SAYUTI
EU
J
MN-7
i? • • .I
H. SAYUTI
ILMU ..
TA.JWID
LENGKAP
Qaidah bagaimana seharusnya membaca
Al-Quran dengan baik dan benar
,,,
'G;--'
Sangkala
www.tedisobandi.blogspot.co
m
Disusun oleh:
.$
,,,
' Q'
Sangkala
www.tedisobandi.blogspot.com
DAFTAR ISI
KATAPENGANTAR : : . v
PELAJARAN PENDAHULUAN.................................. 7
BAB I HUKUMNUN SUKUNDAN TANWIN......... 9
1. IDHAR HALQI .....•• : . 1' 0
2. IDGHOMBIGHUNNAH............................... 13
3. IDGHOMBILAGHUNNAH........a.a....... 15
4. IQLAB ;., :.; ....•.......... 17
5. IKHFAA' :...........................................•. ; ... .'... , ... 17
BAB II HUKUMMIMSUKUN......................a............ 25
1. IDHAR SYAFAWL............................................ 25
2. IKFFAA'SYAFAWI...................................... 29
3. IDGHOM MIMI .. : ~ , 30
iv
KATA PEYGAYTAR
Penyusun
V
[ILMU TAJWID PRAKTIS]
j
PELAJARAY PENDAHULUAY
1. ILMU TAJWID
Ilmu tajwid adalah : Imu yang digunakanuntuk mengetahui
kaidah dan caramembaca (membunyikan) huruf-hurufAl-
Qur'an secara baik dan benar.
2. TUJUANILMU TAJWID
Tujuanmempelajari ilmu tajwid adalah : Memelihara bacaan
Al• Qur'an dari kesalahan dan perubahan serta memelihara
lisan (mulut) dari kesalahan membaca.
3. YANG TERUTAMA DIBAHAS ATAU DIPELAJARI
DALAM ILMU TAJWID
Hal yang palingpenting dipelajari dalam ilmu tajwid yaitu :
Huruf• hurufhijaiyah, dalam bermacam-macam harakah
(barisnya) serta dalam bermacam-macam hubungan.
4. HUKUM MEMPELAJARI ILMU TA.JWID
Mempelajari ilmu tajwid hukumnya FardluKifayah,
sedangkan membaca Al-Qur'an dengan baik sesuai dengan
ilmu tajwid hukumnya Fardlu 'Ain.
5. HURUF-H-URUF HIJAI. YAH YANG MENJADI
PEM• BAHASAN DALAM ILMU TAJWID
Huruf-hurufjaihyahiyang dibahasdalam ilmutajwid
adalah sebagai
berikut: · •
ILMU TAJWID PRAKTIS
7
.
\ (Alif) ) (Za') (o0
% . (Ba') _ (Sin) ±) (a9
e"» (Ta') _ (8yin)
d (am)
2 (Dal)
"A» @ y (LamAlif)
2
. (Dal) ?_(o» ¢ (Hamzah )
) (Ro') e (Fa') eS (aa')
i
. BAB I
o
DAY TAYWIY (° )
~
i,
2. IDGHOM BIGHUNNAH
4. IQLAAB
5. IKHFAA'
ILMU TAJWID PRAKTIS
9
1. IDHARHALQI
i55!
IDHAR artinya: menjelaskan.
HALQI berasal dari kata " HALQ" artinya: tenggorokan.
Hukum bacaan disebut IDHAR HALQI, yakni apabila
nun
. ? g
sukun ()) atau tanwin( -)bertemu dengan salah satu
huruf-hurufqi. Hal
Huruf-hurufHalqi ada 6, yaitu :
CK@@s (amah,ha»',haa',ho', 'ain, ehoi)
8
Contoh:
,,
bertemu
,, e
2 is
0
dibaca MIN
HUM
d teem 9 o!
0
ya; dibaca WATUN HITUUN A
.»
) bertemu
o .°%
;2
u bertemu0
7 ,,,,,_\
KHOLFIHIM
dibaca MIN
o
) bertemu dibaca
. AN
~
_>
.
d3a~
J o
dibaca FASAYUN GHIDLU•
- UNA
10 ILMU TAJWID
PRAKTIS
:::
bertemu
harus dibacadengan jelas 'ADZAABAN ALIIMAN
-as» » 15
harus dibaca denganjelas KULLAN HADAINAA
~. -
- bertemu ( :
- betemu {'
< ?
o .< !
~-Ass.l'
harus dibaca denganjelas SYUHAAD ATAN 'INDAHUU
~ ,,,, ? ,,,,,
- bertemu
:::
harus dibaca denganjelas HAASIDIN IDZAA HASADA
.
- bertemu . A -A ,~lc
¢ o
~
:::
harus dibaca denganjelas 'ILMIN HUDAN
c= ~•r,/~·. ·
bertemu
:::
"? d
harus dibacadenganjelas BI'IJLIN HANIIDZIN
-hm
harusdibaca
r
denganjelas SYAI-IN KHOLAQOHUU
gl
{y
-am ;· ¢.
,
·:
'lle"
f
harus dibaca denganjelas 'ADZAABIN GHOLIIDHIN
-am • {31"
harus dibaca denganjelas 'ADZAAB UN ALIIMUN
o 1?
5A4g.9
%
- bertemu A .
'
°°
9l.9·"
" bertemu t
±7
harus dibaca dengan jelas GHOFUURUN HALIIMUN
s
z
-?¢
" bate s,
harus dibacadengan jelas KARR OTUN KHOOSIROTUN
"tam &·%+i:;
harus dibaca dengan jelas SAWAA-UN 'ALAIHIM ·
" bertemu
. .
t. ...
harus dibaca dengan jelas AJRUN GHOIRU
%25l+5!
9
Contoh:
0,
bentemu eS : r
@
bertemu d
dibaca LANNASHBIRO 'ALAA
- _
2J »
,,,, 5 °
0
bertemu ?
dibaca MIMMITSLIHII tidak boleh MIN MITSLIHII
0 .1%°
'
bertemu
;;.
dibaca MIWWALIYYIN tidak boleh MIN
WALIYYIN
ILMU TAJWID PRAKTIS
13
-- bertemu C S .
dibaca KHOIROYYAROHUU
b
- ertemu
dibaca 'IDHOOMANNAHIROTAN
-tam ;
dibaca MATSALAMMAAB A'UUDLOTAN
,153
i'
-+
- bertemu 5$S
' N; ......... AA
:
dibaca
MATSALAWWANASIYA
- bentemu eS : :? ,zz;%
= = e?
t
dibaca WASHIYYATIYYUUSHIIN
? ?
_ bertemu
- dibaca ILAA SYAIINNUKURIN
, d
,~,. . . ,,.,
- bertemu .°
dibaca QORNIMMAKKANN AAHUM
'
bi
,...... ......
"seem S . : e[ °
?0
3,It
" e
' ) $s.' '
9$
dibacaHAYAATUYYAAUULILALBAAB
14 ILMU TAJWID PRAKTIS
J o"@
" beremu d : z;) -
dibaca HITHTHO~TUNNAGHFIRULAKUM
(J ..
- bertemu °
dibaca WA-AJLUMMUSAMMAN
(J / . .
bertem u 3J i·<4o :% %
dibaca MUTHOHHAROTUWWAHUM
Akan tetapi, apabila nun sukun atautanwin bertemu
dengan salah satu dari hurufyang empattersebut di atas di dalam
perka- sat
taan (kalimat), maka bukanlah bacaan IDGHOM ( tidak
dibaca sebagaiIDGHOM)dan tidak di tasydidkan, bahkan harus
dibaca dengan terang dan jelas atau IDHAR ( \ll)
Hukum bacaannya disebut IDHAR WAJIB
(c_hill)
Contoh:
,eJ :
el ... harus dibaca BUNYAANUN tidak boleh
BUYAAYNUN
IJ
dlgi harus dibaca QINAAWNUN tidak boleh
QIWWAANUN
L i J
harusdibaca DUNYAAtidak boleh DUYYAA
3. IDGHOM BILAGHUNNAH
·? 4<.3
.S. +
·Ulz
IDGHOM artinya : memasukkan atau mentasydidkan.
BILAGHUNNAH artinya: dengan tidak
mendengung.
ILMU TAJWID PRAKTIS
15
••11 1[
Hukum bacaan disebut IDGHOM BILAGHUNNAH, yakni
u)
-
0
apabila nun sukun ( atau .) bertemu dengan
tanwin(-
) (am) dan ) (ro°)
Cara membacanya yaitu dengan meng-idghomkan nun atau
- tanwin pada LAM dan RO' , tetapi tanpa mendengung.
Contoh; ,¢ ·,
«a» J ,53$
dibaca WALAAKILLAAYA'LAMUUNA
0
bertemu )
dibaca MIRROBBIHIM
" betemu
dibaca RIZQOLLAKUM
- bees L=J1'5
~
)
dibaca TAWWAABARROHIIMAN
- haem J ·
}
z yJ L, y \l'
+
dibaca DHULUMAATILLAAYUBSHIRUUNA
.,, ....
-him » [1;
dibaca TSAMAROTIR RIZQOO
< bentemu d
dibaca KHOIRULLAKUM
¢ ' 4 0 %o·
, ....
--- bertemu ) ·±?
dibaca GHOFUURURROHIIMUN
t. l,,,.
IQLAAB artinya : menukar atau mengganti
Hukum bacaan disebut IQLAAB, yakni apabila nun
sukun())
· • ¢9
atau tanwin ( )bertemu dengan huruf -' (ba?).
Cara membacanya adalah dengan menyuarakanhurufnun
atau tanwin menjadi suara \ ( mim ), dengan merapatkan
dua bibir serta mendengung.
0
Contoh:
~ beremu -
dibaca MIMBA'DIMAA
.
L•-~
;:,
-- bertemu
dibacaABADAMBIMAA
5. IKHFAA'
"e·lb?Peri>>z
(ta', tsa',jim, dal, dzal, za', sin, syin, shod, dlod, tho',
dho',fa', qof, kaf)
Caramembacanya adalah suara nun maupun tanwin masih tetap
terdengar tetapi samar antara idhar dan idghom, lagipula
terns bersambung dengan makhroj hurufya,
sebheinrgigkauketdnengarannya
berbunyi seperti "NG" jika bertemu(2) e k j. )
mirip suara "NY" dan "NG" jika bertemu(_ e 2 »)
ada kalanya seperti "NY" jika bertemu()
0
Contoh:
0
bertemu e
dibaca ANNTAS-
ALUU
,/
; o
e
0
d bertemu ~r,,,,-.
-'~
dibaca MINYNGTSAMARIHII
~
0
beremu
dibaca MINYJUU'IN
;
18 ILMU TAJWID PRAKTIS
0
bertemu .2
vaam»
dibaca 'INNDALLAAHI
>
i
>
J
'
dibaca WAMINGYDZUNRRIYATII.
0
bertemu
.
J
dibacaANGZALNAAILAIKA
0
d bertemu
· dibaca MAN YNGSAFIHA
r,
·( " :
d
Ibetemu} ? !> U
/
dibaca MINYNGSYA'AAIRILLAAHI
=. 3$5;5%
dibaca WALAAHUM YUNNSHORUUNA
r,
d bertemu _? :
dibaca MANNDLUUDIN
o
bertemu he
dibaca ANNTHOHHIROO
0
u bertemu ' :
dibaca YUNGDHORUUNA
) bertemu J
dibaca MINGQOBLU
0
d bertemu 2)
dibaca
INGKUNTUM 3y0 <
-- beemu c> :
~;l:5ls,,,,
dibaca FARIIQONNTAQTULUUNA
-- bertemu e»
dibaca JAMII' ANYNGTSUMMA
. ,,,,, ~,,,,,
• <•lL:
- bertemu @ ''
·j°
dibaca QOUMANYJABBAARIINA
." bertemu
dibaca YATIIMANYNGDZAAMA QROBATIN
' .
bertemu •, . I ·.,t<
• \ \ r, - -::. ,,,- o. ..•
::=:,
- ) ·la))1.3 7028
- • «'
dibaca FATUSHBIHA SHO'IIDANGZALAQON
20 ILMU TAJWID
PRAKTIS
~
r
.
- bertemu
dibaca SALAAMANYNGSALAAMAN
,,,,, ~..-:,,,,,
=
. ...:.. bertemu . JJ_• :· . [?y
~
[ -u--
i.A.J""'--' ±u
·
dibaca 'ADZAABANYNGSYADIIDAN
-< bertemu _° :
dibaca 'ADZAABANNSHO'ADAN
« ,
- betemu ? : Lii,ell-ls
dibaca 'ADZAABANNDLl'FAN
" bertemu le
dibaca HALAALANNTHOYYIBAN
<g;
--bertemu )
\. .
A
dibaca MATSALANGDHOLLA
- bertemu :
dibaca DIINANGFALAN
bertemu
dibaca TSAMANANGQOLIILAN
-r betemu 2)
dibaca QOUMANGKAFARUU
-- bertemu '>
dibaca MINNTUROOBINYGTSUMMA
;
\
!
e,, '
%<
haem l>ipk
-. :
@
dibacaLIKULLINYJA'ALNAA
bertemu
(J \ ,,~J
e
~ -
dibaca WALIKULLINNDAROJAATUN
· ·
dibaca DHILLINYNGDZII TSALAATSI
/
• Io<~/ I!.
- bertemu ) 29)
G/ 'd•
L
dibaca FAAKIHATINGZA"UJAANI
•
- bentemu
z
.
; ,2 >
dibaca KALIMATINYNGSAWAA
z
,)
-
~ bertemu f
dibaca NAFSINYNGSYAI-AN
bertemu o : .le.ks\a'
G/ "
dibaca MIMMAA-INNSHODIIDIN
- / /
,i' !
a
dibaca SYAI-INNDLOORIN
22 ILMU TAJWID
PRAKTIS
J
~
bertemu l [\ e»}.»
l
·
dibaca SAMAAWAATINNTHIBAAQON
- ham >
15J;
dibaca QOUMINGDHOLAMUU
- bertemu es
}
zllll;_b,,» Lb G
dibaca MINYNGS YAI-INGFKINN ALLAHAA
,,,,. ,,; ,,,,.
<-
.
h am» •
naca BITA TINAGOBIBLAT7
bu 4 3;5 [L
7
dibaca DLOLAALINGKABIIRIN
>>
ertemu ..
« )
l
(
e•;l+e) "
" betemu e"»
·
dibaca SYIHAABUNYNGTSAAQIBUN
" bertemIL %±
='
dibaca FIIHAA 'AINUNYJAARIYATUN
"mow s ·¢l>';
dibaca 'AZIIZUNNYNGDZUNTIQOOMIN
•
benema r
dibaca FAUJUNYNGSAALAHUM
;:
"@°
r.
g
-- bertemu
±
-l-}el.As 9%
dibaca 'ADZAABUNYNGSYADIIDUN
o
°
-- bertemu
sl~es,2
dibaca BAQOROTUNNSHOFROO-U
" y )
-(9- bertemu c•f L ;'j
f ."
: eo• 2"
dibaca DZURRIYATUNNDLU'AF~A
1, / u;·
.
¢
,
.
'? i °
(J . . .J (J .....
"
--- bertemu r
e )\
• o \ y
. dibaca QOUMUNNTHOOGHUUN A
-tow>
dibaca 'UMYUNGFAHUM
Ki~
" tertem)u 3
-%»
dibaca UMMATUNGQODKHOLAT
4 i1 53,
dibaca 'ASYAROTUNGKAAMI LATUN
..
,I
'
Hukum-hukum bacaan mim sukun ada 3 macam :
Gs, ill )
" o
1. IDHARSYAFAwI (
/ ..
2. IKHFAA'SYAFAwI
"
(Gs si t?ll)
"
3. IDGHOM MIMI
1. IDHAR SYAFAWI
? 0
..
bertemu e)
~. bertemu e : . " ·f
s'H:'% - 5¥ J . j
~
0
bertemu t ?
<· -;
harus dibaca RU-UUSAKUM-HATTAA
~
0
bertemu c: '
]
.K
harus dibacaLAKUM-KHOTHOOYAAKUM
is ;';<
harus dibaca LAKUM-DIINUKUM
< }
? bertemu 5>;gk3-
¢
/.
harus dibaca MIN KHOLFIHIM-
DZURRIYYATAN
' . :
. ?
bertemu
· ':1· 0 J /_ O O •
)
harus dibaca FIIHIM-ROSUULAN
26 ILMU TAJWID
PRAKTIS
0
)
.
• bertemu
harus dibaca ILLAA ROM-ZAN
; nm •
harus dibaca AIDIIHIM-SADDAN
1a,~l•
~
. bertemu _? . _ '-°
harus dibaca 'ALAIKUM-SYAHIIDAN
0
j bertemu °:
harus dibaca 'ALAIHIM-SHOLAWAATUN
~ betemu ? :
harus dibaca ANTUM-DLOROBTUM.
~. beemu L>
lf.,5';gsde
harus dibaca 'ALAIHIM-THOIRON
;am &·~;'±r
harus dibaca LAMASAKHNAAHUM -' ALAA
¢9 .
• bertemu eP
harus dibaca BIROBBIKUM-FASMA'UUNI
?4-5,'.3°l
4
~.
bertemu
harus dibaca QULUUBAHUM-QOOSIYATAN
~ beremu ±
; hen
• 5• l,} ; ]••
harus dibaca IIMAANIKUM-KUFFAARON
harus dibaca ILAIKUM-LAMURSALUUNA
? bertemu d
harus dibaca LAHUM-NASHIIBUN
~ bertemu 9
0
? bertemu
z
A :
--."y
¢'j';@;'y@·';'
. .
ham s ·v5#-,s'
harus dibaca ILAAAHLIHIM-YARJI'UUNA
28 ILMU TAJWID
PRAKTIS
I
2. IKHFAA' SYAFAWI
Contoh:
;h
harus dibaca SABAQOKUMMBIHAA
l1-.
% baemu ·£,53,5l,'5
< .
u.
~
0
bertemu
harus dibaca WALAYA' TIYANNAHUMMBAGHTATAN
~
0
bertemu
u .
harus dibaca BA'DLUKUMMBA'DLON
ILMU TAJWID PRAKTIS
29
3. IDGHOM MIMI
e5}ll},,ill
,o $"
; haems ;
harus dibaca FAIDZAAHUMMUDHLIMUUNA
• <
# betemu ? C ±5,"if )
harus dibaca INGKUNNTUMMU'MINIINA
eon
J o
¢ ·,o3[°¢ · \
~ 7 bertemu ?
harus dibaca WAANNTUMMUSLIMUUNA
<1.3%3
0
·.bertemu e-A7¢i
harus dibaca WAHUMMUHTADUUNA
? teams 3,:;'
f \ '
hams dibaca LAHUMMASYAUUFIIHI
30 ILMU TAJWID
PRAKTIS
BAB III
(°& )
Apabila adamim yang bertasydid ( ) dan nun yang
?"' bertasydid
()), maka dibaca dengan mendengung dan disebut dengan bacaan
GHUNNAH (Zic
o
).
GHUNNAH artinya : mendengung (di pangkal hidung).
Jadi cara membacanya dengan mendengungkan huruf mim
dan nun bertasydid di pangkal hidung selama2 - 3 harokat.
Contoh:
a !
kl
harus dibaca TSUMMA (dengan mendengung)
F
•
¢ tidak boleh di baca TSUMA
.,,.
¢
¢
A +·4 harus dibaca UMMATUN (dengan mendengung)
tidak boleh di baca UMATUN
.;,
¢
; harus dibaca MIMMA (dengan mendengung)
tidak boleh di baca MIMA
c"' )
@i harus dibacaANNAARI (dengan mendengung)
/
tidak boleh di bacaANAARI
. ".' @l hams dibacaAAMANNAA(denganmendengung)
u tidak boleh di bacaAAMANAA
"'
%. I harus dibacaALJANNATI (dengan
mendengung)
~ tidak boleh di bacaALJANATI
ILMU TAJWID PRAKTIS ---------
31
.BAE IV
MACAM-MACAM IDGHOM
l. IDGHOM MUTAMAATSILAIN
e.» bertemu
0
e'
2 bertemu .2
harus dibaca WAQODDAKHOLUU
o
• bertemu
hams dibaca IDZDZAHABA
& am &
0
benemu J
J harus dibacaALAMAQULLAKA
0.
-·,3 1° 0 ·( ¢
? e s} " ? '
~ bertemu
¢
'
bertemu [ ·.°G ?
og° '
harus dibaca MINNAF'IHIMA
ILMU TAJWID PRAKTIS
33
Yang terkecuali:
Dari kaidah ldghom Mutaamatsilain ini ada kecualinya, yakni
: Apabila ada :
huruf WAU SUKUN (9 )bertemu dengan WAU(9 )
·
0
huruf YA' SUKUN ( S bertemu dengan YA'( .-
)
Maka membacanya tidak boleh di ldghomkan
(dimasukkan) dalam hurufyang kedua, tetapi harus dibaca
panjang atau MAD sebagaimana mestinnya.
Contoh:
·-
0
} bertemu ) 5\%.1
3 ' -',e 55
dibaca WAM AADLO O 'UUW AMA
am !
dibaca ISHBIRUUWASHOOBIRUU
9 0
bertemu i$1,a
dibacaAAMANUUWA' AMILUU
e eS
0
bertemu
S dibaca FIIYAUMIN
2. IDGHOM MUTAJAANISAIN
_·71}33?31
34 ILMU TAJWID
PRAKTIS
Hukum bacaan disebut IDGHOM MUTAJAANIS AIN, yakni
apabila ada suatu hurufyang sukun berhadapan dengan
hurufyang berharakat, kedua-duanya itu sama makhrojnyatapi
lain sifatnya.
Huruf-hurufyang sama makhrojnya tapi lain sifatnya yaitu,
misal•
nya:
TA' SUKUN (>) bertemu dengan
THO(l) TA SUKUN (») bertemu
0
dengan DAL( )
. . ·,0 . .
bertemu dengan
THO SUKUN (J> TA'
(c»)
bertemu
hams dibacaATSQOLADDA' AWALLAAHA
0
• bertemu e)
bemu J)Ji
9
)
3. IDGHOM MUTAQOORIBAIN
•
> 3L
• 231
'
•
S2
· ?">
IDGHOM artinya: memasukkan atau mentasydidkan.
MUTAQOORIBAIN artinya: duahurufyang berdekatan.
Hukum bacaandisebut IDGHOM MUTAQOORIBAIN,
yakni
apabila ada hurufbersukun bertemu dengan hurufyang berharokat
kedua hurufitu berdekatan makhroj dan sifatnya.
Caramembacanya adalahdengan memasukkan atau mentasydid•
kan hurufpertama pada hurufyang kedua.
Huruf-hurufyang samamakhrojnya tapi lain sifatnya yaitu, misal•
nya:
0
e bertemu e)
harus dibaca KADZDZABATSTSAMUUD U
. els?
'0 o p
e bertemu .2
harus dibaca YALHADZDZAALIKA
b.etemu 5) «·&.
{~±k: harus dibaca
NAKHLUKKUM
ILMU TAJWID PRAKTIS
37
BABV
s)
o
.
sehingga perkataan tersebut menjadi MA'RIFAT ( ~_s
AL(_l) ada yang dibaca terang danjelas atau
diIDHARkan bila berhadapan denganhuruf-huruftertentu,
adapula AL(I)
yang bunyinya dihilangkan/tidak diucapkan melainkan di IDGHOM•
kan pada hurufberikutnya.
1. IDHAR QOMARIYAH
- <:.,\o y
0
2-°j'¢?'
/
»s t&"c&'
(alif, ba', ghoin, haa', jim, kaf,wau, kho', fa', 'ain, qof, ya',
mim, ha')
HurufQOMARIYAH terk.umpul dalam kalimat:
Contoh:
l bertemu
harus dibacaAL-ANHAARU
dl bertemu
harus dibacaAL-BAATHILU
ham :#
harus dibacaAL-GHONIYYU
dleaam C = l 9 •
l bertemu <.,,),,. l
harus dibaca AL-KITAABA ..
!teem 3•
-
5$;],,,,.j)
harus dibaca AL-WAARITSUUNA
c
.
:.
l bertemu
-
·" >
harus dibaca AL-KHOOSYFIINA
_l bertemu 8 ,,,,.
harus dibaca AL-FADLLI
J \ berteniu
_l
harus dibaca
AL-'ADZAABI
bertemu J:
harus dibaca AL-QIYAAMATI
..5 l ., .
lane es il D
l bertemu
harus dibaca AL-MUHSINIINA
'eremu A.
harus dibaca AL-HAAKUMU
40 ILMU TAJWID
PRAKTIS
2. IDGHOM SYAMSIYAH
(ta', tsa', dal, dzal, ro', za', sin, syin, shod, dlod, tho', dho',
nun lam,
)
Karena LaamTa' riefitu diumpamakan bintang,
danhurufitudium•
pamakan matahari. Bintang bila bertemu dengan matahari di
siang hari, bintangnya sirna, hilang, tidak nampakjelas
kelihatan. Oleh
sebab ituAlifLam (AL-nya) tak terbaca, sirna, hilang. Cara
memba•
canya dengan mengidghomkan/mentasydidkan pada
hurufhijaiyah, sehingga alifdan lam
meskipuntulisannya ada.
(J [)
tidak terbaca
Contoh:
lbertemu e»
hams dibacaATTAWWAABU
lbertemu e»
harus dibacaATSTSAMAROOTI
cl bertemu $
harus dibaca ADZDZILLATU
. i_
l
i
harus dibacaARROHIIMU
l bertemu J gt
'
l bertemu )
. !
1
Ae
•.<1_·..
l,,
"
harus dibacaAZZAKAATA 1
·_,_.\
_ < .' ,
' ',
[
dl betemu •
f
tk%
•I .:
l
harus dibacaASSALWAA gE
,,,,,,,,, 4%
l c? . ~
»
keen •
ssll
harus
Z
dibacaASYSYAHAADATA
l bertemu _P :
harus dibacaASHSHOLAATA
- a
lbeemu ? : l,all
harus dibaca ADLDLORROO-A•
J ) bertemu
/
kI L • "2
: '~h\\
2>
harus dibaca ATHTHOYYIBI
harus dibacaALLAA'INUUNA
dl bertemu d
harus dibaca ANNASHOOROO
'
,
,,
TIPIS DAY TEBAL ,:{ '.
·(
? -"
8
-°a) 0
5
y
-",,,,~,,
(
%
;ls"7 ).
·
ej
Sedangkan huruf RO' ada yang boleh keduanya, dibaca
tipis maupun dibaca tebal.
hams dibacaWALAUSYAA-ALLAAHU
· ·. }
- bertemu ll : 2ll
bl
hams dibacaANNALLAAHA
I
'1 ».s
. .~
--bertemu bl :
--beenu
.
harus dibaca HADAANALLAAHU
lf : 2lit
}
--:bertemu ll : a
.ll;
}'
Fl ,,,,
hams dibacaZIINATALLAAHI
·~
-- bertemu all :
hams dibaca DZAHABALLAAHU
~
-- bertemu 4l) :
-
hams dibaca SYAHIDALLAAHU
I
-haem 4l).
al>5
hams dibaca ROHMATALLAAHI
--tenemu
•
ll:
2l,a5h
harus dibaca
WATTAQULLAAHA
.
1 beremu ll :
3l,)-
harus dibaca ROSlTTJLULLAAHI
I». 1
,
-tam»
F
v
harus dibacaALLA'NATULLAAHI
A.°
-tam .I.
harus dibaca ROZAKUMULLAAHU
Contoh:
I
ll.e .' L
-"
ibaca
\
BIAAYAATILLAAHI
<18y)e·.s'2,•,a dibaca
MINDUUNILLAAHI
•
46 ILMU TAJWID PRAKTIS
• >
dibaca ALHAMDULILLAAHI
•
±L> dibacaARDLILLAAHI
Jr:.
• .l' 1
dibaca ROSULILLAAHI
dibaca BISMILLAAHI
°
2? dibaca 'INDILLAAHI
dibaca WALYATTAQILLAAHI
dibaca WAJHILLAAHI
Contoh:
dibaca QULA'UUDZU
;<3; 3 J.
aacLKUMDNUKUM
'kji•z ; dibacaLATUS-ALUNNA
dibaca WALIYADIINI
dibaca KHOOLIDIINA
3. RO' DIBACATEBAL
i.1%
HurufRO' harus dibaca tebal, yaitu apabila:
. ,;
A. RO'())berharokatFATHAH(-·
)atauFATHATAIN
(---) dan yang berharokat DLOMMAH (I) atau
DLOMMATAIN (-S).
48 ILMU TAJWID
PRAKTIS
Contoh:
dibaca RODLUUBI-AN
dibaca
WAMROATUHUU
dibacaARO-AITA dibaca
ANHAARON
dibaca NAARONYNGDZAATA
dibaca NAHAARON
dibaca
YADZKURUUNA
dibaca TUHBARUUNA
dibacaYUFATTARU 'ANHUM
dibaca GHOFUURUN
dibaca MUZDAJARUN
dibaca KHOIRUN
,>]l
0
e 2
dibaca
• '.7
.,,, )
j,
U
.,,,
Z s
e dibaca YARZUQU
el" f dibaca
DLOMMAH (--)y:
1
"Sl?•
dibacaADZKURKUM
?',
,
dibaca YURDLINA
ll,}
· ·
anaeaL.AMNALMURSALINA
-
,l~,5l\ ubaca AL-QUR-
AANI
~'. 1
dibaca TURJA'UUNA
50
" ILMU TAJWID
PRAKTIS
C. RO SUKUN(),sedangkan
0 ·
hurufyang
·
sebelumnya ber•
harokat KASROH ), tetapi kasroh itu bukan asli dari
(-,,,-,,
asal perkataan Arab.
Contoh:
9
',) dibaca IRITUU
" dibacaIRTADLOO
s-'
·.- e]
dibaca IRHAMNAA
dibaca IRMII
dibaca IRKABUU
0 '
D. RO' SUK.UN ( ) ) danhurufsebelumnya berharokat KAS•
ROH ) asli, tetapi setelah hurufRO' berupa huruf IS•
/
(-,,,-,,
TTLAA' (} 1) yang tidak berharokat kasroh.
,; '
[:,,,,
ISTI'LAA' artinya: meninggi atau berat. ·
HurufIsti'laa' yaitu hurufketika diucapkan lidahnaik
terang•
kat ke atas langit-langit
mulut. Huruf-hurufnya
adalah :
kg?et
(Kho', Shod, Dlod, Ghoin, Tho', Qof, dan Dho')
Huruf-hurufISTTLAA itu terkumpul dalam suatu kalimat:
ILMU TAJWID PRAKTIS
51
Contoh:
dibaca QIRSHUN
dibaca QIRTHOOSUN
dibaca MIRSHOOD AN
?ji
@
dibaca FIRQATUN
555,0%
·
RO ()yang harus dibaea tipis(sf ). yait:
dibaca ANNUURI
dibaca LANUKHRIJANNAKUM
dibaca ARINALLADZIINA
dibaca 'ARIIDLIN
dibaca WANNAHAARI
dibaca RIJAALUN
·
B. RO())yang sebelumnya terdapat YA' SUKUN (S 0
) 4 •
Contoh:
dibaca AFAGHOIRO•
dibaca BASHIIRUN
a
;S
·
«a«ea KBIAHRON
0
C. RO SUKUN() yang hurufsebelumnya berharokat
KASROH (--) yang asli, tetapi yang sesudahnya bukan
huruf ISTTLAA'.
Contoh:
~} 9 •o8
dibaca TUNYNGDIRHUM
dibaca FABASYSYIRHUM
i9 %
dibaca MIRYATIN
. ?1
dibaca FIR'AUNA
dibaca WADZAKKRIHUM
5. RO'DIBACATIPISATAUTEBAL
ii414ii4% /
e; ibaca FIROIN
e£ ¢
dibaea 'IRDLUN
_ oz>
q
dibaca HIRSHUN
>
¢9
Rs dibaca FIRQOTUN •
dibaca QIRTHOOSUN
$ ·t..~:..··
9 so <
. l s dibaca FAL-YA'BUDU
~-.~-i~ " I
dibaca FA-AL-HAMAHAA
0
[ls dibaca QULNAA
2. Harus
0
dibacaIDGHOM
.
dan
,
ditasydidkan
.
bila LAM SUKUN
.
j an»e» oRRoBB1
#@ 'liaea QULLAHUM
$< 6
«aanal~da
SUKUN
Contoh:
dibacaBARROBBUKUM
dibaca
QOLQOLAH
0 o
( lil )
QOLQOLAH(
0
Zl_ ls )
artinya goncangan atau
pantulan suara dengan tiba-tiba sehingga terdengar suara
membalik atau terdengar getaran suara.
Huruf-hurufqolqolah adalah :
·b
(QOF, THO', BAA', JIM dan DAL)
terkumpul dalam kalimat :
.k-.e
'.2·5 ~,,
(QOTHBU JADIN)
> o
silil5
¢
1. QOLQ0LAH SHUGHRO ( ~
;s-t-
,// t ,
)
.
/
2. QOLQOLAH KUBRO ( es zl il )
1. QOLQOLAH SHUGHRO
Contoh:
0
l
0
~:
(;s & rbaca
" )
~ ,
2 2.5
°
dibaca TAQROBUUNA
dibaca SYATHROHUU
,'. ieaca
FAWAS.ATHAN.A
ji anaea YIM'U
'-.
0
'
;%,15 aaea
KA$ABTUM
la
0 1 /
/. /·
dibaca SHIB' ATALLAAHI
-ls
0
baca QIBLATIHIM
5-
0
·1;2,
'@? dibaca WAJHAKA
<
. 0
" o
ibaca KHOROJTA
: eo..S7o '
/
d
dibaca TAJRII
7
0
2 dibaca YAD'UU
0 0
:J
. &-\ dibaca BISHIDQIHIM
2. QOLQOLAH KUBRO
J
"--"· dibaca FAJJI 'AMIIQ
J dibacaZAFIRUWWASYAHI
ha dibaca SYAI-IMMUHIITH
60 ILMU TAJWID
PRAKTIS
o ± !
) ol 5 ; dibacaFAYA-USUNGQUNUUTH
<
sj5
$
- dibaca TAQWALQULUUB
.
»
L
< :Oea - ) dibaca ISHAAQO YA'QUUB
%
o <
3
C H" dlaeazAUnMMB.AH
9=
.
io"
zf,el "
> rt»ea DzIL.BUARAUTUJ
C , .,
0•
daea MnNGrURUuJ
C
ol,,[ taca MAA
YURIID
oll5
«a WAADUWWATSAMUD
> .0 355th, «aea
WARRUKKT1SSUJUUD
=5
l.
J /
o
dibaca INNAHUU LAA YUHIBBU
5Yul ' .
~
l s4??
//
,,,,,
·
.
Semua ha' dlomir ini dibaca panjang dua ketukan, kecuali : '
~,,,;,,
4Zll dibacaFA-ALQIHI
J
4 dibaca YURDLIHI
,,.
,),,, dibaca ARJIHI
»
-- bertemu
o • e,.°¢<
9
harus dibaca YASTABSYIRUUNA
- benemu j <.2.·
3,5l
harus dibacaANNTAKUUNA
o
-' bertemu J
harusdibaca WAYAQDZIFUUNA
y3
'
0
bertemu
)
;5J
harus dibaca UJUUROKUM
+~
}$
0
-' bertemu
J
harus dibaca WAQUULUULAHUM
b,.,,
ertemu
2 •> 5
harus dibaca LAAYUDLII'U
64 ILMU TAJWID
PRAKTIS
bertem u
/
#p-
>
harus dibaca FIi SABIILILLAAHI
- -Ki
bertemu
harus dibaca JA'ALNAALAKUM
·
<4;:
-- bertemu [
ju.k0
-- bertemu ]
harus dibacaAMWAALAHUM
- bertemu
harus dibacaAMWAALIKUM
-
....
bertemu
.
• ;5 l2 k w e
.
c ·7 dibaca MINHULMAAAAA-U
\»
°
"
li, »aca SHOFRO0000-
7i
st9 dibacaDUAAAAA-AN
ii s
c > dibaca
MAYYASYAAAAA-U
9
r'%. dibaca
FABAAAAA-U
[¢ 2 . ] itaca AHYAAA.AA-UN
21 itaca SAWAAAAA-UN
-/ ,,
- ~S' ~ ,:}\ l %/
e~ .:;. \
\A "
e J
dibacaSYUHADAAAAA-A
dibacaAAMANASSU
FAHAAAAA-U dibaca WALAUSYAAAAA-A
?·"L>" L
MAD artinya:
panjang. JAIZ artinya:
boleh.
Contoh :
dibaca FIIHAAAAA-ABADAN
dibaca BIMAAAAA-UNGZILA
dibaca WAMAAAAA-UNGZILA
dibaca
DZURRIYATYINAAAAA-
UM•
MATAN
HUKKAAMI
ls]
/.
;y
.
MAD artinya: panjang. LAZIM
artinya : pasti. MUTSAQQOL
artinya : diberatkan.
KILMI berasal dari kata KALIMAH artinya : kata/kalimat.
Hukum bacaan disebut MAD LAZIM MUTSAQQOL KILMI
Contoh:
~
;/Lall taea UMUDLDLOOOOOOLLUUN
!-I
i
3- · .
ILLADLD
2\)l,\
]
1
3) Lall
<.•
dibaca
LOOOO
dibaca JAAAAA-
OOLLUiN
ATITHTHO00000• MMATU
<\al)l3
o
dibaca FIS'SIL.MI K FATAN
AA
]' I harusdibaca.AL-AAAAAANA
6. MAD LAYYIN
•
Contoh:
dibaca"ALAIKUM
ek' dibacaILAIKA
M
l ditaea YADAIHAA
ILMU TAJWID PRAKTIS
69
dibaca FATAMA NN AWU LMA UTA
dibaca FAUQOKUM
»'
" dibaca YAUMA
~,,,,
Us%s dibaca QOUMAN
s
K sdibaca TAUBATUHUM
a
o 0
Contoh:
dibacaAAYAATIHII LA'
QOOLUU ·
~·' «=isLAKUN-
dibaea WAROHMATUHUU
' y •
-· 0 ls % dibaca WA'ADDADAHUU
YAHSIBU NTUM
· ,_,
h
72 ILMU TAJWID
PRAKTIS
Contoh:
dibaca YADAIHI
dibaca WAJHU
dibaca 'ALAIHI
dibaca FIIHI
$ 9<
o
O
dibacaAKHUUHU
°
• \
{~t
Contoh:
10. MAD'IWADL
Contoh:
dibacaAKLALLAMMAA
•• •
[ 5 5\ 53 ibaca DAKKANNDAKKAA
< ·
A. dibacaHAJRONYJAMIILAA
J'
sZ l ·
A°
? ,,,,. ,,,,. ,,,,. .
l?\
o
ibaca NAHAA TAFJIIROO
Contoh:
dibaca UUTUU
dibaca IITUUNII
dibaca AADAMA
dibaca IIMAANU
dibacaAATUU
dibaca UUTIYA
f ·-:]
3
.·. ·]9
. asalnya : 0.o{\
ejil e:
el
s} 52
asalnya ell
9 9 o
l /
asalnya la51
, ·£ .
} 32£
y
[ z-]
asalnya
1!
! »
°] .±\
(J,J
asalnya e
Keterangan: '9
";
~;
l
.o o
y2,
%1 (aatuu)
» %
=\l (a'damu)kemudian »ll (aadamu)
\ »} \
e
l''
ditulis (aadamu)
s! !
b. Hamzah kedua pada kata ')& diganti dengan l
hurufMAD yang sesuai yaitu hurufWAU SUKUN(9
0
).
sehinggamenjadi: .
% ! »!
)55 5 l ('tu)kemudian l3%53) (utu)
>
(uutuu)
5
0 'i
(u'tiya) kemudian
!
2; _!
(uutiya)
ditulis Na»
c. Hamzah kedua pada kata y>'lo
& l5] 9
diganti
dengan hurufMAD yang sesuai yaitu hurufYAA' SUKUN
(&. S), sehingga menjadi
0
:
Jo
';. .: . · .. ff:,
9
e··7/•¢]
('tuuni)
kemudian
ditulis J
:-\] @uni)
j
(tuuni)
dls\
9 0
Contoh:
=
dibaca THOOHAA
dibaca THOOSIIN
~k°,a
.1z dan sesudah MAD terdapat suara hurufmati
yang diidghomkan atau a, ydidkan. ?
Contoh:
dibacaALIFLAAAAAAMMillIIIM
dibacaALIFLAAAAAAMMIIIIIIMSHOOOOOOD
dibaca THOOSIIIIIIMMIIIIIIM
dibacaALIFLAAAAAAMMIIIIIIMROO
MAD artinya:
panjang. LAZIM
artinya : pasti.
MUSYABBA' artinya : dikenyangkan.
Hukum bacaandisebut MAD LAZIM MUSYABBA'
adalah seperti MAD LAZIM HARFI MUSTAQQOL, hanya saja
sesudah MAD terdapat suarahurufmati yang tidak diidghomkan
atau ditasy• didkan.
+
80 ILMU TAJWID
PRAKTIS
Cara membacanya harus dipanjangkan seperti MAD
LAZIM HARF I MUTSAQQOL, yaitu tiga alif.
Contoh:
_° dibaca SHOOOOOOD
dibaca QOOOOOOF
.$15
MAD artinya: panjang.
TAMKIN artinya: tempat atau penetapan (tepat).
Hukum bacaandisebut MAD TAMKIN yakni apabila
adaYAN
0
SUKUN ( (S ) yang didahului dengan YAA' yang bertasydid
dan
.,,
harokatnya kasroh (().
Cara membacanyaditepatkan dengan tasydid dan MAD
THO• B1'11 nya (sepanjang 2 harokat atau 1 alif).
Contoh:
9 9$ <
7ill5 dibaea WAIDZAAHUYYI1TUM
:3';{% baca
WAKHOOTAMANNABIYYIINA
U... ,,",
±.,,,, ,,
",,1·
u z :·4:>)
o •
dibaca ROBBAANIYYIINA
..
<<-"{% 'e3 dibaca FILUMMIYYIINA
e. '-
o
A»
MAD artinya: panjang.
FARQ artinya: membedakan atau pembedaan.
Hukum bacaan disebut MAD FARQ adalah satu MAD
yang di dalamAL-Qur'an hanya terdapat di empat tempat.
Caramembacanyaharus
dipanjangkanuntukmembedakanantara pertanyaan atau
bukan,jadi dipanjangkannya itu supayajelas bahwa kalimat itu
berbentuk pertanyaan.
Empat(4) tempat itu adalah-:
2tempat di surat Al-An'am yang berbunyi:
.po z •
55
(AADZAKAROINI HARROMAAMIL UNTSAYAINI)
.{1<+,=.±
I tempat di surat Yunus yang
berbunyi:
+'@51liji
(QULAALLAAHU ADZINA LAKUM) •
BABXl
WAQOF
0 .,,,
(ii
WAQOF adalah berhenti sejenak atau putus bunyi suara dan
berganti nafas. Tempatnya di akhir kata.
Contoh:
,,,,, ,,,,,
1.31l,,,, ditbaca 1..55,,,,
dibaca
dibaca
dibaca
dibaca
dibaca
dibaca
e°
°
• e
e/i5,, anaes
-, l
$
l,
. 1%
·
,,,,,
>l aaca
.
.k ,,,,, l
'.il"5 ibaca
dibaca
{11. «noes
~ diba
$ 0
, (J~0 O~ _,, ,'
..
? '
3. Apabilaakhirkata-kata(kalimat)ituberupaTA'MARB U-
THOH( , ~_
maka ketika berhenti dibaca dengan
0 0
membunyikan menjadi HA SUKUN(¢ ,-- ).
Contoh:
.5,..9.,. 3/¥
> On
dibaca 51$1
5
o }
5s.l55M
' " o
> dibaca 3 .43lN
L)
p O
' 0 "
2.3l
- 'a555 dibaca
'J,
+
dibaca 2224J3,.
- 'e
125542Si
9 $?
- <.[ ,>l dibaca
32%'S dibaca
$85
.<1.L < .<2
0.2.As.d£ dibaca 0.2.A».Aas
?
? ?
5 ..5
0
5..j
9
" $
dibaca
$
9
is -
s .50$
0 <
s.,,,J, '.,.
.,,,N, dibaca
.,. .
dibaca
dibaca
dibaca
Contoh:
dibaca BISHSHOBR
(Ro' dibacasetengah suara)
dibaca MATHLA'ILFAJR
(Ro' dibaca setengah suara)
dibaca LAILATILQODR
(Ro' dibaca setengah suara)
dibaca IDZAA YASR
(Ro' dibaca setengah suara)
dibaca DZAATISHSHOD'
('Aindibaca setengah suara)
dibaca KALQOSHR
(Ro' dibaca setengah suara)
dibaca WALWATR
(Ro' dibacasetengahsuara)
5 ,,,.,
dibaca BILQISTH
(Tho' dibaca setengah suara)
.- :
Contoh:
D
e
dibaca
dibaca _i.,all,
0 "
dibaca 5.41•
dibaca 22$-
kog,,,.,' dibaca
]51 «
il
0
amass
ILMU TAJWID PRAKTIS -------- -
87
-Av
1% Jez.
dibaca
-•.
0 $ Jo
e
d1.9}-- dibaca ""5.2
U
3·3u.
,,,,0
'
dibaca
.,,. ,,.
>35
?
dibaca
2
3 5 ! 54 <1
°· 3 °·
dibaca
31
f
,
dibaca
,,,, 2 L
).
$ 9
~,
el 05l55
zo $
dibaca
<. ·
) ¢ R+2 dibaca g
•
,7Z%
2
6. Apabila akhir kalimat itu hurufyang berharokat
FATHATAIN; FATHAH TEGAK; FATHAH
bertemuAlif, makadibaca dengan membunyikan
menjadi fathah yang dipanjangkan2
harokat dan berubah menjadi MAD 'IWADL.
Contoh:
51. ,,5. ~
la. dibacaTAWWAABA
dibaca JAM'AA
dibaca SHO'UUDAA
88 ILMU TAJWID
PRAKTIS
---pp
[°),° dibaca MASRUUROO
)
€ -0
dibaca WAMAABANAAHAA
la5l dibacaATSQOOLAHAA
=
l. 5 \
' o
dibacaJALLAAHAA
dibacaASYQOOHAA
3 dibaca MANNDASSAAHAA
As
sl
,' e o
dibacaADZDZIKROO
'o)
dibaca WAMUUSAA
3
!
'
·° dibaca WA-ABQOO
· 1l
0
.
7. Apabilaakhir kalimat itu adalah Wau sukun didahului
harokat dlomrnah; atau Ya' sukun didahului harokat
kasroh. Dibaca panjang 2 harokat atau 1 alif.
ILMU TAJWID PRAKTIS 89
[TAN-TANA WK@OF DLKM-@FRA]
Tanda
No Keterangan
Waqof
1. 0 Berhenti pada akhir ayat.
.. Contoh:
0
l <J,,,,, u :
~ ,,,,, .. ..
>,
,,,,,
/
2. ...,4 WAQOF LAZIM: Hams berhenti.
Contoh:
n
13 /,-/,
o
»+
'N, · !
.
'a
->
3. WAQOF MUTLAK : Lebih baikberhenti.
' Contoh:
.:;;lL
l
c,,,,, >
-
4. 7
Contoh: .r
-,4,45,
WAQOF JAIZ: Boleh berhenti boleh terus.
"
90 ILMU TAJWID
PRAKTIS
No. Tancla Keterangan
Waqof
5. ) WAQOF MUJAWAZW: Boleh berhenti,
tapi lebih baik disambung dengan kata
berikutnya.
Contoh:
· o! ,o
(31.zR14l
p ., "
= ' 3
6. P WAQOFMUROKHKHOSH: Diberi kebebasan
berhenti pada kata yang terdapat tanda
tersebut karenadarurat, yang disebabkan oleh
panjangnya ayat atau kehabisan nafas.
Contoh:
1.%#4±2
7. » WAQOF AULA/WAQOF MUSTAHAB : Se•
baiknyaberhenti, tetapi tidaklah salah biladisambung
dengan kata berikutnya.
Contoh:
" y o , 0
3 5' , 3%0 .i 1
$,
53,: -11
· s!' => .- }_
,·,•08L
21I
8. LAAWAQFAFIIHI/WASHOL: Larangan ber•
henti, kecuali jika di bawahnya terdapat tanda
awal ayat yang membolehkan waqofsecara
muthlaq dan
kecuali pada akhir ayat.
Contoh:
9. :.-,
';<a~1/
WAQOFMU'ANAQOH: Boleh berhenti pada
salah satu kata yang ada tanda tersebut.
.'5@<
¢
Contoh:
"k9! A :
''5 $0,<15
' -
u
1
.-'° 7#?
11. .e WAQOF MUSTAHABWASLAH/AL-
WASHLU
AULA: Disambung lebih utama.
Contoh:
'i51•<, .5l
· '-'@i'. ' - ',
£e
?
' ?,,,,
$
Contoh:
-
~; d,,,, e1s115
i.
-
•
0+v5+ '.5;3,3,513
. )
·
-J< 0?
, e:0-9 lll
92 ILMU TAJWID PRAKTIS
Tanda
No. ' Keterangan
Waqof
14. 2 Tandawaqofyangmenunjukkanberhenti lebih baik
(Suatu tandauntuk menerangkan hukum
waqofnya
•
dan diisi sesuai dengantanda waqofsebelumnya).
16. %
@F.$
SAKTAH : Tanda berhenti sejenak tanpa
menge•
luarkan nafas (tidak bemafas).
()
Contoh:
4 soaAL-MUTHOFF1FIN a»at 1 1 55 )
NAQOL
.#
NAQOL artinya : memindahkan.
Yakni memindahkanharokat kasrohdari hurufHamzah ke huruf
Lam.
Seperti bacaan yang terdapat pada Q.S AL-Hujurat: 11;
dibaca
•
IMALAH
0
2,,,
IMALAH artinya: memiringkan/mencondongkan. Yakni
memiringkan/mencondongkan suara,bunyi harokat fathah
pada posisi kasroh.
Seperti bacaan yang terdapat pada Q.S Hud :41;
. .I,,
;'·\;°
€ !07 «ll ?
dibaca BISMILLAAHI
MAJREEHAAWAMURSAAHAA
ISYMAAM
5£]
ISYMAAMartinya : mengumpulkan/memancungkan. Cara
membacanya dengan mempergunakan mulut yang dimo•
nyongkan.
ILMU TAJWID PRAKTIS
95
Seperti bacaan yang terdapat pada Q.S Yu suf: 11 ;
@ts dibaca
(LAA TA'MANNAA) (LAA TA'MANUNNAA)
<5v/
0, 9
N$
'IWADLartinya : pengganti.
WASHOL artinya : menyambung/terus.
Nun 'Iwadl atauNun Washol ialah hurufnunkecil sebagai pengganti
tanwin an, in, un yang berhadapandengan alif lam (AL) dan
atau berhadapan dengan hamzah washol pada katakerja. an, in, un
dibaca a,i, upendekkemudian ditambahkan nunkecil (Nun 'wadl)
berharokat
kasrob i (ni).
Contoh:
dibaca
dibaca
dibaca
dibaca
.- dibaca
dibaca
96
ILMU TAJWID PRAKTIS
SHIFIR MUSTADIR
:l
...........
dibaca <:M
22ES dibaca
cz±'5
id,,3
o 9
0 "
dibaca $59 9 %
H ......
-. • ...
5.L-
...... ,
......
dibaca
l5 .
SHIFIR MUSTATHIL
Contoh:
dibacajika Washol :
jika Waqof:
dibacajika Washol :
jika Waqof:
dibacajika washol: •
;'El
U ;' l
" !
i»a wasor
SUJUDTILAWAH
Artinya:
"Abdullah ra mengatakan bahwa Nabi saw. membaca surat
An Najm di Mekah, lalu beliau sujud dan orang banyak pun
sujud pula mengikuti sujud beliau kecuali seorangorang tua.
Dia hanya mengambil segenggam pasir/tanah, kemudian
mengangkat ke dahinya sambil berkata "ni sudah cukup
bagiku". Tak lama ke• mudian orang tua itu mati terbunuh
dalam kekafiran ".
ILMU TAJWID PRAKTIS
99
Artin ya:
" Dari Ibnu Umar ra katanya, ketika Nabi saw
membacakan
Surat yang mengandung ayat Sajadah di hadapan kami,
beliau langsung sujud dan kamipun sujudpula sehingga ada
sahabat yang tidakmendapat tempat untuk sujud ".
MAKHORIJUL HURUF
« 3yii )
MAKH ORIJUL HURUF artinya tempat atau letak dari
mana huruf-hurufitu dikeluarkan.
Menurutparaahlinya, tempat keluarnya hurufyang pokok ada
lima, yaitu:
«
1. AL-JAUFU( >;1)}
l
· $0o
2. AL-HAL@(
Artinya : Tenggorokan.
Huruf-hurufiya : HAA'().KHO' (). 'AING ?»
GHOIN G ?). HA'( A) dan HAMZAH (¢).
9 '
3. ALLISAANU(L.I)
,,;
/
Artinya : Lidah.
Huruf-hurufnya : TA'(> ), TSA' (">), JIM(@),DAL
()DZAL(>).RO'().Z(),SYIN ( ), SHOD
' ! ·
4.
•~;)l)
.
ASYSYAFATAANIGL
,,,
Artinya : Dua bibir.
4
Huruf-hurufnya :BA' (e_» ),FA' (9 ),MIM( )
¢
dan
' WAU()).
5. AL-KHOISYUM(
.
5.J)
$
[NUN-JG¢-)t--p (¢-p
[M~KR@-M~KR@ RF]
1 ). Lubang antaramulut dan tenggorokan adalah tempatkeluar
huruf
mad (hurufpanjang);
- [ (aa),
G. s, ! @
'! @
z «ho)
&«hod)
5).. Keluarnya dari : pangkal lidah dengan langit-langit yang lurus
di
atasnya;
- (go9
- ±) 0a0
. 7). Keluarnya dari : lidah bagian tengah denganlangit-langit
yang di atasnya;
.
C (jim)
.•
v (syin)
. (yaa')
e.
8). Keluarnya dari : antara salah satutepi lidah sebelahkanan
atau
kiri dan geraham sebelah atas ;
- _? (dlo)
0an)
•
ti0d ILMU TAJWID PRAKTIS
1 O).Keluamya dari: ujung lidah agak. ke dalam sedikit;
- ) (ro)
- d (nun)
Ro' lebih ke dalam dari pada nun, sedangkan ro' dan nun
lebih keluar daripada lam.
l> (tho')
° (shod)
13). Keluamnya dari : antara ujung lidah dan buah gigi yang atas ;
- e» (tsa')
-
.
2 (dzal)
_? (dlod) .
14). Keluamya dari : bagian tengah dari bibir bawah dengan
ujung dua buah gigi depan yang sebelah atas;
-es (fa')
ILMU TAJWID PRAKTIS
l]ti
15). Keluarnya dari : diantaradua belah
bibirdansedikitdirenggangkan bagi " wau( ),
sedang bagi "mim dan ba'(· & e_» ) bibirnya
dirapatkan.
[sf-Si HR~]
4i\ 0t-nMsU ....
Menurut bahasa berarti samar atau tidak terang.:
Maksudnya ialah hurufapabiladiucapkan atau
dimatikan berdesis
(nafas terlepas).
Contoh:
eA>. -e?_e,,,, -e
? ', •
;harusdibaca fa-fi-
fu-baf
Huruf-hurufHamas ada 10, yang dirumuskan dalam kalirnat :
° 7 .1 1
w .R e 9
(FAHATSTSAHUU SYAKHSHUN SAKAT)
2. 32i «tsmRo
Menurut bahasa berarti tampak atau terang.
Maksudnya ialah hurufapabila diucapkanatau dimatikan
tidak mengeluarkan desis (nafas tertahan).
if ILMU TAJWID
PRAKTIS
Contoh:
0 $
.)---) ;harusdibaca ba-bi-bu-bab
· · > ·
Huruf-hurufnya adalah semua hurufselain huruf-hurufHamas.
J/ .,,
3. ~ (ASY-SYIDDAH
Menurut bahasa berarti kuat. Maksudnya ialah hurufapabila
diucapkanataudimatikansuaranya -
tertahan atau berhenti.
c--
Contoh:
o $
; harus dibacaja-ji-ju-baj
• /
< 51¥ e
4. 5j;]l
J
(ARRIKHWATU
Menurut bahasa berarti kendor.
Maksudnyaialahhurufapabiladiucapkanataudimatikansuarany
a
terlepas atau masih berjalan beserta hurufitu.
Contoh:
&-& /
; harus dibaca gho-ghi-ghu-
bagh
Huruf-hurufnya ialah semua hurufselain huruf- dan
hurufSyiddah huruf-hurufwaTssutha.
(LIN'UMAR)
3
6. ]
,.,;
ts1FLAA)
t3.,,,
Menurut bahasa berarti naik atau terangkat.
Maksudnya ialah ketika mengucapkan huruf, lidah terangkat atau
naik ke langit-langit mulut.
Huruf-hurufnya ada 7, yang dirumuskan dalam kalimat :
:y. =:
22,
Sh
(KHUSHSHO DLOGHTHIN QIDH)
' '
7. lzY!
"
$}
.
(AL-ISTIFAAD)
Menurut bahasa berarti turun atau ke bawah.
' '
bk u? uP
(SHOD), (DLOD), (THO) dan (DHO")
10. (AL-IDZLAAQ)
Menurut bahasa berarti ujung.
Maksudnya ialah huruf-hurufyang keluar dari ujung lidah
atau ujung bibir, karena itu cepat terucapkan.
Huruf-hurufadalah:
$
t
o
. . ,,·,
GD .
(FIRRO MIN LUBBIN)
ILMU TAJWID PRAKTIS -ti}4
0 .- O
11. el,]! . /.
(AL-ISHMAAD
Menurut bahasa berarti menahan atau diam.
Maksudnya ialah lawan daripada sifat idzlaaq. Yaitu huruf-
huruf yang tidak bertempat di ujung lidah atau ujung bibir.
Huruf-hurufini agak lemah atau kurang cepat ketika
terucapkan dibanding dengan huruf-hurufJdzlaaq
•
Adapun huruf-hurufnyaadalahselain hurufIdzlaaq.
12. (ASH-SHOFIIR)
a
i
( SHOD)
13. l2l~l
$
(AL-QOLQOLAH)
'
terdengar pantulan suara kuat.
Huruf-hurufnya adalah :
L e.
. l2
(QOTHBU JADIN)
14. (ALLIINU)
Contoh:
; harus dibacaAU
; harus dibacaAI
9 0 0
15. ]] (AL-INHIROOF)
J ?
16 3K /
«1A&Rn
Menurut bahasaberarti mengulang-ulang.
Maksudnya ialah ujung lidahtergetar ketikamengucapkan huruf
RO ()
Akan tetapi yang dimaksud ialahjika mengucapkan ro'
supaya ujung lidahnya tidak terlalubanyak bergetar.
17. ,il
w
(rTAFAsYSY9
Menurut bahasa berarti meluas atau tersebar.
Maksudnyaialahmeratanyaangindalammulutketikamengucapka
n
ILMU TAJWID PRAKTIS ti
huruf SYIN (, ?) hingga bersambang dengan makhroj DHOd).
1s. 2la,,, 0. .
(AL-ISTITHOOLATU)
:],,,,,
Menurut bahasa berarti
memanjang. Yakni memanjangkan
suara DLOD (,
o )dari permulaan tepi