PERUBAHAN LANDSKAP PENSWASTAAN

LEBUHRAYA DI MALAYSIA
PENGURUSAN LEBUHRAYA BERTOL DI MALAYSIA

PERINGKAT PELAKSANAAN LEBUHRAYA TOL

ISU DAN CABARAN

PERKEMBANGAN PENSWASTAAN LEBUHRAYA

MASA DEPAN PENSWASTAAN LEBUHRAYA BERTOL

KESIMPULAN
PENGURUSAN LEBUHRAYA BERTOL
DI MALAYSIA
CADANGAN PEMBINAAN LEBUHRAYA TOL DI MALAYSIA (1977)

LLM DITUBUHKAN PADA TAHUN 1980:

 Melaksanakan Pembinaan  Mengambilalih Operasi

 Bukit Kayu Hitam – Jitra – Alor Setar  Kuala Lumpur – Karak
 Ipoh – Changkat Jering  Slim River – Tg Malim
 Jambatan Pulau Pinang  Senai dan Tambak Johor
 Menaiktaraf Kuala Lumpur – Seremban
 Seremban – Ayer Keroh - Pagoh

LEBUHRAYA-LEBUHRAYA DI BAWAH AGENSI-AGENSI LAIN:

 Lebuhraya Pintas Selat Kelang Utara (SHAPADU) – Jabatan Kerja Raya (JKR)
 Lebuhraya Hubungan Timur – Barat (METRAMAC) - DBKL
 Jalan Kuching - DBKL
 PENCAPAIAN LLM DALAM ERA 1980-1986

MENYIAPKAN 336 km LEBUHRAYA UTARA SELATAN

MENYIAPKAN JAMBATAN PULAU PINANG

MELAKSANAKAN OPERASI DAN PENYENGGARAAN LEBUHRAYA KL –

KARAK

MELAKSANAKAN OPERASI DAN PENYENGGARAAN LEBUHRAYA KL –

SEREMBAN

MELAKSANAKAN OPERASI DAN PENYENGGARAAN LEBUHRAYA

SENAI DAN TAMBAK JOHOR

MELAKSANAKAN OPERASI DAN PENYENGGARAAN LEBUHRAYA SLIM

RIVER – TANJUNG MALIM
1983 DASAR PENSWASTAAN DIPERKENALKAN OLEH KERAJAAN

PERANAN LEMBAGA LEBUHRAYA MALAYSIA (LLM) TELAH BERUBAH DARI

AGENSI PELAKSANA KEPADA AGENSI PEMANTAUAN DAN KAWALSELIA
BAGI SEMUA PENSWASTAAN LEBUHRAYA - LEBUHRAYA TOL DI MALAYSIA
SELEPAS DASAR PENSWASTAAN DIPERKENALKAN
 PERINGKAT PELAKSANAAN
PENSWASTAAN LEBUHRAYA TOL
 •Kekangan
1987 – LEBUHRAYA UTARA SELATAN peruntukan
•Mempercepatkan
penyiapan

1993 – JAMBATAN PULAU PINANG

1994 – LEBUHRAYA KL - KARAK

PADA TAHUN 1995 LEBUHRAYA-LEBUHRAYA DI BAWAH AGENSI LAIN
DISERAHKAN UNTUK DIKAWALSELIA OLEH LLM

1994 – LEBUHRAYA SHAPADU

1995 – LEBUHRAYA METRAMAC

1995 – JALAN KUCHING

 1983-1994

Sokongan pembiayaan
dengan kadar faedah Penyerahan
yang berpatutan projek lebuhraya
(iaitu 8%) sedia ada

Jaminan Kos
kenaikan SOKONGAN pengambilan
trafik tanah
KERAJAAN

Risiko luaran Tempoh konsesi

tambahan yang panjang
(External risk 30 – 35 tahun
supplement)
Usaha kerajaan untuk meyakinkan
peminjam/pembiaya bahawa
segala tanggungjawab adalah
milik penuh syarikat konsesi
PELAKSANAAN LEBUHRAYA TOL
(1995-2000)
 1995 - 2000

 Kejayaan penswastaan Lebuhraya Utara Selatan, telah menarik minat syarikat

swasta lain untuk berkecimpung dalam industri lebuhraya
 Ekoran meningkatnya jumlah kenderaan berdaftar telah menyebabkan kesesakan
teruk pada tahun 1995 sehingga 2000 khususnya di Lembah Klang, Pulau Pinang
dan Johor beberapa lebuhraya telah dibuka. Antaranya:

 Lebuhraya Butterworth – Kulim (1996)

 Lebuhraya Utara Selatan Hubungan Tengah (1997)
 Lebuhraya Seremban – Port Dickson (1997)
 Lebuhraya Kedua Malaysia – Singapura (1998)
 Lebuhraya Shah Alam (1998)
 Lebuhraya Damansara – Puchong (naik taraf 1999)
 Lebuhraya Cheras – Kajang (naik taraf 1999)
 Lebuhraya Sungai Besi (naik taraf 1999)
 Lebuhraya Lingkaran Luar Butterworth (1999)
  Memandangkan ekonomi negara bertambah baik di penghujung era 90-an
penglibatan oleh syarikat swasta dalam projek lebuhraya bertol telah meningkat.
Dengan demikian kerajaan telah mengurangkan bantuan (government support)
terhadap projek-projek penswastaan lebuhraya

25.0

Public 20.6
20.0
Private

15.0 13.74
RM Billion

11.14
9.84
10.0
7.57 7.2 8.0
7.3

4.0 4.6
5.0
1.5
0.1
-
81-85(4th) 86-90(5th) 91-95(6th) 96-00(7th) 01-05(8th) 06-10(9th)

Malaysia Plan Period

 BILANGAN & PANJANG LEBUHRAYA TOL BERDASARKAN
RANCANGAN MALAYSIA 5 TAHUN
1634.86 km

1499.5 km

1220 km

960 km
219 km 485 km
 1995 - 2000

 Dalam era ini LLM telah berjaya memantau penyiapan penyenggaraan operasi
sebanyak 13 lebuhraya sepanjang 1220 km dan kos projek keseluruhan berjumlah
RM 17.84 bilion
PERINGKAT PELAKSANAAN LEBUHRAYA TOL
(era 2000 hingga kini)
 2000 sehingga kini

Dengan penyiapan lebuhraya sediada, ia telah menggalakkan jumlah trafik dan

memangkin pembangunan lebuhraya seterusnya:
 Lebuhraya Bertingkat Ampang (AKLEH) – 2001
 Lebuhraya Penyuraian Trafik Lingkaran Kajang - 2004
 Lebuhraya Pantai Baru (NPE) – 2004
 Lebuhraya Shah Alam – Kuang – 2005
 Lebuhraya Kuala Lumpur – Putrajaya – 2008
 Lebuhraya Duta – Ulu Klang (DUKE) – 2009
 Lebuhraya Kemuning – Shah Alam – 2009
 Lebuhraya Kuala Lumpur – Kuala Selangor ( )
 Lebuhraya Senai – Desaru ( )
 Lebuhraya Lembah Klang Selatan (SKVE) – ( )
 Eastern Dispersal Link Johor Bahru ( )
 Jambatan Pulau Pinang ke-2 ( )
 Besraya Extension ( )
 era 2000 sehingga kini

 Dalam era ini LLM telah berjaya memantau penyiapan penyenggaraan operasi
sebanyak 27 lebuhraya sepanjang 1648 km dan kos projek keseluruhan melebihi
RM 27 bilion
PENINGKATAN JUMLAH KENDERAAN BERDAFTAR
PENINGKATAN JUMLAH TRAFIK LEBUHRAYA
ISU DAN CABARAN
 • Kerajaan menerusi UKAS:-
• Mengkaji aplikasi kadar tol tetap
(flat toll rate) sepanjang tempoh
konsesi
Kenaikan
KADAR TOL DAN kadar tol • Kenaikan kadar tol setiap 10
hingga 15 tahun
KENAIKAN YANG TIDAK setiap 3
• Memanjangkan tempoh konsesi
MEMBEBANKAN hingga 7 tahun antara 60 hingga 80 tahun
PENGGUNA berdasarkan • Pembiayaan diperluaskan kepada
perjanjian semua bank komersil di Malaysia
konsesi
• Isu tol diberi perhatian serius oleh
kerajaan dan dijadikan perkara
utama dalam NKRA
 • Penstrukturan semula kadar
tol
- Memanjangkan tempoh kenaikan
tol – tiada kenaikan dalam
tempoh 5 tahun bagi PLUS dan
MTD
- Memansuhkan kutipan tol
KAJIAN SEMULA
KADAR TOL • Corporate Social Responsibility
(CSR) – Pembahagian rebat tol 20
peratus kepada pengguna kerap
iaitu 80 kali sebulan, tol
percuma/diskaun tol untuk semua
kelas kenderaan pada empat (4)
perayaan utama.
 • Sebanyak 24 lebuhraya telah
dikaji melalui kepuasan
pelanggan:-

• 13 lebuhraya mencapai skor

indeks kepuasan pelanggan 80 ke
atas (antaranya:- AKLEH, DUKE,
Pengurusan SILK, LEKAS, SPRINT)
lebuhraya,
Pengurusan • Lebuhraya PLUS-Sektor Tengah
plaza tol,
KEPUASAN Perkhidmatan
mencapai skor indeks kepuasan
pelanggan tertinggi bagi
PELANGGAN ronda, pengurusan lebuhraya,
pengurusan R&R dan pengurusan
Kawasan rehat hentian sebelah
dan rawat,
Hentian sebelah • Lebuhraya Silk mencapai skor
indeks tertinggi bagi pengurusan
plaza tol

• Lebuhraya KL-Karak mencapai

skor indeks tertinggi bagi
perkhidmatan ronda
 PENGURUSAN LEBUHRAYA

Pusat Pengurusan Trafik

(TMC)

VMS
PENGURUSAN PLAZA TOL
PENGURUSAN KAWASAN REHAT DAN RAWAT
PENGURUSAN HENTIAN SEBELAH
 Pengudaraan/Pencahayaan

Kemasan Landskap

Perabot moden Warna

PERKHIDMATAN RONDA
 • Menetapkan KPI
(kelewatan pembinaan,
prestasi penyenggaraan,
kesesakan, response time,
Tiada KPI keselamatan jalan (road
safety))

• Memperuntukkan klausa
PERJANJIAN Tiada penalti di dalam perjanjian
klausa konsesi baru
KONSESI penalti • Memastikan pembinaan
dan penyenggaraan
sentiasa di tahap terbaik

• Menambahbaik klausa di
Tidak
dalam perjanjian konsesi
Seimbang untuk pembinaaan
lebuhraya baru.
(Contohnya: JPP2)
 • Penyuraian trafik yang efektif
Kesesakan di • Traffic Management Centre
jalan susur (TMC) bagi mengintegrasi
keluar semua pusat

KESESAKAN DI
LEBUHRAYA

• Mengawal kesesakan melalui

Pengguna tidak kerjasama pihak konsesi & polis
menikmati trafik
perjalanan • Hebahan kesesakan lalulintas
yang lancar melalui radio
 • Memastikan penglibatan
kerajaan dalam proses tender
KETELUSAN Projek bagi mendapatkan harga
lebuhraya kompetitif
SEMASA dilaksanakan
PENAWARAN secara
• Menyediakan Request for
rundingan
PROJEK Proposal (RFP) untuk
terus
pembinaan lebuhraya baru
 KESELAMATAN
DAN
PENYENGGARAAN

 TURAPAN SEMULA

 PENAMBAHAN PAPAN TANDA AMARAN DI KAWASAN ‘BLACKSPOT’

 KESELAMATAN
DAN
PENYENGGARAAN

 Pemansangan
‘tranverse bar’

 Micro surfacing  Blinking Chevron

 PERKEMBANGAN SEMASA
PENSWASTAAN LEBUHRAYA
 KAEDAH PENENTUAN JAJARAN LEBUHRAYA
MENGGUNAKAN PERISIAN GIS

GUNATANAH PENGANGKUTAN

-Lebuhraya, Jalan Persekutuan

-Gunatanah semasa
-Jalan Negeri, Jalan PBT
-Perumahan
-Jalan Luar Bandar
-Perdagangan
-Jambatan, data trafik
-Perniagaan
-Peta kapasiti trafik semasa
-Pertanian dan
dan unjuran
-Pembangunan akan datang
-Data kemalangan, lokasi banci
GIS LLM

-Lot Tanah -Kawasan Hutan

-Sempadan Mukim, Daerah, -Kawasan Rekreasi
Negeri, -Kawasan Lapang
-Imej Satelit -Sungai & Saliran
-Kependudukan -Kecerunan kawasan
-Kontour

DATA ASAS ALAM SEKITAR

 KONSEP BARU LEBUHRAYA
(TEROWONG SMART)

- Menyelesaikan masalah banjir kilat di - Mempunyai dua dek laluan sehala bagi
Kuala Lumpur kenderaan
- Mengurangkan kesesakan trafik di Jalan - Ruang paling bawah untuk laluan air
Sg. Besi & Jejambat Loke Yew

- Dilengkapi dengan 2 lapisan pintu - Laluan dek atas bermula dari Kg.
kawalan air di kedua-dua penghujung Pandan ke Sg. Besi
terowong
- Laluan dek bawah bermula dari Sg. Besi
- Dilengkapi dengan lif bomba, tangga ke Jalan Tun Razak
kecemasan, alat telekomunikasi, alat
memadam kebakaran, peralatan bantuan
kecemasan serta penerimaan frekuensi
radio dan telefon bimbit
 SISTEM PENGANGKUTAN PINTAR (ITS)

VMS Speed Detector & Display

ITS

VDS CCTV
SISTEM PENGANGKUTAN PINTAR (ITS)
PERKEMBANGAN OPERASI SISTEM ETC DI LEBUHRAYA

Source: PIARC Paper 2006

SmartTAG LANE
 MEKANISME PELAKSANAAN MODEL BARU
PENSWASTAAN LEBUHRAYA

Mekanisme ini telah digunakan untuk penswastaan cadangan

Lebuhraya Paroi-Senawang-KLIA
 JAWATANKUASA TEKNIKAL DAN KEWANGAN
PERUNDING UKAS

Pelaksanaan
Penglibatan Sektor Swasta

Jawatankuasa Kewangan

Unit Kerjasama Jawatankuasa

Perancangan & Awam & Swasta
Koordinasi Kerjasama Kabinet
(UKAS) Awam & Swasta
(JKAS)

Jawatankuasa Teknikal

Kementerian Agensi Lain Kerajaan Negeri

Pelaksanaan
Penglibatan Kerajaan
MASA DEPAN PENSWASTAAN
LEBUHRAYA DI MALAYSIA
 MODEL BARU PENSWASTAAN

 Antara aspek-aspek yang akan dilaksanakan adalah:

◦ Model yang memelihara hak kerajaan, tidak membebankan rakyat serta
tidak merugikan syarikat konsesi.
 Pemanjangan tempoh bayaran balik pinjaman daripada 7-12 tahun
kepada 22 – 30 tahun.
 Pemanjangan tempoh perjanjian konsesi kepada 60-80 tahun.
◦ Lebuhraya yang mempunyai laluan alternatif.
◦ Pelaksanaan ‘Public Participation’ di peringkat perancangan.
◦ Bon Awam – Alternatif kepada pampasan dan ditawarkan kepada pihak
yang telibat dengan pembinaan lebuhraya.
◦ Berdasarkan tahap servis dan keberhasilan (Outcome Based).
◦ Lebuhraya Lestari yang mengaplikasi teknologi hijau, kitaran hayat kos (LCA)
dan pengurusan nilai (Value Management).
◦ Mengeksport kepakaran penswastaan ke luar negara – tawaran kerajaan
India bagi membina lebuhraya sepanjang 1000 km di India.
◦ Pelaksanaan tender terbuka/RFP bagi lebuhraya-lebuhraya baru untuk
mendapatkan harga yang benar-benar telus dan kompetatif.
GREEN HIGHWAY
 MULTI LANE FREE FLOW (MLFF)

Mengurangkan
kesesakan di
plaza tol

Memendekkan Meningkatkan
masa Multi Lane Free Keselamatan di
perjalanan Flow lebuhraya

Mesra
persekitaran
 KESIMPULAN
 Penswastaan lebuhraya melalui perubahan yang besar sepanjang 3 dekad lalu dan
akan terus maju ke hadapan.

 Penswastaan lebuhraya adalah untuk mengurangkan penglibatan kerajaan dalam

pelaksanaan pembinaan lebuhraya seterusnya mengurangkan beban kewangan dan
meningkatkan kualiti perkhidmatan awam.

 Menetapkan kadar tol yang berpatutan dan tidak membebankan pengguna dan tidak
merugikan syarikat konsesi serta tidak membebankan kerajaan.

 Pakar-pakar merumuskan bahawa membina rangkaian lebuhraya baru serta

menaiktaraf lebuhraya sediada bukanlah penyelesaian yang terbaik (ultimate solution)
kepada isu yang dihadapi malah ianya perlu secara bersepadu iaitu penambahbaikan
kepada sistem pengangkutan awam (public transport) seperti perkhidmatan MRT,
Komuter serta bas.