Ngalagena/wianjana (konsonan)
Cacarakan Cacarakan
Latin Latin
Ngalagena Pasangan Ngalagena Pasangan
ha ꦲ ◌꧀ pa ꦥ ◌꧀
na ꦤ ◌꧀ ja ꦗ ◌꧀
ca ꦕ ◌꧀ ya ꦪ ◌꧀
ra ꦫ ◌꧀ nya ꦤ ◌꧀
ka ꦏ ◌꧀ ma ꦩ ◌꧀
da ꦣ ◌꧀ ga ꦒ ◌꧀
ta ꦠ ◌꧀ ba ꦧ ◌꧀
sa ꦱ ◌꧀ nga ꦔ ◌꧀
wa ꦮ ◌꧀ re ꦉ ◌꧀
la ꦭ ◌꧀ le ꦊ ◌꧀
Wilangan (angka)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 0
꧑ ꧒ ꧓ ꧔ ꧕ ꧖ ꧗ ꧘ ꧙ ꧐
1
Rarangkén (sandangan)
i ꦶꦶ panghulu
ng ꦶꦁ panyecek
(akhir)
u ꦶꦸ panyuku
h ꦶꦃ pangwisad
(akhir)
é ꦺꦶ panéléng
r ꦶꦂ panglayar
(akhir)
o ꦶꦴ / ꦶꦵ panolong
y ꦶꦾ pamingkal
(sisipan)
e ꦶꦼ pamepet
r ꦿꦶ panyakra
(sisipan)
2
kalangkang : ꦏꦭꦁꦏꦁ buwah : ꦧꦸꦮꦃ pasar : ꦥꦱꦂ
Penulisan Kata
proklamasi ꦥꦿꦴꦏ꧀ꦭꦩꦱꦶ amis budi ꦄꦩꦶ ꦱ ꧀ꦧꦸꦣꦶ carita pantun ꦕꦫꦺꦶꦠꦺꦥ ꦤ ꧀ꦠꦸꦤ꧀
3
ꦄꦣꦧ꧀ ꦠꦺꦠꦺꦺꦤꦤ꧀
(ꦠꦺꦶꦤꦧꦧ꧀ꦲ꦳ꦣꦧ꧀꧒ꦥꦿꦶꦪꦔ ꦤ ꧀ꦏꦸꦲꦱꦤ꧀ꦩꦸ ꦱ꧀ꦠ ꦥ꧀꧉ ꦩꦁꦺꦭ꧈ꦤꦴ꧇꧘꧑꧐꧕/꧘꧑꧑꧑)
ꦤꦔꦫꦺꦏ꧀ꦱꦄꦮꦏ꧀ꦼꦁꦴꦲꦁꦒ꧈ꦗꦼꦁꦲꦂꦠꦺꦧ ꦤ ꧀ꦝꦤꦸꦗꦣꦶꦏꦱꦼꦤꦔꦤ꧀꧉ꦄꦫꦺꦶꦤꦸꦗꦣꦶꦄꦣꦠ꧀ꦤꦫꦺꦶꦩ
ꦏꦭ ꦤ ꦺꦝꦺ꧈ꦱꦶ
꧀ꦼ ꦫꦺꦃꦕꦄꦶ ꧈ꦧꦠꦧꦠꦤꦈꦠꦺꦕꦤ꧀ꦏ ꦒꦫꦺꦣꦃꦏꦗꦼꦊꦩꦄꦱ꧀ꦠ ꦤ꧒ꦄꦤꦸꦏꦤ
ꦠꦼ ꦩ ꦠꦼ
꧀ꦧꦁ ꦔꦲꦤ꧀ꦥꦶꦔꦸꦮꦠꦼꦴꦤ꧀ꦗꦼꦴꦱꦠꦸꦭꦸꦪ꧀ꦲꦼ ꦤ꧀ꦼ ꦴꦄꦪꦄꦱꦭ꧀ꦤꦧꦧꦤꦭ ꦤ ꧀ꦧꦧꦤꦠꦤ꧀꧉
ꦏꦗꦧꦠꦶꦩꦏꦪꦏꦱꦮꦃꦤ꧉
Adab Tatanén
(tina “Bab Adab-adab Priangan” ku Hasan Mustappa Manglé no. 8105/8111)
Adab tatanén di Priangan jeung lianna, sabisa-bisa makayakeun budi pangarti daya upaya, kana
ngaraksa awak jeung angga, jeung harta banda nu jadi kasenangan. Ari nu jadi adat narimakeun
mangérankeun, ngéstokeun ka nu jadi sabab kasenangan saperti: tatangkalan gedé, sirah-sirah cai, batu-batu
nu tacan kagaradah ku jelema, astana-astana anu kuna anu loba kacaritakeunna sakti, tangtu matak kabadina,
aulia tangtu gedé karamatna; huluwotan sirah cai. Bukti matak mahina; tangkal kawung geus karasa gulana.
Tah ku éta kabéh lantaran nyembah kana ngayuga (ngaraksa) bangsa lalembat-lalembut, sieun ka nu
nyilakakeun, duruwiksa, wisaya, ti nu lelembat-lelembut.
Ieu pasal tatanén. Pangasal-asalna urang Priangan kahirupanana tani, nyaéta anu asal bijil tina
taneuh. Sumawonna lalaki-awéwé ogé méh sarua: salaki macul ieu tandur, salaki ngoréd ieu ngarambét,
salaki nu mangkék ieu ngatembang-tengahan pinguateun j
eung satuluyna henteu aya asalna babalén-babatén; nu matak baroga babasan: “nu tani kari mukti, nu dagang
kari hutang” tapi tani ogé ngarah cukup pihakaneun pipakéeun, euweuh deui nu deukeut kahakanan, kajaba
ti makaya ka sawahna.