Anda di halaman 1dari 20

一●●● 一● ● 一● SERTIPIKAT SEBACAI


TANDA BUKTI HAK ATAS TANAH

I, PENDAHULUAN l. P€mer nlih mensadllxn Pcn


srlah utu ruiuan diundmgkan drfiarm ranrh dl seluluh wila-
U'rdunE.lJndrg Nomor 5 Tahun yrh R.Nblik Indone\ir Yrng
l960 tenrrnc Peralu.d Dasor Po bcnululD'ne,tjamrn kepNran
lok'pokok Agraril, auu lans le
bih dikenrl dctrean sehuld Un' 2 Peorlik [ntrh. psmegang Hak
dmE'Undang Pokok Polol Ag _ Guna Lsrha (HCU), drn nc
na (UUPA), adalah 'mel.takkan nrcSang Hrk cuna BxnSunm
dr\ardasa. unruk mcmberiIan kc' lHCB) hcrkc$ajrban unok
panrM hulum mengcn]i h*_hak mendalrr(rD hak rrrs ranah
rrJs tanah hrgi rrk)_al sellruh.
nyr".crr unluk mewuludkanjr_ Krdua pih.k rer\cbur di aras relah
h'nxn kepanian hukum men8endi d!!firn oleh undrng-undM8. un
hrk.h.k $ lr.rh dipd dilaku ruk nendrnarkln hxk rras ran.h
kan mel!lu! pend.ftaran tanrh ,!ng dimrLi!nyn Tutuannya rdd
UUPA meneDPkatr Inng bcr lnh asar rertrdi lepinrdr hukum
kewrjiban tnEadakanpendin,r renrrng Qru\ l.temlrkan hlk
tr(,N uJh leiscbur ssna mclin
dungan \e(rrJ hukum pih* yJDE
h.rhrk ru\ Ltr,rl'rc'sebur
s ir Nnddirfun rannh tang nah ya.g sudah haknya dan hrk
d,sclctrggfakdn pcmcri ah bcr mllik aras satum rumah sustrn
da\trrkah IltlPA .drl$ R..ri^ sena hak hak kn€ntu yrng mem
.d.l,i.r ya u pendaharan lanah
lrng bc,rujuan mcmbcilkan ja- Pcndaittra. ranah dsclcnE-
mrnan kcpinian hukum. bukan saraka. oleh Badan Penanlhln
Frn r!/,,rrnrr yrnu p.ndanardn N$ional (BPN). Dalam mgla
runlh )!n3 bcauluan menetapkan penyelengar&n p.ndanrrai rr-
\rrrh nr'lik i\ raDah nah, tugar pelaksdnar pendal
I'u\al 19 Ar"ar (l) UUPA me rarln tanah dilakukd oleh Kcpala
o.hpkan bah$a pcrr
uran Lebih Krntor Penanrhri KrbDnat ll/
l.u ur tctrrlng pendd.ran ranah Kok, kecuali kesiatdn keg,aran
dldur dcnlan Per.ruran Peme tenentu dnugakan kepada Fjab.i
nnr.h Pcraruran P.merinhh yan8
dmaksudkan adalah Peraturan Pe Menuor Pasal 9 PP No 24
mcinrrh Nomor l0 Trhun 196l Tahun 199? obyek pendaftaran
tcnlrng PcndafrJrJn Tmah (PP l0 lan meliputi Hal Mrlik. Hrk
rilrur l96l) Setrk unggal 8 Jlli Cuna Usaha. Hak Gunr Bangun.
1997 PP lsscbLt didyat.kan ridak an. Hak Pakai, Tanah Hak Penge-
bcrlaku li-sl oleh Pe ruran Peme lolaan. Tdah wakai. Hak Milik
rinrrh Nomor 24 Tahun 199? ten A16 Satud Rumah Susun. Hrk
lang Pendliraran Tlnah (bnbaF TanEsunsan. dm Tanah NeEara.
ri Ne8da Republik lndone$t Kesemua hak ala unah itu ddptrr
Tlhln 1997 Nomor 59. Tambahan difrohonka. ke Badan Penanahm
Lrmblrd^ Neg.n ReNbllk lndo- Nasional namun harus sesuai
denean ri*ayat alau ael'usul
Ivl.nurui P*al I anEka I PP kcpemilikannya. Ini berln, basa
\o :,1 Tahun 1997 peidalidan pihak penddiar hal atas tanah
rrlh rJr rh rangk!,rn keg'rt.n ridak memilikr uewen,ns unruk
J_rn,sdll*ukrn olch Pemenmah mendaparku satus hak ranah
\ccrrr l!.u|nene s, berk.slnrm. yans diinsinkannya, karena Ial nu
bunsrn dan Entur, melltuti pc. san8d bergantung Pada asd hdl
nEumpulan. pengolahd, pehbu-
kuan. dan penyajirn sena pefreli sisrem p€ndaltaran hah y,ng
hiraan darr iis'k dun drta yu'idk, dieunalin oleh FP No 24 Trhun
dnm benruk peta dan daftar, me 1997 adalan snEm pendarirm
ilcixi hLdaD! bidang ranah dan hak (resnnotio of th|.r, brkn
\a(urn \rruxn rumah susun, rer shren pendafturan Jtfu /rz!i!
mrnL[ temb.ir \rrat rmd. buk' r.ari,, ,/ d.edrl Sa(em Pendrr-
1l hrInrr hrg] b,dxng bdang ta- ramn hak nanpak densM ad.nr_.

hL[u un$ \ehrgaidokuncn yitrg hultln r-xns kurr UUPA (id!k


m.muat dahisik dm drta yu.d" nedvcbur drm surrt randa bukti
yrng drhinpun dan dsri,kM \.nr hak atas yans didufirr Nr-
d rerbnkannyd sertipikar sebxer, '!nah
mr \utur lrnda bukri hak scbarai
s{ar r d. bulri hrk yrng di pruduk akhn da leSixran pcn
dJftrr (Acdi Ha^ono, 2ml: drhrran tan$ unruk !.nam. kali-
43,1) Dalam pcndafir.r. akrr.
yrng didalia. bukan hd(ny!. me sil \trru rujuan pcnddnaft
lainkrnjunru akranya yans didal' rinuh. scbngrLmanr dlcr$kan da
rxr. rr ru doku'nen-dokumcn yan! lan, PJ:rl I PP di rlls adalah un
mcmbukrikan diciprak!nnya hak ruk mBnberik$ kepxdiln hukum
yang bc6angkuran dan drlrkukan- dln r! rndunrin hukum kepad,
nya pclbuatan lerbualln hukum pcmcSanS hrk aras suaru bidng
hen8.nai h* re^ebur lemudi rxnuh, sdruii rumah susui dan
(BocdiH$ono 2001, ?4). ha[-h* lrLn ,Mg r€ r,l]r agrr
Kelixkn pendriaran ranah dengJn mudnh drplr n.nbukii
dlbrli rrnrdr 2 (dua) (Pasal 12 \cbagr pemegmg hrk
kon dirinr_tr
PP No l,l Tahun i997), lxnu yang be logkuran unlu[ nrem
I Kcgiarro pendrfiarr rlnah be.kan lepdian hukum drtr per
unruk pc(rF. lali (Opu e, aku liidungan hukun, kepad, pene.
,inn r.lrrrd,n r. KegiaraD srnc hrk )rng bers,ilkuhn dibe
,ni drlll\!nrkan mehlui pen- nlin sen'p'LJt seb4r' rrndr buk
drftrrrn tuah secara $ieml
til drn pendaftaran lan.h se-

2 Kcg,dan pemelihamnn dd.


ocndairaod tanan (arrollinf Aerdr:r t urri..aenrlahu
a tr Mahthan.e) Keeiarnn. hrn di rrA, ne.masalahannya
iyr mclrputi pendaibran lcra difrr dirunnr\kan scbagai bdnkut:
lihrn drn pembehanan hak L Atn s,.i Nnbuktian \eniti
serh tcidrlirln perubrhan krr \cbrsli tanda bukri lrlk
dita peidanrrrn ranah ldLn
2 Aprkrh \. iprkat hak das m
Drllm Pasal lq Ayd l2) hurui nrh r-g \udrh diterbitkan
c UUPA d nyarakon brhla akhn .lch KJnror Pedanahan ridak
kceiatu pendliaran ranrh yang drtd drrmqsu susar I
drlakukd oleh pemerinrah adrhh
lehb€.an surar randr bukti hak
yana berlaku r€bagai alat pctrr
l .PliNcuRtlAN, MACAM- 、cbagai peme=an= hakOya incn
MACANI, DAN MANFAAT dapatkan,am■ ,■ koPふ an h。
slRr'lPI({T kum dm ", ndun=● ■“卜●kunl
KeliJuD Nrdrirdar ranah un Sertipik`t dt rbtkan untuk ke
ruI n.d]nu lrlLnya rncngh.silkan peni ngar pemegang hak yang
{tr urdr bukril,J[. ytrng herdt, be,、 angkutan sesual u● 。gm data
ie(ipifal Senit'tal ndalah surlt isik dan dat, yuridi、 yang telah
hDdr hukr hal \eb+rimna d1 didaltar d● 1● m 卜●ku tanah Scni
mrksud Llrlrm Psal 19 ayal (2) pikat diteibitk`o oleh Kanto, Pel
hrrui c I LPA unruk hak ,t8 h- tanahan K`b● Pま en′Kota
n$. hak pen8elolru, k rh *a- Ada bemacam maoam、 ●,1
ldf, hik nrlik aras \arua. tumah plkat b・ ,`^征 kan obyck pend,「
susun dnn hak ranggunSm ylng tatan tanah yang diょ or dalan PP
mNinE mlsin8 sud$ dibukukan No 40T● hun l'96dan PP No 24
ddLrm buku ranah y.ng btsang- Tahun 19,7 ya■ u:
, S● ■ pkm Hよ MJ k
Sen,p,kd hak lrds luah seha b S● ■ipikat Hよ Guna U、 al`
gar hril hr proses pendaftaran c Sertip kat Hak Cuna Bttgun
knuh be.ni dlra link (keterangan an atas!an出 Negara
rcirans elak, haras, luas bidans d seniPikat Hak Guna Bangun
ranrh. scna baSidn b0n8unan auu an al■ tanah Hak 'cnriOi'
h rgunr yri! ad, diarasnyabila
diaDgErt perLu), dan dara y!ridis e s● niPiktt Hよ Pak“ ●lぉ ta
(kcrcr ern renrlng statls hukum nah ncgara
hkLng hn drD saluan runah F Senipikal Hak Pak, ュ!a、 ta

$6un yrnS d'dfia.. p.megang nah Hak Penざ ]ol■ on


hr(n)!. drn hak prhak lain, sena g Sellipikat tanah Hak Penge
b.brn hebrn laln yang mehbe lolaan
binryi) Essenr senipikat hrl h Sertipikat Wakaf tanah Hよ
au\ rrnrh M,hh tanda bukti hct lИ i“ k
dls bidri! rmah yans berisi i scnipik.lHよ M■ k At6 S●
salinJn bukr rxn yana nehual t● an Rumah Susun
dalJ nsik ddn dlta yuridis. dxn , SC● Oika H.t Mlよ At、 Sa
surar ukur yrdg memuar data ti tuan Non Rumm Susun(Non
Hunian)
\lrlt:ud dnerbirkan seritikr k Se■ ipikat Hak Tan=gung柳
dJirn letirrri pendrltaran ranah H.t atas tan● h ,,ng tidak
nDtul penlmr krli rddlah aga. dit・ bitkan senipik,1 1● lapi hany,
pcnlcerng hak Js.gai nudah da dicatat dalam Boku Tanah d● ,
pd mcnrhukr kan bahw! dri.Y.
一 中 一 コ 一一■ ´一● ● 一一
一■● ● ● ●●一

\cnip,krt IIuk Milik ta ! nlr dr tln8rdilan (Mrria S.w.


sumtrdruno.1005 202)
n Hak Ouna aangunm aras rl Sc(itilr hik arr: rrnah ] g
dicrbilkrn ole[ Kamor Penanah-
b Hak Pakri aras ronah Hak ,n K$npi1.d/Kora mempunyli
Mlik
c Ilat Scwa Irnluk tsansunan r Pcmcerns ha[ r-rng n,man],a
irminrn tepa('!n hukun da iercurun dxlxnr s.flipikd d.
lrm pcDdalrrrrn ranrh, mellpuf nu denlri mudah nrhbukrl
k.lanlan nd0s hik .rr\ ranah. krn drnrrr \ehasrl pcmegans
kepx\rran subrek hal d$ rxnrh,
drn lepa$ixn .hyek h.k aus ra- b Mcmrdrl'krn daltrm ptuses
nrh. Jamin,n per]lDdung,i hukum pehlrhad, penrhcbxnln, dan
dalam pendairaran ronah, adalah hapusnlr hrk aus ranxh.
p€milik senipikat d{dr fremp.. c Nll!irrtrxh menjadL lebrh ring-
rahank.r h.k aras funahnyr diri 3i hilr h rlas ranah rcnebur
g!n88uan .rxu su-qaran dri pihal dia|hkJn kepada plhak l!in
mrupun hak d$ l!n!h tc6e-
Mxnfaa! yrn!diperoteh de bur drhehrDr dedgrn hal rang
n8trn direrhnkannya se iPrkar di
k.'nukakan olch Mair S.W Su,
hailjono yriru \enipit{ nemb.
nkrn nrtrarar, misatnyx dapar
hengurlngi kemunEkinan limbut-
nra senEkct, dengan p:hak laitr. IV.SISTE]II PIBLIKASI DALAM
hemp.rkunr Posisi r.wrr mena- PIJNDAFTARAN TANAH
wdr rpabrl, hak atas r&dh drper Dr dr['n pendlftarcn ra.ah
lukrn pihrk lain u uk he8xran dkcnil 2 ldu!) nucam snem
penrbrigunrn. $nr nrenrP^rng. I,oblikns pendxfra'rn r.nlh.
krt prose! perx rhan s.na pcmb.
btrnrn huk arr: ranah Brgt peme- I Snknr Pnbliklsi Posirli
gang hrk urr\ ran$, memitlkl Menuntr Eftind' Pcr..gin,
senrprku m.mpuiy nitai tebltr !rf8 dinnk:ud deigan sisrem pu
Sebrb. dibdndinEkin dcngan rtar bl,kr\ p0\trif dllum pdndathratr
bukrirenuls lain, senipikat metu 0rrh, yairu rFa yang r.r\lndung
p*rn ratrdd bukri hak yrng tuar d, drlam br[u lln$ drn surar
An'nla, haru\ dianggap seb+ri surur landr hukri hak ylng dlke
benar :r ,pai dibuk.Lrn scbrtik h,rrkm msnrt ai nlnr pcnrbuk
ri.rn yai8 rualk Aninyd pihak
kerisr \ing herindak arff bukti d Pihlk ketiga yaig mempero
bulri t.^ebur di drs. mendapa! Leh ranah dengan itikld ba*
[]n |tr rnduogrn )-ina murtak. mcndrprrkan perlindunFn
h'rrDur lcnrud,r han rcmyara
t.tcrrlx vlng rercafium di di c Pihak lain yang dirugikrn.ds
Jnritr ridrk b.nar. Bagi me.ela dnerbitkannya scnipikar men
yxng dmErlrn ,kan nendapar dapalkan konpensasi dalam
kd.r!€nlas drlah benruk lanS
lJn (EIlendr Pc.,ngin, 1989:9?l t Dalam p€laksanaxn pendafirr
l?h'h laDiur dinyaratan oteh an onai membutuhkM witru
S IlurrgJung, drlrn p€n Yang lama- p€ruEls pendaiiar
^lc rrDrh )rne nreng8unakan
drixrrtr an lanah mclatsanakrn tu8as
nncn' ruhllkr\i poerif, ordng nya dcngxn sa.gar telni. dan
yan! nrnaafh sebagai FneAana biaya yms relatiflebih besar
hr[ dr, rimh .drk daFat digang,
Eu guSd liSL hrknyr. Dalah si\ 2. SisremPublikasiNegatif
rem rnl. ncsari \sbasai p€ndafiar M.nuot Sudrkno Menokusu
meD.,xmin bchwa pendaltamn ta- mo, dalah snlen negarif, senipi-
n,h yrns \udah dilalokan adalah k yang dikelua*an merupaka.
bcnar (A!e S Huta8rune. 2005: r.nd. bukti hat ard tanah yanE
k!ar, lriiiya sehua kereranSan
Ciri ciri sisrcm publikasiposi- yans t dapar di dalan s.nipikar
.ldallm peDdrtirrn rand, yaiu: mempunyai kckuaran hukun dan
r S^rcm peidailran tanah hatus dnerina sebagai kererangli
i. ggunllu rnrem pendaf- yanC bene oleh ha[im. selama
tnn 6* lrlrntruran al ti. .d.* dibukrikan sebaliknya de
ngm alar peDbuklian yans lain
b Scnipikar yang ,lnerbirkan s.- (Sodikno Menokusumo. 1988:
b!,ear trnda bukti hal yang
be.srrl murlak. ! u daia fi- kbih lujul dinrarahn oleh
\ik d$ d!r! yuidh yang reF Bcdi Basono, dalan pendaflaF
.rnrum dalam seftipikar ldak an lanah yang mengSunakan sa-
latar drganggu gu8ar sena Ien publik4l n.gaif, Negara se
Drceben kep€rcayaan yang bagai pendafiar tidak meniamrn
nuh[ pada brku ranah blhwa orang yang terdaitar seb,-
c Negru pcnd.rtar henjdmin gai penesus hat bcn&.b.nar
bih\a dli nrk drn dara yu oranS ya.g berhak karena menr
ridir drlin pendafiard ranah sisrem iii
bukan pendaftaran
rerapi sainya perbuaran hulum
y.ns dilakuko yans menenrukan
berlrindJhnra hxk kcpada lchhe Fonyu (Bocdi Ha6ono, 2003
lr Pcndrila.an ridrk mcmbikin 3l) Sesconng )ang ndrk herhrk
ormS yanS rnchpercl.h imda- ar$ bLdang hnah rcdcnru dengan
ri pihrk yrns ndak bcrhak, men sctrdrrnla ldrk d{rt mclakukrn
jltdr pcm.grng hakdyJ yatr! baru {Lrru pcrbtrx(an hulum mendaf
(Boedr Hx^ono. 2m18l - 32) lr.krn rurh re^ehnr. apata8i
Scpcndapar dc.gan Sud'kno mcdgrlihkiDiya kcprdJ prhxk l!
Medoku\umo dan Bocdi Itr6on.. ,i (Sumardti.2001: 97). As.s,?
AnD S Hutrgdung menyar an ,1, //,{ rxrir ini d!l!m rangkl
bahwa dalrn lncn pubtikxs mc bcril]n perl'idui8an hukrh
negarif ,n,, Nearr. hrnya sc.xr lclada penllik ranrh J,an8 scbe
pasif moneima apa yrng dinyarr .rrnyr. y!nE knrhnya relah d*er
kan olch pihrt yang mlnrd pen li!'I kan o ch orung la]n.
drftrran Krrcnr iru dra sewakru Cr ch !{cm publihasl nc
*,rkru drpar digDgal oleh orcng 8a!i dallm l[ndoil an ranah a
yrng mcrusr lcbrh berhrk aras la-
nrh nu Pihak yana memperoteh I Sisrem Fidrfunn ranlh yang
r dh dai oran8 yang sudnh ler digunalrn ndalah lncn pen
drli, pun rdrk duamin, wrtau- dairtrrdn rkfu (r.?rrzrnn ,/
pun dia memFroleh ranah iru de.
nxo irlkad baik tArie Hura. s 2 Senipll[ yang {iirerbnkan se,
bigii rnnda bul(i hat yang
Ddlam s(en publitasi neSr- berrtir kuat, yairu drla iisik
peninduns!n hukuh drn dau !und$ yrng rercrn
'f. laminan
I

yrfg dibcrikan lcpalja prhxk keri. rum d.[m \cn]pilxr d]lnserp


gJ.dak be ifar nurlak scpeni beir \cprnjung !drk dlbutri-
prda rneo pubhkcsi posirit Pi- kan sebrlknya olch al( bnkri
hrl l.iiga nrarh !ctatu harus yana lrln Senrpikar hukan sc
be a..hdi dan adak hoteh mu! hag!' \ru saruiya lunda bukli
lak F-rcdya ladr rpa yrr8 rercan-
rum daLam buku pendaftamn rr. I N€grra iebrlai petrdaftrr ri,
nlh alau sum lloda bukri hak dik n.nFmin brhwa dora
yxng dilelurrk!nnta (E tendr pe fkik dxi drh yuidis datan
pendaiJfui tanrh adrlah be
Drllm snrsm pubhkast rega
rif ui berlrku asis n.,ro tlrrlr. a DJlo \ nem tuhlkN meng
.n. rfDya oraD8 rldlk drp gunrlif l.mbag! ktrdalu*n,str
mcnterahkar atau msm'ndnhk!D t!(qr^nitt rttjdrk{ utou
hrk me ebihi a|a ynrg dra seddiri
5 P,hal laln yan8 drruEikan aras bah*a or.n! yars seb€rrrnya
d,rdrhilkanny. sed,pikar ddpar berhil ah ranan tu alan kehr
mengatukan kebcr.ran kepadr lrngan hrknyai omn8 renebui
ten tie lengEra Pcndafiaran ta
nsih dapar mnggxgd h,I dri
nrh untuk membalalkan seni. oran3 yanS rerdMar drtaft buto
ranah sbagd oanE yms berhal
prtar dau pun gugahn ke Pe
(Prsal 19 ayar (2) UndaiA.
nlrd'la u rul meminla agar trndans Pokok Agrria) Jrdi .ra
\cnrPrkI drnyrrrtan rdak p€ndrfirm hrk y!r8 di,rur
dilam Per{u i Peminbn ini
6 Pcruga\ pendrfiaro taoah ridaklan posirf. reup' nesrtr
b..silat pasil. ya u hanya me (Eark bawah daripenuh)
ne.lm! lpa yanS dinlarakan Sistem Dublikasi ddam Den
oleh pihak yanE meminra pen- daitaran lanah dite8aslan lasi da
lrn PP No. 2.1 Tahun l9t?, yaitu.
UUPA Iidak menyebutkan se'
ctrfu reers s{em pubhkal yanS p€ndalurm ranah dfelen$r'
diluidkdtr dalrm ,endaftaran u .ak &hm mngka membr.kan
dxh. DdlJn Pasxl 19 Ayat (2) hu jiminan lcpcnian hukum Ji
rui . uuPA drnyrakan b.hwa bidrn! penarahan drn 6ahwr
sxlrh sdu kegraldn pendrfraran :r$E-.p!u!&srq3
lem nesatif. tetaoi vang men!m.
ldn$ !dal$ diberiklnnla surar
duns unsur posnil (gmn b,wah
\uirr tlnda bukri hak, lan8 dan p.iuln), ke.a akan meog
berlaku scbaeai 4l-a!_!9!s!!&j! hAilkai sudlsuiar unda buk!
$!s-L!!! (srns brwah dan pcnu- hrt ymg b.rhln sebaga, alrr
li\) H Milrk, Hak Guna Usaha, Pembtktian y,rs kurr. sepen,
dri Hak Cura Banglnan, defriki yanS dny.rakan dahm Psal l9
xtr tu a \cl!p peralihan, hapu' ayar (2) huruf ., Pasal 2:l ayar
n)r lln Fnrbebmrnnla dengan (2). Pisal l2 ,yar (2). drn Pr\al
hrk h![ ]r n haius rlrdairarkan.
Pend!lu.an rerebur merupakan b. Penleldan P6al 32 Ayar (2)
alxr o.mbukrian vanE kuat (Earis
Pendaim (anrn )ang penye-
Unruk kali p.nam! s,$cm pu- l.n$rannya di!.nnrahkan o
blikAi dulam pendalr$an ranah
l.h UUPA ridal mci€qunakan
dnehulkan dalan Penlelasan Il-
siem pnbl'kar posirLf(grr dr
n ba*ah p.nulO, ying k.b.nm
mum p a Huruf B PP No l0 rn dah yos dnajikrn d'jam'n
oleh NeB r, mhinkrn !E!!i!:
'Pembukuii scsuaru hlk d.lam nrkan \nkm nelarif (saris dln
Jrfrrr bu[u lr]h ara! nama ba*ah penulu Di daLm rnrlm
\!\(rang trdrlt mcnE ibdltan pubhk i .egarl Nesan rdak
hux,rmin ktbeiann dda y,ns J \eletrEgn'rLrn oleh Pemerinrah
dxrl rtrn T.rlp'. wxlrupun d. ''ufru[ ,.. ]m,n kcpd{ran hu.
r'l'rn lELarhh dlmrl$dkan un krnt lAnc S Illtrr8lu.g, 2005
k.si nega.r ilcma (gris Blcdi HaAotro menyarakan
'ntrnr
Sisrem pubhka\i dalah pen
brhtrr ilem Nhhkd\i dalam
driarrd rrnrh trtr8 d,rnur ncndaftrrrn ranih yang diguna-
olch ui adilfi nncm nesarif lme
UIIPA buk lah !!ten puh ikan
unntr posilrf_ karena
ncralii yrn8 nrumi Aic s Hura 'nengJndutrg
grlung nrnyarrkln bdwi tJLrpA
rkd nrnlhasllen \urI r.r
mengaunakr !i.m .rmpuran,
rrrd, bulr hak y ng berl*u
scba8li ald p€nbuktixn yrDF ku-
yarru padr dasarnra sinem ncgrnr
ar. sepenidrnyarJ[ro dahm Pasal
leh!i dlberl knakrcfl(ik Posnrt l9 Al (2) huruf., Pasal2l AFr
Hil ,n, dapar drlihd dan keren
ru Psrl 19 Ayar (2) yang me l2). Pasal 12 Ayrl (2)- drn Pasrl
33 Arrr (l)
ULTPA. S(!em !nbt,-
nyeburkri brhsa 'Pendritaran ra-
kJ$ vrng neSarifmum, ridak akan
nxh nelipuri Fenheri sural mcnSgunrlii s{eD pcidxtrrrrn
\uftl
randa bukrr hrk. ying ber
lJku sebrCdi rhr pembuknan yrng
hlk, dxn Jrsr.drk akln a per
kurf Dcilin drp.rgunakannyl
nyri'r sepe i
dalam pasal pasal
utrPA r.n.hLr. buhwr seniprkar
Perk ian kud unruk menyda. nreruprkrr !l!t bnkri yrng kuar
krn dnn mc,!eLaskin kekuar!n
xllr buk. yrngdihNlkm oleh ke- lBo.di Hrnono, 200]: ,180)
Slnem Nhl,ka! nesaal yrng
gilan pendrilrln ranrh. dtrpar dr
ridrk r.urnr dru ik& datam Pen
smpulkan b$*a siiem tublikan
d!l!m pendrruran hnah hng ,lr lchlrn Plsrl 32 Ard (2) PP No
gunakan buku sisrem posirii k,-
'PoJrhrin [n]h yanf lciye
.enr kal&)iang drpergunrkai ji\ rriSBmrnD)trdip.rimrht o
reh PosniL m![a a ar bukr] y.rn! hh ULPA ldik nreig3lrakri
dri rlkin rn drbcri slJar .oruL in n prbl'krr no\rit )atrE kc.
[k'. \cbdl]ln]a ncngrn nEnyarr btir dnr lung di\arikrn dr
tan al bukrirerfbur sebig3iald jxnrn or.h NesJ.r. mehLtrkh
bukr )"ug kuJf, \lnem rcgar t
'n.trsrtrtrJ(rn !i.n pDblikN
yang diperAunnkM bukantuh sis ir3r,f t) drlr,nrt{cm Puhl][a
n.8r'it yang murni Hat nl J neg r: i!3{r ridrk frenjrmin
'cm rerbukri dcilxn drseburnya kebflrar,rr dda y,'! dxalrkai
.,uga
s.cara lclas dalrn Ayar (t) Paut Td,,P' s.itN0un ddnikiin idrk
l9 b,hwr p.ndanlrun rrrh (u hh dLml\ilon DNuk meD33u,
rikD !n pubtitrJ\i i.grlif
″火 FF
lκ 7,Vヽ の ′
′ ′,`F● ●Ff,FR=0,7
`″

ini meruplkan .ni rnrcn pu-


prk drr pemyaban diLrm Pasal
9 ]\yrl lrrhunlc ULPA. brrr e Tulurn pendaiaran t.nah ada
ur \u(1 Lida bukL hit ,an8 llh unruk mrmbenkM lanntr-
(rl.rb(km bcnrlu \.b]-!ri rLd rn kepNian hukom. Hal lnl
htrrl! )rn! kud dri Jrlr i P\l
merupakan ciri sinem publi-
l:1. Prsal :rl. dan Prlrll3 ULP,^
brhla pendxnrrrn bedasri p.-
n{ wi htrkuD, meruprkrn rlr I Pihat lain yang dirueikan a(rs
p.nbuk!trn rMs[u ' dnclbirkannya se.litikar d{at
Brkt rncm publikasl dalrn men8alukan keherrtan keP a
pcnyelenggarr pendriiara. 1r
FndrhJfun lrnrh trng dianur o
Llh LrUPA ldrLh \ine'n pubhkan nah unruk nembaralkan sedi
ncgtii r_rna mengrndunt lnsur pikai arau m.n8aNkan gugat
an ke PenS.dilrn rg& se ipi
noil l. drpar drtclasku \cbagri
kat d,nyat.k.n ndak $h Hal
1n1 nerupakan sn(em Publika.
i P.ndrirrrn ranxh mengh$1|
Lrn {mt onda buku har tM8
berlaku sebaaai aLat p€hbuk. walaupun UUPA secrra re$tr-
riM t,ng kuat, bukan \ebagai rat tidak menreburkan si$eh Pu
rlrt p.mbulriaD yanE mutla[. blikasiiyi apa, namun dalam sub_
Kxlr "ku!a' d,sini menpakan stansinya d+I dkimpulkan bah
.tr! \ \lenr Puhlikasi negaril sa skrem publikasi dalam pen'
h SAr.m Nndrlirm menagu daf(lrd ranrh yanS dianuhya
rr[rn nncrn Fndxrtaran hak adrlah sistem pubhknsi negatii
r,.(ni/@r ,/ rr.r), bukdn yang mengandunS un!ur ponr,
n{.rn 0cndrriarai rkra (.8air.
,2r,n ,/ .r1ln Sntcnr Den-
rJli nn hrk (r.xisrrari,; o/ v' SII'AT PEMBUXTIAN SEXTI.
rnl.ir merupikm ciri s(rem PIKAT SEBAGAI TANDA
BUKTI HAK
c I'reeu! r a( henjimin kebe- Ada 2 (dua) maoh siraiPcm-
Damn dara fisiI dan dda yuri- bukti.n senipikat seb.gal rand3
da rrns rerlnlufr dllam ser
(ifikJl. Hil n me.upakan cni I Seflrpikd sebag.l unda bukri
\nrem tubhk$ ic8a!t hak yangbersilatkuat.
d PcrtrlJs pendxiaran ranah be. 2 Senipikd sebaga' randa hukti
\itil ak.f meneLni kebenaEn h.I yang benllat mur l*
dar! lis'L dxi dra yundr.llal Pdal 19 Arlr (2) hurufc. Pa'
sal 23. Pasal 32. drn P.ixl 33
UUPA sectra regas menetaplnd
brhqa oduk kc8rdm p.ndriiar tm dl drlrmnyx hJrus direrim!
r ra dh u ruk Pcaanr. krhnyd scbrf d J r_atrg bcnar. Sudah
menghanlkan surar randa bukf bJtung tenru dara fisik dan dab
hrk tang bcaif.r kudr. UUPA y Lds yar! rcrc tunr dalam se.
i rk nefrhenkln Fijelasan le r,t,Iar hrru\ \e\uxi .lengrn dda
bih lanrrrrpl y.ng dimrlsud dc yrtrS r.rcJDnrm drhm buku ranah
flrr surdlsrrrt rridr bulri h*. di \u. utur tJtr8 bc(anSkurrn,
litrg berlrku sebrSt , ar pem krr.dr dxlx ilu d,rnrh,l drd bDkD
rrnrh dan surit ukur tcr\3but
So r rrndr bukf hak,an8 Sehuhrngxn dengan \en,pik!
bcrlaku sebrsu aLd pembukri,tr sebrgrl fundr butri yane tu{,
yang kuat seba8aimon. discbu! Bocdl H.sono mciyarakan ba]l-
kln drlam P rl 19 Ayar (2) huruf sr sclrna ridxk drpl d,bDklkan
c LIUPA dlibarknn dllam Pr\al :ebJ,kn!x. dlu lnik dan dara lu-
32 Atd tt) PP No 24 Tlhun rnl]i yaog re.crnrum di ddmnya
hrtur drrer ma sebagai dara lang
_s.nrpikr prk \rar ran. hcnar, brlk dilrm mehkukan pcr
'ne
dr bukrL hak '
irn( h€nrkn seba. hurltrn hu[um \.h]i hari mruNn
ga, rr:r !.nbukDi ydns kulr drlJm bcrpcrk*i di Pcng ilM
mensenar drta fisik drn data yu- sudJh binfe l.nru dara fsik dan
rd* yafe rennud di dalamiya.
drtr tu dLs yrngt rcdumdalrm
slpaijanS dik tuik drn drra
yundN re^ebur s.surL d.igan senrPr[1r hr.us scsuri dcnSrn da
Juk yrns .d, dalam surar ukur ra ldng lcr.intun d!]m surlr u
llf bulu rmah yms be^ans kur dan butu rrmh yanS bcElng
kul!n. kd.dc d!r! nu dnmbildrri
DrlJm irtr,eka menberikan ja su(ru(ur 1]lo buku rinih krsebur
minm keprnrm hukum lepad! (B.edr Hr\.no 2003 430)
rcmegM8 lrrk d6 rlnrh drn l'gar Sen'p'ld scbrgai r.dda bulri
d.n8ai mudah drpat m.mbukri. hrk yatrg h.6,fl Luri nen8an
krn dninyr scbugar pehesuns hak duig p.DlciiJn bdhw! dala fnik
yins bemaDEkuhn. mrka d!l!h drn dala yuridis yang dnndd dl
P.nlel$on Pas.l 32 Ayal (l)PP lrnr sctrrpLkJt nehpunyri kekua!
No 2aTahun 199'7 dibcnkln pen an buiri d$ hfus dircrimd sebr
jelusun rceni mengen,i rni alar gai kererrdgJn )-an8 b.nr.
selxmd
Fnrbuk!an yln8 kud, bah*a ser .d.k JlbuIuk]n sebali(ryr de-
ripi i mcrupak,n landr buk! hal ngm alrr bu[r' rxn8 ] n !.n8bc
)_arE kulr. drLah anr selrmrrdok rup \en,FilJr dau sclanr seni
dtrtd d'bukrikan \ebaLr[nyd ddr P'kr (ndok pilik bu n) D!l!m
r',\ k dM drlr ylridis ylns rercan hrl ini. Pen!trd'lrnlah yJns akan
」 ⑨
rnrtrru\[aD.']d bukf nana y,n8 Tuiuai pendaitaran ranah sc
h.tur Krlru remr- r bahua darl ba8aimxtu dileraplan dalam pasal
ai![ nrn ,hu Jda yuridis ]ang :l Alar (l) PP 24 Tahun 1991,
d mud dal.nr scniprkar ndak be- ^_o
ridrk hanya ncfrbeikan jminrn
trr. ,r(a .*dn diadaka. pembc kcpati hDkum. rcrapi juEa
nrlxtr sehagannrnr me inra. memberikan peni.,lun8m hukum
DrLrm {{em pubtikrsi negr kcpdrpemegdg haknya.
rn. t,hr[ ]-ans drruSrkai dapar Aras das& kerenruln Pasrt 12
rr.nH.i uk$ gugarri ke Peng it Ayar (l) PP No 2.1 Tahun 199?.
rn dcDgrn menrbr*r atd bukrj relah rctuujud jaminan kepasian
)!in rxng br'upr seflitikl lrau hukum rerhad.p hrk aras rmrh.
\.l]nr \r'r pLli( (nerok larak bu nrmun belum memberikan pcnin-
mr) P.nBadilan tang alan memu dungan hukrm kepad. pemepanp
nrku rLar buk. mnna yans be, h* aras l4ah. kdena sewrkhl
D.r Apahrla di lemudnn hrri rer *ak.u dapar diSugar olch pihak
nldud4a iikdan arau dara yurj- ldin ,ang herasa dirugikan aras
dtr lrng d muar dllam senitikar dirednkann!. senipitd h.r( dr5
lidrk benar. ai$ dasu. purustr h! ranah iersebut. Pemegang hal aras
krn l0e suJxh be*uar.n hlkum rlnah behh hendap.rkan rasa
r.rrp. :errtrkd re6cbur diadakan aman meskipun rel,h memiliki
nenrbcru an seperlunl!. Dcnexn senipikar d*aftnlkan sewakru
d.,nrk r.:cnLpi\ar bukrntah me- waklu akan nendaparkM gusaran
,upx[rn \rru rdunya atrr bukri dari pihak hin atas dnerbi*annya

Nlc\kipun scnifikr ielah dj Guna nemberik,n penindung-


lerhrl]n. pcmelrnC hak ars b- a. hukuo bagl pehe8lng hal ahs
iah dctrgln mudrh dapar mem ranah ydn-q snipikllnya lelah dr
bukrikan hak aras r.nah ya.g dL rerbnkan ddi gugaran arlu tebc
ku!slnr),a, namun bedasa.kan *e rarai d i pih.k laii. mako dirs
lcntr'an Pasal l2 Atar (J) P P No rapkanlah Pa\al 32 Ayar (2) PP
l.l Trhun L997 iidak adalafrjn No. 24 Tahui l99r hihwx
hr!' pemelnng hlk aras ran$ uD- 'Dalam hit ah: suaru bidaiS
ru( tid*mcnd+rtan Eogaun ra.ah sudah dired krn $ntp kar
dia pLhnk lain ydng merasa din secm sah a6 nam onns arau
liLdn !tas direrbrrlGnnya senipi brdrn hukum ymE runperclsh
kartrsebur. Dcfri*ian putdBadan raiah @*ebur d.n8n nikad brik
Pcnanlhln Nastunal (BPN) ridak dan kc a nyara menpasarnya,
menjrmi. Lchenamn data fisik naka pihal lain yrig
measa
dln dara yundis yang dimuat da mm nvai hal atas ranrh ntr ri.
dat d,par ra31 ftnu'tur pekrv.
mrr 1,,,1 ro\rhr. rc.6'tr drtrn) d iuur.i' ur0k nrnlxu:ikele
$akr' trrnrr hhui \.jrr d .r
5 nr.'hrn nncir rtrbr'kr! fcg lf
birhnnr-r \en c kd itu nJ,lL 0r. lirn NDJrnr rJMh. ]Mu
n!]tl\.tr'lchefutn\c![rEnU r[i].!r'.,r^ri.,n.,tr,! Da
l\ l.nrd.' pentgrie uLpL[d
\..n,., .!r i \,(h, rnenrbrr
[ 1.r.]rrr-, b,rir drl.lilrn
D.rltuul,trn sularr le Pedgi runudLn furrh rL ir]rqj.rr,ll
.(tr! i.ir )in!
Jtnu LJd hr,k.'nen,p{okhnr-r
m i h:[,s
ir, lL ltrr, unru(
Drlrn Pen e a\d Pssrl 32 I.d'hrr r,Lrih l.^.b 'n.runld
K.r!n
Allr (2) PP \o 2,1 Tahln l99l rurn ,r d diln LrUPA r-an!
nr.n\Ir[.n' ],{uli)tr h,ll ,rr\

\rn f'l[l NUk relrp h.f.!rn8 \.Ll lr. P.,\.1 rl. dri PNrl .ttr
prda !n.n puhhl r nrgd Idan UUI'Ar iJrtrh \.rr, dcigri
rrn n,hrt uDrut fcxr *
p.Ldr
nn6ans nr.mbc.rrf Lepiyfui Bdkenli der! r nld po !
hututr' hlp i plhrk ),rng J.. buLrlD \cir nLtur sebrgl r.nrdr
fgd (r[id ba,k D]efguisai!br buL. hll rtbrgrimani dilchpkan
Jans l.'nrh drn ddxnrr *brgJ dr[nr Pr\rl ]l Ayal (l) PP N.
Fnelins hrl da trm brlu lJuh. 2r 'llhun 1197, Mirir 5.W. Su-
dlnlrn \.n'n'kl s!br8 1rnda n,rrn on. rriJlrJkJD brhwr xti
btrk ,1"r. yrnS rnenurur rjliPA bL i se rni 5 1 inra) rrhui 0smc
henr[u t.btrgr rl]1 penbtr[ran
3rr-! hrl 16 rJfrh le'nula hhi
Krl.nrhu !(eh pub n.-
urul u..!guirIrn rrnrIDyn s..
sr,l idrJh brhsr nLhlt'tr,yrn! { detrsJtr r,.Lr Jrn rujuun hrk
unrtrli ler.mrum \.brgr 0.. nr-r. \er11 nr.nrhii[]n ha\ aras
he&nl hrli drlam brku ranJh lrLhrJr J,Iu.trrL d$ d]!aiarkm
dd' \dr,n,r! s!llto menphJdxp' ol.h t'h []n ]rns beifuh.Ld bx
keD,uDgkinJ, gu8 trn Jr.i prha( ,k drd r! lkL,,l nretrgrjukan susar
lri )rng mstr\r N,nCunrrl rn lc p.ftrdiJi. berr(i yrng
r$rh nu uhumna-r tctcmrt f he \rnglur r nrcn.hntxrkin rr
rnsr6[ J] dJ\i d.isrn m.iglu- trrh y! l]ln LrhiLrngrn h.lnfr
iJr..m t.nbrgr (rrnrr.Ll ,1r
jttutL ttan u|\tt \. ro$(|n u uh trrilguld. Konscp\i rol
d dJ\r krn t.,di rnrbxlr rd.l/r
lh,l,u n rrrJh r rt.r!nEmrrJ ,., tr.,*rn! \rDg drkenxl datan
Jr \.' T.lrptdrlrm h!krmaJ, Ilukrn AJr t\lxfu S lV Sumar
rsdJl.r l!u'br$ yrig drpd
F′

A.. S HorrlaluD! membe unruk Hal Patai Secan khusus


p.nee irn ren(rng r..irr keGntuan tenrdg p.nelMraran I
"km
r.,n.rl,,r'. f! u: di dlLm hu- nah diarur dalan Per.ruran Peme
kum sdar ada lembign yang ha rinrah Nomor 36 Talu. 1998 ten
nadla _kclrllrngrn hal untuk ra.a Pen.nibt dan Pendayagu
menunrur" rldr "z.lrydnr.rl
;! !rn-s inrinya adrl,h rpabil. Kon\+ r..r^!en.rli,{ d1

:.\coitrn-! mempunyai txndh, tc. perkenrikan oleh Pasal l2 Ata


1r0,\!Limr an![r *]klu teilenru (2) PP No 24 Trhun 1907 dengir
nre,nb,a rD rJnlhnya tidal icF rujuan nembenkan keprni.n hu
uru\. dnD iarah nu diporgunakan kum kcpada dnapihdk. yairu
oeh orrnS lrn den8an itikrd ba- I BaCi ,emilik senrp,k{. kal
i[ dir liJrk drpat ]agi menuitui sudan bwal 5 (lima) tahui
lefgeDbal'ltr ranah lerebur dari sejar dnerbnkan oleh Kanro
orrng lr'n tad1. Lembaga i.6ebut P.nanahan Kabuparen/Kor
pri.lP yan8
trdrlxh scsua denEan ridat ada yane mengquka
diinut oloh Hukum Adlr bahwa gugara., m*a I ier&ba! dar
r ah merupdkan mllik beaama gangguan Pihak lain yang ne
Nyrr![al/]n$.tanti. dan lrdak rasa sebagai Pehilik ranah te,
boLch rkedrr dinrillkl akan retrPi
odak drper8unxkri. sama halnYa 2. Bagi p.mrlik lanah yan8 sebe
dengtrn lnrangan menelmrarkan nmya, ia wajib men8uls,1 t
rrn.h drlam Hukum Tanah Na_ nan secara nyata drn mendll
{.trrl" (Arie s Hula8alung, ta M tanahnya ke Kanlc
Pehonahan Kabuparen/Kot
r,.16v.tu3rkin3 a
Lf, nbrgr serempal acr rerhinde dr
uu menel tarkan onah diaNr kcmungkinan tanahnya d,dal
dalrnr Pusll 27 UUPA unruk Hak rlrkan ard nama orang lain
MilLl,. Ptrsal :l.1UUPA unluk Hak B.rdaidkan keGnrutn Pasr
Gutri Uuh4 dan P.sil 40 UUPA 32 Ayat (2) PP No 24 Trhu
rtrnrk gak cuna Bangunan Hr 199?, senipikat sebag.i hnd
FU$yr Hrk Gutr. Usaha. H.k bukli ha* yang berlakD alat petr
Gunr Blngunan, drn Hak PaId bukia. yang mudak dipeoleh P{
kar.ntr drierlaDurkrn luga diatur negang hal .ras tanah +abila d
dllam PP No .10 Tahun 1996 ten penuhi onsurunsur sec.r. kumL
r.ng Hak Guna Usaha. Hak Gun.
BanEunrn. dM Hak Pakai Ar,s l. S.nipikar hak arar ranah att
Tan . tanu Plsal l? u.tu[ Hak nama seseorans llru badl
Guna U\rlrt. Pasal 15 untuk Hak hukum tc6ebutdnelbitk v
cnnr Briguian, dan Pasxl 55


①レ
Pen8cniin \ed't'kar hrk ! nn drtr d kahlud brnrl[
rr\ rtrtrrh ]rlah \e'fpik hak bril x|rb J:ebctLrm
xl!\ lrnih yrn8 dncibrlan (nrh lrtr 'nenrhctL
Durggunxkan 1r
oleh Kr or PcnrnrhJD KibL ixh r.brsri trnrDM hurrns.
m. el r JrhulLr kc$\nbrn d!
P,jigc ir
rlas Drmr \e\e Lr pror r[Jtr rJDah reAebui
o'trn8 rir
badin hutum dli Drl.m hxl in, pcrrnxn dri
Lh \cnipill yrng dlerbirk.tr \corin! I,crrbar Pembud Akr,
oleh K ror Pedrnihxn Krbu rrtrrlr (PP,\T) \eba8tu Fcnr
flcn/Korr !r!r nrmd .rrng. brdru n.n)elergSrrun ten
hrdri htrkum prhl'k. dtru drfiturr inrl] urqladr sugl
f.tr.ig (Ane S IIulx!rlunE
Purgc,ur scn,0ikJr drcr
b lui \e.rJ \ah adrtrh huku Hrk dr. rafuh drkuasri se.rrl
=
:.,!t'lrt,yrr\lr. pro\.dur le
icrbr[o \en P k[ hlk dr\ HJk r['\ rJdxlr secatu irlt
rrmh \.\uJ denern PP No 24 ryli d lri$ d]n diPcrsunl
Trhrn 1997 jo Pcmrcn Agrx lxn oeh remc8ine hrk rtns
ria/K.pr]l BPN \o ] Trhui rDuhr\r \endnr. au JiSuna
lxn ol.lr orm8 lar
xtxu bddar
I Hrr xrr\ diNtr c[ de hukunr \dg
,nendupat pe6e-
'rDrh trLJhi Jrr pemeSrng hak
DJ rnr !'nxit umunr. nl Lrnrh \rn3 h.^!f3kulan "rxs
LrJ hrik nu nd, prdr rirp 4 Drl! trrkLu 5 (tiDra) rahun
orJDg. scdin-qkrn ikd huruk \€rrk d cd rkntr seiritik! hrk
hrru\ dibukrikin Judr bchrn rrr\ rrrh ridJk ada ),ing me
Nmbukrirn 3da di pihxk tue igirukrD keh.nran se.rrr rcr
nr.nsd ncmpunyai hnk Irt ruln lc|ldu tenr lik senitikar
riDih rer\.bur. Yd! dim Jrn K. li l(rmr Pcnanahin
sud d.ngrn ikrd ha,k di dr. Krhuf dctr/Koh serempat arau
Lrm Hukuh Add. N\xlnvr to rdrl rdr yang mensriu
rprbiLr rurl belL r0Jh drlrku- luD srg.tr.n kep r Penga
krn \ecitu le.rng dJi rufu! dLlri Dr.DE.Dri |.iCulsarn
\.dr me n.duhi slur.tr+tr.r1 .r.rL t.r. b fur !.niFikd
nr criLl dir xkrnnlr ruJl beli Drr.trn srllu j (iirna) ra-
t,\cbrr Dr trnr pe \eorbane- diorbitka,
xn inr\y!rJkrr mrdrni s.tx \.'rLIrhr hrI tr( hnrh olch
rrng D , btrLk \.omne cnl{r Kx ntr Prnanahan
!.mh.l itu'prn cr on krsdi (abtrprL.n/Kortr ridrk !d!
pih h'. yans ncn8aiukan ynnS dimuar dalah buku ranah
Lctcfuran secaE rcnuh dan seniplkai yaDg dnerbirkan
k.tdd pemrlik scdipikdl da. merupaJi tanda bukti hak tans
Keplll Kmro. Penanahan berlaku sebagai alar Pcmbukrian
Krbupnrcn/K.tu selenPal y,ng mutlak, aninla pihrk keus!
rolul memrnrr P.mba ulan yrnS benindal ar6 hukii.bukt
\.nipik.r, rtru pun lid.k crcbur di aias. mendxp.r Perlin_
nrengatukrn guBatan kepxd, dung hukum murlal, biaQun d1
Pengadllrn mcngenri PenEua kemudian hdi rcmyala dlta fisik
saxn tlnrh dru Pen.rb an P€ das data pridis Yang dimuat di
nerbirrn s.niPik dalam senipikar iidak bentr Brli
Drlrm wakru 5 (limr) ta me.eka Yang drrugiko nas dner
hun sej* dnerbnkxn sertipi bitkannya Pn,Prkal akan men-
Ld hrk rrls tunah oleh Kanlor dapd konpens$i dllam benok
tunntrrhan Klbupltn/(oia,
nxnrr temdgutrg hil aras ta Dalam pendaitann tanah t.n8
idh Yrng tdrcanon dalam se. tengaunalrn shiem Prblikasi
lplkar ridd datxr diSanggu posirif. o@8 )ang n.mJnY! ler
sugar dan searPikd sebasai ccnum dJlrm \en n lar I dJ\
randa bukti hak medpakan dap,r digangg! Eusar lagi halnta-
rlar bukti !ang mutlak Pihak Dalam snt n Publi[asi Posrf.
lllin yrn-P merasr mempuntar nesara sebagai p€ndaftd nen_
hrk rtas rdnrh l,dak daPar jmin bahwa pe.daltaran ranah
nrenumur halnYr lagi yans di lakuk an adalah henar
Atnbila unsur unsu! ienebur Berdasdkan k.ten(uan Pasal
di ru\ drFruh' secara ktrmularif 32 Ayat (2) PP No 24 Tahun
oeh Fnx|k !e iPikat, maka Pi- 199?. data 6sik dan data )tridis
hlk Ln'n ymg nemsa nemPunYar ymg dinlat dalan scniPilat hak
hxk 4r\ tdDah ilu rid* dapat lagi ar6 ranah ldat dapar digdggu
mcnunlul lcl*slnan hak ara sugri. senipiklt hak aros uidn
sebagai t da buki hak. ber[ku
K.r.nruan Pasrl 32 Ayar (2) sebagxi alat pehbukiian murlak
PP No 24 Tahun 1997 dileraPkan Makna Petbaikan YanE dila-
drlam rangkr unuk menulupi ke kukan oleh PP No.24 Tanun 199,
lemrhan tcd.mpan ssem Publi_ rerhadap sislen publikasi nesalir
kr:inegrnf dllam Pendafidan yans d'MUr oleh !LIPA. .dJlrh
hDah drn Pada Pe.e- keulr \enLp,ld hal rd renJh
r+an n{en'ncnBaBh
publikrn posnit diterbitks atas namr seseorang
Dilrm lscm PDblikasi Po_ r.r3ra sah. terika itu hal uniuk
snrf, dd. fi\ik d.n dala Yuidis n.nYdgkal/menggug.r basi P._

い﹂
in rk 1atr.Ll \.b.trrrr\! Lerrp dib. ri, P.n.,r ]ir.$ K.tliutj.f/Kofu
r krn. hiiggi ,nsnrelrD! r.rripi[.r !..,h b.(rri rl!l' drn 5 rlrnrl
rennnur 5 lrlrtrn Tcrrtr begrN 5 Lrhln r d: r h.r.[r hrl n].nggu
tLl'un rru lchrI rid]l m.r!-!urn grr\! nliLr-! h.Lg, ..rng ylng
l$ hrkrvtr. nrl,x !uEurlih hxk nr.i xr iLrulLirD dr! d .16 rkrn
Eugrhvri drn \e,1 l]rkl ru nl. \c(if,l.( hJL xLr\ funxh rrr-
f.npuirr k.kur r l k. trng n ntr tlrl n.nslnlnr k. Pcigl
.drk drtrL ,l Srnggr lugrr dro d,.m Trrx I .ilrx \.!rir (PlUNl
tJ.,!lr nurl!k rStrnriLlti .l(r)t Ir' .rg rn.Lh lr il (e rh dknge
(rlrtr, !r, ,lI r)0 rYThiritr
K.r.nruln Pr\r tl r\\ c) hr hrrr(i di xla\ riJh
Prltrlir
PP No lt Tr[un 1997 lrtrg F n)r r..rr Ll(c'brr[u seniprlir
ngrlur tcDunS Perlnrdui!h hu hrk [s f.n.Llr ]rr\ nrmi orxng
kuni lJDr murh[ )rcpMr le]n lLl liir sotk,g[rn in odil lerfuh
\cnrPrklr hrk is rrnrh drn nr. Dr.ngJ,hIur hrk xlxi rrorl]n]!
Dgdur puh reordg h'lxrgnu hak
\e\e.rrDg xlr\ ranxhnr-r !Jig t Ati6 ., tr $ un\ur dJl.m
l.rh d scn prkuhn ot.h orrDg tln P.tr.Ll :ll A\r1 {l) PP No. 2t T,
n0nB nj-r' trobenr !undn. )du hutr l9Lr7 L. p.nr hi secl.r kudu
fi\Jl 32 Alr 1:) PP No 11 Tr lIruDt,l r.'biln!!\er tik.r. h[
lruD 1997 ),rnS h,lmg mcrglugd hxsL orri: rrnS nrctu
f)i hrk sc\eo,ane'ncnSitrtr
dns rxnlh rLdrI \.1 Jtrug'l.d dr\ dir.rbirkrnnyx
cuku| didur Jr[r beDruk I,1,. \.irtLl.i r.^.6ur idllk ,nenl!di
\.[Jiu$ti dirur d im benrut hr Jrg lhl dqlr drkxti mch
L ndrtrg.unduE D.ngrn dchi\r 'ii
lu ncdkl.\x'xtr :enIlcrr ne]!lul
rD. tr.duk hukunnrya hrtrs dxhnl l(igr! Lten!idr xnr rerhadap
li'1tr'
benruk tci.rtrrrn n..unthn!rn trbi(oyr \. UDrkI N1.\kitun un.
un{lrn!rtr !rd,s nreDdaprllrD |cr- \u, &in P.Nl :11 Atrl (:) PP
\eluju.'i Jr. rrkrJr nrl! u 4N. N. l.l lihtrd l9r? ree. uhi, mi,
trJD Pcrsrl' rr RrLlrr IDPR). lr orJ g \rre nrerrsr diruEikrD
lr u turuti LiiJrtrg undrDg i\ d rrh r(,ntrya \sdrp kar otch
Krdrtr P|[)]hxi l(rbrparen/
Ko r nranh drort
\ I, PE\TBATALAN SDRTIPIIGT 'ncigrjukrn su-
IIEI,ALUI (;UCATAN I{E K.be.xl.n$ :.fl'prkd scbrgri
PENCADII,A\ TATA LSAHA K.puru.rn I.tri U\*n N.gr!
lKTlr\l nnr Jd' obr-ek sei!(.ra
W. r,tui \cnrtlk hlt dr\ T.L x L \trlrr Nelrra Scn!(drTir,
luah j-rrs dn.rh krr otcti Krr t,r,,r N(i.trr nrenutur pasrt j
」 ⑨
lngu l UndarE undmg No,nor 5 nyr dau diunumklinyr (ePutus
'lrhln !936 tcrrana Peradila. an Bda. atN PetabarTrta Usaha
Trh U\rh! Ncgrrr. ad.lah seng
k.ri yrng nmbul ddan bidanE Berdasarkrn ketenluan Pasd
Tard I sfir Negrra rmara onng 55 LIU No. 5 Trnun 1986, onng
Jlru brlxn hlkuDr Perdlt. dengan lans ncrsa dirusikan abs dner
BxdJn ruu Pctrbd Tah Uslha bnkannya s.nipikar hak atas tamh
N.gar. bark d, pusat maupun di oleh Kanior Penanrhin KabuPa
dr.r . scbagri ikibd dikelul ren/KoB dapar me.sajukd SuEal
lannyr (enutusan Tah Usaha an ke PIUN sclambar lambarnya
Neerrr rd,ma [ \engketi kep€ dalam waktu 90 {sembillnpuluh)
gtr$ rr b.rdasnrk peraruran hxri sejal ia mengcGhui bal$, d'
pcrutrdln8 undxngan Yang berla' ar6 ranahnya rel.h diterbnk.n
senipikat ha} as ranah atd nama
sen,t,[xr hak at$ ta..h ne orana lain. afab,la tclah lewar 90
nrfuhi unsur trnsur \ebagar Ke Gembilanpuluh) hai sejat ia me
purusro Tata Usaha Neg.ra Ke nSerdhui di ar6 tanah.yaielan di
purusli Tla Llsahu N.8ara menu rrbitkd scnipikd h.k at6 tanah
ru( Pr\rl I anek.3 UU No. 5 Ta atas nana orans larn. maka h*
hun 1986 adalah surru Penerapan gugatnya k PTUN hilang De_
rcnulis yang d,kelurrkan olDh Ba' .8an denikian. oran8 Yang mera
drD rlrl P{rbrl T,ta Usah! sa diruCikan atas dnerbnkan sfli
N.-lrfl ydi! berisi tind*an tlu pikat hak ats tanah oleh Kanlor
lum Trru U\trh, Nc8ara yangbeF Penanahd K!buparen/Kota sudah
dn\xrkan peralr'rn pcru.ddg_ rid* dapal dengguSd Pembrtal'
undingrtr yan8 herlaku, Yrng ber an senipikal alau nenyatakan se.
ild l'onkrer. individull. dan nnal, ripikat iidat sah p€nerbnannYa lc
yrnS nen,mbullon *lbd hukun Pengadile Tara Usaha Negra
baEr scseorxng srau badan hukum Ketenuan P6al 53 Ayar (l)
UU No 5 Tahun 1986 menyau_
Onns yrie merasa drrueLkan kan baiNa \cseoEns atan badan
rla\ dncrbnkannYa seniPikat h,k hukufr p.rdata yd.g merasa t.
rrr\ klh och Kdtor Penanahan penrin8annya dirucikan oleh suaro
Krbup en/Kola dapat nenEaju- Kepurusan Tata Usaha Ne8arx
It.o lu8[an [e PrU^_ dalam wak_ dapat medgaluk.n guEaran tenulis
ru taDE aiEnrukd oleh Prsxl 55 kepada Pengadil.n yana beNe_
UU No 5 Tihun 1936. Yaitu: gu' nan! yang beisi runrutan dgat
satxn dapar diaiukrn hanya dalah Kepulusm Taia tkrht Negard
rensgdnS waklu sembilanPuluh yang dhengketakan nu dinyatakln
hari terhnung sej \d d enma balal auu ridal sah, dengan arau
I Cレ
i0 Jr\e lr rnuran !m. rug' S,tur pr nhu[r,in :er!pLkd r
drr/.[ru fthrb]lnri' 6uJ rr .r hukl hik b.islnr
r\1.'! Jre. ker.nrL'nn Prsl] 5l trtrtrlrl. trpih' r mernenuhi un\u,
Ar.tr 1Lr 1r \.bul. se\eorrig yaig trn{r \rr! trcintal lunnrld'1. )r
trre r\J rl'!g [trn iiN di1.rh !kJn tu \.nLtLl.{ J r.rh krn \e.rrl
r)r \.. ! []1 hlk u\ rrnrhiyi .ilr.lrnrl,LL,r.'ol.l, d.rgan !l,Jd
11.s nrn o u! Lr'i drpJ nr bfL. rn h diltrrsrr s.crrr irlr.
flrttrun !u!!an rerlu ket r (llf drlrm ! (u 5 1]n.rr rrhtrn
P.d!!lrhn lda Lsahx^ Ngear! :c .rl \c'1 |) []1 d r.6i1kr. rnl*
!.t.mn!r d.tr-!trtr ruirulrn nSit arlr ]xog nr.tr!arukan kcben(rn
\e'rlp kd hik rrr\ rrnrh lJrc l. B rn [,!r0nrh. Nr\ onil i
dtrerbnl$ ol.h Krnu Pcnrmh lir nrrnt4ulln lug.fun k. Pc
in Krbtparcn/Kou rer\.bur di
trulllrn hrl] u liJ:Lk \rh. PLhrlt r.Dg drofuu dtrulLl.u
JriSin r[r 1rtr0r d \s.1tr] runrur. a1.s d rrhlkannvi scnrpLkd Llr-
prr nrengxNklr eugtrlrn lc PTUj_
,\l.s.n lrng lrtr d gud*xn dr rlr !cd,a,[]r
gulr(rD
dlJnr gugxrin unru[ pen]b!rl& 'tJn
re^chul drrlarikan bara rlJU
rltru mcrt{run ldnk ! \cr I Lhk i'h Cuglm tc ebut drp
npLlr hrk !'!\ r Jh ,rtrc dlrer dnrlnkrn \clr'nha1 l nbrtnla dr
brrkr oLeh Krnror Psnxnlhan lJu s ru 90 r\enrhilrnpnluh)
Krbutrlcn/Korr rdrlrh: hrn \.!l r meneerahur bdhwrJr
r Kepuru\atr Tnra U\rha Negr.r al.n Iinlhnr-r rclfi dire6 []n
yrDg drgusd iI b.xenrugin \r,(it,kd lr.r[ !rar r]trrh dd !mr
dengan pe.rrL.rn peruDdang
urlangitr].ngbenrkui
b Ke]rurusatr Tdr Usrhl Nelfa
rune d BulJr nu b. enlanSxn
dc lri a\is asx\ umlm peme
'i, han frtrg hxrk DAI'TAR BACAAN
Hr^ono,BoeLlL r2001) ,I/!r(r, A!,2
VII, PENUTT]P \( l|drn.\d S.t!,ttlt P?ntlln
Srl.rr !cr.buIrirtr sedi kar se- ttl1r1 lrldk u^|tr! Pokok A
hagai rrrdi bukr hJI be^ifar ku
ri. \e Jnu fdrl J,6oh(, !.ha
rnriu 1\i lt ?tldkltntunh\d.
I'Lnyrd.trg0 rli buIriyang ]xin,
yr t herupi se'!0r[]r ilr se]rin Htrucrlung Anc S t)otts).7tb00
s.n,p'rd (Pcrol Pqrl Bunn) P. rLrhnt Slrtut Ma latt
//r/lr,r lnrd, Jtrl,fr kmbaaa
P.mbe.dalaan Hukun lDdoncva

Pcr Ein. Efiand1. (1939) Hukum A'


lnnn di lDdonenr Surtu Telaah
Dm Sudur Prndan8 Prak.!
ll tum Jakrna: RaJxwxh
PrlLndungrD. AP 11999) P?nllaf
hnt) Tn rh li hrbh.ria. B,n

Sun,r.dl (2ml) S. ifikat Scbagai


ALd BLLti Hal Atas Tanah ,
Mditldh YllRlDlK, Y.l. 16 No
l. Surablyr Frklhrs Hukum
Llnivesiris Airlrngga Fakukas
Hukum Univc6iras AirlanSaa

SumJrdj.no. Mana s.w. (2005).


ll(htjrk Ptnunrho Artaru
Rt(rldi" dt1 h pl.nentosi
lr[r.l! Peierhit Bu[u Komps

Anda mungkin juga menyukai