Anda di halaman 1dari 3

Ils fonems consonantics sursilvans (en posiziun #CV-)

/p/ pass /š/ schula


/b/ bass /ž/ schula
/t/ tun
/d/ dun /m/ moda
/k/ cagl /n/ noda
/g/ gagl /ñ/ gneffa (: meffa)
/ċ/ tgir
/ġ/ gir /r/ rom
/l/ lom
/f/ fin /ł/ gliez (: lez)
/v/ vin
/h/ habel (: cabel)
/s/ sur /u̯/ uestgiu (: vestgiu)
/z/ sur /i̯ / jeu (: tgeu)

Pèrs minimals en autras opposiziuns

/p/:/t/ porta – torta; /t/:/ċ/ tei – tgei; /ċ/:/k/ tgeu – cheu; /t/:/k/ ton – con; /p/:/f/ pallida – fallida.
/b/:/d/ bau – dau; /d/:/ġ/ dir – gir; /ġ/:/g/ gia – ga; /d/:/g/ dada – gada; /b/:/v/ bal – val.
/s/:/š/ suar – schuar, sein – schein; /z/:/ž/ Sein – schein.

Cumbinaziuns da fonems

/t/+/s/: zenn - senn; zappun - tappun; zocla - trocla; ziep - tschiep.


/t/+/š/: tschei - schei (- tei); tschenta - tenta; tschenta - trenta; tschiep - ziep.
/k/+/u̯/: qual - ual; quei - ch'ei; quest - crest.

Sistem dals fonems consonantics dal sursilvan


palato-alveolars

lieu d'articulaziun
labiodentals

alveoloars

faringals
bilabials

palatals

moda d'ar-
velars

ticulaziun

occlusivs surds p t ċ k
sonors b d ġ g
fricativs surds f s š h
sonors (u̯) v z ž (i̯ )
nasals m n ñ
laterals l ł
vibrants r
affricatas surdas ts tš
sonoras
Ils vocals sursilvans

1. Il sistem fonologic dals vocals accentuads curts

i u pign - pégn (il) sun - (jeu) sun


ẹ ọ péz - pèz spunda - sponda
ę ǫ lètg - latg porta - parta
a grippa - gruppa
letga - lutga
senda - sonda

2. Ils vocals accentuads lungs

a) La funcziun entaifer l'agen sistem

/i/ : /ẹ/ pir - pér /u/ : /ọ/ (dubi - dubel) /i/ : /u/ pir - pur
/ẹ/ : /ę/ pér - pèr /ọ / : /ǫ/ rusa (?) - rosa /ẹ/ : /ọ/ megia - mugia
/ę/ : /a/ era - ara /ǫ/ : /a / rosa - rasa /ę/ : /ǫ/ lescha - loscha

b) La repartiziun avant occlusivs e fricativs en silba averta

p/b t/d ċ/ġ c/g f/v s/z š/ž


surds tuppa nota letga secca raffa messa grascha
sonors tuba noda legia sega rava mesa rascha

vocals i ẹ ę a ǫ ọ u
unita metga petta rassa cocca mutga puscha
unida megia peda rasa coga mugia fruscha

3. Il sistem dals vocals nunaccentuads en silba pretonica

a) sistem primar b) sistem secundar

i u i u
e o
ə ə
a

Pèrs minimals: Singuls pèrs:


sminar – smanar sprizzar – sprezzar
taccar – tuccar fermar – formar
firau – furau stignar – stagnar
La quantitad dals vocals

1. curt lung
fin fīl
péz vẹ̄r
tetg malę̄tg
parta pāra
forsa fǭra
trutg brūtg
cut cūsa

2. Avant gruppas da consonants


fę̄bra, pę̄dra, ǭvra, fībla

3. Avant r
barba, perda, orva ūra, āra, ę̄ra

4. Avant nasals e liquids


la tema il tẹ̄ma
la lenna la crę̄na
la pegna el lẹ̄gna
el seglia la fẹ̄glia

5. En monosillabs ed en silba finala


lę̄d, lād, mātg, lāg, fāv, nās
pallīd, ulīv, unfīs, bustāb, davǭs
pīr, pẹ̄r, pę̄r, cār, cǭr, pūr
il lẹ̄gn, il basẹ̄gns, ẹ̄gl, vẹ̄gl

6. Vocals nunaccentuads (sistem primar)


[pína] [pnā́ ]
[fẹ́ma] [fmā́ ]
[rę́nta] [rəntā́ ]
[kā́ va] [kəvā́ ]
[pǫ́rta] [pυrtā́ ]
[tọ́ka] [tυkā́ ]
[súna] [sυnā́ ]

7. Vocals nunaccentuads (sistem secundar)


[pretsī́s], [αpelā́ ]; [buštabā́ ], [inštradā́ ]; [apsorbā́ ], [aprobā́ ]
[tələfənā́ ]

Anda mungkin juga menyukai