Anda di halaman 1dari 6

WULANGAN 4

Standar Kompetensi : Mampu membaca dan memahami bacaan sastra maupun


nonsastra, berhuruf Latin maupun Jawa dengan berbagai
keterampilan dan teknik membaca
Kompetensi Dasar : Membaca pemahaman wacana berhuruf Jawa 10 – 15 kalimat
Materi Pokok : Wacana berhuruf Jawa
Indikator :
 Melafalkan aksara Jawa dengan lafal yang tepat
 Menemukan pasangan tanda baca aksara Jawa
 Menemukan aksara murda dalam huruf Jawa
 Menemukan aksara swara dalam huruf Jawa
 Menemukan aksara angka dalam huruf Jawa
 Membaca wacana berhuruf Jawa secara tepat
 Menemukan isi bacaan
 Menjawab pertanyaan bacaan
 Mengungkapkan kembali isi bacaan dengan bahasa sendiri

A. Aksara Jawa lan Pasanganipun

aH nN cC rR kK fF tT sS wW lL
pP dD jJ yY vV mM gG bB qQ zZ

Aksara Jawi ha ngantos nga makaten punika ing jagating basa kawastanan aksara
ingkang gadhah sipat silabis ‘wanda, suku kata’. Liripun aksara setunggal lan setunggalipun
manawi kagandheng saged mujudaken tembung. Aksara Jawa ingkang tanpa sandhangan
dipunwastani legena, sampun ngemu swara “a”.
Tuladha: lara : lr sagara : sgr
Bata : bt karana : krn
B. Sandhangan Swara
1. Wulu( i ) : minangka tandha swara “i”.
Tuladha : siti : siti lali : lli
kemiri : kemiri meri : meri
2. Pepet( e ) : minangka tandha swara “e”.
Tuladha : lepet : Xpet\ sega : seg
teka : tek lesu : Xsu
3. Taling ( [ ) : minangka tandha swara “e”.
Tuladha : tempe : [t[mP sate : s[t
lele : [l[l kene : [k[n
4. Taling tarung ([ o ) : minangka tandha swara “o”.
Tuladha : soto : [so[to oncor : [ao[vC/o
sawo : s[wo karo : k[ro
5. Suku ( u ) : minangka tandha swara “u”.
Tuladha : kupu : kupu wolu : [wolu
sapu : spu suru : suru
PEPELING!: Aksara ra ( r ) lan la ( l ) boten saged dipunpepet ( e )
re : re dipungantos pa ceret : x
le : le dipungantos nga lelet : X

C. Sandhangan Panyigeg (paten)

1. layar ( / ) : minangka tandha aksara “ra” mati.


Tuladha : kapur : kpu/ sumur : sumu/
dhahar :da/ mabur :mbu/
2. wignyan ( h ) : minangka tandha aksara “ha” mati.
Tuladha : murah : murh omah : [aomh
ruwah :ruwh polah :[polh
3. cecak ( = ) : minangka tandha aksara “nga” mati.
Tuladha : kuping : kupi= saking : ski=
lawang :lw= muring :muri=
4. pangkon ( \ ) : minangka tandha aksara Jawa ingkang sigeg ing pungkasaning
tembung utawi ukara, sanesipun “nga”, “ra”, “ha”..
Tuladha : gelem : geXm\ arep : axp\
rebab :xbb\ karep :kxp\
D. Sandhangan Wyanjana

1. cakra( ] ) : minangka tandha gantosipun klaster aksara “ra”.


Tuladha : kreta : [k]t sriti : si]ti
muspra :musP] kroto :[k]o[to
2. keret ( } ) : minangka tandha gantosipun klaster aksara “re”.
Tuladha : gremet : g}met\ kretu :k}tu
cremet :c}met\ greneng :g}ne=
3. pengkal ( - ) : minangka tandha gantosipun klaster aksara “ya”.
Tuladha : kyai : k-ai wyanjana :w-vJn

Pathokan panyeratipun tembung Jawi ngangge aksara Jawi sarta angka ing ngandhap
punika ngrembag bab panyeratipun:

E. Angka Jawa
1:1 2:2 3:3 4:4 5:5 6:6 7:7 8:8 9:9 10:10
Angka Jawi namung kangge nyerat titimangsa lan urut-urutaning bab. Panyeratipun
angka Jawi kados angka latin, inggih punika kajejer kemawon. Wonten ing ukara, angka Jawi
kedah kaapit tandha pangkat ( : :). Tuladha:
?xg[n :300: rupiyh.
Angka latin menawi kaserat sareng aksara Jawi kedah kaserat gumantung garis, kedah
kajejer. Tuladha:
?bpkMunDutSe[pfhxg Rp.125.000,00.

F. Aksara Rekan
kha =k+ fa =p+ dza=f+ za =j+ gha =g+

Tuladha : Zakat:j+kt\ dzikir : f+iki/ ghaib :g+aib\

Aksara rekan namung mligi kangge nyerat tembung saking manca (boten asli basa
Jawi), utaminipun tembung saking basa Arab. Aksara rekan boten saged dados pasangan
kejawi aksara fa ( p+ ) lan pasanganipun ( P ). Aksara rekan menawi pikantuk sandhangan
swara wulu ( i ) lan pepet ( e ) dipunserat ing satengenipun ceceg tiga ing nginggil aksara.
Tuladha: p+if+e
G. Aksara Swara
a =A i =I u =U e =E o =O

Tuladha: Eropa: E[roph Usman :UsMn\ Oktober:O[kTobe/

Aksara swara limrahipun kangge nyerat nama utawi tembung-tembung sanesipun


ingkang asalipun saking tembung manca. Aksara swara boten saged dados pasangan, dados
menawi wonten aksara sangajengipun sigeg (mati), kedah dipangkon.

H. Aksara Murda
na= ! ka=@ ta=# sa=$ pa=% ga=& ba=* nya=^

Tuladha : Brawijaya :*]wi^y Pakubumi :%@u*umi Sriwijaya :$]iwi^y


Aksara murda benten kaliyan huruf kapital ing aksara latin. Aksara murda ginanipun
kangge nyerat asmanipun priyagung luhur, panggenanipun priyayi luhur, pangkat utawi
drajatipun priyantun luhur. Aksara murda saged dipunpasangaken, nanging boten kenging
kangge sigeg utawi paten. Tuladha:
Raden Janaka: r[fn³ ! @ boten kaserat: r[f ! ! @
I. Tandha Waosan
Tandha waosan Nama tandha waosan Ginanipun
? Adeg-adeg Kangge miwiti nyerat ukara

, Pada lingsa Koma

. Pada lungsi Titik


§ Pada andhap Kangge bebukaning layang kangge sinten kemawon
ingkang perlu dihormati
¦ Pada madya Kangge bubukaning layang kang tumuju dhateng
tiyang sapadha (sadrajat, saumur).
Pada luhur Kangge bebukaning layang saking tiyang ingkang
¥ inggil drajatipun dhateng tiyang mudha utawi
tiyang ingkang pangkatipun langkung andhap.

TUGAS TERSTRUKTUR LAN ORA TERSTRUKTUR

I. TUGAS TERSTRUKTUR
A. Wacanen tulisan Jawa ing ngisor iki banjur jelaske isine apa.
1
?ae[nDogK=zmB=
?avJ|pukKse[to[pLsHi[snNnbvusi=fi[j/
riauyhsi=a[kh,kirkirznTistezh.nuliwuwuhanbvulum]h,nzi=[pomsi=ztiatis/
ta[lonH[lon\,bvu[nauyhmesQib[aluwiha[botTinimB=bvulum]h,ffi[aorbklH[w/
offisiji.ai=anTr[nbvu[r=ow/nmauangte[sSsi=p]ss[tHork[ton\,
?mnwsaikifiX[bonNiae[nDogKnQiztiati,wiwitT[nNbkl=M|
ghmudunS[dlanai=bvumau.pu=ksS[nNbvJ|/
zmB=ai=lumhai=bvuasinFfiai=tezhtezh.k[to[nNkykyae[nDo[gGzmB=anai=je[roni=bvu.k=[g
o[nsi=[aorz}ti,yz[nha[nhai.

2.
?ttk]m
?temB|=ttk]maikubisfitegesSi[solhbw,tinFkTnD|ki=Tkhlku,tuminFkWtkHiybufipeke/ti.
?tum]
[p=Wojw,ttk]maiku[aorkenfise[p[lkK[k.wu[sKonD=k[lokmnw[w=ojwaikuasi=]fiaXmBn[fni
=[b=os[movC.[w=ojwfu[wttk]mk=luau/,alusB|bu[f[nNtnShg]
p-kSemnkMr=spb[alnHnDpH[s/o[aorsen_zumukK[kdiri.
?[w=ojwbeci[kK[aorkenmenFemHi=pzXmBnknQisesebutTnHlusSi=bufipeke/tis/
tttk]mk=luau/.adk[n[w=osi=sen_fiaXmBnffikur=kp]yitT[n.ttk]maiku[aormu=tuminFkW[a,nz
i=augmunmuni.tege[sSanTr
[nlai/lnBti[nNkufujumB|h.
II. TUGAS ORA TERSTRUKTUR
Golekana wacana beraksara jawa ing majalah utawa internet nuli di translate dadi aksara
latin! Garap ing buku cathethanmu!

Anda mungkin juga menyukai