KESIHATAN GIGI DI SEKOLAH KONSEP & MATLAMAT Diperkenalkan pada tahun 1985.

. Bertujuan utk memastikan muridmurid sekolah mempunyai kesihatan mulut yang baik apabila mereka tamat zaman persekolahan. Jururawat pergigian bertanggungjawab memeriksa dan merawat murid-murid tersebut di bawah penyeliaan dan pengawasan doktor pergigian. 3 cara bagaimana perkhidmatan ini dilaksanakan: a) Klinik pergigian sekolah b) Pasukan pergigian bergerak c) Klinik pergigian bergerak 4 jenis gigi : a) Gigi taring b) Gigi seri c) Gigi garaham kecil d) Gigi garaham GIGI TARING Gigi taring adalah gigi yang memilki satu akar dan memiliki fungsi untuk mengoyak makanan atau benda lainnya. GIGI SERI Gigi seri adalah gigi yang memiliki satu akar yang berfungsi untuk memotong dan mengerat makanan atau benda lainnya. GIGI GARAHAM KECIL Gigi geraham kecil adalah gigi yang punya dua akar yang berguna / berfungsi untuk

menggilas dan mengunyah makanan atau benda lainnya. GIGI GARAHAM Gigi geraham adalah gigi yang memiliki tiga akar yang memiliki fungsi untuk melumat dan mengunyah makanan atau benda-benda lainnya. STRUKTUR GIGI

GIGI KANAK-KANAK Bermula sebelum lahir lagi. Seawal-awal 4 bulan, gigi susu, atau gigi yang akan berganti, akan tumbuh. Biasanya, ke semua 20 batang gigi susu ini akan tumbuh pada umur 3 tahun, sungguhpun perkembangan dan susunannya berbeza. Gigi kekal mula tumbuh sekitar umur 6 tahun. Proses ini akan berterusan sehingga lebih kurang umur 21 tahun. PENYAKIT-PENYAKIT MULUT a) ULSER DLM MULUT Sebahagian besar rakyat Malaysia mengalami ulser aftus berulang.

Ulser aftus boleh dibahagikan kepada tiga iaitu: Ulser aftus bertulang minor. Ulser aftus bertulang major Ulser aftus bertulang herpetiform b) BENGKAK-BENGKAK DLM MULUT Keadaan ini merupakan lesi-lesi (perubahan tuar biasa) yang berpedunkel (bertangkai) atau sesil (tidak bertangkai). Granuloma piogen Granuloma set raksaksa periferi Polip fibro-epitelium Hiperplasiadentur c) KANSER MULUT Penyakit mulut yang meliputi bibir, lantai mulut, bahagian dalam pipi, lidah dan gusi. Ia mengganggu fungsi seseorang untuk makan, bercakap, bernafas, menelan dan menanggung kesakitan Lebih 90% kes kanser mulut melibatkan pada lapisan luar mukosa mulut. PUNCA PENYAKIT Tabiat menyunyah sirih bercampur pinang atau tembakau Tabiat mengunyah tembakau sahaja Merokok Minum minuman keras Penghidap HIV dan siflis Mereka yang berumur 40 tahun ke atas Genetik

KAEDAH PENCEGAHAN Berus gigi sekurang-kurangnya dua kali sehari Berus gigi selepas sarapan dan sebelum tidur Berus gigi menggunakan teknik yang betul Lakukan sekurang-kurangnya dua ke tiga minit

CARA-CARA MENCEGAH NAFAS BERBAU Berus gigi sekurang- kurangnya dua kali sehari Gunakan alat khas untuk membersihkan lidah Kunyah dengan gula-gula getah tanpa gula Gunakan ubat kumur yang bersesuaian dengan keperluan anda Berhenti merokok dan kurangkan pengambilan minuman beralkohol Lakukan pemeriksaan kesihatan pergigian setiap enam bulan

DEMAM DENGGI PENGENALAN Disebabkan oleh jangkitan virus Denggi (genus Flavivirus) yang disebar oleh nyamuk Aedes betina. Tersebar melalui gigitan nyamuk aedes orang yang berpenyakit virus denggi kepada orang yang sihat. Virus Denggi akan terpendam di dalam badan pesakit selama 3 - 14 hari (purata 4 hingga 6 hari) sebelum menunjukkan tanda-tanda. Pesakit mungkin akan mengalami demam mengejut diikuti dengan berbagai-bagai tanda dan gejala tidak khusus TANDA & GEJALA Peringkat permulaan Demam denggi bermula dengan demam mengejut sakit kepala sakit di belakang bebola mata

sakit sendi dan otot (myalgias dan arthralgias) sakit pinggang yang teruk Peringkat radang Bintik-bintik merah terang & berkemungkinan terdapat gastritis Pesakit juga boleh mendapat radang hati, radang otak (lebih pada kanak-kanak) dan juga dalam kes luarbiasa radang otot jantung (cardiomyopathy). Demam denggi klassik berlarutan selama enam hingga tujuh hari dengan demam kembali memuncak pada akhir demam (dikenali sebagai pola biphasic). Bilangan sel darah pembeku (platelet) akan turun sehingga hilang demam Kehilangan bendalir plasma darah dari salur darah ke dalam tisu perantara atau ruang ke tiga (third space loss di antara selaput paruparu, ruang peritoneum dan sebagainya) Pesakit terdedah kepada renjatan dan risiko perdarahan. 2 jenis denggi yang paling berat iaitu a) Demam Hemoragik Denggi (DHF) b) Sindrom Kejutan Denggi (DSS). Kes DHF juga menunjukkan demam tinggi, fenomena pendarahan, trombositopenia (thrombocytopenia) dan haemoconcentration.

Sebahagian kecil kes membawa kepada sindrom kejutan denggi (dengue shock syndrome) atau DDS yang mempunyai kadar kematian yang tinggi. DIAGNOSIS Diagnosis denggi kebiasaannya dibuat secara klinikal. Gambaran klasik adalah demam tanpa sumber jangkitan tempatan, bintik-bintik gatal dengan thrombocytopenia dan kemungkinan leukopenia. Kajian serologi dan PCR (polymerase chain reaction) digunakan bagi mengesahkan diagnosa denggi sekiranya diperlukan secara klinikal. RAWATAN Rawatan utama adalah terapi sokongan. Pesakit digalakkan untuk mengekalkan makan, terutamanya minum air. Sekiranya pesakit tidak mahu / mampu minum, tambahan melalui cecair intravena mungkin diperlukan Pemindahan darah mungkin diperlukan sekiranya bilangan platelet turun dengan banyaknya. KAWALAN DAN PENCEGAHAN Pengawasan vektor a) Pengawasan vektor bertujuan untuk mengawasi jumlah dan juga paras kepadatan nyamuk Aedes. b) Di setiap rumah semua bekas di dalam dan di luar rumah diperiksa

sama ada terdapat air dan jentikjentik atau tidak. Kawalan ketika berlaku wabak Demam Denggi a) Semburan kabus racun serangga b) Tujuan semburan - untuk membunuh nyamuk Aedes dewasa yang membawa virus denggi. c) Jenis semburan: i. Apabila berlaku satu kes demam denggi, semburan kabus dijalankan seluas 200 meter sekeliling rumah pesakit dengan mesin 'Thermal Fogger'. ii. Apabila berlaku wabak denggi, seluruh lokaliti berkenaan dibuat semburan kabus dengan menggunakan mesin ' Ultra Low Volume' yang diletakkan di atas kenderaan. d) Masa semburan i. Semburan dijalankan pada awal pagi dan petang
e) Kekerapan semburan

i. Semburan kabus pertama dilakukan dalam masa 24 jam selepas dikesan. ii. Semburan kedua pada hari ke 7-10 berikutnya. Langkah yang perlu diambil semasa aktiviti semburan a) Semburan kabus 'thermal' i. Semasa proses penyemburan penghuni hendaklah mengosongkan premis mereka

termasuklah binatang peliharaan. ii. Menutup semua tingkap dan pintu yang menghala keluar kecuali pintu hadapan. iii. Membuka semua pintu bilik dalam rumah. iv. Menutup atau menyimpan bahan makanan dalam peti sejuk atau almari. v. Mematikan api dapur gas dan menutup balang gas atau apaapa bahan yang mudah terbakar. b) Semburan kabus 'ultra low volume' i. Elakkan diri dari terdedah dan menyedut kabus semburan. ii. Jaga kebersihan diri dengan mencuci tangan, membasuh muka dan menukar pakaian jika perlu. iii. Dapatkan rawatan perubatan jika disyaki mengalami keracunan oleh racun serangga. Memusnahkan tempat pembiakan nyamuk a) Memusnahkan atau mengurangkan sebanyak mungkin berbagai-bagai bekas dan tempat vektor menetap dan berkembang biak. b) Mengurang atau mengelakkan menyimpan air dalam takungantakungan seperti tong deram, tempayan, kolam simen dan lainlain.

c) Mencampurkan Abate ke dalam semua bekas yang digunakan untuk menyimpan air. Mencampur garam atau minyak tanah ke dalam perangakap semut yang terdapat di dalam rumah. d) Membersihkan rumput, lalang dan semak di tanah-tanah lapang akan memusnahkan tempat nyamuk menetap dan berehat. Undang-undang dan akta a) Akta Pemusnah Serangga Pembawa Penyakit telah disahkan pada tahun 1975. b) Jika mahkamah mendapati pemilik atau penghuni bersalah pada kali pertama, denda maksimum RM1000 atau penjara maksimum 3 bulan atau keduaduanya sekali. Pada kesalahan kedua, denda maksimum sebanyak RM 2000 atau hukum penjara maksimum 1 tahun atau keduaduanya sekali.

PROGRAM KESIHATAN SEKOLAH RANCANGAN KESIHATAN SEKOLAH Rancangan Kesihatan Sekolah (RKS) dilancarkan pada tahun 1968. Merupakan satu rancangan kebangsaan yang bersepadu di antara Kementerian Pendidikan dan Kementerian Kesihatan.

Objektif RKS: Menilai dan menafsir taraf kesihatan murid Rawatan penyakit/ kecemasan kepada murid Kerjasama yang erat antara sekolah dan masyarakat Menggalakkan hidup sihat Mencegah dan mengawal penyakit-penyakit berjangkit Mengendalikan pendidikan kesihatan dan pemakanan Aktiviti RKS: Pendidikan Kesihatan Hidup Sihat Di Sekolah Kerjasama Antara Sekolah dan Masyarakat Untuk Kesihatan Rancangan Makanan Tambahan (RMT) Kantin Sekolah. PROGRAM BERSEPADAU SEKOLAH SIHAT Pengenalan Malaysia secara khusus telah mengalami banyak perubahan dari aspek kesihatan dan tren penyakit. 1996, ( KKM ) dengan kerjasama Kementerian Pendidikan Malaysia telah melaksanakan projek " Health Promoting School" ( HPS ) di enam buah negeri iaitu Johor, Kedah, Melaka, Sarawak, Selangor dan Terengganu. Persidangan " HPS " yang telah diadakan pada bulan Disember 1996 di antara Kementerian Kesihatan Malaysia dan Kementerian Pendidikan Malaysia telah

mencadangkan supaya RKS sedia ada diberi nafas baru, dengan mewujudkan Program Bersepadu Sekolah Sihat ( PBSS ) Rasional Terdapat beberapa program kesihatan sekolah sedia ada yang perlu diselaraskan di bawah satu program bersepadu Hasrat untuk mewujudkan satu program kesihatan yang mampu melahirkan rasa kekitaan dan komitmen di kalangan warga sekolah Keperluan untuk mewujudkan satu program bersepadu yang menghasilkan impak serta dapat dinilai keberkesanannya Satu usaha untuk meningkatkan kesefahaman dan kerjasama diwujudkan antara sekolah dan masyarakat dalam menangani isu kesihatan Matlamat Melahirkan warga sekolah dan persekitaran yang selamat, sihat dan berkualiti ke arah pencapaian wawasan negara. Misi Sekolah sebagai institusi yang mempromosikan kesihatan. Visi Generasi yang berilmu, sihat dan progresif. Objektif Memelihara dan meningkatkan persekitaran sekolah yang bersih, ceria , selamat dan sihat

 Membina satu persekitaran sosial sekolah yang menggalakkan amalan cara hidup sihat Meningkatkan kerjasama dan penglibatan komuniti di dalam program kesihatan sekolah Menilai taraf kesihatan murid Menggalakkan bimbingan dan kaunseling berdasarkan keperluan dan masalah kesihatan murid Memberi penjagaan / rawatan kecemasan terhadap penyakitpenyakit di sekolah Teras utama Polisi Kesihatan Sekolah sebagai sumber mempromosikan kesihatan Persekitaran Fizikal Sekolah Persekitaran Sosial Sekolah Penglibatan Komuniti Kemahiran Kesihatan Diri Perkhidmatan Kesihatan Sekolah Perlaksanaan PBSS hendaklah melibatkan seluruh warga sekolah dan masyarakat setempat. Dalam pelaksanaan PBSS, pendidikan kesihatan hendaklah dilaksanakan secara formal atau tidak formal. Pemantauan dan penilaian Untuk menentukan kejayaan dan kemajuan PBSS dalam mencapai objektifnya, pemantauan dan penilaian yang berterusan perlu dijalankan. Antara kaedah yang digunakan : a) Rekod Kesihatan Murid

b) Rekod Rancangan Makanan Tambahan c) Laporan Bulanan d) Laporan Tahunan e) Pengiktirafan kepada Kelas Terbersih PENGLIBATAN KOMUNITI Peranana Guru Besar/Guru Mengambil ukuran berat, tinggi dan membuat pengesanan awal screening penglihatan murid. Mengenal pasti murid yang mempunyai masalah kesihatan serta menunjukkan mereka kepada pihak berkenaan untuk mendapatkan rawatan. Memastikan kebenaran diperolehi daripada ibu bapa/penjaga sebelum pasukan kesihatan memulakan pemeriksaan/membuat penilaian. Melengkapkan butir-butir berkenaan dalam buku rekod kesihatan murid. Menyediakan bilik bagi menjalankan pemeriksaan penilaian kesihatan. Peranan PIBG Menyokong rancangan kesihatan sekolah. Mencari/mengumpul dana bagi menampung perbelanjaan kos pelaksanaan. Mempunyai ahli jawatankuasa yang sentiasa bersedia dan berminat

untuk menjayakan program-program sekolah. Memberi persetujuan sebelum pasukan kesihatan memulakan pemeriksaan/membuat penilaian. Mengawas murid ketika pemeriksaan/penilaian kesihatan dijalankan oleh pasukan kesihatan. Peranan Pusat Kesihatan menilai dan mendaftar ubatubat dan kosmetik sebelum dibenarkan untuk pasaran. perkhidmatan maklumat ubat dan penerbitan. membuat pemeriksaan mengejut ke atas mana-mana sekolah. Peranan Balai Polis Mengumpul, mengkaji, menaksir dan menyebar maklumat berkaitan masalah-masalah kesihatan. Melaksanakan programprogram dan seminar. Menyimpan rekod dan statistik. KEMAHIRAN KESIHATAN DIRI Amalan gaya hidup sihat Kunci untuk sihat sepanjang hayat a) Pemakanan sihat b) Tidak merokok c) Lakukan aktiviti fizikal d) Belajar menangani stres Faedah gaya hidup sihat a) Meningkatkan status kesihatan anda b) Mengurangkan risiko anda mendapat pelbagai

penyakit seperti diabetes, serangan jantung, strok (angin ahmar) dan tekanan darah tinggi. c) Membuat anda kelihatan dan berasa lebih baik d) Membolehkan anda memiliki stamina dan keupayaan lebih untuk menikmati kehidupan. Pengjagaan kesihatan diri di rumah Jika demam makan ubat paracetamol mengikut dos yang disyorkan. Patuhi arahan pada label ubat. Dapatkan nasihat pusat perubatan tentang ubat yang disarankan, sukatan yang sesuai, kesan sampingan ubat dan bila pengambilan perlu dihentikan. Berehat secukupnya. Sekiranya mengalami tandatanda kecemasan segera dapatkan rawatan doktor. Pastikan pengudaraan yang baik di rumah (contohnya membuka tingkap di bilik, dapur, tandas dan bilik mandi). Panduan menilai kesihatan diri di rumah Secara amnya, demam selesema boleh sembuh dengan sendiri. Namun begitu, anda perlu mendapatkan rawatan SEGERA di hospital jika anda mengalami manamana tanda dan gejala berikut : a) Masalah pernafasan : sesak nafas, semput, warna bibir bertukar menjadi biru/ungu

b) Batuk berdarah atau kahak berdarah c) Sakit dada berterusan d) Cirit-birit atau muntah yang kerap e) Demam berterusan melebihi 3 hari ataupun demam berulang selepas tiga hari pulih f) Berkelakuan tidak normal, keliru, kurang responsif kepada rangsangan atau sawan g) Rasa pening apabila berdiri Pengjagaan mental Langkah-langkah mudah pengjagaan mental: a) Mengamalkan cara hidup sihat b) Berpandukan Kenyataan (Be Realistic) i. Mengenali kekuatan dan kelemahan diri anda. ii. Menyasarkan matlamat yang boleh dicapai. iii. Belajar menerima apa yang anda tidak boleh ubah. c) Berfikir dengan positif i. Mengamalkan bercakap positif pada diri sendiri seperti: Saya akan, saya boleh, saya akan cuba,saya juara, saya disayangi, saya menarik dsb. d) Buat keputusan secara bijak i. Ketahui fakta-fakta yang berkaitan. ii. Buat pertimbangan antara kebaikan dan keburukan.

iii. Libatkan orang lain yang terlibat dalam membuat keputusan. PERKHIDMATAN KESIHATAN SEKOLAH Tujuan Mewujudkan kesedaran mengenai status kesihatan sendiri dan menggalakkan amalan mendapatkan penilaian kesihatan di kalangan murid-murid. Mengesan masalah kesihatan seawal yang mungkin serta membuat rujukan mendapatkan rawatan bagi murid-murid yang berkenaan. Mengawal penyakit-penyakit berjangkit. Aktiviti Rawatan penyakit-penyakit (cacing, kutu dan lain-lain) Rawatan kecemasan Kawalan penyakit yang berjangkit Penilaian kesihatan/pemeriksaan perubatan - Ukuran berat badan dan tinggi - Ujian awal penglihatan - Taraf pertumbuhan - Tabiat, kelakuan Imunisasi (Tahun I - VI) - B.C.G., Polio - Rubella (pelajar perempuan) Rujukan, rawatan dan susulan Perkhidmatan RMT PROGRAM SUSU SEKOLAH PERGIGIAN

KANTIN

AMALAN KEBERSIHAN SEKOLAH OBJEKTIF Membina perlakuan amalan kebersihan sebagai budaya hidup yang berterusan dalam menjalani hidup seharian Meningkatkan keperihatinan dan komitmen warga sekolah terhadap kebersihan, keindahan dan kecerian, serta menghargai kemudahan yang disediakan Melaksanakan aktiviti amalan kebersihan bagi mencapai kebersihan maksimum AMALAN Amalan merupakan satu perbuatan atau perlakuan yang menjadi kebiasaan dan sentiasa di praktikkan Amalan juga bermaksud perbuatan yang baik yang menjurus ke arah kebaikan KEBERSIHAN

Kebersihan adalah keadaan bebas dari kotoran seperti debu, sampah, dan bau. Kebersihan juga bererti bebas dari virus, bakteria, patogen, dan bahan kimia berbahaya. MATLAMAT KEBERSIHAN Menyemai sifat cinta akan kebersihan sekolah dengan mengadakan gotong-royong membersihan persekitaran sekolah dengan aktiviti rondaan kelas bertugas Mengubah cara pemikiran murid tentang kebersihan melalui pendidikan Meningkatkan rasa tanggungjawab murid terhadap kebersihan Meningkatkan tahap kebersihan sekolah dengan mengadakan jadual tugas untuk murid dan guru Memantau dan menilai keberkesanan program kebersihan pengadilan yang dibuat berpandukan Borang Penilaian Kebersihan Melaksanakan tindakan susulan melalui program penambahbaikan KECERIAAN Menimbulkan kesedaran di kalangan murid-murid, warga sekolah, ibu bapa melalui publisiti yang meluas tentang pentingnya mewujudkan persekitaran yang ceria disekolah.

Melatih murid-murid menyayangi dan menghargai alam sekitar. Menimbulkan sifat ingin tahu di kalangan murid-murid berkaitan nama pokok dalam panggilan biasa dan saintifik serta niali perubatan yang terkandung. Melahirkan murid-murid yang cinta akan sekolah Menceriakan kawasan sekolah dengan membina tapak semaian dan menjalankan kerja-kerja keceriaan Melahirkan rasa cinta akan sekolah disamping menerapkan bertanggungjawab KESIHATAN Memastikan murid peka terhadap isu-isu kesihatan dan menjaga kesihatan masing-masing dengan cara yang betul Menyedarkan murid tentang bahaya penyakit seperti AIDS, Hepatitis B dan penyakit berbahaya yang lain Merancang dan melaksanakan program kesihatan seperti lawatan, ceramah dan pameran Menjalankan aktiviti suntikan Anti-Tetanus kepada murid-murid Tingkatan Tiga Mewujudkan sistem maklumat kesihatan yang lengkap dan terkini. PENGURUSAN Pengurusan bermaksud satu proses mendapatkan penyertaan, kerjasama, dan campurtangan ahli

untuk mencapai objektif-objektif organisasi atau kumpulan, gerak kerjanya termasuk proses merancang, mengelola, memimpin, mengarah dan mengawal. PERLAKSANAAN Jadual Kebersihan Kelas Takwin - Gotong-royong - Jawatankuasa AKTIVITI Amali cara mencuci tangan oleh rakan sekolah Penyampaian maklumat kesihatan mengenai denggi Amali cari dan musnah tempat pembiakan nyamuk Aedes PERANAN SEKOLAH Merancang dan melaksana aktiviti tahunan sekolah mengikut jadual yang telah di tetapkan Mewujukan iklim sekolah yang kondusif Membuat peraturan sekolah berkaitan kebersihan kawasan sekolah Pemantauan Kebersihan Bilik Darjah PERANAN GURU Menggalakkan serta membantu murid mewujudkan tabiat kebersihan yang baik Menggalakkan murid menilai perlakuan sendiri dan bertanggungjawab memperbaikinya. Menggiatkan pengalamanpengalaman hidup dengan pendidikan kesihatan.

Merancang program dan kempen kebersihan yang menyeluruh dan komprehensif. PERANAN MURID

PERKHIDMATAN KESIHATAN SEKOLAH KUMPULAN SASAR Pra sekolah Tahun 1 Tahun 6 dan Tingkatan 3 PAKEJ PERKHIDMATAN Perkhidmatan Kesihatan Sekolah Perkhidmatan Pergigian Sekolah Perkhidmatan Alam Sekitar Sekolah TUJUAN: Mengekalkan tahap kesihatan murid di paras paling optima melalui promosi kesihatan, pencegahan penyakit, rawatan dan rujukan. Mengesan masalah-masalah kesihatan yang boleh

menghalang pencapaian akademik murid di sekolah dan seterusnya membuat rujukan awal bagi membolehkan intervensi awal dan penempatan murid dalam sistem pendidikan khas. Menggalakkan penglibatan masyarakat bagi membentuk sekolah sebagai institusi yang sihat dan selamat bagi membolehkan pembelajaran yang berkesan BUKU REKOD KESIHATAN MURID Buku Rekod Kesihatan Murid (RKM1) adalah dokumen yang mencatatkan semua maklumat kesihatan yang diperolehi semasa alam persekolahan. Mencatatkan proses pertumbuhan dan perkembangan murid semasa alam persekolahan. Buku ini di beri secara percuma oleh Kementerian Pelajaran Malaysia bagi setiap murid sekolah semasa tahun 1 persekolahan. Ibu bapa dikehendaki mengisi maklumat murid di dalam buku tersebut dan mencatitkan kebenaran untuk petugas kesihatan menjalankan pemeriksaan kesihatan dan memberi pelalian kepada anak mereka. Adalah penting untuk IBU BAPA dan PENJAGA memahami kandungan yang

terdapat dalam RKM 1 sebagai Pendidikan kesihatan individu diberi akademik panduan penjagaan kesihatan sebagai khidmat nasihat dan Saringan Mengesan masalah anak mereka sepanjang masa kaunseling semasa sesi pemeriksaan pendengaran pendengaran minima dan persekolahan. kesihatan. Isu-isu yang lazim didapati sederhana yang boleh Buku ini disimpan oleh pihak adalah berkaitan dengan pemakanan, menghalang pencapaian sekolah bagi memudahkan penyakit kulit, kebersihan diri dan lainakademik pengawasan kesihatan murid lain . dan akan diberikan kepada IMUNISASI KESIHATAN SEKOLAH Pemeriksaan Mengesan masalah murid sekiranya mereka hendak JADUAL IMUNISASI MURID-MURID jantung dan paru- penyakit jantung bertukar sekolah atau menaiki SEKOLAH YANG DILAKSANAKAN OLEH paru congenital yang tidak sekolah menengah. KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA dikenal pasti semasa bayi. Seterusnya buku ini perlu di Tahun 1 BCG Diptheri Poli Mumps Kes-kes yang dikenal pasti serah kepada sekolah yang sekirany a dan o , akan dirujuk untuk baru untuk simpanan. a tiada pertussi measle pengesahan. Ibu bapa boleh minta buku ini parut s s dan Pemeriksaan Mengesan kecacatan dari pihak sekolah sekiranya rubella tulang rangka tulang rangka yang tidak di ingin melihat rekod kesihatan Tingkata Tetanu kesan semasa bayi anak mereka. n3 s Pemeriksaan Mengesan jangkitan kutu kebersihan diri kepala, kudis buta, PEMERIKSAAN KESIHATAN DIRI masalah kulit untuk di beri Pemeriksaan kesihatan diri PENDIDIKAN KESIHATAN rawatan. adalah satu pemeriksaan fizikal Pendidikan kesihatan di sekolah yang di jalankan oleh Pegawai Pemeriksaan testis Mengesan masalah seperti terbahagi kepada pendidikan Perubatan, Jururawat 'hydrocele' dan kesihatan secara berkelompok dan Kesihatan dan/atau Penolong 'undescended testis' di individu. Pegawai Perubatan semasa kalangan murid lelaki. Pendidikan kesihatan secara murid berada dalam pra Pengesanan Menerima rujukan kes dari berkelompok adalah pendidikan sekolah, tahun 1, tahun 6 dan masalah guru-guru yang kesihatan yang dijalankan melalui tingkatan 3 pembelajaran melaporkan murid kempen atau kem-kem kesihatan di JADUAL PEMERIKSAAN KESIHATAN mempunyai masalah sekolah. Murid-murid mendapat MURID TAHUN 1 dalam kemahiran pengetahuan melalui pameran, membaca, menulis, Pemeriksaan Sebab di perlukan ceramah dan tunjuk cara oleh anggota mengira dan menaakul. Kesihatan kesihatan. Pendidikan kesihatan Murid-murid ini seterusnya secara berkelompok mengutamakan Pemeriksaan tinggi Menentukan status akan dirujuk ke pakar masalah kesihatan awam yang dan berat pemakanan murid untuk mendapat berkaitan dengan golongan murid Pemeriksaan mata Mengesan masalah rabun, pengesahan masalah dan sekolah contohnya saringan mata malas yang boleh penempatan pembelajaran talasemia, 'tak nak merokok' dan gaya mengganggu pencapaian yang sesuai dengan hidup sihat.

kemampuan murid. MURID TINGKATAN 3 JADUAL PEMERIKSAAN KESIHATAN Pemeriksaan Sebab di perlukan MURID TAHUN 6 Kesihatan Pemeriksaan Sebab di perlukan Pemeriksaan Menentukan status Kesihatan tinggi dan berat pemakanan murid sama ada mempunyai berat Pemeriksaan Menentukan status badan unggul, berisiko tinggi dan berat pemakanan murid sama berat badan atau obes. ada mempunyai berat badan unggul, berisiko Pemeriksaan mata Mengesan masalah rabun berat badan atau obes. yang belum dikenal pasti dan peningkatan rabun di Pemeriksaan mata Mengesan masalah rabun kalangan murid yang yang belum dikenal pasti memakai cermin mata. dan peningkatan rabun di kalangan murid yang Saringan Rabun Sekiranya tidak dilakukan memakai cermin mata. Warna pada tahun 6. Mengesan masalah rabun Saringan Rabun Dijalankan ke atas murid warna 'color defect' yang Warna lelaki oleh sebab berlaku di boleh mempengaruhi kalangan murid lelaki pilihan kerjaya murid. sahaja. Mengesan masalah rabun Saringan Mengenal pasti murid warna 'color defect' yang pendengaran mengalami risiko boleh mempengaruhi kepekakan. pilihan kerjaya murid. Pemeriksaan Mengesan masalah tulang rangka skoliosis di peringkat awal. Kes-kes yang disyaki akan Pemeriksaan Mengesan masalah dirujuk ke hospital untuk tulang rangka skoliosis di peringkat awal. pengesahan dan intervensi Kes-kes yang disyaki akan awal. dirujuk ke hospital untuk Saringan Optional . Tidak dilakukan pengesahan dan intervensi Kesihatan Remaja di semua sekolah. Ibu awal. bapa yang berminat boleh membawa anak untuk Pemeriksaan Mengesan jangkitan kutu mendapatkan saringan ini kebersihan diri kepala, kudis buta, di klinik kesihatan yang masalah kulit untuk di beri berhampiran. rawatan. JADUAL PEMERIKSAAN KESIHATAN MASALAH-MASALAH KESIHATAN MURID

Antara masalah-masalah kesihatan yang di kesan di kalangan murid sekolah adalah: Obesiti Ketajaman penglihatan Rabun warna Tulang rangka yang tidak normal Jangkitan cacing Kudis buta Kurang pendengaran

PENDEKATAN BERSEPADU SEKOLAH SIHAT PENDEKATAN PBSS Enam teras utama telah digariskan

Bagi mewujudkan satu pendekatan Bersepadu di antara warga sekolah. PIBG, sektor awam, sektor swasta, Badan bukan kerajaan serta Masyarakat setempat ke arah Melahirkan sekolah yang sihat POLISI KESIHATAN SEKOLAH 6 teras : Persekitaran Fizikal Sekolah yang sihat dan selamat Persekitaran Sosial Sekolah yang sihat dan selamat Penglibatan Komuniti Kemahiran Kesihatan Diri Perkhidmatan Kesihatan Sekolah Teras-teras ini hendaklah diterjemahkan kepada strategistrategi dan kaedah pelaksanaan yang lebih khusus agar ianya mudah difahami dan dapat dilaksanakan oleh semua warga sekolah Ciri-ciri promosi kesihatan, penerapan nilai-nilai kesihatan secara menyeluruh yang merangkumi aspek fizikal, mental, psiko-sosial dan kerohanian adalah di antara ciriciri yang diberikan penekanan dan penelitian bagi membangun dan membentuk satu model sihat dan amalan gaya hidup sihat PBSS memberi ruang untuk tindakan bersepadu yang mengambil kira:

Kurikulum sekolah Keadaan fizikal dan sosial sekolah Perkhidmatan kesihatan sekolah Peraturan dan garis panduan yang memberi impak kepada kesihatan. Penglibatan semua warga sekolah termasuk pentadbir sekolah, guru, pelajar, pekerja dan masyarakat setem MATLAMAT & FOKUS PBSS Melahirkan warga sekolah dan persekitarannya yang sihat, selamat dan berkualiti ke arah pencapaian wawasan negara. Memberi pengetahuan serta memupuk sikap dan amalan kesihatan yang baik agar setiap warga sekolah lebih bertanggungjawab terhadap penjagaan kesihatan diri, keluarga dan masyarakatmenyediakan perkhidmatan kesihatan sekolah dari aspek: Penilaian taraf kesihatan murid Khidmat rawatan (termasuk rawatan kecemasan), rujukan, bimbingan dan kaunseling Pengawalan dan pencegahan kejadian penyakit Mengenal pasti, merujuk dan membantu dalam penempatan kanakkanak kurang upaya OBJEKTIF PBSS Memastikan agar setiap sekolah dapat:

Menetapkan polisi kesihatan sekolah. Memelihara dan menigkatkan persekitaran sekolah yang bersih, ceria dan selamat. Membina satu persekitaran sosial sekolah yang menggalakkan amalan cara hidup sihat. Meningkat kerjasama dan penglibatan komuniti di dalam program kesihatan sekolah KEPENTINGAN PBSS Ia mempergunakan model kesihatan holistik yang merangkumi aspek fizikal,mental, sosial dan persekitaran. Mempastikan satu persekitaran sekolah yang sihat terbentuk dan membuka peluang kepada kanak-kanak untuk mengamalkan tabiat kesihatan yang baik Ia menggalakkan penglibatan keluarga dalam perkembangan pengetahuan dan kemahiran kesihatan kanak-kanak. Ia juga memberi penekanan kepada pentingnya persekitaran fizikal seperti bangunan, sanitasi, bekalan air dan padang permainan kanakkanak yang mempengaruhi kesihatan kanak-kanak. Ia juga mengenal pasti kepentingan iklim sosial sekolah di dalam membantu suasan pembelajaran yang positif

Ia menghubungkaitkan sekolah dengan perkhidmatan kesihatan daerah dan kawasan bagi menyelesaikan masalah kesihatan tertentu di kalangan nakan-kanak. Ia memberi penekanan kepada penglibatan pelajar secara aktif di dalam kurikulum formal untuk membentuk satu siri pengetahuan dan juga kemahiranberkaitan kesihatan OBJEKTIF UMUM Ia memperkemaskan perseimbangan di antara pendidikan dan kesihatan di dalam meningkatkan keupayaan kesihatan bagi kanak-kanak perempuan dan wanita dalam komuniti. Ia memberikan satu persekitaran kerja yang menggalakkan dan positif kepada warga sekolah. Ia memberi kesempatan kepada sekolah dan masyarakat setempat bagi bekerjasama dalam Inisiatif kesihatan yang membawa faedah kepada pelajar, keluarga dan anggota masyarakat OBJEKTIF KHUSUS Pada akhir program, peserta seharusnya dapat: Mewujudkan warga sekolah yang faham dan melaksanakan aspek-aspek kesihatan fizikal iaitu kebersihan diri (gigi, kuku, rambut

dan Pakaian) dan Makanan yang sihat PERANAN GURU Guru merupakan penggerak utama untuk memastikan kejayaan program ini. Penerangan yang jelas mengenai konsep PBSS hendaklah diberi bagi membolehkan perancangan dan pelaksanaan berkesan aktiviti PBSS Menjadi contoh kepada murid dalam mengamalkan cara hidup sihat. Menggalakkan murid menyertai aktiviti PBSS dengan aktif. Memberi penerangan kepada Ibu bapa dan mesyarakat setempat mengenai PBSS.

PROSTAR PENGENALAN PROSTAR - Program Sihat Tanpa AIDS untuk Remaja. Diperkenalkan oleh KKM dalam usaha menangani masalah HIV/AIDS di kalangan remaja. Idea penubuhan PROSTAR telah dicetuskan pada tahun 1995 hasil perbincangan KKM dengan pelbagai agensi kerajaan dan bukan kerajaan. Pelancaran program ini telah disempurnakan oleh Timbalan Perdana Menteri pada 24 November, 1996 di Dataran Merdeka, KualaLumpur.

KONSEP Oleh Remaja, Melalui Remaja, Untuk Remaja Program ini menggerakkan remaja Malaysia yang berumur 13 ingga 25 tahun sebagai Pembimbing Rakan Sebaya (PRS) ke arah hidup sihat tanpa AIDS Menjalankan pelbagai aktiviti yang melibatkan pendidikan HIV/AIDS kepada remaja KUMP SASARAN Remaja berumur 13 hingga 25 tahun yang terdiri daripada pelajar sekolah menengah, pelajar institusi penggajian tinggi, remaja lepasan sekolah. OBJEKTIF Meningkatkan kesedaran serta pengetahuan remaja akan bahaya jangkitan HIV, cara pencegahan dan pengawalannya. Menyemai sikap positif di kalangan remaja agar prihatin akan masalah HIV yang dikaitkan dengan gejala sosal yang melada remaja masa ini. Menggalakkan remaja mengamalkan cara hidup yang sihat, serta menghindari tingkahlaku berisiko tinggi kepada jangkitan HIV. Membentukkan segolongan PRS bagi mempengaruhi remaja ke arah cara hidup sihat dan menggerakkan remaja agar

turut dalam usaha menentang ancaman AIDS. Melahirkan segolongan PRS yang berperanan sebagai sukarelawan khidmat sosial dalam memberi khidmat sokongan kepada remaja. TUJUAN Memastikan semua Guru Bimbingan dan Kaunseling di sekolah dapat melaksanakan perkhidmatan bimbingan dan kaunselinng STRATEGI Pengukuhan jaringan kerjasama pelbagai agensi. Pendekatan komunikasi secara intensif Promosi Kelab PROSTAR Rangkaian kelab PROSTAR Pengerusan kelab Rumah kelab AKTIVITI Aktiviti-aktiviti pendidikan AIDS seperti ceramah, pameran, kempen kesedaran AIDS dan kem-kem motivasi di sekolah dan kilang. Sesi kaunseling remaja. Latihan PRS PROSTAR Menerbit dan mengedarkan newsletter. Lain-lain aktiviti promosi seperti Laman Web PROSTAR, Kedai PROSTAR (salun, keropok dan cenderahati

PRS

PENGENALAN Pembimbing Rakan Sebaya ialah kelab dimana seorang pelajar dilatih dalam bidang kemahiran asas kaunseling dan komunikasi. Ia berfungsi sebagai seorang pembimbing yang berkesan kepada rakan sebaya, terutama kepada mereka yang memerlukan pertolongan. Program ini telah diperkenalkan di sekolah-sekolah menengah seluruh Malaysia pada tahun 1987. TUJUAN Memastikan semua Guru Bimbingan dan Kaunseling di sekolah dapat melaksanakan perkhidmatan bimbingan dan kaunselinng PRINSIP Bersedia dan rela membantu rakan yang memerlukan bantuan tanpa mengira agama, bangsa, jantina, kedudukan, perlakuan dan fizikal FALSAFAH BANTU DIRI SUPAYA BERUPAYA MEMBANTU ORANG LAIN VISI Sistem pengurusan perkhidmatan Pembimbing Rakan Sebaya yang cemerlang dan berkualiti MISI

Membentuk dan melahirkan Sebagai penghubung kepada insan yang seimbang dari khidmat bimbingan dan aspek jasmani, emosi, rohani, kaunseling seperti membuat intelek dan cemerlang rujukan jika perlu. berdasarkan falsafah dan etika Sebagai Role Model kepada Pembimbing Rakan Sebaya pelajar lain. MATLAMAT Menjadi fasilitator yang bersikap terbuka, yakin dan Membina budaya kasih mesra percaya diri, berasa selesa dan dan saling membantu di berempati kalangan pelajar. ETIKA Membina pelajar yang yakin diri dan menghayati nilai-nilai murni Amanah dan menyimpan berasaskan kepada rahsia. kepercayaan kepada Tuhan. Tahu batasan dan keupayaan Memupuk potensi/bakat diri. kepemimpinan dan menjadi Menerima dan menghormati individu yang peka, rakan dan orang lain bertimbangrasa, rela,taat, Mematuhi peraturan sekolah menolong dan berupaya hidup dan norma masyarakat dan selesa dalam masyarakat agama. majmuk. Sentiasa berusaha Melalui pengaruh positif dan meningkatakan diri dari persepaduan dalam aktiviti lain, pelbagai aspek PRS dapat memainkan peranan Merujuk kes rumit kepada Guru membantu mengurangkan Bimbingan dan Kaunseling. masalah salahlaku di kalangan Melapor kepada pelajar Kaunselor/Guru Bimbingan dan PERANAN Kaunseling tentang kes yang Menjadi rakan yang peka boleh merosakkan diri atau kepada perasaan orang lain orang lain. dan keadaan sekeliling. Sebagai khidmat sokongan, PRS membantu menggerakkan PENILAIAN perkhidmatan bimbingan dan BENTUK PENILAIAN kaunseling di sekolah. Rekod Kesihatan Murid Sebagai salah satu sumber Rekod Rancangan Makanan kepada rakan untuk mendapat tambahan bantuan.

Rekod Rawatan & Pemeriksaan Gigi Laporan Bulanan Laporan Tahunan Pengiktirafan kepada kelas terbersih Kuiz kesihatan TUJUAN PENILAIAN Mengekalkan tahap kesihatan murid Promosi kesihatan Pencegahan penyakit Rawatan @ rujukan Mengesan masalah-masalah kesihatan yang boleh menghalang pencapaian akademik KAEDAH MENINGKATKAN TAHAP KESIHATAN MURID DI SEKOLAH Pemberian Immunasasi Saringan kesihatan Pencegahan penyakit Rawatan Ringan dan rujukan ke klinik atau hospital

RANCANGAN MAKANAN TAMBAHAN PENDAHULUAN Tidak bermaksud untuk menggantikan makanan yang disampaikan kepada seorng murid sekolah oleh Ibu bapa atau penjaganya RMT bermaksud memberi makanan tambahan iaitu 1/4 1/3 daripada jumlah keperluan makanan harian bagi seorng murid harian sekolah rendah sepenuhnya Merupakan satu usaha bersepadu dan selaras dengan

usaha-usaha lain yang berkaitan dengan kesihatan dan pemakanan OBJEKTIF Memberi makanan tambahan yang berzat dan seimbang kepada murid-murid yang berkenaan untuk membantu mereka mengatasi masalah dari segi pertumbuhan badan dan kekurangan tenaga Menyelenggarakan dan mengaplikasikan pendidikan kesihatan dari segi pemakanan dan penjagaan kesihatan secara tidak lansung. Memupuk budaya sopan, berdisiplin menjaga kebersihan diri makanan dan alam sekitar Menggiatkan usaha sekolah dalam penjagaan pemakanan murid PEMILIHAN Murid yang menunjukkan tanda salah pemakanan (dipilih oleh pasukan perkhidmatan ksihatan sekolah/guru dan diselaraskan oleh jawatan kuasa khas di peringkat sekolah) Murid yang daripada keluarga berpendapatan rendah (400 ke bawah) dan keahlianya ramai (6 orang dan ke atas). Rumah jauh dari sekolah PIHAK PENYEDIA Guru sekolah PIBG Pasukan badan sukarela

Pekerja kontrak kantin Pekerja upahan

KESAN KEKURANGAN ZAT Ganggun pertumbuhan fizikal dan mental Kurang tumpuan Kemerosotan Keletihan MENU