bumbung/ dinding dwi tuan
Bumbung Tebar Layar • Ciri-ciri reka bentuk asal ialah lapisan daripada jubin tanah liat untuk tebar
dan Dinding Dwi Tuan layar hujung tembok
(sambungan…) • Pendakap yang menghubungkan dinding dwi tuan bersama-sama.
• Tebar layar di hujung tembok bumbung mempunyai kepentingan budaya
dan ketulenan yang perlu dipelihara.
Foto 3.3.17: Bumbung genting tanah Foto 3..3.18: Pendakap yang mengikat dinding
liat untuk penutup tebar layar dwi tuan
B. Binaan bata tengah pada dinding pemisah ditinggikan di atas jubin

bumbung yang membahagikan setiap unit.
• Rumah kedai terawal di Pulau Pinang – Tidak mempunyai dinding pemisah
yang ditinggikan – semua bumbung bersambungan dengan jiran; dan
• Rumah kedai yang dibina kemudiannya – mempunyai dinding pemisah
yang ditinggikan – sebagai pembahagian dengan bangunan berjiran.
• Binaan bata tengah pada dinding pemisah perlu dipelihara.
• Bumbung bicu adalah bumbung curam yang ditinggikan di atas rabung

bumbung pada garis bumbung sedia ada.
• Mengekalkan atau memulihara Bahan bumbung asal, perincian cucur atap,
Bumbung bicu (Jack-
papan fascia dan tingkap untuk pengudaraan
Roof)
• Bumbung bicu yang sedia ada perlu dikekalkan.
• Bumbung bicu yang baru hanya dibenarkan pada sambungan bahagian
belakang bangunan untuk tujuan pengudaraan semula jadi.
• Jendela langit adalah bukan ciri-ciri seni bina asal Pulau Pinang.
• Mengekalkan reka bentuk asal rumah kedai untuk memperolehi cahaya
Jendela langit (Skylight) dan pengudaraan semula jadi.
• Jendela langit yang boleh dialihkan di ruang pengudaraan boleh
dipertimbangkan.
• Tingkap dormer adalah bukan ciri-ciri seni bina asal Pulau Pinang.
• Tingkap dormer yang baru adalah tidak dibenarkan untuk rumah kedai.
Tingkap Dormer
• Cadangan Laluan baru ke tingkap dormer boleh dipertimbangkan untuk
bangunan besar sekiranya ia tersembunyi daripada pandangan umum.
3.3-9
BAHAGIAN 1:
• Cucur atap, unjuran dan ciri-ciri sokongan adalah spesifik dan khusus
untuk setiap gaya seni bina
• Jenis cucur atap:
i. Jubin tanah liat yang rata dan bertingkat, pendakap sesangga bata
pada hujung tembok rumah kedai tradisional tanpa talang air hujan;
ii. Papan kayu belati dan papan fascia yang terdedah. Sesangga Bata
Cucur Atap yang atau kayu Corbel bagi rumah kedai/banglo dengan atap yang
Menjurai menjurai; dan
iii. Pendakap konkrit dan papan siling dengan corak manik (1920) bagi
Bangunan-bangunan selepas tahun 1920-an, rumah kedai, banglo dan
bangunan komersil
• Bentuk asal perlu dikekalkan dan dipulihkan.

• Tidak dibenarkan menggunakan cucur atap baru dan sokongan lain.
• Talang air hujan dan paip salur ke bawah adalah bukan ciri asal rumah
kedai.
• Talang air hujan dan paip salur ke bawah adalah sebahagian daripada reka
bentuk daripada era awal 1900-an.
Talang Air Hujan
• Bumbung tanpa talang air hujan hendaklah dikekalkan.
• Talang air hujan untuk kawasan baru/tambahan boleh dipertimbangkan
mengikut kes.
• Perlu mendapatkan Kelulusan daripada MBPP.
Fasad Hadapan/Sisi Bangunan

Terdapat pelbagai gaya Fakad warisan – Rujuk Bahagian 4 untuk panduan mengenai gaya-gaya asal fakad
rumah kedai.
• Fakad asal untuk bangunan hendaklah dikekalkan atau dipulihkan dan

bahan-bahan asal perlu dikekalkan.
• Perobohan, pindaan dan penambahan kepada keadaan asal atau estetik
Fasad Bangunan
fakad hadapan adalah tidak dibenarkan.
• Pertukangan batu yang asal, mortar dan plaster hendaklah dikekalkan
sebaik mungkin.
A. Ciri-ciri jenis bangunan

• Ciri-ciri jenis bangunan di bawah rasuk bumbung dan rasuk tingkat satu:
i. Dicat berdasarkan cerita sejarah/mural;
ii. Hasil kerja potong dan tampal porselin 'Chien Nien' ; dan
iii. Acuan mortar kapur.
• Perkara di atas terdapat dalam rumah kedai, banglo dan bangunan

komersil pada abad ke-20.
• Perlu diperbaiki, dipulihkan atau dibangun semula, dengan menggunakan
bahan-bahan asal jika ditemui bukti sokongan mengenai binaan
bangunan.
B. lantai kayu jenis bidai

Fasad Atas (di bawah
• Jenis-jenis bidai:
bumbung)
i. Bidai berketinggian tingkap - Semua penutup anak tingkap boleh
digerakkan;
ii. Bidai berketinggian pintu - Dua panel ram yang boleh digerakkan
ditambah panel tetap di setiap daun; dan
iii. Bidai berpenutup tetap.
• Rujuk Jilid I Bangunan Warisan George Town untuk panduan gaya asal
bidai
• Kerja-kerja memperbaiki, membaik pulih atau membina semula perlu
menggunakan bahan-bahan asal. Penggantian elemen yang hilang
hendaklah mengikuti reka bentuk asal.
• Penggunaan lapisan cermin biasa atau yang berwarna sedikit dibenarkan di
atas bidai sekiranya ia adalah sebahagian daripada reka bentuk asal.
3.3-10
BAHAGIAN 1:
C. Birai adalah belakang pintu mempunyai ketinggian sama dengan bidai yang
diperbuat dari kayu atau menggunakan besi tuang.
• Aktiviti memperbaiki, membaik pulih atau membina semula hendaklah
menggunakan bahan-bahan asal.
D. Tingkap baru pada bahagian dalam - Reka bentuk berasal dari 1890-an
dan seterusnya.
• Pembinaan struktur diperlukan jika ruang dalaman menggunakan
penghawa dingin atau bertujuan untuk mengurangkan bunyi bising dari
luar.
• Saiz dan lebar kerangka daun kayu perlu sepadan dengan daun kerangka
penutup bidai.
• Penggunaan lapisan cermin biasa atau lutsinar adalah dibenarkan.
E. Dinding Rendah (Spandrel)

Fasad Atas (di bawah • Terletak di bawah bidai dan di atas kaki lima hala rasuk yang daripada
bumbung) pelbagai jenis di kawasan rumah kedai iaitu :-
(sambungan..l) i. Susunan bata yang dibina dengan ringkas mengggunakan acuan
plaster kapur;
ii. Susunan bata yang dibina dengan blok pengudaraan Cina (berwarna
hijau);
iii. Bata yang dibina dengan panel besi tuang; dan dihiasi dengan hasil
kerja 'Chien Nien'.
• Rujuk Lampiran A Bangunan Warisan George Town untuk panduan gaya

dinding rendah asal.
• Aktiviti memperbaiki, membaik pulih atau membina semula hendaklah
menggunakan bahan-bahan asal.
F. Balkoni
• Balkoni yang terletak di fakad hadapan atau sisi adalah sebahagian
daripada ciri- ciri rumah kedai.
• Bahan asal perlu dikekalkan atau dipulihara semula kepada keadaan asal.
• Permukaan pada bahagian sisi adalah sebahagian daripada reka bentuk

asal iaitu :-
i. Bata bertingkat dan jubin tanah liat membentuk unjuran di atas
bukaan; dan
Fasad Sisi
ii. Kayu bidai padu atau ram
• Bahan asal perlu dikekalkan atau dipulihara semula kepada keadaan asal.
• Bukaan baru pada dinding sisi akan dipertimbangkan mengikut merit kes
Kaki lima Bangunan – Beranda

Adalah kawasan di tingkat pertama sebuah bangunan yang ditetapkan sebagai ruang awam. Pintu masuk ke
bangunan mempunyai ruang jarak minimum lima kaki yang membentuk laluan kaki lima.
• Merupakan ruang budaya ketara yang sering digunakan untuk aktiviti

upacara sembahyang dan kesyukuran yang bertujuan memohon
perlindungan kepada penghuni bangunan.
Kaki Lima Bangunan • Reka bentuk asal siar kaki seperti pintu gerbang dan arked hendaklah
dikekalkan.
• Ciri-ciri hiasan asal hendaklah dikekalkan dan dipulihara
• Ruang perlu terbuka dan tidak boleh mempunyai apa-apa halangan
A. Jubin hiasan dinding pada asalnya diletakkan sebagai panel “dado” di
bawah dua bukaan utama pintu. Ia dipasang menggunakan kapur mortar.
• Rujuk Helaian Gaya Rumah Kedai untuk jenis jubin yang digunakan:
Dinding Kaki Lima
i. Jubin corak timbul dengan garis tiub; Majolica;
ii. Jubin bercetak corak;
iii. Jubin seramik 4 "x 4" (Jepun) – rumah teres sekitar tahun 1930-an;
3.3-11
BAHAGIAN 1:
iv. Mosaic, jubin kecil direka dalam lembaran- sekitar 1950-an;

v. Terrazzo (in-situ, jarang digunakan dalam TWD) - Bangunan Era Awal
Kemodenan; dan
vi. Panel Kayu - Gaya awal di Pulau Pinang.
• Panel kayu gaya awal Pulau Pinang hendaklah dikekalkan kepada reka
bentuk asal.
Dinding Kaki Lima
• Jubin hiasan sedia ada perlu dikekalkan dan dipulihara.
(sambungan…)
• Penggunaan jubin dado yang baru boleh dipertimbangkan mengikut kes.
B. Bahan Binaan Dinding

• Jenis bahan binaan:
i. Dinding kemasan pada kaki lima diperbuat daripada plaster kapur
• Bahan sedia ada perlu dikekalkan dan dipulihara

• Ketinggian lantai perlu dipulihara kepada keadaan asal.
• Jubin seramik berkilat adalah tidak dibenarkan.
• Lantai sedia ada hendaklah dikekalkan dan dibiar terdedah tanpa ditutupi
bahan lain.
• Lantai sedia ada perlu dikekalkan dan sekiranya dipulihara hendaklah
menggunakan kepingan granit.
• Pembinaan laluan baru tidak dibenarkan kecuali untuk akses golongan
kurang upaya
A. Jenis lantai:
i. Papak Granit/blok;
Lantai Kaki Lima
ii. Jubin tanah liat sama ada corak berlian atau 'I' ;
iii. Jubin tanah liat “encaustic” individu dengan warna yang berbeza;
iv. Jubin simen dengan corak berwarna – rumah teres sekitar tahun 1920
- 1930;
v. Jubin kecil Mosaic, direka dalam set lembaran - sekitar 1950-an; dan
vi. Terrazzo - Bangunan era awal kemodenan. (jarang dalam TWD).
B. Granit papak tepi menandakan sempadan jalan kaki lima.

C. Tangga granit dan jambatan merentasi Parit - struktur asal tepi parit
adalah daripada bata kejuruteraan.
D. Tanjakan untuk motosikal adalah di sebelah tangga seberang parit
• Jenis siling kaki lima
i. Struktur lapisan kayu dan kayu jeriau yang terdedah di tingkat atas ;
ii. Kayu jalur siling dengan ukiran hiasan; dan
Siling Kaki Lima iii. Lantai konkrit bertetulang yang terbuka (jarang dalam TWD).
• Profil siling/reka bentuk asal hendaklah dikekalkan.

• Ciri-ciri hiasan asal hendaklah dikekalkan dan dipulihara.
Fasad Belakang Bangunan
• Bukaan yang asal adalah lebih ringkas berbanding fakad hadapan dan
diperbuat daripada bahan yang sama
• Kemasan dinding lepaan kapur termasuk fakad depan menggunakan
Tingkat Pintu dan Liang
plaster Shanghai.
Undara
• Bahan-bahan asal perlu dikekalkan dan dipulihara.
• Bukaan baru adalah dibenarkan dan hendaklah menggunakan bahan yang
serupa dengan bukaan fakad hadapan.
• Rujuk Penutup Bumbung Dapur, teres berjubin tanah liat.

Teres • Ruang kediaman baru di atas teres yang dibenarkan tertakluk kepada
ketinggian/ bahan dan keperluan pengudaraan.
3.3-12
BAHAGIAN 1:
• Ciri-ciri dinding sempadan belakang

i. Hiasan dinding asal.
ii. Bahagian belakang adalah dinding bata dan berplaster dengan
bukaan ke lorong belakang.
Dinding Sempadan
iii. Sambungan baru - di atas kawasan dapur asal.
Belakang
• Ketinggian dan ciri hiasan asal hendaklah dikekalkan dan dipulihara.
• Sambungan baru pada dinding adalah dibenarkan dan tidak menghalang
bangunan berjiran dari aspek pengudaraan, pencahayaan dan lain-lain.
Lantai Bangunan
• Rujuk lembaran gaya rumah kedai apabila jenisnya digunakan.

i. Jubin tanah liat jubin sama ada bercorak berlian atau 'I';
ii. Jubin tanah liat “encaustic” individu dengan warna yang berbeza-beza;
iii. Jubin simen dengan corak berwarna – rumah teres sekitar 1930an;
iv. Jubin kecil Mosaic, direka dalam set lembaran - sekitar 1950-an; dan
v. Terrazzo – pada bangunan era awal kemodenan. (jarang digunakan
dalam TWD).
Tingkat Bawah
• Ketinggian tingkat asal hendaklah dikekalkan.
• Kemasan asal hendaklah dikekalkan dan dipulihara.
• Penggantian bahan-bahan yang rosak hendaklah sepadan dengan bahan
asal.
• Untuk ruang basah seperti tandas dan dapur, lantai konkrit kalis air boleh
digunakan
• Lantai kayu tradisional di gelegar kayu bertindak sebagai sebahagian

daripada struktur asal bangunan yang memisahkan dinding dwi-tuan
• Bahan asal perlu dikekalkan dan dipulihara.
A. Aras lantai sedia ada dan komponen struktur asal termasuk kayu rasuk
utama atau rasuk keluli I, gelegar lantai kayu dan papan lantai kayu.
• Komponen sedia ada hendaklah dikekalkan dan dipulihara.
B. Struktur sedia ada daripada komponen tingkat ini termasuk kayu rasuk
utama atau rasuk keluli I, gelegar lantai kayu dan lantai kayu papan.
• Tidak dibenarkan menggunakan bahan yang kekal dan memudahkan
untuk digantikan atau dipulihara pada masa akan datang.
C. Keperluan penggunaan baru untuk perlindungan kebakaran ke atas lantai

Tingkat Atas
kayu.
• Tidak dibenarkan menambah berat kepada struktur yang sedia ada atau di
luar kapasitinya.
D. Penambahan tandas di kawasan dalaman tingkat satu struktur sokongan

baru dari tingkat bawah mesti mengelakkan kerosakan pada bata asal,
granit, tapak dan cerucuk/tiang bakau.
• Lantai konkrit kalis air boleh digunakan untuk ruang basah seperti tandas
dan dapur.
E. Sambungan untuk membina tandas/bilik mandi adalah lebih baik dibina

di bahagian belakang bangunan.
• Dibenarkan jika struktur asal tidak terjejas.
• Rujuk Komponen Halaman Dapur dan Pengudaraan
3.3-13
BAHAGIAN 1:
• Lantai mezanin sedia ada boleh dikekalkan atau diubahsuai kerana tingkat
mezzanine bukan sebahagian daripadan susun atur asal bangunan.
• Tingkat mezanin baru boleh dipertimbangkan tertakluk kepada ketinggian
Tingkat Mezanin lantai sedia ada dan perlu mematuhi piawai UKBS.
• Semua jenis bahan dibenarkan kecuali konkrit bertetulang. Pemilihan
bahan yang digunakan hendaklah serasi dan harmoni dengan struktur
yang sedia ada dan tertakluk kepada UKBS.
Siling Bangunan
• Jenis-jenis siling
i. Struktur aras atas yang terbuka iaitu lantai papan kayu dan gelegar kayu
– aras yang lebih rendah;
ii. Kayu jalur siling dengan ukiran hiasan - di bawah lantai bumbung.;
iii. Panel siling 4 ‘ x 4’ yang rata dengan kayu kumaian - aras yang lebih
rendah;
iv. Terdedah daripada struktur teres lantai jubin tanah liat; dan
Siling v. Papak konkrit yang terbuka.
• Reka bentuk siling asal hendaklah dikekalkan dan dipulihara.

• Bahagian yang rosak boleh diganti semula dengan padanan atau bahan
yang sama.
• Siling baru dibenarkan tertakluk kepada ruang dalaman yang mengekalkan
ciri-ciri asal seperti birai hias, gerbang, hiasan utama dan stuko terbuka.
• Pemasangan kerangka aluminium atau logam adalah tidak dibenarkan.
Dinding
• Jenis-jenis dinding:
i. Bata tanah liat galas beban - mortar kapur dan lepaan kapur;
ii. Bata tanah liat galas beban – ditambah dengan tiang-tiang konkrit
(1900);
iii. Rasuk konkrit dan sistem pengikat – diperbuat dengan tanah liat atau
simen bata – mortar kapur/plaster (1910-an-1970-an); dan
Dinding Dwi Tuan/
iv. Rasuk konkrit dan sistem pengikat - pengisian tanah liat atau simen
Dinding Pemisah
bata - simen mortar/campuran (1970-an).
• Kerja membaiki adalah dibenarkan dan berpandukan reka bentuk, bahan

dan kaedah pembinaan asal.
• Bahan yang digunakan tidak boleh merosakkan integriti struktur dinding
dan menyebabkan gangguan kepada bangunan yang berjiran
A. Bukaan pada dinding pemisah untuk penyambungan unit-unit.

• Bukaan dibenarkan pada kes-kes tertentu, tertakluk kepada kestabilan
struktur bangunan.
• Jumlah kelebaran bukaan hendaklah tidak melebih 50% daripada jumlah
Bukaan Baru kepanjangan dinding pemisah.
B. Dinding Dalaman - 900 kepada dinding dwi tuan. Dinding dengan

komponen bata boleh dibuat bukaan.
• Kebenaran adalah mengikut kes
• Ciri-ciri Kerja Batu - Bata tersusun, birai hias plaster kapur, gerbang,
arkitraf.
• Ciri-ciri Kerja Kayu - Ukiran tradisional, almari dinding tradisional dan di
Ciri-ciri Hiasan
tingkat bawah terdapat kekisi/dinding pembahagi kekal dan pintu.
• Ciri-ciri asal hendaklah dikekalkan dan dipulihara. menggunakan bahan
tradisional atau bahan yang hampir sama.
3.3-14
BAHAGIAN 1:
Pengudaraan
Bangunan rumah kedai yang panjang dengan dua bumbung curam atau lebih yang dipisahkan oleh telaga
udara berfungsi untuk membolehkan pengudaraan dan penyejukan di ruangan bawah. Telaga udara ini juga
memberikan akses keluar untuk menyelenggara bumbung yang curam.
Di bawah telaga udara adalah kawasan granit tepi dan lantai mempunyai longkang yang akan melorongkan
air ke parit yang terlindung. Kebiasaannya air akan mengalir ke hadapan bangunan dan parit jalan.
• Telaga udara terletak selepas bumbung curam pertama.

Saiz dan Lokasi • Terdapat bangunan yang mempunyai lebih daripada satu telaga udara.
• Saiz dan lokasi asal telaga udara hendaklah dikekalkan dan dipulihkan.
• Kemasan asal batu granit.

• Hendaklah dikekalkan dan dipulihkan. Penggantian komponen yang rosak
Kemasan Lantai atau pemasangan bahan-bahan baru hendaklah sama atau seakan dengan
bahan-bahan asal.
• Menaikkan aras sedia ada adalah tidak dibenarkan.
• Lubang asal di tingkat satu di sekeliling bukaan telaga udara. Penggantian

atau pemasangan pengatup/dinding/birai yang baru.
Tingkap, Pengatup dan
• Hendaklah dikekalkan dan dipulihkan.
Liang-Liang Angin –
• Penggantian bahan yang rosak atau pemasangan bahan-bahan baru
tingkat atas
hendaklah bahan sama atau seakan dengan bahan-bahan asal.
• Pemasangan bahan-bahan moden lain adalah tidak dibenarkan.
• Secara tradisinya telaga udara adalah ruang terbuka tanpa penutup

bumbung.
• Bumbung lutsinar yang ringan untuk menutupi melalui bawah cucur atap
boleh dibenarkan.
Penutup Bumbung • Penutupan secara kekal adalah tidak dibenarkan.
• Penutup bumbung mudah alih yang kemudiannya boleh dikeluarkan
adalah dibenarkan.
• Pengisian telaga udara hingga ke lantai - Tiada struktur lain dibenarkan
dalam kawasan telaga udara dan lantainya.
Halaman Dapur dan Pengudaraan – Laman Belakang

Kawasan dapur adalah tambahan kepada keseluruhan bangunan – terdiri dari satu tingkat dan direka untuk
membolehkan sistem perparitan dan pengudaraan yang baik. Terdapat beberapa jenis laman
belakang/dapur.
• Lokasi penutup bumbung

i. Secara tradisinya di bawah teres (tingkat pertama) bersebelahan
dengan telaga udara terbuka - rumah kedai;
ii. Di bawah bumbung berjubin dengan bumbung bicu untuk
pengudaraan - Bersebelahan dengan telaga udara; dan
iii. Di bawah konkrit tetulang pada teres, di sebelah telaga udara
Penutup Bumbung
• Bumbung baru berprofil curam di atas dapur belakang adalah dibenarkan
tertakluk kepada ketinggian bumbung.
• Pemadanan bahan bumbung perlu mengikuti bahan pada bumbung
utama.
• Bahan seperti zink, asbestos, dek logam dan lain-lain adalah tidak
dibenarkan
• Pembinaan ruang kediaman di atas ruang dapur dibenarkan tertakluk

kepada ketinggian/bahan-bahan dan pengudaraan.
Telaga Udara
• Struktur baru tidak dibenarkan dalam telaga udara/ruang terbuka.
• Jendela langit yang boleh dialih adalah dipertimbangkan
3.3-15
BAHAGIAN 1:
• Tangga di luar bangunan dibenarkan bagi tujuan laluan keluar sewaktu

kecemasan.
• Boleh dikekalkan atau dipinda tertakluk kepada kegunaan premis dan
Tangga Luar
keperluan.
• Bahan yang digunakan adalah tertakluk kepada keperluan pihak berkuasa,
seperti Bomba.
Tandas/Bilik Air • Pembinaan tandas baru adalah tertakluk kepada kelulusan oleh MBPP
Tangga
• Kedudukan tangga asal dan reka bentuk oleh tukang yang mahir.
• Mengubah suai semula tangga kayu asal dengan anak tangga bata atau
granit.
• Penambahan tangga baru memerlukan kelulusan dari Bomba.
• Tangga sedia ada hendaklah dikekalkan dan dipulihara.
• Bahan tradisional digunakan bertujuan untuk membaiki atau menambah
Tangga baik kemasan asal.
• Tangga baru dibenarkan sekiranya perlu mengikut kes.
• Tangga baru yang diperbuat daripada konkrit tetulang hendaklah
mempunyai kemasan kayu termasuk jerejak dan pelepar.
• Reka bentuk kesenian asal yang merangkumi jerejak dan pelepar perlu
dikekalkan dan digunakan.
• Sebarang tambahan Tangga baru memerlukan kelulusan Bomba
Ciri-ciri Lain
• Perigi sedia ada perlu dikekalkan dengan memelihara keadaan asalnya.

Perigi • Jika didapati perigi telah mengalami pengubahan, ia perlu dipulihara dan
berkeadaan selamat
Sistem Mekanikal dan Elektrik
• Pengawasan kamera CCTV dan kelengkapan berkaitan.

• Dibenarkan – pemasangan alat-alat keselamatan baru tertakluk kepada
Pengawasan
keperluan kesesuaian, tidak mengganggu kedudukan, visual yang tidak
Keselamatan
terlalu menonjol dari segi reka bentuk dan warna.
• Mesti mengelakkan kecacatan fabrik binaan asal.
• Tidak dibenarkan paip saluran elektrik pada permukaan luaran fakad untuk
laluan kabel ke meter TNB.
• Pendawaian dalaman sama ada:
i. Pendawaian saluran di luar; dan
ii. Pendawaian dalam konduit dan ditanam dalam dinding sedia ada.
Saluran Bekalan Elektrik
• Pada kawasan kaki lima atau lorong belakang bangunan.
• Saluran yang bukan utama perlu dikurangkan untuk mengelakkan risiko
kerosakan yang tidak diingini.
• Pemasangan saluran hendaklah menggunakan klip logam dan tidak
menggunakan simen portland.
• Tidak dibenarkan paip penyaman udara dan saluran pada fakad luaran.
• Pemasangan paip penyaman udara dibenarkan pada permukaan dinding
Unit-unit Penyaman
belakang atau di belakang ruang pengudaraan dan hendaklah bersalut dan
Udara
dalam keadaan kemas.
• Tidak dibenarkan kompresor penyaman udara di hadapan fakad.
3.3-16
BAHAGIAN 1:
• Posisi pemasangan unit-unit penyaman udara:

i. Di bahagian luar bangunan hendaklah terletak di tempat yang kurang
penglihatan umum;
ii. Di ruang dinding dwi-tuan berhampiran kaki lima rumah kedai sahaja
Unit-unit Penyaman
dan
Udara (sambungan…)
iii. Di bahagian halaman belakang/kawasan dapur
iv. Terlindung daripada bingkai dengan reka bentuk yang bersesuaian
seperti kekisi kayu atau skrin logam supaya harmoni dengan fakad
belakang bangunan
• Tidak dibenarkan pemasangan baru di aras bawah.

Jilid Penyejuk • Pemasangan dibenarkan pada posisi yang terlindung dan berasingan bagi
Pembolehubah (VRV) VRV manakala untuk bangunan yang lebih besar memerlukan ruang lantai
yang sesuai.
• Diletakkan di halaman belakang dan tidak menyekat pandangan fakad

Piring TV Satelit
hadapan.
• Mengutamakan Skrin yang harmoni dengan fakad bangunan yang terdiri

daripada bahan seperti kekisi kayu atau skrin logam.
Tangki Air
• Tangki air dan pemasangan lain di bahagian luar bangunan hendaklah
terlindung dari penglihatan umum.
• Pemasangan lif untuk bangunan tambahan.

• Aci lif hendaklah tidak melebihi daripada tambahan bumbung baru.
Lif
• Penggunaan ‘Motorroom-less lifts’ adalah dibenarkan. Ruang pit mesti
mengelakkan kerosakan kepada asas-asas dan tapak.
• Kipas ekzos hendaklah diletakkan di halaman belakang dapur atau di

Kipas Ekzos
lorong belakang.
Dapur
• Lokasi akan dikaji semula berdasarkan kes.
• Pemasangan lampu hendaklah diletakkan di tempat yang terlindung dan

harmoni dengan fakad bangunan
• Lampu limpah/lampu hiasan adalah tidak dibenarkan.
Lampu Luar
• Lampu warna-warni atau lampu putar adalah tidak dibenarkan.
• Mentol lampu yang dipasang terus pada fabrik bangunan adalah tidak
dibenarkan.
Kipas Pengudaraan
• Tidak dibenarkan untuk bangunan warisan.
pada Bumbung
Panel Solar • Pemasangan di bumbung hadapan tidak dibenarkan.
Menara Telekomunikasi • Pemasangan hendaklah terlindung dari penglihatan umum.
Kebersihan, Kerja Paip dan Sistem Saliran Perparitan
• Dibenarkan saluran paip untuk bekalan air dan perlu direka bentuk pada
bahagian dalam dinding bangunan.
• Saluran paip untuk bekalan air hendaklah dipasang dengan klip logam
Kerja paip pada permukaan dinding.
• Pemasangan saluran hendaklah menggunakan klip logam dan tidak
menggunakan simen Portland.
• Mengurangkan saluran yang menyebabkan kerosakan.
• Pemasangan paip sisa kotoran dan perangkap lantai perlu mengikuti

peraturan-peraturan yang ditetapkan.
• Reka bentuk bawah tanah dapat mengelakkan kerosakan pada asas
Paip Sisa
bangunan warisan.
• Jubin lantai asal yang dialihkan untuk kerja pemasangan paip perlu
digantikan dengan bahan yang sama sekiranya telah rosak.
3.3-17
BAHAGIAN 1:
• Menyediakan sistem perparitan yang terancang di perimeter bangunan

untuk memastikan tiada limpahan air terhadap bangunan, dinding asas
atau berlaku kebocoran dalam bangunan.
• Penggunaan landskap yang mempercepatkan proses penyejatan air di
Perparitan
sekitar bangunan warisan.
• Sistem perparitan dalaman melalui ruang pengudaraan perlu dikekalkan
manakala saluran air konkrit bangunan perlu dielakkan.
• Dinding bangunan perlu diberi keupayaan pengudaraan.
• Pemasangan paip najis/pengudaraan hendaklah terlindung daripada

Paip najis/
bahagian bumbung hadapan dan pandangan dari aras jalan.
Pengudaraan
• Hendaklah dipasang mengikut keperluan.
Pindaan
Tingkat Bawah Tanah • Binaan ruang bawah tanah (basement) yang baru tidak dibenarkan kerana
(Basement) ia bukan daripada ciri-ciri bangunan bersejarah.
• kolam renang perlu menghindari dari pergerakan air ke dalam dinding

bangunan dan ke kawasan bersebelahannya.
Kolam Renang • Kolam renang boleh dibenarkan mengikut kes/merit dalam bangunan
warisan.
• Kolam renang di halaman dibenarkan mengikut kes tertentu.
• Ciri hiasan elemen air dalam bangunan boleh meningkatkan tahap

kelembapan yang tinggi dan menggalakkan pertumbuhan fungus dan
Ciri Hiasan Air kulat yang berbahaya.
• Ciri hiasan air pada bahagian dalaman dan luaran boleh dibenarkan
mengikut kes tertentu
Sambungan atau Tambahan
A. Bumbung curam yang baru untuk sambungan bahagian belakang

• Bahan untuk bumbung baru harus sepadan dengan bumbung utama dari
segi warna, tekstur, material, profil dan struktur dalaman.
B. Bumbung jenis rata - berdasarkan kerja sambungan kontemporari

• Hanya dibenarkan jika digunakan sebagai bumbung untuk taman hijau
berdasarkan kes.
Sambungan Bumbung
C. Bumbung Bicu baru
• Bumbung bicu dibenarkan untuk sambungan di belakang sahaja.
D. Tingkap Dormer baru

• Tingkap Dormer tidak dibenarkan.
E. Jendela langit baru

• Jendela langit tidak dibenarkan.
• Fakad baru perlu bercirikan tradisional (untuk dipadankan dengan sedia

ada) atau gaya kontemporari.
Fakad Tambahan • Penggunaan bahan moden adalah dibenarkan tetapi hendaklah direka
berpadanan dengan fakad warisan tradisional dan persekitaran landskap
jalan dari segi tekstur, profil warna dan prestasi
• Penggunaan kanopi bahagian atas di tingkat 2 dibenarkan dengan syarat

ia tidak mengganggu cara reka bentuk dan mematuhi keperluan jabatan-
Tambahan atas Fakad jabatan yang berkaitan.
• Bahan bumbung tradisional perlu digunakan.
• Bahan seperti logam, lembaran asbestos atau PVC tidak dibenarkan
3.3-18
BAHAGIAN 1:
• Papak lantai konkrit yang baru adalah dibenarkan iaitu kemasan lantai
Tingkat atas hendaklah sepadan dengan yang sedia ada dari segi tekstur, warna dan
bahan.
• Blok baru akan diberikan warna halus yang sesuai dan adunan kemasan
yang melengkapkan kerja memulihara dan tidak mengurangkan karaktor
Kemasan persekitaran.
• Menggunakan bahan yang sama atau hampir dengan kemasan yang sedia
ada.
• Penjagaan dan perlindungan yang munasabah hendaklah diberikan kepada

bangunan warisan bersebelahannya bagi memastikan pengekalan
kestabilan dan integriti struktur mereka.
Penapak dan Cerucuk • Hendaklah mendapat kelulusan daripada MBPP sebelum kerja dimulakan.
• Pembinaan menggunakan kaedah tradisional untuk disepadankan dengan
bangunan semasa adalah digalakkan tetapi mesti mendapat kelulusan
peraturan dan keperluan Pihak Berkuasa yang berkaitan.
3.3-19
BAHAGIAN 1:
3.4 Garis Panduan Keserasian Pembangunan Secara Infill dan Replacement
Bahagian ini adalah berkenaan dengan tapak-tapak atau bangunan-bangunan yang dikenal pasti
sebagai infill atau replacement iaitu pembangunan serasi yang dibenarkan berlaku kesan dan
potensinya terhadap NKS TWD George Town.
Infill didefiniskan tanah kosong sedia ada atau struktur sementara di mana pembangunan semula
yang sesuai dibenarkan. Manakala replacement didefinisikan bangunan sedia ada tanpa mempunyai
nilai yang ketara dan pembangunan semula yang sensitif adalah dibenarkan
3.4.1 Aspek-Aspek Kerja Keserasian Pembangunan Secara Infill

Jadual 3.4.1: Aspek-aspek yang perlu dipatuhi Keserasian Pembangunan Secara Infill

• Bagi keserasian projek pembangunan Infill dalam TWD, penekanan perlu
diberikan supaya kegunaan yang dicadangkan tidak memberi impak
Kegunaan Yang
terhadap nilai NKS tapak ini.
Dibenarkan
• Rujuk Jadual Kelas Kegunaan Tanah untuk maklumat mengenai
kegunaan/aktiviti yang dibenarkan
• Adalah disyorkan bahawa tapak Infill :

i. Terletak di dalam deretan bangunan warisan atau; dan
ii. Terletak di tapak infill yang lain atau bersebelahan dengan tapak
Ketulenan dan
replacement
Interpretasi
• Reka bentuk asal bangunan bersebelahan dan sejarah tapak perlu dikaji
untuk cadangan menghasilkan reka bentuk yang serasi, nilai tapak tersebut
dan nilai sejarahnya
• PIW dalam TWD George Town perlu melihat kepentingan sejarah tapak
dan bangunan-bangunan warisan bersebelahan yang perlu dikaji dan
didokumentasikan.
• Data sejarah boleh mempengaruhi cadangan reka bentuk baru dan
memberi rujukan kepada bangunan atau peristiwa masa lalu dan
bangunan yang telah dirobohkan.
• Bagi mengelakkan kesan negatif ke atas bangunan warisan yang
bersebelahannya adalah penting untuk memahami kaedah pembinaan.
Penyelidikan dan Data • Ini termasuk kajian-kajian ke atas:
Sejarah i. Kaedah pembinaan secara tradisional yang tipikal mengikut jenis dan
usia bangunan;
ii. Peta sejarah dan;
iii. Sejarah lisan tempatan dan nama-nama tempat - (contohnya, nama
tempatan untuk Jalan Sungei Ujong diterjemahkan sebagai 'Tanah
Lembut’ dalam pelan lama yang dahulunya adalah sebuah paya
besar)
Nota: Rujuk B1 (C) di Jadual 3.1.2 untuk Kaedah Penyelidikan
• Bangunan-bangunan sementara di tapak boleh dibangunkan semula

tertakluk kepada RKK ini.
• Tapak-tapak pembangunan infill juga boleh dipertimbangkan untuk
digunakan sebagai landskap terbuka atau sebahagian daripada
pembangunan/sebahagian daripada landskap, dengan syarat kepentingan
Kerja-kerja Yang keseluruhan tapak warisan itu tidak memberi impak negatif terhadap
Dibenarkan nilainya.
• Pembangunan semula adalah penting direka bentuk untuk meningkatkan
landskap jalan, vista dan ciri bangunan-bangunan warisan yang
bersebelahan.
• PIW perlu disediakan untuk menilai kesan pembangunan ke atas landskap
jalan dan NKS bagi keseluruhan tapak.
3.4-1
BAHAGIAN 1:
Jadual 3.4.1: Aspek-aspek yang perlu dipatuhi Keserasian Pembangunan Secara Infill (sambungan..)
• Kebenaran Merancang
• Penilaian Impak Warisan (PIW)
i. PIW adalah penting kepada pembangunan infill dan hendaklah
mengandungi penilaian terhadap kesan budaya dengan mengambil
Keperluan Untuk Kerja- kira kesan pembangunan yang dicadangkan ke atas kluster budaya di
Kerja Yang Dibenarkan atas tapak sedia ada.
ii. PIW perlu disediakan di peringkat awal untuk mengenalpasti faktor-
faktor utama yang mempengaruhi atau memberi inspirasi kepada
perunding dalam proses reka bentuk.
• Kelulusan Pelan Bangunan
• Ketinggian pembangunan infill yang serasi dalam TWD George Town

adalah bergantung kepada ketinggian yang lebih rendah pada bangunan
warisan bersebelahannya.
• Dalam TWD, tapak infill yang tanpa bangunan-bangunan warisan
bersebelahan boleh dibina ke tahap ketinggian maksimum 18 meter iaitu
dari paras tanah hingga ke cucur bumbung/atap tertakluk kepada laporan-
laporan PIW.
Ketinggian Yang
Dibenarkan
Rajah 3.4.1: Pembangunan tapak infill dalam deretan bangunan warisan
• Komposisi fakad pembangunan infill yang serasi mesti menghormati skala

dan rentak bangunan di sekitarnya. Tapak-tapak infill dalam deretan
bangunan warisan adalah tertakluk kepada garis panduan fakad berikut:
i. Pembangunan infill mesti bersesuaian dengan bilangan ruang petak
bangunan berjiran (Rajah 3.4.2) atau;
ii. Jumlah ruang petak bersesuaian dengan kelebaran ruang petak
bangunan berjiran (Rajah 3.4.3) atau; dan
iii. Pembinaan semula fabrik binaan asal adalah merujuk pada
penyelidikan yang dijalankan iaitu melalui peta sejarah/lama, gambar
Garis Panduan
lama, dan lain-lain
Penyediaan Fakad Agar
Sesuai Dengan Deretan
Bangunan Warisan
Rajah 3.4.2: Fakad bersesuaian Rajah 3.4.3: Fakad bersesuaian dengan

dengan bilangan petak bangunan kelebaran petak bangunan berjiran.
yang berjiran
3.4-2
BAHAGIAN 1:
3.4.2 Aspek-Aspek Kerja Keserasian Pembangunan Secara Replacement

Jadual 3.4.2: Aspek-aspek yang perlu dipatuhi Keserasian Pembangunan Secara Replacement
• Projek-projek keserasian pembangunan replacement di dalam TWD perlu

diambil kira dan dijaga supaya kegunaan yang dicadangkan tidak
Kegunaan Yang menurunkan nilai NKS tapak. Penggunaan bangunan hendaklah mengikut
Dibenarkan jenis aktiviti-aktiviti yang dibenarkan.
• Rujuk Jadual KGT untuk maklumat mengenai kegunaan aktiviti bangunan
yang dibenarkan
• Tapak replacement adalah:

i. Terletak di dalam deretan bangunan warisan atau;
ii. Terletak di antara tapak Infill yang lain atau bersebelahan dengan
tapak Replacement atau; dan
Ketulenan dan iii. Sebuah tapak pembangunan bercampur iaitu bangunan atau
Interpretasi sebahagian bangunan yang mempunyai nilai warisan dan tidak
seharusnya dirobohkan.
• Ketulenan reka bentuk bangunan-bangunan bersebelahan dan sejarah
tapaknya perlu dikaji supaya cadangan reka bentuk serasi dan boleh
mentafsir tapak dan sejarahnya
• PIW dalam TWD George Town perlu mengkaji kepentingan sejarah tapak
dan bangunan-bangunan warisan bersebelahan dan didokumentasikan.
• Data sejarah boleh mempengaruhi cadangan reka bentuk baru dan
memberi rujukan kepada bangunan atau peristiwa masa lalu dan
bangunan yang telah dirobohkan.
• Bagi mengelakkan kesan negatif ke atas bangunan warisan yang
bersebelahannya adalah penting untuk memahami kaedah pembinaan.
Penyelidikan dan Data • Ini termasuk kajian-kajian ke atas:
Sejarah i. Kaedah pembinaan secara tradisional yang tipikal mengikut jenis dan
usia bangunan;
ii. Peta sejarah dan;
iii. Sejarah lisan tempatan dan nama-nama tempat - (contohnya, nama
tempatan untuk Jalan Sungei Ujong diterjemahkan sebagai 'Tanah
Lembut’ dalam pelan lama yang dahulunya adalah sebuah paya
besar)
Nota: Rujuk B1 (C) di Jadual 3.1.2 untuk Kaedah Penyelidikan
• Tapak yang telah dikenalpasti untuk replacement dan terletak dalam TWD
george town yang tidak mempunyai kepentingan senibina dan warisan
dibenarkan untuk diganti dengan pembangunan baru yang serasi.
• Tapak pembangunan bercampur yang mempunyai kepentingan senibina
dan warisan perlu mengguna pakai rancangan panduan replacement dan
pemuliharaan.
• Tapak-tapak replacement juga boleh dipertimbangkan untuk digunakan
Kerja-kerja Yang
sebagai landskap terbuka atau sebahagian daripada
Dibenarkan
pembangunan/sebahagian daripada landskap dengan syarat kepentingan
keseluruhan tapak warisan itu tidak memberi impak terhadap nilainya.
• PIW perlu disediakan untuk menilai impaknya ke atas landskap jalan dan
NKS bagi keseluruhan tapak.
• Pembangunan semula adalah penting direkabentuk untuk meningkatkan
landskap jalan dan ciri bangunan bersebelahan seperti yang dikehendaki di
dalam Akta Perancangan Bandar dan Desa, 1976 (Akta 172).
• Laporan Kelulusan Kerja Pembaikan dan Keadaan Bangunan;
• Kelulusan Pelan Bangunan;
• Laporan Dilapidasi untuk Kerja-Kerja Utama;
• Laporan Kemajuan;
• Kebenaran Merancang untuk tukar guna bangunan/tapak
3.4-3
BAHAGIAN 1:
Jadual 3.4.1: Aspek-aspek yang perlu dipatuhi Keserasian Pembangunan Secara Replacement (sambungan..)
• Penilaian Impak Warisan (PIW)

i. PIW adalah penting kepada pembangunan replacement . PIW
hendaklah mengandungi penilaian terhadap kesan budaya dengan
Keperluan Untuk Kerja- mengambil kira kesan pembangunan yang dicadangkan ke atas
Kerja Yang Dibenarkan kluster budaya di atas tapak sedia ada.
ii. PIW perlu disediakan di peringkat awal untuk mengenal pasti faktor-
faktor utama yang mempengaruhi/memberi inspirasi kepada
perunding dalam proses reka bentuk.
• Ketinggian pembangunan Replacement yang serasi dalam TWD George

Town adalah bergantung kepada ketinggian yang lebih rendah pada
bangunan warisan bersebelahannya.
• Dalam TWD, tapak penggantian yang tanpa bangunan warisan
bersebelahan boleh dibina ke tahap ketinggian maksimum 18 meter iaitu
dari paras tanah ke cucur bumbung/atap, tertakluk kepada laporan PIW
dan kelulusan dari Pihak Berkuasa Tempatan.
Ketinggian Yang
Dibenarkan
Rajah 3.4.4: Pembangunan tapak replacement dalam deretan bangunan warisan

• Komposisi fakad pembangunan replacement yang serasi mesti
menghormati skala dan rentak bangunan-bangunan di sekitarnya. Tapak-
tapak replacement dalam deretan bangunan-bangunan warisan adalah
tertakluk kepada garis panduan fakad berikut:
i. Pembangunan replacement mesti bersesuaian dengan bilangan ruang
petak bangunan berjiran (Rajah 3.4.5);
ii. Jumlah ruang petak bersesuaian dengan kelebaran ruang petak
bangunan berjiran (Rajah 3.4.6) atau;
iii. Pembinaan semula fabrik binaan asal berikutan penyelidikan yang
Garis Panduan dijalankan iaitu melalui peta sejarah/lama, gambar lama dan lain-lain.
Penyediaan Fakad Agar
Sesuai Dengan Deretan
Bangunan Warisan
Rajah 3.4.5: Fakad bersesuaian Rajah 3.4.6: Fakad bersesuaian dengan

dengan bilangan petak bangunan kelebaran petak bangunan berjiran.
yang berjiran
3.4-4
BAHAGIAN 1:
3.4.3 GPP Keserasian Pembangunan Infill dan Replacement

Jadual 3.4.3: Komponen-komponen Pembangunan Infill dan Replacement
Bahagian Luar - Bumbung
• Kecuraman bumbung perlu mengikuti kecerunan dan bentuk bumbung

bangunan warisan berdekatan sekiranya berada dalam satu barisan rumah
kedai atau bangunan warisan yang berjiranan.
• Bumbung rata untuk bangunan baru dibenarkan berdasarkan kes-kes
Bentuk Bumbung dan
tertentu.
Kemasan
• Bahan binaan bumbung hendaklah dari tanah liat dengan kemasan tidak
gerlis, seperti ciri-ciri tradisional bangunan warisan yang bersebelahannya.
• Dibenarkan digunakan sebagai bumbung untuk taman hijau selepas ruang
pengudaraan, namun tertakluk kepada kes tertentu.
• Susunan cucur bumbung bahagian hadapan, kaedah pembinaan dan

Unjuran
talang hendaklah selaras dengan bangunan warisan yang bersebelahan
• Jendela bumbung tidak dibenarkan sekiranya tapak infill/replacement

Jendela Bumbung adalah sebahagian daripada barisan rumah kedai atau bersempadanan
(Skylight) dengan bangunan-bangunan warisan.
• Binaan jendela bumbung boleh dipertimbangkan bagi ruang pengudaraan.
• Pemasangan dibenarkan sekiranya infill adalah sebahagian daripada

Bumbung Bicu (Jack
barisan bangunan warisan yang mempunyai bumbung bicu yang sepadan
roof)
dengan bangunan yang bersebelahannya.
• Tingkap Dormer tidak dibenarkan dalam pembangunan infill dan

Tingkap Dormer
replacement.
Luar – Fakad Luar
• Kawasan deretan bangunan warisan - Ekspresi pada bangunan warisan

yang bersebelahan boleh digunakan sebagai panduan dalam reka bentuk
fakad dengan menekankan elemen-elemen menegak dan mendatar.
• Bahagian laman sudut - Bangunan infill di bahagian sudut hendaklah
menyerlahkan reka bentuk bangunan warisan versi sudut.
Fakad Depan dan Sisi
• Ketinggian aras-aras tingkat perlu diselaraskan agar selari dengan
ketinggian tingkat bangunan warisan bersebelahan, berpandukan Undang-
undang Kecil Bangunan Seragam 1984.
• Bahan binaan pada permukaan, kemasan, tekstur, warna dan lain-lain
hendaklah serasi dengan bangunan warisan yang bersebelahan.
• Laluan pejalan kaki lima yang berbumbung hendaklah disediakan di

tingkat bawah di hadapan bangunan dan juga di sepanjang fakad
bangunan yang menghadap jalan. Kelebaran, ketinggian dan aras laluan
tersebut hendaklah sepadan dengan laluan pejalan kaki bersebelahan
sekiranya tapak infill/replacement berada dalam deretan bangunan warisan
sedia ada;
• Jika tidak ada laluan pejalan kaki yang bersambungan sebagai contoh di
Lebuh Pantai terdapat laluan kaki lima di hadapan bangunan warisan tanpa
beranda. Oleh itu, reka bentuk yang harus diikuti adalah berdasarkan
Laluan Kaki Lima
bangunan warisan yang bersebelahan;
• Jika tidak dapat menyediakan laluan yang sama aras dan sepadan dengan
laluan bangunan bersebelahan, maka dibenarkan menyediakan sebuah
tanjakan yang mematuhi syarat-syarat yang ditetapkan oleh jabatan
berkaitan;
• Penyediaan laluan pejalan kaki yang dilindungi dengan deretan tiang
adalah tertakluk kepada penilaian. Saiz dan jarak tiang hendaklah
mengambil kira ciri-ciri sedia ada pada laluan yang dilitupi dengan deretan
tiang di kawasan itu.
3.4-5
BAHAGIAN 1:

• Kemasan lantai dan warna harus sepadan dengan bahan asal yang
digunakan dalam bangunan-bangunan warisan berdekatannya.
Laluan Kaki Lima
• Kelebaran kaki lima untuk bangunan infill/replacement baru hendaklah
sepadan dengan bangunan-bangunan warisan yang bersebelahan.
Bahagian Luar – Fakad Belakang
• Hendaklah serasi dari segi bahan, kemasan, tekstur, profil dan reka bentuk
dengan bangunan-bangunan warisan yang bersebelahan.
Fakad Belakang • Penggunaan kaca lutsinar untuk bukaan adalah digalakkan.
• Jika fakad belakang bangunan menghadap bangunan Kategori I, maka ciri-
cirinya harus sepadan dengan bangunan Kategori II yang berjiran.
Luar – Dinding Pemisah

• Bangunan baru tidak boleh menghalang tebar layar asal/dinding pemisah
Tebar layar (Gabel End)
bagi bangunan-bangunan warisan yang bersebelahan.
• Integriti struktur yang sedia ada bagi sebuah bangunan warisan yang
bersebelahan tidak boleh mengalami kerosakan akibat pembangunan infill
/replacement.
• Dinding pemisah adalah binaan bata penggalas beban dan menjadi
Struktur Dinding sebahagian daripada struktur infill yang baru untuk pembangunan infill
Pemisah /replacement
• Bahan-bahan yang digunakan dalam pemuliharaan dinding pemisah perlu
serasi dengan bangunan bersebelahan untuk mengelakkan kerosakan
kepada bahagian dalam bangunan yang bersebelahan dan dinding galas
beban seperti mortar kapur, plaster kapur,cat lime wash atau cat silicate
Ciri-ciri Lain
• Kanopi menggunakan reka bentuk tradisional.

• Pemasangan kanopi tradisional dan struktur kayu bangunan berjiran boleh
dijadikan panduan mengikut kesesuaian.
Awning atau Kanopi • Menggalakkan penggunaan Bahan berbingkai kayu dan bumbung yang
sepadan dengan bumbung utama
• Penggunaan kanopi moden dan berwarna-warni adalah tidak bersesuaian
untuk digunakan.
• Papan tanda hendaklah direka bentuk dan dipasang mengikut peraturan-

Papan
peraturan pemasangan papan tanda yang mematuhi garis panduan bagi
Tanda/Pengiklanan
TWD George Town (Lihat Garis Panduan Papan Tanda)
• Langkah-langkah keselamatan dan perlindungan untuk menghadapi risiko

Keselamatan umumnya boleh diterima dengan syarat mempunyai reka bentuk visual
yang menarik, warna dan tempat yang tidak menyebabkan gangguan.
• Perletakan bersebelahan dengan bangunan warisan atau dalam deretan

Salur (Gutter)
rumah kedai warisan adalah tidak dibenarkan.
• Tingkat bawah tanah adalah tidak dibenarkan.

Tingkat Bawah Tanah • Walau bagaimanapun, tingkat bawah tanah yang dibenarkan dalam kes-
(Basement) kes tertentu adalah tertakluk kepada keadaan tapak dengan syarat ia tidak
menjejaskan kestabilan struktur bangunan warisan bersebelahan.
3.4-6
BAHAGIAN 1:

• Keperluan ruang pengudaraan adalah tertakluk kepada profil bangunan

bersebelahan, ciri-ciri jalan dan panjang bangunan.
• Saiz dan kedudukan ruang pengudaraan perlu mengikut contoh asal
seperti yang terdapat pada bangunan warisan yang bersebelahan (jika
ada).
Ruang Pengudaraan • Penutup bumbung boleh alih/ pada ruang pengudaraan adalah
dibenarkan, namun ia harus lebih rendah daripada cucur atap bumbung
utama. Penutup bumbung yang ringan dan telus atau lutsinar adalah lebih
baik.
• Saliran dari lantai ke parit untuk ruang pengudaraan yang terbuka perlu
dipertimbangkan dalam reka bentuk keseluruhan.
Dalaman – Mekanikal dan Elektrikal

• Kipas ekzos hendaklah diletakkan di fakad bahagian belakang menghadap
laman belakang/lorong belakang.
Kipas Eksos
• Lubang logam bersalut sebaiknya disadur anod atau dengan lapisan
berwarna
• Semua paip utiliti dan saluran paip kecuali saluran air hujan tidak boleh
Saluran dan Paip dipasang pada permukaan dinding luaran.
• Saluran air hujan hendaklah dibawa terus menuju ke dalam parit.
• Unit pemeluwapan udara hendaklah diletakkan di bahagian luar yang

Unit Pemeluwapan terlindung.
Udara • Menara pendinginan air wajar berada jauh dari bangunan warisan yang
berupaya menyerap kelembapan.
• Lif terdapat di beberapa bangunan-bangunan warisan seperti Dispensari

George Town, Public Bank, Rumah agam Lim Leang Teng dan lain-lain dan
binaannya tidak mengunjur ke atas bumbung.
• Alur lif tidak boleh melebihi daripada atas bumbung atau dilihat dari
Alur Lif
mana-mana sudut jalan.
• Lif jenis motor-room-less adalah disyorkan.
• Lif baru yang dipasang di bangunan-bangunan warisan tidak boleh
melebihi daripada atas bumbung.
• Tangki air hendaklah terlindung dari penglihatan umum.
Tangki air
• Pemasangan perlu terlindung pada bahagian atas bumbung.
• Pemasangan pada bahagian fakad hadapan atau sisi bagi bangunan sudut.
Piring TV Satelit • Hendaklah diletakkan di halaman belakang dan tidak boleh menyekat
pandangan fakad hadapan.
Menara • Menara telekomunikasi dan lain-lain menara di atas bumbung bangunan

Telekomunikasi (Telco) hendaklah dalam keadaan terlindung.
3.4-7
BAHAGIAN 1:
3.5 Garis Panduan Papan Tanda dan Pencahayaan
Bangunan warisan dan kawasan pemuliharaan mempunyai kepentingan khas yang perlu diperlihara
dimana iklan-iklan yang boleh memberi impak visual yang ketara adalah tidak dibenarkan untuk
paparan. Bangunan-bangunan sering dilitupi oleh dua (2) jenis papan tanda atau pengiklanan:
i. Tanda Perniagaan – memberi maklumat nama kedai/perniagaan; dan
ii. Pengiklanan Produk – menunjukkan produk yang dijual oleh sesebuah premis.
3.5.1 GPP Papan Tanda Rumah Kedai Tradisional

Jadual 3.5.1: Komponen-komponen GPP Papan Tanda Rumah Kedai Tradisional
KOMPONEN/ASPEK GARIS PANDUAN/TINDAKAN

• Ruang asal khas untuk plak nama atau papan tanda di rumah kedai
Tujuan Papan Tanda tradisional mesti digunakan dengan sepenuhnya untuk tujuan pengiklanan
papan tanda.
• Lebar (W) plak nama atau papan tanda tidak boleh lebih daripada lebar
pintu dan ketinggiannya (H) hendaklah separuh atau kurang daripada lebar
pintu (Rajah 3.5.1); dan
• Ciri-ciri istimewa sebuah rumah kedai tradisional seperti motif yang timbul,
perhiasan, lubang udara, lampu kipas, ukiran timbul pada pintu atau
tingkap kayu dan kemasan khas tidak boleh terlindung oleh papan tanda.
Ciri-ciri Papan Tanda
Rajah 3.5.1: Lokasi dan saiz papan Rajah 3.5.2: Kedudukan yang dibenarkan
tanda rumah kedai tradisional untuk meletak papan tanda perniagaan/iklan
di rumah kedai yang tanpa spandrel/dinding
rendah
• Jenis- jenis pengiklanan/papan tanda berikut adalah digalakkan:

i. Hiasan batu
Hiasan batu bertakuk (seperti angka-angka tahun di mana bangunan
telah siap dibina atau dibuka, nama bangunan atau penghuninya),
huruf timbul, lambang dan logo yang disatukan dalam fabrik
Jenis-jenis Papan
bangunan adalah dibenarkan dan hendaklah dipelihara;
Tanda
ii. Huruf Logam 3D Individu
Gaya senibina moden pada peringkat awal memperlihatkan
penggunaan huruf tiga dimensi dari bahan seperti gangsa sebagai
sebahagian daripada reka bentuk keseluruhan pada fakad bangunan.
Papan tanda ini tidak diterangi dari dalam; dan
3.5-1
BAHAGIAN 1:
Jadual 3.5.1: Komponen-komponen GPP Papan Tanda Rumah Kedai Tradisional (sambungan...)
iii. Tirai Jejari buluh

Tirai Jejari Buluh sering digunakan sebagai penghadang terik
matahari dan sesuai digunakan untuk mengiklankan perniagaan bagi
premis komersil. Papan tanda jenis tirai jejari buluh ini mengandungi
nama, logo dan maklumat perniagaan yang dijalankan.
iv. Papan Iklan Berlampu
Jenis papan iklan berlampu yang dibenarkan dan penggunaan
lampu hiasan /lampu LED untuk pencahayaan pada bangunan.
Jenis-jenis Papan
Tanda (sambungan…)
Foto 3.5.2: Papan tanda boleh

digantung di bawah rasuk lantai
dengan syarat mempunyai ruang
jarak ketinggian minima 2.5 meter.
Foto 3.5.1: Contoh-contoh papan tanda
tradisional.
• Sebarang pengiklanan/papan
tanda tidak boleh melindung atau
menghalang mana-mana tingkap
atau bukaan pengudaraan di
dinding sesebuah bangunan (Foto
3.5.3);
• Meletakkan pengiklanan/papan
tanda jenis mendatar di bahagian
atas atau bawah cucur bumbung/
atap adalah tidak dibenarkan;
Iklan/Papan Tanda di
• Pengiklanan/papan tanda tidak
Fakad
boleh mengunjur keluar melebihi
0.5 meter dari bangunan;
• Meletakkan pengiklanan/papan
tanda di atas mana-mana elemen
hiasan adalah tidak dibenarkan;
dan
• Meletakkan pengiklanan/papan Foto 3.5.3: Contoh papan tanda yang
tanda yang melindungi bayang menghalang bukaan tingkap dan
parapet turut tidak dibenarkan. pengudaraan.
• Pengiklanan/papan tanda hendaklah dilekatkan supaya mana-mana

bahagiannya mestilah mempunyai ruang pelepasan dengan ketinggian
minimum 3.66 meter dari laluan jalan (Rajah 3.5.3);
• Unjuran pengiklanan/papan tanda hanya boleh diletakkan pada hujung
Unjuran Iklan/Papan
tiang-tiang;
Tanda (sambungan…)
• Pengiklanan/papan tanda tidak boleh mengunjur lebih daripada 0.76
meter dari bahagian fakad bangunan (Rajah 3.5.3);
• Unjuran pengiklanan/papan tanda pada setiap tingkat hendaklah mengikut
gambaran aras ketinggian lantai di sebelah dalam;
3.5-2
BAHAGIAN 1:
Jadual 3.5.1: Komponen-komponen GPP Papan Tanda Rumah Kedai Tradisional (sambungan...)
• Pengiklanan/papan tanda tetap yang mengunjur dan tergantung

hendaklah digantung dengan braket logam yang direka rapi dan terperinci;
dan
• Unjuran pengiklanan/papan tanda berkotak adalah tidak dibenarkan.
Unjuran Iklan/Papan Panel rata papan tanda tradisional

Tanda dipasangkan pada ruang khas di fakad
bangunan supaya bidai dapat dibuka
Papan tanda di kaki lima tidak boleh

menutup bahagian keluk/Lengkungan
gerbang.
Rajah 3.5.3: Kedudukan papan tanda perniagaan/iklan yang

dibenarkan untuk sebuah bangunan warisan
• Papan tanda yang digantung di kawasan kaki lima perlu berada dalam
kelonggaran lebar antara tiang dan dinding pintu masuk, dengan
mempunyai ruang pelepasan dengan ketinggian minimum 2.5 meter
Gantungan Iklan/Papan (Rajah 3.5.3);
Tanda • Papan tanda tergantung yang diletakkan di atas lengkungan gerbang kaki
lima tidak boleh mengunjur bawah paras gerbang; dan
• Papan tanda tergantung yang diletakkan di bawah gerbang mesti
mempunyai pelepasan ruang kepala minimum 2.5 meter.
• Paparan iklan yang dipasangkan pada dinding sisi bangunan warisan

adalah tidak dibenarkan;
• Paparan iklan yang dipasangkan pada dinding sisi bangunan infill
Paparan Iklan Pada kontemporari atau replacement akan dipertimbangkan berdasarkan merit;
Dinding Tepi • Paparan iklan yang mengunjur melebihi garis bumbung adalah tidak
dibenarkan; dan
• Panel untuk poster yang didirikan di dinding sesuatu bangunan adalah
tidak dibenarkan.
• Paparan iklan atas bumbung adalah tidak dibenarkan sama sekali di semua
Iklan di Atas Bumbung
bangunan dalam TWD.
• Paparan iklan di bahagian depan dan sisi bangunan dibenarkan namun

tertakluk kepada syarat-syarat dimensi dan reka bentuk yang digariskan
Bangunan di Penjuru
dalam garis panduan ini;
Tapak Menghadap Dua
• Paparan iklan boleh didirikan di bahagian depan bangunan;
Jalan
• Hanya satu iklan sahaja boleh dipaparkan pada setiap bahagian yang
menghadap jalan.
• Papan iklan utama boleh dipaparkan di bahagian hadapan bangunan,

seperti yang dinyatakan dalam garis panduan ini;
Bangunan di Penjuru
• Papan iklan di dinding pintu masuk kedua tidak boleh melebihi lebar pintu
Tapak Menghadap Dua
masuk utama; dan
Jalan
• Tidak melebihi daripada satu iklan selari dengan dinding dan satu
mengunjur pada sudut tepat bagi dinding itu.
Iklan di Tiang • Iklan tidak boleh dipaparkan di tiang tanpa kelulusan MBPP.
3.5-3
BAHAGIAN 1:
A. Contoh papan tanda dan pengiklanan yang tidak dibenarkan.
Foto 3.5.4: Cladding di ruangan tidak dibenarkan dan Foto 3.5.5: Menutup tingkap dan permukaan
tiada iklan di tiang hadapan bangunan tidak dibenarkan
B. Contoh papan tanda dan pengiklanan yang dibenarkan.
Foto 3.5.6: Papan tanda kecil tidak dibenarkan Foto 3.5.7: Kedai modern yang mempunyai
menghalang tingkap-tingkap dan sepatutnya papan tanda tradisional
digantung di paras dinding yang rendah antara
tiang-tiang
Foto 3.5.5: Contoh papan tanda/pengiklanan kontemporari yang baik.
3.5-4
BAHAGIAN 1:
B. Contoh papan tanda dan pengiklanan yang dibenarkan. (sambungan…)
Foto 3.5.8: Papan tanda tradisional jenis hiasan Foto 3.5.9: Papan iklan yang dijumpai di
batu yang mempunyai pelbagai bahasa bawah lapisan cat kedai Jin Beng Kopi,
dikekalkan dan dicat semula
Foto 3.510: Papan tanda yang dibenarkan tiga tingkat tanpa menghalang tingkap-tingkap
Foto 3.5.11: Contoh-contoh papan tanda yang dibenarkan setingkat
Foto 3.5.5: Contoh papan tanda/pengiklanan kontemporari yang baik.
3.5-5
BAHAGIAN 1:
3.5.2 Garis Panduan Pencahayaan Papan Tanda dan Iklan

Jadual 3.5.2: Komponen-komponen GPP Garis Panduan Pencahayaan Papan Tanda dan Iklan
GARIS PANDUAN/TINDAKAN
• Pencahayaan pasif seperti lampu sorot atau pencahayaan belakang iklan adalah dibenarkan. Bentuk
lampu tidak boleh mengganggu atau terlalu menonjol berbanding keseluruhan bangunan dan
hendaklah diminimakan; dan
• Pemasangan lampu untuk papan tanda hendaklah tidak begitu ketara dan perlu mempunyai kabel dan
peralatan yang terlindung.
3.5.3 Garis Panduan Pencahayaan di Bangunan-Bangunan Warisan

Jadual 3.5.3: Komponen-komponen GPP Garis Panduan Pencahayaan di Bangunan-Bangunan Warisan

• Usaha menerangi bangunan warisan perlu dijalankan dengan sangat
berhati-hati untuk mengelakkan pencahayaan yang mencacatkan
pemandangan;
• Penggerudian lubang melalui dinding untuk mendapatkan bekalan kuasa
dan pemasangan lampu yang menyebabkan kerosakan kepada bangunan-
bangunan warisan perlulah dielakkan;
Pencahayaan di
• Haba yang dihasilkan oleh lampu yang dipasangkan terlalu dekat dengan
Bangunan-Bangunan
bangunan mungkin akan menyebabkan kerosakan. Pencahayaan perlu
Warisan
mempertimbangkan potensi risiko dan isu ini perlu diberi perhatian;
• Secara tradisinya, pencahayaan diadakan di pintu masuk tingkat bawah, di
kaki lima rumah kedai atau anjung rumah banglo dan bahagian dalaman di
tingkap kedai; dan
• Pencahayaan berwarna-warni versi statik atau berputar adalah tidak
dibenarkan.
• Barisan susunan mentol pada bangunan contohnya sekeliling tingkap dan

bidai hias adalah tidak dibenarkan;
• Pencahayaan lampu sorot ke bangunan perlu ditetapkan pada tahap yang
minimum tertakluk kepada kelulusan dan berdasarkan kes tertentu sahaja;
• Lampu limpah di bangunan tidak harus mengganggu/menonjol dan hanya
boleh berada dalam ruang landskap serta tidak boleh dipasangkan pada
bangunan; dan
• Lampu limpah bangunan mestilah berwarna putih semula jadi.
Susunatur Pencahayaan
Siang Malam (Gambaran)
Foto 3.5.1: Cahaya lampu limpah mengunjurkan warna ke bangunan adalah tidak
dibenarkan
3.5-6
BAHAGIAN 1:
3.6 Garis Panduan Untuk Pemberian Insentif Bagi Pemuliharaan Bangunan Warisan Di Luar
Kawasan TWD George Town
Garis panduan ini diperlukan supaya menggalakkan pemuliharaan bangunan-bangunan yang

mempunyai ciri-ciri senibina dan potensi yang perlu dipelihara sebagai bangunan warisan yang
terdapat di seluruh kawasan Pulau di luar Kawasan Bandaraya George Town.
Jadual 3.6.1: Garis Panduan Untuk Pemberian Insentif Bagi Pemuliharaan Bangunan Warisan Di Luar Kawasan TWD George
Town
• Garispanduan ini hanya dipakai kepada permohonan merancang/pelan

bangunan yang melibatkan bangunan-bangunan yang mempunyai nilai
dari segi sejarah, kebudayaan dan/atau ciri-ciri senibina dan mempunyai
potensi yang dikenalpasti oleh MBPP seperti wajar untuk dipelihara
sebagai bangunan warisan.
Kawasan Pemakaian • Cadangan hendaklah untuk membaik pulih bangunan warisan mengikut
garis panduan untuk Bangunan Warisan I dan II. Jika bangunan belum
disenaraikan sebagai bangunan Warisan I dan II ia akan dipertimbangkan
mengikut meritnya oleh Jawatankuasa Tetap Perancangan Pemajuan dan
selepas dilulus bangunan akan dimasukkan dalam senarai Bangunan
Warisan I dan II Majlis.
• Untuk menggalakkan pemeliharaan bangunan-bangunan warisan yang

terletak di luar Kawasan Dalaman Bandaraya George Town, insentif-insentif
yang berikut akan diberi kepada semua permohonan pemuliharaan
bangunan warisan yang diluluskan oleh Majlis yang mengikuti
garispanduan-garispanduan rekabentuk bandar dan senibina Majlis:
i. Permohonan diproses secara “fast-track”.
ii. ii. Pengecualian dari anjakan bangunan untuk perlebaran jalan.
Jenis Insentif Bagi (kecuali di mana jalan perlu dilebarkan mengikut cadangan pelan
Pemuliharaan pengangkutan dan lalu lintas Majlis yang sedang di dalam
Bangunan Warisan Di penyediaan).
Luar Kawasan Dalaman iii. Pembatalan garisan perlebaran untuk lorong belakang yang mana
Bandaraya George lorong belakang sediada adalah mencukupi.
Town iv. Membenarkan pertukaran kegunaan bangunan yang sesuai (adaptive
re-use) untuk bangunan warisan. Tukarguna bangunan dibenarkan
mengikut garispanduan Majlis.
v. Insentif peruntukan tempat letak kereta. (Sila rujuk para 4)
vi. Pemberian geran penyelenggaraan (maintenance grant). (Sila rujuk
para 5)
vii. Pengecualian dari bayaran pemajuan, sumbangan penanaman pokok
dan bayaran caruman pemaritan. (Sila rujuk para 6)
• MBPP akan memberi insentif mengenai peruntukan tempat letak kereta

kepada kes-kes permohonan merancang dan pelan bangunan yang
diluluskan untuk pemuliharaan bangunan yang mengikut garispanduan
warisan dan lain-lain kehendak teknikal.
• Semua permohonan merancang dan pelan bangunan yang mencadangkan
pemeliharaan/pemuliharaan bangunan warisan yang dikenalpasti di luar
Insentif Berkenaan Kawasan Dalaman Bandaraya George Town diberi pengecualian untuk
Dengan Penyediaan menyediakan fizikal sepenuhnya peruntukan tempat letak kereta.
Tempat Letak Kereta • Rebate untuk sumbangan kewangan di dalam penyediaan tempat letak
keretasecara fizikal diberi berdasarkan kepada:-
Kategori Pemuliharaan Rebate Sumbangan Kewangan

Pemuliharaan Bangunan Warisan
100%
Kategori I dan II
3.6-1
BAHAGIAN 1:
Jadual 3.6.1: Garis Panduan Untuk Pemberian Insentif Bagi Pemuliharaan Bangunan Warisan Di Luar Kawasan TWD George
Town (sambungan…)
Pemberian Geran • Majlis Perbandaran Pulau Pinang akan memberi peruntukan

Untuk Pemeliharaan penyelenggaraan sebanyak 90% kadar taksir tahunan kepada bangunan
dan Membaiki warisan (Kategori I dan II) yang dipelihara untuk tempoh sehingga 5
Bangunan Warisan tahun.
• Majlis Perbandaran Pulau Pinang akan memberi pengecualian kepada

pemuliharaan bangunan warisan (Kategori I dan II) dari dikenakan
Pengecualian Dari Lain sumbangan kewangan kepada Kumpulan Perkhidmatan Kemajuan
lain Pembayaran (‘Services Improvement Fund’) untuk densiti dan nisbah plot dan
tukarguna, bayaran penanaman pokok, sumbangan perparitan (drainage
contributions) dan sumbangan untuk penyediaan kemudahan masyarakat.
• Tarikh pelaksanaan garispanduan ini ialah tarikh ianya diterimapakai
Pelaksanaan dengan rasminya oleh Majlis Perbandaran Pulau Pinang iaitu pada
20.07.1999.
Nota:
1. Had Ketinggian maksima yang dibenarkan adalah 18 meter.
2. Semua pemajuan di dalam TWD George Town adalah tertakluk kepada ulasan daripada Jabatan Warisan dan GTWHI
Sumber: Jabatan Perancangan Pembangunan, MBPP (2015)
3.6-2
BAHAGIAN 1:
3.7 Garis Panduan Khusus Perkampungan Jeti Klan
Garis panduan khusus perkampungan Jeti Klan ini disediakan untuk membantu Pihak Berkuasa
Negeri (PBN), Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) dan pemaju dalam menetapkan aktiviti pembangunan,
perletakan dan kepadatan di dalam sesuatu pemajuan tanah secara komprehensif dan mampan
tanpa menimbulkan kesan negatif kepada kawasan setempat. Garis panduan ini juga perlu dibaca
bersama GPP Kerja Pemuliharaan Untuk Bangunan Kategori II kerana hampir kesemua bangunan di
perkampungan jeti klan merupakan bangunan warisan Kategori II.
Jadual 3.7.1: Garis Panduan Khusus Perkampungan Jeti Klan
Saiz Minimum Lot • Mengikut piawaian pihak berkuasa tempatan
• Tidak melebihi 2 tingkat atau mengikut keadaan dan kesesuaian setempat

tertakluk kepada MBPP bagi bangunan baru.
• Tidak dibenarkan menambah ketinggian di bangunan sedia ada.
• Permohonan penambahan tingkat mesti mendapat kelulusan daripada
MBPP mesti diperolehi.
Ketinggian Bangunan
Rajah 3.7.1: Ilustrasi ketingian maksimum bangunan
A. Bangunan (dari garisan pantai dan tebing sungai/tasik)

• 6.1m (20’) dari garisan pantai/ paras air pasang perbani tertinggi ke arah
laut.
Rajah 3.7.2: Ilustrasi Bangunan dari garis pantai
B. Tepi dan belakang lot kediaman

Anjakan Bangunan
• 3m (10’)
C. Antara bangunan
• Setingkat - 3m (10’)
• 2 tingkat - 6m (20’)
Rajah 3.7.3: Ilustrasi Anjakan Antara Bangunan
3.7-1
BAHAGIAN 1:
Jadual 3.7.1: Garis Panduan Khusus Perkampungan Jeti Klan (sambungan…)
• Bahan yang digunakan untuk bangunan kediaman adalah kayu dan

Binaan Bangunan
hendaklah bersifat sementara serta tidak mencemarkan alam sekitar.
• Lebar Minimum: 3m (10’)

• Lebar Jalan Utama Minimum: 6.1m (20’)
• Setiap unit kediaman perlu mempunyai laluan masuk tersendiri.
• Jalan utama yang menghubungi jambatan ke unit-unit perumahan
Jalan/Laluan Masuk mestilah berturap
• Jambatan yang digunakan sebagai laluan ke unit-unit kediaman
menggunakan bahan seperti kayu dan bersifat sementara.
• Aras jalan dan jambatan hendaklah searas dengan ketinggian tapak
rumah.
• Rumah dibina dengan ciri-ciri seni reka mengikut keadaan setempat dan
mengikut kesesuaian kawasan tepian pantai.
• Rumah dibina secara bertiang di atas air dan dihubungi antara satu sama
lain oleh jati atau jambatan kayu.
• Para pemilik dinasihatkan hadir ke Jabatan Konservasi Warisan MBPP dan
pejabat GTWHI untuk mendapat:
i. Nasihat mengenai bentuk asal rupa atau gaya sesuatu bangunan; dan
ii. Garis Panduan bagi pemuliharaan, pengubahsuaian dan kerja-kerja
tambahan, cara pembinan tradisional dan lain-lain
Rupa Bentuk dan Susun
Atur Kampung Atas Air
Rajah 3.7.4:: Ilustrasi Susun Atur Kampung Jeti Klan
• Halaman digalakkan dilandskap

dengan landskap kejur dan lembut
seperti pokok bunga berpasu, lampu
dan tong sampah yang bersifat
sementara.
• Dibenarkan pemasangan lampu di
bangunan kediaman seperti tanglung
Ruang Landskap
atau lampu di kaki lima yang
merupakan kemudahan asal tertakluk
kepada MBPP.
• Jika ada pemasangan lampu, Foto 3.7.1: Ruang landskap di Jeti Lee
hendaklah harmoni dengan fakad
bangunan dan menonjolkan ciri-ciri
budaya tempatan.
A. Ekonomi Utama
• Nelayan, membuat perahu atau aktiviti-aktiviti yang berasaskan sungai dan
laut
B. Ekonomi Sokongan
Aktiviti
• Produk Pelancongan seperti cendarahati hanya di laluan masuk utama
sahaja
• Makanan dan Minuman seperti restoran atas air hanya di hujung lot atau
di atas jalan yang berturap
• Aktiviti ekonomi sokongan perlu mendapat nasihat dari MBPP dan GTWHI
3.7-2
BAHAGIAN 1:
Jadual 3.7.1: Garis Panduan Khusus Perkampungan Jeti Klan (sambungan…)
• Infrastruktur dan utiliti seperti bekalan air, elektrik dan telekomunikasi

termasuk internet/WiFi yang mencukupi perlu disediakan untuk
kemudahan penduduk.
• Sistem pengurusan sisa pepejal dan kumbahan
i. Perlu melaksanakan kaedah pengurusan sisa pepejal secara bersepadu
dan mesra alam
ii. Penggunaan vacuum sewerage technology selain cara konvensional
adalah digalakkan.
iii. Sisa buangan tidak boleh disalurkan terus ke dalam laut/sungai/tasik.
iv. Semua saluran kabel elektrik, paip air, paip pembentungan dan
sebagainya hendaklah terlindung dari penglihatan umum dan reka
bentuk hendaklah menepati piawaian antarabangsa.
• Sistem kumbahan hendaklah berada tidak kurang daripada 1.5 meter dari
paras terendah aliran air bawah tanah bagi memastikan sumber air
Infrastruktur dan Utiliti
bersih/minuman tidak tercemar.
• Kualiti pelepasan air terawat mestilah mematuhi piawaian A atau B
(Peraturan Kualiti Air Kumbahan Domestik dan Air Sisa Perindustrian 1979,
Jabatan Alam Sekitar.
• Reka bentuk parit perkhidmatan, parit keluar, parit monsun dan
pembetungan hendaklah berpandukan Urban Drainage Design Procedure
No.1 terbitan JPS.
• Pencahayaan yang terang pada waktu malam seperti penggunaan lampu
limpah (floodlights) dan spotlights adalah tidak dibenarkan.
• Perlu mengikut piawaian yang ditetapkan oleh Suruhanjaya Perkhidmatan
Air Negara (SPAN)/Pihak Berkuasa Air Negeri (PBAN), Tenaga Nasional
Berhad (TNB), Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia Malaysia (SKMM),
Jabatan Pengurusan Sisa Pepejal Negara (JPSPN) dan Indah Water
Konsortium Sdn Bhd (IWK)
Kemudahan Bomba • Mengikut piawaian pihak berkuasa tempatan
Papan Tanda • Mengikut piawaian pihak berkuasa tempatan
• Sebarang aktiviti pembangunan, pemuliharaan, pengubahsuaian dan kerja-

kerja tambahan, cara pembinan tradisional dan lain-lain perlu mendapat
kelulusan:
i. EIA (Penilaian Impak Alam Sekitar/ Enviromental Impact Assesment),
SIA (Impak Sosial/Social Impact Assesment) dan RA (Penilaian
Risiko/Environmental Risk Assessment) dari JAS dan agensi-agensi
Syarat Kelulusan
berkaitan;
ii. SI (Penyiasatan Tanih/Soil Investigation) dari JKR/IKRAM;
iii. Model Hidraulik (Fizikal dan/atau model berkomputer) dari JPS;
iv. Jabatan Konservasi Warisan MBPP dan pejabat GTWHI bagi kerja-kerja
pemuliharaan bangunan; dan
v. Agensi-agensi berkaitan
Nota:
Sebarang pembangunan di perkampungan Jeti Klan juga perlu merujuk Garis Panduan Perancangan
Bangunan Warisan Kategori II dan mengikut kesesuaian yang dibenarkan oleh MBPP untuk
memastikan ketulenan dan keaslian bangunan warisan dapat dikekalkan secara berterusan.
3.7-3
BAHAGIAN 1:
3.8 Garis Panduan Muzium Dan Galeri Dalam TWD George Town
Garis panduan ini diwujudkan bagi memperkemaskan syarat-syarat cadangan muzium baharu di
kawasan kajian. Ini mengambilkira perkembangan dan kepentingan muzium yang makin meningkat
di TWD George Town namun perlu kawalan agar pelawat dan pelancong yang mengunjungi muzium
lebih mengenali dan memahami warisan kebudayaan tempatan.
Jadual 3.8.1: Garis Panduan Muzium Dan Galeri Dalam TWD George Town
GARIS PANDUAN
• Prinsip utama cadangan muzium adalah pengisian dan interpretasi warisan

yang berteraskan pengukuhan NKS TWD George Town dan
Prinsip
memperlihatkan pemeliharaan nilai warisan kepada pelawat dan
pelancong.
• Merujuk International Council of Museums (ICOM), muzium adalah institut

bersifat tetap, tidak mencari keuntungan, memberi khidmat kepada
masyarakat dan pekembangannya, terbuka kepada umum, memperolehi,
Takrifan Muzium merawat, menghubungkan dan mempamerkan untuk tujuan pembelajaran,
pendidikan dan hiburan, bukti-bukti tinggalan manusia dan
persekitarannya. Muzium biasanya mempunyai koleksi tetap atau tema
khusus yang menjadi jenama kepada sesebuah muzium.
• Galeri bermaksud sebuah bangunan atau ruang mempamerkan karya-

karya seni. Pameran di galeri lebih bersifat eksklusif dan merujuk kepada
karya seseorang artis atau pemilik koleksi. Jangka masa pameran di galeri
selalunya adalah pendek berbanding muzium yang jangka masanya lebih
Takrifan Galeri
panjang. Galeri lebih bersifat perniagaan biasanya mempunyai pameran
bulanan dengan promosi dan jualan karya. Galeri juga boleh menjadi satu
jenama untuk mempromosikan seniman, pelukis, pereka atau seseorang
kolektor.
• Cadangan pembangunan muzium di kawasan kajian mesti mematuhi

syarat-syarat:
i. Kandungan muzium menampakkan unsur-unsur NKS TWD George
Town dan aktiviti yang dapat meningkatkan imej setempat serta
mempelbagaikan kegiatan - kegiatan pelancongan warisan (spin-off)
seperti aktiviti kebudayaan, membuat kraftangan dan cenderahati,
permainan tradisi atau pemakaian busana tradisional.
ii. Pameran mengikut segmen pelawat amat disarankan kerana
tarikannya yang tersendiri untuk pemuliharaan dan pendidikan
warisan seperti pameran, lawatan dan aktiviti bersama keluarga,
kanak-kanak dan pelajar sekolah.
iii. Pengisian muzium dan interpretasi bahan pameran tidak boleh
menyentuh sensitiviti kaum, agama dan kehormanian masyarakat di
negeri ini.
Syarat-syarat Cadangan iv. Seni bina bangunan asal bagi bangunan bersejarah yang ditukar
Muzium kepada muzium hendaklah dikekalkan dan hiasan dalaman muzium
dan galeri yang berunsurkan budaya tempatan adalah digalakkan.
v. Interpretasi bahan sejarah dan kebudayaan tempatan termasuk
koleksi artifak dan objek warisan mestilah mendapat nasihat kurator
bertauliah dan mengikuti garis panduan Jabatan Muzium Negara.
vi. Penggunaan teknologi moden seperti kiosk dan panel interaktif
secara sentuhan, imej berkomputer 3D dan teknologi maya (virtual)
bagi tujuan interpretasi warisan dan menarik pelancong adalah
digalakkan.
vii. Menyediakan kod imbasan di pintu masuk muzium untuk rekod
bilangan pelawat
viii. Menyediakan standard operasi bagi pengendalian muzium seperti
waktu lawatan, lawatan berpandu, peraturan di muzium (do’s and
dont’s) dan pengurusan pelawat muzium bermula dari pintu masuk
sehingga selesai lawatan.
3.8-1
BAHAGIAN 1:
3.9 Garis Panduan Lukisan Dinding (Mural Painting) Dalam TWD George Town
Lukisan dinding (mural painting) yang mempunyai nilai artistik, estetik, kreatif dan berkualiti dapat
memperkukuhkan lagi tema/penceritaan sejarah tempatan secara visual yang menjadi salah satu
tarikan pelancongan.
Garis panduan lukisan dinding bangunan warisan diperkenalkan bertujuan mengintegrasikan reka
bentuk karya seni yang dapat mempromosikan sejarah-sejarah TWD George Town tanpa
menjejaskan keindahan atau reka bentuk asal bangunan warisan.
Foto 3.9.1: Contoh-contoh lukisan dinding di kawasan kajian
Jadual 3.9.1: Garis Panduan Lukisan Dinding (Mural Painting) Dalam TWD George Town
• Lukisan dinding di dalam TWD George Town boleh dilukis di kawasan

reruang awam dan harta persendirian (kaki lima, dinding tepi dan dinding
belakang) yang boleh diakses oleh orang awam dengan kebenaran
daripada MBPP.
• Lukisan dinding tidak dibenarkan dilukis di dinding bangunan atau ruang
Kawasan Lukisan yang mempunyai hubungan atau sebahagian daripada ciri-ciri seni bina
Dinding atau budaya sesuatu kaum atau agama seperti dinding masjid, tokong dan
kuil termasuk rumah-rumah persatuan.
• Pemohon perlu mendapatkan kebenaran terlebih dahulu dari pemunya
bangunan atau tempat lukisan hendak dijalankan dan tidak dibenarkan
mengganggu aliran lalu lintas yang boleh menyebabkan kesesakan
jalanraya.
• Lukisan Dinding di kawasan kajian mesti mematuhi syarat-syarat:

i. Lukisan dinding hendaklah mempunyai nilai artistik dan estetik,
kreatif, berkualiti dan memperkukuhkan atau menambahkan NKS
TWD George Town.
ii. Lukisan dinding tidak boleh menyentuh sensitiviti perkauman, agama
dan keharmonian masyarakat di negeri ini.
iii. Lukisan dinding tidak boleh menjejaskan sejarah asal dan mengubah
fakta serta keaslian sebenar mengenai warisan dan budaya di negeri
ini.
iv. Lukisan dinding yang bakal dipamerkan atau dipaparkan hendaklah
Syarat-syarat Lukisan
tidak merosakkan dinding atau struktur bangunan. Bagi bangunan
Dinding
dan struktur warisan penggunaan bahan mengecat dan melukis
hendaklah dari jenis yang berasaskan air (water based).
v. Menjaga aspek keselamatan dan mengambil polisi insuran
perlindungan awam (public liability insurance) sewajarnya bagi apa-
apa kerja-kerja/ penyelenggaraan yang dijalankan.
vi. Kelulusan daripada Jabatan Kejuruteraan hendaklah diperolehi (jika
terlibat dengan penggunaan laluan awam).
vii. Mendapatkan pengesahan Jurutera Bertauliah sewajarnya jika
melibatkan struktur /sculpture dan apa-apa seni awam berbentuk 3
dimensi (3D).
3.9-1
BAHAGIAN 1:
Jadual 3.9.1: Garis Panduan Lukisan Dinding (Mural Painting) Dalam TWD George Town (sambungan…)
GARIS PANDUAN
viii. Pihak pemohon hendaklah menjalankan pemeriksaan dan

penyelenggaraan dari masa ke semasa dan memastikan lukisan tidak
Syarat-syarat Lukisan
pudar, memantau laku musnah (vandalisme) ke atas tapak dan arca
Dinding (sambungan…)
seni kukuh dan selamat sepanjang tempoh sah permit (1 tahun dati
tarikh permit dikeluarkan).
• Salinan Surat Persetujuan Pemunya Bangunan (sekiranya tidak tandangan

borang permohonan);
• Salinan Geran Tanah Atau Borang 14A;
• Salinan Cukai Tanah Terkini;
• Salinan Cukai Taksiran Terkini;
Dokumen-dokumen • Pelan Lokasi Cadangan;
yang Perlu Dilampirkan • Lukisan / Gambar Lukisan Dinding Yang Dicadangkan (Saiz A4);
Bersama Borang • Profil Pelukis dan Bahan Lukisan yang digunakan;
Permohonan • Salinan Surat Kelulusan dari Jabatan Kejuruteraan jika terlibat dengan
penggunaan laluan awam;
• Pengesahan Jurutera Bertauliah sewajarnya jika melibatkan
struktur/sculpture dan apa-apa seni awam berbentuk 3 dimensi (‘3D’); dan
• Bayaran yuran pemproses permit berjumlah RM200 sebelum permit
dilepaskan.
Rajah 3.9.1: Prosedur dan Proses Permohonan Lukisan Dinding (Mural Painting) dalam TWD George Town)
Permohonan Permit Lukisan Dinding
Jabatan Konservasi Warisan MBPP
George Town World Heritage

Incorporated (GTWHI)
Mesyuarat Public
Permohonan ditolak
Art Review Panel
Surat penolakan
dikeluarkan kepada
Permohonan diluluskan
pemohon dan GTWHI
Surat kelulusan dan permit dikeluarkan oleh MBPP kepada

pemohon dan disalinkan kepada GTWHI setelah pemohon
menjelaskan bayaran permit RM200
Kerja-kerja lukisan dinding boleh dimulakan
3.9-2
BAHAGIAN 1:
3.10 Garis Panduan Penyesuaian Gunaan Semula (Adaptive Reuse) Bangunan Bersejarah
Penyesuaian gunaan semula (adaptive reuse) merupakan salah satu pendekatan untuk memberi
nafas baharu kepada bangunan lama yang tidak digunakan lagi. Garis panduan bagi cadangan
penyesuaian gunaan semula bangunan bersejarah mestilah memenuhi kriteria-kriteria berikut:
Jadual 3.10.1: Garis Panduan Penyesuaian Gunaan Semula Bangunan Bersejarah
KRITERIA PENYESUAIAN GUNAAN SEMULA BANGUNGAN BERSEJARAH
• Menghormati nilai sejarah dan senibina bangunan asal.

i. Sebarang penyesuaian memerlukan keseimbangan antara keperluan praktikal
penggunaan baharu dan pemuliharaan ciri-ciri sejarah bangunan asal.
• Memahami kedudukan bangunan dalam konteks kawasan dan persekitaran.
i. Cadangan penyesuaian gunaan semula mestilah meningkatkan hubungan persekitaran
seperti kesan pemandangan atau visual yang harmoni termasuk pergerakan
kemasukan (access), landskap dan sempadan.
• Mengetahui keadaan bangunan dan kaedah pembinaan.
i. Sebarang cadangan untuk penyesuaian gunaan semula bangunan mestilah disediakan
dengan laporan dokumentasi keadaan bangunan serta lukisan yang menunjukkan
kerja-kerja pemuliharaan dan ubahsuai yang bakal dilakukan. Cadangan juga mestilah
memberi justifikasi kepada kesesuaian fungsi baharu, signifikan kepada NKS kawasan,
langkah-langkah kepada aksesibiliti baharu, dan peningkatan nilai kawasan.
• Mencapai standard pemuliharaan yang berkualiti tinggi.
i. Kerja-kerja pemuliharaan, ubah suai dan pembinaan baharu mestilah dengan
mematuhi garis panduan semasa dan amalan pemuliharaan yang terbaik.
• Meminimakan perubahan dan kehilangan fabrik sejarah.
i. Pengekalan fabrik bersejarah mestilah seboleh mungkin dan penggunaan bahan
baharu juga mesti serasi dengan bahan asal.
• Mengekalkan ciri-ciri atau karektor istimewa didalam bangunan asal.
i. Bangunan bersejarah mempunyai keaslian binaan yang unik seperti pengudaraan
semulajadi, aturan ruang, reka bentuk pintu dan tingkap, tangga termasuk corak pada
jubin lantai dan dinding. Usaha untuk mengekalkan seboleh mungkin karektor yang
istimewa akan menyumbang kepada kejayaan penyesuaian bangunan bersejarah.
• Pertimbangan pemasangan perkhimatan bangunan (services).
i. Sebilangan besar penggunaan baharu mempunyai beberapa keperluan perkhidmatan
bangunan seperti penghawa dingin dan pendawaian eletrik. Pemasangan kelengkapan
perkhidmatan bangunan mestilah disesuaikan atau diintegrasikan agar tidak berlaku
kerosakan ke atas mana-mana karektor istimewa bangunana bersejarah dan perlu
mematuhi Peraturan Bangunan Warisan MBPP dan BOMBA.
• Pertimbangan pertambahan atau perluasan dan bangunan baharu.
i. Sebarang pertambahan (extension) atau perluasan atau bangunan baharu di plot/tapak
yang asal mestilah untuk tujuan melengkapkan komponen penggunaan kepada fungsi
baharu, dan mendapat kebenaran MBPP. Elakkan sambungan yang memberi kesan
kepada keselamatan struktur atau merosakkan karektor asal bangunan bersejarah.
Elakkan meniru reka bentuk bangunan, sebaiknya reka bentuk adalah lebih sensitif
kepada menaikkan nilai bangunan warisan yang telah ditukar guna memenuhi NKS
kawasan kajian.
3.10-1
BAHAGIAN 1:
3.11 Garis Panduan Hotel Butik di TWD George Town
Garis panduan MOTAC telah menetapkan syarat-syarat kepada premis penginapan pelancong untuk
mendaftar sebagai klasifikasi hotel butik mestilah memenuhi keperluan garis panduan ciri-ciri hotel
butik dan kriteria pengelasan dan penarafan 3-5 bintang. Cadangan garis panduan premis
penginapan hotel butik di TWD George Town diselaraskan dengan aspek teknikal dan kriteria
minima hotel bandar.
Jadual 3.11.1: Garis Panduan Hotel Butik di TWD George Town
• Premis sedia ada sebelum RKK boleh dikekalkan.

Lokasi yang Dibenarkan • Premis baru boleh dipertimbangkan dalam Zon Persisir Air, Zon
Perdagangan, Zon Pelancongan dan Rekreasi.
• Peremis jenis sesabuah dibenarkan dengan mengambilkira kesesuaian

premis dalam konteks TWD George Town dan tertakluk kepada kelulusan
MBPP.
Bilangan dan Jenis
• Minimum 1 unit, Maximum 6 unit bagi jenis rumah kedai.
Premis (Unit) yang
• Kebenaran bagi permohonan yang melebihi 6 unit premis hanya boleh
dibenarkan
dipertimbangkan ke atas hotel butik yang telah beroperasi dan mendapat
kelulusan lesen perniagaan / disenaraikan dalam inventori kajian ini.
• Tertakluk kepada persetujuan Mesyuarat Jawatankuasa MBPP.
• Melibatkan keseluruhan aras sesebuah premis (bermula dari ground floor

dan ke atas).
Syarat Premis • Bangunan perlu dimiliki oleh pemilik yang sama bagi setiap tingkat hakmilik
strata (pemilik berbeza dibenarkan dengan syarat mendapat persetujuan
bertulis daripada pihak yang terlibat).
• Merujuk kriteria minima hotel bandar dengan sekurang-kurangnya tiga (3)

jenis bilik mengikut kategori standard, superior, delux dan suites.
• Bagi bilik penginapan yang mempunyai pengudaraan dan pencahayaan
semulajadi / terus saiznya hendaklah tidak kurang dari 10.5 m2 dengan
Jenis dan saiz bilik
lebar tidak kurang dari 2.5m dikira bersama saiz bilik air / tandas.
• Bagi bilik penginapan yang tidak mempunyai Pencahayaan dan pengudaraan
semulajadi / terus, hendaklah disediakan pengudaraan dan pencahayaan
gantian mekanikal seperti yang dibenarkan dalam UUKBS 1984.
• Merujuk garispanduan kriteria hotel bandar dan memenuhi kriteria minima

Kelengkapan dan untuk penarafan 3- 5 bintang.
kemasan bilik • Tanda Arah Kiblat perlu diletakkan di siling bilik penginapan didalam setiap
bilik penginapan kelulusan dari Jabatan Mufti Pulau Pinang.
Dekorasi, suasana dan • Merujuk garis panduan kriteria hotel bandar dan memenuhi kriteria minima
perabot untuk penarafan 3 - 5 bintang.
• Kaunter Pendaftaran.
• Lobi.
• Ruang menunggu.
• Ruang makan di dalam hotel (restaurant on site) dan menawarkan makanan
yang berunsurkan budaya tempatan. Digalakkan untuk memohon Sijl Halal
untuk penyediaan makanan/pengendalian dapur hotel bagi memenuhi
keperluan pelancong Islam dan mendapat kelulusan JAKIM dan Jabatan
Islam Negeri.
• Tandas awam di lobi hotel (mematuhi standard MS1184:2014 dan UBBL
Kemudahan Tetamu
untuk kegunaan OKU).
• Ramp yang mematuhi keperluan OKU (struktur ramp perlu berada
sepenuhnya dalam bangunan dan tidak boleh memasuki tempat awam
termasuk di laluan beranda).
• Lif (digalakkan).
• Surau (digalakkan).
• Penyedian kemudahan mesti memenuhi syarat pengelasan premis
penginapan pelancongan untuk hotel dengan minima kriteria penarafan 3 -
5 bintang.
3.11-1
BAHAGIAN 1:
Jadual 3.11.1: Garis Panduan Hotel Butik di TWD George Town (sambungan...)
• Dapat menyediakan kemudahan yang menonjolkan keistimewaan hotel butik

seperti:
i. Galeri seni
ii. Perpustakaan
iii. Salon
Keistimewaan Hotel
iv. Spa dan sauna
v. Gimnasium
vi. Aktiviti perniagaan yang dibenarkan dalam bangunan premis hotel
butik adalah cafeteria, dobi dan kerdai serbaneka
vii. Kolam renang perlu mendapat kebenaran MBPP
• Perlu mendapat pandangan daripada Jabatan Konservasi MBPP dan agensi

Bangunan Warisan
teknikal yang berkaitan.
• Mendapatkan kelulusan daripada MBPP (Jabatan Perancang Bandar) untuk

Penamaan Nama Hotel
penamaan nama Hotel Butik sebelum memasang papan iklan.
• Tempat letak kereta minima kereta mestilah disediakan mengikut Undang-
Undang Kecil Bangunan yang berkenaan. Kehendak-kehendak untuk
penyediaan sepenuhnya ruang letak kereta fizikal dan pertimbangan untuk
sumbangan wang sebagai gantinya akan dipertimbangkan oleh Majlis
seperti berikut:
i. Bagi hotel yang mempunyai sehingga 20 buah bilik, sumbangan wang
sebagai menggantikan penyediaan sebahagian atau sepenuhnya ruang
letak kereta fizikal bolehlah dipertimbangkan;
ii. Bagi hotel yang mempunyai di antara 21 hingga 50 buah bilik,
Tempat Letak Kenderaan sekurang-kurangnya 10 petak letak kereta hendaklah disediakan dan
sumbangan wang sebagai ganti bagi bakinya bolehlah
dipertimbangkan.
iii. Untuk semua kemajuan, sekiranya terdapat tanah di kawasan tapak
kemajuan itu yang boleh menampung kehendak letak kereta fizikal
sepenuhnya dan tidak pula ada bantahan dari segi lalulintas, maka
Majlis bolehlah bertegas agar disediakan ruang letak kereta fizikal yang
sepenuhnya.
Sumber: GarisPanduan Untuk Kemajuan Hotel MBPP
• Menggalakkan penggunaan solar (tenaga), kitar semula (sisa pepejal) dan

pengkomposan (sisa makanan)
• Menggalakkan persekitaran hijau iaitu menyediakan kawasan hijau
berlandskap
• Penerapan elemen-elemen bandar selamat melalui prinsip Crime Prevention
through Environmental Design (CPTED)
Kehijauan dan
• Perletakan pili bomba hendaklah memenuhi keperluan Jabatan Bomba dan
Keselamatan
Penyelamat Malaysia
• Tangga kecemasan kedua hendaklah disediakan di dalam bangunan/premis
sendiri dengan saiz lebar laluan tidak kurang dari 1.1m dan spesifikasi
menurut UUKBS 1984. (Tidak dibenarkan di atas rezab laluan awam)
• Kamera litar tertutup (’CCTV’) hendaklah dipasang pada sudut yang
bersesuaian di ruang lobi / pintu masuk dan keluar / ruang legar / koridor
• Mendapat kelulusan / mengemukakan bukti permohonan ubah syarat nyata

tanah daripada Pentadbir Tanah Daerah
• Mendapat kelulusan Ubahan Tambahan daripada MBPP
Kelulusan
• Memperolehi Fire Certificate daripada Jabatan Bomba
• Mendapat surat sokongan daripada MOTAC; dan
• Mendapat kelulusan lesen perniagaan daripada MBPP
3.11-2
BAHAGIAN 1:
3.12 Garis Panduan Aktiviti Perniagaan Makanan, Minuman dan Penjajaan
Garis panduan ini adalah bertujuan untuk memberi panduan kepada semua pihak terutamanya
kepada peniaga di bangunan perniagaan dan para penjaja berkaitan aspek pengurusan dan kawalan
aktiviti di seluruh kawasan TWD George Town dengan mengambil kira keperluan peruntukan
undang-undang, konsep perniagaan dan kesesuaian kawasan setempat untuk aktiviti perniagaan.
Keperluan Garis Panduan
Aktiviti perniagaan formal adalah terdiri daripada kategori runcit, borong, perkhidmatan, makanan
dan minuman yang beroperasi di kawasan rumah kedai. Manakala bagi aktiviti perniagaan informal
adalah aktiviti harian seperti gerai dan penjaja yang menjadi salah satu tarikan kepada TWD George
Town.
Walaubagaimanapun, terdapat aktiviti perniagaan terutamanya kategori makanan dan minuman

yang dijalankan memerlukan pengurusan dan kawalan yang lebih baik disebabkan timbul beberapa
faktor yang dapat menjejaskan imej tapak warisan. Antara faktor-faktornya adalah dari segi lokasi
penjaja yang menjejaskan keselamatan dan kebersihan premis perniagaan yang tercemar dengan
sisa buangan ke dalam sistem perparitan.
Oleh itu, keperluan garis panduan khusus untuk rujukan bagi aktiviti perniagaan supaya lebih teratur
dan memberi kesedaran terhadap kepentingan menjaga persekitaran tapak warisan.
Foto 3.12.1: Bangunan Perniagaan Formal dan Perniagaan Informal di kawasan kajian
3.12-1
BAHAGIAN 1:
3.12.1 Aspek-Aspek Pengurusan Aktiviti Perniagaan Makanan, Minuman dan Penjajaan

Jadual 3.12.1: Aspek-aspek Pengurusan Yang Perlu Dipatuhi Bagi Aktiviti Perniagaan Makanan,minuman Dan Penjajaan
ASPEK GARIS PANDUAN

Rumah Kedai, Penjaja Dan Gerai
• Menjalankan kolaborasi antara pihak MBPP dengan peniaga (public
engagement) yang menfokuskan kepada program kebersihan di kawasan
perniagaan.
• Memberikan pendidikan kepada peniaga tentang tatacara pelupusan
minyak masak dengan menggunakan konsep kitar semula bahan buangan
supaya mereka tidak membuangnya ke dalam longkang.
• Perkongsian kaedah tatacara pembuangan sampah yang betul kepada
peniaga supaya ia tidak dibiarkan hanya di bahu jalan atau tepi jalan.
• Para peniaga wajib menghadiri kursus pengendalian makanan daripada
mana-mana pusat yang diiktiraf dan perlu dikemukakan apabila
Kebersihan dikehendaki oleh pihak MBPP.
• Peniaga dan semua pekerja perlu berpakaian bersih, kemas, berseluar
panjang, memakai baju berlengan dan mengamalkan kebersihan diri pada
setiap masa.
• Peniaga dan semua pekerja mestilah memakai penutup kepala dan apron
berwarna cerah yang bersih serta memakai kasut yang sesuai. Memakai
selipar adalah tidak dibenarkan.
• Memastikan semua jenis sampah/hasil buangan dari perniagaan
dimasukkan ke dalam karung plastik dan dibuang ke dalam tong sampah.
Diwajibkan menyediakan tong sampah yang mencukupi dan sempurna
bagi premis perniagaan .
• Pemberian suntikan typhoid kepada peniaga yang sah daripada jabatan
kesihatan.
Kesihatan • Lokasi sekitar sebahagian peniaga informal yang kebanyakan berhampiran
perparitan dan kawasan kosong dan terbiar perlu bebas daripada
pembiakan nyamuk atau lain-lain serangga pembawa penyakit.
Sumber: Draf Rancangan Kawasan Khas Pelan Pengurusan Kawasan Pemeliharaan Bandaraya Melaka Bersejarah
Garis Panduan Kaedah Penjajaan Secara Mudah Alih Majlis Perbandaran Seberang Perai, 2016
Portal Laman Bahagian Pelesenan Majlis Bandaraya Pulau Pinang, 2018
3.12.2 Aspek-Aspek Kawalan Aktiviti Perniagaan Makanan dan Minuman

Jadual 3.12.2: Aspek-aspek Kawalan Yang Perlu Dipatuhi Bagi Bagi Aktiviti Perniagaan Makanan,minuman Dan Penjajaan
ASPEK GARIS PANDUAN
Rumah Kedai
• Premis rumah kedai atau kedai pejabat dan kompleks perdagangan.
• Restoran atau medan selera yang beroperasi 24 jam tidak dibenarkan
mengadakan aktiviti hiburan.
• Premis perniagaan yang beroperasi 24 jam hendaklah terletak di kawasan
komersial dan kawasan tanah lapang yang bukan di dalam kawasan
perumahan atau kediaman.
• Tidak dibenarkan menjual minuman yang memabukkan.
• Kedudukan premis hendaklah tidak bersebelahan dengan premis
perniagaan percetakan, perniagaan bengkel servis dan membaiki
Syarat-syarat Am Lesen
kenderaan bermotor. (Tertakluk kepada permohonan premis makanan dan
minuman baru).
• Tidak dibenarkan meletakkan kerusi, meja dan gerai di luar premis seperti
di atas jalan siar kaki, tempat letak kereta, bahu jalan dan sebagainya.
• Premis perniagaan yang dilesenkan hendaklah digunakan untuk aktiviti
perniagaan seperti yang tercatit dalam lesen.
• Lesen premis perniagaan hendaklah sentiasa dipamerkan di tempat yang
mudah dilihat. 65
• Dilarang menjadikan premis makanan sebagai tempat penginapan
3.12-2
BAHAGIAN 1:
3.12.3 Aspek-Aspek Kawalan Aktiviti Penjajaan

Jadual 3.12.3: Aspek-aspek Kawalan Yang Perlu Dipatuhi Bagi Akitiviti Penjajaan
ASPEK GARIS PANDUAN

Aktiviti Penjaja dan Gerai
• Menguatkuasakan larangan menjaja di lokasi seperti berikut :-

i. Sekitar bahu jalan utama yang menimbulkan gangguan lalulintas
kenderaan awam dan pejalan kaki;
ii. Kawasan kaki lima rumah kedai yang menghalang fasad bangunan
warisan;
iii. Tempat perhentian bas dan tempat teksi;
iv. Kawasan parkir kereta dan motosikal awam;
v. Kawasan persimpangan jalan yang seharusnya berada dalam
Lokasi Perletakan lingkungan sembilan (9) meter daripadanya; dan
Yang Dilarang vi. Lingkungan tiga (3) meter daripada pili bomba.
Foto 3.12.2: Lokasi perletakan penjaja di laluan yang tidak bersesuaian
• Operasi penjaja dan gerai hanya dibenarkan menggunakan sebelah jalan

sahaja.
• Kawasan yang berhampiran kawasan lapang tempat letak kenderaan dan
taman awam.
• Tapak yang telah dikhaskan oleh pemaju atau MBPP.
• Jalan susur bukan rezab yang tidak digunakan.
• Kawasan bahu jalan dengan jarak gerai dengan laluan utama dalam
anggaran lima (5) meter.
Lokasi Perletakan
Yang Dibenarkan Jarak dibenarkan Laluan Utama
beroperasi
5m 3.5 m 3.5 m 1.4 m 3.5 m 3.5 m

Rajah 3.12.1: Keratan rentas cadangan perletakan gerai dengan bahu jalan dan laluan awam
• Skala yang dibenarkan menjalankan operasi perniagaan informal di suatu

kawasan adalah tidak boleh melebihi dari 10 unit penjaja dan gerai. Hal ini
Skala
adalah untuk mengelakkan kacau ganggu trafik dan keperluan tempat
meletak kenderaan.
• Setiap individu yang menjalankan aktiviti penjaja bergerak perlu

mendapatkan kelulusan MBPP untuk memulakan sebarang perniagaan.
• Penjaja perlu memastikan kenderaan menjaja dialihkan selepas aktiviti
perniagaan.
• Penjaja tidak dibenarkan meninggalkan sebarang peralatan perniagaan
atau lain-lain perkakasan di lokasi perniagaan selepas aktiviti perniagaan
Kawalan Lesen
dijalankan.
Perniagaan
• Dilarang menyewakan atau membenarkan orang lain menjalankan
perniagaan di gerai pasar yang ditawarkan.
• Dilarang mengubahsuai dan menyambung mana-mana bahagian gerai dan
bangunan.
• Hendaklah menggunakan ruang di gerai sahaja dan tidak menyebabkan
halangan ke atas laluan dan sekitarnya.
Sumber: Draf Rancangan Kawasan Khas Pelan Pengurusan Kawasan Pemeliharaan Bandaraya Melaka Bersejarah
Garis Panduan Kaedah Penjajaan Secara Mudah Alih Majlis Perbandaran Seberang Perai, 2016
Portal Laman Bahagian Pelesenan Majlis Bandaraya Pulau Pinang, 2018
3.12-3
BAHAGIAN 1:
3.13 Panduan Perancangan Dan Reka Bentuk Ruang Awam
Ruang awam merupakan ruang terbuka untuk aktiviti-aktiviti sosial yang digunakan oleh orang
ramai. Kategori ruang awam adalah termasuk jalan raya, laluan pejalan kaki, kaki lima, dataran awam,
padang, taman, pantai dan lain-lain kawasan yang menjadi tumpuan untuk aktiviti sosial.
Perancangan dan reka bentuk ruang awam yang digariskan adalah bagi memastikan landskap
budaya bandar bersejarah terpelihara serta kriteria-kriteria pembangunan dipatuhi untuk menjamin
keharmonian visual terhadap pembangunan warisan selain nilai budaya dan sosial TWD George
Town. Garis panduan ini juga bertindak sebagai panduan tambahan bagi penyediaan dokumen
terperinci dan pelaksanaan cadangan di kawasan-kawasan keutamaan dalam TWD George Town
seperti berikut :
A. Kawasan Pesisir Utara;
B. Kawasan Pesisir Timur/Kawasan Pelabuhan;
C. Kawasan Jeti Klan; dan
D. Jalan Masjid Kapitan Keling
A B
C D
Foto 3.17.1: Kawasan-kawasan Keutamaan dalam Perancangan dan Reka Bentuk Ruang Awam
Panduan Perancangan dan Reka Bentuk ini adalah penting dalam memperincikan dan
mendokumentasikan sebarang cadangan pembangunan landskap atau ruang awam yang
mempunyai perkaitan dengan pelaksanaan Penilaian Impak Warisan (PIW). Penilaian Impak Warisan
(PIW) ini perlu dilaksanakan terutamanya bagi kes-kes tertentu dalam perancangan pembangunan
baru dan hendak dilaksanakan supaya tidak memberi impak kepada landskap budaya bandar
bersejarah sedia ada.
Sebarang cadangan dan tindakan di kawasan-kawasan keutamaan yang dinyatakan adalah tertakluk
kepada kelulusan Jawatankuasa Perancang Negeri (JPN) semasa mengemukakan pelan terperinci.
Pelan terperinci tersebut juga hendaklah tertakluk kepada keperluan RKK (Rancangan Kawasan Khas)
dan Panduan Perancangan dan Reka Bentuk Ruang Awam yang dilampirkan ini. Pembangunan baru
secara komprehensif adalah tidak dibenarkan dijalankan dalam kawasan tersebut sehingga pelan
terperinci diluluskan sepenuhnya atau sebahagian daripadanya.
Sumber: Kajian Rancangan Kawasan Khas Tapak Warisan Dunia UNESCO George Town 2016
3.13-1
BAHAGIAN 1:
1: 9,000
Sempadan Sub-Kawasan
Sempadan Zon Teras
RAJAH 3.13.1: KAWASAN-KAWASAN KEUTAMAAN UNTUK PANDUAN PERANCANGAN DAN REKA BENTUK
PETUNJUK
DAERAH
A Kawasan Pesisir Utara SEBERANG PERAI
UTARA
B Kawasan Pesisir Timur/Kawasan Pelabuhan

DAERAH
TIMOR
C Kawasan Jeti Klan LAUT
DAERAH
SEBERANG PERAI
DAERAH TENGAH
BARAT
D Jalan Masjid Kapitan Keling DAYA
DAERAH
SEBERANG PERAI
SELATAN
1: 180,000
PELAN LOKASI
3.13-2
BAHAGIAN 1:
3.13.1 Panduan Perancangan dan Reka Bentuk Ruang Awam Berdasarkan Kawasan Keutamaan
A. Kawasan A : Kawasan Pesisir Utara
Kawasan pesisir utara dan kawasan sekitarnya merupakan (NKS Kriteria iii) perancangan awal bandar
bagi Penempatan Syarikat Hindia Timur Inggeris (SHTI); kubu, padang perarakan, rumah kerajaan,
gereja melambangkan pelan SHTI - nilai-nilai dan pengaruh (NKS Kriteria ii). Sementara penempatan
tersebut berkembang maju, pembangunan bangunan pentadbiran baru dibina /diperkenalkan:
mahkamah majistret, mahkamah, Majlis Perbandaran dan seterusnya Majlis Bandaraya. Disebabkan
penempatan yang berkembang dengan pesatnya, orang Eropah merasakan perlu menyediakan
kawasan lapang untuk tujuan riadah. Maka, astaka dan kelab kriket serta pentas telah dibina di
kawasan tersebut, manakala persiaran dibina di sepanjang kawasan pesisir utara yang diterangi oleh
lampu jalan dan dipenuhi dengan deretan bangku besi oleh Ponders End. (Rujuk Rajah 3.13.2)
Jadual 3.13.1: Panduan Perancangan dan Reka Bentuk Ruang Awam di Kawasan Pesisir Utara
PERANCANGAN HURAIAN/REKA BENTUK

• Sub-kawasan keutamaan untuk kegunaan bangunan dan kawasan lapang
beserta special treatment dan panduan reka bentuk melibatkan kawasan
berikut: (Rujuk Rajah 3.13.3)
A. Sesiaran Pesisir Farquhar (Rujuk Rajah 3.13.4);
Lokasi Perancangan
B. Sesiaran Green Hall (Rujuk Rajah 3.13.5);
C. Dewan Sri Pinang, Jalan Duke dan Dewan Bandaraya (Rujuk Rajah 3.13.6);
D. Lebuh Light dan landskap jalan yang berkaitan (Rujuk Rajah 3.13.7);
E. Padang Kota Lama dan Kota Cornwallis (Rujuk Rajah 3.13.8).
• Melebarkan laluan pejalan kaki termasuk turapan, perabot jalan dan lampu
jalan;
• Permukaan tempat letak kenderaan baru;
• Tempat letak kereta bawah tanah baru (jika dibenarkan mengambil kira
kajian teknikal dan Penilaian Impak Warisan);
• Kerja-kerja membaik pulih landskap Padang Kota dan pembinaan semula
pentas pancaragam;
Komponen-komponen • Kerja-kerja landskap bagi taman sedia ada dan taman cadangan (Taman
Penambahbaikkan Lebuh Light, Taman Dewan Bandaraya, dan sebagainya.);
• Menaiktaraf dan perluasan bangunan awam (Dewan Bandaraya, Dewan
Bandaran, Dewan Sri Pinang dan Muzium Negeri);
• Pembinaaan semula laluan lama dan penempatan semula medan selera dan
infrastruktur lain bagi kawasan awam;
• Menaiktaraf struktur Kota Cornwallis dan kemudahan pelawat;
• Penstrukturan semula laluan pejalan kaki di Lebuh Light dan pengangkutan
awam.
• Lokasi projek dan cadangan yang ditunjukkan dalam Rajah 3.13.3 hingga
Rajah 3.13.8 hanyalah indikatif semata-mata
• Kajian terperinci untuk melindungi dan meningkatkan ciri-ciri kriteria
berkaitan NKS perlu dijalankan.
• Kajian penyelidikan dan analisis perlu dilakukan dengan mengenalpasti serta
justifikasi terhadap komponen projek dan lokasi diikuti oleh pelan terperinci
Keperluan Perancangan tapak.
• Sebarang cadangan dan tindakan bagi Kawasan Keutamaan yang dinyatakan
adalah tertakluk kepada kelulusan Jawatankuasa Perancang Negeri (JPN)
semasa mengemukakan pelan terperinci.
• Tiada pembangunan baru secara komprehensif dibenarkan dijalankan dalam
kawasan tersebut sehingga pelan terperinci diluluskan sepenuhnya atau
sebahagian daripadanya.
3.13-3
BAHAGIAN 1:
TIADA
SKALA
Sempadan Pesisir Utara
RAJAH 3.13.2: KEADAAN SEDIA ADA KAWASAN PESISIR UTARA
PETUNJUK Mercu Tanda Penting
1 Mahkamah Tinggi
DAERAH
Kategori I SEBERANG PERAI
UTARA
Kategori II 2 Dewan Sri Pinang

DAERAH
Replacement 3 Dewan Bandaran

TIMOR
LAUT
DAERAH
SEBERANG PERAI
DAERAH TENGAH
Infill 4 Dewan Bandaraya BARAT
DAYA
5 Kota Cornwallis
DAERAH
6 Menara Jam Peringatan Ratu Victoria SEBERANG PERAI

SELATAN
Pokok Warisan Sedia Ada 1: 180,000

PELAN LOKASI
3.13-4
BAHAGIAN 1:
TIADA
SKALA
Sempadan Zon Teras

RAJAH 3.13.3: KAWASAN PESISIR UTARA
PETUNJUK
DAERAH
A1 Sesiaran Pesisir Farquhar SEBERANG PERAI
UTARA
A2 Sesiaran Green Hall

DAERAH
TIMOR
A3 Dewan Sri Pinang, Jalan Duke dan Dewan Bandaraya LAUT
DAERAH
SEBERANG PERAI
DAERAH TENGAH
A4 Lebuh Light dan landskap jalan yang berkaitan BARAT
DAYA
A5 Padang Kota Lama dan Kota Cornwallis

DAERAH
SEBERANG PERAI
SELATAN
1: 180,000
PELAN LOKASI
3.13-5
BAHAGIAN 1:
TIADA
SKALA
RAJAH 3.13.4: SESIARAN PESISIR FARQUHAR
PETUNJUK
Replacement
DAERAH
SEBERANG PERAI
UTARA
Sambungan Sesiaran
DAERAH
TIMOR
Ruang Pejalan Kaki di Kawasan Tepian Air LAUT
DAERAH
SEBERANG PERAI
DAERAH TENGAH
Pelantar Pemandangan BARAT
DAYA
Laluan Akses Persiaran

DAERAH
SEBERANG PERAI
SELATAN
1: 180,000
PELAN LOKASI
3.13-6
BAHAGIAN 1:
TIADA
SKALA
Sempadan Zon Teras
RAJAH 3.13.5: SESIARAN GREEN HALL
PETUNJUK
DAERAH
Bangunan Baru (Kegunaan Penjanaan Pendapatan (IG)) SEBERANG PERAI
UTARA
Ciri Air
DAERAH
TIMOR
Landskap Lembut LAUT
DAERAH
SEBERANG PERAI
DAERAH TENGAH
Sambungan Sesiaran BARAT
DAYA
Ruang Pejalan Kaki di Kawasan Tepian Air

DAERAH
Pelantar Pemandangan
SEBERANG PERAI
SELATAN
Laluan Akses Persiaran 1: 180,000

PELAN LOKASI
3.13-7
BAHAGIAN 1:
TIADA
SKALA
Sempadan Zon Teras
PETUNJUK
DAERAH
Kategori I (Kerajaan (G)) Landskap Lembut SEBERANG PERAI
UTARA
Kategori II Landskap Kejur

DAERAH
TIMOR
Bangunan/Struktur akan dipindahkan Sambungan Sesiaran LAUT
DAERAH
SEBERANG PERAI
DAERAH TENGAH
Penggunaan semula bangunan Ruang Pejalan Kaki Tepian Air BARAT
DAYA
(Kegunaan Penjanaan Pendapatan (IG)) Pelantar Pemandangan

DAERAH
Bangunan Baru Ciri Air Kategori I (Sedia Ada)

SEBERANG PERAI
SELATAN
(Kegunaan awam (P), Kegunaan Tempat Letak Kereta 1: 180,000

awam/budaya (P/C)) PELAN LOKASI
3.13-8
BAHAGIAN 1:
TIADA
SKALA
Sempadan Zon Teras
PETUNJUK
Kategori I DAERAH
SEBERANG PERAI
UTARA
Kategori II
DAERAH
Replacement TIMOR
LAUT
DAERAH
SEBERANG PERAI
DAERAH TENGAH
Sesiaran Awam BARAT
DAYA
Aliran Trafik
DAERAH
SEBERANG PERAI
SELATAN
1: 180,000
PELAN LOKASI
3.13-9
BAHAGIAN 1:
TIADA
SKALA
Sempadan Zon Teras
RAJAH 3.13.8: PADANG KOTA LAMA DAN KOTA CORNWALLIS
PETUNJUK
DAERAH
Kategori I SEBERANG PERAI
UTARA
Bangunan Baru (Kegunaan Awam (P))

DAERAH
TIMOR
Landskap Lembut LAUT
DAERAH
SEBERANG PERAI
DAERAH TENGAH
Landskap Kejur BARAT
DAYA
Ruang Pejalan Kaki Kawasan Tepian Air

DAERAH
Pusat Akses
SEBERANG PERAI
SELATAN
1: 180,000
PELAN LOKASI
3.13-10
BAHAGIAN 1:
B. Kawasan B : Kawasan Pesisir Timur/Kawasan Pelabuhan
Kawasan Pesisir Timur Laut termasuk Pelabuhan Pulau Pinang dan Pengkalan Weld merupakan
kawasan deretan gudang yang menjadi bukti peninggalan raison d’etre kepada penempatan SHTI
melalui perdagangan, pertukaran barangan secara global, nilai-nilai dan pengaruh (NKS Kriteria ii).
(Rujuk Rajah 3.13.9)
Jadual 3.13.2: Panduan Perancangan dan Reka Bentuk Ruang Awam di Kawasan Pesisir Timur

• Kawasan terbuka dan bangunan termasuklah penyelenggaraan khas dan
panduan reka bentuk lain melibatkan kawasan berikut: (Rujuk Rajah 3.13.10)
A. Pelabuhan Gudang dan Kawasan Limbungan Tentera Laut (Rujuk Rajah
3.13.11);
B. Kawasan Pejabat Kerajaan Lama (Rujuk Rajah 3.13.12);
C. Gudang Pengkalan Weld (Rujuk Rajah 3.13.13);
Lokasi Perancangan
D. Pengkalan Weld - Lebuh Downing sehingga Gat Lebuh Gereja dan landskap
jalan bagi gudang (Rujuk Rajah 3.13.14);
E. Pengkalan Weld - Gat Lebuh Gereja sehingga Lebuh Chulia dan landskap
jalan bagi gudang (Rujuk Rajah 3.7.15);
F. Kawasan Marina dan dermaga Lebuh Gereja (Rujuk Rajah 3.13.16);
G. Kawasan Terminal Feri (Rujuk Rajah 3.13.17);
• Menaik taraf infrastruktur dan pembesaran kawasan dermaga di lokasi
terpilih;
• Pembinaan sesiaran untuk pejalan kaki di kawasan pesisiran pantai di
sebelah timur yang bersambungan dengan sesiaran yang dibina di kawasan
pesisiran pantai di sebelah utara;
• Penyusunan semula plaza terminal penumpang dan penaiktarafan fungsi
kemudahan yang berkaitan;
• Penggunaan semula dan pembesaran struktur gudang kosong yang tidak
digunakan di pesisiran pantai beserta penyediaan kemudahan awam dan
kemudahan lain yang memberikan keuntungan;
• Hotel baru yang dibina di tapak asal Quadrangle yang musnah semasa
Komponen-komponen
Perang Dunia Kedua;
Penambahbaikkan
• Penstrukturan semula sirkulasi lalulintas di sepanjang pengkalan weld
melalui cadangan pembesaran kawasan letak kenderaan, termasuk sistem
trem dan penambahbaikan laluan serta lintasan pejalan kaki antara kawasan
bandar dan kawasan pelabuhan;
• Membuat penambahbaikan fasad bangunan dan penggunaan semula
infrastruktur bersejarah sepanjang Pengkalan Weld;
• Pemulihan struktur dan pembesaran lembangan Pengkalan Weld Marina
serta kemudahan awam;
• Penyusunan semula kawasan Terminal Feri melalui cadangan pembesaran
kawasan tempat letak kenderaan, cadangan kemudahan stesen hentian trem
dan kemudahan pusat pengangkutan.
• Lokasi projek dan had cadangan kerja yang ditunjukkan dalam Rajah 3.13.10
hingga Rajah 3.13.17 adalah petunjuk perancangan pada peringkat ini.
• Proses kajian yang mendalam perlu dilaksanakan dalam usaha memelihara
kriteria NKS.
• Kajian dan analisis membantu dalam mengenalpasti dan memberi justifikasi
komponen projek dan lokasi beserta penyerahan pelan terperinci yang
Keperluan Perancangan dicadangkan.
3.13-11
BAHAGIAN 1:
TIADA
SKALA
Sempadan Pesisir Timur/Kawasan Pelabuhan
RAJAH 3.13.9: KEADAAN SEDIA ADA KAWASAN PESISIR TIMUR/KAWASAN PELABUHAN

DAERAH
Kategori II 1 Dermaga Swettenham SEBERANG PERAI
UTARA
Replacement 2 Menara Jam FMS

DAERAH
Infill
TIMOR
3 Dermaga Lebuh Gereja LAUT

DAERAH
SEBERANG PERAI
DAERAH TENGAH
BARAT
4 Terminal Feri DAYA
Pokok Warisan Sedia Ada

DAERAH
SEBERANG PERAI
SELATAN
1: 180,000
PELAN LOKASI
3.13-12
BAHAGIAN 1:
TIADA
SKALA
B1
B2
B3
B4
B5 B6
B7
Sempadan Zon Teras

RAJAH 3.13.10: KAWASAN PESISIR TIMUR/KAWASAN PELABUHAN
PETUNJUK
DAERAH
B1 Gudang Jalan Kota dan Kawasan Limbungan Tentera Laut SEBERANG PERAI
UTARA
B2 Kawasan Pejabat Kerajaan Lama

DAERAH
TIMOR
B3 Gudang Pengkalan Weld LAUT
DAERAH
SEBERANG PERAI
DAERAH TENGAH
B4 Pengkalan Weld-Lebuh Downing sehingga Gat Lebuh Gereja dan Landskap Jalan
BARAT
DAYA
Gudang
B5 Pengkalan Weld- Gat Lebuh Gereja sehingga Lebuh Chulia dan Landskap Jalan Gudang DAERAH
SEBERANG PERAI
SELATAN
B6 Pengkalan Marina dan Dermaga Lebuh Gereja

1: 180,000
B7 Kawasan Terminal Feri PELAN LOKASI
3.13-13
BAHAGIAN 1:
TIADA
SKALA
Sempadan Zon Teras
RAJAH 3.13.11: GUDANG JALAN KOTA DAN KAWASAN LIMBUNGAN TENTERA LAUT
PETUNJUK
Landskap Kejur
Bangunan/Struktur akan dipindahkan DAERAH
SEBERANG PERAI
Sambungan Sesiaran UTARA
Penggunaan semula bangunan

(Kegunaan awam/budaya (P/C)) Ruang Pejalan Kaki Tepian Air DAERAH
TIMOR
LAUT
Pelantar Pemandangan DAERAH
SEBERANG PERAI
DAERAH
Bangunan Baru (Kegunaan awam (P), Kegunaan
TENGAH
BARAT
awam/budaya (P/C)) Pusat Akses Utama DAYA
Pusat Akses Bangunan DAERAH

Ciri Air SEBERANG PERAI
SELATAN
Penyusunan Semula Akses
Landskap Lembut
Laluan Akses Pesisiran 1: 180,000
PELAN LOKASI
3.13-14
BAHAGIAN 1:
TIADA
SKALA
Sempadan Zon Teras
RAJAH 3.13.12: KAWASAN PEJABAT KERAJAAN LAMA
PETUNJUK
DAERAH
Kategori II SEBERANG PERAI
UTARA
Replacement
DAERAH
TIMOR
Bangunan Baru (Kegunaan Penjanaan Pendapatan (IG)) LAUT
DAERAH
SEBERANG PERAI
DAERAH TENGAH
BARAT
Sesiaran Awam DAYA
Aliran Trafik
DAERAH
SEBERANG PERAI
Pusat Akses Bangunan SELATAN
1: 180,000
PELAN LOKASI
3.13-15
BAHAGIAN 1:
TIADA
SKALA
Sempadan Zon Teras
RAJAH 3.13.13: GUDANG PENGKALAN WELD
PETUNJUK
Bangunan/Struktur akan dipindahkan Pelantar Pemandangan DAERAH

SEBERANG PERAI
UTARA
Penggunaan Semula Bangunan Pusat Akses Bangunan

(Kegunaan Awam/Budaya (P/C), Kegunaan DAERAH
TIMOR
Penjanaan Pendapatan (IG)) LAUT
DAERAH
SEBERANG PERAI
DAERAH TENGAH
Bangunan Baru
BARAT
DAYA
Ciri Air
DAERAH
SEBERANG PERAI
Sambungan Sesiaran SELATAN
Ruang Pejalan Kaki di Kawasan Tepian Air 1: 180,000

PELAN LOKASI
3.13-16
BAHAGIAN 1:
TIADA
SKALA
RAJAH 3.13.14: PENGKALAN WELD-LEBUH DOWNING SEHINGGA GAT LEBUH GEREJA DAN LANDSKAP JALAN
GUDANG
PETUNJUK
Kategori II DAERAH
SEBERANG PERAI
UTARA
Sesiaran Awam
DAERAH
Aliran Trafik TIMOR
LAUT
DAERAH
SEBERANG PERAI
DAERAH TENGAH
BARAT
DAYA
DAERAH
SEBERANG PERAI
SELATAN
1: 180,000
PELAN LOKASI
3.13-17
BAHAGIAN 1:
TIADA
SKALA
RAJAH 3.13.15: PENGKALAN WELD- GAT LEBUH GEREJA SEHINGGA LEBUH CHULIA DAN LANDSKAP JALAN GUDANG
PETUNJUK
Kategori II DAERAH
SEBERANG PERAI
UTARA
Replacement
DAERAH
Infill TIMOR
LAUT
DAERAH
SEBERANG PERAI
DAERAH TENGAH
Penggunaan Semula Bangunan (Kegunaan Penjanaan Pendapatan (IG)) BARAT
DAYA
Sesiaran Awam
DAERAH
Aliran Trafik SEBERANG PERAI

SELATAN
1: 180,000
PELAN LOKASI
3.13-18
BAHAGIAN 1:
TIADA
SKALA
RAJAH 3.13.16: PENGKALAN MARINA DAN DERMAGA LEBUH GEREJA
PETUNJUK
DAERAH
Replacement Ciri Air SEBERANG PERAI
UTARA
Bangunan/Struktur akan dirobohkan Landskap Kejur

DAERAH
TIMOR
Bangunan Baru Sambungan Sesiaran LAUT
DAERAH
SEBERANG PERAI
DAERAH TENGAH
(Kegunaan Penjanaan Pendapatan (IG)) Ruang Pejalan Kaki Tepian Air

BARAT
DAYA
Laluan Akses Persisiran

DAERAH
SEBERANG PERAI
Tempat Letak Kereta SELATAN
1: 180,000
PELAN LOKASI
3.13-19
BAHAGIAN 1:
TIADA
SKALA
RAJAH 3.13.17: KAWASAN TERMINAL FERI
PETUNJUK
DAERAH
Penggunaan Semula Bangunan (Kegunaan Penjanaan Pendapatan (IG)) SEBERANG PERAI
UTARA
Bangunan Baru (Kegunaan Penjanaan Pendapatan (IG))

DAERAH
Pusat Akses Bangunan

TIMOR
LAUT
DAERAH
SEBERANG PERAI
DAERAH TENGAH
Penyusunan Semula Akses BARAT
DAYA
Laluan Akses Persisiran

DAERAH
Tempat Letak Kereta

SEBERANG PERAI
SELATAN
Tempat Letak Kereta Bertingkat 1: 180,000

PELAN LOKASI
3.13-20
BAHAGIAN 1:
C. Kawasan C : Kawasan Jeti Klan
Penempatan Jeti Klan adalah ahli penempatan yang mempunyai nama keluarga Klan Cina dari
perkampungan Hokkien di China. Penempatan ini dibina mengunjur ke arah laut menunjukkan
signifikan dalam landskap budaya seperti yang ditunjukkan dalam sejarah, masyarakat, tradisional,
dan amalan budaya. Kawasan Jeti Klan merupakan ciri-ciri NKS untuk TWD George Town yang
diiktiraf dalam UNESCO Kriteria ii, - sejarah, pengaruh, nilai dan pola penempatan, Kriteria iii - kuil
dan tempat-tempat suci yang merupakan kepercayaan agama dan tradisi mereka, dan Kriteria iv -
tipologi bangunan tradisional mereka, yang menyokong cara hidup mereka. (Rujuk Rajah 3.13.18)
Jadual 3.13.3: Panduan Perancangan dan Reka Bentuk Ruang Awam di Kawasan Jeti Klan

• Mengenalpasti reka bentuk utama dan komponen penambahbaikan untuk
kawasan keutamaan di Jeti Klan termasuk: (Rujuk Rajah 3.7.19)
i. Jeti Lim
ii. Jeti Chew
iii. Jeti Tan
Lokasi Perancangan
iv. Jeti Lee
v. Jeti Yeoh
vi. Jeti Mixed
vii. Ruang Pemandangan Ke Laut
viii. Pengkalan Weld dan Tepi Pantai
• Pelaksanaan penambahbaikkan ini tidak mengandungi sebarang lokasi
tertentu, tetapi ia bertujuan sebagai polisi bantuan am yang membantu
dalam menjana peluang pekerjaan dan meningkatkan taraf hidup penduduk.
Ia juga merupakan antara usaha-usaha sosioekonomi yang relevan terhadap
Komponen-komponen
kawasan Jeti Klan yang melibatkan:
Penambahbaikkan
i. Penaiktarafan sistem kumbahan dan infrastruktur;
ii. Membaik pulih perumahan;
iii. Menubuhkan pusat masyarakat dan pameran;
iv. Akses kepada bantuan mikro kredit dan pinjaman.
• Lokasi projek dan had cadangan kerja yang ditunjukkan dalam Rajah 3.7.19
adalah petunjuk perancangan pada peringkat ini sahaja.
• Kajian terperinci dan rundingan dengan komuniti perlu diambil kira bagi
melindungi dan mempertingkatkan kriteria-kriteria berkenaan NKS dan
kepentingan kawasan kajian.
• Analisis kajian ini akan membantu dalam mengenal pasti lokasi dan
Keperluan Perancangan komponen projek berserta pelan terperinci untuk dikemukakan.
Foto 3.13.2: Keadaan semasa Kawasan Jeti Klan yang perlu dipelihara
3.13-21
BAHAGIAN 1:
TIADA
SKALA
Sempadan Kawasan Jeti Klan
RAJAH 3.13.18: KEADAAN SEDIA ADA KAWASAN JETI KLAN
PETUNJUK
DAERAH
UTARA
Replacement
DAERAH
TIMOR
Pokok Sedia Ada LAUT
DAERAH
SEBERANG PERAI
DAERAH TENGAH
BARAT
DAYA
DAERAH
SEBERANG PERAI
SELATAN
1: 180,000
PELAN LOKASI
3.13-22
BAHAGIAN 1:
TIADA
SKALA
RAJAH 3.13.19: KAWASAN JETI KLAN
PETUNJUK
DAERAH
UTARA
Replacement
DAERAH
TIMOR
Sesiaran Awam LAUT
DAERAH
SEBERANG PERAI
DAERAH TENGAH
BARAT
Kebarangkalian Pemasangan Infrastuktur Baru DAYA
Penambahbaikan sambungan Pejalan Kaki

DAERAH
SEBERANG PERAI
SELATAN
1: 180,000
PELAN LOKASI
3.13-23
BAHAGIAN 1:
D. Kawasan D : Jalan Masjid Kapitan Keling
Dalam Tapak Warisan Dunia UNESCO, Jalan Masjid Kapitan Keling mempunyai Kriteria iii NKS. Ia
merupakan satu-satunya jalan yang menjadi tapak utama penempatan empat buah agama di dunia
- menjadi bukti penempatan masyarakat, tradisi budaya dan agama. (Rujuk Rajah 3.13.20)
• Nama jalan ini diambil bersempena kemerdekaan negara daripada nama asal Masjid Kapitan
Keling iaitu sebuah Masjid India Muslim yang telah diasaskan pada tahun 1801 melalui
penyerahan tanah oleh Syarikat Hindia Timur Inggeris.
• Pada tahun yang sama, Kuil Cina Kantonis/Hokkien khusus kepada Dewi Rahmat - Kuan Yin
dibina di sepanjang jalan yang ketika itu dikenali sebagai Lebuh Pitt dinamakan sempena nama
Perdana Menteri British pada masa itu.
• Di penghujung Selatan, Masjid melayu Lebuh Acheh yang terletak berhadapan Jalan Masjid
Kapitan Keling menjadi elemen utama dalam kawasan tapak keagamaan tersebut.
• Walaupun telah dinyatakan di dalam Kawasan Keutamaan A, Gereja Anglican St George Martyr
(dibina dari tahun 1816 hingga 1819) tidak boleh dikecualikan dari Lebuh Harmoni.
• Akhir sekali, pada tahun 1833, Kuil Hindu Mahamariamman telah dibina di Lebuh Queen
membelakangi Lebuh Pitt menjadi pelengkap kepada pembentukan Jalan Harmoni.
Jadual 3.13.3: Panduan Perancangan dan Reka Bentuk Ruang Awam di Jalan Masjid Kapitan Keling

• Menggariskan kegunaan bangunan dan kawasan lapang termasuklah
Lokasi Perancangan komponen penambahbaikan dan lain-lain cadangan reka bentuk di Jalan
Harmoni dan Jalan Masjid Kapitan Keling. (Rujuk Rajah 3.7.21)
• Penyusunan semula Jalan Masjid Kapitan Keling bagi menambah baik aliran
lalulintas, persimpangan yang lebih selamat dan laluan khas untuk
pengangkutan awam;
• Melebarkan laluan pejalan kaki dengan landskap pokok, green median dan
Komponen-komponen
tempat duduk berteduh di lokasi tertentu;
Penambahbaikkan
• Penambahbaikan fakad dan dinding hadapan kedai pada kedua-dua belah
jalan;
• Mewujudkan plaza pejalan kaki di hujung selatan Jalan Masjid Kapitan
Keling.
• Lokasi projek dan cadangan yang ditunjukkan dalam Rajah 3.7.21 hanyalah
indikatif semata-mata.
• Kajian terperinci untuk melindungi dan meningkatkan ciri-ciri kriteria
berkaitan NKS perlu dijalankan.
• Kajian penyelidikan dan analisis perlu dilakukan bagi mengenalpasti dan
memberi justifikasi terhadap komponen projek dan lokasi diikuti oleh pelan
Keperluan Perancangan terperinci yang perlu dikemukakan.
Foto 3.12.3: Keadaan semasa Jalan Masjid Kapitan Keling

3.13-24
BAHAGIAN 1:
TIADA
SKALA
Sempadan Kawasan Jalan Masjid Kapitan Keling
RAJAH 3.13.20: KEADAAN SEDIA ADA JALAN MASJID KAPITAN KELING
Kategori I 1 Gereja Assumption

DAERAH
SEBERANG PERAI
UTARA
Kategori II 2 Gereja St. George

DAERAH
Replacement 3 Tokong Kuan Im TIMOR

LAUT
DAERAH
SEBERANG PERAI
4
DAERAH TENGAH
Infill Kuil Sri Mahamariamman BARAT
DAYA
5 Masjid Kapitan Keling

DAERAH
6 Masjid Melayu Lebuh Acheh SEBERANG PERAI
SELATAN
Pokok Sedia Ada 1: 180,000

PELAN LOKASI
3.13-25
BAHAGIAN 1:
TIADA
SKALA
Sempadan Kawasan Jalan Masjid Kapitan Keling
RAJAH 3.13.21: PENGKALAN MARINA DAN DERMAGA LEBUH GEREJA

PETUNJUK
Kategori I Penambahbaikan Kawasan Lapang DAERAH

SEBERANG PERAI
UTARA
Kategori II Landskap Kejur

DAERAH
Replacement Projek Kawasan Khas TIMOR
LAUT
DAERAH
SEBERANG PERAI
Infill Muzium Negeri Penang (PMS)

DAERAH
• BARAT
TENGAH
DAYA
Bangunan Baru • Rumah Agam Syed Al-Attas (SAM)

DAERAH
Penggunaan Semula Bangunan Sesiaran Awam SEBERANG PERAI
SELATAN
• Kegunaan Awam (P) Aliran Trafik

1: 180,000
PELAN LOKASI
• Kegunaan Awam/Budaya (P/C) Penambahbaikan sambungan Pejalan Kaki
3.13-26
BAHAGIAN 1:
3.14 Garis Panduan Penggunaan Ruang Lorong Belakang
Lorong belakang merupakan rizab atau ruang dengan kelebaran tertentu yang disediakan di
bahagian belakang sesebuah atau deretan bangunan kediaman/perniagaan.
Fungsi lorong belakang adalah seperti berikut:
1. Sebagai ruang langkauan api bagi mengelak kemerebakan kebakaran dan untuk operasi
bomba.
2. Sebagai ruang untuk tujuan keselamatan (escape route) serta ruang mobiliti yang mencukupi
semasa kecemasan.
3. Sebagai ruang bagi keperluan pemasangan infrastruktur dan utiliti seperti talian telefon,
elektrik, pembetungan dan sebagainya.
4. Sebagai ruang untuk kerja-kerja penyelenggaraan perkhidmatan pembetungan, parit atau utiliti
lain di bahagian belakang.
5. Sebagai ruang bagi memastikan hak kesendirian (privacy) pemilik di antara deretan premis-
premis kediaman.
6. Sebagai ruang bagi tujuan pencahayaan dan pengudaraan yang selesa di antara bangunan
bagi mewujudkan persekitaran yang kondusif dan sihat.
7. Sebagai ruang laluan pejalan kaki bagi penghuni.
8. Sebagai sebahagian ruang kawasan lapang atau kawasan hijau.
3.14.1 Prinsip-prinsip Perancangan Penggunaan Ruang Lorong Belakang

Penyediaan lorong belakang perlu mengambil kira dan memberi perhatian kepada aspek-aspek
keselamatan, kebersihan, kesendirian (privacy) dan kemesraan seperti berikut
Rajah 3.14.1: Prinsip perancangan lorong belakang
Menyediakan lorong belakang yang mementingkan

Keselamatan aspek keselamatan dan tidak memberi ruang kepada
sebarang pencerobohan fizikal serta unsur-unsur jenayah.
Mewujudkan persekitaran yang bersih dan indah yang

Kebersihan dapat memberikan keselesaan dan keharmonian kepada
penduduk.
Memberikan hak bagi individu untuk menikmati

Kesendirian
kehidupan yang bebas dari sebarang kacau ganggu.
Mewujudkan ruang yang boleh menggalakkan interaksi

Kemesraan
sosial antara masyarakat.
Sumber: Garis Panduan Perancangan Lorong Belakang, Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia, 2014
Kajian Rancangan Kawasan Khas TWD George Town (Penggantian)
3.14-1
BAHAGIAN 1:
3.14.2 Kawalan Am Perancangan Pembangunan Lorong Belakang

Jadual 3.14.1: Pematuhan Kawalan Am Perancangan Pembangunan Lorong Belakang
PERANCANGAN GARIS PANDUAN PENYEDIAAN

• Pelan susun atur dengan menerapkan konsep pengawasan semula jadi perlu
disediakan dalam penyediaan laluan lorong belakang.
• Lorong belakang boleh disediakan sama ada dalam bentuk jalan
berturap/berkonkrit, laluan pejalan kaki atau kawasan hijau mengikut konsep
dan kesesuaian pembangunan dan persetujuan MBPP.
• Pembinaan sebarang struktur binaan kekal yang boleh mengganggu laluan
Reka Bentuk
adalah tidak dibenarkan.
• Mengutamakan penyediaan ruang dan kemudahan untuk aktiviti riadah dan
kemasyarakatan di lorong belakang.
• Menggalakkan penyediaan elemen-elemen seni jalanan seperti lukisan
mural. (Rujuk Garis Panduan Lukisan Dinding (Mural Painting) Dalam TWD George
Town)
• Bahan turapan yang digunakan bagi lorong belakang yang disediakan

sebagai laluan pejalan kaki dan laluan berlandskap hendaklah bersifat
Pemilihan Bahan Turapan penyusupan (infiltration) yang membenarkan air meresap ke dalam tanah.
• Penggunaan bahan tersebut boleh mengurangkan air larian hujan (water run
off) dan mengurangkan kejadian banjir kilat.
• Penggunaan longkang jenis bertutup (closed drain) adalah digalakkan di
Penyediaan Longkang sepanjang lorong belakang bagi mengelakkan pembuangan sampah ke
dalam longkang yang boleh mengakibatkan laluan air tersumbat.
• Pemaju ataupun PBT hendaklah menyediakan lampu di mana-mana
bahagian dinding rumah yang menghadap lorong belakang bagi tujuan
Pencahayaan pencahayaan pada waktu malam.
• Penyediaan pencahayaan yang terang akan dapat meningkatkan penglihatan
dan keselamatan (Rujuk Panduan Pelaksanaan Reka Bentuk Bandar Selamat).
• Pemilihan dan susunan tanaman/pokok bersesuaian perlu diberi perhatian
bagi mengelak wujudnya suasana terlindung atau gelap yang mana boleh
memberi ruang kepada kejadian jenayah.
Pemilihan Tanaman • Hanya tumbuhan renek (shrub) yang berketinggian kurang daripada 1 meter
dibenarkan.
• Contoh tanaman yang sesuai adalah seperti melur (Jasminum sambac),
heliconia (Heliconia spp) dan siantan (Ixora cocinea).
• Sebarang pemasangan pagar atau penghalang adalah tidak dibenarkan di
Pemasangan Pagar lorong belakang. Ini adalah bagi memastikan tiada sebarang halangan di
lorong belakang sekiranya berlaku kecemasan seperti kebakaran.
Nota: Perlu dirujuk bersama dengan Garis Panduan Perancangan Lorong Belakang, Jabatan Perancangan Bandar dan
Desa Semenanjung Malaysia, 2014
Foto 3.14.1: Reka bentuk lorong belakang sedia ada
3.14-2
BAHAGIAN 1:
3.15 Garis Panduan Laluan Pejalan Kaki
Secara umumnya, takrifan laluan pejalan kaki adalah laluan/jalan/ruang/siar kaki/lorong khas
berturap yang direkabentuk atau disediakan khusus untuk kegunaan pejalan kaki. Penyediaan laluan
pejalan kaki ini adalah penting dalam mewujudkan rangkaian laluan yang berhubung di samping
mewujudkan interaksi sosial dalam sesebuah komuniti dan seterusnya membantu dalam menjana
serta merangsang aktiviti ekonomi. Selain itu, ianya juga merupakan salah satu langkah bagi
memperbaiki dan mengawal kualiti alam sekitar terutamnya di kawasan bandar.
Prinsip Penyediaan Laluan Pejalan Kaki menekankan lapan (8) prinsip utama iaitu saiz, reka bentuk
sejagat (universal design), kesinambungan laluan, papan tanda, ruang awam, keselamatan, kualiti
permukaan dan sistem saliran.
Rajah 3.15.1: Illustrasi Prinsip Penyediaan Laluan Pejalan Kaki
Ruang Awam Sistem Saliran

Tanaman Landskap Saliran Semulajadi Keselamatan
Perabot Jalan Longkang Pencahayaan
Ruang Kaki Lima
Papan Tanda Saiz

Informatif Zon Pejalan Kaki
Peninjuk Arah Zon Perabot Jalanan
Kesinambungan Reka Bentuk Sejagat Kualiti Permukaan

Hentian Bas Ramp Kuat dan stabil
Lintasan Pejalan Kaki Guiding block Tidak licin
Telus Air
3.15.1 Aspek-Aspek Prinsip Penyediaan Laluan Pejalan Kaki

Jadual 3.15.1: Aspek-aspek bagi Prinsip Penyediaan Laluan Pejalan Kaki
PRINSIP ASPEK-ASPEK PENYEDIAAN
Saiz • Menyediakan laluan yang selesa dan selamat

Reka Bentuk Sejagat • Mewujudkan laluan yang mesra pengguna
Kesinambungan • Memastikan penyediaan kemudahan pejalan kaki yang terancang
Papan Tanda • Menyediakan maklumat dan pandu arah yang jelas
Ruang Awam • Menyediakan elemen-elemen yang menggalakkan aktiviti berjalan kaki

Keselamatan • Meningkatkan tahap penyediaan komponen keselamatan di laluan awam
Kualiti Permukaan • Memastikan bahan turapan yang selamat dan berdaya tahan
Sistem Saliran • Menggunakan teknik yang dapat mengurangkan risiko banjir kilat
Sumber: Adaptasi daripada The 8 Principles of Sidewalks, WRI Brasil
3.15-1
BAHAGIAN 1:
3.15.2 Panduan Pelaksanaan Perancangan Laluan Pejalan Kaki

Jadual 3.15.2: Panduan Pelaksanaan Perancangan Laluan Pejalan Kaki
CIRI-CIRI GARIS PANDUAN PENYEDIAAN

• Laluan pejalan kaki hendaklah sekurang-kurangnya 1.5 meter lebar bagi
Kelebaran Laluan Pejalan menjamin keselesaan untuk membolehkan dua (2) orang berjalan seiring
Kaki pada masa yang sama atau sekurang-kurangnya 2.0 meter bagi
membolehkan penggunaan secara berkerusi roda, basikal dan berjalan kaki.
• Rekabentuk laluan pejalan kaki perlu mengambilkira ciri-ciri Bandar Selamat
Dan Reka Bentuk Sejagat khususnya laluan yang menuju ke perkhidmatan
transit dan pusat tumpuan awam.
• Sepanjang laluan pejalan kaki perlu dilandskap dengan pokok-pokok yang
boleh memberikan teduhan kepada pengguna untuk tujuan keselesaan.
• Laluan pejalan kaki hendaklah dirancang secara jaringan berterusan
(continous network). Ini termasuk meminimumkan potongan kerb bagi
mengurangkan gangguan kepada pejalan kaki.
Elemen Reka Bentuk • Laluan pejalan kaki hendaklah menghubungkan di antara tempat-tempat
tumpuan. Penyediaannya perlulah jelas, selesa dan terus ke pusat kejiranan
atau ke tempat perhentian transit.
• Laluan pejalan kaki alternatif di sekeliling taman-taman perlu disediakan bagi
penggunaan di waktu malam atau faktor keselamatan.
• Menyediakan elemen-elemen sokongan yang sesuai seperti perabot jalan
bagi mewujudkan laluan pejalan kaki yang selesa, selamat dan menarik.
• Menyediakan papan tanda laluan pejalan kaki yang jelas di lokasi yang
sesuai.
• Minimum 1.5 meter ruang penanaman perlu disediakan di sepanjang laluan
pejalan kaki/lorong basikal baru.
• Untuk kawasan berturap, disyorkan penggunaan tree-grating bersaiz
minimum 1.5 meter x 1.5 meter sebagai ruang penanaman.
• Ruang tanaman pagaran (hedges) digalakkan untuk disediakan di antara
kawasan pejalan kaki dengan jalan utama
Landskap • Penanaman sama jarak, minimum 1 meter dari tepi kawasan pejalan
kaki/lorong basikal.
• Lokasi kotak tanaman dan tree-grating mestilah mengambil kira kesesuaian
jarak tanaman dan reka bentuk keseluruhan.
• Mengutamakan penanaman pokok yang berbunga dan mengeluarkan bau
yang harum bagi menarik perhatian orang ramai menggunakan laluan
pejalan kaki.
• Menggunakan bahan turapan yang kuat, stabil, mudah kering dan tidak licin.
• Penggunaan bahan daripada konkrit, batu-batan semula jadi, cobblestone
dan batu-bata adalah digalakkan namun perlu bersesuaian dengan keadaan
sekeliling.
Bahan Turapan • Memastikan penyelenggaraannya yang mudah dan kos penyediaan yang
rendah.
• Warna dan corak harus bersesuaian dengan suasana alam sekitar.
• Jenis turapan telus air amat digalakkan serta mengambilkira keperluan
pengguna yang menggunakan kerusi roda.
• Mengelakkan keadaan clutter di mana elemen perabot jalan perlu
bersesuaian dengan kemudahan lain dari segi perletakan.
Perabot Jalan • Memperbanyakkan penggunaan warna yang neutral.
• Menyesuaikan keadaan latar belakang dan elemen sedia ada terutamanya
dalam aspek alam sekeliling.
• Peralatan keselamatan seperti CCTV, butang kecemasan (panic button),
cermin keselamatan dan papan tanda peringatan perlu disediakan di laluan
Keselamatan
pejalan kaki, persimpangan antara laluan kenderaan dan laluan pejalan kaki,
kawasan tumpuan dan kawasan yang berpotensi jenayah.
Nota: Perlu dirujuk bersama dengan Panduan Pelaksanaan Inisiatif Pembangunan Kejiranan Hijau, Penyediaan Laluan
Pejalan Kaki, Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia, 2012
3.15-2
BAHAGIAN 1:
3.16 Panduan Pelaksanaan Reka Bentuk Bandar Selamat
Bandar Selamat merupakan satu program yang disediakan oleh Kementerian Perumahan dan
Kerajaan Tempatan bagi mewujudkan persekitaran bandar yang lebih selamat. Program ini
dilaksanakan oleh pihak berkuasa tempatan (PBT) di seluruh negara bagi mencapai matlamat dalam
mengurangkan kadar jenayah jalanan negara sebanyak 20%.
Program Bandar Selamat ini mengandungi tiga (3) strategi dan lima belas (15) langkah pencegahan
jenayah seperti berikut:
A. Strategi Program Bandar Selamat

i. Merekabentuk persekitaran fizikal
ii. Pengurusan penyertaan komuniti dan kesedaran awam
iii. Memperkasakan kawasan sasaran
B. Langkah Pencegahan Jenayah
i. Penyediaan papan tanda peringatan jenayah.

ii. Pendidikan, kesedaran awam dan publisiti.
iii. Penyediaan cermin keselamatan.
iv. Pengasingan laluan pejalan kaki dari laluan bermotor.
v. Pencahayaan di kawasan sasaran iaitu di tepi, hadapan dan belakang rumah / bangunan
dan di kaki lima premis perniagaan, tempat awam dan perumahan.
vi. Laluan awam tidak terlindung dari pandangan awam.
vii. Penyediaan tempat motosikal berkunci.
viii. Penyediaan penggera keselamatan.
ix. Pemasangan kamera litar tertutup (CCTV) di kawasan perniagaan dan tempat awam.
x. Meningkatkan rondaan di kawasan perumahan.
xi. Pelaksanaan reka bentuk persekitaran yang selamat (CPTED).
xii. Penjanaan aktiviti bersesuaian di kawasan terdedah jenayah.
xiii. Agenda tetap bulanan dalam Mesyuarat Majlis Penuh PBT.
xiv. Penyediaan balai polis tetap atau bergerak.
xv. Pemetaan GIS jenayah dan Program Bandar Selamat.
Rajah 3.16.1: Langkah Pencegahan Jenayah dan Bandar Selamat yang digariskan sebagai panduan
Sumber: PLAN Malaysia, 2020
3.16-1
BAHAGIAN 1:
3.16.1 Panduan Pelaksanaan Komponen Pembangunan Reka Bentuk Bandar Selamat

Jadual 3.16.1: Panduan Pelaksanaan Komponen Pembangunan Reka Bentuk Bandar Selamat
KOMPONEN PANDUAN UMUM

• Mereka bentuk susun atur yang bersepadu bagi pembangunan bercampur.
Pembangunan perlu berkesinambungan dan tidak terasing bagi
mewujudkan persekitaran yang aktif, pengawasan semulajadi dan
meningkatkan interaksi penduduk pada waktu siang dan malam.
• Mereka bentuk susun atur kawasan kejiranan yang kemas dan mempunyai
garis pandangan yang jelas.
Reka Bentuk Susun Atur • Mempelbagaikan kawasan perumahan bagi memenuhi keperluan
penduduk dari pelbagai taraf sosio-ekonomi.
• Menyediakan taman dan tempat awam di lokasi yang mudah dilihat dan
dalam jarak berjalan kaki mengikut Garis Panduan Kemudahan Masyarakat,
2000
• Tempat-tempat yang berpotensi jenayah hendaklah dapat dilihat dengan
jelas oleh pengguna dari bangunan-bangunan yang berdekatan.
• Kelebaran jalan perlulah mematuhi garis panduan sedia ada yang
digunapakai oleh MBPP.
• Jaringan jalan mestilah berkesinambungan (inter-connected) dan
mempunyai hierarki yang jelas. Laluan pejalan kaki khusus diasingkan dari
laluan bermotor.
• Memastikan jalan baru dan sedia ada berkesinambungan agar tiada
pengasingan di antara kawasan baru dan lama.
• Memastikan hierarki dan reka bentuk jalan sesuai dengan jenis
pembangunan dan tahap kelajuan yang dibenarkan.
• Laluan pejalan kaki tidak digalakkan berhubung dengan jalan mati.
• Menyediakan pencahayaan di ruang yang gelap di sepanjang jalan dan
laluan pejalan kaki pada jarak dan ketinggian yang sesuai.
• Menyelenggara akses dan laluan pejalan kaki secara berkala dan berterusan
supaya berkeadaan baik dan bersih bagi meningkatkan tahap keyakinan
orang awam bahawa kawasan tersebut terjaga dan selamat digunakan.
• Penyediaan jalan terus (through road) yang melalui kawasan perumahan ke
Akses Dan Laluan
kawasan berhampiran adalah tidak dibenarkan.
Pejalan Kaki
• Jalan keluar masuk perlu dihadkan dan dikawal (tidak melebihi 2 akses) bagi
setiap pembangunan (Rujuk Garis Panduan Perancangan Gated Community
dan Guarded Neighbourhood untuk perincian).
• Menyediakan laluan pejalan kaki yang berkesinambungan di kawasan
perumahan, pusat kejiranan, kawasan perniagaan dan kawasan tumpuan
awam bagi keselesaan pejalan kaki.
• Memastikan laluan pejalan kaki disediakan di kedua-dua belah jalan
terutama di kawasan tumpuan awam.
• Menyediakan laluan pejalan kaki yang boleh dilihat secara terus dari premis
berhampiran dan tidak terhalang oleh sebarang struktur.
• Rekabentuk ruang tersembunyi, tersorok dan ruang yang boleh
meningkatkan potensi berlaku jenayah di laluan pejalan kaki perlu
dielakkan.
• Menyediakan laluan pejalan kaki yang mendapat pencahayaan semulajadi
secara optimum pada waktu siang tetapi selesa kepada pengguna melalui
penyediaan elemen teduhan dan landskap yang sesuai.
• Laluan basikal perlu dipisahkan daripada laluan kenderaan dan disediakan
Akses Dan Laluan
bersebelahan dengan laluan pejalan kaki tetapi mempunyai lorong yang
Pejalan Kaki
berasingan.
3.16-2
BAHAGIAN 1:
Jadual 3.16.1: Panduan Pelaksanaan Komponen Pembangunan Reka Bentuk Bandar Selamat (sambungan)

• Rekabentuk perkhidmatan sistem telekomunikasi yang menggalakkan
penjenayah melakukan jenayah perlu dielakkan. Contoh tiang-tiang
telekomunikasi yang bertangga.
• Jejantas tidak terlindung daripada sebarang objek seperti papan tanda,
sepanduk, papan iklan, pokok dan papan tanda luar (billboard) serta
Akses Dan Laluan
mempunyai pencahayaan terang dan pandangan yang jelas.
Pejalan Kaki
• Laluan pejalan kaki bawah tanah tidak dibenarkan bagi mengelakkan
(sambungan...)
perlakuan jenayah.
• Mengenal pasti zon berprofil tinggi (aktiviti bank, pengurup wang, kedai
emas, kedai beroperasi 24 jam) untuk memudahkan pemantauan pihak
polis dan membolehkan perkongsian peralatan keselamatan (CCTV,
penggera keselamatan, traffic calming)
• Memastikan perletakkan perabot jalan tidak mengganggu keselesaan
pengguna dan dapat mencegah berlakunya jenayah.
• Menanam pokok renek dengan ketinggian tidak melebihi 0.9m (3’) di laluan
pejalan kaki dan kawasan-kawasan yang memerlukan tahap pengawasan
semulajadi yang tinggi. Keperluan ini tidak bercanggah dengan Seksyen 36
Akta Jalan, Parit dan Bangunan.
• Mengelak penanaman pokok berhampiran bumbung dan tingkap
bangunan.
• Mengelak penanaman pokok yang menutupi pintu dan tingkap, melindungi
Landskap dan Elemen
pencahayaan lampu, papan tanda, CCTV dan lain-lain peralatan
Reka Bentuk Bandar
keselamatan.
• Memastikan papan tanda menggunakan warna yang terang, grafik yang
mudah difahami dan menepati piawaian.
• Lokasi papan tanda yang strategik seperti di laluan utama, pintu keluar
masuk atau nod aktiviti.
• Menggalakkan perabot jalan pelbagai fungsi. Contohnya, tiang lampu boleh
digunakan untuk pemasangan papan tanda, CCTV dan sebagainya.
• Menggunakan struktur dan bahan binaan yang sesuai, tahan lasak dan tidak
mudah rosak.
• Menyediakan tempat letak kenderaan mengikut saiz yang ditetapkan oleh
PBT.
• Rekabentuk tempat letak kenderaan mesti dapat dilihat dari jalan dan
bangunan berhampiran di samping mendapat pencahayaan semulajadi
secara optimum pada waktu siang.
• Tempat letak kenderaan perlu diletakkan dalam jarak mudah sampai ke
premis berdekatan bagi membolehkan pengawasan semulajadi yang jelas di
samping memberi keselesaan kepada pengguna.
Tempat Letak
• Menyediakan tempat letak kenderaan atas jalan sebagai penghadang laluan
Kenderaan
pejalan kaki dari laluan bermotor.
• Menyediakan elemen reka bentuk bandar yang sesuai seperti landskap
lembut (pokok renek) dan kejur (tonggak jalan, rel penghadang, papan
tanda) untuk memisahkan laluan kenderaan bermotor atau laluan pejalan
kaki dengan tempat letak kenderaan serta mewujudkan sempadan yang
jelas.
• Mengelakkan ruang tersembunyi dan tersorok yang boleh meningkatkan
potensi berlaku jenayah.
• Menyediakan pencahayaan di lorong belakang, kawasan tersorok dan
gelap.
Pencahayaan
• Memastikan jalan dan laluan pejalan kaki mendapat pencahayaan
semulajadi secara optimum pada waktu siang.
3.16-3
BAHAGIAN 1:
Jadual 3.16.1: Panduan Pelaksanaan Komponen Pembangunan Reka Bentuk Bandar Selamat (sambungan)

• Menyediakan pencahayaan yang terang pada waktu malam supaya muka
Pencahayaan
seseorang dapat dilihat pada jarak 10m dan dirakam dengan jelas oleh
(sambungan…)
CCTV.
• Peralatan keselamatan seperti CCTV, butang kecemasan (panic button),
cermin keselamatan dan papan tanda peringatan perlu disediakan di laluan
pejalan kaki, persimpangan antara laluan kenderaan dan laluan pejalan kaki,
Peralatan Keselamatan kawasan tumpuan awam, kawasan berprofil tinggi dan berpotensi jenayah
serta kawasan yang mempunyai tahap pengawasan semulajadi yang lemah.
• Memasang infrastruktur peralatan keselamatan dalam kawasan/premis
bangunan.
• Memastikan semua kawasan dan bangunan awam atau persendirian
sentiasa diurus dan diselenggara dengan baik.
• Menggalakkan pengawasan terancang seperti pengawal keselamatan,
Pengurusan dan
rukun tetangga, RELA, community policing bagi meningkatkan tahap
Penyelenggaraan
keselamatan di sesebuah kawasan.
• Memastikan reka bentuk premis dan kawasan persekitaran tidak
memerlukan penyelenggaraan yang kerap dan kos yang tinggi.
Nota: Perlu dirujuk bersama dengan Panduan Pelaksanaan Reka Bentuk Bandar Selamat atau Crime Prevention Through
Environmental Design (CPTED) Implementation Guide, JPBD Semenanjung Malaysia, 2010
Foto 3.16.1: Contoh reka bentuk ruang awam yang menitikberatkan elemen bandar selamat
4
2
1• Penyediaan lampu bagi memastikan keselamatan pengguna.

• Laluan pejalan kaki dan basikal dipisahkan daripada laluan kenderaan dengan elemen
2 landskap dan bollard.
3• Penyediaan landskap daripada pokok renek dengan ketinggian tidak melebihi 0.9m.
4• Laluan pejalan kaki boleh dilihat secara terus dari laluan utama dan kawasan tumpuan
berhampiran.
3.16-4
BAHAGIAN 1:
3.17 Garis Panduan Penyediaan Elemen Reka Bentuk Sejagat (Universal Design) di Taman Awam
Berdasarkan Akta Orang Kurang Upaya, 2008 (Akta 685), reka bentuk sejagat merupakan rekabentuk
produk, persekitaran, program dan perkhidmatan yang boleh digunakan oleh semua orang pada
tahap sebaik mungkin tanpa perlu membuat adaptasi atau reka bentuk khusus termasuk alat bantu
bagi kumpulan Orang Kelainan Upaya (OKU) tertentu jika ia diperlukan.
Secara terperinci, reka bentuk sejagat merangkumi dua perkara utama iaitu bebas halangan dan
kebolehaksesan. Elemen Reka Bentuk Sejagat (Universal Design) merupakan satu pendekatan reka
bentuk yang bertujuan untuk menghapuskan halangan dan memberi kemudahan dan penggunaan
kepada semua orang.
3.17.1 Prinsip Reka Bentuk Sejagat (Universal Design)

Penerapan konsep reka bentuk sejagat adalah berdasarkan tujuh (7) prinsip asas reka bentuk sejagat
seperti berikut;
Rajah 3.17.1: Tujuh (7) Prinsip Reka Bentuk Sejagat (Universal Design)
3.17-1
BAHAGIAN 1:
3.17.2 Aplikasi Reka Bentuk Sejagat Dalam Penyediaan Struktur di Taman Awam
Jadual 3.17-1: Aplikasi Reka Bentuk Sejagat Dalam Penyediaan Struktur di Taman Awam
REKA BENTUK SEJAGAT GARIS PANDUAN PENYEDIAAN

Hentian Pengangkutan • Menyediakan hentian pengangkutan awam yang bersesuaian dan
Awam berdekatan dengan pintu masuk taman.
• Laluan masuk ke taman awam seperti laluan pejalan kaki dan laluan
Laluan Masuk Ke Taman
kenderaan perlu dibina dengan permukaan yang stabil, rata, padat dan tidak
Awam
licin. Laluan berbumbung dan mesra pengguna juga perlu disediakan.
• Laluan dalam taman perlu mempunyai ruang sirkulasi yang bersesuaian dan
Ruang Pejalan Kaki dan selamat bagi memudahkan aksesibiliti bagi semua pengguna. Kecerunan
Sirkulasi laluan yang melampau, laluan yang beralun dan perubahan kecerunan yang
mendadak perlu dielakkan
• Guiding Block merupakan keperluan utama petunjuk arah dan amaran yang
dikhaskan kepada pengguna OKU. Terdapat dua jenis guiding block iaitu
jenis dot dan jalur.
i. Guiding block jenis dot adalah petunjuk ‘amaran’ atau arahan supaya
Guiding Block
berhati-hati.
ii. Guiding block jenis jalur pula adalah petunjuk ‘arah’ perlu diletakkan di
kawasan pintu utama, setiap pintu masuk, lokasi pertukaran di tangga,
cecondong dan kawasan bahaya atau halangan lain.
• Kawasan mempunyai kecerunan melebihi 5% perlu disediakan cecondong.
Cecondong disediakan bersama tangga untuk kebolehaksesan ke kawasan
Cecondong (Ramp)
yang mempunyai permukaan beralun. Cecondong perlu kukuh, stabil,
mampat dan mempunyai permukaan yang tidak licin.
• Langkah cecondong perlu bebas daripada sebarang halangan, tanpa kerb,
Langkah Cecondong
seragam, mempunyai permukaan yang kasar dan tidak licin. Guiding block
(Step Ramp)
jenis dot perlu disediakan pada sebelum langkah cecondong
• Susur tangan adalah merupakan aksesori taman yang perlu disediakan di
Susur Tangan
kawasan cecondong.
• Lampu taman mestilah di sediakan di tempat yang bersesuaian dengan
pencahayaan yang baik dan selamat bagi pengguna. Pencahayaan yang
Lampu
mencukupi perlu disediakan di kawasan yang berbahaya dan mempunyai
ramai pengguna.
• Tangga perlu diperbuat dari bahan yang tidak licin, tahan lama, tidak mudah
pecah dan mempunyai warna kontra untuk memudahkan OKU membezakan
Tangga
dengan keadaan sekeliling. Halangan seperti pasu bunga dan sebagainya
tidak perlu diletakkan di kawasan tangga.
• Kemasan lantai tandas mestilah tidak licin dengan menggunakan bahan yang
Kemasan Lantai
memudahkan pergerakan OKU.
• Penyediaan meja dan bangku di kawasan taman awam perlu memberikan
Kerusi / Meja dan Bangku penekanan khusus kepada keselesaan semua pengguna termasuk pengguna
Taman OKU. Kemudahan bangku yang dicadangkan perlu disediakan di sepanjang
laluan pejalan kaki dengan jarak maksimum 30 meter antara satu.
• Kawasan permainan perlu mempunyai ciri-ciri aksesibiliti, lokasi dan reka
Kawasan Permainan bentuk yang mengutamakan faktor keselamatan, keceriaan dan
mengelakkan salahguna kemudahan.
• Tempat letak kereta OKU di taman awam tidak boleh dihalang atau
Tempat Letak Kereta digunakan oleh pengguna lain. Lokasi perletakan tempat letak kereta OKU
perlu berhampiran dengan pintu masuk utama.
Nota: Perlu dirujuk bersama dengan Panduan Reka Bentuk Sejagat (Universal Design) Kemudahan Rekreasi Taman Awam,
Jabatan Landskap Negara, 2010
3.17-2
BAHAGIAN 1:
Foto 3.27.1: Illustrasi Reka Bentuk Sejagat Dalam Penyediaan Struktur di Taman Awam
Peletakkan hentian bas Ruang pejalan kaki dengan Lampu taman dengan
berhampiran pintu masuk guiding block bagi pencahayaan yang baik
taman memudahkan untuk tujuan keselamtan
kebolehaksesan pengguna
Penyediaan ramp bagi Guiding dot pada susur Penyediaan tangga yang bebas
kawasan yang mempunyai tangan untuk kegunaan halangan bagi memudahkan
kecerunan pengguna OKU kebolehsampaian pengguna
Penyediaan bangku taman Kemasan lantai perlulah Kemudahan tempat letak kereta
dnegan jarak 30 m antara tidak licin dan OKU perlu diletakkan
satu sama lain menggunakan bahan yang berhampiran pintu masuk utama
tahan lasak
3.17-3
BAHAGIAN 1:
3.18 Garis Panduan Penggunaan Ruang Kaki Lima
Ciri-ciri kaki lima ini biasanya terdapat di deretan lot rumah kedai, bangunan pejabat atau komersial.
Ruang kaki lima menyediakan unsur sokongan dalam mewujudkan laluan pejalan kaki yang
berkesinambungan terutamanya di TWD George Town ini. Penggunaan ruang kaki lima melibatkan
tahap kemudahsampaian (permeability), reka bentuk dinding, lantai dan siling serta elemen hiasan
yang dapat mewujudkan imej dan identiti sesebuah ruang.
Rajah 3.18.1: Contoh reka bentuk dan imej ruang kaki lima
Permukaan jalan kaki lima

hendaklah rata disepanjang laluan.
Lebar lega laluan di jalan kaki lima

hendaklah tidak kurang daripada
1500mm.
Lot Kedai | Ruang Kaki Lima | Pejalan Kaki | Jalan
3.18.1 Panduan Pengurusan Reka Bentuk Ruang Kaki Lima

Jadual 3.18.1: Panduan Pengurusan Reka Bentuk Ruang Kaki Lima
ELEMEN HURAIAN/REKA BENTUK

• Laluan kaki lima hendaklah bebas daripada sebarang jenis halangan untuk
Tahap keselamatan, kemudahan dan keselesaan pengguna.
Kemudahsampaian • Kelebaran kaki lima untuk bangunan baru yang bersebelahan dengan
(Permeability) bangunan-bangunan warisan harus mempunyai kelebaran yang sepadan.
• Tiada laluan baru dibenarkan kecuali untuk akses golongan kurang upaya.
• Reka bentuk asal kaki lima seperti pintu gerbang dan arked hendaklah
dikekalkan. Mana-mana ciri hiasan asal hendaklah dikekalkan dan dipulihkan.
A. Dinding
• Memastikan panel kayu gaya awal Pulau Pinang dikekalkan kepada reka
bentuk asalnya.
• Jubin hiasan sedia ada perlu dikekalkan dan dipulihkan.
• Penggunaan jubin dado yang baru boleh dipertimbangkan mengikut kes.
• Memastikan kemasan dinding pada kaki lima adalah plaster kapur, walaupun
di bahagian luar dinding adalah plaster Shanghai.
B. Lantai
• Mengutamakan kemasan lantai tradisional seperti jubin tanah liat, jubin
Reka Bentuk
terazo, dan mozek.
• Sebarang cadangan kemasan baru perlu mengikut reka bentuk yang asal.
• Ketinggian lantai yang diubah perlu dikembalikan kepada asal.
• Jubin seramik berkilat adalah tidak dibenarkan.
• Permukaan lantai kaki lima hendaklah dikekalkan dan dibiar terdedah tanpa
ditutupi bahan lain.
• Kemasan lantai dan warna harus sepadan dengan bahan yang digunakan
dalam bangunan-bangunan warisan berdekatan.
C. Siling
• Reka bentuk siling daripada lapisan kayu dan kayu jeriau serta kayu jalur
siling dengan ukiran hiasan perlu diutamakan dan dikekalkan seperti
keadaan asal
• Elemen hiasan yang disediakan perlulah bukan bersifat kekal.
Elemen Hiasan • Mengutamakan elemen hiasan seperti tanaman berpasu, papan tanda dan
pencahayaan yang mudah alih.
3.18-1
BAHAGIAN 1:
3.19 Garis Panduan Bangunan Warisan Dalam Menyokong Pengurangan Kesan Perubahan Iklim
Garis panduan ini adalah merujuk kepada jenis bahan-bahan yang diaplikasikan ke atas bangunan
warisan. Terdapat empat (4) bahan-bahan tradisional yang utama digunapakai dalam membina
bangunan warisan iaitu kayu, batu, tanah liat dan kapur. Bahan-bahan ini bukan sahaja bahan-bahan
yang digunakan bagi bangunan warisan malah turut memainkan peranan dalam mengurangkan
kesan perubahan iklim terutamanya dalam kawasan TWD George Town.
Foto 3.19.1: Kepelbagaian Bahan Binaan Bangunan Warisan dalam Kawasan Kajian
Jadual 3.19.1: Struktur Bahan Binaan Bangunan Warisan
KAYU BATU TANAH LIAT KAPUR
Pendakap korbel untuk Bumbung jubin tanah liat Cat kapur – cat
Struktur bumbung
rasuk utama di tingkat 1
Papak granit merentasi Batu-bata untuk dinding Lepaan kapur – antara

Struktur lantai dan
longkang terbuka batu-bata untuk
papan lantai
struktur
Pembahagi ruang Pemijak di atas longkang Debu batu-bata dalam Mortar kapur – lantai
(tingkat pertama mortar kapur / lepaan bawah dan teres
Bingkai, pintu, Tepi laluan kaki lima dan Konkrit kapur dan Konkrit kapur – lantai
penutup dan lubang di bawah serpihan granit kepingan batu-bata di bawah dan teres
udara bawah tanah keras
Skrin hiasan, ukiran Bahagian bawah tangga Lantai berjubin tanah liat
dan papan tanda
Tangga kayu, langkan Lantai dan tepi dalaman Jubin tanah liat dan batu-
dan rel tangan sinki telaga udara bata untuk birai hias
Kaki lima dan tingkat Lantai berteres tanah liat

bawah (dalam kes-kes
tertentu)
Jubin tanah liat rata (tepi

bumbung, tebal tayar dan
dinding rendah)
Lantai dasar tanah liat dan

batu-bata untuk longkang
di dalam dan luar
3.19-1
3.19.1 Ilustrasi Struktur Bahan Binaan Bangunan Warisan
A. Bahan Binaan Kayu
i. Di Dalam dan Di Luar
Dinding
pembahagi
BAHAGIAN 1:
KAWALAN PEMBANGUNAN
STRUKTUR TERES Rasuk kayu

BUMBUNG Kayu digunakan dan baten
untuk struktur rasuk (kasau
lintang) antara dinding
pembahagi rumah kedai
3.19-2
CERUCUK Kayu cerucuk Bakau
digunakan untuk meyokong
penapak dalam tanah yang
lembut
LANTAI Papan lantai kayu

JILID II
SKRIN BERUKIR Skrin kayu yang DINDING DALAMAN Panel dan

diukir dengan empat panel pusar TANGGA Tangga kayu langkan pintu kayu keras. Bukaan kekisi di
berengsel\ dan rel tangan atas untuk pengudaraan
ii. Untuk Meliputi dan Penyejukan
Lubang udara
tanah liat hijau
berkilauan
BAHAGIAN 1:
Dinding
pemisah
Jubin Tanah Liat U atau V meliputi bumbung dan (batu-bata Jubin tanah liat melindungi dinding
menjadikan bangunan sentiasa sejuk tanah liat) rendah
KAWALAN PEMBANGUNAN
3.19-3
Pembinaan teres - jubin
tanah liat
Batu-bata dan mortar kapur / Jubin tanah liat digunakan untuk lantai
JILID II
Jubin tanah liat

tepi bumbung lepaan + gula merah digunakan
(berjuntai) untuk membina dapur
A. Bahan Binaan Kapur
i. Struktur Dinding Bumbung
Dinding
DINDING Kapur digunakan dalam: BUMBUNG Lepaan kapur
BAHAGIAN 1:
Mortar kapur - antara batu-bata untuk dinding, penebat cuaca

Lepaan Kapur - meliputi batu-bata dan kadang-kala di bawah
Cat kapur - mewarnai dinding jubin
KAWALAN PEMBANGUNAN
Rumah Kedai Warisan

Bumbung
Dinding bata dengan mortar kapur
Lantai
3.19-4
Lepaan kapur LANTAI Konkrit kapur Antara jubin tanah liat tradisional
digunakan di bawah
jubin tanah liat
JILID II
Bawah jubin
Cat kapur
BAHAGIAN 1:
B. Bahan Binaan Batu
i. Fasad
Batu granit
korbel
Tepi
granit
Dinding
serpihan
granit
Papak granit dan pemijak di atas

longkang
Laluan kaki lima
Sumber: Pengenalan kepada Bahan-bahan Bangunan Warisan (Batu), GTWHI, 2013
3.19-5
BAHAGIAN 1:
ii. Korbel dan Tangga
KORBEL Batu granit korbel dimasukkan ke dalam dinding untuk

menyokong rasuk utama seperti fasad hadapan dan telaga udara
TANGGA Tangga katu berada di

atas granit asas yang kukuh atau
batu-bata dengan lantai berjubin
iii. Batu Asas - Blok Granit
Blok granit di bawah Blok granit di bawah

penapak jalur tiang
iv. Batu Asas - Serpihan Granit
ASAS Serpihan granit yang diletakkan di dalam mortar kapur yang terdiri daripada 1 kapur 3 pasir
Sumber: Pengenalan kepada Bahan-bahan Bangunan Warisan (Batu), GTWHI, 2013
3.19-6
BAHAGIAN 1:
C. Bahan Binaan Batu
i. Struktur Dinding
Pelan Kelly 1893 - Garis merah menunjukkan Batu-bata tanah liat untuk struktur
struktur dinding batu-bata tanah liat bagi semua dinding
bangunan, banglo dan rumah kedai
Batu-bata tanah liat yang

digunakan untuk dinding dan tiang
- dengan mortar dan lepaan kapur
membentuk dinding yang dapat
bernafas
Jubin tanah liat untuk tebar Longkang tanah liat

layar
ii. Batu Asas - Serpihan Granit
Debu batu-bata Kepingan batu- Batu-bata yang

digunakan dalam bata digunakan pecah digunakan
mortar kapur pada konkrit pada lantai asas
kapur aras bawah (keras)
Sumber: Pengenalan kepada Bahan-bahan Bangunan Warisan (Tanah Liat), GTWHI, 2013
3.19-7
BAHAGIAN 1:
ii. Perbandingan Penyejatan
Penyejatan Setara Penyejatan yang Teruk
Lepaan simen, jubin

atau cat moden
Lepaan kapur
Lantai konkrit baru

memaksa kelembapan
Jubin tanah liat tanah masuk ke dalam
dinding batu-bata yang
lebut
Kapur
konkrit
Kelembapan meningkat Tanah
Mortar kapur
Batu-bata
Dinding - Sihat Dinding - Tidak Sihat

Kelembapan tanah semulajadi Apabila sebahagian daripada
meresap ke dinding dan menyejat dinding disekat oleh jubin, simen
melalui lepaan kapur. Ini akan atau cat moden, kelembapan
menyejukkan bangunan tersebut perlu mencari jalan
keluar yang lain. Terlalu banyak
kelembapan dan garam di salah
satu bahagian dinding akan
menyebabkan kerosakan
Sumber: Pengenalan kepada Bahan-bahan Bangunan Warisan (Kapur), GTWHI, 2013
3.19-8
BAHAGIAN 1:
3.20 Garis Panduan Pelaksanaan Sistem Pengumpulan Air Hujan (SPAH)
Pengaplikasian Sistem Pengumpulan Air Hujan ini sesuai dijalankan dalam TWD George Town
selaras dengan pelaksanaan inisiatif pembangunan kejiranan hijau bagi menyokong dasar teknologi
hijau. SPAH ini boleh dijadikan alternatif bagi membekal air untuk kegunaan isi rumah, komersial,
industri, serta landskap di TWD George Town.
Rajah 3.20.1: Elemen Utama SPAH
3.20.1 Aspek-Aspek Pelaksanaan Sistem Pengumpulan Air Hujan (SPAH)

Jadual 3.20.1: Aspek-aspek yang perlu dipatuhi Bagi Pelaksanaan Sistem Pengumpulan Air Hujan (SPAH)
Pemintaan Air
Hujan untuk
Kegunaan
Domestik
Sumber : Jabatan Pengairan dan Saliran (2011), 2nd Edition - Urban Stormwater Management Manual for Malaysia.
3.20-1
BAHAGIAN 1:
Jadual 3.20.1: Aspek-aspek yang perlu dipatuhi Bagi Pelaksanaan Sistem Pengumpulan Air Hujan (SPAH) (sambungan…)
• Penggunaan SPAH telah dikenali sebagai sumber bekalan air mampan

(sustainable domestic water supply) kerana aktiviti ini memelihara alam
sekitar melalui pengurangan input tenaga untuk merawat dan mengepam
air ke kawasan perkhidmatan yang luas. Ini dapat mengurangkan
pengeluaran karbon. Penggunaan air hujan dapat menjimatkan
pengunaan air terawat serta melambatkan air larian permukaan yang
boleh membantu mengawal banjir khususnya di kawasan bandar serta
mengawal hakisan tanah.
• Penggunaan air hujan juga dapat mengatasi bekalan air di kawasan
bandar. Malaysia bergantung kepada bekalan air dari empangan, sungai
atau air tanah. Selaras dengan pertumbuhan penduduk yang pesat,
Kepentingan SPAH permintaan ke atas air semakin meningkat sehingga melebihi kapasiti
pembekalan air dan ini terus menyebabkan berlaku kekurangan bekalan
air hujan terutamanya di kawasan bandar.
• Dari perspektif ekonomi, penggunaan air hujan dapat mengurangkan
bayaran bil air sama ada kegunaan domestik, komersial atau industri. Air
hujan boleh digunakan untuk kegunaan bukan minum (non-potable
water) seperti mencuci lantai di luar rumah, menyiram tanaman atau
landskap, curahan tandas dan mencuci pakaian. Secara umumnya,
penggunaan air harian untuk satu isi rumah dianggarkan 64% daripada
penggunaan air tersebut boleh digantikan dengan air hujan di mana 22%
untuk mencuci baju, 16% untuk mencuci kereta, cucian dalaman dan
luaran serta landskap, 26% untuk tandas.
Komponen SPAH
• Urban Stormwater Management Manual for Malaysia–2nd Edition (2011)

menyenaraikan 5 komponen iaitu-
i. Catchment area – kawasan permukaan untuk mengumpul air hujan
seperti bumbung;
ii. Conveyance – saluran paip yang menyalur air hujan dari kawasan
tadahan air ke tangki menyimpan air hujan
iii. First flush – sistem untuk menapis atau mengeluarkan bahan-bahan
kotor dan sampah dengan menggunakan peranti yang berasingan
iv. Storage tanks – tangki untuk menakung air hujan; dan
v. Distribution – sistem untuk menyalurkan air hujan untuk kegunaan
harian, sama ada secara graviti atau pam.
3.20-2
BAHAGIAN 1:
Jadual 3.20.1: Aspek-aspek yang perlu dipatuhi Bagi Pelaksanaan Sistem Pengumpulan Air Hujan (SPAH) (sambungan…)
Komponen SPAH Bangunan
• Selain itu, air hujan boleh dikumpul dan disalurkan secara menerus ke
kawasan landskap / tanaman pokok. Terdapat tiga (3) sistem
pengumpulan air hujan untuk landskap di mana: -
i. Air hujan mengalir dari bumbung ke tanaman pokok dan selebihnya
ke dalam french drain
ii. Air hujan mengalir ke dalam kawasan landskap dan ditakung dalam
kawasan lanskap
Komponen SPAH
iii. Air hujan mengalir ke dalam kawasan landskap dan ditakung dalam
bermed landscape
Foto 3.20.1: Contoh takungan air hujan di dalam kawasan landskap

• Topografi bercerun menyediakan situasi yang sesuai untuk mengalirkan
air dari kawasan tadahan ke sebuah kawasan takungan. Saluran, parit dan
swales boleh digunakan untuk mengalirkan air. Cut-outs kerb boleh
menyalurkan air dari kawasan berturap seperti jalan atau tempat letak
kenderaan ke kawasan yang ditanam
Foto 3.20.2: Contoh takungan air hujan di dalam bermed landscape
3.20-3
BAHAGIAN 1:
3.21 Garis Panduan Struktur Infrastruktur serta Utiliti (Pengindahan Struktur Infrastruktur bagi
Memelihara Visual Bandar)
Struktur-struktur Infrastruktur serta utiliti yang terlibat bagi garis panduan ini adalah:
• Feeder Pillar (elektrik)
• Pencawang padat
• Meter Air serta paip-paip pengagihan air
• Tangki air
• Kabel elktrik serta kabel telekomunikasi
• Menara pencawang telekomunikasi
Foto 3.21.1: Keadaan Struktur Utiliti sedia ada
3.21.1 Aspek-Aspek Pengindahan Struktur Infrastruktur dan Utiliti

Jadual 3.21.1: Aspek-aspek yang perlu dipatuhi Bagi Kerja Pengindahan Struktur Infrastruktur dan Utiliti
Perancangan bagi tapak infrastruktur komunikasi ini haruslah berlandaskan

kepada beberapa prinsip perancangan utama iaitu:
• Keselamatan dan Keselesaan
i. Peletakan serta rekabentuk infrastruktur perlu menekankan aspek
keselamatan dari segi kestabilan struktur kemudahan dan struktur
tanah. Di samping itu, ia turut perlu mengambilkira keselesaan
penduduk sekitar.
• Adil dan Terbuka

i. Akses kepada kemudahan infrastruktur yang disediakan oleh pemaju
hendaklah secara adil dan terbuka untuk memastikan semua pemberi
perkhidmatan komunikasi mendapat hak sama rata.
• Teratur dan Sistematik

Perancangan i. Perancangan tapak kemudahan perlu dirancang secara bersepadu
Perletakan struktur dan sistematik untuk memastikan ketersediaan infrastruktur
kemudahan utiliti komunikasi diambilkira pada peringkat awal permohonan pemajuan.
Ia juga akan menjadi rujukan awal kepada pembeli tentang cadangan
pembangunan infrastruktur komunikasi di kawasan tersebut.
• Penjimatan dan Ekonomik

i. Peletakan tapak infrastruktur komunikasi yang disediakan secara
bersepadu akan menjimatkan kos dari segi pembangunan dan
penyelenggaraan infrastruktur komunikasi berbanding kos yang
diperlukan untuk penyediaan infrastruktur secara penambahan atau
retrofit.
• Kemudahsampaian
i. Perancangan dan pembangunan infrastruktur komunikasi di lokasi
yang sesuai dan strategik untuk tujuan penyediaan liputan yang lebih
menyeluruh dan penyelenggaraan yang lebih teratur.
3.21-1
BAHAGIAN 1:
Jadual 3.21.1: Aspek-aspek yang perlu dipatuhi Bagi Kerja Pengindahan Struktur Infrastruktur dan Utiliti (sambungan…)
• Kebersihan dan Keindahan

i. Kawasan sekitar tapak infrastruktur komunikasi perlu disediakan
Perancangan Perletakan
kawasan penampan dan anjakan struktur yang bersesuaian. Elemen
struktur kemudahan
landskap yang bersesuaian boleh diterapkan dengan reka bentuk
utiliti
struktur yang menarik dan tidak menyebabkan ketidakselesaan
kepada penduduk
• Digalakkan pembinaan di kawasan rata dan di kawasan cerun kurang dari

25 darjah, hanya dibenarkan dengan syarat langkah-langkah pengawalan
runtuhan perlu dilaksanakan.
• Pembinaan di kawasan cerun lebih dari 25 darjah dibenarkan dengan
Pemilihan Tapak syarat langkahlangkah pengawalan runtuhan perlu dilaksanakan seperti
meningkatkan kestabilan cerun dan melaksanakan penyediaan benteng
iaitu seperti gravity retaining wall, crib wall dan lain-lain.
• Tidak menghalang serta mengacau ganggu lalu lintas serta mencemarkan
pemandangan George Town sebagai Taman Warisan Dunia UNESCO
• Pembinaan struktur dicadang boleh dikongsi bersama tapak utiliti lain

melalui reka bentuk yang bersesuaian dan menggunakan teknik
penyamaran (camouflage).
• Bagi pembinaan menara telekomunikasi, dimana pihak syarikat
telekomunikasi disarankan untuk menimbangkan pembinaan menara
Reka Bentuk Struktur
secara bersepadu bagi pembangunan di kawasan baru.
• Mensyaratkan juga menara estetik di kawasan bandar.
• Bagi feeder pillar atau pencawang padat sedia ada, kerja-kerja landskap
perlu dijalankan di mana ianya akan memberi kesan visual yang cantik
kepada TWD George Town.
• Contoh langkah-langkah serta penggunaan bagi mengindahkan TWD

George Town
i. Penggunaan meter air berkotak bagi struktur meter air
ii. Penggunaan teknik penyamaran (camouflage) bagi menara
telekomunikasi
iii. Penanaman tanaman/pokok renek bagi struktur feeder pillar atau
pencawang padat
Elemen Visual
Foto 3.21.2: Penggunaan meter berkotak dan teknik penyamaran menara telekomunikasi
• Pengawasan yang ketat diperlukan semasa pemasangan paip dan meter

air untuk memastikan pemasangan itu tidak menghalang keselamatan
pejalan kaki
• PBA perlu memindahkan meter air yang obstruktif ke lokasi-lokasi yang
sesuai. Perletakan meter air di sepanjang tiang bangunan warisan adalah
disyorkan.
3.21-2
BAHAGIAN 1:
3.22 Garis Panduan Arkeologi Bandar
Arkeologi adalah satu kajian sistematik sejarah manusia melalui penemuan, penerokaan, dan
penyiasatan budaya material manusia seperti artifak, struktur dan tinggalan fizikal. Arkeologi bandar
(Urban Archaeology) merupakan salah satu sub-bidang arkeologi yang ditakrifkan sebagai kajian
hubungan antara budaya material dengan tingkah laku dan kognisi manusia di dalam suasana
bandar (Staski, 1982). Ia mengkaji, mengumpul, menganalisis dan memulihara data berkenaan
pendudukan manusia dalam usaha memahami proses evolusi dan perubahan sesebuah bandar.
Arkeologi bandar dilihat amat penting dalam membantu aspek perancangan pembangunan serta
mengurangkan impak pembangunan ke atas sumber warisan di dalam kawasan bandar.
Sehingga kini, terdapat empat (4) tapak arkeologi bandar di kawasan kajian yang telah dikenal pasti
iaitu di Dewan Bandaraya (Jalan Padang Kota Lama), Kota Cornwallis (Jalan Tun Syed Sheh
Barakbah), Lebuh Acheh dan Prangin Canal. Aktiviti ekskavasi arkeologi, penggalian atau
penyelamatan yang telah dijalankan di kawasan ini telah mendedahkan beberapa penemuan artifak
dan bukti sejarah yang penting serta menambah nilai pengetahuan dari sudut perkembangan dari
zaman kolonial sehingga ke masa kini.
Dewan Bandaraya (2003) Lebuh Acheh (2006)
Prangin Canal (2013) Fort Cornwallis (2019)
Foto 3.22.1: Penemuan Tapak Arkeologi dan Artifak di Dewan Bandaraya (2003), Lebuh Acheh (2006), Prangin
Canal (2013) dan Fort Cornwallis (2019)
3.20-1
BAHAGIAN 1:
3.22.1 Cadangan Pembangunan yang melibatkan Aktivti Ekskavasi, Penggalian atau Penyelamatan
Nilai dan sumber warisan tidak wujud di dalam ruang vakum; ia sentiasa ada di dalam persekitaran
masyarakat. Pertembungan nilai warisan dan keperluan pembangunan terutamanya di TWD George
Town tidak dapat dielakkan dan perlu diurus dengan seimbang. Oleh sebab itu, sebarang penemuan
artifak, bukti sejarah atau harta karun di tapak pembangunan di TWD George Town termasuk di
tapak warisan yang telah diwartakan di bawah Akta Warisan Kebangsaan 2005 (Akta 645) atau
Enakmen Warisan Negeri Pulau Pinang 2011 (Enakmen 14) perlu dilaksanakan berdasarkan syarat
dan peraturan.
Jadual 3.22.1: Syarat dan Peraturan Pematuhan Cadangan Pembangunan yang melibatkan Aktivti Ekskavasi Arkeologi,
Penggalian atau Penyelamatan
PERKARA PERINCIAN
Memohon lesen penggalian terlebih dahulu daripada Jabatan Warisan

i LESEN PENGGALIAN
Negara (JWN) dan Majlis Bandaraya Pulau Pinang (MBPP).
LAPORAN KERTAS Menyediakan laporan kertas cadangan bagi kerja-kerja penggalian

ii
CADANGAN termasuk okjektif kajian, tempoh dan jangkaan penemuaan.
Mendapat kelulusan bertulis bagi kerja-kerja penggalian di tapak yang

KELULUSAN sensitif termasuk aktiviti ekskavasi arkeologi dan penyelamatan
iii
PESURUHJAYA WARISAN daripada Pesuruhjaya Warisan (Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan
Negeri) sebelum kerja-kerja diaksanakan di tapak pembangunan.
Membentangkan cadangan kerja-kerja penggalian kepada

JAWATANKUASA
Jawatankuasa Technical Review Panel (TRP) bagi mendapatkan
iv TECHNICAL REVIEW
maklum balas teknikal dan perkara-perkara yang berkaitan dengan
PANEL
peraturan dan kehendak pihak UNESCO.
Melantik ahli arkeologi (archaeologist) yang bertauliah dan

Konservator Berdaftar JWN bagi membantu pihak pemaju
LAPORAN PENILAIAN menyediakan laporan Penilaian Impak Arkeologi (Archaeological
IMPAK ARKEOLOGI DAN Impact Assessment-AIA) dan laporan Penilaian Impak Warisan
v
LAPORAN PENILAIAN (Heritage Impact Assessment-HIA). Laporan AIA dan HIA ini perlulah
IMPAK WARISAN menyatakan kesan cadangan pembangunan baharu terhadap tapak
warisan yang akan melaksanakan kerja-kerja ekskavasi arkeologi,
penggalian atau penyelamatan.
Menerima nasihat dan pandangan daripada ahli arkeologi dan

IMPAK KEPADA NILAI Konservator Berdaftar JWN yang dilantik terhadap mana-mana impak
vi
KEUNGGULAN SEJAGAT yang bakal menggugat atau mengganggu Nilai-nilai Keunggulan
Sejagat (Outstanding Universal Value) di TWD George Town.
TATACARA KERJA Menyediakan Tatacara Kerja Penggalian bagi tujuan semakan dan
vii
PENGGALIAN rujukan di tapak pembangunan.
Menyediakan Pelan Pengurusan Pemuliharaan (Conservation

PELAN PENGURUSAN
viii Management Plan-CMP) bagi tujuan pengawal dan pengurus tapak
PEMULIHARAAN
pembangunan semasa kerja-kerja penggalian dilaksanakan.
Melaksanakan kerja-kerja ekskavasi arkeologi, penggalian atau

PRINSIP PEMULIHARAAN
ix penyelamatan berdasarkan prinsip dan pendekatan pemuliharaan
TAPAK WARISAN
tapak warisan.
PENEMUAN ARTIFAK, Melaporkan kepada Pegawai Daerah dan Pesuruhjaya Warisan

x BUKTI SEJARAH ATAU sekiranya terdapat sebarang penemuan artifak, bukti sejarah atau
HARTA KARUN harta karun di tapak pembangunan.
3.17-2
BAHAGIAN 1:
Jadual 3.22.1: Syarat dan Peraturan Pematuhan Cadangan Pembangunan yang melibatkan Aktivti Ekskavasi Arkeologi,
Penggalian atau Penyelamatan (sambungan…)
PERKARA PERINCIAN
REKOD DAN Merekod dan mendokumentasi sebarang penemuan artifak, bukti

xi
DOKUMENTASI sejarah atau harta karun di tapak pembangunan.
Menyediakan Laporan Akhir selepas kerja-kerja ekskavasi arkeologi,

xii LAPORAN AKHIR penggalian atau penyelamatan siap dilaksanakan di tapak
pembangunan.
Sumber:
1. Kajian Rancangan Kawasan Khas Tapak Warisan Dunia UNESCO George Town (Penggantian), 2020
2. Pusat Penyelidikan Arkeologi Global, Universiti Sains Malaysia, 2021
3. A Ghafar Bin Ahmad, 2020
Syarat dan peraturan i hingga xii perlu dilaksanakan dengan penuh tanggungjawab dan
menghormati semua peruntukan perundangan sedia ada di Malaysia. Mana-mana orang yang
memusnah, merosak, mencacat, melupus atau mengubah sesuatu penemuan artifak, bukti sejarah
atau harta karun di TWD George Town tanpa mendapat sesuatu permit atau kelulusan bertulis
daripada pihak berwajib akan dikenakan tindakan di bawah peruntukan perundangan sedia ada.
Bagi memastikan masyarakat setempat terutamanya pihak pemaju memahami kepentingan sejarah,
warisan dan nilai arkeologi di TWD George Town, proses keterlibatan (engagement) dengan semua
pemegang taruh perlu dijalankan secara berterusan. Arkeologi bandar dilihat sebagai suatu
mekanisme pemeliharaan dan pemuliharaan yang efektif di TWD George Town. Sebarang hasil
penemuan artifak, bukti sejarah atau harta karun di TWD George Town akan memberi faedah yang
besar kepada negara khususnya Negeri Pulau Pinang melalui peningkatan nilai warisan dan
penambahan aset pelancongan selain daripada menjana peluang ekonomi kepada masyarakat
setempat.
Tapak Arkeologi Sia Boey terletak di sempadan kawasan kajian (Zon Penampan) bersebelahan
dengan Gat Jalan Prangin. Walaupun tapak ini terletak di luar kawasan kajian, impak kepada kajian
ini boleh dilakukan bagi mendapatkan rujukan dan maklumat yang berkaitan.
Foto 3.22.2: Penemuan Tapak Arkeologi dan Artifak di Sia Boey pada 2019
Sumber: Shahruddin Shabri, 2021
3.21-2
BAHAGIAN 1:
3.23 PANDUAN PENYEDIAAN LAPORAN PENILAIAN KESAN WARISAN (HIA) UNTUK LAMAN
WARISAN DUNIA GEORGE TOWN
Panduan penyediaan HIA ini bertujuan untuk menjelaskan garis panduan yang harus diikuti untuk
pelaksanaan pembangunan, pemuliharaan dan pemulihan baru di Tapak Warisan Dunia di kota-kota
Melaka dan George Town.
Setiap tapak warisan dunia harus mengekalkan nilai keunggulan sejagat (NKS) yang dicadangkan
kepada UNESCO untuk memastikan bahawa status sebagai Tapak Warisan Dunia UNESCO akan
terus kekal. Oleh itu, pematuhan terhadap garis panduan adalah perlu agar nilai universal yang
cemerlang tidak terganggu.
• Laporan Penilaian Impak Warisan (HIA)

Penilaian Impak Warisan (HIA) adalah laporan mengenai kesan atau kesan dari projek
pembangunan, pemulihan atau pengubahsuaian yang dicadangkan. Garis panduan ini telah
disediakan untuk membantu orang dalam penyediaan HIA, menjelaskan tahap perincian yang
diperlukan dan memberikan soalan dan arahan untuk membantu membimbing perunding HIA
dalam perkara yang harus dipertimbangkan dalam konteks laman warisan. Ia akan digunakan
untuk membantu Panel Kajian Teknikal Pihak Berkuasa Tempatan.
• Keperluan untuk Laporan Penilaian Impak Warisan (dipindakan dari para 6, Draf Garispanduan
Penilaian Impak Warisan, 16 Mac 2010)
Laporan HIA harus diserahkan bersama dengan Laporan Proposal Pembangunan (atau Laporan
Cadangan Pemajuan) yang merupakan dokumen yang harus diserahkan untuk mendukung
Permohonan Izin Perencanaan. Keperluan untuk Laporan Proposal Pembangunan dan isinya
dijelaskan dalam Seksyen 21A (1A), Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta 172) dan
Manual Penyediaan Laporan Cadangan Pemajuan oleh Jabatan Perancangan Bandar dan Desa
Persekutuan, Semenanjung Malaysia. Penilaian Impak Warisan (HIA) diperlukan pada peringkat
Permohonan Kebenaran Merancang, untuk perubahan penggunaan dan untuk projek
pembangunan baru yang serasi.
Pematuhan terhadap garis panduan HIA adalah perlu untuk memastikan penegakan Nilai Sejagat
Luar Biasa yang diakui oleh UNESCO untuk memastikan status George Town sebagai Tapak
Warisan Dunia UNESCO terpelihara.
A. Secara amnya, penyediaan Penilaian Impak Warisan diperlukan sekiranya melibatkan:

i. Zon teras Tapak Warisan Dunia
ii. Zon penampan Tapak Warisan Dunia
iii. Kawasan berdekatan dengan zon penampan. (butiran mesti diperoleh dari PBT)
B. Laporan Penilaian Impak Warisan mesti disediakan sekiranya melibatkan:

i. Pembinaan bangunan atau struktur baru
ii. Kerja pemulihan berskala besar
3.23-1
BAHAGIAN 1:
3.23.1 Panduan Penyediaan Laporan Penilaian Kesan Warisan (HIA)

Jadual 3.23.1: Panduan Penyediaan Laporan Penilaian Kesan Warisan (HIA)
KETERANGAN
NKS untuk Bandar Warisan Dunia George Town seperti yang disahkan oleh
UNESCO adalah:
A. Kriteria (ii)
• Pamerkan pertukaran nilai-nilai kemanusiaan yang penting, dalam jangka
waktu atau dalam wilayah budaya dunia, mengenai perkembangan dalam
seni bina atau teknologi, seni budaya monumental, perencanaan bandar
atau reka bentuk landskap.
• "Bandar Bersejarah Selat Melaka: Melaka dan George Town" mewakili
contoh luar biasa bandar perdagangan pelbagai budaya di Asia Timur dan
Tenggara, yang ditempa dari pertukaran perdagangan dan peradaban
budaya Melayu, Cina, India dan Eropah.
B. Kriteria (iii):
Kriteria Nilai Universal • Berikan kesaksian yang unik atau paling luar biasa terhadap tradisi budaya
Yang Luar Biasa atau peradaban, yang hidup atau yang telah hilang.
Dilakukan Oleh George • "Bandar-bandar Bersejarah Selat Melaka dan George Town" adalah bukti
Town Dan Melaka hidup mengenai warisan dan tradisi pelbagai budaya di Asia, di mana
agama dan budaya terhebat. Keberadaan Agama yang berbeda - baik yang
nyata dan tidak berwujud - khususnya bangunan agama yang berbeza,
adalah bukti pluralisme agama di Asia.
C. Kriteria (iv):
• Jadilah contoh yang luar biasa dari jenis bangunan, seni bina atau ensembel
teknologi, atau landskap yang menggambarkan (tahap) tahap penting
dalam sejarah manusia.
• "Bandar Bersejarah Selat Melaka: Melaka dan George Town" mencerminkan
penyatuan - unsur-unsur budaya dari tempat lain di Kepulauan Melayu dan
dari India dan China dengan Eropah untuk mencipta seni bina, budaya dan
pemandangan bandar yang unik tanpa selari di mana sahaja di Asia Timur
dan Tenggara. Khususnya pelbagai seni bina dan rumah kedai yang luar
biasa dan rumah bandar.
• Setiap pembangunan, pemulihan, atau pemuliharaan bangunan baru yang
dilakukan di inti dan zon penyangga di Situs Warisan Dunia harus:
i. Pastikan bahawa nilai universal yang diakui oleh UNESCO tidak
dikompromikan.
ii. Mengambil kira kepentingan budaya bangunan atau kawasan
sekitarnya.
iii. Patuhi kod bangunan dan garis panduan undang-undang yang
berkaitan agar tidak mengubah bangunan dengan ketara
iv. Patuhi prinsip asas pemuliharaan seperti berikut:
Garis Panduan Umum
o Mengekalkan unsur asli (keaslian) dan integriti yang menyumbang
kepada identiti bandar warisan dunia
o jangan merobohkan sebahagian atau keseluruhan bangunan
o mengekalkan struktur asal
o Menjaga permukaan bangunan yang tidak dicat apabila tidak dicat
pada asalnya.
o Jangan ganti unsur binaan asli dengan bahan baru.
o Jangan ubah reka bentuk bangunan dan elemen hiasan asal di
mana-mana bahagian.
3.23-2
BAHAGIAN 1:
Jadual 3.23.1: Panduan Penyediaan Laporan Penilaian Kesan Warisan (HIA) (sambungan)
KETERANGAN
• Secara amnya, semua laporan harus dilakukan oleh para pakar dalam
warisan budaya yang berkaitan, yang pada gilirannya akan dinilai dan
disetujui oleh penilaian jawatankuasa di peringkat negeri, yang juga terdiri
dari wakil-wakil dari Jabatan Warisan Nasional (Parti Negara).
• Individu yang memenuhi syarat untuk penyediaan Laporan Penilaian Impak
Kelayakan Untuk
Warisan (Penilaian Impak Warisan-HIA) adalah individu yang mempunyai
Individu Untuk
ijazah Sarjana Muda dan ke atas dalam mana-mana bidang berikut:
Penyediaan Hia
i. Senibina dan Persekitaran Binaan
(Penilaian Kesan
ii. Perancangan Bandar dan Desa
Warisan)
iii. Reka bentuk dalaman
iv. Bangunan Kejuruteraan
v. Reka Bentuk Landskap Bandar
vi. Tinjauan Bangunan
vii. Pemuliharaan Bangunan
Laporan Penilaian Impak Warisan (HIA) harus mengandungi yang berikut:
• Pengenalan
i. Ringkasan bangunan bersejarah, kawasan, atau lokasi dan latar
belakang daripada projek yang akan dijalankan.
ii. Pernyataan kepentingan dengan merujuk kepada nilai-nilai universal
yang luar biasa yang telah diiktiraf oleh UNESCO.
iii. Inventori lengkap bangunan, tapak dan / atau monumen yang terlibat
Kandungan Laporan
Penilaian Kesan Warisan • Tinjauan Lapangan / Tapak
• Instrumen undang-undang yang berkaitan
• Penerangan mengenai projek yang dicadangkan
• Penilaian impak cadangan
• Penilaian impak cadangan
• Langkah-langkah Mitigasi (lihat Panduan terlampir untuk penyusunan
laporan).
• Lampiran
• Projek-projek berikut dikecualikan daripada memberikan Penilaian Impak
Warisan (HIA):
i. Kerja pemulihan skala kecil kembali ke kain (asli) yang ketara tanpa
pengenalan bahan dan bentuk baru;
ii. Kerja pembaikan yang:
o melibatkan penggantian kabel, paip, pendawaian; dan
o peralatan keselamatan kebakaran yang tidak mempengaruhi atau
mengubah kain dengan ketara;
iii. Kerja pembaikan kecemasan; dan
iv. Kerja melukis yang:
Pengecualian o tidak melibatkan gangguan atau penghapusan lapisan cat kecuali
pengelupasan telah berlaku
o melibatkan lapisan permukaan yang sesuai untuk tujuan
perlindungan
o menggunakan skema warna dan jenis cat yang sama dengan cat
asal
v. Pekerjaan keselamatan seperti mendirikan pagar keselamatan
sementara, perancah atau sistem pengawasan untuk mencegah
kemasukan tanpa izin, dan yang tidak memberi kesan yang signifikan
pada struktur bangunan.
vi. Penyelenggaraan berkala
3.23-3
BAHAGIAN 1:
KETERANGAN
vii. Kerja pembersihan seperti membuang tumbuh-tumbuhan yang
tumbuh di permukaan bangunan atau struktur.
viii. Projek penyelidikan lalu lintas dan bukan fizikal.
ix. Pembelian monumen atau tapak bangunan.
x. Pemasangan struktur sementara untuk jangka masa tidak melebihi 4
minggu, dengan syarat tidak dipasang di lokasi yang boleh
merosakkan atau mendatangkan kerosakan yang besar pada kain
termasuk lanskap atau halangan bangunan atau monumen penting
visual.
xi. Pemindahan sementara objek bergerak (tidak melebihi jangka waktu 3
bulan) untuk tujuan:
o Penyelenggaraan
o Pemuliharaan
o Keselamatan
o Pameran
xii. Pengubahsuaian kerja atau pemasangan kain baru yang tidak

menyebabkan kehilangan signifikan bangunan.
xiii. Kerja penggalian di mana:
o Penyelidikan arkeologi telah disediakan berdasarkan garis panduan
yang dikeluarkan oleh JWN;
o Kerja atau gangguan tanah akan sedikit memberi kesan pada
peninggalan arkeologi, termasuk ujian tanah yang tidak
merosakkan untuk mengesahkan peninggalan atau berpindah ke
tempat lain;
Pengecualian o kerja atau gangguan tanah untuk tujuan menyelenggara atau
memperbaiki struktur asas bangunan yang tidak akan memberi
kesan pada peninggalan lain; dan
o Kerja atau gangguan tanah untuk tujuan menetapkan titik dan
persiapan untuk kerja ukur tanah.
xiv. Perubahan penggunaan yang:

o Tidak melibatkan perubahan kain, susun atur atau pengaturan asal.
o Tidak melibatkan penghapusan penggunaan asal sejak bangunan
itu didirikan.
xv. Pemeliharaan landskap berfungsi bahawa:
o Pembuangan rumpai, penyiraman, pembajaan dan pengawalan
serangga secara teratur untuk memanjangkan umur tanaman
tanpa mempengaruhi susun atur, kontur, spesies tumbuhan, yang
membentuk landskap dengan ketara;
o Potong (untuk mengawal ukuran, memperbaiki bentuk, atau
menghilangkan penyakit, tanaman yang telah mati atau
berbahaya);
o Keluarkan atau keluarkan pokok yang akan diganti dengan pokok
spesies yang sama di lokasi yang sama; dan
o Pakar yang berkelayakan diperlukan untuk rawatan pokok dan
khasiat tanaman atau pokok.
(Mana-mana pihak yang berhasrat untuk melakukan kerja yang dinyatakan dalam
semua perkara di atas mesti mendapat persetujuan terlebih dahulu dari
Jawatankuasa Teknikal yang terdiri daripada Jabatan Warisan Negara).
3.23-4
BAHAGIAN 1:
KETERANGAN
• Penyediaan Laporan Penilaian Impak Warisan yang akan diberikan kepada
mana-mana projek atau kerja yang akan dijalankan di zon utama (teras) zon
penyangga (penyangga) dan kawasan yang berdekatan dengan penyangga.
Ringkasan
• Penyediaan Laporan Penilaian Impak Warisan adalah penting untuk
memastikan bahawa Tapak Warisan Dunia Melaka dan George Town akan
terus kekal sebagai Tapak Warisan Dunia UNESCO.
Nota: Contoh Laporan Penilaian Kesan Warisan (HIA) boleh rujuk di Bahagian 4
3.23-5
BAHAGIAN 1:
3.20 Garis Panduan Penyediaan Pelan Pengurusan Pemuliharaan Tapak/Bangunan Warisan
Panduan ini diwujudkan bagi membantu di dalam penyediaan Pelan Pengurusan Pemuliharaan
sejajar dengan keperluan Akta Warisan Kebangsaan 2005 (Seksyen 46). Panduan ini boleh
digunakan oleh pihak-pihak yang bertanggungjawab dalam penjagaan tapak/bangunan warisan
yang terdiri daripada pemilik, kurator, pengurus, penyewa ataupun sesebuah organisasi yang terlibat
dengan penjagaan tapak/bangunan warisan.
Nota: Tapak/Bangunan warisan yang dimaksudkan di dalam panduan ini adalah semua jenis tapak/bangunan
warisan yang merangkumi Warisan Kebangsaan, warisan kebudayaan dan warisan kebudayaan di bawah air
berdasarkan tafsiran Akta Warisan Kebangsaan 2005 (Akta 645).
• Pemuliharaan Tapak/Bangunan Warisan

Jabatan Warisan Negara sangat komited dalam memastikan pemuliharaan tapak/bangunan
warisan negara. Bagi memastikan objektif pemuliharaan tapak/bangunan warisan tercapai, maka
perubahan terhadap mana-mana tapak/bangunan warisan perlu dilakukan menerusi kaedah
yang terbaik. Pelan Pengurusan Pemuliharaan merupakan satu kaedah bagi mencapai hasil
pemuliharaan yang diharapkan. Pelan Pengurusan berupaya bertindak sebagai panduan
dalam menjalankan kerja-kerja pemuliharaan dari segi pemuliharaan, pembangunan baru dan
penjagaan berterusan.
• Apakah Pelan Pengurusan Pemuliharaan?

i. Pelan Pengurusan Pemuliharaan merupakan satu dokumen yang menerangkan mengenai
kepentingan sesuatu tapak/bangunan warisan dan menjelaskan kaedah bagi mengekalkan
kepentingan tersebut sama ada yang melibatkan kegunaan baharu, perubahan,
pembaikan atau pengurusan.
ii. Ia berasaskan kepada proses ringkas bermula dengan penerangan apa yang ada
pada sesuatu tapak/bangunan warisan itu, kenapa ia penting untuk dipulihara, apa yang
berlaku pada tapak/bangunan tersebut pada masa kini dan prinsip pengurusan
seterusnya membentuk satu program yang terperinci bagi kerja-kerja
penyelenggaraan, pengurusan, fungsi dan kegunaan dan isu-isu lain.
iii. Setiap pelan pengurusan pemuliharaan perlu dipantau dan ditambah baik dalam
tempoh setiap lima (5) tahun atau mengikut keperluan dari semasa ke semasa. Pelan
Pengurusan Pemuliharaan ini adalah selari dengan kehendak Akta Warisan
Kebangsaan 2005 (Akta 645), Seksyen 46 iaitu:
a) Pesuruhjaya hendaklah,selepas berunding dengan Majlis, menyediakan suatu pelan
pengurusan pemuliharaan bagi maksud —
o menggalakkan pemuliharaan, pemeliharaan, pemulihan, pembaikpulihan atau
pembinaan semula suatu tapak warisan:
o memastikan pengurusan wajar sesuatu tapak warisan termasuk penggunaan dan
pembangunan semua bangunan dan tanah dalam tapak warisan itu dan
pemeliharaan persekitaran termasuk langkah-langkah memperelok
persekitaran hidup darib segi fizikal, perhubungan, kesejahteraan sosio-ekonomi,
pengurusan lalulintas dan penggalakan pertumbuhan ekonomi: dan
o menggalakkan skim bagi pendidikan, atau bagi bantuan praktikal dan kewangan
kepada, pemunya atau penduduk, dan bagi penglibatan masyarakat dalam
membuat keputusan
3.24-1
BAHAGIAN 1:
3.24.1 Cadangan Isi Kandungan Pelan Pengurusan Pemuliharaan Yang Boleh Diperakui Oleh
Jabatan Warisan Negara
Jadual 3.24.1: Cadangan Isi Kandungan Pelan Pengurusan Pemuliharaan Yang Boleh Diperakui Oleh Jabatan Warisan Negara
ISI KANDUNGAN KETERANGAN

• Pelan Pengurusan Tapak/Bangunan Warisan ini perlu dibaca bersama-sama
dengan Garis Panduan Pemuliharaan Bangunan Warisan dan lain-lain
garis panduan Pihak Berkuasa Tempatan serta mengambil kira
Ringkasan Eksekutif peruntukan seksyen yang berkaitan di bawah Akta Warisan Kebangsaan
2005 (Akta 645). seni bina dan rumah kedai yang luar biasa dan rumah
bandar.
• Status tapak/bangunan (Warisan Kebangsaan/ Warisan) beserta no. Warta.
• Latar Belakang Kajian
• Lokasi/Alamat/Pemilik/Pemunya/No. Lot/ Nombor telefon untuk dihubungi.
• Fungsi/Kegunaan semasa
• Keadaan semasa
Pengenalan • Kegunaan semasa
• Perubahan atau kerja-kerja konservasi yang pernah dijalankan
• Skop/limitasi kajian - (Foto tapak/bangunan perlu disertakan di bahagian
ini)Mengekalkan unsur asli (keaslian) dan integriti yang menyumbang
kepada identiti bandar warisan dunia
• Penyelidikan dan analisis komprehensif terhadap perkembangan sejarah
kajian dan persekitarannya. Penulisan sejarah perlu ditulis berdasarkan
bukti-bukti yang diperolehi dan disokong dengan sebarang rujukan yang
betul. Kronologi sejarah boleh dimasukkan di bahagian ini tanpa
mengabaikan sebarang fakta penuh yang boleh diperolehi.
Sejarah Kajian • Sebarang ilustrasi sejarah, peta, pelan, gambar dan sebagainya perlu
dinyatakan sumber rujukan. Sebarang sumber dokumen dan oral perlu
dinyatakan sumber rujukan.
• Adalah dicadangkan sebarang penyelidikan, penulisan dan analisis sejarah
perlu disediakan oleh pihak yang mempunyai kepakaran sejarah.
A. Pengenalpastian fabrik kajian sedia ada
• Penyelidikan dan pengenalpastian yang komprehensif perlu dilakukan
terhadap fabrik tapak/bangunan sedia ada. Bahan kajian perlu
dikenalpasti dengan jelas yang turut merangkumi luaran dan dalaman
aset kajian.
• Pelan Terukur perlu disertakan di bahagian Apendik yang boleh dirujuk
pada bahagian ini. Pandangan keseluruhan tapak/bangunan juga perlu
disertakan. Pelan terukur merangkumi dan tidak terhad kepada perkara-
perkara berikut:
a) Lukisan Pelan
i. Pelan Kunci viii. Pelan Tampak: Tampak Hadapan,
Kerja Fizikal ii. Pelan Lokasi Tampak Belakang, Tampak Sisi
iii. Pelan Lot/ Tapak Kanan, Tampak Sisi Kiri
iv. Pelan Lantai ix. Keratan X-X
v. Pelan Siling x. Keratan Y-Y
vi. Pelan Bumbung xi. Keratan Z-Z
vii. Pelan Keratan
b) Lukisan Terperinci iii. Tangga/pemegang/Kisi/ Tiang/

i. Bumbung/Kekuda/ Kepala Tangga
Gelegar/Siling iv. Salur Air/ Longkang
ii. Pintu v. Tembok Pagar/ Pintu Pagar dll
iii. Tingkap vi. Lain-lain perincian berkaitan
3.24-2
BAHAGIAN 1:
(sambungan...)

a) Lukisan 3-Dimensi seperti Isometrik / Aksonometrik atau lain2 yang
bersesuaian.
i. Sebarang bukti atau potensi arkeologi perlu dikenalpasti dan
dinyatakan secara jelas.
ii. Pengenalpastian terhadap sebarang elemen fabrik yang tidak
dinyatakan di atas perlu dilakukan.
iii. Kaedah penyelidikan perlu dinyatakan secara jelas (contoh: ‘non-
intrusive observation’).
iv. Persembahan dan penerangan berkenaan fabrik kajian boleh
dilakukan dalam bentuk diagram ataupun carta bagi memberi
kefahaman yang lebih mudah atau dalam bentuk lain yang
bersesuaian.
Kerja Fizikal B. Analisis fabrik kajian sedia ada

(sambungan...) • Fabrik yang telah dikenalpasti perlu dianalisis dari segi usia (yang sebenar
atau anggaran); contoh fabrik yang mempunyai persamaan perlu
dinyatakan; sebarang pembaikan yang pernah dilakukan terhadap fabrik;
penerangan rekabentuk dan komposisi fabrik, teknik dan kaedah fabrik
dihasilkan; dan penilaian sebarang bukti arkeologi perlu dinyatakan dengan
jelas.
• Jika kajian merupakan binaan tempatan, perbincangan berkenaan
bahan dan teknik tempatan perlu dilakukan bagi menganalisis fabrik
dengan lebih baik.
• Analisis fabrik boleh ditunjukkan dalam bentuk carta atau bentuk lai yang
bersesuaian.
• Adalah dicadangkan pihak yang menjalankan kajian fabrik adalah
merupakan pihak yang mempunyai kepakaran dan pengalaman di dalam
bidang fabrik warisan da arkeologi.
• Berdasarkan ICOMOS Burra Charter, penilaian kepentingan warisan adalah

bersandarkan kepada empat (4) perkara iaitu:-
i. Kepentingan sejarah;
ii. Kepentingan estetik;
iii. Kepentingan saintifik; dan
iv. Kepentingan sosial
• Skop kajian kepentingan nilai warisan adalah dinilai sepenuhnya atau

sebahagian daripada Seksyen 67(2), Akta Warisan Kebangsaan 2005 (Akta
645) seperti berikut:
Penilaian Kepentingan i. Kepentingan sejarah, hubungan dengan atau perhubungan dengan
Warisan sejarah Malaysia;
ii. Ciri-ciri rekabentuk atau estetik;
iii. Pembaharuan atau pencapaian saintifik atau teknikal;
iv. Hubungan sosial atau kebudayaan;
v. Potensi untuk mendidik, menjelaskan atau menyediakan penyiasatan
saintifik lanjut berhubung dengan warisan kebudayaan Malaysia;
vi. Kepentingan dalam mempamerkan kekayaan, kepelbagaian atau
integrasi bentuk yang luar biasa;
vii. Jarang tidaknya atau keunikan warisan semula jadi, warisan
budaya ketara atau tidak ketara atau warisan kebudayaan di bawah
air;
3.24-3
BAHAGIAN 1:
(sambungan...)

viii. Gambaran bentuk suatu tapak atau objek sebagai sebahagian
daripada kelas atau jenis suatu tapak atau objek; dan
ix. Apa-apa perkara lain yang berkaitan dengan penentuan warisan
Penilaian Kepentingan kebudayaan yang penting.
Warisan
Nyatakan pihak yang berkepentingan ke atas aset warisan kajian. (Impak
kepada pihakpihak yang berkepentingan sekiranya aset warisan tidak
dipulihara)
• Menerangkan sebarang isu yang dihadapi tapak/bangunan kajian.
Nyatakan kaedah bagi menunjukkan kepentingan kajian yang terlibat.
a) Kegunaan
i. Adakah kegunaan sekarang bersesuaian atau terdapat sebarang isu
berbangkit.
ii. Adakah kajian mempunyai laluan bersesuaian ataupun memerlukan
laluan yang lebih baik.
iii. Pandangan dan jangkaan umum terhadap kegunaan aset kajian.
iv. Adakah terdapat sebarang permasalahan seperti pencerobohan
seperti vandalisma ataupun penyalahgunaan
b) Halangan
i. Apakah sumber yang ada bagi memastikan tapak/bangunan kajian
mendapat penjagaan yang baik.
ii. Kenalpasti sebarang kawalan perundangan dan garis panduan yang
Isu Pengurusan perlu dipatuhi dan nyatakan jika terdapat sebarang halangan yang
timbul.
iii. Kenalpasti sebarang elemen penting di dalam dan persekitaran
berhampiran dengan kajian.
iv. Kenalpasti sebarang halangan hasil daripada penyewaan,
persetujuan pengurusan, kebenaran merancang, polisi perundangan.
c) Konteks Lain
i. Pengurusan keselamatan kebakaran (perlu rujukan dengan pihak
Bomba mengenai kaedah pencegahan kebakaran yang bersesuaian).
ii. Perletakan kajian (jika kajian merupakan aset boleh alih, apakah
halangan dan peluang yang wujud berdasarkan perletakan ataupun
lokasi sedia ada.
iii. Faktor luaran (apakah faktor-faktor luaran yang berupaya memberi
kesan terhadap nilai aset contohnya gangguan pandangan,
pencemaran, trafik dan sebagainya).
• Bahagian ini menetapkan prinsip panduan bagi menjaga tapak/bangunan

warisan yang turut mengambilkira bahagian sebelum ini yang merangkumi
peningkatan tahap penjagaan dan pengurusan, penggunaan yang
bersesuaian, faedah kepada komuniti dan sebagainya.
• Polisi merangkumi perkara-perkara berikut:-
a) Pemuliharaan
Polisi
Bagaimanakah anda
i. Mematuhi prinsip pemuliharan yang telah digariskan di dalam
Garis Panduan Pemuliharaan Bangunan Warisan
ii. Memulihara dan memelihara tapak/bangunan warisan terbabit;
iii. Menyelesaikan sebarang konflik antara tapak/bangunan warisan; dan
iv. Mencapai keperluan pemuliharan bagi setiap tapak/bangunan warisan
3.24-4
BAHAGIAN 1:
(sambungan...)

b) Pembangunan Baharu
Bagaimanakah anda memastikan sebarang rekabentuk dan pembangunan
baharu:
i. Tidak akan merosakkan tapak/bangunan warisan sedia ada
ii. Tindakan bagi mengurangkan impak terhadap tapak/bangunan
warisan (contoh: ekskavasi arkeologi)
iii. Memahami kepentingan warisan yang wujud pada tapak/bangunan
warisan terbabit
iv. Menggunakan bahan yang bersesuaian
v. Perletakan yang bersesuaian
vi. Menggunakan pendekatan yang bersesuaian bagi kerja-kerja
pemuliharaan dan penggantian elemen yang rosak atau hilang pada
tapak/bangunan warisan
vii. Mempunyai skala yang bersesuaian dan tidak memberi impak
terhadap nilai kepentingan tapak/bangunan warisan yang terlibat
Polisi
Nota: bagi pembangunan baharu keperluan terhadap penyediaan ‘Heritage
Impact Assessment’ perlu dinyatakan.
c) Laluan
Polisi laluan perlu dinyatakan dan dihasilkan. Perlu dinyatakan
bagaimanakah:
i. Penambahbaikan laluan dilakukan tanpa merosakkan
tapak/bangunan warisan seperti menyediakan kemudahan bagi orang
kurang upaya (OKU) termasuk laluan kerusi roda.
ii. Penambahbaikan terhadap rekabentuk laluan agar lebih bersesuaian
dengan tapak termasuklah pemilihan bahan, skala dan lokasi.
iii. Penyediaan laluan kecemasan termasuk keperluan bomba bagi
keselamatan kebakaran
iv. Penambahbaikan dan penyediaan kemudahan awam seperti tandas,
surau dan lain-lain.
• Menerangkan bagaimanakah kesan tidak baik terhadap persekitaran dapat

dihindarkan:
i. Menggalakkan penggunaan kenderaan awam di kawasan sekitar dan
berdekatan
Kesan Terhadap
Persekitaran ii. Had laluan kenderaan awam dan persendirian
iii. Meminimumkan pencemaran
iv. Penjimatan tenaga; dan
v. Meminimumkan pembaziran
• Bagaimanakah anda memastikan bahawa sebarang keputusan

dilakukan adalah berdasarkan maklumat mencukupi berkenaan
tapak/bangunan warisan kajian
• Siapakah yang akan menyalurkan maklumat
Pengurusan Maklumat
• Bagaimanakah penyimpanan maklumat warisan dilakukan agar boleh
Berkenaan Aset Warisan
dijadikan sebagai rujukan pada masa hadapan
• Bagaimanakah maklumat disalurkan kepada umum berkenaan
tapak/bangunan warisan dan pihak manakah yang bertanggungjawab
ke atas tapak/bangunan warisan terbabit.
3.24-5
BAHAGIAN 1:
(sambungan...)

• Bahagian ini memberi penetapan kepada jadual penyelenggaraan yang
merangkumi perkaraperkara berikut:-
i. Perancangan pemeriksaan tahunan terhadap tapak/bangunan warisan
ii. Jadual terperinci setiap item dan elemen yang memerlukan
pemeriksaan dan penyelenggaraan yang terbahagi kepada jadual
jangka pendek, sederhana dan panjang
iii. Kos dan sumber yang diperlukan bagi kerja-kerja penyelenggaraan
Jadual penyelenggaraan iv. Pihak yang bertanggungjawab menjalankan kerja penyelenggaraan
v. Perancangan bagi penyediaan dan penyimpanan buku log
penyelenggaraan secara berterusan
Nota: Jadual penyelenggaraan boleh disediakan dalam bentuk carta dengan

mengambilkira perincian kerja yang perlu dilakukan, kaedah kerja, pihak yang
bertanggungjawab. Maklumat jadual terperinci penyelenggaraan boleh dihasilkan secara
berasingan dengan pelan pengurusan pemuliharaan ini
• Pelan Pengurusan Pemuliharaan Tapak/Bangunan Warisan ini tertakluk
kepada Akta Warisan Kebangsaan 2005 (Akta 645) seluruhnya tanpa terhad
kepada Seksyen-Seksyen berikut :-
i. Seksyen 40 – Permohonan bagi kebenaran merancang bagi tapak
warisan
Kesimpulan ii. Seksyen 42 – Kewajipan untuk menjaga tapak warisan dalam keadaan
baik
iii. Seksyen 46 – Pelan Pengurusan Pemuliharaan
iv. Seksyen 112 – Kesalahan berkenaan dengan tapak warisan
v. Seksyen 113 – Kesalahan berkenaan dengan objek warisan
vi. Seksyen 114 – Kesalahan berkenaan dengan Warisan Kebangsaan
• Apa-apa sahaja maklumat tambahan berkaitan dengan tapak/bangunan
warisan yang tidak dinyatakan di dalam mana-mana bahagian di atas boleh
dimasukkan ke bahagian lampiran ini.
a) Akta Yang boleh Dirujuk
i. Akta Warisan Kebangsaan, 2005 ( Akta 645 )
ii. Akta Perancang Bandar Dan Desa,1976 ( Akta 172 )
iii. Akta Kerajaan Tempatan 1976
iv. Akta Jalan, Parit dan Bangunan 1974
v. Undang-undang Kecil Bangunan Seragam 1988
vi. Enakmen Pemuliharaan Dan Pemugaran Negeri Melaka
vii. Kanun Tanah Negara 1965 (Akta 56)
viii. Akta Bangunan dan Harta Bersama (penyelenggaraan dan
Pengurusan) 2007
Appendiks
ix. Dasar-dasar/ Polisi-polisi / Kerajaan Negeri / Kerajaan Persekutuan
b) Garis Panduan Yang Boleh Dirujuk

i. Garis Panduan Pemuliharaan Bangunan Warisan 2014, Jabatan
Warisan Negara
ii. Garis Panduan Pemuliharaan Dan Pembangunan Kawasan Sensitif
Alam Sekitar (KSAS), 2009, Jabatan Perancang Bandar dan Desa
iii. Garis Panduan Perlindungan Monumen Lama Dan Tanah Dan
Bangunan Yang Mempunyai Kepentingan Sejarah Atau Seni Bina,
Majlis Bandaraya Melaka Bersejarah
iv. Garis Panduan Rekabentuk Untuk Kawasan-kawasan Pemeliharaan
Di dalam Kawasan Dalaman Bandaraya George Town, Majlis
Perbandaran Pulau Pinang
3.24-6
BAHAGIAN 1:
(sambungan...)

v. Rancangan Kawasan Khas (RKK) Kawasan Warisan Bandar Taiping
vi. Garis Panduan Smart Growth Negeri Perak
c) Agensi yang Boleh Dihubungi

i. Kementerian Pelancongan dan Kebudayaan Malaysia (MOTAC)
ii. Jabatan Perancang Bandar Dan Desa (PlanMalaysia)
iii. Kementerian Kemajuan Luar Bandar Dan Wilayah
iv. Dewan Bandaraya Kuala Lumpur (DBKL)
Appendiks v. Jabatan Muzium Malaysia
(sambungan…) vi. Georgetown World Heritage Incorporated (GTWHI)
vii. Melaka World Heritage Sdn.Bhd
viii. Kerajaan Negeri/SUK
ix. Majlis Bandaraya/Perbandaran/Daerah
x. Unit Perancang Ekonomi, Jabatan Perdana Menteri
xi. Pejabat Tanah Dan Galian, Kementerian Sumber Asli Dan Alam Sekitar
xii. Pertubuhan Bukan Kerajaan (NGO)
xiii. Persatuan Sejarah
xiv. Institut Penyelidikan Perhutanan Malaysia (FRIM)
• Laporan perlulah disediakan dengan teliti dan mengandungi penulisan
yang ringkas dan mudah difahami. Penggunaan ayat yang terlalu
panjang, lampiran yang tidak diperlukan, gambarajah yang mengelirukan
dan ilustrasi yang sukar diterjemahkan haruslah dielakkan.
• Saiz tulisan bagi setiap gambarajah, peta dan gambar perlu
menggunakan saiz yang bersesuaian dan mudah dibaca.
• Penyediaan laporan keseluruhan adalah dalam saiz A4; bagi pelan
Maklumat Tambahan
bersaiz besar mesti dilipat dengan baik.
• Pastikan setiap bahagian mempunyai format nombor yang konsisten,
elakkan penggunaan format nombor melebihi tahap 4 (cth: 3.2.1.1).
Nota Penting: Pelan Pengurusan Pemuliharaan bagi mana-mana tapak/bangunan warisan

perlu dihantar kepada Jabatan Warisan Negara untuk pengesahan. Pengesahan adalah
bergantung kepada kualiti laporan dari segi isi kandungan dan format yang disediakan.
3.24-7
BAHAGIAN LAMPIRAN
II
4.0
JENIS DAN
GAYA BANGUNAN
BAHAGIAN 4: LAMPIRAN JILID II
4.0 JENIS DAN GAYA BANGUNAN
Seni bina bangunan warisan di TWD George Town didominasi oleh bangunan rumah kedai yang
menjadi asas kepada reka bentuk bangunan lain. Secara keseluruhannya, terdapat lapan (8) jenis
bangunan di TWD George Town iaitu:
RUMAH KEDAI (JALAN HUTTON) BANGLO (LEBUH CLARKE)
BLOK KEDIAMAN (JALAN MASJID KAPITAN KELING) GUDANG (PENGKALAN WELD)
BANGUNAN PERNIAGAAN (JALAN PENANG) BANGUNAN PENTADBIRAN (LEBUH FARQUHAR)
“Melihat ke arah selatan, maka

ternampak TWD George Town dan
Pelabuhan. Pelbagai gaya dalam
pembinaan bandar kecil ini mempunyai
impak yang menakjubkan- seni bina
kediaman Eropah, banglo Hindu,
TEMPAT IBADAH (JALAN BURMA) kediaman Melayu, kediaman Cina dan
pondok Burma yang bercampur
Bersama-sama tanpa peraturan dan
tanpa pelan, para peneroka pertama
telah membina kediaman mereka
mengikut adat budaya negara ini.
Pelbagai gaya bangunan, dengan
perbezaan yang ketara, menambahkan
lagi keindahan pemandangan di sini”
James Wathen, Journal of a Voyage, 1811

JETI (JETI CHEW)
4.0-1
Jadual 4.1: Tipologi Bangunan Rumah Kedai
Tipologi Rumah
1790 Kedai
Penampilan Fizikal Bahan Binaan Contoh Bangunan
1790
• 1 Tingkat
Gaya Awal Pulau • Fakad ringkas • Kayu
Pinang • Warna pilihan – Biru • Tanah liat
(1790-1850an) nila lembut, kuning • Batu Kapur
ocre, putih
1840
• 1-2 Tingkat
Gaya Eklektik Cina • Fakad ringkas • Kayu
Selatan • Warna pilihan – Biru • Tanah liat
(1840-1900an) nila lembut, kuning • Batu Kapur
ocre, putih
1890 • 2-3 Tingkat

• Campuran fakad
Gaya Awal Eklektik hiasan Melayu, Cina • Kayu
Selat dan Eropah • Tanah liat
(1890-1910an) • Warna pilihan – Biru • Batu Kapur
nila lembut, kuning
ocre, putih
1910 • 2-3 Tingkat

• Campuran fakad
Gaya Lewat hiasan Melayu, Cina • Kayu
Eklektik Selat dan Eropah • Tanah liat
(1910-1940an) • Warna pilihan – Biru • Batu Kapur
nila lembut, kuning
ocre, putih
1930 • 2-3 Tingkat

• Shanghai
• Fakad hiasan
plaster
dengan reka bentuk
• Bata tanah
Gaya Seni Dekorasi geometri Cina dan
liat
(1930-1960an) Eropah
• Konkrit
• Warna pilihan –
bertetulang
Kelabu Shanghai
• Kaca
plaster
1950
• Reka bentuk fakad
• Bata tanah
yang mudah dan
Gaya Awal Moden liat
bersih
(1950-1970an) • Konkrit
• Warna pilihan -
bertetulang
Putih
4.0-2
4.1 Rumah Kedai
Bangunan rumah kedai merangkumi lebih daripada 60% daripada keseluruhan bangunan warisan di
dalam TWD George Town. Bangunan rumah kedai pada awalnya dibina untuk digunakan sebagai
kegunaan komersial di aras tanah dan kegunaan perumahan di aras satu dan seterusnya.
1790-an
• Mempunyai reka bentuk ringkas, seperti
Gaya Awal Pulau Pinang dinding bata tebal dari bahan plaster
“Early Penang Style” kapur dan lantai terracotta memberikan
(1790-an – 1850-an) kelembapan, manakala bidai ram
melindungi daripada terik matahari dan
Seni bina tanpa sumbangan arkitek
membolehkan pengudaraan keluar masuk.

1840-an
• Binaan rumah kedai terawal terdiri
daripada satu bumbung condong dengan
Gaya Eklektik Cina Selatan dapur di bahagian belakang dan terdapat
“Southern Chinese ruang pengudaraan terbuka yang turut
Eclectic Style” berfungsi mengeluarkan haba dari dapur
(1840-an – 1900-an) arang.
• Apabila keperluan pemilik meningkat,
maka saiz rumah kedai mula menjadi lebih
1890-an panjang, memisahkan setiap bumbung
condong dengan ruang pengudaraan
Gaya Awal Eklektik Selat untuk ventilasi dan ia membantu
“Early Straits menyejukkan bangunan.
Eclectic Style” • Rumah kedai asalnya dibina dan
(1880-an – 1910-an) digunakan oleh pedagang dari India dan
kemudiannya dari Cina dan mereka
membawa bersama pengaruh dari negara
1910-an asal masing-masing.
Gaya Lewat Eklektik Selat

“Late Straits Eclectic Style” • Menjelang tahun 1900-an, arkitek dan
Seni bina dengan sumbangan idea arkitek
(1910-an – 1930-an) jurutera profesional dari Eropah mula

berhijrah dari Singapura, Ceylon, India dan
kemudiannya dari Shanghai dan Hong
1930-an Kong, membawa bersama teknologi dan
reka bentuk bangunan yang baru.
• Para pemilik rumah kedai tradisional mula
Gaya Seni Dekorasi menukar kepada gaya moden, mula
“Art Deco Style” membentuk semula fasad bangunan
(1930-an – 1960-an) dengan gaya terkini, manakala hierarki
penggunaan ruang dalam rumah kedai
masih kekal.
1950-an
Gaya Awal Moden

“Early Modern Style”
(1950-an – 1970-an)
4.1-1
Jadual 4.2: Garis Masa Gaya Senibina Rumah Kedai Berkaitan Dengan Peristiwa-Peristiwa Penting
Sumber: Rancangan Kawasan Khas Tapak Warisan Dunia George Town, 2016
Rajah 4.1: Keratan Rentas Bangunan Rumah Kedai dan Elemen Senibina Bangunan
4.1-2
BAHAGIAN 4:
LAMPIRAN JENIS DAN GAYA BANGUNAN JILID II
Rajah 3: Gaya masa gaya rumah kedai di TWD George Town
Pertengahan
1880an, simen dan
besi tetuang
diperkenalkan,
bersama dengan
kedatangan keretapi
4.1-3
BAHAGIAN 4:
4.1.1 Gaya Awal “Pulau Pinang” (1790-an – 1850-an)

Struktur & Ciri-ciri
• Satu atau dua tingkat dengan ruang kaki lima

• Reka bentuk ringkas
• Dinding bata dan tiang menggunakan plaster kapur
• Tiang berbentuk segi empat menjadi sokongan kepada rasuk condong (rafter) dengan
unjuran bumbung
1790-an 1
Gaya Awal Pulau

Pinang
“Early Penang Style”
(1790-an – 1850-an) 2
Seni bina tanpa sumbangan
1840-an
Gaya Eklektik Cina

Selatan
arkitek
“Southern Chinese
Eclectic Style”
(1840-an – 1900-an) 3
1890-an
Gaya Awal Eklektik

Selat
“Early Straits
Eclectic Style”
(1880-an – 1910-an) 1 Bumbung
• Jubin bumbung tanah liat berbentuk V, di
1910-an atas rasuk bumbung jenis kayu mendatar
• Rasuk cucur bumbung terletak di atas
Gaya Lewat Eklektik bahagian tingkap
Selat • Struktur bumbung curam
Seni bina dengan sumbangan idea
“Late Straits Eclectic

Style” (1910-an – 2 Fakad Atas
1930-an) • Panel kayu atau tingkap kecil yang tersusun
1930-an di antara tiang ke tiang
• Dinding rendah di bahagian bawah tingkap,
arkitek
sama ada panel kayu atau bata berplaster

Gaya Seni Dekorasi
“Art Deco Style”
(1930-an – 1960-an)
3 Fakad Aras Bawah
• Bagi jenis kediaman – dinding batu dengan
1950-an pintu di bahagian tengah di antara dua buah
tingkap bersegi empat
• Bagi jenis komersial – menggunakan panel
Gaya Awal Moden kayu menegak yang boleh ditanggalkan
“Early Modern Style” untuk bukaan besar
(1950-an – 1970-an) • Kaki lima dengan komponen granit pada
tangga dan pinggir tangga beserta Jubin
lantai terrakota
4.1-4
BAHAGIAN 4:
4.1.2 Gaya Eklektik “Cina Selatan” (1840-an – 1900-an)

• Dua atau tiga tingkat dengan kaki lima

• rumah kedai lebih tinggi daripada gaya awal pulau pinang, rekabentuk lebih kepada tahun
1900-an.
• Dinding bata dan tiang penyokong diselaputi dengan plaster kapur
• Tiang bersegi empat dengan penghujungnya mempunyai kepala tiang (bracket) yang
berunsurkan cina
1790-an
Gaya Awal Pulau

Pinang 2
(1790-an – 1850-an)
1840-an
Gaya Eklektik Cina

Selatan
arkitek
“Southern Chinese
Eclectic Style” 3
(1840-an – 1900-an)
1890-an
Gaya Awal Eklektik

Selat
“Early Straits
Eclectic Style” 1 Bumbung
• Jubin bumbung tanah liat berbentuk V, di
(1880-an – 1910-an) atas rasuk bumbung jenis kayu mendatar
1910-an • Rasuk bumbung di antara tiang ke tiang
• Rabung bumbung dan dinding gabel
melunjur di bahagian hujung bangunan
Gaya Lewat Eklektik
Selat

• Panel hiasan di bawah rasuk bumbung dan di
1930-an)
1930-an atas tingkap, atau pagar sisip di pengatup
bersisip antara tiang ke tiang
• Dinding di bawah tingkap, dengan tiga panel
arkitek
Gaya Seni Dekorasi berlekuk yang dibentuk dengan plaster atau

“Art Deco Style” seramik cina atau ruang aliran udara dengan
(1930-an – 1960-an) bahan besi tuang
3 Fakad Aras Bawah

1950-an • Bagi jenis kediaman – dinding batu dengan
pintu liang angin yang berukir kayu di
Gaya Awal Moden bahagian tengah dan bahagian dalam pintu
yang kukuh di antara dua buah tingkap
beserta ruang udara di bahagian atas
(1950-an – 1970-an) • Bagi jenis komersial – menggunakan panel
kayu menegak yang boleh ditanggalkan
untuk bukaan besar
• Kaki lima dengan komponen granit pada
tangga dan pinggir tangga beserta Jubin
lantai terrakota
4.1-5
BAHAGIAN 4:
4.1.3 Gaya Awal Eklektik “Selat” (1880-an – 1910-an)

• Dua atau tiga tingkat dengan kaki lima

• Ketinggian rumah kedai sama dengan Eklektik Cina Selatan dan campuran dekorasi cina dan
Eropah
• Struktur dinding bata dan tiang penyokong diselaputi dengan plaster kapur
berunsurkan cina dan eropah
1790-an 1
Gaya Awal Pulau

Pinang 2
(1790-an – 1850-an)
1840-an
Gaya Eklektik Cina

Selatan
arkitek
“Southern Chinese 3
Eclectic Style”
(1840-an – 1900-an)
1890-an
Gaya Awal Eklektik

Selat 1 Bumbung
“Early Straits • Jubin bumbung terrakota berbentuk V, di
Eclectic Style” atas rasuk bumbung jenis kayu mendatar
• Rasuk bumbung di antara tiang ke tiang atau
(1880-an – 1910-an)
terlindung
1910-an • Rabung bumbung dan tembok dinding yang
melunjur di setiap tiang
Gaya Lewat Eklektik • bahagian dinding atas di hujung bangunan
dengan pelbagai gabel berunsurkan cina
Selat

1930-an) • Tembok dinding yang tinggi dengan dua atau
1930-an tiga buah tingkap panjang (venetians)
berbingkai dengan gerbang berplaster dan
baji batu di bahagian tengah
arkitek
Gaya Seni Dekorasi

3 Fakad Aras Bawah
(1930-an – 1960-an) • Bagi jenis kediaman – dinding batu dengan
pintu liang angin yang berukir kayu di
bahagian tengah dan bahagian dalam pintu
1950-an yang kukuh di antara dua buah tingkap
beserta ruang udara di bahagian atas
Gaya Awal Moden • Bagi jenis komersial – menggunakan panel
“Early Modern Style” kayu menegak yang boleh ditanggalkan
(1950-an – 1970-an) untuk bukaan besar
tangga dan lapisan tepi, dan lantai jubin
terrakota atau Jubin tanah liat bercorak
geometri
4.1-6
BAHAGIAN 4:
4.1.4 Gaya Eklektik Lewat “Selat” (1990-an – 1930-an)

• Dua atau tiga tingkat dengan kaki lima dan terdapat bangunan mempunyai ruang taman
• Ketinggian rumah kedai adalah lebih rendah dan dekorasi bercampur cina dan Eropah
adalah secara intensif
• Struktur dinding bata dan tiang penyokong diselaputi dengan plaster kapur atau struktur
konkrit yang kukuh (reinforced concrete)
berunsurkan cina atau eropah dan kota (capitalis)
1790-an 1
Gaya Awal Pulau

Pinang
“Early Penang Style” 2
(1790-an – 1850-an)
1840-an
Gaya Eklektik Cina

Selatan
arkitek
“Southern Chinese
Eclectic Style” 3
(1840-an – 1900-an)
1890-an
Gaya Awal Eklektik

Selat 1 Bumbung
• bumbung Jubin terrakota berbentuk V, sama
“Early Straits ada dengan cucur atau siling yang mengunjur
Eclectic Style” atau terlindung daripada binaan bata
(1880-an – 1910-an) melintang dengan dekorasi dinsing
1910-an berplaster
• Rabung bumbung dan tembok dua pihak
yang melunjur di setiap tiang
Gaya Lewat Eklektik
Selat
“Late Straits Eclectic 2 Fakad Atas

• Tembok dinding yang tinggi dengan
Style” (1910-an –
beberapa bukaan
1930-an) • Pagar pengatup bersisip berkepanjangan
1930-an
penuh (venetians), dengan tingkap kaca atau
pintu dan birai di bahagian dalam
arkitek
Gaya Seni Dekorasi • Kerja seni dekorasi plaster 3 dimensi (baji

“Art Deco Style” batu, arkitraf-seni)
(1930-an – 1960-an)
3 Fakad Aras Bawah
• Bagi jenis kediaman – berdinding batu, pintu
1950-an kayu ruang udara di bahagian tengah dan
bahagian dalam pintu yang padu, diapit oleh
dua tingkap kayu melengkung dan
Gaya Awal Moden
mempunyai liang angina di bahagian atas.
“Early Modern Style” Dihias dengan seramik (Majolica) dan Jubin
(1950-an – 1970-an) di bawah tingkap (dado panel)
• Bagi jenis komersial – menggunakan panel
kayu yang boleh ditanggalkan untuk bukaan
yang besar
tangga dan lapisan tepi, dan lantai jubin
terrakota atau simen
4.1-7
BAHAGIAN 4:
4.1.5 Gaya Seni Dekorasi Art Deco (1930-an – 1960-an)

• Dua atau tiga tingkat dengan kaki lima dan ruang taman untuk penghuni
• Ketinggian rumah kedai sama aras dengan gaya Eklektik “Selat”. Seni bina menekankan
corak mendatar atau menegak
• Struktur rasuk dan tiang konkrit diperkukuhkan (reinforced concrete) menggunakan
kemasan plaster kapur dengan isian simen atau bata tanah liat
• Tiang dan struktur rasuk dibangunkan sebagai fakad kedai.
1790-an
Gaya Awal Pulau 1

Pinang
(1790-an – 1850-an)
1840-an 2
Gaya Eklektik Cina

Selatan
arkitek
“Southern Chinese
Eclectic Style”
3
(1840-an – 1900-an)
1890-an
Gaya Awal Eklektik 1 Bumbung

• Bumbung berjubin terrakota/Marseille
Selat
berbentuk V, mengunjur dengan tembok
“Early Straits
dinding cucur atap RC atau tembok mendatar
Eclectic Style” yang bertingkat (parapet) dan mendukung
(1880-an – 1910-an) sebuah tiang bendera
1910-an
2 Fakad Atas
Gaya Lewat Eklektik • Kemasan plaster Shanghai dihiasi dengan
Selat tiga jalur corak mendatar atau menegak,
“Late Straits Eclectic merujuk kepada tembok dinding cucur atap

Style” (1910-an – sebagai penengah
• Tingkap disusun secara kelompok,
1930-an)
1930-an kebiasaannya dalam himpunan tiga unit
dengan bingkai besi dan kaca berwarna hijau
laut
arkitek
Gaya Seni Dekorasi

“Art Deco Style” 3 Fakad Aras Bawah
(1930-an – 1960-an) • Bagi jenis kediaman – dinding batu dengan
kemasan plaster dan pintu kayu , pintu kayu
dengan ruang udara menggunakan bahan
1950-an besi dan kaca terletak di antara tingkap
berbingkai kayu. Dengan jeriji besi bercorak
Gaya Awal Moden flora. Terdapat liang angin yang disusun
melintang di atas tingkap dan Jubin seramik
di bawahnya
(1950-an – 1970-an) • Bagi jenis komersil – menggunakan panel
besi berjeriji dengan komponen ruang udara
boleh lipat
• Ruang kaki lima dengan komponen granit
pada tangga dan kemasan plaster Shanghai
dan Jubin simen
4.1-8
BAHAGIAN 4:
4.1.6 Gaya Awal Moden (1950-an – 1970-an)

• Dua tingkat bagi rumah kedai individu, bagi rumah kedai sudut tepi dan sebarisnya
berfungsi untuk kegunaan bercampur, komersial dan kediaman
• Saiz bangunan sama dengan gaya seni dekorasi yang mempunyai ciri-ciri jalur lurus seperti
kanopi dan sirip peneduh
• Struktur rasuk dan tiang konkrit diperkukuhkan (reinforced concrete) menggunakan
kemasan plaster kapur dengan isian simen atau bata tanah liat
• Gabungan reka bentuk fakad san struktur
• Terdapat beberapa ruang kaki lima tidak disokong dengan tiang
1790-an 1
Gaya Awal Pulau

Pinang
(1790-an – 1850-an)
1840-an 2
Gaya Eklektik Cina

Selatan
arkitek
“Southern Chinese
Eclectic Style”
(1840-an – 1900-an) 3
1890-an
Gaya Awal Eklektik

Selat 1 Bumbung
“Early Straits • Struktur bumbung rata, terdapat rumah kedai
Eclectic Style” mempunyai kemasan Jubin terrakota yang
(1880-an – 1910-an) terlindung di sebalik tembok dinding parapet
1910-an atau selusur besi
Gaya Lewat Eklektik

Selat 2 Fakad Atas
• Ksirip konkrit yang kukuh disusun secara

“Late Straits Eclectic menegak dan mendatar. Kaca pada bahagian
Style” (1910-an – tingkap berwarna hijau dan berbingkai besi
1930-an) dan terdapat juga yang menutupi tiang
1930-an
dalaman pada bahagian depan.
arkitek
Gaya Seni Dekorasi

“Art Deco Style” 3 Fakad Aras Bawah
(1930-an – 1960-an) • Bagi jenis kediaman – susunan pintu dan
tingkap dikekalkan dengan bahan moden
seperti besi keluli, kaca mozek. Bahagian
1950-an tingkap atas mempunyai ruang udara
• Bagi jenis komersil – mempunyai bukaan segi
Gaya Awal Moden empat ringkas di antara struktur tiang
bangunan
• Ruang kaki lima dengan komponen granit
(1950-an – 1970-an) pada tangga dan kemasan jubin simen
berukir.
• Penggunaan jubin mozek telah mula
digunakan.
4.1-9
BAHAGIAN 4:
4.2 Banglo
Reka bentuk tipikal bangunan warisan di kawasan kajian jelas dipengaruhi oleh orang-orang Eropah,
pengilang Cina, kontraktor dan usahawan seperti yang digambarkan oleh pereka banglo dan
pengembara, James Wathen pada tahun 1811. Banglo Tanah Melayu didapati sesuai dibangunkan di
kawasan tanah paya dan seterusnya menjadi reka bentuk bangunan pilihan orang Melayu di bandar,
orang Eropah dan kemudiannya golongan elit pinggir bandar.
1790-an 4.2.1 Banglo Awal Pulau Pinang
Gaya Awal Pulau

Pinang
(1790-an – 1850-an)
1840-an
Gaya Eklektik Cina Banglo Awal Pulau Pinang

Selatan
“Southern Chinese Banglo Awal Pulau Pinang merupakan
Eclectic Style” banglo yang cantik dan unik, sama seperti
(1840-an – 1900-an) yang terdapat di Bangkok. Dibina untuk
Peneroka dari Acheh dan dikenali dengan
Gaya Indo Melayu. Dipengaruhi oleh Gaya
Awal Pulau Pinang dan Gaya Eklektik Cina
Selatan
1890-an
Gaya Awal Eklektik 4.2.2 Banglo Eklektik Selat Awal

Selat
“Early Straits
Eclectic Style”
(1880-an – 1910-an)
1910-an
Gaya Lewat Eklektik

Selat
1930-an)
1930-an
Banglo Eklektik Selat Awal
Gaya Seni Dekorasi
“Art Deco Style” Banglo Eklektik Selat Awal mencerminkan
(1930-an – 1960-an) kekayaan pemilik. Dibina setinggi dua
tingkat dengan binaan batu dan
kebiasaannya dengan reka bentuk anjung
1950-an yang mengunjur.
Gaya Awal Moden

(1950-an – 1970-an)
4.2-1
BAHAGIAN 4:
4.2.3 Banglo Eklektik Selat Lewat

1910-an
Gaya Lewat Eklektik

Selat
1930-an)
Banglo Eklektik Selat Lewat
Penambahan anjung atau Porte Cochere serta

elemen budaya tukang batu dan plaster.
4.2.4 Banglo Selat Seni Dekorasi - Pinggir

Bandar Awal
1930-an
Gaya Seni Dekorasi

Banglo Selat Seni Dekorasi
(1930-an – 1960-an) (Pinggir Bandar Awal)
4.2.5 Banglo Selat Seni Dekorasi Pengaruh

Pinggir Bandar
1950-an
Gaya Awal Moden

(1950-an – 1970-an)
Banglo Selat Dekorasi Seni

(Pengaruh Pinggir Bandar)
Gabungan gaya senibina Eklektik Selat dan Seni

Dekorasi pada banglo-banglo ini memperkenalkan
penggunaan tingkap berbingkai kaca dan konkrit
bertetulang.
4.2-2
BAHAGIAN 4:
1930-an
4.2.6 Banglo Moden Seni Dekorasi –

Pinggir Bandar
Gaya Seni Dekorasi
(1930-an – 1960-an)
1950-an
Banglo Moden Seni Dekorasi – Pinggir Bandar
Penekanan kepada garisan menegak pada

menara tangga mencerminkan unsur-unsur
seni dekorasi. Tingkap di bahagian sudut
yang melengkung dengan tiang yang
condong ialah konsep ke arah modenisme.
4.2.7 Banglo Awal Moden – Pinggir

Bandar
Gaya Awal Moden

(1950-an – 1970-an)
Banglo Awal Moden – Pinggir Bandar
Lubang angin kecil di atas tingkap mengeluarkan

udara panas dari bilik. Dinding serpihan batu
dibahagian luar rumah juga adalah salah satu ciri
yang unik.
4.2-3
BAHAGIAN 4:
4.3 Blok Kediaman
Blok kediaman wujud kira-kira pada tahun 1930-an semasa kegemilangan industri getah dan timah.
Oleh itu, reka bentuk bangunan blok-blok kediaman dipengaruhi oleh reka bentuk daripada era Gaya
Seni Dekorasi yang bermula pada tahun 1930-an dan Gaya Awal Moden yang bermula pada tahun
1950-an.
1930-an
4.3.1 Rumah Agam Seni Dekorasi
Rumah Agam dengan Gaya Seni Dekorasi
Blok Kediaman Pertama – Rumah Agam Lim Leang

Teng meliputi studio dan tiga bilik tidur di tingkat
atas, manakala di tingkat bawahnya menempatkan
aktiviti komersial.
Gaya Seni Dekorasi

“Art Deco Style” 4.3.2 Gaya Seni Dekorasi Moden 1931
(1930-an – 1960-an)
Gaya Seni Dekorasi Moden - 1931
Pangsapuri kediaman ini pada asalnya dibina dua

tingkat dari aras bawah. Terdapat tingkap kaca
berbingkai logam disekeliling sudut serta ekspresi
struktur menegak (satu ciri seni dekorasi) yang
masih boleh dilihat.
1950-an
4.3-1
BAHAGIAN 4:
4.3.4 Gaya Seni Dekorasi Moden
Gaya Seni Dekorasi Moden

Gaya Awal Moden
“Early Modern Style” 1950-an Blok kediaman ini mempunyai tangga dengan
(1950-an – 1970-an) bukaan menegak. Pengenalan kepada sisipan
beranda (serambi), serta tingkap berbingkai
logam dengan panel-panel anak tingkap
berkaca yang kabur.
4.3.5 Gaya Awal Moden – Rumah Pangsa
4.3.3 Gaya Seni dan Kraf 1934

Gaya Awal Moden – Rumah Pangsa
Mempunyai koridor kaki lima yang terbuka

untuk peredaran udara, sisipan balkoni yang
menarik dan dinding blok edaran udara pada
fasad hadapan bangunan utama mewujudkan
pandangan seperti papan dam.
4.3.6 Gaya Awal Moden – Gaya Persekutuan

Gaya Seni dan Kraf 1934
Blok kediaman ini mewakili evolusi Seni

dan Kraf dengan gerbang dari pengaruh
Sepanyol hinggalah ke kawasan kaki lima
dan pintu masuk, tingkap kayu dan
tingkap kaca.
Gaya Seni Dekorasi Moden - 1931
Dibina mengikut gaya senibina bangunan

kerajaan Persekutuan di Malaysia. Koridor yang
terbuka mewujudkan laluan kaki lima yang
berperanan sebagai kawasan teduhan selain dari
menghubungkan unit-unit kediaman.
4.3-2
BAHAGIAN 4:
4.4 Gudang
Gudang atau tempat penyimpanan barang merupakan antara bangunan pertama yang dapat dilihat
di sepanjang pantai. Gudang-gudang ini digunakan sebagai tempat penyimpanan barang-barang
dari seluruh rantau. Pada tahun 1801, apabila Leith menggalakkan pembinaan bangunan di atas
kawasan lumpur dan di tambak Lebuh Pantai, aktiviti tebusguna bermula dengan pesat dengan
membina gudang dan pejabat pentadbiran bagi syarikat-syarikat perdagangan. Gudang-gudang ini
terletak di sepanjang Lebuh Pantai ke Pengkalan Weld sehingga tahun 1920-an. Apabila Lebuh
Victoria dibina, gudang-gudang ini telah terbahagi kepada dua lokasi dan senibina
4.4.1 Gudang Awal Pulau Pinang
Binaan bata masih kukuh, lantai konkrit kapur,

mortar kapur dan dinding plaster kapur
kemudiannya penambahan dengan tiang besi
untuk menyokong bahagian bumbung dibina pada
era 1880-an. Ia kemudiannya dipisahkan dalam
tahun 1920-an untuk pembinaan Lebuh Victoria.
Gudang Awal Pulau Pinang
4.4.2 Gudang Perindustrian Seni Dekorasi
Gudang-gudang dibina dan dipasang dengan kren

elektrik yang bergerak di bahagian atas
bertujuan untuk mengurangkan tenaga buruh ke
tahap minimal.
Gudang yang dibina pada tahun 1920 di Lebuh
Victoria masih digunakan sehingga kini.
Era Perindustrian Seni Dekorasi
4.4-1
BAHAGIAN 4:
4.5 Bangunan Perniagaan dan Perdagangan
Era pembangunan bangunan perniagaan dan perdagangan bermula dari tahun 1892 yang
dipengaruhi Gaya Eklektik Selat Awal sehinggalah Gaya Awal Moden. Keadaan ini disebabkan oleh
kemasukan arkitek dan jurutera Eropah selari dengan pertumbuhan perdagangan dan
perkembangan reka bentuk dalam pembinaan bangunan yang berprestij. Golongan professional ini
membawa bersama senibina ala Eropah/Kolonial ke George Town. Selain daripada reka bentuk
binaan baru, terdapat juga reka bentuk perkembangan daripada seni bina rumah kedai sedia ada.
1890-an 4.5.1 Gaya Klasik Selat 1892 – Eklektik Selat

Awal
Gaya Awal Eklektik

Selat
“Early Straits
Eclectic Style”
(1880-an – 1910-an) Gaya Klasik Selat 1892 – Eklektik
Selat Awal
Asas hiasan tunjalan pada pintu gerbang, bukaan

berketinggian penuh dengan jerjak/pelepar
tembikar dan lengkungan berselang-seli dan
1910-an pedimen segi tiga serta tembok rendah pilaster.
Bukaan depannya yang bersimetri mempunyai
bahagian tengah yang mengunjur sedikit ke
hadapan.
4.5.2 Gaya Barok Selat 1923 – Eklektik Selat

Lewat
Gaya Lewat Eklektik

Selat
1930-an) Gaya Barok Selat 1923 – Eklektik
Selat Lewat
Sudut lencong dan pedimen seperti patah adalah

usaha penyusunan semula elemen-elemen ceria
dalam reka bentuk klasik. Kaki Lima untuk untuk
iklim tropika dan jubin bumbung Marseilles
Perancis yang asli digunakan
1930-an
4.5-1
BAHAGIAN 4:
4.5.3 Gaya Seni Dekorasi 1938

1930-an
Gaya Seni Dekorasi

(1930-an – 1960-an)
Gaya Seni Dekorasi 1938
Fasad Art Deco era tahun 1938 menggunakan

bahan plaster Shanghai, bingkai tingkap keluli dan
tingkap jenis gantungan atas, ukiran garis-garis
yang ringkas dan penggunaan tiang bendera
tegak di ruang tengah.
4.5.4 Gaya Seni Dekorasi Moden 1930an

1950-an
Gaya Barok Selat 1923 – Eklektik

Selat Lewat
Sudut lencong dan pedimen seperti patah adalah

usaha penyusunan semula elemen-elemen ceria
dalam reka bentuk klasik. Kaki Lima untuk untuk
iklim tropika dan jubin bumbung Marseilles
Perancis yang asli digunakan
4.5.5 Gaya Awal Moden
Gaya Awal Moden

(1950-an – 1970-an)
Gaya Awal Moden
Pembinaan konkrit bertetulang, dihiasi dengan

jubin mozek dan menggunakan sirip-sirip menegak
di seluruh ruang pejabat utama yang berfungsi
sebagai teduhan sinar matahari. Fasad ini
dibahagikan kepada tiga ruang; dua ruang
menegak (kiri dan kanan) dengan panel
pengudaraan pra-tuang adalah ruang tangga
4.5-2
BAHAGIAN 4:
4.6 Bangunan Pentadbiran
Era pembangunan bangunan perniagaan dan perdagangan bermula dari tahun 1892 yang
dipengaruhi Gaya Eklektik Selat Awal sehinggalah Gaya Awal Moden. Keadaan ini disebabkan oleh
kemasukan arkitek dan jurutera Eropah selari dengan pertumbuhan perdagangan dan
perkembangan reka bentuk dalam pembinaan bangunan yang berprestij. Golongan professional ini
membawa bersama senibina ala Eropah/Kolonial ke George Town. Selain daripada reka bentuk
binaan baru, terdapat juga reka bentuk perkembangan daripada seni bina rumah kedai sedia ada.
4.6.1 Kubu
1790-an
Gaya Awal Pulau Kota Cornwallis

Pinang
“Early Penang Style” Kota Cornwallis pada asalnya hanya dibina
(1790-an – 1850-an) dengan batang pokok nibong. Pada tahun 1804,
kubu ini dibina semula dengan batu bata oleh
buruh banduan India semasa Kolonel R.T.
Farquhar menjadi Gabenor Pulau Pinang. Kubu ini
dipenuhi dengan berek, pejabat tentera, serbuk
letupan, gereja kecil, rumah lampu pelabuhan,
tiang bendera, meriam, bilik sel, stor dan rumah-
rumah pengawal.
1840-an
4.6.2 Gaya Anglo Indian (1786 – Bangunan
Kerajaan, 1850an – Gaya Awal Pulau
Pinang)
Gaya Eklektik Cina

Selatan
“Southern Chinese
Eclectic Style”
Gaya Anglo Indian
(1840-an – 1900-an)
Rumah Kerajaan (Sekitar 1786) - Binaan dinding
penahan beban diperbuat daripada bata tanah liat
yang dijemur, mortar dan plaster kapur.
1890-an
4.6-1
BAHAGIAN 4:
1840-an 4.6.3 Gaya Eklektik Selat Awal 1880
Gaya Eklektik Cina

Selatan
“Southern Chinese Eklektik Selat Awal 1880
Eclectic Style”
(1840-an – 1900-an) Pembinaannya menggunakan bata, mortar kapur,
plaster kapur dan jubin lantai yang serupa seperti
yang digunakan dalam pembinaan bangunan
residensi pada era yang sama. Kedua-dua anjung di
dalam bangunan terbuka mewujudkan laluan di
serambi dan kemudiannya digunakan pada dua
1890-an tangganya yang baru iaitu pintu masuk asal dan
tangga dari arah Lebuh Duke.
4.6.4 Gaya Klasik Selat 1890
Klasik Selat 1890

Gaya Awal Eklektik
Selat Direka bentuk dengan mempunyai galeri terbuka di
“Early Straits dua aras lantai secara tidak langsung mewujudkan
Eclectic Style” laluan pejalan kaki yang berbumbung.
(1880-an – 1910-an)
4.6.5 Gaya Barok Selat 1903
Barok Selat 1903
Reka bentuk asal Dewan Bandaraya bertujuan untuk

mempunyai galeri terbuka di kedua-dua tingkat.
1950-an Bingkai kayu dan tingkap kaca yang mengunjur keluar
telah dibina secara berulang.
4.6-2
BAHAGIAN 4:
1890-an 4.6.6 Gaya Eklektik Selat Awal 1905
Gaya Awal Eklektik

Selat
“Early Straits
Eclectic Style”
(1880-an – 1910-an) Eklektik Selat Awal 1905
Bilik atas yang mengunjur di bawah pedimen segi

tiga asalnya ialah ruang terbuka, tetapi
kemudiannya ditambah dengan ram kayu.
1950-an 4.6.7 Gaya Awal Moden 1960
Gaya Awal Moden

“Early Modern Style” Awal Moden 1960
(1950-an – 1970-an)
Bangunan konkrit bertetulang (RC) kelihatan seperti

terapung di atas podium panjang pada bangunan
setingkat dan terlindung oleh ram menegak tiga
dimensi yang tinggi. Di belakang grid penahan
cahaya matahari pada fasad utama adalah dinding
kaca berwarna dan panel kaca berwarna merah dan
kuning. Di fasad belakang dan di sebelah sisi
terdapat tiang menegak dan rasuk mendatar dan
terdapat ceruk ruang dalam panel pengisi.
4.6-3
BAHAGIAN 4:
4.7 Tempat Ibadah
Pembinaan tempat-tempat ibadat di kawasan kajian mempunyai perkaitan yang rapat dengan
kelompok masyarakat tempatan. Oleh itu, setiap bangunan mempunyai gaya tersendiri berdasarkan
kepelbagaian budaya dan agama. Setakat ini, terdapat empat (4) gaya senibina tempat-tempat
ibadat yang dikenalpasti di kawasan kajian.
4.7.1 Masjid
Masjid – Masjid Kapitan Keling
Masjid Kapitan Keling, mendapat tanah wakaf untuk tapak

masjid pada tahun 1801. Ia diubahsuai pada tahun 1916 dan pada tahun
2002. Luarannya berwarna kuning oker (warna kuning tanah liat) manakala
kawasan dalamannya berlantaikan marmar putih dan mempunyai siling
yang tinggi. Lorong dalamannya dibentuk oleh satu gerbang berbentuk
ladam, dan turut ditandakan dengan corak plak kerajaan King Edward.
Masjid Fasad bangunan dan bahagian dalamnya turut dihiasi dengan reka bentuk
geometri.
4.7.2 Tokong Cina

Tokong – Tokong Kuan Im
Kuan Im Teng, atau Temple of The Goddess of Mercy adalah salah satu
tokong yang paling tua dan paling penting di Pulau Pinang. Secara
rasminya ia dikenali sebagai Kong Hock Keong. Seni bina Tokong Kuan Im
Teng ini mengambil rujukan dari seni bina tokong dari Fujian, Selatan
China. Kuan Im terus menjadi salah satu tokong yang paling popular di
kalangan masyarakat Tao Cina Pulau Pinang yang datang untuk
Tokong menyembah terutamanya pada hari keraian Hari Tokong dan pada hari-hari
jamuan Goddess of Mercy.
4.7.3 Kuil Hindu

Kuil – Kuil Sri Mahamariamman
Kuil Sri Mahamariamman dibina mengikut buku lama Saiva Agamas dengan
mewujudkan bilik perantaraan (antechamber), dewan, kubah-kubah,
persekitaran berdinding dan pintu masuk khas. Mitologi agama Hindu yang
kompleks diterjemahkan dalam seni ukiran gopuram, berketinggian lebih
23 kaki tinggi dan mempunyai 38 buah patung berhala dewa dan dewi,
serta empat ukiran angsa atas gerbang masuk. Ia disediakan untuk
Kuil kegunaan masyarakat peniaga Tamil dan pekerja dek pelabuhan yang
berasal dari selatan India.
4.7.4 Gereja
Gereja – Gerja St. George
Gereja St. George merupakan salah satu Gereja Anglican tertua di Asia
Tenggara, yang dibina pada tahun 1816 dengan bantuan Syarikat Hindia
Timur semasa tempoh Kolonel J.A.Bannerman bertugas sebagai Gabenor
British Pulau Pinang. Ia mempunyai ruang Grecian dan pediment pada
fasad sebelah hadapan dan sebuah rotunda yang didirikan berhadapan
bangunan utamanya. Struktur gereja ini menggunakan asas batu-bata yang
Gereja
di simen kukuh, berbumbung tebar layer yang sesuai untuk iklim tropika,
dan mempunyai menara yang berbentuk octagonal.
4.7-1
BAHAGIAN 4:
4.8 Jeti
Setiap satu daripada jeti klan mewakili nama klan keluarga Cina yang besar. Dibina di atas tiang di
atas air, jeti ini telah wujud selama hampir satu abad. Terdapat tujuh jeti di Tapak Warisan Dunia
UNESCO George Town: Ong, Lim, Chew, Yeoh, Lee, Tan dan sebuah jeti guna sama antara klan.
Walaupun seni bina telah berkembang dan bahan-bahan

baru telah digunakan untuk membina rumah-rumah,
kaedah pembinaan umum tetap sama. Ini termasuk lantai
kayu, dinding dan lantai jeti yang dibina secara melintang
dan menegak. Dalam beberapa kes binaan kediaman masih
menggunakan atap (jerami) bumbung.
Perumahan Jeti Klan
Rajah 4.8.1: Lokasi Jeti-Jeti Klan
3
4
6 5
1 Jeti Ong 4 Jeti Tan 6 Jeti Campuran
2 Jeti Lim 5 Jeti Lee 7 Jeti Yeoh
3 Jeti Chew
4.8-1
BAHAGIAN LAMPIRAN
II
5.0
SEJARAH
PEMBANGUNAN
DI SELAT MELAKA
BAHAGIAN II
LAMPIRAN JILID II
5.0 SEJARAH PEMBANGUNAN DI SELAT MELAKA DAN GEORGE TOWN

5.1 Selat Melaka : Kedudukan Geografi
Selat Melaka terletak di antara Semenanjung Malaysia dan Pulau Sumatera iaitu 800 kilometer dari
utara ke selatan. Selat Melaka juga merupakan salah satu kawasan perairan yang terpanjang di
dunia dan terletak berdekatan dengan Lautan Hindi iaitu 120 batu nautika dari Pulau Pinang. Ia
berfungsi sebagai pintu masuk dan keluar utama bagi kapal-kapal dari India dan Timur Tengah
(Asia Barat). Laluan Selat Melaka ini dikelilingi oleh negara-negara yang kaya dengan pelbagai
produk semula jadi seperti rempah ratus, damar, kayu harum dan mineral.
1 Selat Melaka merupakan laluan laut yang paling sibuk dari permulaan era Masihi.
Pada era tersebut, mana-mana kuasa besar yang dapat menguasai Selat Melaka akan dapat
2 menguasai kekayaan dan ekonomi di wilayah sekitar.
Terdapat kerajaan-kerajaan yang besar di bandar-bandar pelabuhan besar sepanjang Selat

3 Melaka seperti kerajaan Srivijaya (abad ke-7 hingga 13), Melaka (abad ke-14 hingga 16), Acheh
(abad ke-16 hingga 19) dan kemunculan negeri-negeri Selat (tahun 1826 hingga 1957) di Pulau
Pinang, Melaka dan Singapura).
5-1
BAHAGIAN II
LAMPIRAN JILID II
5.2 Tradisi Maritim di Selat Melaka

Tradisi maritim yang bermula pada awal era Masihi memberi impak kepada kehadiran pelbagai
budaya dengan migrasi dari seluruh Asia dan Eropah. Pulau Pinang yang terletak di utara pantai
barat Semenanjung Malaysia menjadi sebuah pelabuhan yang berkembang maju dari akhir abad
ke-14 sehingga kini.
Selat Melaka ini dikenali oleh seluruh

pedagang dari India dan China dimana
pelbagai produk Asia Tenggara seperti kapur
barus, cendana, kayu gaharu dan rempah
ratus. Aktiviti perdagangan tersebut secara
tidak langsung dapat melahirkan pengaruh
politik dari Kerajaan Srivijaya sebagai contoh
pada abad ke-7.
5.3 Pengasasan Pulau Pinang dan

Pengaruh Inggeris
Pulau Pinang terletak di hujung utara Selat

Melaka merupakan jajahan British pada tahun
1786. Sejarah bermula apabila Sultan Kedah
membenarkan pedagang British berdagang di
George Town. Baginda juga meminta
pertolongan mereka untuk menghadapi
ancaman Siam. Oleh itu, Sir Francis Light yang
merupakan pegawai tentera British membuat
perjanjian dengan baginda untuk bantuan
pertolongan. Perjanjian ini disahkan oleh
Syarikat Hindia Timur dan Pulau Pinang boleh
dijadikan sebagai pangkalan Tentera British. Ini
menjadikan Pulau Pinang sebagai tapak jajahan
pertama British pada abad ke-19.
Syarikat Hindia Timur British ini mengamalkan

dasar perdagangan bebas dengan
menggalakkan semua pedagang di seluruh
dunia untuk singgah dan berdagang di Pulau
Pinang. Mereka mengalakkan penduduk untuk
menghasilkan tanaman eksport seperti lada
hitam, gambir, kopi dan gula. Pada tahun 1826,
Pulau Pinang menjadi sebahagian daripada
Negeri-negeri Selat dalam perjanjian dengan
Belanda menerusi perjanjian Anglo Belanda.
Foto 5.1: Laluan perdagangan di Selat Melaka

Sumber: https://www.eosventurepartners.com/eos-venture-
partners-invests-in-concirrus/
5-2
BAHAGIAN II
LAMPIRAN JILID II
Sistem pentadbiran tunggal di Negeri-negeri

Selat bermula pada tahun 1826 dimana
pentadbiran Melaka dan Pulau Pinang di
bawah pentadbiran Syarikat Hindia Timur
British. Di Melaka, struktur pentadbiran
Belanda tetap diteruskan dan pentadbiran
tradisional Melayu juga dikekalkan. Sebagai
contoh, komuniti setempat boleh diketuai oleh
ketua kampung masing-masing. Selain itu,
pemilihan ketua daripada Bangsa Cina dan
India (Kapitan) turut dijalankan daripada tokoh
masyarakat yang berpengaruh.
Di Pulau Pinang, Kapitan Cina dari Kedah telah

melawat Sir Francis Light bagi mendapat
kebenaran menetap di Pulau Pinang. Kapitan
Koh Lay Huan telah dilantik sebagai Kapitan
Cina yang pertama di Pulau Pinang.
Syarikat Hindia Timur ini juga mempuyai

agenda untuk menyebarkan agama Kristian
oleh para mubaligh Eropah. Pada tahun 1787,
Arnold Garnault telah membina sebuah gereja
pertama (Gereja Assumption) di Pulau Pinang.
Kemudian, pada tahun 1817, Gereja Anglican
St George turut dibina dibawah
tanggungjawab paderi Rev Robert Sparke
Hutchings. Oleh itu, Pulau Pinang menjadi
pusat mubaligh Kritstian Eropah di Timur.
Pada tahun 1867, Pulau Pinang secara rasmi

menjadi tanah jajahan British. British juga telah
memperkenalkan sistem pentadbiran seperti
Jabatan Kerja Raya. Tugas jabatan ini adalah
untuk membina terusan melalui sungai,
hospital, tempat tahanan, balai polis dan
merancang aktiviti penambakan di Pengkalan
Weld. Foto 5.2: Tugu Sir Francis Light di Kota Cornwallis
Sumber: https://rubbisheatrubbishgrow.com/2013/04/13/3d2n-
penang-itinerary-travel-information/img_2850/
5-3
BAHAGIAN II
LAMPIRAN JILID II
5.4 Pengaruh Pertukaran Peradaban

Masyarakat Melayu adalah peneroka terawal di Melaka. Orang Melayu membentuk pentadbiran
yang terawal di Melaka dan selepas pengenalan Islam yang dianut dengan sepenuh hati, budaya
dan identiti Melayu mula jelas dan nyata. Malah ahli antropologi terkemuka membuat kesimpulan
bahawa takrif Melayu sebagai satu bangsa dan budaya mula terbentuk dan menyerlah di Melaka.
5.4.1 Masyarakat Melayu

Pengaruh masyarakat Melayu dalam pembangunan budaya dan alam bina dapat dilihat melalui
amalan-amalan penting seperti bahasa dan lahir masyarakat unik kaum Peranakan atau Baba dari
Selat Melaka. Bahasa Melayu merupakan lingua franca atau bahasa utama pada waktu ketika itu dan
pada mulanya menggunakan rujukan Arab dan tulisan Jawi.
Di George Town, penduduk Islam tinggal

berkelompok di kawasan yang berbeza. Masjid
Melayu Lebuh Acheh, diasaskan oleh Tengku
Syed Hussain datang menetap di George Town
pada tahun 1792. Beliau merupakan penaung
bagi masyarakat Arab, Melayu dan Sumatera di
kawasan Lebuh Acheh dimana ramai daripada
mereka terlibat dalam perdagangan lada hitam.
Acheh adalah antara komuniti migran terawal
di George Town pada pertengahan abad ke-19.
Orang Melayu dari suku kaum Sumatra yang
lain ialah Rawa, Minang, Melayu, Batak dan
Batu Bara.
Foto 5.3: Masjid Melayu Lebuh Acheh
5.4.2 Masyarakat India

Orang Chulia atau India Muslim Selatan yang
datang bersama Syarikat Hindia Timur Selatan
adalah antara peneroka terawal di George
Town. Komuniti ini pada asalnya menetap di
Kedah serta lain-lain pelabuhan di Asia
Tenggara dan membentuk penempatan awam
di Pulau Pinang Masjid Kapitan Keling di
Buckingham dibangunkan atas dorongan
seorang Kapitan Keling. Masjid Kapitan Keling
ini kekal menjadi fokus utama kepada
masyarakat India Muslim untuk berdagang Foto 5.4: Masjid Kapitan Keling
barangan kemas, perkhidmatan berkaitan
perkapalan dan perniagaan tekstil pada era
tersebut.
Selain itu, di Lebuh Chulia terdapat sebuah

keramat kepada kaum India Muslim iaitu
Nagore Durgha Sheriff yang dibina pada awal
tahun 1800-an. Makam ini menampilkan ciri-ciri
pengaruh seorang yang dianggap ‘wali’ dari
Nagore, India, Syed Shahul Hamid yang
meninggal dunia pada 1579.
Foto 5.5: Nagore Durgha Sheriff
5-4
BAHAGIAN II
LAMPIRAN JILID II
Kaum Hindu dari India Selatan

membangunkan sebuah kuil Sri Maha
Mariamman di Lebuh Queen pada tahun
1833. Komuniti ini pada mulanya bekerja di
sekitar pantai. Kemudian, suku kaum
Chettiar datang pada awal abad ke -19 dan
mewujudkan pusat persinggahan mereka di
Jalan Penang. Mereka aktif dalam
perdagangan tekstil dan pinjaman wang.
Seterusnya, para pendatang Hindu yang
direkrut untuk kerja-kerja di ladang mula
sampai melalui pelabuhan Pulau Pinang.
Foto 5.6: Kuil Sri Maha Mariamman
5.4.3 Masyarakat Cina

Penghijrahan orang Cina ke Nanyang dan
George Town berlaku ketika pentadbiran
British. Terdapat lebih 60 keluarga yang
diketuai oleh Koh Lay Huan dari Kedah. Beliau
mengasaskan penempatan masyarakat Cina di
George Town. Orang-orang Hokkien menjadi
teras komuniti Cina Selat atau Cina Peranakan,
yang merupakan elit Cina di Negeri-Negeri
Selat.
Kumpulan suku Kantonis dan Hakka

membentuk persatuan-persatuan untuk para
pendatang dari daerah atau wilayah yang sama
di China. Persatuan-persatuan ini membina 12 Foto 5.7: Tokong Hainan
buah tokong dan persatuan di sepanjang
Lebuh King, tiga (3) buah di Jalan Penang dan
sebuah di Lebuh Chulia. Klan Hokkien pula
mendirikan tokong dengan mengambilkira
hubungan kampung dan klan.
Pada pertengahan kurun ke-19, persatuan

pekerja seperti persatuan tukang emas dan
tukang kayu telah ditubuhkan. Suku kaum
Hainan yang datang pada abad ke-19 telah
mendirikan tokong-tokong, sekolah dan
persatuan kedai kopi di hujung sebelah barat
Lebuh Muntri. Suku kaum Hakka dianggap
suku kaum minoriti yang penting tetapi pada
abad ke-19, Cheong Fatt Tze dan lain-lain suku
elit Hakka membina rumah-rumah mereka di Foto 5.8: Tokong Yap
kawasan Jalan Leith.
5-5
BAHAGIAN II
LAMPIRAN JILID II
5.5 Pusat Pentadbiran Bersejarah

George Town juga mempunyai kubu pertahanan iaitu Kota Cornwallis yang telah dibina pada
tahun 1876. Ia berfungsi untuk :
i. Melindungi George Town daripada serangan musuh; dan
ii. Menempatkan pusat pentadbiran British dimana terdapat pejabat dan bangunan pentadbiran
kerajaan yang dikenali Governments Quadrangle atau King Edward Place.
Foto 5.9: Kota Cornwallis
Terdapat juga bangunan pejabat kerajaan 12 tingkat yang dibina oleh Jabatan Kerja Raya untuk
menggantikan bekas tapak bangunan yang musnah semasa Perang Dunia Ke-2. Antara bangunan-
bangunan pentadbiran pentadbiran yang lain ialah :
1 2
Foto 5.10: Dewan Undangan Negeri Foto 5.11: Dewan Bandaraya
3 4
Foto 5.12: Mahkamah Tinggi Pulau Pinang Foto 5.13: Dewan Sri Pinang
5-6
BAHAGIAN II
LAMPIRAN JILID II
5.6 Pelabuhan-pelabuhan Penting dalam Perdagangan Timur-Barat

di Sepanjang Selat Melaka
Pada zaman kegemilangan, Pelabuhan Pulau Pinang mempunyai beberapa buah jeti iaitu Jeti
Victoria (1888), Jeti Lebuh Gereja / Jeti Keretapi (1897) dan Jeti Swettenham (1904). Kemudian, Jeti
Raja Tun Uda atau Terminal Feri Pengkalan Raja Tun Uda telah dibina pada tahun 1959. Pangkalan
Weld telah dinamakan sempena Sir Frederick Weld, Gabenor Negeri-Negeri Selat (1885-1887).
Terdapat pejabat dan gudang yang telah

dibina di persisiran Pengkalan Weld
tersebut. Kawasan ini juga pernah
menempatkan pejabat-pejabat firma Eropah
seperti Boustead, Behn Meyer, Macalister &
Co dan Paterson Simons yang merupakan
ejen perkapalan, pengimport dan ahli
penapis timah. Semasa Perang Dunia Kedua,
bangunan-bangunan berhampiran
pelabuhan tersebut telah dibom dan
dimusnahkan, termasuk pejabat-pejabat
Foto 5.14: Pelabuhan Swettenham di Weld Quay pada
kerajaan di Lebuh Pantai dan Lebuh
Tahun 1910-an
Sumber: Kajian Rancangan Kawasan Khas Tapak Warisan Dunia Downing.
UNESCO George Town 2016
Pengkalan Weld bermula dari Jeti Swettenham

hingga ke Sungai Prangin menghubungkan
struktur gat sebagai struktur sokongan di setiap
hujung jeti. Gat ialah batu atau kayu jeti yang
dibina sebagai lanjutan daripada jalan yang
disediakan dari arah pantai. Jeti-jeti ini
berfungsi sebagai kawasan perdagangan
entreport tradisional dalam menguruskan
perdagangan import, pengagihan dan
mengeksport semula produk ke negara-negara
jiran. Aktiviti perdagangan ini dikendalikan oleh
peniaga-peniaga Asia dalam skala kecil.
Perniagaan tradisional ini mengendalikan kargo Foto 5.15: Pelabuhan Swettenham daripada Koleksi
di Pengkalan Weld oleh jeti tradisional pada era Poskad Pulau Pinang Tahun 1899-1930-an
tersebut. Sumber: Kajian Rancangan Kawasan Khas Tapak Warisan Dunia
Foto 5.16: Terminal Feri Pengkalan Raja Tun Uda Foto 5.17: Pemandangan Pengkalan Weld diambil
daripada Koleksi Poskod Pulau Pinang Tahun 1899-
1930-an
Sumber: Kajian Rancangan Kawasan Khas Tapak Warisan Dunia
5-7
BAHAGIAN II
LAMPIRAN JILID II
5.7 Bandar Para Migrasi dan Kepelbagaian Budaya

Kepentingan bandar George Town sebagai pelabuhan-pelabuhan perdagangan berjaya menarik
ramai pedagang dari wilayah utara Sumatera, benua-kecil India dan China. Perdagangan menjadi
faktor utama komuniti daripada pelbagai latar belakang budaya untuk menetap di George Town.
Secara tidak langsung mewujudkan lapisan masyarakat dengan pelbagai budaya. Pengagihan
aktiviti perdagangan di bandar-bandar bersejarah tertumpu kepada dominasi etnik sesuatu
kawasan. Peniaga daripada etnik yang berbeza seperti Cina (Hokkien, Kantonis, Hakka, Hindu-Tamil,
Jawa, Arab, Acheh dan India Muslim berkumpul dan berniaga di jalan-jalan atau kawasan-kawasan
tertentu.
Foto 5.18: Pelabuhan Swettenham di Weld Quay pada Tahun 1910-an
5.8 Seni Bina Eklektik- Hasil Gabungan Pengaruh Para Migrasi
Pedagang dari pelbagai latar budaya telah

datang berniaga dan menetap George Town,
serta telah mewujudkan pengaruh yang
penting dalam seni bina eklektik dan unik di
bandar-bandar tersebut. Seni bina awal
adalah gabungan nilai percampuran budaya,
idea-idea, tradisi para pedagang tersebut.
Oleh itu, gaya bangunan yang berbeza ini
telah mencipta pelbagai fabrik bandar
daripada komuniti Melayu, Cina, India dan
British di George Town.
Foto 5.19: Bangunan Rumah Kedai di George Town
Foto 5.20: Gaya Seni Bina Rumah Kedai
5-8
BAHAGIAN II
LAMPIRAN JILID II
5.9 Bandar untuk Perdagangan dan Kehidupan di George Town

Para peneroka awal di George Town membentuk kawasan kejiranan mereka sendiri dimana
sempadan tidak ditandakan dengan jelas tetapi tertumpu di jalan-jalan dan persimpangan tertentu.
Kawasan kediaman mereka biasanya terletak bersebelahan dengan bangunan keagamaan yang
dianuti sebagai contoh penempatan Cina di belakang Tokong Kuan Im dan penempatan Melayu
berhampiran Masjid Melayu Lebuh Acheh.
Menurut kaji selidik yang dijalankan pada tahun 1818, Lebuh Pantai adalah jalan yang paling sibuk di
George Town dan majoriti rumah kedai disitu berstruktur batu bata. Gudang, kedai dan pejabat
yang dimiliki oleh pedagang Eropah tertumpu di hujung utara Lebuh Pantai berhampiran Bangunan
Kastam. Lebuh Chulia ialah jalan kedua paling sibuk kerana didominasi oleh aktiviti perniagaan yang
dimiliki terutamanya oleh pedagang Chulia yang berasal dari Pantai Coromandel dan Bengal. Lebuh
China dan Lebuh King pula didominasi oleh para pedagang Cina, manakala Lebuh Pasar dan Jalan
Penang pula didominasi oleh para pedagang India.
Foto 5.21: Pemandangan Dron di George Town
Klan atau kumpulan dialek tertentu ialah

komuniti dari daerah yang sama di negara asal
atau kumpulan sekerja Institusi Kongsi adalah
hasil daripada penghijrahan orang Cina ke Asia
Tenggara pada abad ke-19. Di bahagian Selatan
Lebuh Pantai terdapat rangkaian rumah kongsi
seperti Cheah Kongsi, Khoo Kongsi, Lim Kongsi,
Tan Kongsi dan Yeoh Kongsi. Kongsi-kongsi ini
mewakili (5) lima kongsi klan Hokkien.
Bangunan-bangunan kongsi ini juga terletak di
dalam kawasan kediaman dan rumah kedai.
Foto 5.22: Cheah Kongsi
Foto 5.23: Lim Kongsi Foto 5.24: Tan Kongsi
5-9
BAHAGIAN II
LAMPIRAN JILID II
Perumahan di Jeti Klan pula dibina menggunakan tiang-tiang di tepi laut berhampiran pantai dan
tersebar ke kawasan seluas kira-kira 16 ekar. Rumah-rumah jeti ini disusun dalam susun atur seperti
tulang ikan dengan jeti yang dibina daripada papan kayu berfungsi sebagai struktur utama bagi
akses dan komunikasi. Setiap komuniti di Jeti Klan tersebut mempunyai sistem pengurusan untuk
menjaga keselamatan dan penyelenggaraan kawasan setempat.
Foto 5.25: Pemandangan Dron di Jeti Klan 1
Foto 5.26: Pemandangan Dron di Jeti Klan 2 Foto 5.27: Pemandangan Dron Gudang-gudang di
Pengkalan Weld 1
Gudang-gudang di Pengkalan Weld terletak

di bahagian belakang pejabat yang
menghadap ke jalan utama. Laluan batu
melalui bangunan-bangunan gudang serta
pejabat disambung ke Lebuh Pantai dan
Pengkalan Weld. Terdapat jalan-jalan yang
menyambungkan jeti pantai ke pusat
komersial. Jeti klan mewakili satu bentuk
penempatan yang unik seperti kampung-
kampung air kerana setiap komuniti daripada
setiap jeti terdiri daripada ahli-ahli suku dialek
yang berbeza seperti Lim, Chew, Tan, Lee dan
Yeoh. Sejak tahun 1969, penduduk di Jeti Klan
tersebut telah diberi kebenaran khas oleh Foto 5.28: Pemandangan Dron Gudang-gudang di
Pihak Berkuasa Negeri untuk menduduki Pengkalan Weld 2
tapak dalam bentuk Lesen Pendudukan
Sementara bagi setiap kediaman yang mereka
duduki
5-10
BAHAGIAN II
LAMPIRAN JILID II
5.10 Kepelbagaian Agama di George Town
Di TWD George Town terdapat 37 rumah ibadat, terutamanya masjid, tokong Budha, kuil Hindu dan
gereja. Kebanyakan rumah ibadat ini terletak di jalan yang sama seperti di Jalan Masjid Kapitan
Keling. Semuanya masih berfungsi seperti ratusan tahun yang lalu dimana aktiviti keagamaan tetap
berlangsung seperti biasa.
Masjid Kapitan Keling dibina oleh ketua masyarakat India Muslim dengan jawatan Caudeer
Mohudeen dan ia telah dibina sekitar tahun 1800-an. Nama Kapitan Keling adalah merujuk kepada
peranan ketua atau pemimpin masyarakat Islam dari selatan India itu. Beliau merupakan penguasa
pertama masjid dan telah membawa masuk para pekerja dan bahan-bahan binaan dari India.
Masjid ini telah diubahsuai pada tahun 1916. Reka bentuk dalamannya berlantaikan marmar putih
dan mempunyai siling yang tinggi. Lorong dalamannya dibentuk oleh siri gerbang berbentuk ladam
yang ditanda dengan corak plak kerajaan Raja Edward. Fasad bangunan dan bahagian dalamannya
turut dihiasi dengan reka bentuk geometri yang mempunyai nilai estetika yang tinggi.
Foto 5.29: Pemandangan Dron Masjid Kapitan Keling di Lebuh Buckingham
Masjid Melayu Lebuh Acheh pula terletak di

kawasan penempatan Melayu diantara Sungai
Prangin dan bahagian selatan Lebuh Chulia.
Masjid ini telah dibangunkan pada tahun
1808 oleh Tengku Syed Hussain yang
merupakan seorang putera Arab dan
pedagang kaya. Pada zaman rombongan haji
ke Mekah dengan menggunakan laluan laut,
Lebuh Acheh telah berfungsi sebagai pusat
serantau yang penting untuk urusan haji.
Jemaah haji datang dari Utara Sumatera,
Selatan Thailand dan negeri-negeri Utara
Semenanjung Malaysia untuk membeli tiket
dan menghadiri kelas agama sementara
menunggu ketibaan kapal pengangkutan.
Masjid Melayu Lebuh Acheh ini mempunyai
menara berbentuk oktagon mengikut seni Foto 5.30: Pemandangan Dron Masjid Melayu
bina Moghul abad ke-16. Lebuh Acheh
5-11
BAHAGIAN II
LAMPIRAN JILID II
Gereja St George merupakan salah satu Gereja Anglican tertua di Asia Tenggara. Ia dibina pada
tahun 1816 dengan bantuan Syarikat Hindia Timur semasa tempoh pentadbiran Kolonel J. A.
Bannerman sebagai Gabenor British Pulau Pinang. Gereja ini mempunyai jajaran tiang dan ruang
pedimen dengan ciri seni bina Yunani di fasad hadapan. Struktur gereja ini menggunakan asas
batu-batu yang kukuh, berbumbung tebar layar yang sesuai dan mempunyai menara yang
berbentuk oktagon.
Foto 5.31: Gereja St. George Anglican di Lebuh Farquhar
Bangunan Tokong Kuan Im (Goddess Of Mercy) Kuil Sri Maha Mariamman terletak di Lebuh
terletak di Jalan Masjid Kapitan Keling Queen dan dibina mengikut kitab lama Saiva
Pembinaannya menggunakan batu loh dan Agamas dan mempunyai bilik perantara
mengikut kepercayaan Yin Yang (Feng Shui). (antechamber), dewan, kubah-kubah,
Kedudukannya yang berada di atas grid pusat persekitaran berdinding dan pintu masuk.
bandar di Jalan Masjid Kapitan Keling dan Mitologi agama Hindu kompleks diterjemahkan
menghadap paksi Lebuh China. Ia dibina pada di dalam seni ukiran gopuram di kuil ini. Ia
tahun 1800-an dengan seni bina bercirikan berketinggian lebih 23 kaki tinggi dan
bumbung yang lebar dan dihiasi hiasan rabung. mempunyai 38 buah patung berhala dewa serta
Kayu tilik merupakan ciri-ciri istimewa tokong ini. empat (4) ukiran angsa. Setiap tahun, perarakan
Opera Cina sering dipersembahkan di Navarathri akan bermula dari kuil ini.
perkarangan tokong ini terutamanya pada
musim perayaan.
Foto 5.32: Tokong Kuan Im di Jalan Masjid Kapitan Keling Foto 5.33: Kuil Sri Maha Mariamman di Lebuh Queen
5-12

RKK GTown DRAF AKHIR JILID II - KAWALAN PEMBANGUNAN

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Deskripsi Asli:

Judul Asli

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

RKK GTown DRAF AKHIR JILID II - KAWALAN PEMBANGUNAN

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

DRAF AKHIR

JILID II: KAWALAN PEMBANGUNAN

2.0 PARAMETER KAWALAN PEMBANGUNAN

3.0 GARIS PANDUAN PERANCANGAN DAN PENGURUSAN WARISAN

BAHAGIAN II: LAMPIRAN

5.0 Sejarah Pembangunan di Selat Melaka dan George Town

3.0.1 Senarai Garis Panduan Kawalan Pembangunan Umum 3.0-1

2.1 Pelan zon guna tanah 2-4

1.0 PENGENALAN LATAR BELAKANG

Kelulusan penggantian kepada Rancangan

RANCANGAN KAWASAN KHAS RANCANGAN KAWASAN KHAS

1.2 PERUNTUKAN PERUNDANGAN PENYEDIAAN RANCANGAN KAWASAN KHAS (RKK)

SUBSEKSYEN 16B(3) Penyediaan Rancangan

1.2.2 Akta Warisan Kebangsaan 2005 (Akta 645)

1.2.3 Garis Panduan Operasi UNESCO untuk Konvensyen Warisan Dunia

BAHAGIAN II.F (PERENGGAN 108-118)

111. Sebuah sistem pengurusan yang efektif Kemampanan

Pemahaman terhadap Kepelbagaian, Proses perancangan, Penilaian kelemahan

BAHAGIAN II.F (PERENGGAN 108-118) sambungan

PELAN PENGURUSAN RANCANGAN

Termaktub di bawah keperluan am Bertujuan untuk memastikan bahawa

• Membimbing dalam menggalakkan usaha pemuliharaan, pemeliharaan dan

1.3 KEPERLUAN PENYEDIAAN RANCANGAN KAWASAN KHAS TAPAK WARISAN

TAMAT TEMPOH PERANCANGAN PERANCANGAN DAN PENGURUSAN

Rancangan Kawasan Khas TWD UNESCO Menambahbaik perancangan dan

NILAI-NILAI KEUNGGULAN SEJAGAT PENYELARASAN GARIS PANDUAN

Memastikan perlindungan dan Menyelaras dan menyeragam garis

IMPLIKASI 1: Daftar Warisan Dunia Dalam Bahaya

Property yang tidak mengekalkan Kriteria Kemasukan Property Ke Dalam

IMPLIKASI 2: Penguguran Status Warisan Dunia

Ahli Jawatankuasa Konvensyen Kriteria Pengguguran Property Daripada

1.4 PROSES PENYEDIAAN RANCANGAN KAWASAN KHAS TAPAK WARISAN

PELANTIKAN PERUNDING 1 November 2020

PERINGKAT 2: PENYEDIAAN RKK

PERINGKAT 3: PUBLISITI DAN PENYERTAAN AWAM

Persetujuan Draf RKK MESYUARAT PENUH JPN Tindakan Publisiti,

PERINGKAT 4: KELULUSAN DAN PEWARTAAN

Melulus keseluruhan / KEPUTUSAN MESYUARAT JPN

PEWARTAAN PBPT menyiarkan dalam

1.5 PEMBAHAGIAN JILID DOKUMEN RANCANGAN KAWASAN KHAS (RKK)

• Zon Guna Tanah • Garis Panduan • Jenis dan Gaya

1.6 MATLAMAT PENYEDIAAN RANCANGAN KAWASAN KHAS TAPAK WARISAN

PERANCANGAN GUNA TANAH

Mengkaji tren guna tanah semasa dan mencadangkan pembangunan

Menyediakan garis panduan bagi pemuliharaan dan pengekalan warisan

Penambahbaikan dokumen Rancangan Kawasan Khas TWD George

1.7 RANGKA KERJA DAN HALA TUJU PEMBANGUNAN RANCANGAN KAWASAN

HALA TUJU PEMBANGUNAN

MENYEDIAKAN RANCANGAN KAWASAN KHAS TAPAK WARISAN DUNIA

4 TERAS DAN 13 BIDANG KAJIAN

1. Guna Tanah dan 1. Penduduk, Guna 1. Pemuliharaan 1. Pengurusan dan

ANALISIS DAN PENEMUAN

STRATEGI PENGURUSAN DAN TINDAKAN

Justifikasi Kategori dan Agensi Anggaran Sumber

2.0 PARAMETER KAWALAN PEMBANGUNAN

i. Klasifikasi Guna Tanah dan Guna Bangunan

Jadual 2.1: Dokumen yang perlu dibaca bersama

JENIS DOKUMEN NAMA DOKUMEN

2.2 Tujuan Kawalan Pembangunan

RKK TWD George Town (Penggantian) – Jilid 2 (Kawalan

Kelulusan kepada sebarang cadangan dan pembangunan di TWD

2.3 Kawalan Pembangunan Dalam Pengurusan Warisan