Anda di halaman 1dari 34

Deret Fourier

Fungsi Periodik

1
1. Pengantar

Masalah yang melibatkan getaran atau osilasi sering terjadi dalam fisika
dan tehnik. Anda dapat memikirkan contoh-contoh yang telah ditemui: sebuah
garpu tala yang bergetar, sebuah bandul, beban yang melekat pada pegas,
gelombang air, gelombang suara, arus listrik bolak-balik, dll. Selain itu, ada
banyak lagi contoh yang akan ditemui ketika terus belajar fisika. Di samping itu,
bebrapa dari mereka - misalnya, konduksi panas, medan listrik dan magnet,
cahaya – tidak muncul dalam pekerjaan dasar untuk memiliki apa pun yang
berosilasi tentang mereka, tetapi akan berubah dalam pekerjaan tingkat lanjut
kamu untuk melibatkan sinus dan cosinus yang digunakan dalam menggambarkan
gerakan harmonik sederhana dan gerakan gelombang.

→ Itulah mengapa dipelajari cara memgembangkan fungsi deret Fourier yang


terdiri dari sinus dan cosinus tak terhingga.

2
2. Gerak harmonik sederhana dan gerakan gelombang: fungsi periodik

1) Gerak Harmonis
- P bergerak dengan kecepatan konstan di sekitar lingkaran jari-jari A.
- Q bergerak naik turun sedemikian rupa sehingga koordinat y sama dengan P.

Gerakan bolak balik Q


→ gerak harmonik sederhana

Untuk gerakan melingkar konstan,


2
 = t ,  (= = 2f ) : angular velocity
T
y = A sin  = A sin t
Koordinat y dari Q (atau P):
3
2) Menggunakan bilangan kompeks

Koordinata x dan y dari P:


x = A cos t , y = A sin t

Kemudian, seringkali mudah untuk menggunkan notasi yang kompleks.

Di bidang komples z = x + iy = A(cos t + i sin t )


= Aeit

(Posisi Q: bagian imajiner dari kompleks z)

dz d it it
kecepatan: = ( Ae ) = Aie = Ai (cos t + i sin t )
dt dt
Bagian imajiner → kecepatan Q

4
3) Fungsi periodik
i) Bentuk funsional dari gerak harmonik sederhana:

A sin t or A cos t , A sin(t +  )

cf. Perbedaan fase atau pilihan asal yang berbeda

pemindahan

waktu

5
ii) Grafik

a. Waktu (gerak harmonik sederhana)


2
periode:T =

Pemindahan

eaktu

amplitudo

y = A sin t
dy
= A cos t = B cos t
dt
2
1  dy  1
Energi kinetik: m  = mB 2 cos 2 t
2  dt  2
Total energi 1
(kinetik+ potensial = maksimum kinetik E) = mB  A   A f
2 2 2 2 2

2
6
b. Jarak (gelombang)
2  2 2v 
y = A sin ( x − vt ) = A sin  x − t
2x    
y = A sin

distance

Wavelength: λ
 1
cf . T = , f =
v T
c. Fungsi periodik yang berubah-ubah (seperti gelombang)

f ( x + p) = f ( x)
p : period (or wavele ngth)
7
3. Aplikasi deret Fourier

- Fundamental (urutan pertama): sin t , cos t


- Harmonik yang lebih tinggi (urutan paling tinggi): sin( nt ), cos(nt )
- Kombinasi fundamental dan harmonik → fungsi periodik yang sulit.
Sebaliknya , fungsi periodik yang sulit → kombinasi fundamental dan harmonik
(expansi derert fourier).

8
ex) fungsi periodik

- Apa frekuensi (harmonik) a – c membuat sinyal yang diberikan dan dalam


proporsi apa?
→ Kita dapat menjawab pertanyaan di atas dengan mengembangkan berbagai
fungsi periodik ini dengan deret Fourier.

9
sin x, sin 2 x, sin 3x 1
(sin x + sin 2 x + sin 3x )
3
0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20

sin x
0
0 5 10 15 20

1
(sin x + sin 2 x )
2
0
0 5 10 15 20
Intensity

1
(sin x + sin 2 x + sin 3x )
0
0 5 10 15 20
3

1
(sin x + sin 2 x + sin 3x +  + sin 10 x )
0
10
0 5 10 15 20

10
4. Nilai rata-rata dari suatu fungsi

1) Nilai rata-rata dari suatu fungsi

b−a
Dengan interval x =
n
' Approximat e' average of f ( x) on (a, b) =
f ( x1 ) + f ( x2 ) + f ( x3 ) +  + f ( xn )  f ( x1 ) + f ( x2 ) + f ( x3 ) +  + f ( xn )x
=
n nx

When nx = b − a, n → , & x → 0, (concept of integratio n)


b

Average of f ( x) on (a, b) =
 a
f ( x)dx
b−a

11
2) Rata-rata fungsi sinusoidal

 


sin 2 xdx =  cos 2 xdx.
−

Similarly (for n  0),


 


sin 2 nxdx =  cos 2 nxdx
−

 (sin )
 
Using sin 2 nx + cos 2 nx = 1, 2
nx + cos 2 nx dx =  dx = 2
− −
 
  sin nxdx =  cos 2 nxdx = 
2
− −

Average value (over a period) of sin 2 nx (or cos 2 nx)


1  1  1
= − =  cos 2 nxdx =
2
sin nxdx cf . cos 2 x = cos 2 x − sin 2 x
2 2 − 2
1 − cos 2 x 1 + cos 2 x
sin 2 x = , cos 2 x =
2 2
12
Grafik sin2 nx
1.0

0.5
sin2x
0.0

-0.5
1.0

0.5
sin22x
0.0

-0.5
1.0
sin23x
0.5

0.0

-0.5
1.0
sin24x
0.5

0.0

-0.5
1.0
sin25x
0.5

0.0

-0.5
13
Deret Fourier Dasar

14
5. Koefisien Fourier
Kita ingin mengembangkan fungsi periodik dalam deret sinus dan cosinus.
[pertama, kita mulai dengan sin(nx) dan cos(nx) sebagai gantinya sin(nt) dan cos(nt).]

- Diberikan fungsi f(x) periode 2,


1
f ( x) = a0 + a1 cos x + a2 cos 2 x + a3 cos 3 x + 
2
+ b1 sin x + b2 sin 2 x + b3 sin 3 x +  ,

Kita perlu menentukan koefisien!!

15
Untuk menemukan rumus an dan bn, kita memerlukan integral berikut ini (-, )

1) Average value of sin mx cos nx (over a period) (m, n : integer)


1 
=
2  sin mx cos nxdx

− 2 sin (m + n )x + sin (m − n )xdx = 0


1 1
=
2


cf.   sin nx dx = 0

(n : integer)
sin  cos  =
1
sin ( +  ) + sin ( −  )
2
cos  sin  = sin ( +  ) − sin ( −  )
1
2
cos  cos  = cos ( +  ) + cos ( −  )
1
2
sin  sin  = − cos ( +  ) − cos ( −  )
1
2

16
2) Average value of sin mx sin nx (over a period)
1 
=
2  sin mx sin nxdx

0, m  n

1
 

=
1
 −
1
cos (m + n )x − cos (m − n )x dx =  , m=n0
2 −  2 2
0, m = n = 0


cf.   cos nx dx = 0,

for interger n  0.

sin  cos  =
1
sin ( +  ) + sin ( −  )
2
cos  sin  = sin ( +  ) − sin ( −  )
1
2
cos  cos  = cos ( +  ) + cos ( −  )
1
2
sin  sin  = − cos ( +  ) − cos ( −  )
1
2

17
3) Average value of cosmx cos nx (over a period)
1 
=
2  cos mx cos nxdx

0, m  n

1
 

1 1
( ) ( )
2 − 2
= cos m + n x + cos m − n x dx =  , m=n0
2
1, m = n = 0

sin  cos  =
1
sin ( +  ) + sin ( −  )
2
cos  sin  = sin ( +  ) − sin ( −  )
1
2
cos  cos  = cos ( +  ) + cos ( −  )
1
2
sin  sin  = − cos ( +  ) − cos ( −  )
1
2

18
Dengan menggunakan integral di atas, kita dapat menentukan koefisien deret
Fourier dengan menghitung nilai rata-rata.
1
f ( x) = a0 + a1 cos x + a2 cos 2 x + a3 cos 3 x + 
2
+ b1 sin x + b2 sin 2 x + b3 sin 3 x +  ,

 1  
i-1) untuk menentukan a_o, kita menghitung rata-rata(-,) 
 2



1  a 1  1  1 

2 

f ( x)dx = 0
2 2 −dx + a1
2 −cos xdx + a 2
2  cos 2 xdx + 

1  1 
+ b1
2 −sin xdx + b2
2  sin 2 xdx + 

1 

   f ( x)dx = a

0

19
i-2) Untuk menentujkan a1,kita kembangkan cos x (n=1) dan hitung rata-rata (-,).

 1  

 2
− 
cos x

1  a0 1  1  1 

2  −
f ( x) cos xdx =
2 2 −
cos xdx + a1
2 −
cos x cos xdx + a 2
2  cos 2 x cos xdx + 

1  1 
2 − 2 −
+ b1 sin x cos xdx + b2 sin 2 x cos xdx + 

1 

  

f ( x) cos xdx = a . 1

0, m  n

1  1
cf .
2 − 
cos mx cos nxdx =  , m=n0
2
1, m = n = 0

20
i-3) Untuk menentukan a_2, kita kembangkan cos 2x (n=2) dan hitung rata-rata (-,).
 1  

 2
− cos 2 x 

1  a0 1  1  1 

2 −
f ( x) cos 2 xdx =
2 2 −
cos 2 xdx + a1
2 −
cos x cos 2 dx + a2
2 

cos 2 2 xdx + 

1  1 
+ b1
2 − 
sin x cos 2 xdx + b2
2 − 
sin 2 x cos 2 xdx + 

1 

  

f ( x) cos 2 xdx = a . 2

0, m  n

1  1
2 −
cf . cos mx cos nxdx =  , m=n0
2
1, m = n = 0

21
i-4) Untuk menentukan a_n, kita kembangkan cos nx dan hitung rata-rata (-,).
 1  

 2
− cos nx 

1  1 
 f ( x) cos nxdx =  + an
2 −
nxdx + 
2
cos
2 −

1 
+ b1
2 − 
sin x cos nxdx + 

1 

  

f ( x) cos nxdx = a . n

0, m  n

1  1
2 −
cf . cos mx cos nxdx =  , m=n0
2
1, m = n = 0

22
ii-1) Untuk menentukan b_1 dan b_n, (cf. n=0 term is zero), kita kembangkan sin
x (n=1) atau sin nx dan hitung rata-rata (-,).  1  

 2
 sin nx 

1  a0 1  1  1 

2 

f ( x) sin xdx =
2 2 

sin xdx + a1
2 

cos x sin dx + a2
2  cos 2 x sin xdx + 

1  1 
+ b1
2 

sin 2 xdx + b2
2  sin 2 x sin xdx + 

1  1

2 

f ( x) sin xdx = b1.
2

1 
Similarly,
   f ( x) sin nxdx = b

n

0, m  n

1  1
2 −
cf . sin mx sin nxdx =  , m=n0
2
0, m = n = 0

23
## Expansi Deret Fourier

1
f ( x) = a0 + a1 cos x + a2 cos 2 x + a3 cos 3 x + 
2
+ b1 sin x + b2 sin 2 x + b3 sin 3x + .
 
f ( x )cos nxdx, f ( x )sin nxdx
1 1
  
→ an = bn = .
−  

24
0, −   x  0,
Contoh 1. f ( x) = 
1, 0  x   .

1 
an =
  

f ( x) cos nxdx

1 0 
=  0  cos nxdx +  1  cos nxdx 
  − 0 

1 1
  sin nx = 0 for n  0
1   n
=  cos nxdx =  0

 0 1
  = 1 for n = 0.

25
1 
bn =
  

f ( x) sin nxdx

1 0 
=  0  sin nxdx +  1  sin nxdx 
  − 0 

=
1
 0
 1  − cos nx 
sin nxdx = 
  n 0  = −
1
n
( −
1) n

−1

0 for even n

= 2
 for odd n.
 n

1 2  sin x sin 3x sin 5 x 


 f ( x) = +  + + + .
2  1 3 5 

26
0, −   x  0, 1 2  sin x sin 3x sin 5 x 
f ( x) =  f ( x) = +  + + + .
1, 0  x   . 2  1 3 5 

9% overshoot
: Gibbs phenomenon

27
Contog 2. - kasus i
1

g (x ) = 2 f (x ) − 1
1 2  sin x sin 3x sin 5 x  4  sin x sin 3 x sin 5 x 
f ( x) = +  + + + . =  + + + 
2  1 3 5   1 3 5 

- kasus ii
 
1 h( x ) = f  x + 
 2

= +
 
+
 
+
 
1 2  sin x + 2 sin 3 x + 2 sin 5 x + 2 
+ 
 
2  1 3 5 
 
1 2  cos x cos 3 x cos 5 x 
= +  − + + 
2  1 3 5 

28
6. Kondisi Dirichlet
: masalah konvergensi
Apakah deret Fourier konvergen atau apakah ia bertemu dengan nilai-nilai f(x)?

-Teorema Dirichlet:
jika f(x) is 1) periodik periode 2
2) nilai tunggal antara -  dan 
3) jumlah max, min, dan diskontinuitas terbatas
4) integral dari f(x) mutlak terbatas,

kemudian,
1) derert Fourier bertemu ke f(x) di semua titik dimana f(x) terus menerus.
2) pada kenaikan (misalnya titik kontinuitas), bertemu dengan ttitik naik.

29
7. Komplkes membentuk derert Fourier

einx − e −inx einx + e −inx


sin nx = , cos nx = .
2i 2

Dengan , kita bisa mendapatkan deret dari bentuk e^inx and e^-inx dari
bentuk-bentuk sin nx dan cos nx.

30
1
f ( x) = a0 + a1 cos x + a2 cos 2 x + a3 cos 3 x + 
2
+ b1 sin x + b2 sin 2 x + b3 sin 3 x + 

1  eix + e − ix   e 2ix + e − 2ix   e3ix + e − 3ix 


= a0 + a1   + a2   + a3   + 
2  2   2   2 
 eix − e − ix   e 2ix − e − 2ix   e3ix − e − 3ix 
+ b1   + b2   + b3   + 
 2i   2i   2i 
1 a b  a b  a b  a b 
= a0 +  1 + 1 eix +  1 − 1 e − ix +  2 + 2 e 2ix +  2 − 2 e − 2ix + 
2  2 2i   2 2i   2 2i   2 2i 

= c0 + c1eix + c−1e − ix + c2e 2ix + c− 2e −2ix + 


n=
= c e
n = −
n
inx

31
n=
f ( x) = c e
n = −
n
inx
.

1 
Here, cn =
2  −
f ( x)e − inxdx

  
  eimxeinxdx =  ei ( m + n ) x dx =  cos( m + n) x + i sin( m + n) xdx
− − −

This integral is non - zero only if m = −n cos (m + n )x = 0.

1  1 

  
cf . an = f ( x) cos nxdx, bn = f ( x) sin nxdx
−  

32
Contoh . 0, −   x  0,
f ( x) = 
1, 0  x   .

Mengembangkan f(x) dengan deret e^inx,

1 0 1 
 
−inx
cn = e  0  dx + e −inx 1  dx 1 
  f ( x )e
−inx
2 − 2 o cn = dx
2 −
  1
1 e −inx
=
2 − in
=
1
− 2in
( 
e −in − 1 = in
,
) n odd
0 0, n even  0,
1  1 
( ) 1
2 − 2 0
c0 = f x dx = dx = .
2

33
Kemudian ,

1 1  eix e3ix e5ix  1  e − ix e −3ix e −5ix 
f ( x) =  cn e inx
= +  + + +  +  + + + 
− 2 i  1 3 5  i  −1 − 3 −5 

(converting with sinusoidal functions)

1 2  eix − e − ix 1 e3ix − e − 3ix  1 2 1 


= +  + +  = +  sin x + sin 3 x + 
2   2i 3 2i  2  3 

Hal yang sama dengan hasil deret Fourier dengan sinus dan cosinus!!

34

Anda mungkin juga menyukai