▶ Isu dan Trend

Topik Kurikulum

9
192▶TOPIK 9 ISU DAN TREND KURIKULUM

'Jangan Jadikan Pendidikan Jasmani (PE) sebagai Subjek Peperiksaan'

"Memandangkan mereka
Tugas membangunkan kumpulan
mempunyai sedikit
usahawan tekno yang kukuh di negara
pengalaman hidup, mereka
ini adalah penting untuk memastikan
perlu belajar melalui
kemampanan sektor teknologi maklumat
pengalaman dan melakukan,
dan komunikasi (ICT) dan mencipta
dan juga melalui bimbingan
kekayaan untuk sektor tempatan pada
oleh usahawan yang lebih
masa hadapan.
berpengalaman yang
Menurut Dr. Wilson Tay, Naib Presiden berkhidmat sebagai jurulatih
yang bertanggungjawab bagi dan model perniagaan
Pembangunan Usahawan Tekno, mereka", kata Tay.
Pembangunan Industri, Bahagian
Kemahiran dan pengetahuan
Multimedia
lain yang boleh diambil
PembangunanCorporation (MDC),
termasuk cara
"selalu ada persoalan yang dikemukakan
membangunkan rancangan
sama ada usahawan tekno dicipta secara
perniagaan dan pemahaman
semula jadi atau dipupuk".
tentang daya maju komersial
Pemacuan keusahawanan, yang usaha niaga dan cara
diperlukan untuk mewujudkan mengembangkan usaha niaga
usahawan teknologi untuk negara, boleh itu.
diajar di sekolah dan universiti melalui
Ini, menurut Tay, boleh diajar
penglibatan pelajar dengan minat untuk
melalui pembelajaran
perniagaan kata Tay.
tindakan dan program
Di sini pelbagai kaedah boleh eksperimen, dan juga melalui
diperkenalkan seperti projek bimbingan dan tunjuk ajar
keusahawanan atau perniagaan untuk perniagaan.
pelajar menimba pengalaman dan
belajar mencipta, memulakan, Selain daripada
mengkomersialkan dan mengurus membangunkan budaya
perusahaan mereka. pembelajaran keusahawanan,
persekitaran yang kondusif
juga penting untuk
mewujudkan dan memupuk
usahawan tekno untuk sektor
ICT tempatan.
Sumber:Sharifah Kasim (2005, 3 Mac). Menceburi bidang usahawan teknologi.
CompuTimes, New Straits Times
 TOPIK 9 KURIKULUM ISU DAN TREND◀193

▶PENGENALAN
Dalam Topik 2, 3 dan 4, kami
membincangkan faktor-faktor yang
mempengaruhi kurikulum. Dalam
Topik 5, 6, 7 dan 8, kami meneliti proses
pembangunan kurikulum. Dalam topik
ini kita akan menumpukan pada isu-isu
tertentu yang berkaitan dengan
kurikulum yang akan dibincangkan
dalam Topik 10. Terdapat pendapat
yang berbeza tentang hala tuju
pendidikan yang harus diambil, dan rak
perpustakaan dipenuhi dengan
dokumen dan buku yang menerangkan
perubahan semasa dan dijangka dalam
masyarakat dan bagaimana pendidikan
dan, lebih khusus kurikulum harus
bertindak balas sewajarnya. Walaupun
berbeza pendapat, terdapat konsensus
mengenai trend luas yang
berkemungkinan memberi kesan besar
kepada kurikulum.

BEBERAPA CABARAN
Dunia berubah dengan pantas dan setiap hari kadarnya semakin pantas. Banyak
negara sedang berusaha untuk mencapai status sebuah negara yang moden dan
makmur. Kadar di mana status sedemikian dicapai berbeza-beza, dengan
sesetengah negara tiba lebih awal daripada yang lain. Ke arah matlamat ini,
negara sedang berusaha ke arah perindustrian, automasi, pengkomputeran dan
pemodenan pertanian yang lebih besar. Lebih banyak negara menyedari bahawa
untuk mencapai status negara maju, desentralisasi dan
194▶TOPIK 9 ISU DAN TREND KURIKULUM

pemerkasaan berjalan seiring. Seperti yang ditunjukkan oleh Naisbitt dan

Aburdence (1989) anjakan akan ke arah bantuan diri daripada kebajikan,
rangkaian dan bukannya hierarki, ekonomi global dan bukannya ekonomi
negara. Keputusan perlu dibuat berdasarkan pertimbangan berbilang pilihan dan
bukannya sama ada/atau situasi. Perkembangan ini telah mendorong masyarakat
untuk bertanya sama ada generasi akan datang cukup bersedia untuk
menghadapi cabaran ini yang selalu merujuk kepada sistem pendidikan. Empat
cabaran utama yang dihadapi oleh sistem pendidikan (lihat Rajah 9.1).

Rajah 9.1:Beberapa cabaran yang mempengaruhi kurikulum

9.1.1 Zaman Maklumat

Telah dilaporkan bahawa lebih banyak maklumat telah dihasilkan dalam tempoh
30 tahun yang lalu berbanding 5000 tahun sebelumnya. Di Amerika Syarikat
sahaja, sebanyak 50,000 buku diterbitkan setiap tahun dan jumlah maklumat
berganda setiap lima tahun, dan penggandaan ini diramalkan akan dipendekkan
kepada setiap 20 bulan. Bukan sahaja simpanan maklumat meningkat,
kebolehcapaiannya telah dipertingkatkan dengan internet dan kemajuan dalam
telekomunikasi. Dengan berjuta-juta halaman ditambahkan ke internet setiap
bulan, semua jenis maklumat disediakan kepada sesiapa sahaja, di mana-mana
dan pada bila-bila masa. Dalam masa beberapa saat, seseorang mempunyai di
hujung jarinya sekumpulan maklumat yang luas merangkumi pelbagai bidang
maklumat. Penyakit baru yang dipanggil "kebimbangan maklumat" telah muncul
yang telah ditakrifkan sebagai jurang yang semakin melebar antara apa yang
difahami dengan apa yang difikirkan perlu difahami (Wurman, 1988). Ia adalah
perasaan tidak berdaya kerana tidak dapat menampung maklumat yang banyak
dan perasaan kecewa kerana tidak pernah mencari masa untuk memikirkan
maklumat yang banyak. Adakah kurikulum semasa di institusi pendidikan telah
mengambil kira perkembangan ini? Adakah kita tahu bagaimana untuk
bertindak balas terhadap perkembangan ini? Adakah kurikulum semasa di
institusi pendidikan telah mengambil kira perkembangan ini? Adakah kita tahu
bagaimana untuk bertindak balas terhadap perkembangan ini? Adakah
kurikulum semasa di institusi pendidikan telah mengambil kira perkembangan
ini? Adakah kita tahu bagaimana untuk bertindak balas terhadap perkembangan
ini?
 TOPIK 9 KURIKULUM ISU DAN TREND◀195

9.1.2 Menukar Tempat Kerja

Automasi dan pengkomputeran adalah satu lagi perkembangan yang mengubah
tempat kerja dan jenis pekerjaan yang dilakukan dengan pantas. Telah
dicadangkan bahawa lebih ramai individu akan menukar kerjaya 5 hingga 8 kali
dalam hidup mereka. Generasi baru perlu terus belajar, tidak belajar dan belajar
semula (Toffler, 1972). Pekerjaan dan kerjaya dalam era maklumat dan ekonomi
berasaskan pengetahuan akan berkisar pada pemprosesan dan pengurusan
maklumat. Peralihan ke arah pekerjaan berasaskan pengetahuan memerlukan
orang yang mampu memperoleh kemahiran dan pengetahuan baharu dengan
cekap dan berkesan. Kuasa otak akan menjadi kuasa dominan dan kuasa otot
akan dilakukan oleh mesin dan automasi. Tenaga kerja masa hadapan perlu
memperoleh kemahiran dalam tempoh masa yang lebih singkat dan pada kadar
yang lebih pantas untuk seiring dengan pengetahuan yang semakin usang;

9.1.3 Pengaruh Media

Semakin ramai orang mempunyai akses kepada banyak saluran televisyen dan
bersama-sama dengan hiburan internet dibawa dengan mudah oleh banyak isi
rumah. Serangan media 24 jam sehari dan 7 hari seminggu telah membawa
kandungan positif dan negatif. Rata-rata isi rumah sedang dihujani dengan filem,
muzik dan iklan Barat dan Amerika; sesetengahnya mungkin mencabar dan
menghakis nilai tradisi yang dipegang oleh banyak masyarakat. Keganasan, seks,
seram, perkauman, ekstremisme, stereotaip dan maklumat salah semakin banyak
dipaparkan dalam pelbagai jenis media. Percubaan untuk 'berebut' dan menapis
penghantaran melalui gelombang udara telah menjadi satu perjuangan yang
kalah. Sebilangan besar kuasa bersaing untuk mendapatkan perhatian
kanak-kanak, remaja dan orang dewasa.

9.1.4 Penyertaan dalam Proses Demokrasi

Semakin banyak negarasedang menuju ke arah sistem pemerintahan demokrasi.
Bersama-sama dengan itu terdapat amalan perusahaan bebas yang mungkin
asing bagi sesetengah orang yang datang dari ekonomi yang dirancang secara
berpusat. Demokrasi dan sistem perusahaan bebas memerlukan penglibatan
yang lebih besar daripada rakyat biasa dalam proses membuat keputusan.
Bergantung kepada beberapa pemimpin terpilih untuk memutuskan apa yang
terbaik untuk rakyat perlahan-lahan memberi laluan kepada lebih banyak
"penglibatan dari bawah". Walau bagaimanapun, penglibatan dalam proses
pemerintahan hanya akan berkesan jika golongan muda bersedia untuk peranan
tersebut. Keupayaan untuk berfikir adalah penting untuk penyertaan dalam
proses demokrasi kerana "ia membantu rakyat untuk membentuk pertimbangan
yang bijak mengenai
196▶TOPIK 9 ISU DAN TREND KURIKULUM

isu-isu awam dengan itu menyumbang secara demokratik kepada penyelesaian

masalah sosial" (Glaser, 1985, hlm. 27). Dalam demokrasi, rakyat mempunyai
kewajipan untuk memikirkan secara mendalam tentang isu-isu penting yang
mempengaruhi diri mereka secara langsung dan masyarakat secara amnya.
Mereka seharusnya boleh berfikir secara kritis, mengatasi halangan etnik, budaya
dan agama.

ISU KURIKULUM
Kita sering mendengar sistem pendidikan membuat dakwaan bahawa ia
memenuhi perbezaan pelajar. Secara umumnya, ini termasuk pelajar berbakat,
pelajar berisiko dan pelajar kurang upaya. Sesetengah sekolah telah
membahagikan kelas mengikut prestasi akademik manakala yang lain telah
mengumpulkan pelajar yang berbeza kebolehan dalam satu kelas. Perbahasan
diteruskan mengenai merit setiap pendekatan dengan penyokongnya
mempertikaikan faedah setiap kaedah. Walaupun pelajar telah dibahagikan
mengikut kemampuan, kurikulum satu saiz untuk semua terus dilaksanakan.
Kemudian, timbul pula isu pelajar kurang upaya seperti orang cacat fizikal.
Sekiranya mereka disimpan dalam kelas dengan orang lain yang mempunyai
kebolehan yang sama atau patutkah mereka dimasukkan dengan orang lain yang
tidak mempunyai kecacatan tersebut?

9.2.1 Kurikulum Dibezakan untuk Yang Berbakat

Tujuan kurikulum yang dibezakan adalah untuk menyediakan peluang
pembelajaran yang sesuai untuk pelajar berbakat dan berbakat. Rasional
pendekatan sedemikian adalah kerana keupayaan pelajar berbakat untuk belajar
lebih cepat, menyelesaikan masalah dengan lebih mudah, dan bergelut dengan
idea abstrak. Pelajar berbakat memerlukan peluang untuk bekerja melalui
kurikulum dengan kadar yang lebih cepat kerana mereka mengambil sedikit
masa untuk memperoleh perkara asas. Apabila tugasan secara konsisten terlalu
mudah, kebosanan timbul dan menghalang motivasi pelajar untuk belajar dan
akhirnya boleh menjejaskan pencapaian. Pelajar berbeza dalam kesediaan,
keperluan, minat dan kebolehan dan kurikulum yang berbeza direka bentuk
untuk memanfaatkan perbezaan dan kepelbagaian akademik ini.
 TOPIK 9 KURIKULUM ISU DAN TREND◀197

Apakah kurikulum yang dibezakan? Ia tidak memberi pelajar lanjutan masalah

matematik tambahan, bacaan tambahan, belajar lebih bebas atau melakukan
perkara mereka sendiri kerana mereka telah menguasai asasnya. Pembezaan
kurikulum ialah istilah luas yang merujuk kepada keperluan untuk
menyesuaikan persekitaran dan amalan pengajaran untuk mencipta pengalaman
pembelajaran berbeza yang sesuai untuk pelajar yang berbeza. Ia merupakan
falsafah pengajaran di mana guru mengubah suai pelajaran untuk memenuhi
keperluan, minat dan kebolehan pelajar yang berbakat dan berbakat. Pelajar yang
berbakat dan berbakat ialah mereka yang potensinya jelas melebihi purata dalam
satu atau lebih domain keupayaan manusia berikut: intelek, kreatif, sosial dan
fizikal yang meletakkan mereka sekurang-kurangnya dalam kalangan 10%
teratas rakan sebaya (Tomlinson, 2000). Terdapat banyak model pembezaan
kurikulum yang memenuhi julat perbezaan individu dalam bilik darjah. Pada
asasnya, model ini menunjukkan bagaimana kurikulum sedia ada seperti sains,
ekonomi atau sejarah boleh diubah suai, dilanjutkan atau diselaraskan untuk
memenuhi keperluan pelajar berbakat. Dalam topik ini, model yang dicadangkan
oleh CJ Maker, yang telah diterima pakai dalam banyak sistem sekolah Amerika
dibincangkan.

Rajah 9.2:MakerÊs DibezakanModel Kurikulum (1982)

198▶TOPIK 9 ISU DAN TREND KURIKULUM

Maker (1982) mencipta model pembezaan kurikulum yang sangat praktikal yang
menunjukkan bagaimana kandungan boleh diselaraskan untuk menampung
keupayaan pelajar berbakat untuk memanipulasi idea abstrak dan menangani
kerumitan (lihat Rajah 9.2). Komponen proses model melibatkan kaedah dan
aktiviti pembelajaran yang digunakan oleh guru untuk menyampaikan
maklumat, soalan yang ditanya kepada pelajar dan aktiviti mental dan fizikal
yang diharapkan daripada mereka. Penekanan adalah pada pemikiran peringkat
tinggi, penyelesaian masalah kreatif, membuat keputusan, perancangan dan
ramalan. Berkenaan dengan komponen produk, pelajar akan dibenarkan
mencipta produk yang menyelesaikan masalah dunia sebenar. Ia juga penting
untuk menyediakan pelajar peluang untuk mempersembahkan karya kepada
pelbagai khalayak untuk penilaian yang membina. Pelajar berbakat mendapat
manfaat daripada merundingkan kriteria penilaian dan terlibat dalam proses
penilaian itu sendiri. Walau bagaimanapun, Maker berpendapat bahawa tidak
semua dalam kurikulum perlu diubah suai atau diselaraskan; hanya yang akan
membawa kepada hasil yang bermakna untuk pelajar berbakat harus
digabungkan.

9.2.2 Pendidikan Pampasan

Memandangkan pendidikan rendah boleh diakses oleh lebih ramai kanak-kanak,
lebih ramai kanak-kanak daripada latar belakang yang kurang bernasib baik
memasuki sekolah. Ini adalah pelajar dari latar belakang sosio-ekonomi yang
lemah yang mempunyai kemahiran literasi bahasa dan kuantitatif yang rendah,
mempunyai penguasaan bahasa Inggeris yang terhad dan gaya pembelajaran
yang tidak kondusif untuk berjaya dalam persekitaran pembelajaran tradisional.
Dalam konteks persekolahan formal, menjadi berbeza terlalu kerap bermakna
kekurangan, dan kekurangan bermakna "berisiko kegagalan akademik". Apakah
yang boleh dilakukan untuk melibatkan dan mendidik pelajar yang berisiko
rendah pencapaian, kegagalan dan, akhirnya, berhenti sekolah?

Pendidikan pampasan telah dimulakan pada tahun 1960-an dan 1970-an untuk
menyediakan bantuan tambahan kepada mereka yang kurang berprestasi kronik
dan menyamakan sumber dan peluang pendidikan di seluruh sekolah.
Pendidikan pampasan diperkenalkan berdasarkan andaian bahawa ramai
pelajar, kerana kemiskinan dan pencapaian akademik yang rendah, kurang
bernasib baik dan perlu diberikan bantuan tambahan dan program untuk
"membayar pampasan" bagi keburukan. Dua strategi yang biasa digunakan ialah:

(a) Pengelompokan:Pelajar ditempatkan dalam kumpulan pembelajaran

homogen dalam gred atau dalam bilik darjah mengikut prestasi akademik
mereka. Antara label yang digunakan untuk amalan ini ialah
"pengkumpulan keupayaan" dan "penjejakan". Pengumpulan pelajar direka
bentuk untuk membolehkan guru memadankan kandungan dengan lebih
cekap dengan tahap kebolehan pelajar dan kadar pembelajaran.
Pengumpulan keupayaan telah dikritik kerana pelajar yang lemah dan
pelajar yang kurang bernasib baik diwakili secara tidak seimbang dalam
kelas berkebolehan rendah. Stigma berada di dalam kelas tersebut telah
menghasilkan iklim yang buruk untuk pembelajaran dan
 TOPIK 9 KURIKULUM ISU DAN TREND◀199

jangkaan yang lebih rendah untuk pencapaian pelajar. Pelajar dalam kelas
ini dilaporkan mempunyai rasa rendah diri dan punca masalah disiplin. Di
samping itu, guru-guru belum dilatih dengan secukupnya untuk mengajar
kumpulan tersebut dan sebaliknya melaksanakan strategi
pengajaran-pembelajaran yang serupa dengan kumpulan berkebolehan
tinggi.

(b) Pengekalan:Ini adalah amalan menahan pelajar yang gagal menunjukkan

tahap pencapaian yang diperlukan. Penyelidikan seolah-olah menunjukkan
bahawa pengekalan, seperti yang diamalkan pada masa ini di kebanyakan
sekolah mempunyai sedikit kesan positif dan kebanyakannya kesan negatif
terhadap pembelajaran pelajar (Shepard dan Smith, 1989).

Sejak akhir-akhir ini, terdapat perubahan dalam pemikiran tentang pendidikan

pampasan dan strateginya. Antara strategi baru yang dicadangkan dan diguna
pakai untuk menyelesaikan masalah pencapaian akademik di sekolah adalah:
(a) Program pendidikan pampasan yang hanya tertumpu kepada peningkatan
kemahiran asas harus menekankan pemikiran aras tinggi dan kemahiran
menyelesaikan masalah.
(b) Kurang penekanan harus diberikan kepada mengimbangi kekurangan
kanak-kanak miskin, dan penekanan yang lebih besar pada teknik
pengajaran-pembelajaran yang menggunakan kekuatan dan pengalaman
pelajar sebagai batu loncatan untuk pembelajaran selanjutnya.
(c) Pengarusperdanaan harus digalakkan. Pengarusperdanaan atau kemasukan
ialah kaedah pendidikan yang merangkumi pelbagai jenis pelajar (termasuk
pelajar bermasalah pembelajaran) dalam bilik darjah yang sama, bukannya
mengasingkan mereka mengikut kebolehan pembelajaran mereka. Dalam
bilik darjah aliran perdana, semua pelajar, tanpa mengira tahap kebolehan
belajar bersama dalam bilik darjah yang sama. Tujuan pengarusperdanaan
adalah untuk memberi setiap pelajar pengalaman bilik darjah yang tipikal.
Guru perlu dilatih untuk menggunakan kaedah pengajaran yang
menyediakan perkara yang berbeza untuk pelajar yang berbeza,
memastikan ada sesuatu untuk semua orang. Pelajar boleh dibahagikan
kepada kumpulan dan dibekalkan dengan situasi pembelajaran yang
berbeza. Bilik darjah arus perdana mempunyai peralatan khusus dan bahan
pembelajaran di tangan. Sebagai contoh,
(d) Pencegahan Awal yang disasarkan kepada kanak-kanak kecil digalakkan
untuk mengurangkan ketidaksamaan prestasi akademik melalui gred.
Prasekolah dan tadika perlu dijadikan lebih mudah diakses oleh
kanak-kanak daripada latar belakang sosioekonomi yang lemah. Prasekolah
dan tadika harus bertujuan untuk membangunkan kemahiran bahasa dan
kecekapan sosial kanak-kanak yang kurang bernasib baik untuk membantu
mereka memasuki sekolah pada tahap yang sama dengan rakan sebaya
mereka yang lebih berfaedah. Sebagai contoh, di Amerika Syarikat Projek
Permulaan Utama bermula pada tahun 1965 menyediakan peluang
prasekolah dan tadika kepada berjuta-juta kanak-kanak kecil untuk
menyediakan mereka memasuki sistem sekolah utama.
200▶TOPIK 9 ISU DAN TREND KURIKULUM

● Empat cabaran utama yang dihadapi sistem pendidikan: zaman maklumat,

perubahan tempat kerja, media massa dan penyertaan dalam proses
demokrasi.

● Kurikulum yang dibezakan bertujuan untuk menyediakan peluang

pembelajaran yang sesuai untuk pelajar berbakat dan berbakat. Ia merupakan
falsafah pengajaran di mana guru mengubah suai pelajaran untuk memenuhi
keperluan, minat dan kebolehan pelajar yang berbakat dan berbakat.

● Pendidikan pampasan diperkenalkan berdasarkan andaian bahawa ramai

pelajar yang kurang bernasib baik dan perlu diberikan bantuan tambahan
dan program untuk "membayar pampasan" bagi keburukan. Dua strategi
yang biasa digunakan ialah: pengumpulan dan pengekalan.

Bertukar tempat kerja Zaman maklumat

Pendidikan pampasan Penyertaan dalam
● Pengarusperdanaan demokrasi Sekolah
● Pengekalan peribadi
● Mengelompokka Peranan media massa
n kurikulum Dibezakan
 TOPIK 9 KURIKULUM ISU DAN TREND◀201

Alistair, R. (200). Kurikulum: Pembinaan dan kritikan. London: Falmer Press.

Bab 1: Apakah kurikulum? [Terdapat di eBrary].
Woods, RN (1989). Pengenalan kepada falsafah pendidikan. London: Routledge.
Bab 3: Teori Kurikulum [Terdapat di eBrary].
Ornstein, A., & Hunkins, F. (1998). Kurikulum: Asas, prinsip dan isu. Boston,
MA: Allyn & Bacon.
Bab 11: Isu dan trend kurikulum.
Sowell, E. (2000). Kurikulum: Pengenalan integratif. Upper Saddle River, NJ:
Prentice-Hall.
Bab 1: Gambaran keseluruhan proses dan produk kurikulum.
Cromwell, S. (1998). Sekolah masa depan. Dunia
Pendidikan.http://www.education-world.com/a_curr/curr0
46.shtml
Thornburg, DD (1998) Membaca masa depan. Sekolah Elektronik Dalam
Talian (Jun).www.electronic-school.com/0698f1.html