Prakata - ix
1 Pendahuluan - 1
1.1 Mekatronika dan Robotika - 1
1.2 Sistem Mekatronika - 2
1.3 Robotika - 5
1.4 Latihan Soal - 7
Isi v
3 Aktuator - 39
3.1 Pendahuluan - 39
3.2 Solenoid dan Relay - 39
3.3 Motor Listrik - 40
3.4 Motor DC - 46
3.4.1 Persamaan Elektrikal Motor DC - 50
3.4.2 Persamaan Mekanikal Motor DC - 51
3.5 Motor Stepper - 54
3.6 Pemilihan Motor - 60
3.7 Hidrolik - 64
3.8 Pneumatik - 67
3.9 Latihan Soal - 68
4 Pengontrol - 69
4.1 Pendahuluan - 69
4.2 Rangkaian Analog - 69
4.3 Rangkaian Digital - 70
4.4 Programmable Logic Controller (PLC) - 70
4.5 Mikrokontroler dan Digital Signal Processing - 71
4.6 Komputer Single Board - 72
4.7 Personal Computer (PC) - 72
4.8 Latihan Soal - 73
5 Pengontrolan Motor - 75
5.1 Pendahuluan - 75
5.2 Kontrol Elektronik untuk Motor DC - 75
5.3 Pengontrolan Umpan Balik (Feadback Control) - 78
5.4 Pemodelan Motor DC - 79
5.5 Pengontrolan Kecepatan - 81
5.6 Pengontrolan Posisi - 84
5.7 Algoritma Kontrol Lainnya - 86
5.8 Latihan Soal - 87
6 Robot Manipulator - 89
6.1 Pendahuluan - 89
6.2 Pemodelan Robot Manipulator - 92
Isi vii
Dasar-dasar Mekatronika dan Robotika
PRAKATA
Prakata ix
pengontrolan, dan tipe-tipe pengontrolan robot beroda yang terdiri
dari stabilisasi titik (point stabilization), penjejak lintasan (trajectory
tracking), serta pengikut lajur (line follower). Tujuan penyusunan
buku ini untuk memberi pembaca strategi pengontrolan sistem
mekatronika dan robotika yang memenuhi kaidah-kaidah saintifik
sehingga diharapkan desain pengontrolan sistem mekatronika dan
robotika memiliki kehandalan yang tinggi.
Penulis
Pendahuluan 1
desain mekanikal. Menurut The Robotics Industries Association
(RIA), robot adalah suatu manipulator yang dapat diprogram,
multifungsional, didesain untuk memindahkan material, bagian,
alat, atau peralatan khusus melalui gerakan terprogram yang dapat
bervariasi untuk memperformansikan berbagai macam tugas.
Contoh lain dari mekatronika adalah termostat digital dan anti-
lock brake system. Keduanya didesain sebagai sistem mekanik yang
kemudian diperbaiki baik performansi ataupun fungsionalnya
dengan pengintegrasian sistem kontrol elektronik dan elemen
komputasi digital. Dari contoh tersebut, dapat dilihat bahwa robotika
merupakan subbagian dari ilmu mekatronika. Semua robot adalah
mekatronik, tetapi tidak semua sistem mekatronik merupakan robot.
Robot memiliki karakter mampu melakukan berbagai macam tugas
dan bersifat multifungsional.
Pendahuluan 3
Aktuator merupakan bagian yang menggerakan sistem mekanik
agar dapat memberikan aksi ke sistem fisis. Aktuator bisa berupa
motor listrik stepper, DC, AC, atau motor elektro-hidraulik,
elektro-pneumatik, solenoid, dan lain-lain. Pemilihan jenis aktuator
bergantung pada daya dan fungsi yang dibutuhkan pada suatu
aplikasi. Contohnya adalah untuk daya yang besar seperti pada alat
gerak crane material handling dibutuhkan aktuator hidraulik. Untuk
printer dibutuhkan pengendalian posisi yang akurat, tetapi daya yang
dibutuhkan lebih kecil sehingga dapat digunakan motor stepper.
Instrumen
Elektronika Sensor
Kontroler
Filter Switch
PLC
A/D, D/D Encoder
FPGA
Amplifier Potensiometer
PC
S/H Optoelectro
μC
Display
LED
Digital Display
LCD
1.3 Robotika
Pendahuluan 5
digunakan untuk mengangkut material dari suatu tempat ke tempat
yang lain. Perpaduan antara robot manipulator dan mobile robot
biasa disebut dengan istilah mobile-manipulator. Dalam buku ini,
pembahasan robot manipulator akan dikaitkan dengan pemodelan
kinematika, yaitu bagaimana hubungan antara sudut-sudut sendi
robot terhadap ujung lengan robot, pemodelan dinamika, yaitu
bagaimana hubungan antara gaya-gaya yang meliputi termasuk
torka motor dan gaya gravitasi, serta sistem kontrol, baik algoritma
maupun juga arsitekturnya. Pembahasan mobile robot juga akan
dikaitkan dengan pemodelan kinemtika, dinamika robot beroda
serta sistem pengontrolan, baik penjejakan posisi maupun trayektori.
Robot terbang yang merupakan bagian dari sistem mobile robot tidak
dibahas dalam buku ini.
Basis Tetap
Gambar 1.3 Mobile robot berbentuk forklift dan quadrotor robot terbang merupakan
robot dengan basis bergerak.
Pendahuluan 7
8 Dasar-dasar Mekatronika dan Robotika
2
SENSOR PADA SISTEM MEKATRONIKA
2.1 Pendahuluan
SPST NO Pushbutton
NC
NO
SPDT NC Pushbutton
Sensor induksi
Kawat
Induksi magnet
Induksi magnet
terdeteksi kecil
terdeteksi besar
Gambar 2.2 Sensor medan magnetik pengukur jarak dan aplikasinya pada Automatic
Guided Vehicle (AGV).
Radio Frequency Identification (RFID) bisa digunakan untuk
mendeteksi posisi dan termasuk dalam klasifikasi sensor proximity.
Prinsip kerjanya sebagai berikut: RFID transponder (tags) dipasang
pada suatu lokasi dan RFID antena akan memberikan sinyal. Jika
lokasi RFID antena tersebut dekat dengan RFID transponder, RFID
transponder akan diaktifasi dan mengirimkan identitas digitalnya.
Untuk aplikasi kereta api, jarak yang dapat dideteksi antara antena
dan transponder adalah sekitar ±40 cm dengan kecepatan lintas
sampai dengan 100 km/jam.
Gambar 2.3 Prinsip kerja sensor posisi RFID dan aplikasinya pada sistem perkeretaapian
dalam menentukan posisi kereta api (Courtesy of Siemens).
jarak
Vdd
I/O pin
transmitter receiver
Vss
Gambar 2.4 Prinsip kerja sensor ultrasonik dan contoh sensor ultrasonik.
Gambar 2.5 Laser scanner dapat mengukur jarak dari beberapa sudut.
Sistem penentu lokasi global terdiri dari sensor yang berperan sebagai
pemancar stasioner dengan jumlah minimal adalah dua sensor serta
sensor yang berperan sebagai pemancar bergerak (yang diletakkan
pada robot). Gambar 2.6 adalah ilustrasi pancaran ultrasonik dan
letak setiap pemancar ultrasonik pada suar gelombang ultrasonik
dengan simbol RXn.
Gambar 2.7 Ilustrasi perhitungan posisi objek oleh sistem penentu lokasi global
berbasis pemancar.
y r1 r2 x x i j . Pers.2.3
y 2j . Pers.2.3
16 Dasar-dasar 2 j Mekatronika dan Robotika
2d
r 2 r 2 x2 x i j 2
2
y 1 2 . Pers. 2.3
Pers.2.3
2j
Substitusi persamaan x dan persamaan y pada persamaan r12,
didapatkan nilai z yaitu
r12 x 2 y 2
z Pers. 2.4
𝑋𝑋0 𝑍𝑍0 𝑥𝑥
=
𝑌𝑌0 𝑓𝑓 𝑦𝑦
sumbu y
’ ’ ’
Kamera B (X1 , X2 , X3 )
b
Kamera A (X1, X2, X3)
’ ’ ’
Kamera B (X1 , X2 , X3 )
’ ’ ’
Kamera B (X1 , X2 , X3 )
Gambar 2.8 Pengukuran posisi objek tiga dimensi menggunakan sensor vision stereo.
Penyapu
Penyapu
penyapu
Vout
V Tegangan output, inti bergerak ke
out
kiri dari null
+
Vin Medan magnet
–
Amptlitudo Vout
Tegangan output, inti bergerak ke
Vout
V kanan dari null
out
Rentang linier
Demodulasi LVDT
Vout
V out Tegangan output, inti bergerak ke
kiri dari null
Vout
VVout
out Tegangan output, inti bergerak ke
Secondary Secondary
kanan dari null
Primary
Vin LVDT Output Filter
LVDT Output Filter
Vout
V' Tegangan output, inti bergerak ke
R out
kiri dari null
V’out
Vout C
V
V'out
out Tegangan output, inti bergerak ke
kanan dari null
jalur
batang
batang
phototransistor
1 atau lebih LED photodetector
phototransistor
photoemitters
1 atau lebih LED photodetector
photoemitters
Piringan enkoder
berputar
Piringan enkoder
berputar strasionary mask
strasionary mask
photodetector
photodetector
L
24 Dasar-dasar Mekatronika dan Robotika
Plastik A
Konduktor persegi
0
1
INDEX 0
(a) skema dan sinyal
Mj
1X
Mu
Mj
Mu 2X
Mj
4X
Mu
Polagray
Pola graycode
code4-bit
4-bit
sensor
tetap
bit 3 (MSB) sensor
bit 2
tetap
bit 1
bit 3 (MSB)
bit 0 (LSB)
bit 2
bit 1 0º 360º
bit 0 (LSB) Arah gerak lintasan positif
1
bit 3 0 0º 360º
1 Arah gerak lintasan positif
bit 32
bit 0
bit 1 1
bit 2
0
bit 10 11
0
1
bit 0 (a) skematik dan sinyal
0
G2 B2
Sensor pada Sistem Mekatronika 27
9 202,5 - 225 1001 1101
10 225 - 247,5 1010 1111
11 247,5 - 270 1011 1110
12 270 - 292,5 1100 1010
13 292,5 - 315 1101 1011
menyebabkan kesalahan pengukuran posisi. Namun, kode Gray ini
14 315 - 337,5 1110 1001
tidak bisa langsung
15 diproses
337,5 - ke 360
perangkat1111
digital (mikrokontroler/
1000
komputer) karena perangkat digital menerima kode natural binary.
Konversi kode Gray ke kode binary dapat dilakukan dengan rangkaian
logika sederhana, seperti ditunjukkan dalam Gambar 2.15.
G3 B3
G2 B2
B1
G1
G0 B0
Fungsi Boolean dari kode Gray dan binary adalah sebagai berikut:
B3 G3
B2 B3 G2
Pers.
Pers. 2.10
2.8
B1 B2 G1
B0 B1 G0
L
28 Dasar-dasar Mekatronika dan Robotika
Plastik A
B
INDEX
0º 360º
arah gerak lintasan
1 positif
A
0
yang aman.1 Strain dan stress dapat digunakan secara tidak langsung
mengukur
B gaya
0 (force) dengan mengukur strain suatu elemen yang
1
meregang, tekanan
INDEX 0
dengan mengukur strain dari diafragma fleksibel,
dan temperatur dengan
(a) mengukur
skema dan sinyal ekspansi termal dari suatu
material. Transduser yang biasa digunakan adalah strain gage. Alat
tersebut dapat memberikan perubahan nilai pada nilai resistansi
elektrikal
B G ketika terjadi perubahan strain suatu material.
3 3
B2 B
Strain G2 dari metal tipis, campuran nikel-tembaga (constantan),
3 terdiri
gage
B
dan G3 G
ditempatkan Pers. 2.8
dalam pola kisi-kisi dalam suatu materal plastik tipis
B3
1 B 2 1
polymide.
B
B B
2 Ujung-ujung
B3 G2
G
darisebenarnya
(b) piringan kisi-kisi tersebut dapat terhubung dengan
0 1 0
rangkaian listrik. Lapisan metal ini diibaratkan sebagai Pers. 2.8konduktor
B1 B2 Gambar
persegi G1 2.16.
B0 B1 G0 w
Metal tipis w
Metal tipis
h
h
Metal tipis ρρ w
h
L
L
ρ
Plastik
Plastik AA L
Konduktor persegi
Tempat
Tempat Plastik A
solder
solder Konduktor persegi
Gambar 2.16 Strain gage dan konduktor persegi serta aplikasi strain gage.
Tempat
solder Konduktor persegi
medan stator
Total resistansi R dapat dirumuskan sebagai berikut:
stator
L 3 4
Pers.
R Pers.2.11
2.9
rotor
A 2 5 torka
denganLρ adalah resisitivitas dari lapisan metal tipis, L adalah panjang
R 1 dan A adalah luas penampang
dari
6 Pers. 2.9
R kisi,
medan
ln A ln L ln A .
ln kisi. arus
Dengan
keluar
Pers. melakukan
2.10
armatur
operasi logaritmik pada kedua sisi, maka didapatkan:
6 arus masuk
1
ln L dAln A .
dRR dln dL
ln gulungan Pers. 2.12
Pers. 2.10
5 . 2 Pers. 2.11
armatur
R L 4A 3
stator
dR d dL dA
. Sensor pada Sistem Pers. 2.11
Mekatronika 29
AR wh L A medan stator Pers. 2.12
RA Pers. 2.9
TempatL
A
L
R
L
Rsolder Pers.
Pers. 2.9
2.9 persegi
Konduktor
RA A Pers. 2.9
ln
ln R
R A
ln
ln ln
ln L
L ln A ..
ln A Pers.
Pers. 2.10
2.10
Diferensiasi dari Pers. 2.12 menghasilkan:
ln
ln R
R ln
ln ln
ln L
L ln A ..
ln A Pers.
Pers. 2.10
2.10
dR dL dL dA . A .
d
lnRR d
ln d
L
ln L d
Aln Pers. 2.10
Pers. 2.13
2.11
RR L A . Pers.
Pers.2.11
2.9
R dLL dAA
d
dRRd dA
dL dA . Pers.
d R
Karena,
R d dL dAA . Pers. 2.11
2.11
R L L A. Pers. 2.11
A
AR wh L A
ln R ln ln L ln A .
wh Pers. 2.12
Pers. 2.14
2.12
2.10
A
A
denganwh w adalah lebar dan h adalah tinggi dari Pers.
wh 2.12
lapisan
Pers. tipis metal,
2.12
d
A
d A wh w dh
wdhmenjadi
dhdwhdw d h d w Pers. 2.12
dR A 2.13
Pers. d L d A dh dw . Pers.
Pers. 2.13
A
wh .h w . Pers. 2.13
2.11
dRAA w dh wh Lhdw A dhh dww
dA wdh hdw dh dw . Pers.
Pers. 2.15
dAA wdhwh hdw dhh dww . Pers. 2.13
2.13
Ah wh dw h dLw . Pers. 2.13
d
d Ah d
d L
wh dw h dLw
L
A wh
Dengan v
vdefinisi ,, dari v
rasio ,,
v Lpossion, v, Pers.
Pers. 2.14
2.12
2.14
h
hh L
LL dww w LL
d d
dh v dL , dw v dL , d
dh v dLL , dww v dLL , Pers. 2.14
Pers. 2.16
2.14
dh
h A w vdh L , hdww dhv Ld w , Pers. 2.14
d
dhAA
A Ld d L
L w L . Pers. 2.13
A
Maka
2 2vv wh L
2 vhaxial
2v axial
w Pers.
Pers. 2.15
2.15
d AA d L
L
dA 2 v dL 2 v axial Pers. 2.15
dA 2 v dLL 2 v axial Pers. 2.17
2.15
dAAh 2 vdLL d w2 v axialdL Pers.
Pers. 2.15
d
dhAR
R v L,
axialL((11 2 v
w)) d
d v. L , Pers. 2.14
Pers.
R axial 2 v . Pers. 2.16
2.16
dRR
dengan εaxial adalah dstrain pada arah aksial di konduktor. Ketika
dR (1 2v) d . Pers. 2.16
dRR axial
konduktor 2v) d (ε
(1memanjang . axial > 0), luas penampang
Pers. 2.16 (dA/A
mengecil
dRA axial (d1L 2 v ) . Pers. 2.16
axial
2 v
<R0),mengakibatkan 2 v resistansi
axial
menjadi meningkat.
Pers. 2.15
A L
Pers. 2.13 dan Pers. 2.17 menghasilkan
dR d Pers.
axial (1 2v) . Pers. 2.18
2.16
R
Dengan membagi semua bagian dengan εaxial, didapatkan
dR d
R (1 2v) , Pers.
Pers. 2.19
2.17
axial axial
R / R
GF , Pers. 2.18
30 Dasar-dasar
axial Mekatronika dan Robotika
R / R
dimana (1+2v) merepresentasikan perubahan resistansi yang
diakibatkan oleh perubahan panjang dan penurunan luas penampang.
Bagian
dR dρ / ρ / εaxial ddisebut dengan efek piezoelektric dari suatu material
yang
R memberikan
perubahan resistivitas dari suatu material akibat
strain. (1 2v) , Pers. 2.17
axial axial
dR d
Produk strain gage mempunyai spesifikasi gage factor (GF), dimana
R (R
1 / R2v) , Pers. 2.17
GF
axial ., axial Pers.
Pers. 2.20
2.18
axial
Sehingga, R / ketika
R sebuah gage dengan gage factor (GF) ditempatkan
GF
pada sebuah
R / R,permukaan dan komponen tersebut Pers. 2.18 beban,
diberikan
axial axial . Pers. 2.19
strain εaxial
GF pada komponen tersebut dapat ditentukan dari perubahan
ΔR:
R / R Pers. 2.21
axial . Rumah Pers. 2.19
Transduser
GF Akselerometer
Perpindahan
Perubahan resistansi bisa diukur dengan menggunakan jembatan
Wheatstone dan rangkaian
Rumah amplifikasi yang mengikuti. Beberapa
Transduser
Akselerometer pada suatu tempat dengan
strain gage dapat ditempatkan Perpindahan xo orientasi
Massa
yang bervariasi untuk mendapatkan
Massa kondisi pembebanan yang Seismik
kompleks. Seismik
o x
Dalam aplikasinya,
xi
strain gage dapat dikemas dalam bentuk load
Massa
cell untuk mengukur gaya. Massa
Load cell terdiri dari elemen F
lentur, SeismikFrd
pgdan
kpg Seismik
krd
strain gage ditempatkan pada permukaan elemen. Elemen lentur ini
didesain sedemikian rupa sehingga output strain gage memiliki relasi
xi
dengan gaya yang diaplikasikan. Beberapa contoh dari load cells dapat
Fpg Frd
kpgObjek Berakselerasi
dilihat dalam Gambar 2.17. krd
Objek Berakselerasi
x r x o xi Pers. 2.20
2.4 Akselerometer
s 2 s
2 n n . Pers. 2.33
Pers.
Pers. 2.31
2.31
X
X ( s
i ) 2 2
n
2
ri n nn
n 2
( j ) Pers. 2.32
Xi 2 22
Xr 1 2 j
X ( j ) n n
n
Pers. 2.32
X rri 34( j )Dasar-dasar 2 n danRobotika
2 n
Mekatronika Pers.
Pers. 2.32
2.32
X ii 1 2 j
2
1 n 2 n j
2
X n 1n
k rd xi (t ) X i sin t , Pers. 2.29
xi (t,) X i sin t , Pers. 2.28 Pers. 2.29
2 k pg m
x i (t ) X i 22 sin t . Pers. 2.30
x i (t )t , X i 2 sin t .
xi (t ) X i xsin Pers. 2.30
Pers. 2.29 Pers.
i (t ) X i sin t . 2.30
dengan Λ {•} adalah operasi tranformasi Laplace dari fungsi waktu
( s)
•.X rRespons
2 ( s)
22 {sin steady-state
frekuensi t} untuk input sinusoidal harmonik
X 2 {sin t} .
x i (t ) X X r(ssin t . Pers.frekuensi
Pers. 2.30s dengan 2.31
Xr i (s) ) s
idapat dilihat {sin t}
dengan menggantikan
. operator input
2 Pers. 2.31
2 2 n s n 2.
2
X ( s ) Pers. 2.31
X (i s) s 2sjω:
kompleks 22sns
2 n
i n n
2
X r ( s) 2 {sin t} 2 2
2 .
Pers. 2.31
X i (s) s Xr 2 n s n n
2
1
10
1
10
0
10
0
10
-1
10
-1
10
-2
10
-2 -1 0
10
-2 10 10
10
-2 -1 0
10 10 10
0
0
-20
-20
-40
-40
-60
-60
-80
(º) (º)
-80
-100
-100
-120
-120
-140
-140
-160
-160
-1802.19 Respons rasio magnitudo dan sudut fasa terhadap frekuensi
Gambar -2 -1 0
10 10 10
-180
-2 -1 0
Dari Pers. 2.35,
10 besar akselerasi objek
10 Xi dapat dihitung dari10 sensor
posisi relatif Xr sebagai berikut:
2X
X i 2 n2 r . Pers. 2.37
2.35
H X ( )
Xi 2 n a r
. Pers. 2.35
H (ω) dapat
a
H a ( )didesain pada nilai 1 pada rentang frekuensi yang cukup
besar,
X i 2 sehingga
n 2 X r . Pers. 2.36
X i 2 n X r .
2
Pers. 2.38
2.36
xi (t ) n 2 x r (t ) . Pers. 2.37
xi (t ) n 2 x r (t ) . Pers. 2.37
36 Dasar-dasar Mekatronika dan Robotika
-180
-2 -1 0
10 10 10
II.4 Sebuah strain gage dengan resistansi 120Ω dan gage factor 2,0
digunakan untuk mengukur strain 100με (100 x 10-6). Berapakah
perubahan resistansi gage dari kondisi tidak terbeban ke kondisi
terbeban?
3.1 Pendahuluan
Solenoid terdiri dari koil dan inti besi bergerak yang disebut dengan
armatur. Ketika koil diberikan arus, inti bergerak menutup celah
udara di antara inti. Inti bergerak biasanya ditempatkan pegas untuk
memberikan dorongan pada inti ketika arus dimatikan. Gaya yang
timbul proporsional terhadap arus kuadrat dan berbanding terbalik
terhadap jarak kuadrat celah udara. Solenoid berharga murah dan
penggunaannya terbatas pada aplikasi on-off seperti penguncian,
selot, dan pemicuan. Penggunaannya banyak ditemui pada peralatan
rumah tangga dan kendaraan, misalnya katup mesin cuci, selot pintu
mobil, dan solenoid starter, serta otomasi pabrik.
Aktuator 39
Relay elektromekanik adalah solenoid yang digunakan sebagai
penyambung dan pemutus kontak mekanikal antara rangkaian listrik
yang berbeda daya. Tegangan input yang kecil memberikan input pada
kontrol solenoid dan memberikan kontak pada rangkaian arus yang
besar. Aplikasi dari relay termasuk switch daya dan elemen kontrol
elektromekanikal. Relay berfungsi seperti switch transistor daya,
tetapi memiliki kemampuan untuk men-switch ke daya yang besar.
Contoh rangkaian menggunakan relay diilustrasikan dalam Gambar
3.1.
Motor AC 220 V
Inti besi
Gambar 3.1 Rangkaian kontrol bertegangan 24 V dengan relay untuk mengontrol on-
off motor dengan rangkaian bertegangan AC 220 V.
Motor listrik sampai saat ini masih merupakan aktuator yang paling
medan stator
banyak digunakan dalam sistem elektromekanikal. Klasifikasi dari
stator
motor listrik dapat dilihat pada Gambar 3.2. Perbedaannya terletak
3 4
pada lilitan stator 2dan rotor dan karakteristik
5 torka pengoperasian. Pada
rotor
dasarnya, motor listrik dibagi menjadi dua bagian, yaitu motor Direct
1 6
arus keluar
medan
40 armatur
Dasar-dasar 1
6 Mekatronika dan Robotika arus masuk
5 2 gulungan
armatur
4 3
Current (DC) dan motor Alternating Current (AC), sesuai dengan
karakteristik pengoperasian arus listrik. Motor DC memiliki
keunggulan dalam kemudahan pengontrolan kecepatan, sedangkan
Motor AC memiliki keunggulan dapat memberikan daya yang
lebih besar. Motor AC induksi sangat banyak aplikasinya pada
industri dan saat ini dengan komponen variable frequency drive (VFD)
memungkinkan pengaturan kecepatan motor AC.
Motor Listrik
Motor AC
Motor DC Single/
Polyphase
Series Wound
Shunt Squirrel-
Compound cage
Dalam motor DC, terdapat bagian pada rotor, yaitu komutator yang
memberikan arah arus pada lilitan armatur. Untuk motor dengan
Aktuator 41
0
1
B 0
1
INDEX 0
(a) skema dan sinyal
komutator, sikat (brush) memberikan area kontak pada rangkaian
suplai dengan lilitan armatur. Sikat ini dilengkapi dengan pegas
untuk meyakinkan terjadinya kontak dengan komutator. Jika tidak,
maka akan terjadi lompatan listrik (‘spark’) pada celah udara yang
akan mengakibatkan kerusakan pada sikat.
1 6
medan arus keluar
armatur
6 1 arus masuk
gulungan
5 2
armatur
4 3
stator
medan stator
Gambar 3.3 Interaksi medan stator dan arus armatur.
τ ind torka
=
Total τ ab + τinduksi
bc + τ cd τ
+ τ daadalah:
Total torka induksi τindindadalah: Pers. 3.5
= 2rilB
τ ind τ ab + τ bc + τ cd + τ da
=
Pers. 3.5
= 2rilB
Karena B = φ /(πrl ) maka
Karena B = ϕ / (πrl) maka
Karena 2
τ ind = Bφi=. φ /(πrl ) maka Pers. 3.6
π
2
τDari φi .
ind =Pers. Pers. 3.6
π 3.6, torka pada motor DC ditentukan oleh fluks pada
motor, arus yang dimasukkan ke dalam lilitan, dan konstanta yang
merepresentasikan konstruksi dari motor. Dalam aplikasinya, jumlah
lilitan serta kisi komutator dapat diperbanyak sesuai dengan kapasitas
ruang rumah motor. Dengan demikian, nilai torka dari motor dapat
meningkat. Perlu diketahui bahwa dari perilaku feromagnetik bahwa
magnetisasi pada inti besi dan arus listrik yang dapat dimasukkan ke
lilitan adalah terbatas.
o
edc
c ωm
b
i C
L i
N
komutator d eba
r
t =0
R i a
+ M
M’ S
VB eind o
_ sikat
arus
masuk
arus
c-d B keluar
ω
N Fcd, ind S
Fab, ind
r
a-b
segmen
komutator
AA
N S
B
kutub
+
stator
torka
B N
N A
N S
N
S A
B S
(iii)
(i)
B
N S
N A
(iv)
N B A S
N B
S N S
A S
(ii) (v)
torka Aktuator 45
awal (Ts)
Ketika lilitan rotor memotong medan magnetik, suatu gaya
elektromotif balik (back electromotive force atau back emf) terinduksi
melawan tegangan yang diaplikasikan kepada motor. Ketika
komutator mengubah arah dari arus, suatu tegangan juga terinduksi
melawan arah arusnya. Back emf ini tentu akan mengurangi arus yang
diaplikasikan pada motor sehingga mengurangi torka motor.
3.4 Motor DC
kutub
+
stator
arus
kecepatan Kecepatan
Tidak ada bebantanpa beban
kecepatan torka
(ωmax)
Aktuator 47
IL
torka arus (IL)
+
magnet V
kecepatan torka
(a) skematik DC motor magnet permanen dan kurva kecepatan torka
IA IL
torka mendekati arus (IL)
arus medan konstan
kecil (1-5%)
+
IF V
variabel resistor
kecepatan torka
(b) skematik DC shunt motor dan kurva kecepatan torka
IA IL
torka arus (IL)
kumparan berat
+
V
kecepatan torka
kecepatan torka
(d) skematik DC motor gabungan dan kurva kecepatan torka
kemf ω
Vemf =48 m ,
Dasar-dasar Mekatronika dan RobotikaPers. 3.7
diin
Pada motor tipe magnet permanen, medan magnet stator diberikan
oleh magnet permanen dan tidak ada daya luar sehingga itu tidak
ada rugi arus. Motor magnet permanen berukuran lebih kecil
dibandingkan dengan motor di kelasnya karena medan magnet dari
permanen magnet tinggi. Motor ini juga sangat mudah ditukar arah
putarannya dengan mengarahkan kutub tegangan. Motor magnet
permanen sangat cocok digunakan untuk aplikasi kontrol karena
relasi yang linier dari torka-kecepatan. Ketika motor digunakan
untuk aplikasi pengontrolan posisi atau kecepatan, motor tersebut
dinamakan motor servo. Permanen magnet digunakan untuk aplikasi
daya rendah karena nilai daya terbatas biasanya hanya sampai lima
daya kuda (horsepower/hp atau sekitar 3728 W). Motor magnet
permanen ini bisa berupa tipe brushed, brushless, atau motor stepper.
Motor shunt memiliki lilitan stator (atau medan) dan rotor (atau
armatur) yang saling terkoneksi secara paralel, disuplai oleh sumber
daya yang sama. Beban arus total merupakan penjumlahan dari
arus medan dan arus armatur. Motor shunt menghasilkan kecepatan
konstan pada variasi pembebanan yang berbeda, memiliki torka
starting 1,5 kali lebih besar pada nilai torka operasi, memiliki
torka starting yang paling kecil dibandingkan dengan motor DC
lainnya, dan dapat mengatur kecepatannya dengan menambahkan
potensiometer secara serial pada lilitan medan (sehingga lebih
ekonomis dalam penyesuaian kecepatan).
Motor seri memiliki lilitan armatur dan medan terkoneksi secara serial
sehingga arus armatur dan medan sama. Motor seri memberikan
torka starting yang besar, variasi kecepatan terhadap beban, dan
kecepatan tinggi pada beban yang kecil. Pemindahan beban yang tiba-
tiba (misalnya sabuk [belt] yang putus) dapat menimbulkan kegagalan
fatal karena gaya dinamik dalam kecepatan tinggi. Kegagalan ini
disebut run-away. Selama motor tetap berada pada keadaan terbeban,
run-away tidak terjadi. Kurva torka-kecepatan untuk motor seri ini
berupa bentuk hiperbola, memberikan daya konstan pada rentang
yang lebar.
Aktuator 49
(b) skematik DCvariabel resistor
shunt motor dan kurva kecepatan torka
IA IL kecepatan torka
torka
(b) skematik DC shunt motor dan kurva kecepatan torka arus (IL)
Motor gabungan mencakup lilitan seri dan shunt, menghasilkan
berat
karakteristik kombinasi dari motor shunt dan seri. Kecepatan motor
IA IL+
gabungan terbatas, tidak seperti motor
torka seri, tetapi regulasi
arus (Ikecepatan
kumparan kumparan
L)
V
tidak sebaik motor shunt. Torka yang diproduksi oleh motor gabungan
berat
ini lebih rendah dibandingkan+ dengan motor seri pada ukuran yang
sama. V kecepatan torka
+
Vin Larm Rarm
- iin
Larm Rarm
iin
+ - Vemf +
Vin
Gambar 3.8 Rangkaian ekuivalen dari model elektrikal motor armatur.
-+
τm =3.4.2
kτ iin Persamaan
, Vin Mekanikal Motor DC
Larm Pers. 3.9
Rarm
-
Dengan adanya kaitan iin antara medan stator dan arus armatur, torka
- Vemf +
yang dibangkitkan motor DC adalah proporsional terhadap arus
τm (J a + J B ) dωm ++ τ f + τ B ,
armatur:
- VPers.
emf +
3.10
τ m = kτ iin , dt
Vin
Pers. 3.9
- konstanta torka motor. Konstanta torka motor ini
dengan kτ ,adalah
τ m = kτ iin Pers. 3.9
=Vin biasanya kemf ωm . pada spesifikasi manufaktur
Rarmiin +dilaporkan Pers.motor.
3.11
dωm
= m (
τDinamika J a + J
pada
B ) + τ f + τ
motor dimodelkanB , Pers.
pada persamaan berikut:3.10
dt - Vemf +
dω
= τ m (J a + J B ) m + τ f + τ B , Pers. 3.10
Rarm dt
Vin =
iτim, + kemf ωm Pers. 3-1
= τdengan
V in
m =k Rkτ
τ arm ain
J
in +
dan k J
emf
B
ω .
adalah
m momen inersia dari Pers.
Pers.
armatur 3.9 beban, τ
3.11
dan f
adalah torka akibar gaya gesek yang melawan rotasi armatur, dan τB
= Vadalah
in Rarm iin +yang
torka kemf ωdiakibatkan
m. oleh beban. Pers. 3.11
kτ(JRarm dωkm
= τKetika + J+τB ) k+τ diaplikasikan
+ τωf + τ B , pada motor DC, Pers.
3-23.10
τ m =V V m m .
ategangan rotor berakselerasi
= emf ω
kemf
m
in
Pers.
Pers. 3-1
R k m dt
in
R
arm
sampai ke armnormal.
τ kondisi Pada keadaan tunak (steady-state), Pers.
Rarm
V in =
3.8
menjadi τ m + kemf ωm Pers. 3-1
τ k
= Vin Rarmiin + kemf ωm . Pers. 3.11
kτωm kτ kemf
= τ 1 − pada
τ m τBegitu
m st= juga Vin +Pers.
3.10, m . motor menyeimbangi
ωtorka Pers.Pers.
3-3 3-2
torka karena
Rarmωmax Rarm
gesekan kdan beban. kτ kemf
τ m = Rarm τ
Vin + ωm . Pers. 3-2
Vin = Rarm τ m + kemfRωarmm Pers. 3-1
kτ Aktuator 51
τ ωm
=τst τ m τ st 1 − Pers. 3-3
ωmax
ωm
=τm (J adω+ J B ) m
+τf +τB , Pers. 3.10
=τ m (J a + J B ) m dt
+τf +τB , Pers. 3.10
= dtω .
Vin Rarmiin + kemf Pers. 3.11
m
ωmax ω
ωmax ω
ωmax ω
= ττkτststst R
Rarm
τω
ωstmax =
max k
=
arm .
Vin .,
arm Pers.
Pers. 3.16
Pers. 3.15
3.16
max
R k emfk k τ
τarm R
emf τ
ω max =
τ ststemfRarm τ
arm .Pers. 3.14, daya yang diberikanPers. oleh3.16
ω
Menggunakan
max = k k . Pers. motor pada
3.16
kecepatan k emfyang
emf kτ berbeda dapat diekspresikan sebagai berikut:
τ
ω
ωP ω )) === ττ stmR
P ((max ωarm= ω τ 1 − ω mmm . Pers. 3.17
ω τ mm ω mmm = . ω mmmτ ststst 1 − ω max .
Pers.
Pers. 3.16
3.17
k emf kτ ω ωmax
− ω mm ..
max
P
P ((ω
ω )) == ττ m ω ω m == ω ω mτ τ st 1 1 − Pers.
Pers. 3.17
3.17 dengan
Daya maksimum dapat m m m st
ω dicari
ω max
max
pada suatu kecepatan
menurunkan persamaan daya Pers. 3.17 terhadap perubahan kece-
ω
d
dPP τ st 1 − 2 2=ω m ω
=
=
patan:
Pdω (ω ) =
τ stτ
st 1 ω− ω max ω mτ==st 001..− m .
m
m Pers.
Pers. 3.18
3.17
3.18
ddω
m m
ω max
P ω2ω max
max
= dP τ st 1 − 2ω m 0 .
= d ω τ st 1 − ω m = =0 .
Pers.
Pers. 3.18
3.18
dω ω max max
Penyelesaian 1 persamaan ini, didapatkan kecepatan yang memberi-
ωdPm *** = 1 ω max 2, ω m Pers. 3.19
=ω
kan m =
daya τ 2 ω
st max 1 −
optimal
max , = 0 .
adalah Pers. 3.18
Pers. 3.19
m
2
dω * 1 ω max
ω 1 max ,
ω mm * = = 2ω ω max , Pers.
Pers. 3.19
3.19
2
yaitu setengah V
I stall* = 1Vininin . dari kecepatan no load. Pers. 3.20
ωI stall
stall = Rω ., Pers.
Pers. 3.20
3.19
2RV
m armmax
Manufaktur arm motor juga menspesifikasikan resistansi armatur R
II stall = Varm in
.. Pers. 3.9 dan Pers. 3.15, arus stall,Pers. arm.
stall = R
Menggunakan in
yaitu3.20
Pers. arus maksi-
3.20
mum yang Rarm
arm melalui motor ketika diberikan tegangan suplai:
Vin
I stall = . Pers.
N / S 3.20 N
Rarm N // SS
N N /// SSS
N
SS
Peralatan pengontrol
S motor N DC akan dibahas pada
N
N N / S bagian 4 dan
N/S
algoritma pengontrol motor, baik untuk posisi, N/S
kecepatan, N/S
maupun
Motor
Motor Smagnet
magnet permanen
N
permanen N / S N /S
Motor
torka dibahas Smagnet
pada permanen
bagian 5. N N
N // SS N
N // SS
Stator
Stator dengan polaritas yang dapat diatur
Motor magnet permanen Stator dengan
N / S polaritas
dengan polaritas yang
yang
N / dapat
dapat
S diatur
diatur
Motor magnet permanen N / Aktuator
S 53 N / S
N S SS N N N N N
Stator dengan
N SSS polaritas
N
yang dapat
SS diatur
N
N S N
N N
N N
N Stator dengan
N N
N dapat
polaritas yang S diatur
NMotor magnet
S permanen
N
N
N N
N N N
N / SS
NN / SS
N
3.5 Motor Stepper
N/S N/S
S N
N S N N N N S N S N
N S S S S S S N S N
1 1 1 1
kutub stator/ N S
gulungan step 1 55
S N Aktuator
ϕ2 ϕ4 ф1, ф3 : ON
N S
ϕ1 ϕ3 N
PM S step 1.5
tunak pada suatu posisi. Waktu tunak (settling time) ini
bervariasi dengan besar step dan besar rasio damping.
torka
mode memutar
mode terkunci
kecepatan
Gambar 3.11 Karakteristik torka kecepatan motor stepper.
56
YEL Dasar-dasar
RED OR BLKMekatronika
GRN BRN dan Robotika
V3
Step 0 Step 1 Step 2
N S S S S S S N S
ф1 ф2 ф3 ф4
1 1 1 1
ϕ4 ϕ2 S N
kutub stator/ S
N N step 1
ϕ3 ϕ gulungan
1 step
S N2
ϕ2 ϕ4 S ф1, ф3 : ON
N ф1, ф4 : ON
N S
S S
ϕ1 ϕ3 N
PM S step 1.5
rotor N ф1 : ON
ϕ4 ϕ2 S
N N
ϕ3 ϕ1 S step 2
N ф1, ф4 : ON
S S
Aktuator 57
kutub stator/ N S
revolusi pada 45º) dua kali lebih besar dibandingkan
gulungan step 1dengan step
ϕ2 ϕ S N ϕ
4 1, ϕ3 : ON
untuk mode full step (empat step/revolusi pada 45º). Namun, torka
N S
holding danϕ1torka drive kebalikannya.N Teknik lain adalah dengan
ϕ3
menggunakan micro-stepping,
PM yakni fasaS arus ditentukan
step 1.5 besar
fraksionalnya, tidak hanya ON dan OFF,N melainkan
rotor ϕ1 : ONgelombang
ϕ4 ϕ2 S
sinusoidal diskrit diaplikasikan. Kemampuan resolusi bisa mencapai
N N
1,8º (360º/200) per
ϕ3 step. Mode
ϕ1 mikro-stepping
S
dapat mencapai
step 2 10.000
step per revolusi atau lebih. N ϕ1, ϕ4 : ON
S S
Tabel 3.1 Sekuen untuk motor stepper unipolar full steps memberikan gerakan searah
jarum jam (SJJ) dan berlawanan arah jarum jam (BJJ).
Langkah ϕ1 ϕ2 ϕ3 ϕ4
CW 1 ON OFF ON OFF
2 ON OFF OFF ON
CCW 3 OFF ON OFF ON
4 OFF ON ON OFF
Tabel 3.2 Sekuen untuk motor stepper unipolar half steps memberikan gerakan searah
jarum jam (SJJ) dan berlawanan arah jarum jam (BJJ).
Langkah ϕ1 ϕ2 ϕ3 ϕ4
CW 1 ON OFF ON OFF
1.5 ON OFF OFF OFF
2 ON OFF OFF ON
2.5 OFF OFF OFF ON
CCW 3 OFF ON OFF ON
3.5 OFF ON OFF OFF
4 OFF ON ON OFF
4.5 OFF OFF ON OFF
IA IB
58 Dasar-dasar Mekatronika dan Robotika
YEL
RED
BLK
GRY
VB
Langkah ϕ1 ϕ2 ϕ3 ϕ4
W 1 ON OFF ON OFF
1.5 Gambar 3.14
ON mengilustrasikan
OFF OFF dariOFF
skematik motor bipolar dengan
2 daya eksternal
ON yang harus
OFF di-switch
OFFon dan ON
off untuk memberikan
2.5 kombinasi pengontrolan
OFF OFF sekuen dari
OFF polaritas
ON stator. Tabel 3.3
menunjukkan sekuen fasa yang dibutuhkan untuk memberikan step
W 3 OFF ON OFF ON
pada motor stepper bipolar pada mode full steps. Sekuen ini sama
3.5 dengan sekuen
OFF pada unipolar,
ON OFFdua transistor
tetapi OFF di-switch secara
4 bersamaanOFF ONON dan OFF,
untuk kondisi ON tidak OFF
hanya satu seperti pada
4.5 sekuen unipolar.
OFF Sekuen OFFuntuk bipolar
ON modeOFF half step dapat dilihat
pada Tabel 3.4.
IA IB
IA IB
BLKGRY
YELRED
BLK
YEL
VB
RED
GRY
VB
ф1 ф2 ф5 ф6
ϕ1 ϕ2 ϕ5 ϕ6 ϕ4
ф3 ф4 ф7 ф8
ϕ3 ϕ4 ϕ7 ϕ8
Gambar 3.14 Skematik dari koil medan pada motor stepper bipolar.
torka motor
batas operasi
motor kontinyu
output daya
vs kecepatan
3.7 Hidrolik
P A
pompa T B
tangki
silinder
64 Tipikal tekanan
Dasar-dasar Mekatronika dan Robotika
Jenis pompa Pemindahan Biaya
(psi)
Gear Tetap 2000 Murah
Vane Dapat diubah 3000 Medium
pompa T B
tangki
Tipikal tekanan
Jenis pompa Pemindahan Biaya
(psi)
Gear
Gear Tetap 2000 Murah
Vane
Vane Dapat diubah 3000 Medium
Piston Dapat diubah 6000 Mahal
Tipikal tekanan
Jenis tekanan
Regulator pompa (pressure
Pemindahan
regulator) akan Biaya
(psi)mengatur secara mekanis
untuk menjaga
Gear tekanan Tetap
pada sistem tidak2000melebihi batasan.
Murah Ilustrasi
pressure regulator diilustrasikan dalam Gambar 3.17. Jika tekanan
Vane Dapat diubah
tekanan sistem3000
(T) Medium
dalam sistem memberikan dorongan pada pegas, fluida akan
Piston Dapat diubah 6000 Mahal
dialirkan ke tangki untuk menghindari peningkatan tekanan melewati
batas. Tekanan batas (cracking pressure) ini dapatbola disesuaikan dengan
mengubah karakteristik pegas.
pegas
penyesuaian tekanan sistem (T)
pendukung
bola
kembali ke tangki
pegas
penyesuaian
pendukung
kembali ke tangki
Gambar 3.17 Pressure regulator.
Aktuator 65
tangki. Dalam posisi 2, silinder bergerak ke kanan karena tekanan
diberikan ke bagian kiri piston. Dalam posisi 3, silinder akan bergerak
ke kiri karena tekanan diberikan ke bagian kanan piston. Jenis valve
yang lain diperlukan di dalam sistem termasuk check valve, poppet
valve, rotary valve, spool valve, pilot valve yang dalam buku ini tidak
dibahas lebih jauh lagi.
P A P A P A
P A T P B A T P B A T B
posisi posisi posisi
T B T B T B
posisi posisi A posisi piston
P
4/3
P A valve piston
T B
4/3
valve
T B Gambar 3.18 Skematik valve 4/3.
infrastruktur
kompresor
infrastruktur penyimpanan kontrol
66 penyaring
kompresor
Dasar-dasar Mekatronika dan Robotika
valve
penyimpanan kontrol
penyaring
valve P A
3.8 Pneumatik
P A
saluran
masuk treatment pengatur
udara tekanan R B
udara
mesin
kontrol on/off
pembuangan
udara
silinder
Gambar 3.20 Komponen sistem pneumatik.
Aktuator 67
3.9 Latihan Soal
4.1 Pendahuluan
Pengontrol 69
4.3 Rangkaian Digital
Contoh ladder logic untuk pengontrolan forward dan reverse dari suatu
aktuator dengan PLC ditunjukkan dalam Gambar 4.1. Input trigger
adalah Normally Open Switch Button yang akan terkontak jika ditekan
deteksi
batas
aktuator
akhir timer
forward
deteksi batas
awal
aktuator
reverse
Gambar 4.1 Ladder logic untuk siklus pengontrolan motor.
Pengontrol 71
Tipe lain dari IC mikrokomputer adalah Digital Signal Processing
(DSP). DSP memiliki fungsi yang mirip dengan mikrokontroler.
Namun, DSP dapat melakukan kalkulasi menggunakan tipe variabel
floating point dengan kecepatan yang tinggi. DSP sangat berguna
digunakan pada komunikasi, audio/video, dan aplikasi kontrol,
yakni kalkulasi filter digital dan penjumlahan dengan pembobot
diperlukan untuk waktu siklus yang cepat.
Pengontrol 73
74 Dasar-dasar
Dasar-dasarMekatronika
Mekatronikadan
danRobotika
Robotika
5
PENGONTROLAN MOTOR
5.1 Pendahuluan
Dalam bab ini akan dibahas tipe dan strategi pengontrolan motor
DC. Untuk motor DC, input kontrol adalah dengan mengatur variabel
tegangan. Sementara dalam motor AC, input kontrol kecepatan
adalah dengan pengaturan variabel frekuensi. Secara algoritmis,
pengontrolan motor DC dan motor AC memiliki struktur yang sama.
Pengontrolan Motor 75
Effect Transistor (FET), dan perangkat semikondutor lainnya. Prinsip
dari PWM ini adalah sebagai berikut: sebuah suplai daya tegangan
DC di-switch on dan off dengan suatu frekuensi f (atau periode T =
1/f). Perbandingan waktu on selama t berbanding dengan periode
waktu periode T (waktu on dan off) disebut dengan siklus tugas (duty
cycle) Θ :
t
100% . Pers. 5.1
T
Dengan mengubah duty cycle suatu kontroler, rata-rata arus melalui
motor juga akan berubah, memberikan perubahan kecepatan dan
pulsa
torka pada output. Gambar 5.1 memberikan
elektronik
ilustrasi rangkaian
pengontrol motor dengan PWM elektronika PWM. Rangkaian PWM
t memberikan aktivasi pada suplai tegangan V untuk memberikan
100% . Suplai Pers. 5.1 s
T arus kepada motor. Semakin besar nilaimotor duty cycle, maka semakin
Daya DC
besar pula arus yang diberikan ke motor Gambar 5.2.
pulsa
elektronik
PWM Pulsa
Suplai
Daya DC motor
Cepat
Contoh rangkaian driv
Pulsa
Lambat
Cepat
Contoh rangkaian drive
Lambat
Teg.
PWM
Arus Moto
Teg.
PWM
76 Duty cycle tinggi
Dasar-dasar Mekatronika dan Robotika Duty
Aruscycle
Motorrendah
Pulsa
Cepat
Contoh rangkaian drive
Teg.
PWM
Arus Motor
Lambat
Q1 Q1 Q2
Q2
Q3
Q4 Q4 Q3
Pengontrolan Motor 77
Rangkaian H-Bridge ini hanya berlaku pada motor DC karena
pengubah arah motor adalah dengan melakukan pengubahan
polaritas kutub catu daya motor. Dalam motor AC, hal ini tidak
berlaku.
Input kontrol dalam hal ini adalah suatu hasil keluaran dari
algoritma pengontrol yang sedemikian rupa dapat membuat
hasil kecepatan motor sama dengan kecepatan yang diinginkan
(set point). Sistem umpan balik pengontrolan kecepatan
motor dapat dilihat dalam Gambar 5.4. Informasi kecepatan
didapatkan dari sensor tachometer yang mengukur kecepatan poros
motor. Pengontrol akan menghitung sinyal eror antara kecepatan
yang diinginkan dan kecepatan terukur untuk kemudian input
kontrol PWM dihitung untuk memberikan input kontrol kepada
motor. Jika eror antara kecepatan set point dengan kecepatan
terukur bernilai positif, maka nilai PWM dibuat besar. Sebaliknya,
ditandai oleh θ, total inersia motor dan beban serta koefisien gesek
putar secara berurut ditandai oleh J serta kf.
m k ia , Pers. 5.2
k P , k TD , d e k P , k k k 1 d e
2
k P ,1 k
k e 0. JL
1 dt2 f
JL T a
JL
a La J J d t
kf a I
,
La J J
Pers. 5.17
k P , k
e 0.
JLa TI ,
6
Dengan mengatur parameter kp,ω , TI,ω , dan TD,ω persamaan
Pers. 5.17 polinomial
diferensial 5pada Pers. 5.17 dapat menjadi Hurwitz (seluruh akar riil
bernilai negatif), yang berarti bahwa sistem Pers. 5.17 stabil ( eω tidak
kecepatan sudut (radian/detik)
bervariasi6seiring
4
dengan berjalannya waktu, d2eω dan deω akan sama
dt2 dt
dengan nol),
5
3
sehingga e ω
akan menuju nol. Dengan demikian,
kecepatan sudut (radian/detik)
La J J JLa
Pengontrolan Motor 83
k 1 k
k f 1 Va . de Pers. 5.18
Va k PL,a Je J JL
e ad t TD , , Pers. 5.19
1 k P , k TD , d 2 e kkf P , kk k 1 d e
1 k f
La J J d t
2
k 1 JLa dt J JL
aLa
k f
LaSimulasi
J J pengontrolan kecepatan motor ω(t) dengan parameter
k P ,model
k k f k = 0,25 dan k2 = 0,5; kecepatan awal ω (t = 0) = 0 ;
e 1 0. 1 k P , k TD , JL
d e k k k 1 d e
JLa TI , J La a 2 P , k f
k 1 JLa dt JLa Lpada
aJ d t
JGambar
dan referensi radian/detik;
k f kecepatan ditunjukkan
Pers. 5.17
5.6. LSolusi
aJ k Jpersamaan
diferensial dilakukan dengan menggunakan
metodeJLEuler orde satu.
k ka
e 0.
P ,
6
JLa TI ,
5
Pers. 5.17
kecepatan sudut (radian/detik)
6
3
2 5
kecepatan sudut (radian/detik)
1 4
0 3
0 2 4 6 8 10 12 14
waktu (detik)
Gambar 5.62Simulasi pengontrolan kecepatan dengan pengontrol PI. Kecepatan awal
ω (t = 0) = 0, kecepatan referensi ωref = 5 (radian/detik), dan kp,ω =50, TI,ω = 1.000, dan
k 1 k
k f 1 Va . TD,ω = 0. Pers. 5.18
La J J JLa
5.6 Pengontrolan
0
Posisi
0 2 4 6 8 10 12 14
Untuk pengontrolan
1 d e sudut motor,
posisi waktu (detik)persamaan motor
model
Va k P , e
Pers. 5.12 e d t TD , ,
TI ,dituliskan kembalid t menjadi
Pers. 5.19
k 1 k
k f Va . Pers. 5.18
k L
1 aJ Jk k JLa 1 d e
k f P , e e d t TD, Pers. 5.20
La J dari
Output J Pers.La5.18 J adalahTI , posisi sudut motord t θ dan input motor
adalah tegangan armatur/rotor motor V .
1 d e a
Va k P , e
d 2 e Dengan
e D, dPID,
e d t
kTI , 1 dalgoritma
menggunakan
T , Pers. 5.19
t ditetapkan error eθ dari posisi
nilai set point posisi θ , dimana e = θ - θ.
k f θ terhadap
TD , motor
d t 2 sudut L a J J d t sp θ ref
Pers. 5.21
k P , k 1k Mekatronika
k k Robotika d e
e 1 1
84
La J TLI ,J J
f d t
ek Dasar-dasar 0 P , edan
La J
TI , e d t TD , Pers. 5.20
d t
a
waktu (detik)
kecepatank
1
2
k01 1 k
k f 0 2 Va .4 6 8Pers. 5.18
10 12 14
La J PID
Input kontrol J yangJLdiimplementasikan
a
waktu (detik)
pada tegangan motor DC
Va adalah 0sebagai
0 berikut:
2 4 6 8 10 12 14
k 1 k waktu (detik)
V k fk e 1 e d tVa T. d e , Pers.
Pers. 5.18
a J
P ,L JT JL D ,
d t
5.19
a
I ,
a
k 1 k
k f k ,T , dan TVa . adalah secara berturut-turut
dengan Pers. 5.18 konstanta
Lap,θJ J I,θ JLa D,θ
de
proporsional, konstanta 1 integral-waktu, dan konstanta
Va k P, ke 1 e kdPt, kTD, 1 , Pers. d5.19e derivatif-
TI,
waktu
k f pengontrol
T
I ,
posisi sudut e
d
motort e d
bernilai t T
positif. Pers. 5.20
La J J 1
D ,
La J d t
d e
Va k P ,memasukkan
Dengan e
TI , d t T5.19
e Pers. D , ke Pers.
d t
, 5.18, dihasilkan
Pers. 5.19
k 1 k k 1 de
d 2ek f k P , 1 ede e d t TD , Pers. 5.20
L TJD , Jkf LaJ TI , d t
d t 2 a La J J d t
k 1 k k 1 Pers. e
d5.21
P ,
k f hubungan
Dengan posisi sudut
e dan referensinya
e d t T θ = θref -Pers.
eθ, serta
5.20
k P , k La J J1 L J T
D ,
2d t
θ
/ d t θref
d e J T k 1 d e
2
asumsi
2 tidak
e ada
perubahan
e d ta
posisi
0 sudut
I , referensi, d ref
= d
/ dtL =a 0, T
k
didapatkan
D , I ,
f
dt2 La J J d t
d 2 e k 1 d e Pers. 5.21
k P2, k TD , 1k f
TI , a
d t e e Jd t
L J 0 dt
La J Pers. 5.21
k P , k 1
TI ,
e e d t 0
La J
Dengan menurunkan Pers. 5.21 terhadap waktu, didapatkan persa-
maan diferensial orde tiga, yaitu
d 3 e k 1 d 2 e
TD , k f 2
dt3 La J J d t
Pers. 5.22
k P , k d e k P , k 1
e 0
La J d t La J TI ,
Pengontrolan Motor 85
1
n)
TD , k f 2
dt3 La J J d t
Pers. 5.22
k P , k d e k P , k 1
e 0
La J d t La J TI ,
Simulasi pengontrolan posisi sudut motor θ(t) dengan parameter
model yang sama dengan pengontrolan kecepatan Subbab 5.5; posisi
sudut awal θ(t = 0) = 0 radian; dan posisi sudut referensi θref = 1
radian; ditunjukkan dalam Gambar 5.7. Solusi persamaan diferensial
didapatkan dengan menggunakan metode Euler orde satu.
1
posisi sudut motor (radian)
0.8
0.6
0.4
0.2
0
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
waktu (detik)
Gambar 5.7 Simulasi pengontrolan kecepatan dengan pengontrol PID. Posisi awal
θ (t = 0) = 0, kecepatan referensi θref = 1 (radian), dan kp,θ = 0,5, TI,θ = 200, dan TD,θ = 50.
Pengontrolan Motor 87
V.3 Pada pengontrolan lintasan robot diharapkan bahwa
pengontrolan motor dapat menjejaki selain posisi sudut
motor, tetapi secara bersamaan juga kecepatan sudut motor.
Rancanglah suatu pengontrol yang dapat menjejaki profil
posisi dan kecepatan sudut untuk setiap waktunya yang telah
ditentukan.
6.1 Pendahuluan
Robot Manipulator 89
dari enam (6) derajat kebebasan. Untuk robot yang kecil, dinamakan
Selective Compliance Articulated Robot Arm (SCARA) yang merupakan
konsep robot assembly yang diperkenalkan oleh NEC di tahun 1980.
Sejak kemunculannya, Robot SCARA banyak digunakan di industri
assembly.
Principle Kinematic Structure Workspace
Cartesian Robot
Cylindrical Robot
Spherical Robot
SCARA Robot
Articulated Robot
Gambar 6.1 Tipe-tipe robot manipulator.
Gripper
Gripper
Gripper
Spray Painting Gun
Spray p
Spray painting
Welding Gun
Robot Manipulator 91
Sebelum melanjutkan ke pengontrolan robot manipulator, perlu
ditelusuri terlebih dahulu terkait dengan strategi pembangkitan
lintasan. Strategi pembangkitan lintasan ini bermacam-
macam bentuknya, bisa melalui pemrograman titik-ke-titik yang
diprogramkan oleh manusia atau bisa diserahkan kepada robot.
Untuk lintasan yang di-input-kan, sendi-sendi robot dapat di-input-
kan dalam memori prosesor agar gerakan yang sendi-sendi tersebut
dapat diikuti dan pengontrolan motor pada masing-masing sendi
robot melakukan pengontrolan posisi dan kecepatan robot. Untuk
lintasan yang dibangkitkan, prosesor perlu memiliki suatu mekanisme
pembangkitan lintasan dari suatu posisi awal ke posisi akhir yang
diinginkan.
SolusiSolusi
#1 #2
Solusi
Solusi #1 #2
Gambar 6.3 Multisolusi inverse kinematics pada robot tiga link untuk satu posisi end-
effector.
Robot Manipulator 93
D-H convention ini dapat dilakukan dengan cara menentukan semua
frame yang terletak antara setiap link (frame adalah setiap persendian
yang terdapat pada manipulator dengan frame ke 0 adalah sendi
paling dasar dan frame ke n adalah sendi pada end effector [bagian
paling ujung robot], link adalah penghubung antar-frame). Dalam
D-H convention terdapat empat parameter yang dapat ditetapkan
setelah frame yang akan menjadi referensi ditentukan, yaitu:
Dalam buku ini akan dibahas model robot RRR seperti yang tertera
pada Gambar 6.4.
Titik Mulai
Titik Mulai
Bingkai qn αn dn an
01 q1 90 0 0
12 q2 0 0 a2
23 q3
Bingkai αn qn 0 dn 0 a3an
01 q1 90 0 0
Empat parameter 1 2disusunqdalam
tersebut 2 0
sebuah matriks 0 transformasia2
s(𝑞𝑞𝑞𝑞𝑛𝑛𝑛𝑛 ) − sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 𝑛𝑛𝑛𝑛 ) cos(𝛼𝛼𝛼𝛼𝑛𝑛𝑛𝑛 ) 2 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 3 𝑛𝑛𝑛𝑛 ) sin(𝛼𝛼𝛼𝛼
q3 𝑛𝑛𝑛𝑛 ) 𝑎𝑎𝑎𝑎 0 𝑛𝑛𝑛𝑛 cos(𝑞𝑞𝑞𝑞𝑛𝑛𝑛𝑛0) a3
A mn yang berisikan:
An Bingkai q α dn
n(𝑞𝑞𝑞𝑞𝑛𝑛𝑛𝑛 ) cos(𝑞𝑞𝑞𝑞𝑛𝑛𝑛𝑛 ) cos(𝛼𝛼𝛼𝛼𝑛𝑛𝑛𝑛 ) Bingkai −cos(𝑞𝑞𝑞𝑞𝑛𝑛𝑛𝑛 ) sin(𝛼𝛼𝛼𝛼
qn 𝑛𝑛𝑛𝑛 )1 αn𝑎𝑎𝑎𝑎𝑛𝑛𝑛𝑛 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞
n
n)
d𝑛𝑛𝑛𝑛 n
a
cos(𝑞𝑞𝑞𝑞𝑛𝑛𝑛𝑛 ) − sin(𝑞𝑞𝑞𝑞0𝑛𝑛𝑛𝑛 )cos(𝛼𝛼𝛼𝛼
1 𝑛𝑛𝑛𝑛 ) qsin(𝑞𝑞𝑞𝑞 0 )
𝑛𝑛𝑛𝑛 90 𝑛𝑛𝑛𝑛 ) 𝑎𝑎𝑎𝑎q𝑛𝑛𝑛𝑛1cos(𝑞𝑞𝑞𝑞
sin(𝛼𝛼𝛼𝛼 � Pers.n 6.1
0 𝑛𝑛𝑛𝑛 ) 90 0 0
0 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛)) cos(𝑞𝑞𝑞𝑞𝑛𝑛𝑛𝑛1)
sin(𝛼𝛼𝛼𝛼 cos(𝛼𝛼𝛼𝛼−cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 ) 1 ) sin(𝛼𝛼𝛼𝛼 𝑑𝑑𝑑𝑑 q𝑎𝑎𝑎𝑎2𝑛𝑛𝑛𝑛 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞
1
𝑛𝑛𝑛𝑛 20 0 𝑛𝑛𝑛𝑛 )� 0Pers. 0
𝐴𝐴𝐴𝐴𝑚𝑚𝑚𝑚 2 𝑛𝑛𝑛𝑛 )
cos(𝛼𝛼𝛼𝛼 q2 𝑛𝑛𝑛𝑛 𝑛𝑛𝑛𝑛 ) 𝑛𝑛𝑛𝑛 a2
𝑛𝑛𝑛𝑛 = � 0 a 6.1
0 00 2 3)
sin(𝛼𝛼𝛼𝛼 0 q cos(𝛼𝛼𝛼𝛼 )0
2
𝑛𝑛𝑛𝑛
3 1 𝑑𝑑𝑑𝑑0
3
q 3
𝑛𝑛𝑛𝑛 𝑛𝑛𝑛𝑛 3
0
0 0 0 1
) − sin(𝑞𝑞𝑞𝑞𝑛𝑛𝑛𝑛 )cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 𝑛𝑛𝑛𝑛 )) −sin(𝑞𝑞𝑞𝑞
sin(𝑞𝑞𝑞𝑞𝑛𝑛𝑛𝑛))sin(𝛼𝛼𝛼𝛼
cos(𝛼𝛼𝛼𝛼𝑛𝑛𝑛𝑛)) 𝑎𝑎𝑎𝑎 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 𝑛𝑛𝑛𝑛 ) sin(𝛼𝛼𝛼𝛼 𝑛𝑛𝑛𝑛 ) 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑛𝑛𝑛𝑛 cos(𝑞𝑞𝑞𝑞𝑛𝑛𝑛𝑛 )
Matriks cos(𝑞𝑞𝑞𝑞
transformasi
𝑛𝑛𝑛𝑛 cos(𝛼𝛼𝛼𝛼
tersebut merupakan
𝑛𝑛𝑛𝑛 𝑛𝑛𝑛𝑛 hubungan 𝑛𝑛𝑛𝑛 𝑛𝑛𝑛𝑛 cos(𝑞𝑞𝑞𝑞
antara 𝑛𝑛𝑛𝑛 ) q dengan
s(𝑞𝑞𝑞𝑞1 ) 0 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 ) 0
1 1𝑛𝑛𝑛𝑛)) 0 cos(𝑞𝑞𝑞𝑞
sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑛𝑛𝑛𝑛 =𝑛𝑛𝑛𝑛 )
𝐴𝐴𝐴𝐴sin(𝑞𝑞𝑞𝑞
sin(𝑞𝑞𝑞𝑞𝑛𝑛𝑛𝑛 ) cos(𝑞𝑞𝑞𝑞𝑛𝑛𝑛𝑛 ) cos(𝛼𝛼𝛼𝛼 ) −cos(𝑞𝑞𝑞𝑞
�cos(𝛼𝛼𝛼𝛼0𝑛𝑛𝑛𝑛 ) −cos(𝑞𝑞𝑞𝑞𝑛𝑛𝑛𝑛 ) sin(𝛼𝛼𝛼𝛼𝑛𝑛𝑛𝑛 ) 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑛𝑛𝑛𝑛 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞𝑛𝑛𝑛𝑛 )� Pers.
𝑛𝑛𝑛𝑛 𝑛𝑛𝑛𝑛 ) sin(𝛼𝛼𝛼𝛼
n 𝑛𝑛𝑛𝑛 ) 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑛𝑛𝑛𝑛 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞𝑛𝑛𝑛𝑛 )� Pe
𝐴𝐴𝐴𝐴𝑚𝑚𝑚𝑚
kondisi cos(𝑞𝑞𝑞𝑞
𝑛𝑛𝑛𝑛 = � orientasi dan 1)
translasi0 antarasin(𝛼𝛼𝛼𝛼 frame ) ke-m dengan frame ) 6.1 𝑑𝑑𝑑𝑑𝑛𝑛𝑛𝑛
ke-n
011)) 00 −cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 cos(𝛼𝛼𝛼𝛼
(𝑞𝑞𝑞𝑞1 ) 0 𝐴𝐴𝐴𝐴−cos(𝑞𝑞𝑞𝑞
0 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞
� tiga
sin(𝛼𝛼𝛼𝛼1𝑛𝑛𝑛𝑛)) 0
0 �
cos(𝛼𝛼𝛼𝛼𝑛𝑛𝑛𝑛 )
Pers.
𝑛𝑛𝑛𝑛
0 6.2 Pers.untuk
𝑑𝑑𝑑𝑑𝑛𝑛𝑛𝑛
6.2 1setiap
𝑛𝑛𝑛𝑛
1 =�
sehingga didapatkan matriks transformasi 0 link-nya 1
0 1 00 10 00 0 0
secara 0 berurutan
0 0 sebagai 0 berikut:
1
0 0 0 1
cos(𝑞𝑞𝑞𝑞1 ) 0 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞1 )
cos(𝑞𝑞𝑞𝑞1 ) 0 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞1 )
0
0
0
𝐴𝐴𝐴𝐴1 = � 1 ) 10 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 ) 0 −cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 1 ) 0� Pers. 6.2
𝐴𝐴𝐴𝐴10 = � sin(𝑞𝑞𝑞𝑞1 ) 0 −cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 0 � 1 0 Pers.
0 6.2
0 1 0 0
0 0 0 1
0 0 0 1
cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 ) − sin(𝑞𝑞𝑞𝑞cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 2) 2 ) 0 − 𝑎𝑎𝑎𝑎 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 2 ) 2 ) 0 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎2cos(𝑞𝑞𝑞𝑞
cos(𝑞𝑞𝑞𝑞
𝑎𝑎𝑎𝑎22 cos(𝑞𝑞𝑞𝑞
cos(𝑞𝑞𝑞𝑞2 )
cos(𝑞𝑞𝑞𝑞22 ) − sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 2 ) 2 ) 0− sin(𝑞𝑞𝑞𝑞
cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 2) 2) 0 2 2)
1 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 ) cos(𝑞𝑞𝑞𝑞
1 )
sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 ) 0 𝑎𝑎𝑎𝑎
cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 )
sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 ) 0 𝑎𝑎𝑎𝑎2 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 2))�
𝐴𝐴𝐴𝐴12 = � sin(𝑞𝑞𝑞𝑞22 ) 𝐴𝐴𝐴𝐴12cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 = �sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 2 ) 2) 0 2 2 2 )�
)
𝑎𝑎𝑎𝑎2 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 Pers.
0 𝑎𝑎𝑎𝑎2 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 6.3 Pers. 6.3
𝐴𝐴𝐴𝐴2 = � 0 𝐴𝐴𝐴𝐴2 = 0� 2 0 2 1 cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 0 2 0 2 � 1 Pers. 6.302 � Pers. 6.3
0 0 0 1 0 0 1 0
0 0 0 0 0 1 0 1
0 0 0 0 0 1 0 1
cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 ) 3 ) 3 ) 0 − 𝑎𝑎𝑎𝑎
− sin(𝑞𝑞𝑞𝑞cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 3) 3) 0
cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 𝑎𝑎𝑎𝑎 cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 )
cos(𝑞𝑞𝑞𝑞33 ) 𝑎𝑎𝑎𝑎33 cos(𝑞𝑞𝑞𝑞
3 ) 3 ) 0− sin(𝑞𝑞𝑞𝑞
cos(𝑞𝑞𝑞𝑞
− sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 3) 3) 0 𝑎𝑎𝑎𝑎33cos(𝑞𝑞𝑞𝑞33)
= � sin(𝑞𝑞𝑞𝑞33 )) )
2cos(𝑞𝑞𝑞𝑞sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 ) 0 𝑎𝑎𝑎𝑎
cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 )
sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 ) 0 6.4 33))�
𝑎𝑎𝑎𝑎 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞
𝐴𝐴𝐴𝐴2 𝐴𝐴𝐴𝐴 = �sin(𝑞𝑞𝑞𝑞
3 3
𝑎𝑎𝑎𝑎33 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞
3 3 �
) ) 0 Pers. 𝑎𝑎𝑎𝑎33sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 Pers. 6.4
𝐴𝐴𝐴𝐴233 = � sin(𝑞𝑞𝑞𝑞
0 = 0� 3 ) 0 3 ) 0
𝐴𝐴𝐴𝐴233cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 1
cos(𝑞𝑞𝑞𝑞
0 3 0 3 � 1 Pers. 0 �
6.4 Pers. 6.4
0 0 0 1 0 0 1 0
0 0 0 0 0 1 0 1
0 0 0 0 0 1 0 1
Untuk mempermudah penulisan persamaan, ke depannya penulisan
𝑇𝑇𝑇𝑇 = 𝐴𝐴𝐴𝐴010 𝐴𝐴𝐴𝐴112 𝐴𝐴𝐴𝐴persamaan
beberapa
2
𝑇𝑇𝑇𝑇 = 𝐴𝐴𝐴𝐴0 𝐴𝐴𝐴𝐴12 𝐴𝐴𝐴𝐴223 dipersingkat: cos Pers. 6.5 ,Pers. 6.5
𝑇𝑇𝑇𝑇 = 𝐴𝐴𝐴𝐴1 𝐴𝐴𝐴𝐴2 𝐴𝐴𝐴𝐴233 𝑇𝑇𝑇𝑇 = 𝐴𝐴𝐴𝐴101𝐴𝐴𝐴𝐴12akan
𝐴𝐴𝐴𝐴3 qn menjadi
Pers. 6.5 sin 6.5
cnPers. qn
menjadi sn, cos (qm+qn) menjadi cmn, dan sin (qm+qn) menjadi smn.
𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐 −𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠231 −𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑎𝑎𝑎𝑎21𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠123
𝑐𝑐𝑐𝑐 +𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐 +𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑐𝑐𝑐𝑐1𝑐𝑐𝑐𝑐23 −𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠 −𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐2 +𝑎𝑎𝑎𝑎3𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐11 𝑐𝑐𝑐𝑐23𝑎𝑎𝑎𝑎 2𝑐𝑐𝑐𝑐 1𝑐𝑐𝑐𝑐 2+𝑎𝑎𝑎𝑎 3𝑐𝑐𝑐𝑐 1𝑐𝑐𝑐𝑐 23
Matriks 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐23 𝑠𝑠𝑠𝑠23 𝑠𝑠𝑠𝑠11−𝑐𝑐𝑐𝑐
−𝑠𝑠𝑠𝑠11didapatkan
23yang 𝑐𝑐𝑐𝑐232311 −𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑎𝑎𝑎𝑎2121𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠123
merupakan 1𝑐𝑐𝑐𝑐2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎−𝑐𝑐𝑐𝑐
232
3 1𝑠𝑠𝑠𝑠1 matriks
23 2 1 2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎
3 11𝑐𝑐𝑐𝑐23𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐2 transformasi
3 1𝑠𝑠𝑠𝑠 23
3 1 𝑐𝑐𝑐𝑐23 untuk
𝑇𝑇𝑇𝑇 = �𝑠𝑠𝑠𝑠11𝑐𝑐𝑐𝑐23 −𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑇𝑇𝑇𝑇𝑠𝑠𝑠𝑠23
= �𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐−𝑐𝑐𝑐𝑐 1 𝑎𝑎𝑎𝑎
−𝑠𝑠𝑠𝑠 2 𝑠𝑠𝑠𝑠 1 𝑐𝑐𝑐𝑐2 + −𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠
1 1 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑎𝑎𝑎𝑎
23 �2 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐Pers.
2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐23 � Pers. 6.6
6.6
𝑇𝑇𝑇𝑇 = � 𝑠𝑠𝑠𝑠
setiap 𝑠𝑠𝑠𝑠link. Namun, 𝑐𝑐𝑐𝑐 1
𝑇𝑇𝑇𝑇 = 23 � hal 𝑠𝑠𝑠𝑠 23 0 𝑐𝑐𝑐𝑐
1
𝑎𝑎𝑎𝑎 23
𝑠𝑠𝑠𝑠 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 0 𝑎𝑎𝑎𝑎
� 𝑠𝑠𝑠𝑠 +
Pers. 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠
6.6 � Pers. 6.6
𝑠𝑠𝑠𝑠 0yang𝑐𝑐𝑐𝑐𝑎𝑎𝑎𝑎ingin 2 2 dicari
𝑠𝑠𝑠𝑠 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠0 adalah 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 +matriks
3 23 transformasi
23 23 23 23 3 23 2 2
23
0 𝑐𝑐𝑐𝑐 023 23
00 23
20 2 1 3 23 2 2 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠
3 23
0 1
0 0 0 0 0 1 0 1
𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑅𝑅𝑅𝑅
96⎡𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 Dasar-dasar
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑇𝑇𝑇𝑇
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑅𝑅𝑅𝑅
𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 dan𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥Robotika
𝑅𝑅𝑅𝑅 ⎡ 𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥 ⎤ 𝑅𝑅𝑅𝑅
𝑅𝑅𝑅𝑅 Mekatronika
𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑇𝑇𝑇𝑇 ⎤
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥⎡⎢𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥 ⎥⎤ 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥⎤⎥
𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑇𝑇𝑇𝑇 = ⎡⎢𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑇𝑇𝑇𝑇𝑅𝑅𝑅𝑅=𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑇𝑇𝑇𝑇
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑇𝑇𝑇𝑇
𝑥𝑥𝑥𝑥 Pers. 6.7 Pers. 6.7
𝑇𝑇𝑇𝑇 = ⎢ 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥⎢⎢ 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑇𝑇𝑇𝑇 = 𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥 ⎥⎥ 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥⎥⎥ Pers. 6.7 Pers. 6.7
⎢⎣𝑅𝑅𝑅𝑅0𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥⎢⎣𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥 ⎦⎥ 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥 ⎥⎦
0 0 01 0 0 1
𝐴𝐴𝐴𝐴
𝐴𝐴𝐴𝐴122 =
= ��cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 0 22 ) cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 0 22 ) 01 𝑎𝑎𝑎𝑎22 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 0 222 )�� Pers.
Pers. 6.3
6.3
sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 0 22)) −cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 0 22)) 001 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎22cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 0 2 ))
𝐴𝐴𝐴𝐴12 = � sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 ) 0 0 0 1 2 10 2 � Pers. 6.3
𝐴𝐴𝐴𝐴12 =� 0 02
cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 0
0 2
) 00 1 𝑎𝑎𝑎𝑎2 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞
0 0 2 )�
1
1 Pers. 6.3
0
0 ) − sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 0
0 ) 1 0
cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 0 3 0 3 00 0 𝑎𝑎𝑎𝑎3 cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 1
1 3)
cos(𝑞𝑞𝑞𝑞333))) −
cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞333)))
sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 0 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎333cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 3)
2
𝐴𝐴𝐴𝐴keseluruhan sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 −cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 0 cos(𝑞𝑞𝑞𝑞
sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 3)�
32 = � cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 ) yang − mencakup
cos(𝑞𝑞𝑞𝑞
sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 ) 0 seluruh 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑎𝑎𝑎𝑎 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞
cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 link ))dari Pers. awal 6.4
base hingga ujung
sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 0 ) cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 0 ) 1
0 𝑎𝑎𝑎𝑎 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 0 3))�
𝐴𝐴𝐴𝐴 2 = � 3 3 3 3 33 Pers. 6.4
𝐴𝐴𝐴𝐴 3 = �cos(𝑞𝑞𝑞𝑞3 ) − sin(𝑞𝑞𝑞𝑞3 ) 3 � Pers. 6.4
0 𝑎𝑎𝑎𝑎 cos(𝑞𝑞𝑞𝑞
end-effector.
3
𝐴𝐴𝐴𝐴23 = � sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 00 33Untuk ) cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 mendapatkan
00 33) 1 𝑎𝑎𝑎𝑎matriks
01 3 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞
3 0 33 )T� yang
10 merupakan matriks
Pers. 6.4
transformasi sin(𝑞𝑞𝑞𝑞 0 ) keseluruhan cos(𝑞𝑞𝑞𝑞 0 ) tersebut, 0 𝑎𝑎𝑎𝑎 sin(𝑞𝑞𝑞𝑞
ketiga 1 ) matriks
2
𝐴𝐴𝐴𝐴3 = � 0 3 0 3 1
0 3 0
1 � 3 Pers.ini
6.4dikalikan.
0
0 0
0 1
0 0
1
𝑇𝑇𝑇𝑇 = 𝐴𝐴𝐴𝐴100𝐴𝐴𝐴𝐴121𝐴𝐴𝐴𝐴 0322
2
0 0 1 Pers. 6.5
𝑇𝑇𝑇𝑇 = 𝐴𝐴𝐴𝐴 0 𝐴𝐴𝐴𝐴1
𝑇𝑇𝑇𝑇 = 𝐴𝐴𝐴𝐴1 𝐴𝐴𝐴𝐴2 𝐴𝐴𝐴𝐴33
1 2 𝐴𝐴𝐴𝐴 Pers.
Pers. 6.5
6.5
Transformasi
𝑇𝑇𝑇𝑇 = 𝐴𝐴𝐴𝐴10 𝐴𝐴𝐴𝐴12 𝐴𝐴𝐴𝐴23 T didapatkan sebagai berikut Pers. 6.5
𝑇𝑇𝑇𝑇 = 𝐴𝐴𝐴𝐴𝑐𝑐𝑐𝑐101𝐴𝐴𝐴𝐴 𝑐𝑐𝑐𝑐231 2 −𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐
2 1 2 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐23 𝑐𝑐𝑐𝑐 +
2 𝐴𝐴𝐴𝐴3 −𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠 Pers. 6.5
1
𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐111𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23
23 −𝑠𝑠𝑠𝑠 −𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑎𝑎𝑎𝑎2𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐1𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐2 + +𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23
23 −𝑐𝑐𝑐𝑐111𝑠𝑠𝑠𝑠23 23
23 11 2 1 2 𝑎𝑎𝑎𝑎 3 3𝑐𝑐𝑐𝑐11𝑐𝑐𝑐𝑐23 23
𝑇𝑇𝑇𝑇 = � 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐23 −𝑐𝑐𝑐𝑐 −𝑐𝑐𝑐𝑐 � Pers. 6.6
𝑇𝑇𝑇𝑇 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐23 23 −𝑠𝑠𝑠𝑠
−𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐23 1 𝑠𝑠𝑠𝑠
1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 −𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠0111 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎2222𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠1112𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐+
2+
2+ 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎3𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠33323 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠111𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23
23
𝑇𝑇𝑇𝑇 == ��𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠11𝑠𝑠𝑠𝑠23 23 � Pers. 6.6
1 23
23 2
an 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑐𝑐𝑐𝑐23
23 −𝑠𝑠𝑠𝑠
−𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐01123𝑠𝑠𝑠𝑠23 −𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠
0011 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑎𝑎𝑎𝑎2222𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠1122𝑐𝑐𝑐𝑐22+
𝑐𝑐𝑐𝑐 +
1+𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐23 � Pers. 6.6
𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑎𝑎𝑎𝑎33𝑎𝑎𝑎𝑎3𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠323
𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑇𝑇𝑇𝑇 = �𝑠𝑠𝑠𝑠1𝑠𝑠𝑠𝑠0023
23 +
2323 231 23 � Pers. 6.6
𝑐𝑐𝑐𝑐 −𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐10 −𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐
0
𝑇𝑇𝑇𝑇 = � 1𝑠𝑠𝑠𝑠02323 023𝑠𝑠𝑠𝑠23 0
01 𝑎𝑎𝑎𝑎22 𝑠𝑠𝑠𝑠12 2+1 1 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠3231 23 � Pers. 6.6
a2 𝑠𝑠𝑠𝑠023 𝑐𝑐𝑐𝑐023 0 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠2 +1 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠23
a3 Matriks 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 0 T 𝑅𝑅𝑅𝑅 ini 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 terdiri 0 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 dua 𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥0 0 komponen, 1 yaitu komponen rotasional (Rot)
⎡ 𝑅𝑅𝑅𝑅
𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑅𝑅𝑅𝑅
𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑅𝑅𝑅𝑅
𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑇𝑇𝑇𝑇 𝑇𝑇𝑇𝑇 ⎤
𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 ⎤ 𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑇𝑇𝑇𝑇dan= ⎢⎡⎡komponen
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 translasional
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 (Trans) sebagai berikut:
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅
𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥⎥⎤ Pers. 6.7
𝑇𝑇𝑇𝑇 = ⎢ 𝑇𝑇𝑇𝑇 ⎥ Pers.
𝑇𝑇𝑇𝑇 = ⎢⎡⎢𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑇𝑇𝑇𝑇
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑇𝑇𝑇𝑇 𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥⎦⎥⎥⎤
𝑥𝑥𝑥𝑥
⎤
⎥ Pers. 6.7
6.7
ers. 6.1 ⎣⎡
⎢ 𝑅𝑅𝑅𝑅 0 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅0
𝑇𝑇𝑇𝑇 = ⎣𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥 ⎦
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅
0 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑇𝑇𝑇𝑇
1 𝑥𝑥𝑥𝑥 Pers. 6.7
𝑇𝑇𝑇𝑇 = ⎢⎣ 𝑅𝑅𝑅𝑅0 0𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅0 0𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅0 0𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑇𝑇𝑇𝑇1 1𝑥𝑥𝑥𝑥 ⎥⎦ Pers. 6.7
⎣⎢ 𝑅𝑅𝑅𝑅0𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅0𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅0𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑇𝑇𝑇𝑇1𝑥𝑥𝑥𝑥 ⎦⎥
⎣ 0𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑅𝑅𝑅𝑅
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 0𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 0𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 1 ⎦ 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐23 −𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠23
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅
𝑠𝑠𝑠𝑠1
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23 −𝑠𝑠𝑠𝑠 −𝑐𝑐𝑐𝑐 1𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠23 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠1
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 = �𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥� = �𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐11 1 23 23 −𝑐𝑐𝑐𝑐 11 23
23 −𝑐𝑐𝑐𝑐 1 � Pers. 6.8
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 = � 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑅𝑅𝑅𝑅
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 � = �𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑅𝑅𝑅𝑅 � = � 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠
1 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑐𝑐𝑐𝑐 23 −𝑠𝑠𝑠𝑠
−𝑐𝑐𝑐𝑐
−𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑠𝑠𝑠𝑠 23 −𝑐𝑐𝑐𝑐
0 𝑠𝑠𝑠𝑠
−𝑐𝑐𝑐𝑐 1 � Pers. 6.8
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 = �𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 1 23
1 23 23 1
23
1 23 23 1 � Pers. 6.8
1
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 = � 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 � = � 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑠𝑠𝑠𝑠
1 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑐𝑐𝑐𝑐 23 −𝑐𝑐𝑐𝑐
−𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐
1 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑠𝑠𝑠𝑠 23 0 𝑠𝑠𝑠𝑠
−𝑐𝑐𝑐𝑐 1 � Pers. 6.8
1
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑠𝑠𝑠𝑠
1 23
23 23 𝑐𝑐𝑐𝑐
123
23 23 0
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 = �𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑅𝑅𝑅𝑅
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
� = �𝑠𝑠𝑠𝑠1𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐2323 −𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐123𝑠𝑠𝑠𝑠23 −𝑐𝑐𝑐𝑐 0 1 � Pers. 6.8
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑎𝑎𝑎𝑎2𝑅𝑅𝑅𝑅𝑐𝑐𝑐𝑐𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 1 𝑐𝑐𝑐𝑐2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎3𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐23 1 𝑐𝑐𝑐𝑐23 𝑐𝑐𝑐𝑐23 0
𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑎𝑎𝑎𝑎𝑇𝑇𝑇𝑇𝑠𝑠𝑠𝑠 = �𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇 𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥� = �𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎222𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐111𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐222 + + 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎3𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐1𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23�
33 11 23 23 Pers. 6.9
𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑎𝑎𝑎𝑎𝑇𝑇𝑇𝑇𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑇𝑇𝑇𝑇 𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎222𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐2111𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐2222 + + 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎33𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐11 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23
𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑎𝑎𝑎𝑎𝑇𝑇𝑇𝑇𝑠𝑠𝑠𝑠 = = ��𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 �� = = ��𝑎𝑎𝑎𝑎 33 23 1 23
23 � � Pers. 6.9
Pers. 6.9
𝑇𝑇𝑇𝑇
𝑇𝑇𝑇𝑇 𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑎𝑎𝑎𝑎𝑇𝑇𝑇𝑇𝑠𝑠𝑠𝑠 = � 𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 � = �𝑎𝑎𝑎𝑎2𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠21 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐22 + 𝑎𝑎𝑎𝑎33 𝑠𝑠𝑠𝑠123𝑐𝑐𝑐𝑐23 �
𝑥𝑥𝑥𝑥 2 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑎𝑎𝑎𝑎 1
2 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑠𝑠𝑠𝑠 2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 3 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑠𝑠𝑠𝑠 1
23 𝑐𝑐𝑐𝑐 23 Pers. 6.9
𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑎𝑎𝑎𝑎𝑇𝑇𝑇𝑇𝑠𝑠𝑠𝑠 = �𝑇𝑇𝑇𝑇 𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 � = �𝑎𝑎𝑎𝑎2𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠21 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐22 + + 𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎33 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠123𝑐𝑐𝑐𝑐23 � Pers. 6.9
𝑇𝑇𝑇𝑇
Matriks Rot𝑥𝑥𝑥𝑥 dan Trans menunjukkan posisi dan orientasi end effector 𝑎𝑎𝑎𝑎 2 𝑠𝑠𝑠𝑠 2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 3 𝑠𝑠𝑠𝑠 23
𝜕𝜕𝜕𝜕𝑥𝑥𝑥𝑥
𝐽𝐽𝐽𝐽untuk
𝑣𝑣𝑣𝑣 = 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 ,
𝜕𝜕𝜕𝜕𝑥𝑥𝑥𝑥setiap nilai parameter sendi. Pers. 6.10
𝐽𝐽𝐽𝐽𝐽𝐽𝐽𝐽𝑣𝑣𝑣𝑣 = 𝜕𝜕𝜕𝜕𝑥𝑥𝑥𝑥 , Pers.
𝑣𝑣𝑣𝑣 = 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
𝜕𝜕𝜕𝜕𝑥𝑥𝑥𝑥 , Pers. 6.10
6.10
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
𝐽𝐽𝐽𝐽Setelah
𝑣𝑣𝑣𝑣 = 𝜕𝜕𝜕𝜕𝑥𝑥𝑥𝑥 , didapatkan persamaan transformasiPers. 6.10 kinematics dari
forward
,
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
𝐽𝐽𝐽𝐽𝑣𝑣𝑣𝑣 = 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒙𝒙𝒙𝒙 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒙𝒙𝒙𝒙 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒒𝒒𝒒𝒒 Pers. 6.10
𝒗𝒗𝒗𝒗 = 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
𝑱𝑱𝑱𝑱suatu 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 → 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕robot
𝜕𝜕𝜕𝜕𝒙𝒙𝒙𝒙 manipulator,
𝜕𝜕𝜕𝜕𝒙𝒙𝒙𝒙 𝑱𝑱𝑱𝑱𝒗𝒗𝒗𝒗 𝒒𝒒𝒒𝒒̇.
= 𝑱𝑱𝑱𝑱𝒗𝒗𝒗𝒗 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒒𝒒𝒒𝒒 → 𝒙𝒙𝒙𝒙̇ =langkah Pers.
selanjutnya 6.11 mendapatkan
untuk
𝑱𝑱𝑱𝑱𝑱𝑱𝑱𝑱𝒗𝒗𝒗𝒗 ==
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 → 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒙𝒙𝒙𝒙 = 𝑱𝑱𝑱𝑱 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
𝜕𝜕𝜕𝜕𝒙𝒙𝒙𝒙 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒒𝒒𝒒𝒒
→ = 𝑱𝑱𝑱𝑱 𝒗𝒗𝒗𝒗 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 →
𝜕𝜕𝜕𝜕𝒒𝒒𝒒𝒒
→ ̇̇ =
𝒙𝒙𝒙𝒙
𝒙𝒙𝒙𝒙 = ̇̇ ..
𝑱𝑱𝑱𝑱𝑱𝑱𝑱𝑱𝒗𝒗𝒗𝒗 𝒒𝒒𝒒𝒒
𝒒𝒒𝒒𝒒 Pers.
Pers. 6.11
6.11
persamaan 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒒𝒒𝒒𝒒 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
gerak robot
𝒗𝒗𝒗𝒗 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒙𝒙𝒙𝒙 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒒𝒒𝒒𝒒 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒙𝒙𝒙𝒙
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 adalah𝒗𝒗𝒗𝒗 dengan menentukan Jacobian kinematics.
𝒗𝒗𝒗𝒗 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒒𝒒𝒒𝒒
𝑱𝑱𝑱𝑱𝒗𝒗𝒗𝒗 = 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒙𝒙𝒙𝒙 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 → 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒙𝒙𝒙𝒙 ̇ = 𝑱𝑱𝑱𝑱𝒗𝒗𝒗𝒗 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒒𝒒𝒒𝒒 → 𝒙𝒙𝒙𝒙 = 𝑱𝑱𝑱𝑱𝒗𝒗𝒗𝒗 𝒒𝒒𝒒𝒒.
̇ Pers. 6.11
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝑥𝑥𝑥𝑥𝜕𝜕𝜕𝜕𝒒𝒒𝒒𝒒
�𝒗𝒗𝒗𝒗 = 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝑦𝑦𝑦𝑦𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑱𝑱𝑱𝑱𝒙𝒙𝒙𝒙 → 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 = 𝑱𝑱𝑱𝑱𝒗𝒗𝒗𝒗 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 → 𝒙𝒙𝒙𝒙̇ = 𝑱𝑱𝑱𝑱𝒗𝒗𝒗𝒗 𝒒𝒒𝒒𝒒̇. Pers. 6.11
� 𝒙𝒙𝒙𝒙 𝑥𝑥𝑥𝑥
� = � 𝑧𝑧𝑧𝑧𝑦𝑦𝑦𝑦�, 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒒𝒒𝒒𝒒 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
6.2.2
1 �
�� = �𝑦𝑦𝑦𝑦�, Jacobian
𝑥𝑥𝑥𝑥 Kinematics
��𝒙𝒙𝒙𝒙 � = �1𝑥𝑥𝑥𝑥𝑧𝑧𝑧𝑧𝑧𝑧𝑧𝑧 �,
1
�
𝒙𝒙𝒙𝒙
1 𝑦𝑦𝑦𝑦
�𝒙𝒙𝒙𝒙� � = �𝑐𝑐𝑐𝑐𝑦𝑦𝑦𝑦𝑧𝑧𝑧𝑧1�𝑐𝑐𝑐𝑐,Jacobian
1 23 −𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐2 +𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐23 0
� � = �𝑠𝑠𝑠𝑠1
Matriks
1 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑧𝑧𝑧𝑧𝑐𝑐𝑐𝑐1�𝑐𝑐𝑐𝑐,𝑐𝑐𝑐𝑐23 −𝑠𝑠𝑠𝑠 −𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠merupakan 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎2sebuah
−𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐1𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐2 + +𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎3alat 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐23yang 0 sangat berguna dan
1 = � 111 23 23 −𝑐𝑐𝑐𝑐11𝑠𝑠𝑠𝑠23
1 23
23 11 2 𝑠𝑠𝑠𝑠 1 2 𝑎𝑎𝑎𝑎 33𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠11𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23 23 0
sering 1𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠11digunakan 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23
23 −𝑐𝑐𝑐𝑐
−𝑠𝑠𝑠𝑠 1 𝑠𝑠𝑠𝑠
dalam −𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎2222𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠1112𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐+
𝑠𝑠𝑠𝑠0111 dunia
𝑎𝑎𝑎𝑎 +𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎3𝑎𝑎𝑎𝑎
2robotik 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠111𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23dan0�,teori kontrol. Pada
� �
𝑐𝑐𝑐𝑐23 −𝑐𝑐𝑐𝑐 2+ 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠33323 23 � �0
−𝑠𝑠𝑠𝑠 1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 23
=
= �� 123 23 1 23
23 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐
2
+ � �0�,�,
dasarnya, 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑠𝑠𝑠𝑠11𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠023𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑐𝑐𝑐𝑐2323 Jacobian −𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠
−𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐01123
𝑠𝑠𝑠𝑠23 011 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎
−𝑐𝑐𝑐𝑐
mendefinisikan 2 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠112𝑐𝑐𝑐𝑐22+ +𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎
3𝑎𝑎𝑎𝑎3𝑠𝑠𝑠𝑠
hubungan 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑠𝑠𝑠𝑠11 𝑐𝑐𝑐𝑐23𝑐𝑐𝑐𝑐 23 1 dinamik antara dua
0�,
= �𝑠𝑠𝑠𝑠 0𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐 + 23 23 23 0 𝑎𝑎𝑎𝑎 22
2 2 +1 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠
32323 � �
𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 −𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑐𝑐𝑐𝑐 0 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐 −𝑐𝑐𝑐𝑐
0 1 𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎 2 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑠𝑠𝑠𝑠 1 𝑐𝑐𝑐𝑐 +
21+ 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠
3 𝑠𝑠𝑠𝑠 1 𝑐𝑐𝑐𝑐 23 1
0
1
= � 𝑎𝑎𝑎𝑎 023𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐 + 𝑎𝑎𝑎𝑎023𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐
1 2 23 1 2 13 23 1 23 0 2 2 1 3 23 � � �,
𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠222023 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐111𝑐𝑐𝑐𝑐222 + 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑎𝑎𝑎𝑎023 3𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐11𝑐𝑐𝑐𝑐23
33 1 23 0
23� .
0 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠2 +1 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠23 0
1
= � 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑎𝑎𝑎𝑎220𝑎𝑎𝑎𝑎𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠11 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐22 + + 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑎𝑎𝑎𝑎033 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠11 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23 Pers. 6.12
1 Manipulator
= � 2 2323 23 � . 0 1 Robot
Pers. 6.12 97
= �𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑎𝑎𝑎𝑎22𝑎𝑎𝑎𝑎
2 1 2
𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐1122𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠2222 + + +1 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎
3 1
𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠1123
3𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23 � . Pers. 6.12
𝑎𝑎𝑎𝑎
= �𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐 +1 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐 � . + 𝑎𝑎𝑎𝑎 3
3
3 23 23 Pers. 6.12
= � 2𝑎𝑎𝑎𝑎12 𝑠𝑠𝑠𝑠22 + 1 𝑎𝑎𝑎𝑎33 𝑠𝑠𝑠𝑠12323 � . Pers. 6.12
𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠2 + 1 3 23 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠
3 0 0 1 0
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 00 0 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥00 0 𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥 10
0
01
1
⎡𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 0 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥0 𝑇𝑇𝑇𝑇 ⎤ 0 1
𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑇𝑇𝑇𝑇 = ⎡⎢𝑅𝑅𝑅𝑅0𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥1 2𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥 ⎤⎥ Pers. 6.7
𝑇𝑇𝑇𝑇
𝑇𝑇𝑇𝑇 =
= ⎢0𝑅𝑅𝑅𝑅10𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝐴𝐴𝐴𝐴
𝐴𝐴𝐴𝐴 𝐴𝐴𝐴𝐴
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝐴𝐴𝐴𝐴 12
1 𝐴𝐴𝐴𝐴2
𝐴𝐴𝐴𝐴
23
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 ⎥ Pers. 6.5
6.7
Pers.6.5
6.5
𝑇𝑇𝑇𝑇 = 𝐴𝐴𝐴𝐴⎢⎣1𝑅𝑅𝑅𝑅0 1 𝐴𝐴𝐴𝐴𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥2 𝐴𝐴𝐴𝐴3𝑅𝑅𝑅𝑅0𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅0𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑇𝑇𝑇𝑇1𝑥𝑥𝑥𝑥 ⎥⎦
2 3 Pers.
representasi ⎣ 0 0 berbeda dari ⎦
𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠1 sebuah sistem. Jacobian juga bisa dilihat
0 1
𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23 −𝑐𝑐𝑐𝑐 −𝑐𝑐𝑐𝑐 1 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠23 𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎 2 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐2 +
+ 𝑎𝑎𝑎𝑎33𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐11𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23
𝑎𝑎𝑎𝑎
sebaga 1 matriks
𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑅𝑅𝑅𝑅 23 −𝑐𝑐𝑐𝑐 1𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠transformasi
𝑅𝑅𝑅𝑅1𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 23
23 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 −𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎2𝑐𝑐𝑐𝑐untuk
1 2𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐2 −𝑐𝑐𝑐𝑐
1 2++𝑎𝑎𝑎𝑎kecepatan.
𝑎𝑎𝑎𝑎
3𝑠𝑠𝑠𝑠31𝑠𝑠𝑠𝑠123
23
𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23𝑠𝑠𝑠𝑠1
𝑠𝑠𝑠𝑠 1
23
𝑐𝑐𝑐𝑐 23𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 −𝑠𝑠𝑠𝑠
−𝑠𝑠𝑠𝑠 1 𝑠𝑠𝑠𝑠 23 −𝑐𝑐𝑐𝑐 1 1 𝑎𝑎𝑎𝑎 2
23 𝑠𝑠𝑠𝑠 1 𝑐𝑐𝑐𝑐 2 + 1 𝑎𝑎𝑎𝑎 23 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑇𝑇𝑇𝑇 = �
�𝑠𝑠𝑠𝑠1𝑠𝑠𝑠𝑠�𝑐𝑐𝑐𝑐23
1
23𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 −𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑅𝑅𝑅𝑅 23 𝑠𝑠𝑠𝑠23 𝑅𝑅𝑅𝑅
𝑅𝑅𝑅𝑅1𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
1 23 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥−𝑐𝑐𝑐𝑐 1 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐223
𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐2 −𝑠𝑠𝑠𝑠
2 1 2+ 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐23
3 1 23 � Pers. 6.6
𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇==�=
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐 23
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 � = 0
0 �𝑐𝑐𝑐𝑐11 𝑎𝑎𝑎𝑎
1 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑎𝑎𝑎𝑎 23
2 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠2 + +
−𝑐𝑐𝑐𝑐 1
𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑠𝑠𝑠𝑠323
13𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠
23
23 �𝑠𝑠𝑠𝑠�11 �Pers.
−𝑐𝑐𝑐𝑐 Pers. 6.6
Pers.6.6
6.8
Setelah
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 = �0 𝑠𝑠𝑠𝑠 23
23
𝑅𝑅𝑅𝑅 mendapatkan 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑅𝑅𝑅𝑅 23 0
23
𝑅𝑅𝑅𝑅 � 0 = hubungan
� 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐 2𝑠𝑠𝑠𝑠 2+ 𝑎𝑎𝑎𝑎
−𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑐𝑐𝑐𝑐
3 forward
𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑠𝑠𝑠𝑠 23 −𝑐𝑐𝑐𝑐
0 kinematics
1 � Pers. 6.8 dari robot,
𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 0 1 223 2 1 312323 23
00𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅x0𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 0 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 0 1
23
didapatkan 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 sebagai 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 0 𝑠𝑠𝑠𝑠
posisi 23 1 𝑐𝑐𝑐𝑐
dan 23 orientasi 0 dari end effector
untuk𝑅𝑅𝑅𝑅 setiap 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 koordinat 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑇𝑇𝑇𝑇 x, y, dan z. Sementara q merupakan
⎡⎡𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑇𝑇𝑇𝑇𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑎𝑎𝑎𝑎 2 𝑐𝑐𝑐𝑐1𝑇𝑇𝑇𝑇
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑇𝑇𝑇𝑇2𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 ⎤+ ⎤ 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐23
suatu ⎡⎢𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑇𝑇𝑇𝑇 kumpulan 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅
𝑇𝑇𝑇𝑇𝑅𝑅𝑅𝑅
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑎𝑎𝑎𝑎 2 𝑐𝑐𝑐𝑐
sudut
𝑇𝑇𝑇𝑇2𝑥𝑥𝑥𝑥⎤+
𝑥𝑥𝑥𝑥 persendian yang telah dijelaskan
𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑎𝑎𝑎𝑎𝑇𝑇𝑇𝑇𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑇𝑇𝑇𝑇 = ⎢𝑅𝑅𝑅𝑅 = �𝑅𝑅𝑅𝑅
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑥𝑥𝑥𝑥 � = 𝑅𝑅𝑅𝑅�𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
2 𝑠𝑠𝑠𝑠11𝑇𝑇𝑇𝑇𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑇𝑇𝑇𝑇
2𝑥𝑥𝑥𝑥 ⎥+ ⎥
𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎33 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠11 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23 23 � Pers. 6.9
6.7
𝑇𝑇𝑇𝑇 =
sebelumnya.
= ⎢⎢⎢ 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 Jacobian 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑠𝑠𝑠𝑠21 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥 ⎥dari 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠sistem
𝑐𝑐𝑐𝑐23 � ini menghubungkan Pers.6.7
6.7 pergerakan
𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑎𝑎𝑎𝑎𝑇𝑇𝑇𝑇𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑅𝑅𝑅𝑅 = �𝑇𝑇𝑇𝑇
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅
𝑇𝑇𝑇𝑇 𝑥𝑥𝑥𝑥 � =
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 � 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑅𝑅𝑅𝑅 2 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑇𝑇𝑇𝑇 2
2 𝑥𝑥𝑥𝑥 ⎥+
+
⎥ 𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎 3
3 1
23
Pers.
Pers. 6.9
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑇𝑇𝑇𝑇𝑠𝑠𝑠𝑠𝑥𝑥𝑥𝑥 ⎥⎦+ 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑥𝑥𝑥𝑥
dari⎢⎣⎣ elemen 0 𝑇𝑇𝑇𝑇 0 q dapat
0 2 2⎦ 1 mengakibatkan perubahan dari elemen x.
00 11⎦
3 23
⎣ 00 00
𝑥𝑥𝑥𝑥
Persamaan umum dari Jacobian adalah:
𝑅𝑅𝑅𝑅
𝜕𝜕𝜕𝜕𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑅𝑅𝑅𝑅
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23 −𝑐𝑐𝑐𝑐 −𝑐𝑐𝑐𝑐11𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠23 𝑠𝑠𝑠𝑠1
𝐽𝐽𝐽𝐽𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅
𝑣𝑣𝑣𝑣 ==𝜕𝜕𝜕𝜕𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑅𝑅𝑅𝑅,𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑅𝑅𝑅𝑅
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠11𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐2323 −𝑐𝑐𝑐𝑐
−𝑠𝑠𝑠𝑠 1 𝑠𝑠𝑠𝑠23
23 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠11 Pers. 6.10
−𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 =𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕�
� 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥��=
�=
=���𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠111𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23
23 −𝑠𝑠𝑠𝑠11𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠23 23 −𝑐𝑐𝑐𝑐1 1� Pers.
�Pers. 6.8
𝐽𝐽𝐽𝐽𝑣𝑣𝑣𝑣 ==𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 �𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅,𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠23
23 −𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐12323 −𝑐𝑐𝑐𝑐0 1 �Pers.
Pers.6.106.8
6.8
𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑠𝑠𝑠𝑠:23 23 𝑐𝑐𝑐𝑐23 23 0 0
dan didapatkan 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 hubungan
𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝜕𝜕𝜕𝜕𝒙𝒙𝒙𝒙 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒙𝒙𝒙𝒙 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒒𝒒𝒒𝒒
𝑱𝑱𝑱𝑱𝒗𝒗𝒗𝒗 = 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒙𝒙𝒙𝒙 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 → 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒙𝒙𝒙𝒙 = 𝑱𝑱𝑱𝑱𝒗𝒗𝒗𝒗 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒒𝒒𝒒𝒒 → 𝒙𝒙𝒙𝒙̇ = 𝑱𝑱𝑱𝑱𝒗𝒗𝒗𝒗 𝒒𝒒𝒒𝒒̇. Pers. 6.11
𝑱𝑱𝑱𝑱𝒗𝒗𝒗𝒗 = 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒒𝒒𝒒𝒒
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒒𝒒𝒒𝒒 𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥
→ 𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 = 𝑱𝑱𝑱𝑱𝑎𝑎𝑎𝑎
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝒗𝒗𝒗𝒗2
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐→
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 2 +
+𝒙𝒙𝒙𝒙̇ = 𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎 3 ̇.
𝑱𝑱𝑱𝑱𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝒗𝒗𝒗𝒗1 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝒒𝒒𝒒𝒒23 Pers. 6.11
𝑎𝑎𝑎𝑎22𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠11𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐22++𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎33𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠11𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23 23
=.���𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇 = ���𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑎𝑎𝑎𝑎𝑇𝑇𝑇𝑇𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑎𝑎𝑎𝑎𝑇𝑇𝑇𝑇𝑠𝑠𝑠𝑠=𝑥𝑥𝑥𝑥=
𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑇𝑎𝑎𝑎𝑎𝑇𝑇𝑇𝑇𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥 �� =
� =
𝑎𝑎𝑎𝑎22𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠11𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐22++𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎33𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠11𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23 23 �
� Pers.
Pers.6.9 6.9
6.9
ẋ𝒙𝒙𝒙𝒙� dan 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑦𝑦𝑦𝑦q merepresentasikan 𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑇𝑇𝑇𝑇 2 𝑎𝑎𝑎𝑎1 𝑠𝑠𝑠𝑠2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠1turunan 23 � dari x Pers.
dan q terhadap waktu.
� � = � 𝑧𝑧𝑧𝑧 �, 𝑇𝑇𝑇𝑇 𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑇𝑇𝑇𝑇𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑎𝑎𝑎𝑎 2 𝑠𝑠𝑠𝑠2 2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎3
𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠23
2 3 𝑠𝑠𝑠𝑠23 23
�
𝒙𝒙𝒙𝒙
Persamaan
1 𝑦𝑦𝑦𝑦 𝑥𝑥𝑥𝑥 ini menunjukkan bahwa kecepatan dari end effector
� � = � 𝑧𝑧𝑧𝑧 �,
1 1
merupakan 1𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐23 perkalian −𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 dari 𝑠𝑠𝑠𝑠1 matriks 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐23 dengan
Jacobian 0 kecepatan sudut
pada setiap
𝜕𝜕𝜕𝜕𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠11 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23 joint. −𝑐𝑐𝑐𝑐
−𝑠𝑠𝑠𝑠 1 𝑠𝑠𝑠𝑠
Untuk
𝑠𝑠𝑠𝑠 23 𝑠𝑠𝑠𝑠11 𝑎𝑎𝑎𝑎
−𝑐𝑐𝑐𝑐
mencari 𝑎𝑎𝑎𝑎 2 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑠𝑠𝑠𝑠
1 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑐𝑐𝑐𝑐
matriks
2 + + 𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎
3 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑠𝑠𝑠𝑠
3 1 23 0
1 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑐𝑐𝑐𝑐
Jacobian, 23 0 perlu dicari terlebih
𝐽𝐽𝐽𝐽𝐽𝐽𝐽𝐽𝑣𝑣𝑣𝑣 == �𝑠𝑠𝑠𝑠 ,, 𝑐𝑐𝑐𝑐23 −𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠23
𝜕𝜕𝜕𝜕𝑥𝑥𝑥𝑥
=𝜕𝜕𝜕𝜕𝑥𝑥𝑥𝑥 −𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑎𝑎𝑎𝑎
2 1 2
𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐 �Pers.
� �, 6.10
Pers. 6.10
𝐽𝐽𝐽𝐽𝑣𝑣𝑣𝑣dahulu
𝑣𝑣𝑣𝑣
� , koordinat
==𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝑠𝑠𝑠𝑠
1 23 23 𝑐𝑐𝑐𝑐
1 23 x, y, dan z dari
23 0 1 𝑎𝑎𝑎𝑎
2 𝑠𝑠𝑠𝑠
2 2 end1 +
2 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠
3
3 effector23 1 23 0
� �sesuai
Pers. �, 6.10dengan matriks
𝑠𝑠𝑠𝑠023 𝑐𝑐𝑐𝑐023 0
0 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠2 +1 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠23 0
1
transformasi 𝑎𝑎𝑎𝑎𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕20𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐𝜕𝜕𝜕𝜕𝒙𝒙𝒙𝒙 forward kinematics yang sudah didapatkan.1 Matriks yang
𝜕𝜕𝜕𝜕𝒙𝒙𝒙𝒙 2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎03 𝑐𝑐𝑐𝑐1𝜕𝜕𝜕𝜕𝒒𝒒𝒒𝒒 𝑐𝑐𝑐𝑐23 0 1
𝑱𝑱𝑱𝑱berisi 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒙𝒙𝒙𝒙koordinat
𝒗𝒗𝒗𝒗 =𝜕𝜕𝜕𝜕𝒙𝒙𝒙𝒙 𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝑐𝑐𝑐𝑐→𝑐𝑐𝑐𝑐𝜕𝜕𝜕𝜕𝒙𝒙𝒙𝒙+=𝑎𝑎𝑎𝑎𝑱𝑱𝑱𝑱x,
2 𝑠𝑠𝑠𝑠→ 1 𝑐𝑐𝑐𝑐𝜕𝜕𝜕𝜕𝒙𝒙𝒙𝒙
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕+
𝜕𝜕𝜕𝜕𝒒𝒒𝒒𝒒y,→dan
𝑎𝑎𝑎𝑎3𝒗𝒗𝒗𝒗𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠𝜕𝜕𝜕𝜕𝒒𝒒𝒒𝒒
1 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑐𝑐𝑐𝑐23 →�𝒙𝒙𝒙𝒙𝒙𝒙𝒙𝒙 ̇ = z𝑱𝑱𝑱𝑱 ini 𝒒𝒒𝒒𝒒̇. bisa didapatkan Pers. melalui perkalian
6.11
𝑱𝑱𝑱𝑱𝑱𝑱𝑱𝑱𝒗𝒗𝒗𝒗𝒗𝒗𝒗𝒗=== ==𝑎𝑎𝑎𝑎𝑱𝑱𝑱𝑱𝑱𝑱𝑱𝑱3𝒗𝒗𝒗𝒗𝒗𝒗𝒗𝒗𝑠𝑠𝑠𝑠1𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 .̇ ̇ ==𝑱𝑱𝑱𝑱𝑱𝑱𝑱𝑱𝒗𝒗𝒗𝒗𝒗𝒗𝒗𝒗𝒗𝒗𝒗𝒗𝒒𝒒𝒒𝒒𝒒𝒒𝒒𝒒̇ .̇ .
𝒙𝒙𝒙𝒙 Pers. 6.11
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 2 1 2
2 23
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕�𝑎𝑎𝑎𝑎
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒒𝒒𝒒𝒒
𝜕𝜕𝜕𝜕𝒒𝒒𝒒𝒒→ 𝑠𝑠𝑠𝑠12𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕2𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
+ 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
𝑐𝑐𝑐𝑐 → T Pers. Pers.6.11 6.12
antara matriks
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝜕𝜕𝜕𝜕𝒒𝒒𝒒𝒒
=� 2 𝑎𝑎𝑎𝑎 2 + T 𝑎𝑎𝑎𝑎3 dengan
3 23 � . 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
1 23 matriks [0 0 0 1] sebagaiPers. 6.12 berikut:
𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑎𝑎𝑎𝑎 2 𝑠𝑠𝑠𝑠 2 + 1 𝑎𝑎𝑎𝑎 3 𝑠𝑠𝑠𝑠 23
�
𝒙𝒙𝒙𝒙 𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥𝑥
𝑦𝑦𝑦𝑦 1
� � = �𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦
��𝒙𝒙𝒙𝒙 �
𝒙𝒙𝒙𝒙 � = � �,
�1 1 � = � 𝑧𝑧𝑧𝑧𝑧𝑧𝑧𝑧𝑧𝑧𝑧𝑧��, ,
1 1
11 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐23 −𝑐𝑐𝑐𝑐 −𝑐𝑐𝑐𝑐11𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠23 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐2 + +𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23 0
𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠11𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23
23 −𝑐𝑐𝑐𝑐 23 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠11 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎
−𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑎𝑎𝑎𝑎
2 1𝑐𝑐𝑐𝑐 2+𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎3
2 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠 1 𝑐𝑐𝑐𝑐 2 +3 3 1 23 00
𝑎𝑎𝑎𝑎𝑐𝑐𝑐𝑐31𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐123𝑐𝑐𝑐𝑐23 0
−𝑠𝑠𝑠𝑠 1 𝑠𝑠𝑠𝑠23
𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐 −𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑠𝑠𝑠𝑠 −𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎33𝑠𝑠𝑠𝑠11𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23
−𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐 + 𝑎𝑎𝑎𝑎
1 23 1 23 1 2 1 2 23 � �0�,
= � 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐23 −𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠23
1 23 1 23 1 2 1 2
== �� 1𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠23 𝑐𝑐𝑐𝑐 23 0
0 𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎 2 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑠𝑠𝑠𝑠2 +
+ 𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑠𝑠𝑠𝑠 23 ����00
0�,�,
𝑠𝑠𝑠𝑠23 0
23 𝑐𝑐𝑐𝑐23 0
23 0 𝑎𝑎𝑎𝑎 2𝑠𝑠𝑠𝑠 2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 3 𝑠𝑠𝑠𝑠 23 01
0 2 2 1 3 23
𝑎𝑎𝑎𝑎 020𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐2 + 0𝑎𝑎𝑎𝑎03 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐23 00 1 1 11
𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎
2 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐2 +𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎3𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐1𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23
2 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐2 + +
+𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎33𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠11𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23
3 1 23
= � 𝑎𝑎𝑎𝑎 2 𝑠𝑠𝑠𝑠1 1𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐2 23 � . Pers. 6.12
𝑎𝑎𝑎𝑎22𝑠𝑠𝑠𝑠𝑎𝑎𝑎𝑎 23 �. .
= 2+
�
= � 𝑎𝑎𝑎𝑎22 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠22 + 1 2 𝑎𝑎𝑎𝑎
33 𝑠𝑠𝑠𝑠 123
� Pers.6.12
Pers. 6.12
𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠2 +1𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠23 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 3 𝑠𝑠𝑠𝑠 23
11
−𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐2 − 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐23 −𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠2 − 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 −𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠23
⎡ 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐23 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠2 − 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 −𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 ⎤
⎢ 0 𝟎𝟎𝟎𝟎 𝟎𝟎𝟎𝟎 0𝟎𝟎𝟎𝟎 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠1+ 0 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 ⎥
2 2 3 23 3 23 ⎥
= ⎢�𝒛𝒛𝒛𝒛𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎 𝒛𝒛𝒛𝒛𝑱𝑱𝑱𝑱𝟎𝟎𝟎𝟎𝟏𝟏𝟏𝟏𝝎𝝎𝝎𝝎 =
𝑱𝑱𝑱𝑱𝑱𝑱𝑱𝑱𝝎𝝎𝝎𝝎𝒆𝒆𝒆𝒆𝒆𝒆𝒆𝒆 = 𝒛𝒛𝒛𝒛𝟎𝟎𝟎𝟎𝟐𝟐𝟐𝟐1� =−𝑐𝑐𝑐𝑐 Pers. 6.21
⎢ 0𝒛𝒛𝒛𝒛𝟐𝟐𝟐𝟐 ��𝒛𝒛𝒛𝒛=
𝟎𝟎𝟎𝟎 �𝒛𝒛𝒛𝒛
0𝟏𝟏𝟏𝟏 −𝑐𝑐𝑐𝑐 �
𝑠𝑠𝑠𝑠1 1 0�. −𝑐𝑐𝑐𝑐 1 −𝑐𝑐𝑐𝑐1 �. 𝑠𝑠𝑠𝑠1
⎥
0 𝑠𝑠𝑠𝑠01 𝑠𝑠𝑠𝑠010 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑠𝑠𝑠𝑠
⎢ 0 𝟎𝟎𝟎𝟎 𝟎𝟎𝟎𝟎 1𝟎𝟎𝟎𝟎 −𝑐𝑐𝑐𝑐 1 01 01 −𝑐𝑐𝑐𝑐 ⎥
𝑱𝑱𝑱𝑱𝝎𝝎𝝎𝝎 = ⎣�𝒛𝒛𝒛𝒛𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎𝟎 𝒛𝒛𝒛𝒛𝑱𝑱𝑱𝑱𝟎𝟎𝟎𝟎𝟏𝟏𝟏𝟏𝝎𝝎𝝎𝝎 = 𝒛𝒛𝒛𝒛 ��𝒛𝒛𝒛𝒛= �𝒛𝒛𝒛𝒛0𝟏𝟏𝟏𝟏 𝒛𝒛𝒛𝒛𝟎𝟎𝟎𝟎𝟐𝟐𝟐𝟐1� =−𝑐𝑐𝑐𝑐�110�. −𝑐𝑐𝑐𝑐1 −𝑐𝑐𝑐𝑐1 �.
−𝑐𝑐𝑐𝑐 1
1 𝟐𝟐𝟐𝟐 𝟎𝟎𝟎𝟎 0 0 ⎦
ω
Matriks q ω 1q 0 01 0 0
x 1 ini 𝑇𝑇𝑇𝑇
akan 1𝑇𝑇𝑇𝑇 x kemudian 1 digunakan untuk menghitung persamaan
ω
𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾 = =
ω xy 2 yang
lagrange J𝑞𝑞𝑞𝑞̇
ω 𝐽𝐽𝐽𝐽q
q12ω ω 𝑀𝑀𝑀𝑀
membutuhkan =
𝐽𝐽𝐽𝐽 J 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ .
xy 𝑥𝑥𝑥𝑥 𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 ω qq12 nilai energi kinetikPers. dan 6.22 potensial.
𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒
ω q ω q
ω yz = J ω q32ω yz = J ω q 32
6.2.3
ω Persamaan𝑚𝑚𝑚𝑚1 0 Lagrange 0 0 0 0
z ⎡ 0 𝐽𝐽𝐽𝐽𝑣𝑣𝑣𝑣q𝑚𝑚𝑚𝑚 3ω z 0 𝐽𝐽𝐽𝐽𝑣𝑣𝑣𝑣q 3 ⎤
𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 = � ⎢
𝐽𝐽𝐽𝐽Persamaan 2= �
𝐽𝐽𝐽𝐽𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 �, 0 �, untuk0mendapatkan
0 Pers. persamaan
6.20 Pers.gerak 6.20
lagrange
𝐽𝐽𝐽𝐽𝜔𝜔𝜔𝜔 0 𝑚𝑚𝑚𝑚 𝐽𝐽𝐽𝐽𝜔𝜔𝜔𝜔0 digunakan ⎥
0
⎢ 𝐽𝐽𝐽𝐽𝑣𝑣𝑣𝑣 3 0 0 ⎥.
𝑀𝑀𝑀𝑀𝑥𝑥𝑥𝑥== 𝐽𝐽𝐽𝐽 Pers. 6.20 6.23
𝐽𝐽𝐽𝐽dari
𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒
robot
� ⎢ 0 manipulator. 𝐽𝐽𝐽𝐽𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒0�,= � 0 𝑣𝑣𝑣𝑣Persamaan 𝐼𝐼𝐼𝐼1 �, 0 lagrange 0⎥ melibatkan Pers. energi kinetik
Pers. 6.20
(kinetic−𝑎𝑎𝑎𝑎 energy, 𝐽𝐽𝐽𝐽
𝑠𝑠𝑠𝑠
𝜔𝜔𝜔𝜔 𝑐𝑐𝑐𝑐 − KE) 𝑎𝑎𝑎𝑎 −𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑠𝑠𝑠𝑠 dan𝑐𝑐𝑐𝑐 𝐽𝐽𝐽𝐽𝜔𝜔𝜔𝜔 𝑐𝑐𝑐𝑐energi
𝑠𝑠𝑠𝑠 −
−𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑠𝑠𝑠𝑠 potensial
𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑐𝑐𝑐𝑐 − 𝑎𝑎𝑎𝑎 −𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑐𝑐𝑐𝑐 (potential
𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠 −𝑎𝑎𝑎𝑎
− 𝑎𝑎𝑎𝑎 energy,
𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑠𝑠𝑠𝑠 PE)
−𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐dari
⎢0 2 1 2 0 ⎡ 0 3 1 2 23 1 0 2 𝐼𝐼𝐼𝐼
23 1 223 0 ⎥ 3 1 2 23 1 2 3 3 1 1 2323 3 1 𝑠𝑠𝑠𝑠23
⎡ 2 ⎤ ⎤
sistem.⎣ 2 1 2 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐 + 𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑐𝑐𝑐𝑐 − 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑠𝑠𝑠𝑠 −−𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑠𝑠𝑠𝑠 −𝑎𝑎𝑎𝑎3 1 𝑠𝑠𝑠𝑠23
𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑠𝑠𝑠𝑠0𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠 0 𝑎𝑎𝑎𝑎0𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐 −
23 11 223𝐼𝐼𝐼𝐼 ⎦3 1 2231 2
0 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐 0− 𝑎𝑎𝑎𝑎⎢3−𝑎𝑎𝑎𝑎
⎢−𝑎𝑎𝑎𝑎 2 1 2 0 3 1 2231 2 0 2
1 2231 2
𝑐𝑐𝑐𝑐 −−𝑎𝑎𝑎𝑎 3 𝑎𝑎𝑎𝑎 −𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠 −𝑎𝑎𝑎𝑎
3 1 23
− 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠 ⎥ −𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠 ⎥
𝑎𝑎𝑎𝑎
3 21𝑐𝑐𝑐𝑐2223 + 𝑎𝑎𝑎𝑎33𝑐𝑐𝑐𝑐23 12 𝑎𝑎𝑎𝑎23
21𝑐𝑐𝑐𝑐22+ 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎 33𝑐𝑐𝑐𝑐
3 31 𝑐𝑐𝑐𝑐12323
23 23 𝑎𝑎𝑎𝑎3 31𝑐𝑐𝑐𝑐2323
𝑱𝑱𝑱𝑱𝒆𝒆𝒆𝒆𝒆𝒆𝒆𝒆 = ⎡⎢ 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑱𝑱𝑱𝑱2𝒆𝒆𝒆𝒆𝒆𝒆𝒆𝒆+=𝑎𝑎𝑎𝑎⎡⎢3 𝑐𝑐𝑐𝑐1𝑎𝑎𝑎𝑎𝑐𝑐𝑐𝑐223 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐 + 𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑐𝑐𝑐𝑐 − 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑠𝑠𝑠𝑠 −−𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑠𝑠𝑠𝑠 ⎤⎥ Pers.
−𝑎𝑎𝑎𝑎 6.21𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 ⎤⎥ Pers. 6.21
Nilai ⎢⎢energi kinetik 0 ⎢⎢ bisa didapatkan 1 2 0 2 3 1 1 𝑠𝑠𝑠𝑠1
2 23 3dari perkalian
1 2 23 1 𝑠𝑠𝑠𝑠1
2 3 𝑠𝑠𝑠𝑠1antara
1 23 ⎥⎥ matriks
3 1 ⎥
kecepatan ⎢ sudut 0
−𝑎𝑎𝑎𝑎
0 q,
.⎢𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐2 − 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠001 𝑐𝑐𝑐𝑐23
matriks 𝑎𝑎𝑎𝑎2−𝑐𝑐𝑐𝑐
Jacobian 𝑐𝑐𝑐𝑐2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎23𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐123
−𝑎𝑎𝑎𝑎
lengkap 𝑠𝑠𝑠𝑠2𝑎𝑎𝑎𝑎− 𝑐𝑐𝑐𝑐J2𝑎𝑎𝑎𝑎3+𝑐𝑐𝑐𝑐, 1𝑎𝑎𝑎𝑎
2−𝑐𝑐𝑐𝑐 dan 𝑎𝑎𝑎𝑎323
𝑐𝑐𝑐𝑐323
𝑠𝑠𝑠𝑠−𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐23 −𝑎𝑎𝑎𝑎
matriks⎥ 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑻𝑻𝑻𝑻23 ⎥⎥
𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠massa
−𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑱𝑱𝑱𝑱𝒆𝒆𝒆𝒆𝒆𝒆𝒆𝒆 = ⎢ 𝑱𝑱𝑱𝑱𝒆𝒆𝒆𝒆𝒆𝒆𝒆𝒆 = 2 ⎢ 1 1 1 ⎥ 3
Pers. 6.21 23 1 ⎥ Pers. 6.21
⎣
⎢ 𝑇𝑇𝑇𝑇
⎡ 0 𝑎𝑎𝑎𝑎
1 ⎣
𝑐𝑐𝑐𝑐
⎢ 𝑐𝑐𝑐𝑐 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 0
𝑐𝑐𝑐𝑐
1 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠01 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠2 − 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠013ee𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠23𝑠𝑠𝑠𝑠01 −𝑎𝑎𝑎𝑎 ⎦
⎥ 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑠𝑠𝑠𝑠⎤01 ⎦⎥
dari sistem, M , dituliskan 2 1 2 3 1 23 3 1 23
⎢1 𝑞𝑞𝑞𝑞̇1 ⎢x 0 ⎢ 0 0 −𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐2 +−𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑎𝑎𝑎𝑎31𝑐𝑐𝑐𝑐23 −𝑐𝑐𝑐𝑐1 ⎥ 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐23−𝑐𝑐𝑐𝑐⎥1 ⎥
𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾 =⎣1 �𝑞𝑞𝑞𝑞𝑇𝑇𝑇𝑇̇ 2 � 𝑇𝑇𝑇𝑇⎢ 1 ⎣1 𝑇𝑇𝑇𝑇 𝑇𝑇𝑇𝑇 1 0 ⎦ Pers.
⎥ ⎦
𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾 = 22 𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞̇ ̇ 𝐽𝐽𝐽𝐽𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾
⎢ 𝑀𝑀𝑀𝑀= 𝑥𝑥𝑥𝑥 𝐽𝐽𝐽𝐽𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑞𝑞𝑞𝑞
𝑞𝑞𝑞𝑞
̇ ̇ . 0𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 𝑀𝑀𝑀𝑀𝑥𝑥𝑥𝑥 𝐽𝐽𝐽𝐽𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 𝑞𝑞𝑞𝑞0̇ .
𝐽𝐽𝐽𝐽 𝑠𝑠𝑠𝑠1 0Pers. 6.22 𝑠𝑠𝑠𝑠1 6.22 ⎥0
3 2
1 𝑇𝑇𝑇𝑇
⎢ 1 𝑇𝑇𝑇𝑇
0 −𝑐𝑐𝑐𝑐1 −𝑐𝑐𝑐𝑐1 ⎥
𝑇𝑇𝑇𝑇 𝑇𝑇𝑇𝑇
𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾
Matriks = 𝑞𝑞𝑞𝑞M 2 𝑒𝑒𝑒𝑒 ⎣ 𝑀𝑀𝑀𝑀=
̇ 𝐽𝐽𝐽𝐽x𝑒𝑒𝑒𝑒merupakan
𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾 2
𝑞𝑞𝑞𝑞̇ ̇ . 𝐽𝐽𝐽𝐽1𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒matriks
𝑥𝑥𝑥𝑥 𝐽𝐽𝐽𝐽𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑞𝑞𝑞𝑞 ̇.
𝑀𝑀𝑀𝑀𝑥𝑥𝑥𝑥 𝐽𝐽𝐽𝐽𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 𝑞𝑞𝑞𝑞massa dari 0 sistem Pers. dalam 6.22 Pers. 0 6.22
koordinat ⎦
kartesian 𝑚𝑚𝑚𝑚1sebagai 0 berikut: 0𝑚𝑚𝑚𝑚1 0 0 00 0 0 0
𝑚𝑚𝑚𝑚1 ⎡00 0𝑚𝑚𝑚𝑚 0 ⎡00 00𝑚𝑚𝑚𝑚 0 00 0 ⎤ 0 0
⎤
⎡ 0 ⎢𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 002 ⎢0 2 ⎤
⎥ ⎥
0
21 0 0𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚
0 1 00 0
0
0 00 𝑚𝑚𝑚𝑚03 0 0 0
⎢ ⎡
⎢ ⎡
⎢ 3 ⎥0 0 ⎤⎥ 0 0⎤⎥
𝑀𝑀𝑀𝑀0 = 0 0 𝑀𝑀𝑀𝑀
𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 = 0 0 0 0 𝑚𝑚𝑚𝑚 0 0 . Pers. 0 . 6.23 Pers. 6.23
⎢ 𝑥𝑥𝑥𝑥 ⎢ 0 0 𝐼𝐼𝐼𝐼 ⎢ 00 00
3𝑥𝑥𝑥𝑥2
𝐼𝐼𝐼𝐼1 02 ⎥0
0
00 0 𝐼𝐼𝐼𝐼01⎥ 00 0 ⎥
⎢ 0 ⎢ 00 00 1𝑚𝑚𝑚𝑚 ⎢ 0003 0 0 00 0 𝐼𝐼𝐼𝐼⎥0𝑚𝑚𝑚𝑚 3 0 0⎥. 𝐼𝐼𝐼𝐼02 Pers. 0⎥
0
𝑀𝑀𝑀𝑀
⎢ 0𝑥𝑥𝑥𝑥 = 0 0 𝑀𝑀𝑀𝑀 0 0
𝑥𝑥𝑥𝑥 = 0 𝐼𝐼𝐼𝐼 ⎥20 . 6.23 Pers. 6.23
⎢⎣ 0 0 0 0 𝐼𝐼𝐼𝐼
2 0 0 0 0
𝐼𝐼𝐼𝐼 00 𝐼𝐼𝐼𝐼03 ⎥⎦
⎣0 0 0 ⎣ 00 0 0 0 0 𝐼𝐼𝐼𝐼031⎥⎦
⎢ 1
⎢ 00 0 0 0 ⎢ 00 00 0 𝐼𝐼𝐼𝐼3𝐼𝐼𝐼𝐼⎦2 0 0⎥ 𝐼𝐼𝐼𝐼2 0⎥
−𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠1⎣𝑐𝑐𝑐𝑐02 − 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠01 𝑐𝑐𝑐𝑐23⎣ 00 −𝑎𝑎𝑎𝑎02 𝑐𝑐𝑐𝑐01 𝑠𝑠𝑠𝑠20−0𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐𝐼𝐼𝐼𝐼10
3𝑠𝑠𝑠𝑠⎦23 0−𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐1𝐼𝐼𝐼𝐼𝑠𝑠𝑠𝑠323
⎦
⎡ 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐−𝑎𝑎𝑎𝑎 2 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐2 − 𝑎𝑎𝑎𝑎3−𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐223 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐2 − −𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑎𝑎𝑎𝑎23𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐223− 𝑎𝑎𝑎𝑎3−𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠223 𝑐𝑐𝑐𝑐⎤1 𝑠𝑠𝑠𝑠2 −𝑎𝑎𝑎𝑎 − 𝑎𝑎𝑎𝑎33𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐11𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠23 𝑻𝑻𝑻𝑻 −𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑻𝑻𝑻𝑻
23 3 1 23
𝑐𝑐𝑐𝑐
⎡ 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐momen 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑠𝑠𝑠𝑠 − 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑠𝑠𝑠𝑠 −𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑠𝑠𝑠𝑠
Dengan
⎢ I adalah 1 23 𝑐𝑐𝑐𝑐 + 𝑎𝑎𝑎𝑎⎡ inersia2 1 2
𝑐𝑐𝑐𝑐1𝑎𝑎𝑎𝑎𝑐𝑐𝑐𝑐223 3
𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐2roda 1 23
+𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎23𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐ke-1,
11𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐223
3 1
− I𝑎𝑎𝑎𝑎2 3adalah 23
𝑠𝑠𝑠𝑠1𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠223𝑠𝑠𝑠𝑠1⎥𝑠𝑠𝑠𝑠2𝑞𝑞𝑞𝑞momen
̇ 1− 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠inersia
−𝑎𝑎𝑎𝑎 ⎤ −𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 ⎤
𝑞𝑞𝑞𝑞̇110 𝑇𝑇𝑇𝑇 ⎢−𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑞𝑞𝑞𝑞2̇ 1−𝑇𝑇𝑇𝑇 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎⎢3−𝑎𝑎𝑎𝑎 2𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐12𝑐𝑐𝑐𝑐223+ 𝑎𝑎𝑎𝑎 3 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23 23
𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐 −−𝑎𝑎𝑎𝑎
23𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑐𝑐𝑐𝑐 − 𝑎𝑎𝑎𝑎 −𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑞𝑞𝑞𝑞̇2 �, 3 32323 ⎥⎥ −𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐31𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠2323 ⎥⎥
−𝑎𝑎𝑎𝑎
− 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑠𝑠𝑠𝑠
3 𝑻𝑻𝑻𝑻 𝑻𝑻𝑻𝑻
⎢roda ke-2, 1 dan I= adalah
2 1 1 2 0 momen3 1 2 0
inersia2roda 𝑎𝑎𝑎𝑎
3 1𝑐𝑐𝑐𝑐2 223+ 𝑎𝑎𝑎𝑎
ke-3. 3 𝑐𝑐𝑐𝑐
3 23 2 �2 1 2𝑎𝑎𝑎𝑎
23 ⎥ 𝑐𝑐𝑐𝑐
1 2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎
3 3 𝑐𝑐𝑐𝑐1𝑐𝑐𝑐𝑐
1 23 23
𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾 = � 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ 0� ⎢
𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾
⎡ 3 � 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ � ⎢
⎡ 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑠𝑠𝑠𝑠 ⎤ ⎤
⎢ 2 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ 𝑇𝑇𝑇𝑇 ⎢ 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐21 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑞𝑞𝑞𝑞
2 2+ 2 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐1𝑎𝑎𝑎𝑎𝑐𝑐𝑐𝑐2123
̇ 1 0𝑇𝑇𝑇𝑇 ⎢⎢3 −𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐2 +0𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎23𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐11𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐223− 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠11𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠223
1
𝑠𝑠𝑠𝑠1⎥𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠2𝑞𝑞𝑞𝑞̇− −𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠23
⎥⎥
−𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠23
⎥
⎢ 1 𝑞𝑞𝑞𝑞̇30 ⎢
1 ⎢ 1 𝑞𝑞𝑞𝑞̇3 0 1 0 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 + −𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑎𝑎𝑎𝑎 ⎥ 𝑐𝑐𝑐𝑐213+ 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐323 1
𝑐𝑐𝑐𝑐
1
𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 ⎥⎥
𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾
⎣ = 𝑞𝑞𝑞𝑞
� � ̇ ⎢
𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾 = � �𝑞𝑞𝑞𝑞 ̇ 0 ⎢
⎢ 0 2 −𝑐𝑐𝑐𝑐 2 1 3 23 −𝑐𝑐𝑐𝑐
2 1 −𝑐𝑐𝑐𝑐 1 23 ⎥
⎥ −𝑐𝑐𝑐𝑐 1 ⎥
2 21 ⎣⎢ 2 20 ⎣⎢ 0 0 𝑠𝑠𝑠𝑠01 0 ⎦ 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠01 ⎦⎥ 𝑠𝑠𝑠𝑠01 ⎦⎥
𝑞𝑞𝑞𝑞̇3 𝑞𝑞𝑞𝑞̇3 1 1 Pers.−𝑐𝑐𝑐𝑐 0
6.24 −𝑐𝑐𝑐𝑐
⎢ 0 ⎢ 0 −𝑐𝑐𝑐𝑐1 1 1 ⎥ −𝑐𝑐𝑐𝑐1 ⎥
𝑚𝑚𝑚𝑚1 0 ⎣ 1 0 0 010 ⎣ 00
0𝑚𝑚𝑚𝑚 01 00 0 0 ⎦ 0 ⎦
⎡ 0 𝑚𝑚𝑚𝑚 0⎡ 0 0 𝑚𝑚𝑚𝑚2 0 0 00⎤ ⎤
2 0 0
⎢𝑚𝑚𝑚𝑚1 0 ⎢ 0⎥ 0 ⎥ Robot Manipulator 101
⎡⎢ 0 0 0 𝑚𝑚𝑚𝑚0⎡⎢3𝑚𝑚𝑚𝑚01 0 0 0 0 0 0𝑚𝑚𝑚𝑚03 0 00
⎤⎥
0
0 0 ⎤⎥
𝑚𝑚𝑚𝑚 0 0 0 𝑚𝑚𝑚𝑚 0 0 00 00 00 ⎥
⎢0 02 ⎢ 0 𝐼𝐼𝐼𝐼1 02 0 0 0𝐼𝐼𝐼𝐼1⎥
0
⎢ 00 00 𝑚𝑚𝑚𝑚0 ⎢300 00 00 0𝐼𝐼𝐼𝐼𝑚𝑚𝑚𝑚 203 00⎥
00 0𝐼𝐼𝐼𝐼2 00 ⎥
⎢0 0 ⎢ 0 𝐼𝐼𝐼𝐼1 0 0 0 0𝐼𝐼𝐼𝐼1⎥
0 0 0⎥
0 ⎣ 03 0 0 00 0⎥
0 𝑚𝑚𝑚𝑚 0 𝐼𝐼𝐼𝐼3 ⎦
𝑀𝑀𝑀𝑀𝑥𝑥𝑥𝑥 = ⎢ . Pers. 6.23
⎢0 0 0 𝐼𝐼𝐼𝐼1 0 0⎥
⎢0 0 0 0 𝐼𝐼𝐼𝐼
−𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠21 𝑐𝑐𝑐𝑐2 −0𝑎𝑎𝑎𝑎⎥3 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐23 −𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠2 − 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 −𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 𝑻𝑻𝑻𝑻
⎣0 0 0 𝑇𝑇𝑇𝑇0⎡ 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐01 𝑐𝑐𝑐𝑐2 +𝐼𝐼𝐼𝐼3𝑎𝑎𝑎𝑎⎦3 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐23 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠2 − 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 −𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 ⎤
𝑞𝑞𝑞𝑞̇ ⎢
Energi kinetik KE 1dari1 sistem didapatkan 0 sebagai 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐23
berikut: 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 ⎥
⎢ 𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾 = �𝑞𝑞𝑞𝑞̇2 � ⎥
−𝑎𝑎𝑎𝑎22𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑞𝑞𝑞𝑞2̇ − 𝑎𝑎𝑎𝑎⎢3 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐23 −𝑎𝑎𝑎𝑎 0 2 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠2 − 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 𝑠𝑠𝑠𝑠1 −𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 𝑻𝑻𝑻𝑻 𝑠𝑠𝑠𝑠1 ⎥
3 ⎢
⎡ 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐 0𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠2 − 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 −𝑐𝑐𝑐𝑐1−𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 ⎤ −𝑐𝑐𝑐𝑐1 ⎥
𝑞𝑞𝑞𝑞̇1 𝑇𝑇𝑇𝑇 ⎢ 2 1 2 ⎣
3 1 23
0 ⎦
1 0 1 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 0 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 ⎥
𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾 = �𝑞𝑞𝑞𝑞̇2 � ⎢ ⎥
2
𝑞𝑞𝑞𝑞̇3 𝑚𝑚𝑚𝑚 ⎢ 1 0 00 0 0 01
𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑠𝑠𝑠𝑠1 ⎥
⎡ ⎢0 𝑚𝑚𝑚𝑚 00 −𝑐𝑐𝑐𝑐⎤1 −𝑐𝑐𝑐𝑐1 ⎥
2 0 0 0
⎢⎣ 1 0⎥ 0 ⎦
⎢0 0 𝑚𝑚𝑚𝑚3 0 0 0⎥
𝑚𝑚𝑚𝑚1 0 ⎢ 0 0 0 0 0 0𝐼𝐼𝐼𝐼1
0 0 0⎥
⎡ 0 𝑚𝑚𝑚𝑚 ⎢ 0 0 0 0 0 00
0 ⎤ 𝐼𝐼𝐼𝐼2 0 ⎥
2
⎢ ⎣ 30 0 0 0 0 00⎥ 0 𝐼𝐼𝐼𝐼3 ⎦
⎢ 0 0 𝑚𝑚𝑚𝑚 ⎥
⎢0 0 0 𝐼𝐼𝐼𝐼 0 0
−𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠11 𝑐𝑐𝑐𝑐2 − 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐23⎥ −𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠2 − 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 −𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠23
⎢0 0 ⎡0 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐01 𝑐𝑐𝑐𝑐2 + 𝐼𝐼𝐼𝐼𝑎𝑎𝑎𝑎23 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐023⎥ 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠2 − 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 −𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 ⎤
⎣0 0 ⎢0 0 0 𝐼𝐼𝐼𝐼3 ⎦ 𝑞𝑞𝑞𝑞̇
0 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 ⎥ 1
⎢ ⎥ �𝑞𝑞𝑞𝑞̇2 �,
−𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐2 − 𝑎𝑎𝑎𝑎⎢3 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑐𝑐𝑐𝑐23 0−𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠2 − 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 𝑠𝑠𝑠𝑠1 −𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 𝑠𝑠𝑠𝑠1 ⎥
⎡ 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎⎢3 𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑐𝑐𝑐𝑐23 ⎤ 𝑞𝑞𝑞𝑞̇
0𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠2 − 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠23−𝑐𝑐𝑐𝑐1−𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 −𝑐𝑐𝑐𝑐1 ⎥ 3
⎢ 𝑞𝑞𝑞𝑞 ̇
0 ⎣ 1 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 0 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 ⎥ 1 0 ⎦
⎢ ⎥ �𝑞𝑞𝑞𝑞̇2 �, Pers. 6.24
⎢ 0 𝑠𝑠𝑠𝑠1 𝑠𝑠𝑠𝑠1 ⎥
𝑞𝑞𝑞𝑞̇
⎢ 0 −𝑐𝑐𝑐𝑐1 −𝑐𝑐𝑐𝑐1 ⎥ 3
⎣ 1 0 0 ⎦
Pers. 6.24
Energi potensial PE bisa didapatkan berdasarkan bentuk model robot:
𝑃𝑃𝑃𝑃𝐾𝐾𝐾𝐾 𝑃𝑃𝑃𝑃𝐾𝐾𝐾𝐾 =𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑚𝑚𝑚𝑚1 𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎1 + +𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑎𝑎𝑎𝑎 2 𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎
sin 1𝑞𝑞𝑞𝑞 ++𝑎𝑎𝑎𝑎2𝑎𝑎𝑎𝑎sin 𝑞𝑞𝑞𝑞2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎2𝑞𝑞𝑞𝑞sin[𝑞𝑞𝑞𝑞 ]) 2 − 𝑞𝑞𝑞𝑞3 ])
𝑃𝑃𝑃𝑃𝐾𝐾𝐾𝐾 =
= 𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑚𝑚𝑚𝑚11 𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎11 + ++𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚223𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎111 +
𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎 + 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎222 sin 𝑞𝑞𝑞𝑞222 + 𝑎𝑎𝑎𝑎223 sin[𝑞𝑞𝑞𝑞
sin[𝑞𝑞𝑞𝑞
sin[𝑞𝑞𝑞𝑞222+− ])
−𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞333]).
+𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚331𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎 ++ ]).
𝑃𝑃𝑃𝑃𝐾𝐾𝐾𝐾 =
+𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑃𝑃𝑃𝑃𝐾𝐾𝐾𝐾111=
𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎 +𝑚𝑚𝑚𝑚𝑎𝑎𝑎𝑎 sin
sin1 1𝑞𝑞𝑞𝑞
𝑎𝑎𝑎𝑎1222𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑞𝑞𝑞𝑞+22+𝑚𝑚𝑚𝑚+
+𝑎𝑎𝑎𝑎22𝑎𝑎𝑎𝑎 sin[𝑞𝑞𝑞𝑞
𝑎𝑎𝑎𝑎𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎
sin
3 1𝑞𝑞𝑞𝑞+
3 sin[𝑞𝑞𝑞𝑞 22 +
2+
𝑎𝑎𝑎𝑎+ 𝑞𝑞𝑞𝑞sin[𝑞𝑞𝑞𝑞
2𝑎𝑎𝑎𝑎sin 𝑞𝑞𝑞𝑞 + −
3 ]).2 2 2 3
2𝑞𝑞𝑞𝑞3 ]) 2 −Pers.
𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑞𝑞𝑞𝑞sin[𝑞𝑞𝑞𝑞 𝑞𝑞𝑞𝑞3 ]) 6.25
+𝑚𝑚𝑚𝑚3 𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎1+𝑚𝑚𝑚𝑚 + 𝑎𝑎𝑎𝑎32𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎 sin1𝑞𝑞𝑞𝑞+ 2 2 3 +𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑎𝑎𝑎𝑎 sinsin[𝑞𝑞𝑞𝑞
𝑞𝑞𝑞𝑞 +
2 2 33 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑞𝑞𝑞𝑞 ]).
sin[𝑞𝑞𝑞𝑞 2 + Pers.
𝑞𝑞𝑞𝑞
Pers.
3 ]). 6.25
6.25
Nilai lagrange didapatkan dari energi kinetik dikurangi Pers. dengan 6.25Pers. energi
6.25
potensial 𝐿𝐿𝐿𝐿 = 𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾berikut
sebagai − 𝑃𝑃𝑃𝑃𝐾𝐾𝐾𝐾 Pers. 6.26
𝐿𝐿𝐿𝐿
𝐿𝐿𝐿𝐿 = 𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾 −
= 𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾 − 𝑃𝑃𝑃𝑃𝐾𝐾𝐾𝐾
𝑃𝑃𝑃𝑃𝐾𝐾𝐾𝐾 Pers.
Pers. 6.26 6.26
𝐿𝐿𝐿𝐿 = 𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾 −𝐿𝐿𝐿𝐿𝑃𝑃𝑃𝑃𝐾𝐾𝐾𝐾 = 𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾 − 𝑃𝑃𝑃𝑃𝐾𝐾𝐾𝐾 Pers. 6.26Pers. 6.26
= 𝑞𝑞𝑞𝑞̇1 𝑞𝑞𝑞𝑞̇2 [(𝑚𝑚𝑚𝑚1 − 𝑚𝑚𝑚𝑚2 )(𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠1 )(𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 + 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐2 )(𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠23 + 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠2 )] + 𝑞𝑞𝑞𝑞̇22𝑞𝑞𝑞𝑞̇3 [(𝑚𝑚𝑚𝑚1 𝑐𝑐𝑐𝑐122 + 𝑚𝑚𝑚𝑚2
= 𝑞𝑞𝑞𝑞̇1 𝑞𝑞𝑞𝑞̇2 [(𝑚𝑚𝑚𝑚 − 𝑚𝑚𝑚𝑚2 )(𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠 )(𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 + 𝑎𝑎𝑎𝑎22 𝑐𝑐𝑐𝑐2 )(𝑎𝑎𝑎𝑎 32𝑠𝑠𝑠𝑠 + 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠2 )] + 𝑞𝑞𝑞𝑞̇2 𝑞𝑞𝑞𝑞̇3 [(𝑚𝑚𝑚𝑚 [(𝑚𝑚𝑚𝑚𝑠𝑠𝑠𝑠11 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐)𝑎𝑎𝑎𝑎
12 + 𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑠𝑠𝑠𝑠 )(𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠2
= 𝑞𝑞𝑞𝑞̇1 𝑞𝑞𝑞𝑞̇2 [(𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚11 − 𝑚𝑚𝑚𝑚 )(𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠1 )(𝑎𝑎𝑎𝑎23 𝑐𝑐𝑐𝑐23 23𝐼𝐼𝐼𝐼1+ 𝑠𝑠𝑠𝑠1𝑎𝑎𝑎𝑎2+ 𝑐𝑐𝑐𝑐2𝐼𝐼𝐼𝐼)(𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠23 2 )] 1+−𝑞𝑞𝑞𝑞𝑚𝑚𝑚𝑚
+ +𝑞𝑞𝑞𝑞̇3𝑎𝑎𝑎𝑎𝑞𝑞𝑞𝑞2̇ 1𝑠𝑠𝑠𝑠[(𝑚𝑚𝑚𝑚 ̇ 2 𝑞𝑞𝑞𝑞̇3)(𝑐𝑐𝑐𝑐 + 𝑚𝑚𝑚𝑚2 𝑠𝑠𝑠𝑠1 2 )(𝑎𝑎𝑎𝑎 3̇ 𝑠𝑠𝑠𝑠
3 (𝑎𝑎𝑎𝑎32𝑐𝑐𝑐𝑐223 +1 𝑎𝑎𝑎𝑎122𝑐𝑐𝑐𝑐2 ) 3 + 2 𝑐𝑐𝑐𝑐13 ]23 2 1 1 1 23 𝑠𝑠𝑠𝑠23 (𝑎𝑎𝑎𝑎23 𝑐𝑐𝑐𝑐123 2+𝜕𝜕𝜕𝜕𝑎𝑎𝑎𝑎 2 𝑐𝑐𝑐𝑐
22
𝑚𝑚𝑚𝑚3=(𝑎𝑎𝑎𝑎 ̇ 2 [(𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑞𝑞𝑞𝑞3̇ 1𝑐𝑐𝑐𝑐𝑞𝑞𝑞𝑞23 + =12−
𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑞𝑞𝑞𝑞2̇ 1𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑐𝑐𝑐𝑐 )𝑞𝑞𝑞𝑞2̇ 2+ [(𝑚𝑚𝑚𝑚
)(𝑐𝑐𝑐𝑐𝐼𝐼𝐼𝐼11𝑠𝑠𝑠𝑠1𝑠𝑠𝑠𝑠11− )(𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑚𝑚𝑚𝑚32𝐼𝐼𝐼𝐼2𝑐𝑐𝑐𝑐)(𝑐𝑐𝑐𝑐
+ 𝑐𝑐𝑐𝑐
23
2
1+ ]𝑠𝑠𝑠𝑠1+𝑎𝑎𝑎𝑎)(𝑎𝑎𝑎𝑎
2 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑞𝑞𝑞𝑞̇
2 3)(𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑐𝑐𝑐𝑐23
𝑞𝑞𝑞𝑞̇ 3+
[(𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑠𝑠𝑠𝑠23𝑎𝑎𝑎𝑎2− 𝑎𝑎𝑎𝑎)(𝑎𝑎𝑎𝑎
+𝑐𝑐𝑐𝑐2𝑚𝑚𝑚𝑚 23)]
22𝑠𝑠𝑠𝑠)(𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠23 +
𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑞𝑞𝑞𝑞𝑎𝑎𝑎𝑎
+)𝑎𝑎𝑎𝑎 2[(𝑚𝑚𝑚𝑚
̇ 232𝑞𝑞𝑞𝑞𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠̇ 323 )]
(𝑎𝑎𝑎𝑎+ 1𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐231𝑞𝑞𝑞𝑞̇2+ 𝑞𝑞𝑞𝑞+̇ 3𝑎𝑎𝑎𝑎[(𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑐𝑐𝑐𝑐21)(𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑚𝑚𝑚𝑚22𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠211)] + + 𝜕𝜕𝜕𝜕3̇ 1𝑠𝑠𝑠𝑠
1𝑚𝑚𝑚𝑚
2
𝑚𝑚𝑚𝑚3 (𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 + 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐22) + 𝐼𝐼𝐼𝐼1 𝑠𝑠𝑠𝑠1 + 𝐼𝐼𝐼𝐼2 𝑐𝑐𝑐𝑐12 ] + 𝑞𝑞𝑞𝑞̇3 𝑞𝑞𝑞𝑞̇1𝜕𝜕𝜕𝜕[(𝑚𝑚𝑚𝑚 2 1 2 3 1 ̇ 2 1 − 𝑚𝑚𝑚𝑚22 )(𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠1 )𝑎𝑎𝑎𝑎
2 1 1 1
23)(𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠23 (𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 + 𝑎𝑎𝑎𝑎22𝑐𝑐𝑐𝑐2 )] + 𝜕𝜕𝜕𝜕̇222
3
𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑐𝑐𝑐𝑐1 )𝑐𝑐𝑐𝑐)(𝑎𝑎𝑎𝑎
2 3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 2 ++ 𝑐𝑐𝑐𝑐2𝑐𝑐𝑐𝑐𝜕𝜕𝜕𝜕)𝐼𝐼𝐼𝐼̇ 2222𝑠𝑠𝑠𝑠]++
𝑎𝑎𝑎𝑎22𝐼𝐼𝐼𝐼+ 2𝐼𝐼𝐼𝐼3 ] + [(𝑚𝑚𝑚𝑚 2 ] [(𝑚𝑚𝑚𝑚1 𝑐𝑐𝑐𝑐1 [(𝑚𝑚𝑚𝑚 + 𝑚𝑚𝑚𝑚𝑠𝑠𝑠𝑠2− 𝑠𝑠𝑠𝑠)𝑎𝑎𝑎𝑎 3 𝑠𝑠𝑠𝑠23 + 𝑎𝑎𝑎𝑎+ 2 )(𝑎𝑎𝑎𝑎
2 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑎𝑎𝑎𝑎 (𝑎𝑎𝑎𝑎21 3 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑚𝑚𝑚𝑚 (𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑚𝑚𝑚𝑚32 𝑐𝑐𝑐𝑐1 23)(𝑎𝑎𝑎𝑎 2 𝑐𝑐𝑐𝑐 +𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑎𝑎𝑎𝑎 (𝑎𝑎𝑎𝑎
2 𝑐𝑐𝑐𝑐
23 𝑐𝑐𝑐𝑐 32+23𝑎𝑎𝑎𝑎 23 + + 𝐼𝐼𝐼𝐼
2 𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐 )
𝑐𝑐𝑐𝑐2 ))𝜕𝜕𝜕𝜕2̇ 12+21 𝐼𝐼𝐼𝐼23 ]] +2 𝜕𝜕𝜕𝜕1̇ 21 [(𝑚𝑚𝑚𝑚 1 + 𝑞𝑞𝑞𝑞 ̇ 3𝐼𝐼𝐼𝐼𝑞𝑞𝑞𝑞𝑐𝑐𝑐𝑐
2 ̇ 2 +
𝑐𝑐𝑐𝑐21 211+ 𝑚𝑚𝑚𝑚12 𝑠𝑠𝑠𝑠132 )(𝑎𝑎𝑎𝑎 −𝑞𝑞𝑞𝑞̇ 𝑚𝑚𝑚𝑚
2 𝑞𝑞𝑞𝑞
̇ 1
2 )(𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠123
1 1+ 3
1 𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠2223)(𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑠𝑠𝑠𝑠2(𝑎𝑎𝑎𝑎 1𝑐𝑐𝑐𝑐)𝑎𝑎𝑎𝑎
)122𝑠𝑠𝑠𝑠3+ 23𝑚𝑚𝑚𝑚33𝑠𝑠𝑠𝑠(𝑎𝑎𝑎𝑎
23 2 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐2+
3)]
𝑐𝑐𝑐𝑐23𝑚𝑚𝑚𝑚+3+
+ 𝑎𝑎𝑎𝑎22𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 2
𝑚𝑚𝑚𝑚2 𝑐𝑐𝑐𝑐1 )(𝑎𝑎𝑎𝑎 3 23
3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 +2𝑎𝑎𝑎𝑎2+
2 𝑐𝑐𝑐𝑐2 3 +[(𝑚𝑚𝑚𝑚 𝐼𝐼𝐼𝐼3 + 2𝜕𝜕𝜕𝜕̇22 [(𝑚𝑚𝑚𝑚 1
12𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝜕𝜕𝜕𝜕̇2+ 2 𝑚𝑚𝑚𝑚 22 𝑠𝑠𝑠𝑠1 )(𝑎𝑎𝑎𝑎 3 )
𝑠𝑠𝑠𝑠232+ 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠22 + 𝑚𝑚𝑚𝑚32 ] 3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 + 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐22 (𝑎𝑎𝑎𝑎 3 23
2 )(𝑎𝑎𝑎𝑎 𝜕𝜕𝜕𝜕̇ 2𝐼𝐼𝐼𝐼2 𝑐𝑐𝑐𝑐1 2])(𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 +2 𝑚𝑚𝑚𝑚2 𝑠𝑠𝑠𝑠1 )𝑎𝑎𝑎𝑎
2 𝑠𝑠𝑠𝑠 + 𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑎𝑎𝑎𝑎 3𝑐𝑐𝑐𝑐 + 𝐼𝐼𝐼𝐼 𝑠𝑠𝑠𝑠 + 𝐼𝐼𝐼𝐼 𝑐𝑐𝑐𝑐 − 𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎 −
2 ] 𝑐𝑐𝑐𝑐)𝑎𝑎𝑎𝑎 2 [(𝑚𝑚𝑚𝑚 2 2 2 2 2 2
2 𝑐𝑐𝑐𝑐23)𝑐𝑐𝑐𝑐223+ 2 ) 2𝑠𝑠𝑠𝑠+ 2𝐼𝐼𝐼𝐼3 ]1+ + 𝑐𝑐𝑐𝑐[(𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑐𝑐𝑐𝑐1)(𝑎𝑎𝑎𝑎
𝐼𝐼𝐼𝐼𝑚𝑚𝑚𝑚𝑐𝑐𝑐𝑐2 𝑐𝑐𝑐𝑐21] + 3𝜕𝜕𝜕𝜕̇𝑐𝑐𝑐𝑐3𝑚𝑚𝑚𝑚2232[(𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑐𝑐𝑐𝑐+
1 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑚𝑚𝑚𝑚+𝐼𝐼𝐼𝐼3𝑠𝑠𝑠𝑠𝑎𝑎𝑎𝑎22+ 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑚𝑚𝑚𝑚22𝑠𝑠𝑠𝑠11+ 𝐼𝐼𝐼𝐼 + 𝑠𝑠𝑠𝑠3 𝑠𝑠𝑠𝑠2𝑚𝑚𝑚𝑚232 𝑠𝑠𝑠𝑠+𝐼𝐼𝐼𝐼1 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑎𝑎𝑎𝑎)(𝑎𝑎𝑎𝑎
22𝑠𝑠𝑠𝑠]23− )𝑠𝑠𝑠𝑠23𝑚𝑚𝑚𝑚
++𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑎𝑎𝑎𝑎32(𝑎𝑎𝑎𝑎 23)𝑐𝑐𝑐𝑐𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑠𝑠𝑠𝑠− +𝑚𝑚𝑚𝑚𝑎𝑎𝑎𝑎32(𝑎𝑎𝑎𝑎
+𝑔𝑔𝑔𝑔�𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐+
1 1 3 23 3 3 23 1 1 2 1 1 1
1 𝑐𝑐𝑐𝑐1 2++ )2+
1 𝑎𝑎𝑎𝑎 + 𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎 23 23
𝐼𝐼𝐼𝐼22 𝑐𝑐𝑐𝑐11 2 ] + 𝜕𝜕𝜕𝜕̇232𝑚𝑚𝑚𝑚[(𝑚𝑚𝑚𝑚 3 𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎 1 11 ̇
𝜕𝜕𝜕𝜕
+2𝑎𝑎𝑎𝑎2𝑚𝑚𝑚𝑚s22 𝑠𝑠𝑠𝑠+11 2𝑎𝑎𝑎𝑎)𝑎𝑎𝑎𝑎 3 s3323 𝑠𝑠𝑠𝑠23
23 + 𝑚𝑚𝑚𝑚33 𝑎𝑎𝑎𝑎2 33 𝑐𝑐𝑐𝑐23 23
2
+ 𝐼𝐼𝐼𝐼11 𝑠𝑠𝑠𝑠11 2 + 𝐼𝐼𝐼𝐼22 𝑐𝑐𝑐𝑐11 2 ] − 𝑚𝑚𝑚𝑚11 𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎11 − 𝑚𝑚𝑚𝑚22 𝑔𝑔𝑔𝑔�𝑎𝑎𝑎𝑎11 +
𝐼𝐼𝐼𝐼𝑚𝑚𝑚𝑚 2]
31𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎
2 𝑐𝑐𝑐𝑐 ++ 23𝐼𝐼𝐼𝐼𝑎𝑎𝑎𝑎22𝑐𝑐𝑐𝑐[(𝑚𝑚𝑚𝑚
s122 ]+1+ 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑎𝑎𝑎𝑎132s3+ 23 ) 𝑚𝑚𝑚𝑚2 𝑠𝑠𝑠𝑠11𝑐𝑐𝑐𝑐21)𝑎𝑎𝑎𝑎
[(𝑚𝑚𝑚𝑚 2
+
3 𝑠𝑠𝑠𝑠23 𝑚𝑚𝑚𝑚22 𝑠𝑠𝑠𝑠+ 2 )𝑎𝑎𝑎𝑎
1 𝑚𝑚𝑚𝑚 33𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠323
2 2
𝑐𝑐𝑐𝑐23 ++ 𝑚𝑚𝑚𝑚𝐼𝐼𝐼𝐼31𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠31𝑐𝑐𝑐𝑐223 +2𝐼𝐼𝐼𝐼+ 2] 2
2 𝑐𝑐𝑐𝑐1𝐼𝐼𝐼𝐼1 𝑠𝑠𝑠𝑠 1− + 𝑚𝑚𝑚𝑚1𝐼𝐼𝐼𝐼2𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎𝑐𝑐𝑐𝑐112 ]−−𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚21𝑔𝑔𝑔𝑔�𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎1 − +
3 𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎1 + 2𝑎𝑎𝑎𝑎2 s2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎3 s223 )
𝑚𝑚𝑚𝑚 1
𝑚𝑚𝑚𝑚3 𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎1 + 𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑎𝑎𝑎𝑎23s𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎 +
2 1 3 232 2 𝑎𝑎𝑎𝑎 + s 𝑎𝑎𝑎𝑎 )s + 𝑎𝑎𝑎𝑎 3 23 s )
𝑑𝑑𝑑𝑑 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
𝑑𝑑𝑑𝑑 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝑑𝑑𝑑𝑑𝜕𝜕𝜕𝜕 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕̇𝑖𝑖𝑖𝑖
− = 𝜏𝜏𝜏𝜏. Pers. 6.27
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝑖𝑖𝑖𝑖
𝑑𝑑𝑑𝑑 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 − 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 = 𝜏𝜏𝜏𝜏. Pers. 6.27
𝑑𝑑𝑑𝑑𝜕𝜕𝜕𝜕 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕̇̇ 𝑖𝑖𝑖𝑖 −
𝑑𝑑𝑑𝑑 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝑖𝑖𝑖𝑖 =
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝑑𝑑𝑑𝑑 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜏𝜏𝜏𝜏. 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 Pers. 6.27
𝑑𝑑𝑑𝑑𝜕𝜕𝜕𝜕 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝑖𝑖𝑖𝑖 − 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝑖𝑖𝑖𝑖 = 𝜏𝜏𝜏𝜏 .−𝑞𝑞𝑞𝑞 ̈ = 𝜏𝜏𝜏𝜏. 𝑞𝑞𝑞𝑞dan
̇ 1 𝑞𝑞𝑞𝑞̇2 Robotika 𝑞𝑞𝑞𝑞̇1 2 Pers. 6.27Pers. 𝜏𝜏𝜏𝜏1 6.27
102 ̇ 𝑖𝑖𝑖𝑖 Dasar-dasar 1 Mekatronika
𝑑𝑑𝑑𝑑𝜕𝜕𝜕𝜕 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝑖𝑖𝑖𝑖 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕̇𝑖𝑖𝑖𝑖
𝑑𝑑𝑑𝑑𝜕𝜕𝜕𝜕 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 2
𝑞𝑞𝑞𝑞1̈ 𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑞𝑞𝑞𝑞) �𝑞𝑞𝑞𝑞2̈ �𝑞𝑞𝑞𝑞+
𝑞𝑞𝑞𝑞1̈ 𝑞𝑞𝑞𝑞̇1 𝑞𝑞𝑞𝑞̇2
̇ 2 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ ) �𝑞𝑞𝑞𝑞̇2 𝑞𝑞𝑞𝑞̇3 � 𝑞𝑞𝑞𝑞
𝑖𝑖𝑖𝑖
̇ 1 𝑞𝑞𝑞𝑞𝐵𝐵𝐵𝐵(𝑞𝑞𝑞𝑞, ̇+1 2𝐶𝐶𝐶𝐶(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ ) �𝑞𝑞𝑞𝑞̇2 2 � +𝜏𝜏𝜏𝜏𝑁𝑁𝑁𝑁(𝑞𝑞𝑞𝑞)
𝑞𝑞𝑞𝑞̇1 𝜏𝜏𝜏𝜏1 1 = �𝜏𝜏𝜏𝜏 2 � , Pers. 6.28
𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑞𝑞𝑞𝑞) �𝑞𝑞𝑞𝑞
𝑞𝑞𝑞𝑞̈1̈ � + 𝐵𝐵𝐵𝐵(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞1̇ ̈ )3̈ �𝑞𝑞𝑞𝑞
2 𝑞𝑞𝑞𝑞̇̇ 12𝑞𝑞𝑞𝑞
𝑞𝑞𝑞𝑞̇̇ 23 � + 𝐶𝐶𝐶𝐶(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ 1̇ 3𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞̇ 2̇ )̇ 1 �𝑞𝑞𝑞𝑞̇12 22 � + 𝑁𝑁𝑁𝑁(𝑞𝑞𝑞𝑞)
𝑞𝑞𝑞𝑞
𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑞𝑞𝑞𝑞) �𝑞𝑞𝑞𝑞2̈ � + 𝐵𝐵𝐵𝐵(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ ) �𝑞𝑞𝑞𝑞̇2 𝑞𝑞𝑞𝑞̇3 � + 𝐶𝐶𝐶𝐶(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ ) �𝑞𝑞𝑞𝑞̇2 � + 𝑁𝑁𝑁𝑁(𝑞𝑞𝑞𝑞)3 = �𝜏𝜏𝜏𝜏2 �, Pers. 6.28 𝑞𝑞𝑞𝑞
𝑞𝑞𝑞𝑞̇ ̇ 1
3 �𝜏𝜏𝜏𝜏
2
= 𝜏𝜏𝜏𝜏 2
1 �, Pers. 𝜏𝜏𝜏𝜏𝜏𝜏𝜏𝜏6.28
31
𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑞𝑞𝑞𝑞) �𝑞𝑞𝑞𝑞 ̈ 𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑞𝑞𝑞𝑞)
𝑞𝑞𝑞𝑞̈32̈ � +
𝑞𝑞𝑞𝑞 𝐵𝐵𝐵𝐵(𝑞𝑞𝑞𝑞,�𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞2̇ ̈ )��+ 𝑞𝑞𝑞𝑞̇̇ 23𝐵𝐵𝐵𝐵(𝑞𝑞𝑞𝑞,
𝑞𝑞𝑞𝑞
𝑞𝑞𝑞𝑞̇ 𝑞𝑞𝑞𝑞
𝑞𝑞𝑞𝑞̇̇ 13 � +𝑞𝑞𝑞𝑞̇ )𝐶𝐶𝐶𝐶(𝑞𝑞𝑞𝑞,
𝑞𝑞𝑞𝑞̇ �𝑞𝑞𝑞𝑞̇2 𝑞𝑞𝑞𝑞̇3)��+ 3
2
𝑞𝑞𝑞𝑞̇32𝐶𝐶𝐶𝐶(𝑞𝑞𝑞𝑞,
3 � + 𝑞𝑞𝑞𝑞 ̇ ) �𝑞𝑞𝑞𝑞̇2 2=� +
𝑁𝑁𝑁𝑁(𝑞𝑞𝑞𝑞) �𝜏𝜏𝜏𝜏𝜏𝜏𝜏𝜏𝜏𝜏𝜏𝜏𝑁𝑁𝑁𝑁(𝑞𝑞𝑞𝑞)
3 �, Pers.
3
2 = �𝜏𝜏𝜏𝜏6.28 2 �, Pers. 6.28
= 1𝑞𝑞𝑞𝑞2̇ 11)(𝑎𝑎𝑎𝑎 ̇ 222[(𝑚𝑚𝑚𝑚 21 2 )(𝑐𝑐𝑐𝑐 21 𝑠𝑠𝑠𝑠12)(𝑎𝑎𝑎𝑎 3 232
𝑎𝑎𝑎𝑎𝐼𝐼𝐼𝐼22 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐1222𝑐𝑐𝑐𝑐)(𝑎𝑎𝑎𝑎 2 3 𝑠𝑠𝑠𝑠23 + 2 2 𝑠𝑠𝑠𝑠2 )] 2 𝑞𝑞𝑞𝑞̇223𝑎𝑎𝑎𝑎𝑞𝑞𝑞𝑞𝑠𝑠𝑠𝑠2̇ 3323 2 1 𝑐𝑐𝑐𝑐1 2 ) 𝑚𝑚𝑚𝑚2𝑚𝑚𝑚𝑚 2 )(𝑎𝑎𝑎𝑎3̇ 2
𝑠𝑠𝑠𝑠23113+
𝑚𝑚𝑚𝑚23 𝑐𝑐𝑐𝑐(𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑞𝑞𝑞𝑞𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑐𝑐𝑐𝑐𝑚𝑚𝑚𝑚 3𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐123
(𝑎𝑎𝑎𝑎 −3𝑎𝑎𝑎𝑎𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑎𝑎𝑎𝑎31)(𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑐𝑐𝑐𝑐+
𝑐𝑐𝑐𝑐232 ))𝑐𝑐𝑐𝑐+ 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑎𝑎𝑎𝑎2 )+ 1𝑎𝑎𝑎𝑎
+212𝑐𝑐𝑐𝑐𝐼𝐼𝐼𝐼32+
2𝐼𝐼𝐼𝐼𝑐𝑐𝑐𝑐12𝑠𝑠𝑠𝑠)1
3 𝑐𝑐𝑐𝑐
])2+ +23𝐼𝐼𝐼𝐼223+ ]]+[(𝑚𝑚𝑚𝑚
+ ̇ 321𝑞𝑞𝑞𝑞][(𝑚𝑚𝑚𝑚 +3 1𝑚𝑚𝑚𝑚
2 𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑐𝑐𝑐𝑐̇ 312𝑞𝑞𝑞𝑞−
𝑠𝑠𝑠𝑠̇ 11+𝑚𝑚𝑚𝑚)(𝑎𝑎𝑎𝑎
2𝑚𝑚𝑚𝑚)(𝑐𝑐𝑐𝑐
[(𝑚𝑚𝑚𝑚 2 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠123+ )(𝑎𝑎𝑎𝑎
+2 )(𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑠𝑠𝑠𝑠[(𝑚𝑚𝑚𝑚
))𝑎𝑎𝑎𝑎
+ 𝑎𝑎𝑎𝑎+2𝑠𝑠𝑠𝑠1𝑠𝑠𝑠𝑠𝑚𝑚𝑚𝑚 + 2(𝑎𝑎𝑎𝑎
(𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎3+23𝑐𝑐𝑐𝑐2𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23 (𝑎𝑎𝑎𝑎
++ 𝑐𝑐𝑐𝑐2𝑠𝑠𝑠𝑠2
𝑎𝑎𝑎𝑎3𝑎𝑎𝑎𝑎2𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝑐𝑐𝑐𝑐2𝑐𝑐𝑐𝑐3̇ 1123
2 + 𝐼𝐼𝐼𝐼𝐼𝐼𝐼𝐼12𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐1122 ̇1+ 𝑞𝑞𝑞𝑞23 123− 𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑠𝑠𝑠𝑠21(𝑎𝑎𝑎𝑎
2232 [(𝑚𝑚𝑚𝑚 1
+ 2+ + 2 𝑞𝑞𝑞𝑞2 1 𝑠𝑠𝑠𝑠 1 )𝑎𝑎𝑎𝑎 3 𝑠𝑠𝑠𝑠 33𝑐𝑐𝑐𝑐 2 )]
3 2 1 123 23 2+ 3
𝑚𝑚𝑚𝑚3 (𝑎𝑎𝑎𝑎33 𝑐𝑐𝑐𝑐23 23 ̇ + 2𝑎𝑎𝑎𝑎 2 𝑐𝑐𝑐𝑐
2 2𝜕𝜕𝜕𝜕)̇ 2 2 + 𝐼𝐼𝐼𝐼 1 12 𝑠𝑠𝑠𝑠 + 𝐼𝐼𝐼𝐼 𝑐𝑐𝑐𝑐
2 1 22] ] + 𝑞𝑞𝑞𝑞 ̇ 𝑞𝑞𝑞𝑞
̇
3 2 1 [(𝑚𝑚𝑚𝑚1[(𝑚𝑚𝑚𝑚 1− 𝑚𝑚𝑚𝑚 2 )(𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠 )𝑎𝑎𝑎𝑎
2 )(𝑐𝑐𝑐𝑐1 1 )𝑎𝑎𝑎𝑎3 23 (𝑎𝑎𝑎𝑎3 23 𝑠𝑠𝑠𝑠 (𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐23 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 2 2 )] 𝑐𝑐𝑐𝑐 )] + 𝜕𝜕𝜕𝜕 ̇ 2
1
2
𝑚𝑚𝑚𝑚 (𝑎𝑎𝑎𝑎
2 ]3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 𝜕𝜕𝜕𝜕+ 32 ]𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 3 + 2 𝐼𝐼𝐼𝐼 𝑠𝑠𝑠𝑠 2 + 2𝐼𝐼𝐼𝐼 𝑐𝑐𝑐𝑐 +
22 𝑞𝑞𝑞𝑞 ̇ 𝑞𝑞𝑞𝑞 ̇ 2 −
2 𝑚𝑚𝑚𝑚 2 2 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑠𝑠𝑠𝑠
2 2 𝑐𝑐𝑐𝑐 2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 + 2
2 𝑐𝑐𝑐𝑐1𝑐𝑐𝑐𝑐 2[(𝑚𝑚𝑚𝑚 [(𝑚𝑚𝑚𝑚 2)𝑎𝑎𝑎𝑎 )𝑎𝑎𝑎𝑎+3𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠𝑚𝑚𝑚𝑚2323[(𝑚𝑚𝑚𝑚 ]− 𝑠𝑠𝑠𝑠] 2−
𝐼𝐼𝐼𝐼𝑚𝑚𝑚𝑚 𝜕𝜕𝜕𝜕 ̇
𝐼𝐼𝐼𝐼+
2 𝑐𝑐𝑐𝑐1𝑐𝑐𝑐𝑐 2 )(𝑎𝑎𝑎𝑎 ++ 𝑎𝑎𝑎𝑎132𝑐𝑐𝑐𝑐2𝑐𝑐𝑐𝑐1𝑐𝑐𝑐𝑐23 + 2 1𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑐𝑐𝑐𝑐12𝐼𝐼𝐼𝐼𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠]1+ 𝑚𝑚𝑚𝑚
+𝜕𝜕𝜕𝜕32̇ 2𝐼𝐼𝐼𝐼𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠223 𝑎𝑎𝑎𝑎+3+𝑐𝑐𝑐𝑐𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑐𝑐𝑐𝑐21𝑠𝑠𝑠𝑠321𝑎𝑎𝑎𝑎++ 𝑐𝑐𝑐𝑐𝐼𝐼𝐼𝐼123𝑠𝑠𝑠𝑠21𝑠𝑠𝑠𝑠+ +2 𝐼𝐼𝐼𝐼1𝐼𝐼𝐼𝐼2
+𝑠𝑠𝑠𝑠1𝑐𝑐𝑐𝑐𝑎𝑎𝑎𝑎312𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠23 + 𝐼𝐼𝐼𝐼22 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎 12𝑚𝑚𝑚𝑚
−1𝑐𝑐𝑐𝑐𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎231𝑔𝑔𝑔𝑔�𝑎𝑎𝑎𝑎−𝑎𝑎𝑎𝑎3𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑐𝑐𝑐𝑐12𝑐𝑐𝑐𝑐2+
3 2 2 1 1 2 1
𝜕𝜕𝜕𝜕 ̇ 3 2 1 1 2 1 1 3 23 3 23 2 2
)(𝑎𝑎𝑎𝑎 )+ 1][(𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑚𝑚𝑚𝑚 + + 2 𝑚𝑚𝑚𝑚 3 𝑠𝑠𝑠𝑠123)(𝑎𝑎𝑎𝑎 2 )+ 𝑎𝑎𝑎𝑎112𝑚𝑚𝑚𝑚 3)(𝑎𝑎𝑎𝑎+ 3 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑚𝑚𝑚𝑚 (𝑎𝑎𝑎𝑎
23)(𝑎𝑎𝑎𝑎
2) )22 + 123 2+ 23 +
2
𝑚𝑚𝑚𝑚22 𝑐𝑐𝑐𝑐11 22 )(𝑎𝑎𝑎𝑎233 𝑐𝑐𝑐𝑐2123 23 + 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐 22
+2𝐼𝐼𝐼𝐼332] + 𝜕𝜕𝜕𝜕̇22223 [(𝑚𝑚𝑚𝑚11 𝑐𝑐𝑐𝑐211 22 + 𝑚𝑚𝑚𝑚 2 𝑠𝑠𝑠𝑠1 2 )(𝑎𝑎𝑎𝑎 3 23 + 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠2 ) 2 + 𝑚𝑚𝑚𝑚3 (𝑎𝑎𝑎𝑎 3 23 + 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐
2
𝑚𝑚𝑚𝑚23 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎 )(𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑚𝑚𝑚𝑚
1 1 33𝜕𝜕𝜕𝜕̇32223+ 𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑐𝑐𝑐𝑐 2 s +
2 12 𝜕𝜕𝜕𝜕2 + + 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑐𝑐𝑐𝑐 s
̇ 232 223s ) + )
+ 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝐼𝐼𝐼𝐼
332 23 s ] + ) 2 [(𝑚𝑚𝑚𝑚 1 1 2 𝑐𝑐𝑐𝑐 + 𝑚𝑚𝑚𝑚 2 1𝑠𝑠𝑠𝑠 )(𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠
3 23 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 2 2 𝑠𝑠𝑠𝑠 ) + 𝑚𝑚𝑚𝑚 (𝑎𝑎𝑎𝑎
3 3 23 𝑐𝑐𝑐𝑐 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 2 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝐼𝐼𝐼𝐼2 𝑐𝑐𝑐𝑐1 22 ]] + 𝐼𝐼𝐼𝐼 𝑐𝑐𝑐𝑐𝜕𝜕𝜕𝜕̇ ][(𝑚𝑚𝑚𝑚 + 𝑐𝑐𝑐𝑐3 2[(𝑚𝑚𝑚𝑚 + 𝑚𝑚𝑚𝑚 1 𝑐𝑐𝑐𝑐21𝑠𝑠𝑠𝑠1 +
2 )𝑎𝑎𝑎𝑎𝑚𝑚𝑚𝑚2𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠1 22)𝑎𝑎𝑎𝑎 +3𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑠𝑠𝑠𝑠 3 𝑎𝑎𝑎𝑎3+ 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑚𝑚𝑚𝑚223+ 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝐼𝐼𝐼𝐼𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠1222 + + 𝐼𝐼𝐼𝐼𝐼𝐼𝐼𝐼 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐 22 ]+−𝐼𝐼𝐼𝐼 𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑐𝑐𝑐𝑐 2𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎 ] − 𝑚𝑚𝑚𝑚 − 𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎𝑔𝑔𝑔𝑔�𝑎𝑎𝑎𝑎
1 −1𝑚𝑚𝑚𝑚+
𝐼𝐼𝐼𝐼2 𝑐𝑐𝑐𝑐1 2 +2 𝜕𝜕𝜕𝜕1̇ 2332 [(𝑚𝑚𝑚𝑚11 𝑐𝑐𝑐𝑐211 22 + 𝑚𝑚𝑚𝑚 2 𝑠𝑠𝑠𝑠1 22 )𝑎𝑎𝑎𝑎332𝑠𝑠𝑠𝑠23 23 2 + 𝑚𝑚𝑚𝑚23 3 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 23 2 +3𝐼𝐼𝐼𝐼1123 𝑠𝑠𝑠𝑠1 2 + 𝐼𝐼𝐼𝐼122 𝑐𝑐𝑐𝑐111 22 ] −2𝑚𝑚𝑚𝑚111 𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎11 − 1𝑚𝑚𝑚𝑚22 𝑔𝑔𝑔𝑔�𝑎𝑎𝑎𝑎 +
Persamaan ] +
2 𝑐𝑐𝑐𝑐1𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎
𝐼𝐼𝐼𝐼𝑚𝑚𝑚𝑚 2 lagrange
𝑎𝑎𝑎𝑎 [(𝑚𝑚𝑚𝑚
s +1 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑎𝑎𝑎𝑎1 s+ untuk )𝑚𝑚𝑚𝑚𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠31smendapatkan)𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 + 𝑚𝑚𝑚𝑚3 𝑎𝑎𝑎𝑎persamaan 3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 + 𝐼𝐼𝐼𝐼1 𝑠𝑠𝑠𝑠1 gerak + 𝐼𝐼𝐼𝐼2 𝑐𝑐𝑐𝑐1adalah ] − 𝑚𝑚𝑚𝑚1 𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎1 − 𝑚𝑚𝑚𝑚2 𝑔𝑔𝑔𝑔�𝑎𝑎𝑎𝑎11 +
𝑚𝑚𝑚𝑚+ 𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎 2+ 23 ) 3 23
𝑚𝑚𝑚𝑚33 𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎11 +3 2𝑎𝑎𝑎𝑎22 s221 + 𝑎𝑎𝑎𝑎332 s23 23 )
𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎1𝑑𝑑𝑑𝑑+𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
𝑑𝑑𝑑𝑑 3𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝑎𝑎𝑎𝑎2 s2 +
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝑎𝑎𝑎𝑎3 s23 )
− − 𝜏𝜏𝜏𝜏. = 𝜏𝜏𝜏𝜏.
= Pers. 6.27
Pers. 6.27
𝑑𝑑𝑑𝑑𝜕𝜕𝜕𝜕 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕̇𝑖𝑖𝑖𝑖 𝑑𝑑𝑑𝑑𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝑖𝑖𝑖𝑖̇ 𝑖𝑖𝑖𝑖 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝑖𝑖𝑖𝑖
𝑑𝑑𝑑𝑑 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝑑𝑑𝑑𝑑 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
𝑑𝑑𝑑𝑑 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 −
Persamaan 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕̇ 𝑖𝑖𝑖𝑖 −
𝑑𝑑𝑑𝑑 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
𝑑𝑑𝑑𝑑𝜕𝜕𝜕𝜕
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 =
1̈ 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
𝑞𝑞𝑞𝑞𝑑𝑑𝑑𝑑𝜕𝜕𝜕𝜕
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝑞𝑞𝑞𝑞 ̈ 𝜏𝜏𝜏𝜏.. 𝑖𝑖𝑖𝑖 =𝑞𝑞𝑞𝑞𝜏𝜏𝜏𝜏
−
lengkap
𝑖𝑖𝑖𝑖 ̇ 𝑖𝑖𝑖𝑖= 1𝜏𝜏𝜏𝜏𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕 𝑞𝑞𝑞𝑞. ̇ 2 𝑞𝑞𝑞𝑞̇persamaan
̇ 1dari 1 𝑞𝑞𝑞𝑞̇2 𝑞𝑞𝑞𝑞̇1 2 gerakan𝑞𝑞𝑞𝑞̇1 2 Pers.
didapatkan
𝜏𝜏𝜏𝜏1
Pers. 𝜏𝜏𝜏𝜏Pers.
6.27
6.27 1
6.27
sebagai
𝑑𝑑𝑑𝑑𝜕𝜕𝜕𝜕 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕̇𝑖𝑖𝑖𝑖 −
berikut: 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕̇𝑖𝑖𝑖𝑖 �𝑞𝑞𝑞𝑞
𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑞𝑞𝑞𝑞)
𝑑𝑑𝑑𝑑𝜕𝜕𝜕𝜕
𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
2̈ 𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕𝜕
𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑞𝑞𝑞𝑞)�+ = 𝜏𝜏𝜏𝜏
𝑞𝑞𝑞𝑞2̈ � +
𝑖𝑖𝑖𝑖 �𝐵𝐵𝐵𝐵(𝑞𝑞𝑞𝑞, . �𝑞𝑞𝑞𝑞̇2 𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞̇ 3̇ )� �+𝑞𝑞𝑞𝑞̇2𝐶𝐶𝐶𝐶(𝑞𝑞𝑞𝑞,
𝑞𝑞𝑞𝑞̇ )𝐵𝐵𝐵𝐵(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞̇3 � +
𝑞𝑞𝑞𝑞̇ )𝐶𝐶𝐶𝐶(𝑞𝑞𝑞𝑞, 2 2
�𝑞𝑞𝑞𝑞̇2 𝑞𝑞𝑞𝑞�̇ )+�𝑞𝑞𝑞𝑞𝑁𝑁𝑁𝑁(𝑞𝑞𝑞𝑞) Pers.
�𝜏𝜏𝜏𝜏2 �=
̇ 2 2� +=𝑁𝑁𝑁𝑁(𝑞𝑞𝑞𝑞) 6.27
, Pers.
�𝜏𝜏𝜏𝜏2 �, 6.28
Pers. 6.28
𝑖𝑖𝑖𝑖 2
𝑞𝑞𝑞𝑞 ̈ 𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞3̈ 1̈ 𝑞𝑞𝑞𝑞̇13𝑞𝑞𝑞𝑞̇21 𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞̇ 3̇ 1𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞𝑞̇ 1̇ 2 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ 𝜏𝜏𝜏𝜏𝜏𝜏𝜏𝜏13 𝜏𝜏𝜏𝜏𝜏𝜏𝜏𝜏31
𝑞𝑞𝑞𝑞113̈ 𝑞𝑞𝑞𝑞̇1 𝑞𝑞𝑞𝑞̇2 𝑞𝑞𝑞𝑞̇113 2232 𝑞𝑞𝑞𝑞̇3132
𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑞𝑞𝑞𝑞) �𝑞𝑞𝑞𝑞 ̈ � + 𝐵𝐵𝐵𝐵(𝑞𝑞𝑞𝑞,
𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑞𝑞𝑞𝑞) �𝑞𝑞𝑞𝑞2̈ � 𝑞𝑞𝑞𝑞+̇ ) 𝐵𝐵𝐵𝐵(𝑞𝑞𝑞𝑞, � 𝑞𝑞𝑞𝑞̇12𝑞𝑞𝑞𝑞̇23𝑞𝑞𝑞𝑞�̇ )+ �𝑞𝑞𝑞𝑞𝐶𝐶𝐶𝐶(𝑞𝑞𝑞𝑞, � 𝑞𝑞𝑞𝑞
̇ 2 𝑞𝑞𝑞𝑞̇3 � 𝑞𝑞𝑞𝑞+̇ ) 𝐶𝐶𝐶𝐶(𝑞𝑞𝑞𝑞,
𝑞𝑞𝑞𝑞 ̇ ̇ )
1 2 �𝑞𝑞𝑞𝑞̇+ � 𝑞𝑞𝑞𝑞 ̇
𝑁𝑁𝑁𝑁(𝑞𝑞𝑞𝑞) � += 𝜏𝜏𝜏𝜏112 �,=Pers.
𝑁𝑁𝑁𝑁(𝑞𝑞𝑞𝑞)
� � 𝜏𝜏𝜏𝜏2 �,6.28
Pers. Pers.
6.28 6.28
12
𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑞𝑞𝑞𝑞) �𝑞𝑞𝑞𝑞2̈ �𝑀𝑀𝑀𝑀+ 𝐵𝐵𝐵𝐵(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ ) �𝑞𝑞𝑞𝑞𝑀𝑀𝑀𝑀 ̇ 𝑀𝑀𝑀𝑀
2 𝑞𝑞𝑞𝑞̇3 � +𝑀𝑀𝑀𝑀 𝐶𝐶𝐶𝐶(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ ) �𝑞𝑞𝑞𝑞̇22 2 � + 𝑁𝑁𝑁𝑁(𝑞𝑞𝑞𝑞) 2 = �𝜏𝜏𝜏𝜏𝜏𝜏𝜏𝜏2 �, Pers. 6.28
𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑞𝑞𝑞𝑞) �𝑞𝑞𝑞𝑞23̈ � +11𝐵𝐵𝐵𝐵(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞3̈ 12 𝑀𝑀𝑀𝑀
𝑀𝑀𝑀𝑀𝑞𝑞𝑞𝑞11̇ ) �𝑞𝑞𝑞𝑞̇23𝑞𝑞𝑞𝑞13 12 ̇ 13 � +𝑞𝑞𝑞𝑞𝐶𝐶𝐶𝐶(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞̇1 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ ) �𝑞𝑞𝑞𝑞
̇ 313 ̇𝑞𝑞𝑞𝑞̇2 33 � + 𝑁𝑁𝑁𝑁(𝑞𝑞𝑞𝑞) 𝑞𝑞𝑞𝑞̇3 3 = � 𝜏𝜏𝜏𝜏3 2
3 �, Pers. 𝜏𝜏𝜏𝜏 3 6.28
𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑞𝑞𝑞𝑞) =𝑞𝑞𝑞𝑞 3̈ �𝑀𝑀𝑀𝑀 = �𝑀𝑀𝑀𝑀
𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑞𝑞𝑞𝑞)
𝑞𝑞𝑞𝑞 3̈ 21 𝑀𝑀𝑀𝑀22 21 𝑞𝑞𝑞𝑞𝑀𝑀𝑀𝑀
𝑞𝑞𝑞𝑞̇𝑀𝑀𝑀𝑀 𝑞𝑞𝑞𝑞̇1 �, 𝑀𝑀𝑀𝑀 �,
̇ 33 𝑞𝑞𝑞𝑞2322 ̇1 23 𝑞𝑞𝑞𝑞̇33 3
𝑞𝑞𝑞𝑞̇3 Pers.
𝜏𝜏𝜏𝜏3 6.29
Pers. 6.29
𝑀𝑀𝑀𝑀 𝑀𝑀𝑀𝑀
𝑀𝑀𝑀𝑀
𝑀𝑀𝑀𝑀 11 𝑀𝑀𝑀𝑀 𝑀𝑀𝑀𝑀
𝑀𝑀𝑀𝑀 12 𝑀𝑀𝑀𝑀
𝑀𝑀𝑀𝑀 13
𝑀𝑀𝑀𝑀11
31 𝑀𝑀𝑀𝑀12
32 31 𝑀𝑀𝑀𝑀13 33 32 33
�, 𝑀𝑀𝑀𝑀23 �,
11 12 13
𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑞𝑞𝑞𝑞) =𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑞𝑞𝑞𝑞) �𝑀𝑀𝑀𝑀21 = 𝑀𝑀𝑀𝑀 �𝑀𝑀𝑀𝑀 𝑀𝑀𝑀𝑀 Pers. Pers. 6.29
𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑞𝑞𝑞𝑞) = �𝑀𝑀𝑀𝑀11 𝑀𝑀𝑀𝑀 12
22 21 𝑀𝑀𝑀𝑀
𝑀𝑀𝑀𝑀 13
23 22
� , Pers. 6.29 6.29
𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑞𝑞𝑞𝑞) = �𝑀𝑀𝑀𝑀21 21
31
𝑀𝑀𝑀𝑀𝐵𝐵𝐵𝐵
𝑀𝑀𝑀𝑀 22
𝑀𝑀𝑀𝑀
22
𝑀𝑀𝑀𝑀32 31 𝑀𝑀𝑀𝑀 𝑀𝑀𝑀𝑀23
23
33 32� , 𝑀𝑀𝑀𝑀 33 Pers. 6.29
𝑀𝑀𝑀𝑀31 11 𝑀𝑀𝑀𝑀𝐵𝐵𝐵𝐵 32 𝐵𝐵𝐵𝐵1211 𝑀𝑀𝑀𝑀𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵 33 𝐵𝐵𝐵𝐵13
32 𝑀𝑀𝑀𝑀33
13 12
31
= �𝐵𝐵𝐵𝐵𝑞𝑞𝑞𝑞21
𝐵𝐵𝐵𝐵(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ )𝐵𝐵𝐵𝐵(𝑞𝑞𝑞𝑞, ̇ ) = �𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵2221 𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵2322�, 𝐵𝐵𝐵𝐵23 �, Pers. 6.30 Pers. 6.30
𝐵𝐵𝐵𝐵 11 𝐵𝐵𝐵𝐵 𝐵𝐵𝐵𝐵31
𝐵𝐵𝐵𝐵
12 11 𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵 𝐵𝐵𝐵𝐵32
13 12 𝐵𝐵𝐵𝐵 𝐵𝐵𝐵𝐵33
13
𝐵𝐵𝐵𝐵11 𝐵𝐵𝐵𝐵12 𝐵𝐵𝐵𝐵13
31 32 33
𝐵𝐵𝐵𝐵(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ )) 𝐵𝐵𝐵𝐵(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞11̇ ) = 𝐵𝐵𝐵𝐵�12 𝐵𝐵𝐵𝐵21 𝐵𝐵𝐵𝐵13 𝐵𝐵𝐵𝐵22 �, 𝐵𝐵𝐵𝐵23 �, Pers. Pers. 6.30
= �𝐵𝐵𝐵𝐵
𝐵𝐵𝐵𝐵(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ = �𝐶𝐶𝐶𝐶 𝐵𝐵𝐵𝐵11 21
𝐶𝐶𝐶𝐶𝐵𝐵𝐵𝐵22
𝐶𝐶𝐶𝐶 11 𝐶𝐶𝐶𝐶
23
𝐵𝐵𝐵𝐵𝐶𝐶𝐶𝐶 12� ,, 𝐶𝐶𝐶𝐶𝐵𝐵𝐵𝐵13 Pers. 6.30 6.30
𝐵𝐵𝐵𝐵(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ ) = �𝐵𝐵𝐵𝐵21 𝐵𝐵𝐵𝐵 1222
𝐵𝐵𝐵𝐵 𝐵𝐵𝐵𝐵
13 23
𝐵𝐵𝐵𝐵 � Pers. 6.30
�, 𝐶𝐶𝐶𝐶23 �,
21 22
3231 𝐵𝐵𝐵𝐵23 3332 33
= �𝐶𝐶𝐶𝐶
𝐶𝐶𝐶𝐶(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ )𝐶𝐶𝐶𝐶(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝐵𝐵𝐵𝐵 ̇31
𝑞𝑞𝑞𝑞21
𝐵𝐵𝐵𝐵 31) = 𝐶𝐶𝐶𝐶 �𝐵𝐵𝐵𝐵
𝐵𝐵𝐵𝐵𝐶𝐶𝐶𝐶
32
22 21 𝐶𝐶𝐶𝐶 𝐵𝐵𝐵𝐵𝐶𝐶𝐶𝐶
23 33 22 Pers. 6.31 Pers. 6.31
31 32
𝐶𝐶𝐶𝐶 33
𝐶𝐶𝐶𝐶 𝐶𝐶𝐶𝐶
𝐶𝐶𝐶𝐶 11
𝐶𝐶𝐶𝐶11
31 𝐶𝐶𝐶𝐶
𝐶𝐶𝐶𝐶12𝐶𝐶𝐶𝐶
12 11
3231 𝐶𝐶𝐶𝐶3332 𝐶𝐶𝐶𝐶 𝐶𝐶𝐶𝐶
13 12 𝐶𝐶𝐶𝐶 13
33
= �𝐶𝐶𝐶𝐶𝑞𝑞𝑞𝑞21̇ ) =𝐶𝐶𝐶𝐶
𝐶𝐶𝐶𝐶(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ )) 𝐶𝐶𝐶𝐶(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝐶𝐶𝐶𝐶�12 𝐶𝐶𝐶𝐶21 𝐶𝐶𝐶𝐶13 𝐶𝐶𝐶𝐶22 �, 𝐶𝐶𝐶𝐶23 �, Pers. Pers. 6.31
𝐶𝐶𝐶𝐶(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ = �𝐶𝐶𝐶𝐶11 22 𝐶𝐶𝐶𝐶 13
23
� , 0 0 Pers. 6.31 6.31
𝐶𝐶𝐶𝐶(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ ) = �𝐶𝐶𝐶𝐶21 21
31 𝐶𝐶𝐶𝐶22 𝐶𝐶𝐶𝐶31 𝐶𝐶𝐶𝐶23
22
32 23
33 𝐶𝐶𝐶𝐶32 �, 𝐶𝐶𝐶𝐶33 Pers. 6.31
𝑵𝑵𝑵𝑵(𝒒𝒒𝒒𝒒) =𝑵𝑵𝑵𝑵(𝒒𝒒𝒒𝒒) �𝑚𝑚𝑚𝑚𝐶𝐶𝐶𝐶
2 𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎
31= �𝑚𝑚𝑚𝑚 2𝐶𝐶𝐶𝐶 + 𝑎𝑎𝑎𝑎𝐶𝐶𝐶𝐶2233
𝑐𝑐𝑐𝑐232𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅[𝑞𝑞𝑞𝑞 − 𝑞𝑞𝑞𝑞3 ])
2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅[𝑞𝑞𝑞𝑞 2− + 𝑞𝑞𝑞𝑞𝑚𝑚𝑚𝑚33])𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎 + 𝑚𝑚𝑚𝑚 + 𝑎𝑎𝑎𝑎23𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐223+)�𝑎𝑎𝑎𝑎, 3Pers.
2 𝑐𝑐𝑐𝑐32𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐23 )�,6.32
Pers. 6.32
𝐶𝐶𝐶𝐶 31 𝐶𝐶𝐶𝐶32 𝐶𝐶𝐶𝐶33
−𝑚𝑚𝑚𝑚2 𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎−𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅(𝑞𝑞𝑞𝑞
2 2 𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎 2 0 3 2 0
𝑐𝑐𝑐𝑐𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅(𝑞𝑞𝑞𝑞
− 𝑞𝑞𝑞𝑞 ) +− 0𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑞𝑞𝑞𝑞3 ) +
𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎 3 23𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑐𝑐𝑐𝑐 3 𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎3 23𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑵𝑵𝑵𝑵(𝒒𝒒𝒒𝒒) =𝑵𝑵𝑵𝑵(𝒒𝒒𝒒𝒒) �𝑚𝑚𝑚𝑚2 𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎= �2𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑐𝑐𝑐𝑐22 𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎22−
+ 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅[𝑞𝑞𝑞𝑞 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅[𝑞𝑞𝑞𝑞
03 ])2 +
𝑞𝑞𝑞𝑞 − 𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑞𝑞𝑞𝑞 ]) + 𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎
+ 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐2 + )�𝑎𝑎𝑎𝑎
, 3Pers. 𝑐𝑐𝑐𝑐23 )�,6.32
Pers. 6.32
𝑵𝑵𝑵𝑵(𝒒𝒒𝒒𝒒) = �𝑚𝑚𝑚𝑚 2 𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅[𝑞𝑞𝑞𝑞2 − 𝑞𝑞𝑞𝑞3 ]) + 𝑚𝑚𝑚𝑚333 𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎22 𝑐𝑐𝑐𝑐223 + 𝑎𝑎𝑎𝑎332 𝑐𝑐𝑐𝑐23 23 )�, Pers. 6.32
𝑵𝑵𝑵𝑵(𝒒𝒒𝒒𝒒) =
𝑀𝑀𝑀𝑀11 =𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑚𝑚𝑚𝑚 � 𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑠𝑠𝑠𝑠1 (𝑚𝑚𝑚𝑚 2 𝑐𝑐𝑐𝑐
−𝑚𝑚𝑚𝑚 + 𝑎𝑎𝑎𝑎
2𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅[𝑞𝑞𝑞𝑞
−𝑚𝑚𝑚𝑚
2 𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑐𝑐𝑐𝑐𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅(𝑞𝑞𝑞𝑞
)(𝑎𝑎𝑎𝑎 −
2 − 𝑞𝑞𝑞𝑞
2)(𝑎𝑎𝑎𝑎
])
𝑐𝑐𝑐𝑐𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅(𝑞𝑞𝑞𝑞
𝑞𝑞𝑞𝑞 )+ + 𝑚𝑚𝑚𝑚
− 𝑚𝑚𝑚𝑚 2𝑔𝑔𝑔𝑔(𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑞𝑞𝑞𝑞 )
𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎
) 333𝑎𝑎𝑎𝑎𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎 + 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑐𝑐𝑐𝑐
𝐼𝐼𝐼𝐼3)23 2 + 𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 )�, Pers. 6.32
11 1= +−𝑚𝑚𝑚𝑚 1𝑚𝑚𝑚𝑚𝑠𝑠𝑠𝑠1222𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑐𝑐𝑐𝑐+ 𝑚𝑚𝑚𝑚 22𝑐𝑐𝑐𝑐31𝑐𝑐𝑐𝑐2 −+ 𝑞𝑞𝑞𝑞333𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑐𝑐𝑐𝑐)23 𝑐𝑐𝑐𝑐2+ +2 𝑐𝑐𝑐𝑐3 3 + 𝐼𝐼𝐼𝐼
2 2 2 2 2 3 3 2 2 3 23
12 2 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅(𝑞𝑞𝑞𝑞 223 22+ 𝑚𝑚𝑚𝑚 32𝑐𝑐𝑐𝑐 23 3
𝑀𝑀𝑀𝑀 =𝑀𝑀𝑀𝑀𝑀𝑀𝑀𝑀 ==𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑚𝑚𝑚𝑚
Komponen
12 12 21 M2(q),
−𝑚𝑚𝑚𝑚
21 1B (q,q), =− 2 𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑚𝑚𝑚𝑚2.𝑐𝑐𝑐𝑐𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅(𝑞𝑞𝑞𝑞
(𝑚𝑚𝑚𝑚
2 221 dan
− 𝑚𝑚𝑚𝑚𝑠𝑠𝑠𝑠2 −
)(𝑐𝑐𝑐𝑐 )(𝑎𝑎𝑎𝑎
)(𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑞𝑞𝑞𝑞3 )𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠.+)(𝑎𝑎𝑎𝑎
1 22
𝑚𝑚𝑚𝑚
1C (q,q)+3 𝑔𝑔𝑔𝑔𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠 3𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐+
13 123adalah )(𝑎𝑎𝑎𝑎
23 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐 )(𝑎𝑎𝑎𝑎 + 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐 +) 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 )
3 23 2 2 2 23 223 3 23 2 2 2 2
𝑀𝑀𝑀𝑀 = 𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑚𝑚𝑚𝑚 = (𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠=1𝑀𝑀𝑀𝑀 +
2(𝑚𝑚𝑚𝑚 1𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑠𝑠𝑠𝑠−12(𝑚𝑚𝑚𝑚 1+
𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑚𝑚𝑚𝑚 221)(𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑚𝑚𝑚𝑚
)(𝑐𝑐𝑐𝑐 3𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐12123)𝑎𝑎𝑎𝑎)(𝑎𝑎𝑎𝑎
+
)(𝑐𝑐𝑐𝑐 3𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐223 2+
𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐(𝑎𝑎𝑎𝑎 ))322𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐23 𝑎𝑎𝑎𝑎+2(𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐𝐼𝐼𝐼𝐼+ 33)𝑎𝑎𝑎𝑎 + 𝐼𝐼𝐼𝐼)3 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 )
𝑀𝑀𝑀𝑀11
𝑀𝑀𝑀𝑀 13 =
11 =𝑀𝑀𝑀𝑀𝑀𝑀𝑀𝑀1311
(𝑚𝑚𝑚𝑚
311 1
= 1 2 +
31 1 =
𝑚𝑚𝑚𝑚 2 1 2 )(𝑎𝑎𝑎𝑎−21𝑚𝑚𝑚𝑚 3 23 + 31𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑎𝑎𝑎𝑎 12)𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑠𝑠𝑠𝑠23 2 3 2 +
23 𝐼𝐼𝐼𝐼 2
3
𝑐𝑐𝑐𝑐23 2 𝑐𝑐𝑐𝑐2+ 2 2
𝑀𝑀𝑀𝑀 = (𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑀𝑀𝑀𝑀
𝑀𝑀𝑀𝑀 = 𝑠𝑠𝑠𝑠=12(𝑚𝑚𝑚𝑚 +
𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑐𝑐𝑐𝑐11𝑚𝑚𝑚𝑚
=− 22 𝑐𝑐𝑐𝑐(𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑚𝑚𝑚𝑚 )(𝑎𝑎𝑎𝑎
21)(𝑐𝑐𝑐𝑐 −3𝑠𝑠𝑠𝑠𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑐𝑐𝑐𝑐2𝑠𝑠𝑠𝑠23 12)(𝑎𝑎𝑎𝑎
+𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠31𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠223
)(𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠1𝑐𝑐𝑐𝑐2)(𝑎𝑎𝑎𝑎
2)+ )2 𝑎𝑎𝑎𝑎+ 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝐼𝐼𝐼𝐼3)23+2)(𝑎𝑎𝑎𝑎
+𝑎𝑎𝑎𝑎3332𝑚𝑚𝑚𝑚 23)(𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠23 + 𝑐𝑐𝑐𝑐223 𝑐𝑐𝑐𝑐+)+ )2𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎+ 𝑐𝑐𝑐𝑐 )2 2 𝐼𝐼𝐼𝐼 𝐼𝐼𝐼𝐼𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐2 +
12 )(𝑎𝑎𝑎𝑎
+33𝑎𝑎𝑎𝑎𝑐𝑐𝑐𝑐𝑎𝑎𝑎𝑎
(𝑚𝑚𝑚𝑚 )(𝑎𝑎𝑎𝑎 (𝑎𝑎𝑎𝑎 (𝑎𝑎𝑎𝑎 2
𝑀𝑀𝑀𝑀11 =𝑀𝑀𝑀𝑀 1= 22𝑐𝑐𝑐𝑐𝐼𝐼𝐼𝐼212)𝑠𝑠𝑠𝑠1++
1𝑐𝑐𝑐𝑐 +
𝑀𝑀𝑀𝑀 22 =
12
12 𝑀𝑀𝑀𝑀 12
2221
21 = 1 (𝑚𝑚𝑚𝑚 21 1𝑚𝑚𝑚𝑚 12 − 𝑠𝑠𝑠𝑠+1𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 2 2 𝑠𝑠𝑠𝑠311
)(𝑐𝑐𝑐𝑐 1 𝑠𝑠𝑠𝑠23 1
+
)(𝑎𝑎𝑎𝑎 3 323 𝑠𝑠𝑠𝑠23
2 + +𝑎𝑎𝑎𝑎3+ 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠2223 2 2 )(𝑎𝑎𝑎𝑎
23
23
+ 𝑎𝑎𝑎𝑎2322𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐222) 1 21 1 𝐼𝐼𝐼𝐼
𝑀𝑀𝑀𝑀 = 𝑀𝑀𝑀𝑀
𝑀𝑀𝑀𝑀 = = (𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑀𝑀𝑀𝑀
(𝑚𝑚𝑚𝑚 =− − 2 (𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑚𝑚𝑚𝑚 )(𝑐𝑐𝑐𝑐
)(𝑐𝑐𝑐𝑐− 2 𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑠𝑠𝑠𝑠 2 )(𝑎𝑎𝑎𝑎
)(𝑐𝑐𝑐𝑐
)𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑠𝑠𝑠𝑠2 )𝑎𝑎𝑎𝑎
(𝑎𝑎𝑎𝑎 + 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠
(𝑎𝑎𝑎𝑎
+ )(𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐
+
) 𝑎𝑎𝑎𝑎+ 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑎𝑎𝑎𝑎 ) 𝑐𝑐𝑐𝑐 ) 2
𝑀𝑀𝑀𝑀1312
23 =𝑀𝑀𝑀𝑀
21
32=
13
𝑀𝑀𝑀𝑀2331 =2𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑚𝑚𝑚𝑚 31
321 1=
1 𝑐𝑐𝑐𝑐−12(𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚+ 2
21)(𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑐𝑐𝑐𝑐1211𝑠𝑠𝑠𝑠+ 1 1
2
𝑠𝑠𝑠𝑠1211 )𝑎𝑎𝑎𝑎 )𝑎𝑎𝑎𝑎2333𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠123
𝑚𝑚𝑚𝑚 13
23)𝑎𝑎𝑎𝑎
1 23 (𝑎𝑎𝑎𝑎333𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠23
(𝑎𝑎𝑎𝑎 3
23(𝑎𝑎𝑎𝑎
23 2
+ 2
+32𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠2223
3
2𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠2
23 3
22)
+) + 23 𝑎𝑎𝑎𝑎2𝑚𝑚𝑚𝑚
2 𝑠𝑠𝑠𝑠23)(𝑎𝑎𝑎𝑎
2 2 2
+3𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑐𝑐𝑐𝑐 3 (𝑎𝑎𝑎𝑎 +3𝑎𝑎𝑎𝑎𝑐𝑐𝑐𝑐223 22𝑐𝑐𝑐𝑐2+ ) 𝑎𝑎𝑎𝑎+ 𝑐𝑐𝑐𝑐𝐼𝐼𝐼𝐼21)𝑠𝑠𝑠𝑠2
𝑀𝑀𝑀𝑀 13 = 𝑀𝑀𝑀𝑀
𝑀𝑀𝑀𝑀 31
= = (𝑚𝑚𝑚𝑚
(𝑚𝑚𝑚𝑚 1
𝑐𝑐𝑐𝑐 − 𝑚𝑚𝑚𝑚 + 2 2 )(𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑠𝑠𝑠𝑠 )𝑎𝑎𝑎𝑎
)(𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 23
𝑠𝑠𝑠𝑠 (𝑎𝑎𝑎𝑎 + 2𝑐𝑐𝑐𝑐𝑎𝑎𝑎𝑎23 𝑠𝑠𝑠𝑠 + ) 𝑎𝑎𝑎𝑎 + 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑚𝑚𝑚𝑚 ) (𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 + 2 23 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 )
22 2
𝑀𝑀𝑀𝑀
𝑀𝑀𝑀𝑀22
𝑀𝑀𝑀𝑀 13
33 =
= (𝑚𝑚𝑚𝑚
=𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑚𝑚𝑚𝑚
(𝑚𝑚𝑚𝑚 31
221
33 1=
𝑐𝑐𝑐𝑐 2
𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐111 22(𝑚𝑚𝑚𝑚 +
+
+ 11𝑚𝑚𝑚𝑚
1𝑚𝑚𝑚𝑚 2 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑐𝑐𝑐𝑐11222 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠+
𝑚𝑚𝑚𝑚 1
1
2 2 )(𝑎𝑎𝑎𝑎
)𝑎𝑎𝑎𝑎
2𝑚𝑚𝑚𝑚
)(𝑎𝑎𝑎𝑎 2
1
2𝑠𝑠𝑠𝑠3
3
𝑠𝑠𝑠𝑠 2
𝑠𝑠𝑠𝑠21𝑠𝑠𝑠𝑠23
123 1 2
)𝑎𝑎𝑎𝑎+ +
+3
3 𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑠𝑠𝑠𝑠3𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑚𝑚𝑚𝑚
23
23223 3
2𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑎𝑎𝑎𝑎22+ )
)
3
3
𝑐𝑐𝑐𝑐𝑚𝑚𝑚𝑚
2
23
+
+23 2
23 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑚𝑚𝑚𝑚 2+ 3
(𝑎𝑎𝑎𝑎
3𝑐𝑐𝑐𝑐(𝑎𝑎𝑎𝑎
𝐼𝐼𝐼𝐼23 1
2 2
𝑠𝑠𝑠𝑠331𝑐𝑐𝑐𝑐+ 2𝑐𝑐𝑐𝑐 2 23 + 𝑎𝑎𝑎𝑎
2
+𝐼𝐼𝐼𝐼1+𝐼𝐼𝐼𝐼𝑠𝑠𝑠𝑠231𝑎𝑎𝑎𝑎𝑐𝑐𝑐𝑐22123
3 𝑐𝑐𝑐𝑐
+2
𝑐𝑐𝑐𝑐 2 )
; )𝐼𝐼𝐼𝐼22𝑐𝑐𝑐𝑐+ + 1
2 𝐼𝐼𝐼𝐼
2 𝐼𝐼𝐼𝐼;2 1 𝑠𝑠𝑠𝑠1 2 + 1𝐼𝐼𝐼𝐼21𝑐𝑐𝑐𝑐1 2+
𝑠𝑠𝑠𝑠 + + 𝐼𝐼𝐼𝐼 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝐼𝐼𝐼𝐼 𝑐𝑐𝑐𝑐
2 2 2
𝑀𝑀𝑀𝑀
22
𝑀𝑀𝑀𝑀23 = = (𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑀𝑀𝑀𝑀
𝑀𝑀𝑀𝑀
1
1 𝑐𝑐𝑐𝑐 = = 1 𝑀𝑀𝑀𝑀 +321𝑚𝑚𝑚𝑚𝑐𝑐𝑐𝑐=21𝑠𝑠𝑠𝑠22(𝑚𝑚𝑚𝑚
(𝑚𝑚𝑚𝑚 1
1+)(𝑎𝑎𝑎𝑎 1𝑚𝑚𝑚𝑚
3
𝑐𝑐𝑐𝑐123𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠1+ 23 2 )𝑎𝑎𝑎𝑎 +32𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠23
𝑚𝑚𝑚𝑚 2
2 𝑠𝑠𝑠𝑠(𝑎𝑎𝑎𝑎
2
2 )3 𝑠𝑠𝑠𝑠+
)𝑎𝑎𝑎𝑎 23 (𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑚𝑚𝑚𝑚+33(𝑎𝑎𝑎𝑎 3
𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠223 3𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐 2+
23
)) + 𝑎𝑎𝑎𝑎+2𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑎𝑎𝑎𝑎232)(𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑐𝑐𝑐𝑐+ 2 )𝑐𝑐𝑐𝑐𝑚𝑚𝑚𝑚23 + 3 (𝑎𝑎𝑎𝑎
+
1 1
𝐼𝐼𝐼𝐼13𝑠𝑠𝑠𝑠𝑎𝑎𝑎𝑎𝑐𝑐𝑐𝑐1223
𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐+
2+
2
))22𝐼𝐼𝐼𝐼2𝑎𝑎𝑎𝑎+𝑐𝑐𝑐𝑐21𝑐𝑐𝑐𝑐𝐼𝐼𝐼𝐼221)𝑠𝑠𝑠𝑠
1
𝑀𝑀𝑀𝑀22 = 𝑀𝑀𝑀𝑀 23
32
23 = 𝑀𝑀𝑀𝑀32 =2(𝑚𝑚𝑚𝑚1 𝑐𝑐𝑐𝑐12 + = (𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑐𝑐𝑐𝑐 2 + 𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑠𝑠𝑠𝑠 23 2 )𝑎𝑎𝑎𝑎
2 𝑠𝑠𝑠𝑠 1 (𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 23
+ 𝑚𝑚𝑚𝑚 (𝑎𝑎𝑎𝑎 23
𝑐𝑐𝑐𝑐 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 2 + 𝐼𝐼𝐼𝐼 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑀𝑀𝑀𝑀
𝐵𝐵𝐵𝐵1133 =
23 𝑀𝑀𝑀𝑀
(𝑚𝑚𝑚𝑚
(𝑚𝑚𝑚𝑚
𝐵𝐵𝐵𝐵 32
33 1= 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐=
𝑠𝑠𝑠𝑠 12 2(𝑚𝑚𝑚𝑚
(𝑚𝑚𝑚𝑚
+ + 𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑠𝑠𝑠𝑠
1 1 𝑐𝑐𝑐𝑐1221𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠+1+
𝑚𝑚𝑚𝑚 22 )𝑎𝑎𝑎𝑎
)(𝑎𝑎𝑎𝑎
2𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑚𝑚𝑚𝑚32𝑐𝑐𝑐𝑐22𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠23
𝑚𝑚𝑚𝑚 212
1
1 2)𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠232(𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠23
)(𝑎𝑎𝑎𝑎 2)𝑎𝑎𝑎𝑎
+ + 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑚𝑚𝑚𝑚
33𝑎𝑎𝑎𝑎 2323 32𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑠𝑠𝑠𝑠 + +
)(𝑎𝑎𝑎𝑎
33 𝑚𝑚𝑚𝑚23
𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑎𝑎𝑎𝑎23 𝑠𝑠𝑠𝑠
2 𝑎𝑎𝑎𝑎
2 )(𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑐𝑐𝑐𝑐
3 +3+ 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑎𝑎𝑎𝑎
𝐼𝐼𝐼𝐼𝐼𝐼𝐼𝐼23 2 𝑠𝑠𝑠𝑠222) + 𝑚𝑚𝑚𝑚32(𝑎𝑎𝑎𝑎
132𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐12322𝑐𝑐𝑐𝑐 ++ + )𝐼𝐼𝐼𝐼1𝐼𝐼𝐼𝐼𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠21𝑐𝑐𝑐𝑐3𝑐𝑐𝑐𝑐1 22+ );; 33𝐼𝐼𝐼𝐼𝑐𝑐𝑐𝑐223 23𝑐𝑐𝑐𝑐1 2+; 𝑎𝑎𝑎𝑎22 𝑐𝑐𝑐𝑐22 ) + 𝐼𝐼𝐼𝐼11 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑀𝑀𝑀𝑀 = (𝑚𝑚𝑚𝑚
11 1 1 2 + 1 𝑚𝑚𝑚𝑚
1 2 𝑠𝑠𝑠𝑠
1 )𝑎𝑎𝑎𝑎 2 3 𝑠𝑠𝑠𝑠
1 23 +
2 𝑠𝑠𝑠𝑠1 2 )𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠23 2 + 𝑚𝑚𝑚𝑚3 𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 2 + 𝐼𝐼𝐼𝐼1 𝑠𝑠𝑠𝑠1 2 + 𝐼𝐼𝐼𝐼2 𝑐𝑐𝑐𝑐1 2 ; 3 𝑚𝑚𝑚𝑚 23
2 𝑎𝑎𝑎𝑎 2 3 2 23 + 2 2+ 𝐼𝐼𝐼𝐼 2 𝑐𝑐𝑐𝑐 2
𝑀𝑀𝑀𝑀3333 = 2(𝑚𝑚𝑚𝑚 (𝑚𝑚𝑚𝑚11=𝑐𝑐𝑐𝑐11− +
𝑚𝑚𝑚𝑚12𝑚𝑚𝑚𝑚 )𝑎𝑎𝑎𝑎
𝐵𝐵𝐵𝐵 12 = 𝐵𝐵𝐵𝐵 2(𝑚𝑚𝑚𝑚 − 1 )𝑎𝑎𝑎𝑎 (𝑎𝑎𝑎𝑎333𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23 (𝑎𝑎𝑎𝑎 )(𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑎𝑎𝑎𝑎2321 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠12))(𝑐𝑐𝑐𝑐11 𝑠𝑠𝑠𝑠11 ) 2 1
2 𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑐𝑐𝑐𝑐23 +3𝑎𝑎𝑎𝑎𝑐𝑐𝑐𝑐23 2 𝑐𝑐𝑐𝑐2+
1 3 3
12 2 2 23 2 23
223
𝐵𝐵𝐵𝐵 = 𝐵𝐵𝐵𝐵
(𝑚𝑚𝑚𝑚 =
𝑠𝑠𝑠𝑠 2(𝑚𝑚𝑚𝑚
+ 𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑠𝑠𝑠𝑠 2 𝑐𝑐𝑐𝑐 + 2 𝑚𝑚𝑚𝑚
)(𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠 2 )(𝑎𝑎𝑎𝑎 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑠𝑠𝑠𝑠 +
)(𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠23
𝑎𝑎𝑎𝑎3233𝑠𝑠𝑠𝑠2𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23 )(𝑎𝑎𝑎𝑎
+ 𝑎𝑎𝑎𝑎23 𝑐𝑐𝑐𝑐223 𝑐𝑐𝑐𝑐2+ ) 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐2 )
𝐵𝐵𝐵𝐵 13 =
𝐵𝐵𝐵𝐵11
11 = 𝐵𝐵𝐵𝐵(𝑚𝑚𝑚𝑚
(𝑚𝑚𝑚𝑚
13
(𝑚𝑚𝑚𝑚
111 1=
1
𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠111 22(𝑚𝑚𝑚𝑚 +
+11𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑠𝑠𝑠𝑠11222 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐+
𝑚𝑚𝑚𝑚 1 2𝑚𝑚𝑚𝑚
1
1
2 )(𝑎𝑎𝑎𝑎
)(𝑎𝑎𝑎𝑎
)(𝑎𝑎𝑎𝑎 22𝑐𝑐𝑐𝑐3 31𝑐𝑐𝑐𝑐
3 𝑠𝑠𝑠𝑠123 23
23
)(𝑎𝑎𝑎𝑎 +
+33𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑐𝑐𝑐𝑐23 223
2
2
𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠222+)𝑎𝑎𝑎𝑎)(𝑎𝑎𝑎𝑎
)(𝑎𝑎𝑎𝑎 223 2)𝑎𝑎𝑎𝑎 + 3 𝑠𝑠𝑠𝑠3𝑎𝑎𝑎𝑎 2 𝑐𝑐𝑐𝑐 2)
𝐵𝐵𝐵𝐵 = 𝐵𝐵𝐵𝐵 𝑠𝑠𝑠𝑠
= +
2(𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑚𝑚𝑚𝑚 −𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑚𝑚𝑚𝑚 )𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐 +
(𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠 + 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑐𝑐𝑐𝑐 +
)(𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐 )2 )− 𝐼𝐼𝐼𝐼𝑠𝑠𝑠𝑠 )))(𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠 ))
𝐵𝐵𝐵𝐵11
𝐵𝐵𝐵𝐵 21 =
12
12
= 𝐵𝐵𝐵𝐵2(𝑚𝑚𝑚𝑚
2((𝑚𝑚𝑚𝑚
2(𝑚𝑚𝑚𝑚
21121= 212−
2− 𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚1121)𝑎𝑎𝑎𝑎
−𝑚𝑚𝑚𝑚
2((𝑚𝑚𝑚𝑚 )𝑎𝑎𝑎𝑎
)𝑎𝑎𝑎𝑎
2)(𝑐𝑐𝑐𝑐
2− 31𝑐𝑐𝑐𝑐
3 𝑐𝑐𝑐𝑐 1𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑠𝑠𝑠𝑠1(𝑎𝑎𝑎𝑎
231(𝑎𝑎𝑎𝑎
23 )(𝑎𝑎𝑎𝑎
)(𝑐𝑐𝑐𝑐
(𝑎𝑎𝑎𝑎
33 23
3 𝑐𝑐𝑐𝑐 1322323123
+
𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠 )(𝑎𝑎𝑎𝑎
++ 3𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎3222𝑎𝑎𝑎𝑎23 22
2 𝑠𝑠𝑠𝑠)(𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23
2 )(𝑐𝑐𝑐𝑐
)(𝑐𝑐𝑐𝑐
2+ ) 311+ 𝑎𝑎𝑎𝑎2𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠223
1(𝐼𝐼𝐼𝐼
1)
𝑠𝑠𝑠𝑠)21)−
2
)
+ 1 𝐼𝐼𝐼𝐼2(𝐼𝐼𝐼𝐼 2 )1(𝑐𝑐𝑐𝑐
1 1 21 1 1
𝐵𝐵𝐵𝐵
𝐵𝐵𝐵𝐵 =
= 2(𝑚𝑚𝑚𝑚
𝐵𝐵𝐵𝐵131=
(𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠=
2(𝑎𝑎𝑎𝑎 −
2(𝑚𝑚𝑚𝑚
+ 𝑚𝑚𝑚𝑚 1𝑚𝑚𝑚𝑚
1(𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠+ 2
123𝑐𝑐𝑐𝑐 1+
𝑐𝑐𝑐𝑐 2 𝑚𝑚𝑚𝑚+)(𝑎𝑎𝑎𝑎
)(𝑎𝑎𝑎𝑎 23𝑐𝑐𝑐𝑐 3𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐 )(𝑎𝑎𝑎𝑎 + +
)(𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑐𝑐𝑐𝑐223 𝑐𝑐𝑐𝑐 22+
𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐23 )𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑎𝑎𝑎𝑎
) 3 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑐𝑐𝑐𝑐122𝑚𝑚𝑚𝑚 )𝑎𝑎𝑎𝑎)3− 𝑠𝑠𝑠𝑠(𝑎𝑎𝑎𝑎 (𝑎𝑎𝑎𝑎 )𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎32𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐23 2
𝐵𝐵𝐵𝐵12 2 )𝑎𝑎𝑎𝑎
𝐵𝐵𝐵𝐵 = 4𝑚𝑚𝑚𝑚
𝐵𝐵𝐵𝐵 4𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑠𝑠𝑠𝑠 3𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑠𝑠𝑠𝑠 223 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑎𝑎𝑎𝑎 23 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑐𝑐𝑐𝑐 3+ 2𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐 + 1𝑎𝑎𝑎𝑎
− 𝑐𝑐𝑐𝑐 2𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑐𝑐𝑐𝑐 + 𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐
13
22 = (𝑚𝑚𝑚𝑚
22 3 12
13 = (𝑚𝑚𝑚𝑚1 𝑠𝑠𝑠𝑠1 2 + 𝑚𝑚𝑚𝑚2 𝑐𝑐𝑐𝑐1 )(𝑎𝑎𝑎𝑎)(𝑐𝑐𝑐𝑐 3 + 23 3 𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑐𝑐𝑐𝑐 23
2 )(𝑎𝑎𝑎𝑎 2 123
𝑐𝑐𝑐𝑐
3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 +
23 223+ 𝑎𝑎𝑎𝑎 3 2
2 𝑐𝑐𝑐𝑐2 )𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠23 ))𝑎𝑎𝑎𝑎 2 2
𝑠𝑠𝑠𝑠 23 2 2 3 23 3 23 3 3 23
2 2+ +32(𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑠𝑠𝑠𝑠23 + 1 𝑐𝑐𝑐𝑐2( 1
𝐵𝐵𝐵𝐵 13
𝑚𝑚𝑚𝑚21 2 𝐵𝐵𝐵𝐵
2((𝑚𝑚𝑚𝑚
)𝑎𝑎𝑎𝑎 1 = 2 1 2((𝑚𝑚𝑚𝑚
−
)𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑚𝑚𝑚𝑚
(𝑎𝑎𝑎𝑎33𝑐𝑐𝑐𝑐𝑚𝑚𝑚𝑚 −
)(𝑐𝑐𝑐𝑐
(𝑎𝑎𝑎𝑎1 𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑠𝑠𝑠𝑠 )(𝑎𝑎𝑎𝑎 3 ) 𝑎𝑎𝑎𝑎 23 𝑠𝑠𝑠𝑠 )(𝑎𝑎𝑎𝑎
+𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑠𝑠𝑠𝑠 ) 𝑎𝑎𝑎𝑎22 𝑠𝑠𝑠𝑠22 ) + (𝐼𝐼𝐼𝐼11 − 𝐼𝐼𝐼𝐼22 ) (𝑐𝑐𝑐𝑐11 𝑠𝑠𝑠𝑠11 ))
2 2 + ) 3 + 𝑎𝑎𝑎𝑎
23 (𝐼𝐼𝐼𝐼 𝑠𝑠𝑠𝑠 − + 𝐼𝐼𝐼𝐼 (𝐼𝐼𝐼𝐼 ) (𝑐𝑐𝑐𝑐− 𝐼𝐼𝐼𝐼
𝑠𝑠𝑠𝑠 )
)) (𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠 ))
2 𝑠𝑠𝑠𝑠1 = 𝑚𝑚𝑚𝑚 23𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐1232 𝑠𝑠𝑠𝑠23 + 1𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠23 1𝑠𝑠𝑠𝑠)(𝑎𝑎𝑎𝑎 2+
𝐵𝐵𝐵𝐵 21
2((𝑚𝑚𝑚𝑚 2
1 )(𝑐𝑐𝑐𝑐 1 1 1 3 23 2 2 1 2 1 1
2− 1 )(𝑐𝑐𝑐𝑐31 𝑠𝑠𝑠𝑠
3 𝑠𝑠𝑠𝑠
21 23
𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠2211+ 223 232 + )𝑐𝑐𝑐𝑐)(𝑐𝑐𝑐𝑐
𝐵𝐵𝐵𝐵
𝐵𝐵𝐵𝐵 =
= 2((𝑚𝑚𝑚𝑚
𝐵𝐵𝐵𝐵223=
4𝑚𝑚𝑚𝑚 =(𝑎𝑎𝑎𝑎 −
4𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑚𝑚𝑚𝑚 (𝑎𝑎𝑎𝑎
1+ 𝑠𝑠𝑠𝑠21𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑎𝑎𝑎𝑎
)(𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠 )(𝑎𝑎𝑎𝑎
)(𝑎𝑎𝑎𝑎
)𝑎𝑎𝑎𝑎
)(𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑎𝑎𝑎𝑎3332𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠23 )𝑎𝑎𝑎𝑎
(𝑎𝑎𝑎𝑎 +𝑠𝑠𝑠𝑠3𝑠𝑠𝑠𝑠𝑎𝑎𝑎𝑎
)(𝑎𝑎𝑎𝑎
+ 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑐𝑐𝑐𝑐2223 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠+
(𝑎𝑎𝑎𝑎 2+ )))3𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠−+ (𝐼𝐼𝐼𝐼
𝑎𝑎𝑎𝑎2𝑠𝑠𝑠𝑠2𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑐𝑐𝑐𝑐12) )+ −𝑎𝑎𝑎𝑎− (𝑎𝑎𝑎𝑎 𝐼𝐼𝐼𝐼𝑠𝑠𝑠𝑠22𝑚𝑚𝑚𝑚 31(𝑎𝑎𝑎𝑎 𝐼𝐼𝐼𝐼+ 𝑎𝑎𝑎𝑎))
𝑠𝑠𝑠𝑠1)(𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑐𝑐𝑐𝑐223 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠2𝐼𝐼𝐼𝐼1+)𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠2 )𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎3 2𝑠𝑠𝑠𝑠23 + 𝑠𝑠𝑠𝑠23 1+𝑐𝑐𝑐𝑐1222
32(𝑚𝑚𝑚𝑚
2(𝐼𝐼𝐼𝐼 (𝐼𝐼𝐼𝐼 ))
)(𝑐𝑐𝑐𝑐 1 ))
𝐵𝐵𝐵𝐵 21 = 2((𝑚𝑚𝑚𝑚
𝐵𝐵𝐵𝐵 22((𝑚𝑚𝑚𝑚 − 𝑚𝑚𝑚𝑚 − 23
23 = 4𝑚𝑚𝑚𝑚
𝐵𝐵𝐵𝐵22
22 23 3 (𝑎𝑎𝑎𝑎 2 3 𝑠𝑠𝑠𝑠23 12
3 23 3 + 3 𝑎𝑎𝑎𝑎 23
1𝑠𝑠𝑠𝑠2 1 )(𝑎𝑎𝑎𝑎 313 𝑐𝑐𝑐𝑐 23 2
123 + 33 𝑎𝑎𝑎𝑎 2323 2 − 2 2𝑚𝑚𝑚𝑚
23 2+ 3 (𝑎𝑎𝑎𝑎 21𝑐𝑐𝑐𝑐
3 −
23+ + 23 1𝑎𝑎𝑎𝑎− 1 2)𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠
123 + 2(𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑐𝑐𝑐𝑐
𝐵𝐵𝐵𝐵
𝑚𝑚𝑚𝑚
𝐵𝐵𝐵𝐵222 𝑠𝑠𝑠𝑠
=
= 4𝑚𝑚𝑚𝑚
2 )𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑚𝑚𝑚𝑚32𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠3=
2((𝑚𝑚𝑚𝑚
2𝐵𝐵𝐵𝐵 (𝑎𝑎𝑎𝑎(𝑎𝑎𝑎𝑎
2
1 22((𝑚𝑚𝑚𝑚 3−𝑠𝑠𝑠𝑠323
)𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐23
𝑚𝑚𝑚𝑚 +)(𝑐𝑐𝑐𝑐
−+ 𝑎𝑎𝑎𝑎23𝑚𝑚𝑚𝑚
(𝑎𝑎𝑎𝑎 2
𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠2223 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠)(𝑎𝑎𝑎𝑎
)𝑎𝑎𝑎𝑎
)(𝑐𝑐𝑐𝑐 2+ ))313𝑠𝑠𝑠𝑠𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐23 223 2+
𝑠𝑠𝑠𝑠(𝑎𝑎𝑎𝑎
)𝑎𝑎𝑎𝑎 ) 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑎𝑎𝑎𝑎2 (𝑎𝑎𝑎𝑎 2 𝑐𝑐𝑐𝑐+ 2
2 )𝑎𝑎𝑎𝑎 − 𝑠𝑠𝑠𝑠2𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑠𝑠𝑠𝑠 + )
3
+
3𝑎𝑎𝑎𝑎 (𝑎𝑎𝑎𝑎(𝐼𝐼𝐼𝐼 𝑠𝑠𝑠𝑠
3
3 𝑐𝑐𝑐𝑐 )
23
−
23+ +
𝐼𝐼𝐼𝐼(𝐼𝐼𝐼𝐼 𝑎𝑎𝑎𝑎−
)(𝑐𝑐𝑐𝑐
2
2 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠
2
2𝐼𝐼𝐼𝐼 )𝑎𝑎𝑎𝑎 ))
3
3 𝑠𝑠𝑠𝑠23
)(𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠 + 2(𝑚𝑚𝑚𝑚11 𝑐𝑐𝑐𝑐11 2
))
𝑚𝑚𝑚𝑚 31 𝑠𝑠𝑠𝑠 1
2 )𝑎𝑎𝑎𝑎
31 𝑐𝑐𝑐𝑐 23 (𝑎𝑎𝑎𝑎
2 𝑠𝑠𝑠𝑠1 )𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 (𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠23 + 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠)(𝑐𝑐𝑐𝑐 1 2 + 1𝑎𝑎𝑎𝑎 1 2) 1 3 3 2323 3 23
2 2 2 2 1 2 1 1 12 1 1
𝑚𝑚𝑚𝑚 𝐵𝐵𝐵𝐵23 =2 2((𝑚𝑚𝑚𝑚 2)(𝑐𝑐𝑐𝑐−= 𝑚𝑚𝑚𝑚 )𝑎𝑎𝑎𝑎 )𝑎𝑎𝑎𝑎 23(𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑠𝑠𝑠𝑠12(2𝑚𝑚𝑚𝑚
(𝑎𝑎𝑎𝑎 (𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠223 + ) 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠12)𝑎𝑎𝑎𝑎 )−+(𝑚𝑚𝑚𝑚 (𝐼𝐼𝐼𝐼1+ − 𝑠𝑠𝑠𝑠𝐼𝐼𝐼𝐼1+ )(𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑐𝑐𝑐𝑐1122𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠1+ ))
𝐵𝐵𝐵𝐵 = 2((𝑚𝑚𝑚𝑚 −
−3𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠21𝐵𝐵𝐵𝐵 𝑠𝑠𝑠𝑠123 (𝑎𝑎𝑎𝑎333𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠23 +
+33𝑎𝑎𝑎𝑎𝑐𝑐𝑐𝑐𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 +)𝑎𝑎𝑎𝑎 +32𝑠𝑠𝑠𝑠2𝑐𝑐𝑐𝑐(𝐼𝐼𝐼𝐼
+ −3 𝑠𝑠𝑠𝑠𝐼𝐼𝐼𝐼𝐼𝐼𝐼𝐼2223)(𝑐𝑐𝑐𝑐 12 2)) 2 )(𝑎𝑎𝑎𝑎 2 )(𝑎𝑎𝑎𝑎
1𝐵𝐵𝐵𝐵 12(2𝑚𝑚𝑚𝑚 3 (𝑎𝑎𝑎𝑎 (𝑚𝑚𝑚𝑚 2 𝑠𝑠𝑠𝑠31𝑐𝑐𝑐𝑐23 )
2 =
3 + 22𝑐𝑐𝑐𝑐𝑠𝑠𝑠𝑠22 21 + 1 𝑐𝑐𝑐𝑐1 1𝑚𝑚𝑚𝑚 1 𝑚𝑚𝑚𝑚
2 1 3 23
23 =
𝐵𝐵𝐵𝐵23 2((𝑚𝑚𝑚𝑚 2 𝑚𝑚𝑚𝑚23 1 )(𝑐𝑐𝑐𝑐
32 1
)(𝑐𝑐𝑐𝑐 1 1 )𝑎𝑎𝑎𝑎
)𝑎𝑎𝑎𝑎 323 3 𝑠𝑠𝑠𝑠 23 (𝑎𝑎𝑎𝑎 23 𝑎𝑎𝑎𝑎23 2) )
(𝐼𝐼𝐼𝐼
23
(𝐼𝐼𝐼𝐼
)(𝑐𝑐𝑐𝑐
)(𝑐𝑐𝑐𝑐 1 𝑠𝑠𝑠𝑠 1 )) ))
𝐵𝐵𝐵𝐵
𝑎𝑎𝑎𝑎 23𝑠𝑠𝑠𝑠 = +2((𝑚𝑚𝑚𝑚
𝐵𝐵𝐵𝐵
𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑠𝑠𝑠𝑠
31 = (𝑎𝑎𝑎𝑎
2+−
2 −
2((𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑠𝑠𝑠𝑠 (𝑎𝑎𝑎𝑎
1+
1 2 − 𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑠𝑠𝑠𝑠 1 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑠𝑠𝑠𝑠 12+
1 1 )(𝑐𝑐𝑐𝑐
)(𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎
3 𝑠𝑠𝑠𝑠
1 𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑠𝑠𝑠𝑠
23 𝑐𝑐𝑐𝑐1 )𝑎𝑎𝑎𝑎
)(𝑎𝑎𝑎𝑎 + 3 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑐𝑐𝑐𝑐
23 (𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑐𝑐𝑐𝑐 + + ) 3𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠
𝑎𝑎𝑎𝑎
2 23 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐
2 + ) + 𝑎𝑎𝑎𝑎 2 𝑠𝑠𝑠𝑠 1
2 ) − + 𝐼𝐼𝐼𝐼 2(𝐼𝐼𝐼𝐼 1 −1 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝐼𝐼𝐼𝐼
1 2 )(𝑐𝑐𝑐𝑐 1 𝑠𝑠𝑠𝑠 1 ))
𝐵𝐵𝐵𝐵331 =
23 2((𝑚𝑚𝑚𝑚
3 23 3 3 𝑚𝑚𝑚𝑚
233 )(𝑐𝑐𝑐𝑐
3 123
2 𝑠𝑠𝑠𝑠 )𝑎𝑎𝑎𝑎 32 𝑠𝑠𝑠𝑠
3 23 223 (𝑎𝑎𝑎𝑎 33 𝑠𝑠𝑠𝑠 23 23
2 + 2 𝑎𝑎𝑎𝑎 22 𝑠𝑠𝑠𝑠 22 ) + (𝐼𝐼𝐼𝐼 1 − 𝐼𝐼𝐼𝐼2 )(𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠1 ))
𝐵𝐵𝐵𝐵31
31 = 2((𝑚𝑚𝑚𝑚 2 − 𝑚𝑚𝑚𝑚1 )(𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠1 )𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠23 (𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠23 + 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠2 ) + (𝐼𝐼𝐼𝐼1 − 𝐼𝐼𝐼𝐼2 )(𝑐𝑐𝑐𝑐12
2 − 𝑚𝑚𝑚𝑚1𝐵𝐵𝐵𝐵)(𝑐𝑐𝑐𝑐 = 𝐵𝐵𝐵𝐵)𝑎𝑎𝑎𝑎 =23 2(2𝑚𝑚𝑚𝑚
(𝑎𝑎𝑎𝑎 312(𝑎𝑎𝑎𝑎 𝐼𝐼𝐼𝐼𝑐𝑐𝑐𝑐(𝐼𝐼𝐼𝐼 +)𝑎𝑎𝑎𝑎 𝐼𝐼𝐼𝐼𝑎𝑎𝑎𝑎33122𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠)); 𝑐𝑐𝑐𝑐21)𝑎𝑎𝑎𝑎 +𝑠𝑠𝑠𝑠13(𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑠𝑠𝑠𝑠2231 𝑐𝑐𝑐𝑐+112𝑠𝑠𝑠𝑠(𝑚𝑚𝑚𝑚 1 )) 2 2
𝑐𝑐𝑐𝑐12 𝑠𝑠𝑠𝑠1+2 )(𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑠𝑠𝑠𝑠 2 )()
=𝑠𝑠𝑠𝑠112(2𝑚𝑚𝑚𝑚
2 33𝑐𝑐𝑐𝑐(𝐼𝐼𝐼𝐼 +
𝐵𝐵𝐵𝐵 33 = 𝐵𝐵𝐵𝐵 2((𝑚𝑚𝑚𝑚
33 =22((𝑚𝑚𝑚𝑚 1𝐵𝐵𝐵𝐵2 32 − 11𝑚𝑚𝑚𝑚
32
)(𝑐𝑐𝑐𝑐
2(2𝑚𝑚𝑚𝑚 323 31𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠23 13
3
)𝑎𝑎𝑎𝑎
(𝑎𝑎𝑎𝑎+ 33𝑠𝑠𝑠𝑠 𝑐𝑐𝑐𝑐 23
23
23
23 + −+3𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑎𝑎𝑎𝑎 2223
2
2
𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐1Robot
)(𝑐𝑐𝑐𝑐 22−
2 1 𝑠𝑠𝑠𝑠
)𝑎𝑎𝑎𝑎 )(𝑐𝑐𝑐𝑐
Manipulator
23
23 1+ (𝑚𝑚𝑚𝑚 )); 1 𝑐𝑐𝑐𝑐1 2
1+
+103 1𝑚𝑚𝑚𝑚
𝑚𝑚𝑚𝑚 2 𝑠𝑠𝑠𝑠 1 2 )(𝑎𝑎𝑎𝑎233 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐123 23 )
𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠23 + 𝑚𝑚𝑚𝑚3𝐵𝐵𝐵𝐵 (𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠2= 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠22(2𝑚𝑚𝑚𝑚
+ 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠2(𝑎𝑎𝑎𝑎 )(𝑎𝑎𝑎𝑎 3 𝑐𝑐𝑐𝑐3𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐223 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐+2+ ))𝑎𝑎𝑎𝑎2𝑎𝑎𝑎𝑎𝑐𝑐𝑐𝑐22𝑐𝑐𝑐𝑐)𝑎𝑎𝑎𝑎 2 )3 𝑠𝑠𝑠𝑠23 + (𝑚𝑚𝑚𝑚1 𝑐𝑐𝑐𝑐1 + 𝑚𝑚𝑚𝑚2 𝑠𝑠𝑠𝑠1 )(𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 )
𝑎𝑎𝑎𝑎33 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠23
𝑎𝑎𝑎𝑎
23
+
+ 3𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑚𝑚𝑚𝑚33 (𝑎𝑎𝑎𝑎 (𝑎𝑎𝑎𝑎33 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠23 23
+
+ 32 3𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎 2
23
2
)(𝑎𝑎𝑎𝑎
)(𝑎𝑎𝑎𝑎332𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐323 23
+
+ 23
𝑎𝑎𝑎𝑎 2 2
𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠23 + 𝐵𝐵𝐵𝐵33𝑚𝑚𝑚𝑚3=(𝑎𝑎𝑎𝑎 2 2((𝑚𝑚𝑚𝑚3 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑚𝑚𝑚𝑚
231+ 2)(𝑐𝑐𝑐𝑐−𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑠𝑠𝑠𝑠 )(𝑎𝑎𝑎𝑎 )(𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑐𝑐𝑐𝑐123 2)𝑎𝑎𝑎𝑎+𝑠𝑠𝑠𝑠(𝐼𝐼𝐼𝐼
3 𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐22+ ) (𝐼𝐼𝐼𝐼1 − 𝐼𝐼𝐼𝐼 )(𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠1 ));
𝐵𝐵𝐵𝐵
𝐵𝐵𝐵𝐵333 =
= 2((𝑚𝑚𝑚𝑚
2((𝑚𝑚𝑚𝑚 −
− 𝑚𝑚𝑚𝑚 )(𝑐𝑐𝑐𝑐112𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠1121)𝑎𝑎𝑎𝑎 )𝑎𝑎𝑎𝑎33 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠1323 2+
2 + (𝐼𝐼𝐼𝐼
23 1−
2
− 𝐼𝐼𝐼𝐼𝐼𝐼𝐼𝐼22 )(𝑐𝑐𝑐𝑐 )(𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠12)); ));
𝐵𝐵𝐵𝐵33 = 2((𝑚𝑚𝑚𝑚2 − 𝑚𝑚𝑚𝑚1 1 𝑠𝑠𝑠𝑠1 3 𝑠𝑠𝑠𝑠23 + 1 − 𝐼𝐼𝐼𝐼2 )(𝑐𝑐𝑐𝑐11 𝑠𝑠𝑠𝑠11 ));
33 2 1 )(𝑐𝑐𝑐𝑐 )𝑎𝑎𝑎𝑎 23 (𝐼𝐼𝐼𝐼 1
(𝑚𝑚𝑚𝑚1 𝑠𝑠𝑠𝑠1 2 + 𝑚𝑚𝑚𝑚𝐵𝐵𝐵𝐵213 𝑐𝑐𝑐𝑐1 2=)(𝑎𝑎𝑎𝑎 (𝑚𝑚𝑚𝑚
3 𝑐𝑐𝑐𝑐123𝑠𝑠𝑠𝑠1 2++𝑎𝑎𝑎𝑎2𝑚𝑚𝑚𝑚𝑐𝑐𝑐𝑐2 )𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑐𝑐𝑐𝑐1 23)(𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑠𝑠𝑠𝑠23 3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 + 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐2 )𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠23
2((𝑚𝑚𝑚𝑚2 − 𝑚𝑚𝑚𝑚1𝐵𝐵𝐵𝐵)(𝑐𝑐𝑐𝑐 21 1= )(𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠223−+𝑚𝑚𝑚𝑚𝑎𝑎𝑎𝑎12)(𝑐𝑐𝑐𝑐
𝑠𝑠𝑠𝑠12((𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑠𝑠𝑠𝑠2 )1 𝑠𝑠𝑠𝑠+1 )(𝑎𝑎𝑎𝑎
(𝐼𝐼𝐼𝐼13− 𝐼𝐼𝐼𝐼2 )+(𝑐𝑐𝑐𝑐𝑎𝑎𝑎𝑎12𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠12))
𝑠𝑠𝑠𝑠23 ) + (𝐼𝐼𝐼𝐼1 − 𝐼𝐼𝐼𝐼2 ) (𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠1 ))
4𝑚𝑚𝑚𝑚3 (𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠23 + 𝐵𝐵𝐵𝐵22 𝑎𝑎𝑎𝑎2= )(𝑎𝑎𝑎𝑎33(𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑠𝑠𝑠𝑠24𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑐𝑐𝑐𝑐233 𝑠𝑠𝑠𝑠+23𝑎𝑎𝑎𝑎+ 𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑐𝑐𝑐𝑐
2 22 2 ) 𝑠𝑠𝑠𝑠
− )(𝑎𝑎𝑎𝑎
2𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑐𝑐𝑐𝑐
33 233 23 2 2 2−
(𝑎𝑎𝑎𝑎 +𝑐𝑐𝑐𝑐 𝑎𝑎𝑎𝑎 + 𝑐𝑐𝑐𝑐 )
𝑎𝑎𝑎𝑎 )𝑎𝑎𝑎𝑎33𝑠𝑠𝑠𝑠(𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑐𝑐𝑐𝑐22𝑚𝑚𝑚𝑚 23 3+ 𝑐𝑐𝑐𝑐23 + 𝑎𝑎𝑎𝑎
2(𝑚𝑚𝑚𝑚 1 𝑐𝑐𝑐𝑐
2
+ 3 𝑠𝑠𝑠𝑠23 + 2(𝑚𝑚𝑚𝑚1 𝑐𝑐𝑐𝑐1 2
21𝑐𝑐𝑐𝑐2 )𝑎𝑎𝑎𝑎
2 )𝑎𝑎𝑎𝑎
)𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 (𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠23𝑚𝑚𝑚𝑚+ 2 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑎𝑎𝑎𝑎
1 2 𝑠𝑠𝑠𝑠2 3 ) 𝑐𝑐𝑐𝑐23 (𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠23 + 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑠𝑠𝑠𝑠2 )
2((𝑚𝑚𝑚𝑚2 − 𝑚𝑚𝑚𝑚1 )(𝑐𝑐𝑐𝑐 𝐵𝐵𝐵𝐵 = 2((𝑚𝑚𝑚𝑚
23 1 𝑠𝑠𝑠𝑠1 )𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠23 − 3𝑚𝑚𝑚𝑚𝑠𝑠𝑠𝑠123)(𝑐𝑐𝑐𝑐
2 (𝑎𝑎𝑎𝑎 +1𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠12)𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑠𝑠𝑠𝑠2 3) 𝑠𝑠𝑠𝑠+23(𝐼𝐼𝐼𝐼(𝑎𝑎𝑎𝑎13− 𝑠𝑠𝑠𝑠23𝐼𝐼𝐼𝐼2 + ) + (𝐼𝐼𝐼𝐼1 − 𝐼𝐼𝐼𝐼2 )(𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠1 ))
)(𝑐𝑐𝑐𝑐𝑎𝑎𝑎𝑎12𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠12))
2((𝑚𝑚𝑚𝑚2 − 𝑚𝑚𝑚𝑚1𝐵𝐵𝐵𝐵)(𝑐𝑐𝑐𝑐 31 1= 𝑠𝑠𝑠𝑠12((𝑚𝑚𝑚𝑚
)𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠23 − 3𝑚𝑚𝑚𝑚𝑠𝑠𝑠𝑠123)(𝑐𝑐𝑐𝑐
2 (𝑎𝑎𝑎𝑎 +1𝑎𝑎𝑎𝑎𝑠𝑠𝑠𝑠12)𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑠𝑠𝑠𝑠2 3) 𝑠𝑠𝑠𝑠+23(𝐼𝐼𝐼𝐼(𝑎𝑎𝑎𝑎13− 𝑠𝑠𝑠𝑠23𝐼𝐼𝐼𝐼2 + ) + (𝐼𝐼𝐼𝐼1 − 𝐼𝐼𝐼𝐼2 )(𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠1 ))
)(𝑐𝑐𝑐𝑐𝑎𝑎𝑎𝑎12𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠12))
𝐵𝐵𝐵𝐵32 = 2(2𝑚𝑚𝑚𝑚3 (𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 𝐵𝐵𝐵𝐵32+= 𝑐𝑐𝑐𝑐2 )𝑎𝑎𝑎𝑎33𝑠𝑠𝑠𝑠(𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑎𝑎𝑎𝑎22(2𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑐𝑐𝑐𝑐 (𝑚𝑚𝑚𝑚
23 3 23 1 12 2 𝑚𝑚𝑚𝑚
+ + 𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑐𝑐𝑐𝑐 2𝑐𝑐𝑐𝑐 )𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑠𝑠𝑠𝑠 2+
+ 32 𝑠𝑠𝑠𝑠
23 1 )(𝑎𝑎𝑎𝑎(𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑐𝑐𝑐𝑐1)2 + 𝑚𝑚𝑚𝑚2 𝑠𝑠𝑠𝑠1 2 )(𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 )
3 𝑐𝑐𝑐𝑐123
+ 𝑚𝑚𝑚𝑚3 (𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠23 𝑎𝑎𝑎𝑎+3 𝑠𝑠𝑠𝑠𝑎𝑎𝑎𝑎232 𝑠𝑠𝑠𝑠+ 𝑚𝑚𝑚𝑚33(𝑎𝑎𝑎𝑎
2 )(𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑐𝑐𝑐𝑐233 𝑠𝑠𝑠𝑠+23𝑎𝑎𝑎𝑎+2 𝑐𝑐𝑐𝑐𝑎𝑎𝑎𝑎
22 ) 𝑠𝑠𝑠𝑠2 )(𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑐𝑐𝑐𝑐23 + 𝑎𝑎𝑎𝑎2 𝑐𝑐𝑐𝑐2 )
2 )(𝑐𝑐𝑐𝑐 )𝑎𝑎𝑎𝑎31𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠𝑠23 2
2((𝑚𝑚𝑚𝑚2 − 𝑚𝑚𝑚𝑚1 )(𝑐𝑐𝑐𝑐 𝐵𝐵𝐵𝐵 = 2((𝑚𝑚𝑚𝑚
33 1 𝑠𝑠𝑠𝑠1 )𝑎𝑎𝑎𝑎3 𝑠𝑠𝑠𝑠23 −
2 + (𝐼𝐼𝐼𝐼 𝑚𝑚𝑚𝑚1 1 −1 𝑠𝑠𝑠𝑠 𝐼𝐼𝐼𝐼21)(𝑐𝑐𝑐𝑐 1 ));+ (𝐼𝐼𝐼𝐼1 − 𝐼𝐼𝐼𝐼2 )(𝑐𝑐𝑐𝑐1 𝑠𝑠𝑠𝑠1 ));
𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑞𝑞𝑞𝑞)𝑞𝑞𝑞𝑞̈ + 𝑉𝑉𝑉𝑉(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ )𝑞𝑞𝑞𝑞̇ + 𝐶𝐶𝐶𝐶(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ ) + 𝑁𝑁𝑁𝑁(𝑞𝑞𝑞𝑞) = 𝜏𝜏𝜏𝜏. Pers. 6.35
𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑞𝑞𝑞𝑞)𝑞𝑞𝑞𝑞̈ + 𝑉𝑉𝑉𝑉(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ )𝑞𝑞𝑞𝑞̇ + 𝐶𝐶𝐶𝐶(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ ) + 𝑁𝑁𝑁𝑁(𝑞𝑞𝑞𝑞) = 𝜏𝜏𝜏𝜏. Pers. 6.35
𝜏𝜏𝜏𝜏 = 𝑀𝑀𝑀𝑀(𝑞𝑞𝑞𝑞)𝑞𝑞𝑞𝑞̈ + 𝑉𝑉𝑉𝑉(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ )𝑞𝑞𝑞𝑞̇ + 𝐶𝐶𝐶𝐶(𝑞𝑞𝑞𝑞, 𝑞𝑞𝑞𝑞̇ ) + 𝑁𝑁𝑁𝑁(𝑞𝑞𝑞𝑞) + 𝑃𝑃𝑃𝑃𝐼𝐼𝐼𝐼. Pers. 6.36
𝑃𝑃𝑃𝑃𝐼𝐼𝐼𝐼 = e𝐾𝐾𝐾𝐾
dan q = qd − q1 , KP dan TI secara berurutan adalah parameter
𝑃𝑃𝑃𝑃 (𝑒𝑒𝑒𝑒𝜕𝜕𝜕𝜕 + 𝑇𝑇𝑇𝑇 ∫ 𝑒𝑒𝑒𝑒𝜕𝜕𝜕𝜕 𝑑𝑑𝑑𝑑𝑅𝑅𝑅𝑅) Pers. 3.37
pengontrol 1 proporsional
𝐼𝐼𝐼𝐼 dan integral, keduanya bernilai positif.
(𝑒𝑒𝑒𝑒𝜕𝜕𝜕𝜕 + ∫ 𝑒𝑒𝑒𝑒𝜕𝜕𝜕𝜕 𝑑𝑑𝑑𝑑𝑅𝑅𝑅𝑅) = 0, Pers. 3.38
Substitusi 𝑇𝑇𝑇𝑇𝐼𝐼𝐼𝐼 Pers. 6.36 ke Pers. 6.35 menghasilkan
1
(𝑒𝑒𝑒𝑒𝜕𝜕𝜕𝜕 + ∫ 𝑒𝑒𝑒𝑒𝜕𝜕𝜕𝜕 𝑑𝑑𝑑𝑑𝑅𝑅𝑅𝑅) = 0, Pers. 6.38
3.38
𝑇𝑇𝑇𝑇𝐼𝐼𝐼𝐼
yang menunjukkan bahwa eq (t)→0 ketika t→∞. Dengan demikian,
seiring waktu berjalan, q akan menuju nilai qd. Dengan forward
kinematics, q akan ditransformasikan ke posisi x, y, z yang baru dengan
nilai yang mendekati nilai xd, yd, zd. Ketika x, y, z sudah sama dengan
xd, yd, zd, maka nilai dq = 0, dan q(k* )=q(k*-1), terjadi kesetimbangan
pada input kontrol τ pada waktu ketika terjadi kesetimbangan, k*.
Dengan demikian, (xd – x = 0, yd – y = 0, zd – z = 0) merupakan titik
yang stabil asimtotik global, dengan kata lain, dari semua titik mula
manapun, titik eror (xd – x, yd – y, zd – z) akan menuju nol pada waktu
tak hingga. Untuk penjelasan bukti yang lebih mendalam, pembaca
perlu mendalami sistem nonlinier (Khalil, 2013).
500
Posisi Awal 500 0
300
Set Point 0 400 -200
300
Set Point 1 400 -120
(a) (b)
(c) (d)
(e) (f)
(g)
Gambar 6.7 Hasil simulasi pembangkitan dan kontrol penjejakan lintasan dengan set
point yang tertera di Tabel 6.2.
7.1 Pendahuluan
ωw
(a) ωw
(b)
δ
w
ωw
ωw
(c) (d)
Gambar 7.1 Tipe-tipe roda robot beroda: (a) roda tetap, (b) roda terorientasi tengah,
(c) roda terorientasi tak tengah, (d) roda Swedish yang memiliki properti segala arah.
Pada skema pengikut lajur, robot dikontrol agar bergerak mengikutiPostur pada
suatu lintasan yang telah
Postur pada ditentukan. Robot beroda industri seperti waktu t
waktu
Automated Guided Vehicle t (AGV) sering menggunakan skema
pengontrolan ini. Seluruh skema pengontrolan ini diilustrasikan
dalam Gambar 7.2.
Proyeksi p
Postur referensi
pada la
pada waktu t
(c)
(b)
Postur awal
Postur tujuan
(a)
Postur pada
Postur pada waktu t
waktu t
Proyeksi postur
Postur referensi
pada lajur
pada waktu t
(c)
(b)
Gambar 7.2 Skema pengontrolan robot beroda: (a) Stabilisasi titik, (b) penjejakan
lintasan, (c) pengikut lajur.
ωR
cos 0
S (q) mendefinisikan
Dengan sin 0 . Pers. 7.3 putar ω
kecepatan linier v, dan kecepatan
dari badan robot, persamaan kinematika dari robot beroda dengan
0 1
kecepatan batasan nonholonomik ini adalah
x cos 0
v
q y sin 0 ,. Pers. 7.4
x sin y cos0 01. Pers. 7.1
x sin y cos 0. Pers. 7.1
7.4 q1) Jq(TqM
SKTT (Model )dan
q , 0 Pengontrolan
, Dinamika Robot Roda Diferensial
Pers.
Pers. 7.2
7.5
S ((Differential-Wheeled
q2) J (q) 0 , Robot) Pers. 7.2
x sin y cos 0. Pers. 7.1
cos 0
mcos0 ini 00
Dalam
S (q()q)Jsubbab
T
q) 0 ,0akan
(sin .
dibahas robot roda diferensial. Robot terbuat
Pers. 7.2
7.3
M
dariS (q) 0 sinm 00, .
dua roda tetap yang dipasang pada badan robot kiri7.3
Pers. 7.6dan kanan
0 1
gerakan cos
0robot 00 dilakukan
I 10 dengan pengaturan kecepatan roda kiri (ωL)
dan kanan (ωR), seperti terlihat pada Gambar 7.3.
S (q) x sincos 0 .0 Pers. 7.3
L Kx
P , cos 0 v Pers. 7.7
Model
q y dinamik 0sin kedua 1 dari v , robot beroda diturunkan dengan
7.4 metode
q y sin 0 0 Pers.
d L Energi
L kinetik , Pers. 7.4 sebagai
0 0 ,10
lagrange. dari robot beroda, K, diturunkan
x cos Pers. 7.8
d t q q0
berikut 1 v
q 1y T sin 0 , Pers. 7.4
K T 1
MS q q T(M
M qS T, C)q J T , Pers.
Pers. 7.5
7.9
K 2 q M q ,0 1 q Pers. 7.5
dengan 2 M adalah matriks inersia robot
SMS 1Tum (0SMS0T SC)u v, , Pers. 7.10
K m q T M0q , 0 Pers. 7.5
M 2 0 m 0 , Pers. 7.6
M m 0
0 m 0 1, v C C
2 v v Pers.7.11
7.6
0 Im 0 0 I , Pers.
0 00 0IC3 C 4
M L K 0 P m , 0 ,
7.6
Pers. 7.7
m
v
L K R P ,
adalah massa1 R momen inersia putar Pers.
dan1 I adalah pada 7.7titik (x, y).
Lagrangian
d L 1/ L 0 0 I
1 / L
d L2 L LL ditetapkan
0 , L Pers. 7.8
d t K
L qP ,q 0 , , Pers.
Pers.7.12
7.8
7.7
d t q Rq
T adalah
dengan
MSd TTqLP( MLSL T C
energi potensial
)q q J TT ,
yang dalam hal ini P = 0 karena
Pers. 7.9
tidak ada
MS q (MS C)q q J ,
gaya T 0
gravitasi, yang memengaruhi Pers.
gerakan 7.8 bergerak
(robot
7.9
pada d t q
q
SMS TTbidang
dan u (SMdatar). S TT SCPersamaan
)u v, , lagrange memberikan Pers. 7.10 persamaan
SMST u yaitu
dinamik, (SM S SC )u , Pers. 7.10
MS R q (M S T C)q q Jv,T , Pers. 7.9
1 v C
T . 1 C 2 v v
m 0 v Pers. 7.13
mL T0 v CT1 C 2 v v , Pers. 7.11
SMS
0 Iu (SM SC3 SC C 4)u , ,
v, Pers. 7.10
Pers.Beroda
Robot 7.11 115
0 I
* 3 C C 4
m C
m v R 0R vR 1R C1R 1 C2vR v Pers.
v R 1 R , Pers. 7.14
7.11
m C *1
qS (q) y sin 0
S (q) sin 00 ..
, Pers. 7.4
sin Pers.
Pers. 7.3
7.3
M 10 T m 00 00I 1, 1 Pers. 7.6
K q M0q , 1 Pers. 7.5
2 0 0 I
L K1 TP , Pers. 7.7
K xxmq M0cos q , 0
cos 0
0 Pers. 7.5
Ld K
2LP ,L vv Pers. 7.7
q yy sin sin 0
00, , 0
q , Pers. 7.4
M 0 m , Pers. 7.8
7.4
ddt L qm 0L q 0 1 Pers. 7.6
0 0 0 0 I 0 , 1 Pers. 7.8
d M t
Menggunakan
q
T 0 m T Pers. q 0 , 7.5 dan Pers. T 7.4, Pers. 7.8 menjadi
Pers. 7.9
7.6
MS q1 (MS C)q q J , Pers.
LK 1
TKq2 0qq TP
T
MS K (M M,0S q
q T,, IC)q q J T , Pers. 7.9
Pers. 7.7
7.5
7.5
T2
SMS u (SMS SC)u v, , T
Pers. 7.10
Ld K
dengan TLCP adalah ,L T 0 matriks Pers. 7.8, τq
Pers.7.10
7.7
SMS um (SM
m 00 S00 , SC)u kopel v, , hasil dari diferensiasi Pers.
Pers. 7.8
dmt 0qvektor
adalah
v q C
torka C
input v
pada
arah
koordinat umum q, serta λ adalah
M
M
torkad L00 m m L001 ,, 2 v , Pers.
Pers.
Pers. 7.11
7.6
7.6
MS 0 T 0Ihalangan
m v T C 130 , C 24
nonholonomik. v TPerkalianv matriks SPers.
dengan7.8 Pers. 7.9
d t q
0 I 0 0 C
menghasilkan q
0 ( M 0 S q
I C ) q J , , Pers.
Pers. 7.9
7.11
I q
3 C 4
MS quR
SMS v T T
P (M (SM 1
,, S S C
T T 1
)SC q )uq R vJ,T, ,
L L K
K P Pers.
Pers. 7.9
Pers.7.10
7.7
v R2
1 1
/ L 1 1/ L 7.7
dengan T u = [v,ω]TT dan τ adalah L
R
vektor torka input pada arah liniear v
SMS ddm 0L
Lu 2 v1(SM L
/ LSC1 1 /SC
C L )uv v,,, v
v,ω Pers.
Pers. 7.12
7.10
danarah
rotasionalR 00 ,, ω. Hasil 2 L dari Pers. , 7.10 adalah Pers.
Pers. 7.8
7.11
Pers.7.12
7.8
d0t IqT
dmt 0q qqC3 C 4 , Pers.
T v RL C1 C 2 v v
T
S TT
, Pers. 7.11
danMS
MS v0 T q qI R
((M
M L1S C 3C C1))q qC4 J TT ,
qqR J ,
Pers.
Pers. 7.9
7.9
T 2 1 / L T 1 / L
Dengan v R T u C1-4 ))u
u LR vv,,,dari
SMS ((SM S
uR S T 1SC
T
dan SMS SM 1adalah komponen
SC ,, perkalian matriksPers. kopel
7.10 SMṠ +
7.10
1v
Pers. 7.12
Pers.
SC di Pers. T 1R7.10. / vL . 1 / L Pers. 7.13
m L
m 0T
R 0 T 2
v
v
1 C C
C. 11 C 22 v , vv , v L Pers. 7.13
L
,
Pers.
Pers.
Pers.
7.12
7.11
7.11ω dengan
Untuk
m 0 L I
robot
roda
C
diferensial,
C
kecepatan
antara v dan
0 R I T C R
*
R
R C 3 R C4
3 4
dan kecepatan *roda kiri ωL dan kanan ωR memiliki hubungan Pers. 7.14
m
m
R C R 1 C * L
R R 1
v
v L R R L 1L L 1
RR Pers. 7.14
mR
dan C *1 v
L 2T
2 1/L 1 / L LL
L 1 /
L L .
1 / L Pers. 7.13
L
L
v ,, Pers.
Pers. 7.12
7.12
R
T
1 R
. Pers. 7.13
T * R
m LRTCR
* LL
R R
Pers. 7.14
m
dan
mLR CLRLR C * LR
dan
Pers. 7.14
RRL CTL11 L vv
L
*
m
T .. Pers.
Pers. 7.13
7.13
LL
m C RR* R
*
m C
RR RR
R
Pers.
Pers. 7.14
7.14
m C L L
**
m L C L
L L L L
116 Dasar-dasar Mekatronika dan Robotika
T R
L
dan
R substitusi
Dengan 1 v
Pers. 7.12 ke Pers. 7.11 dan mengumpamakan
T
perkalian
hasil kopel matriks SMṠT + SC dengan C*Pers.
. 7.13
, maka persamaan
L
gerak roda kanan dan roda kiri dapat dituliskan sebagai berikut:
m R C R* R
R
Pers. 7.14
m L C L* L
L
dengan C*L,R adalah hasil substitusi Pers. 7.12 ke Pers. 7.11 pada
komponen kopel matriks, serta τωR, dan τωL adalah torka input pada
roda kanan dan kiri.
m L C L* L L ,
v R 1 1 R
dengan .
2 1 / L 1 / L L
Strategi pengontrolan gerak agar robot beroda dapat mengikuti
skema pengontrolan dapat dibagi menjadi dua bagian, yaitu dengan
~
merancang ~
x 2 referensi
y2 kecepatan v dan ω, lalu melakukan pencarian
referensi kecepatan roda kanan ωR dan kiri ωL dari hubungan Pers.
7.14, kemudian pengontrolan kecepatan dilakukan dengan referensi
kecepatan
v cosroda
, kanan dan kiri yang telah didapatkan.
Pers. Pengontrolan
7.16
kecepatan telah dibahas pada subbab 5.4. Berikutnya, akan dibahas
(v / ) sin , Pers. 7.17
(v / ) sin . Pers.Beroda
Robot 7.18 117
mengenai pengontrolan gerak untuk dapat mengontrol robot bergerak
sesuai dengan skema pengontrolan stabilisasi titik, penjejakan
lintasan, dan pengikut lajur.
Ob
Y
O
O
O
X
X
X
V
V V V
V111 V222 ,, O X
2))
2
V ((1
V111 1 //Gambar
2 2 ,, 7.4
2
V Transformasi Pers.
Pers. 7.19
V1 V2 , koordinat umum menadi koordinat polar.
7.19
)(
2 2
V22 ((1
1 // 2
2)( 2 ).
2 2
Ketika 2 2 V (1 / 2) 2 ,
). ~ ~
variabel 1ρ bergerak menuju nol, nilai eror x , y juga akan Pers. 7.19
. menuju / 2)(Karena
V2 (1nol. 2
). eror orientasi
2 ~
V
bergerak
V 111 .
Pers. juga dapat
Pers.θ7.20
7.20
~
dideskripsikan sebagai θ = φ − α , maka pergerakan ϕ dan α menuju
V.. 1 . θ menuju nol. Dengan demikian,
akan ~
V
V
nol 11
1 cos
cos
vv mengakibatkan Pers.
Pers. 7.21
Pers. 7.20
7.21stabilisasi
~
titik (ρ, ϕ,cos
α) =(0, ( ~x , ~y , θ ) =(0, 0, Pers.
0, 0) merupakan stabilisasi titik Pers. 0). 7.21
kk
vv ,,V1 v cos .
cos Pers. 7.22 7.22
6 0 sin
cos α= cos 0 =1 dan
4 lim 1 dan kp adalah konstanta positif, maka
6 0 sin
4 -2 sin
pembuat nol dari2bentuklim0 cos
k
1
tidak ada yang lain adalah ϕ.
4
2 -4 pada waktu tak hingga, variabel ϕ menuju suatu
Dengan demikian,
y (m) y (m)
0
konstanta yang tidak lainlim sin
berharga
2 1nol. Simpulan ini dikemas dalam
y (m)
0 -6 0
Teorema 7.1. -2
0
-2 -8
Teorema 7.1. Perhatikan
-4 sistem Pers. 7.16 - Pers. 7.18. Dengan
-2
menggunakan-4algoritma
-10 kontrol Pers. 7.22 untuk kecepatan linier y
-6-10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8 10
-4 kecepatan putar ω, maka titik origin (ρ, ϕ, α) =(0,
dan Pers. 7.25 untuk
-6
0, 0) adalah stabil-8asimtotik, atau denganx kata (m) lain ρ, ϕ, α menuju nol
-6
seiring dengan-8waktu t menuju tak hingga.
-10
-8-10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8 10
-10 Robot Beroda 121
-10 -8 -6 -4 -2 0x (m) 2 4 6 8 10
-10
-10 -8 -6 -4 -2x (m) 0 2 4 6 8 10
x (m)
sin
k k cos sin k ( ) cos ,
Pers.performa
Catatan: konstanta positif kρ dan kα memberikan 7.28 gerakan
dari robot berodasin mencapai titik tujuan.
untuk
k k cos .
Simulasi dari pengontrol stabilisasi titik ini dapat dilihat pada Gambar
7.5 dan Gambar 7.6. Dapat dilihat bahwa robot beroda dari berbagai
posisi awal bergerak menuju ke titik tujuan di (x, y, θ) = (0, 0, 0).
10
2
y (m)
-2
-4
-6
-8
-10
-10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8 10
x (m)
Gambar 7.5 Stabilisasi titik menggunakan kontrol Pers. 7.22 dan Pers. 7.25 di titik (x, y,
θ) = (0, 0, 0) dari berbagai posisi dengan θ(0) = 0.
2
y (m)
-2
-4
-6
-8
-10
-10 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8 10
x (m)
Gambar 7.6 Stabilisasi titik menggunakan kontrol Pers. 7.22 dan Pers. 7.25 di titik (x, y,
θ) = (0, 0, 0) dari berbagai posisi dengan θ(0) = π/2.
xb x b cos
y Ada
y berbagai .
macam skema kontrol yang Pers. 7.29
lain, misalnya dengan
b sin metode
b menggunakan waktu variasi (time-varying) menggunakan
transformasi rantai (chain form) atau pengontrol diskontinu berbasis
x b cos b sin v v
y transformasi
sin b cosbentuk
T
daya ( ) form)
(power . (S.Pers.
S. Ge and F. L. Lewis,
7.30
b 2006).
Dari perbandingan skema kontrol, transformasi ke koordinat
polar memiliki keunggulan dalam gerakan robot beroda yang lebih
u1 natural vdan
tidak berosilasi.
u T( ) . Pers. 7.31
2
7.6 Penjejak Lintasan (Trajectory Tracking)
v u1 cos sin u
T 1
( ) sin cos 1memberikan
. Pers. kemampuan pada
Skema kontrol u 2
penjejak lintasan
robot beroda u bberada pada
2 untuk
b suatu postur pada posisi dan waktu
tertentu. Diasumsikan bahwa lintasan yang diinginkan (xtr(t), ytr(t))
pada setiap waktu t telah ditentukan, diharapkan robot beroda dapat
mencapai lintasan tersebut.
O
-22
-4
-2 2
y (m)
-40
-6
y (m)
-4 0
-2
-6
Untuk memudahkan -8
-6 pemecahan persoalan ini, dilakukan suatu
-2
-4
-8referensi dari titik O(x, y) ke titik B(x , y ) dengan
pemindahan titik-10 b b
-8
b-10
penetapan jarak-10
-6 > 0-4-8 -6 terlihat
seperti -4 -2
pada0Gambar2 4 6 8
7.7. Menurut 10
gambar, titik B(x -10 -8 -6 -4 -2 x (m) titik O(x, y) sebagai 10
, yb)-6memiliki relasi dengan 0 2 4 6 8
-10
b
-8-10 -8 -6 -4 -2
berikut: x0(m) 2 4 6 8 10
-8 x (m)
xb x b-10 -10 -8
cos -6 -4 -2 0 2 4
xyb xy bb cos -10
. Pers. 7.29 6 8 10
xb x b cos sin -10 . -8 -6 -4 (m) Pers.
x-2 0 7.29 4
2 6 8 10
Persamaan ybb y b sin . Pers. 7.29
y y diferensial terhadap waktu dari Pers. x7.29 (m) menjadi
xx b cos bsin b sin v v
xb cos x b cossin v T( ) v . Pers. 7.30
xyy bb sin
bbcos . T( ) . Pers. 7.29
cos Pers. 7.30
y bb xbcos y xb sin
sin
b
b
sin
bcos v
.
v
y ysin y b cos T ( ) . Pers. Pers.
7.30 7.29
ux1b bcos
Diperkenalkan vkontrol b sin
uu1b T( ) v . b sininput v u1 dan u2 sebagai v berikut
Pers. 7.31
uy2 xT sin
( ) . T ( ) . Pers. 7.30
u 12b T b cos
v bcosb sin v v Pers. 7.31
u y () .
cos T( ) . Pers. Pers. 7.31 7.30
uv2 b 1 vsin
u bcos sin
u
Jika TT(() ) u1. cos
v1input sin cos sin u1 . Pers. 7.31
Pers.
uv2 uT1 1kontrol ( )
uu12 u1vdan usin
cos 2
b
telah cos
dirancang,
sin
u 12 input
b uu1 . kontrol robot v dan
Pers.
ω dapat 1 T(u
dihitung 1)sebagai . berikut: Pers.Pers. 7.31
uT ( ) 2
sin
b cos b 2 .
v
2 u
u2 cos b
u
sinb u2
vT ( ) u u cos sin sin cos
1
1
1 . Pers. 7.32
u u
2
T ( ) u b sin b cos
1 1
2 . 1
Pers.
7.32bselalu terdefinisi u
Perludicatat bahwa Pers. 2 b 2 karena jarak b > 0
telah ditetapkan.
O
O
O
O
O
xb u1
xyb uu1 . Pers. 7.33
x b u2 . Pers. 7.33
yGambar u
u 12 Pemindahan
bb 7.7 . titik referensi robot roda diferensialPers.
dari titik
7.33 O ke titik B.
y
x b u2
124
b 1
y x u . u
Dasar-dasar Mekatronika dan Robotika Pers. 7.33
b 2 b 1
y u . Pers. 7.33
b 2
Dengan menggunakan input kontrol u1 dan u2, Pers. 7.30 menjadi
xb u1
y u . Pers. 7.33
b 2
Input u1 dan u2 dirancang dengan algoritma pengontrol sebagai
berikut:
u1 k x xtr k x ( xtr xb )
u k y k ( y y ), Pers. 7.34
u2 ky xtr k y ( x tr x b)
1 x tr x tr
u1 kk x, xktr ,k k,xk( x>0
dengan xbb ) , penguat positif. Substitusi
tr adalah Pers. 7.34Pers. 7.34
x
u
u 2bPers.
ke k
7.33kẋ x
y
yx tr
ẏ
tr k
x
yx (yx
y tr xybb ) , Pers. 7.34
k y ( ytr yb ),
yu2 kkky yyxtrmenghasilkan: Pers. 7.35
x b1 kyx xtrtr k yx ( xytr xybb ))
b x tr k x ( xtr xb ) , Pers. 7.34
xb2 kkyx yx tr k xy ( xytrtr xybb)),
u Pers. 7.35
kyxb(xtrkxby)ytrk x (kxtry (yxtrb ) yb)0, Pers. 7.35
ky b(y yk y)ytrk(ky y (yytr ) yb). Pers. 7.36
xyb tr kb x x tr y ktrx ( xtrb xb)0
sehingga
k x (xtrxb ) k x ( xtr xb ) 0, Pers. 7.35
( yxtrb ) yb)0.
kyTxb(xtr Txkby) ytrk x( xktry Pers. 7.36
ke y (eytr ke yeb )
k
k ( y y
0k.y ( ytr yb ) 0.
) k ( y y )
Pers.
Pers. 7.37
7.36
y
tr
b y tr b 0
kT ( x Txeb=[ ) kk x ( xtrk y]Tx,b )k =[0k k y ]T.
k e Txe trk ekmendefinisikan
dimana e 0 .x e
.
vektor
x
galat e = [xtr Pers.
- xb , y7.37
7.36
) 0k. y ( ytr yb ) 0
Dengan suatu - yb ]T, maka
kke y e( ytrke yeb
T
Pers. 7.37
tr
dinamika
dimana k egalat
=[ k xpada k y ]Pers.
T
, k e =[7.36
k x adalah
k y ]TT.
k e e k ek ee=[
dimana 0k.x k y ] , k e =[ k x k y ] .
T T
T
Pers. 7.37
5
t = 27,5 detik t = 55 de
dimana k e =[ ktx = 0kdetik
y ] , k e =[ k x
T
k y ]T.
y (m) y (m)
5
0
Solusi Pers. 7.37
5 menunjukkan bahwa galatt =e27,5
akan menuju nol pada
detik t = 55 de
t = 0 detik t = 27,5 detik t = 55 de
seiring berjalannya waktu. Dengan demikian, xtr = xb dan ytr = yb . Hasil
t = 0 detik
0
y (m) y (m)
pengontrol ini
-55 dirangkum dalam Teorema 7.2.
0 0 10 20 t = 27,5 detik
30 40 t 50
= 55 de
(x,t =y,0θ)(t
detik
= 0)=(0,– 2, π/2)
x (m)
Teorema 7.2.-50 Perhatikan sistem Pers. 7.33. Dengan menggunakan Lintasan r
-5 0 10 20 30 40 50
algoritma kontrol(x, y, Pers.
θ)(t 7.34, 2,maka
0 = 0)=(0,– 10π/2) titik galat
20 antara30(xtr- xb , ytr -40yb) = 50
(x, y, θ)(t = 0)=(0,– 2, π/2) x (m) Lintasan (
(0,0) adalah stabil asimtotik, atau dengan kata lain x (m) galat xtr - xb dan Lintasan r
-5 Lintasan r
ytr - yb menuju nol seiring
0 dengan
10 waktu t20menuju tak30 hingga. 40 50
Lintasan (
(x, y, θ)(t = 0)=(0,– 2, π/2)
x (m) Lintasan (
Simulasi pada Gambar 7.8 menunjukkan robot beroda bergerak dari Lintasan
0 y tr b y tr b 0
T T
k e e k e e
0. Pers. 7.37
-5
0 10 20 30 40 50 60
dimana
(x, y, θ)(t = 0)=(0,– 2, π/2) k e =[ k x k y ]T, k e =[ k x k y ]T.
x (m)
Lintasan robot
θd v
ω
θ
θe
h
e v sin e ,
Pers. 7.38
.
e Lajur
θd
hdisimpulkan
Vsin V he he ee . Pers
Dari Pers. 7.43, dapat eehe e e . bahwa θe akan menuju nol Pers.seiring
7.40
k e he vc . Pers. 7.42
tak hingga. Pada saat θe telah
dengan berjalannya V
ewaktu
he vc sin te menuju
e V. he vc sin e e . Pers. 7.41 Pers
stabil di nilai nol, θe juga akan sama dengan nol.
k 2
V sin e k h v sin e .
e k e he vc . e e c
Pers.
he e 7.43Pers. 7.42 Pers
Untuk mendapatkan bukti bahwa e galat posisi menuju nol,
0.
dilakukan substitusi Pers. 7.42 ke Pers.
k 2 7.38
V k e
2sebagai berikut:
V Pers
h
e vc sin e , e
0.
Pers. 7.43
0.
sin e h vc sin e ,
Pers. 7.44
e k e he vch vc .sin e , e
e
e
sin e k h v sin e . Pers. 7.44
Pers
e k eakan
he vcmenujue . nol,
Karena θe telah dianalisis e Pers.
e c 7.44 yang pertama
e e
menunjukkan bahwa. he akan menuju nilai konstan. Pada saat θe telah
stabilsin e θe juga akan sama dengan nol. Dari Pers. 7.44 yang
he vc di nol,
kedua,ditunjukkan sin e bentuk h v sin e juga akan sama dengan
e he vcbahwa e c
e
e
nol. sin
Dari bentuk tersebut terlihat bahwa pembuat nol adalah variabel he
lim e
1 sin e sin e
lim 1 dapat disimpulkan
karena
e 0 e c
v >0, danlim
0
e
1. Dengan
0 demikian,
e e
e
bahwa menggunakan pengontrol v = vc >0 dan ω sama dengan Pers.
7.42, maka
12
he dan θe akan menuju nol. Hasil ini dirangkum dalam
12
12
Teorema 7.3. 10
10
10
8
input kontrol kecepatan linier v = vc >0 dan kecepatan ω seperti pada
6
6
Pers. 7.42,
6
galat posisi he dan θe pada titik (0, 0) adalah asimtotik
4
4
stabil, atau
4
dengan kata lain he dan θe bergerak menuju nol seiring
2
2
dengan bertambahnya nilai waktu t menuju tak hingga.
0
2 0
-2 0 2 4 6 8 10 12
awalnya mengikuti lajur yd = 0 dan θd = 0. Kemudian pada titik (x, y)
-2 0 2 4 6 8 10 12
= (10, 0),
-2
lajur berganti menjadi xd = 10 m, θd = π/2 radian. Ketika
robot sampai-2 ke 0titik (x,
2 y) =
4 (10,6 10), 8lajur10
menjadi
12 yd = 10 m, θd = π
radian. Pada saat robot sampai ke titik (x, y) = (0, 10), lajur terakhir
adalah xd = 0 m, θd = 3π/2 radian. Dengan demikian, lajur yang dibentuk
Gambar 7.10 Simulasi pengontrolan robot untuk skema pengikut lajur, mengikuti lajur
yang ditandai garis titik-titik berwarna hijau.
Pustaka 131
Maharnani, C., Widyotriatmo, A., Suprijanto (2016).
Free regressor adaptive impedance control for
arm rehabilitation robot,” Proceedings of the 2016
International Conference on Instrumentation, Control,
and Automation, pp. 76-80, Bandung, 2016.