KESIHATAN GIGI DI SEKOLAH KONSEP & MATLAMAT Diperkenalkan pada

tahun 1985. Bertujuan utk memastikan murid-murid sekolah mempunyai

kesihatan mulut yang baik apabila mereka tamat zaman persekolahan.
Jururawat pergigian bertanggungjawab memeriksa dan merawat murid-murid
tersebut di bawah penyeliaan dan pengawasan doktor pergigian. 3 cara
bagaimana perkhidmatan ini dilaksanakan: a) Klinik pergigian sekolah b)
Pasukan pergigian bergerak c) Klinik pergigian bergerak 4 jenis gigi : a) Gigi
taring b) Gigi seri c) Gigi garaham kecil d) Gigi garaham a) GIGI TARING Gigi
taring adalah gigi yang memilki satu akar dan memiliki fungsi untuk
mengoyak makanan atau benda lainnya. b) GIGI SERI Gigi seri adalah gigi
yang memiliki satu akar yang berfungsi untuk memotong dan mengerat
makanan atau benda lainnya. c) GIGI GARAHAM KECIL Gigi geraham kecil
adalah gigi yang punya dua akar yang berguna / berfungsi untuk menggilas
dan mengunyah makanan atau benda lainnya. d) GIGI GARAHAM Gigi
geraham adalah gigi yang memiliki tiga akar yang memiliki fungsi untuk
melumat dan mengunyah makanan atau benda-benda lainnya. STRUKTUR
GIGI a) GIGI KANAK-KANAK Bermula sebelum lahir lagi. Seawal-awal 4
bulan, gigi susu, atau gigi yang akan berganti, akan tumbuh. Biasanya, ke
semua 20 batang gigi susu ini akan tumbuh pada umur 3 tahun, sungguhpun
perkembangan dan susunannya berbeza. Gigi kekal mula tumbuh sekitar
umur 6 tahun. Proses ini akan berterusan sehingga lebih kurang umur 21
tahun. PENYAKIT-PENYAKIT MULUT a) ULSER DLM MULUT Sebahagian besar
rakyat Malaysia mengalami ulser aftus berulang. Ulser aftus boleh
dibahagikan kepada tiga iaitu:- Ulser aftus bertulang minor. Ulser aftus
bertulang major Ulser aftus bertulang herpetiform b) BENGKAK-BENGKAK
DLM MULUT Keadaan ini merupakan lesi-lesi (perubahan tuar biasa) yang
berpedunkel (bertangkai) atau sesil (tidak bertangkai). Granuloma piogen
Granuloma set raksaksa periferi Polip fibro-epitelium Hiperplasiadentur c)
KANSER MULUT Penyakit mulut yang meliputi bibir, lantai mulut, bahagian
dalam pipi, lidah dan gusi. Ia mengganggu fungsi seseorang untuk makan,
bercakap, bernafas, menelan dan menanggung kesakitan Lebih 90% kes
kanser mulut melibatkan pada lapisan luar mukosa mulut. D) PUNCA
PENYAKIT Tabiat menyunyah sirih bercampur pinang atau tembakau Tabiat
mengunyah tembakau sahaja Merokok Minum minuman keras Penghidap
HIV dan siflis Mereka yang berumur 40 tahun ke atas Genetik KAEDAH
PENCEGAHAN Berus gigi sekurang-kurangnya dua kali sehari Berus gigi
selepas sarapan dan sebelum tidur Berus gigi menggunakan teknik yang
betul Lakukan sekurang-kurangnya dua ke tiga minit CARA-CARA
MENCEGAH NAFAS BERBAU Berus gigi sekurang- kurangnya dua kali sehari
Gunakan alat khas untuk membersihkan lidah Kunyah dengan gula-gula
getah tanpa gula Gunakan ubat kumur yang bersesuaian dengan keperluan
anda Berhenti merokok dan kurangkan pengambilan minuman beralkohol
Lakukan pemeriksaan kesihatan pergigian setiap enam bulan DEMAM DENGGI
PENGENALAN Disebabkan oleh jangkitan virus Denggi (genus Flavivirus)
yang disebar oleh nyamuk Aedes betina. Tersebar melalui gigitan nyamuk
aedes orang yang berpenyakit virus denggi kepada orang yang sihat. Virus
Denggi akan terpendam di dalam badan pesakit selama 3 - 14 hari (purata 4
hingga 6 hari) sebelum menunjukkan tanda-tanda. Pesakit mungkin akan
mengalami demam mengejut diikuti dengan berbagai-bagai tanda dan gejala

tidak khusus TANDA & GEJALA a) Peringkat permulaan Demam denggi

bermula dengan demam mengejut sakit kepala sakit di belakang bebola
mata sakit sendi dan otot (myalgias dan arthralgias) sakit pinggang yang
teruk Peringkat radang Bintik-bintik merah terang & berkemungkinan
terdapat gastritis Pesakit juga boleh mendapat radang hati, radang otak
(lebih pada kanak-kanak) dan juga dalam kes luarbiasa radang otot jantung
(cardiomyopathy). Demam denggi klassik berlarutan selama enam hingga
tujuh hari dengan demam kembali memuncak pada akhir demam (dikenali
sebagai pola biphasic). Bilangan sel darah pembeku (platelet) akan turun
sehingga hilang demam Kehilangan bendalir plasma darah dari salur darah
ke dalam tisu perantara atau ruang ke tiga (third space loss di antara selaput
paruparu, ruang peritoneum dan sebagainya) Pesakit terdedah kepada
renjatan dan risiko perdarahan. 2 jenis denggi yang paling berat iaitu a)
Demam Hemoragik Denggi (DHF) b) Sindrom Kejutan Denggi (DSS). Kes DHF
juga menunjukkan demam tinggi, fenomena pendarahan, trombositopenia
(thrombocytopenia) dan haemoconcentration. Sebahagian kecil kes
membawa kepada sindrom kejutan denggi (dengue shock syndrome) atau
DDS yang mempunyai kadar kematian yang tinggi. DIAGNOSIS Diagnosis
denggi kebiasaannya dibuat secara klinikal. Gambaran klasik adalah demam
tanpa sumber jangkitan tempatan, bintik-bintik gatal dengan
thrombocytopenia dan kemungkinan leukopenia. Kajian serologi dan PCR
(polymerase chain reaction) digunakan bagi mengesahkan diagnosa denggi
sekiranya diperlukan secara klinikal. RAWATAN Rawatan utama adalah
terapi sokongan. Pesakit digalakkan untuk mengekalkan makan,
terutamanya minum air. Sekiranya pesakit tidak mahu / mampu minum,
tambahan melalui cecair intravena mungkin diperlukan Pemindahan darah
mungkin diperlukan sekiranya bilangan platelet turun dengan banyaknya.
KAWALAN DAN PENCEGAHAN Pengawasan vektor a) Pengawasan vektor
bertujuan untuk mengawasi jumlah dan juga paras kepadatan nyamuk Aedes.
b) Di setiap rumah semua bekas di dalam dan di luar rumah diperiksa sama
ada terdapat air dan jentikjentik atau tidak. Kawalan ketika berlaku wabak
Demam Denggi a) Semburan kabus racun serangga b) Tujuan semburan
untuk membunuh nyamuk Aedes dewasa yang membawa virus denggi. c)
Jenis semburan: i. Apabila berlaku satu kes demam denggi, semburan kabus
dijalankan seluas 200 meter sekeliling rumah pesakit dengan mesin 'Thermal
Fogger'. ii. Apabila berlaku wabak denggi, seluruh lokaliti berkenaan dibuat
semburan kabus dengan menggunakan mesin ' Ultra Low Volume' yang
diletakkan di atas kenderaan. d) Masa semburan i. Semburan dijalankan pada
awal pagi dan petang e) Kekerapan semburan i. Semburan kabus pertama
dilakukan dalam masa 24 jam selepas dikesan. ii. Semburan kedua pada hari
ke 7-10 berikutnya. Langkah yang perlu diambil semasa aktiviti semburan: a)
Semburan kabus 'thermal' i. Semasa proses penyemburan penghuni
hendaklah mengosongkan premis mereka termasuklah binatang peliharaan. ii.
Menutup semua tingkap dan pintu yang menghala keluar kecuali pintu
hadapan. iii. Membuka semua pintu bilik dalam rumah. iv. Menutup atau
menyimpan bahan makanan dalam peti sejuk atau almari. v. Mematikan api
dapur gas dan menutup balang gas atau apaapa bahan yang mudah terbakar.
b) Semburan kabus 'ultra low volume' i. Elakkan diri dari terdedah dan
menyedut kabus semburan. ii. Jaga kebersihan diri dengan mencuci tangan,

membasuh muka dan menukar pakaian jika perlu. iii. Dapatkan rawatan
perubatan jika disyaki mengalami keracunan oleh racun serangga.
Memusnahkan tempat pembiakan nyamuk a) Memusnahkan atau
mengurangkan sebanyak mungkin berbagai-bagai bekas dan tempat vektor
menetap dan berkembang biak. b) Mengurang atau mengelakkan menyimpan
air dalam takungantakungan seperti tong deram, tempayan, kolam simen dan
lainlain. c) Mencampurkan Abate ke dalam semua bekas yang digunakan
untuk menyimpan air. d) Membersihkan rumput, lalang dan semak di tanahtanah lapang akan memusnahkan tempat nyamuk menetap dan berehat.
Undang-undang dan akta a) Akta Pemusnah Serangga Pembawa Penyakit
telah disahkan pada tahun 1975. b) Jika mahkamah mendapati pemilik atau
penghuni bersalah pada kali pertama, denda maksimum RM1000 atau penjara
maksimum 3 bulan atau keduaduanya sekali. Pada kesalahan kedua, denda
maksimum sebanyak RM 2000 atau hukum penjara maksimum 1 tahun atau
keduaduanya sekali. PROGRAM KESIHATAN SEKOLAH RANCANGAN
KESIHATAN SEKOLAH Rancangan Kesihatan Sekolah (RKS) dilancarkan pada
tahun 1968. Merupakan satu rancangan kebangsaan yang bersepadu di
antara Kementerian Pendidikan dan Kementerian Kesihatan. Objektif RKS:
Menilai dan menafsir taraf kesihatan murid Rawatan penyakit/ kecemasan
kepada murid Kerjasama yang erat antara sekolah dan masyarakat
Menggalakkan hidup sihat Mencegah dan mengawal penyakit-penyakit
berjangkit Mengendalikan pendidikan kesihatan dan pemakanan Aktiviti
RKS: Pendidikan Kesihatan Hidup Sihat Di Sekolah Kerjasama Antara
Sekolah dan Masyarakat Untuk Kesihatan Rancangan Makanan Tambahan
(RMT) Kantin Sekolah. PROGRAM BERSEPADAU SEKOLAH SIHAT
Pengenalan Malaysia secara khusus telah mengalami banyak perubahan dari
aspek kesihatan dan tren penyakit. 1996, ( KKM ) dengan kerjasama
Kementerian Pendidikan Malaysia telah melaksanakan projek " Health
Promoting School" ( HPS ) di enam buah negeri iaitu Johor, Kedah, Melaka,
Sarawak, Selangor dan Terengganu. Persidangan " HPS " yang telah diadakan
pada bulan Disember 1996 di antara Kementerian Kesihatan Malaysia dan
Kementerian Pendidikan Malaysia telah mencadangkan supaya RKS sedia ada
diberi nafas baru, dengan mewujudkan Program Bersepadu Sekolah Sihat
( PBSS ) Rasional Terdapat beberapa program kesihatan sekolah sedia ada
yang perlu diselaraskan di bawah satu program bersepadu Hasrat untuk
mewujudkan satu program kesihatan yang mampu melahirkan rasa kekitaan
dan komitmen di kalangan warga sekolah Keperluan untuk mewujudkan satu
program bersepadu yang menghasilkan impak serta dapat dinilai
keberkesanannya Satu usaha untuk meningkatkan kesefahaman dan
kerjasama diwujudkan antara sekolah dan masyarakat dalam menangani isu
kesihatan Matlamat Melahirkan warga sekolah dan persekitaran yang
selamat, sihat dan berkualiti ke arah pencapaian wawasan negara. Misi
Sekolah sebagai institusi yang mempromosikan kesihatan. Visi Generasi
yang berilmu, sihat dan progresif. Objektif Memelihara dan meningkatkan
persekitaran sekolah yang bersih, ceria , selamat dan sihat. Membina satu
persekitaran sosial sekolah yang menggalakkan amalan cara hidup sihat
Meningkatkan kerjasama dan penglibatan komuniti di dalam program
kesihatan sekolah Menilai taraf kesihatan murid Menggalakkan bimbingan
dan kaunseling berdasarkan keperluan dan masalah kesihatan murid

Memberi penjagaan / rawatan kecemasan terhadap penyakitpenyakit di

sekolah Teras utama Polisi Kesihatan Sekolah sebagai sumber
mempromosikan kesihatan Persekitaran Fizikal Sekolah Persekitaran Sosial
Sekolah Penglibatan Komuniti Kemahiran Kesihatan Diri Perkhidmatan
Kesihatan Sekolah Perlaksanaan PBSS hendaklah melibatkan seluruh warga
sekolah dan masyarakat setempat. Dalam pelaksanaan PBSS, pendidikan
kesihatan hendaklah dilaksanakan secara formal atau tidak formal.
Pemantauan dan penilaian Untuk menentukan kejayaan dan kemajuan PBSS
dalam mencapai objektifnya, pemantauan dan penilaian yang berterusan
perlu dijalankan. Antara kaedah yang digunakan : a) Rekod Kesihatan Murid b)
Rekod Rancangan Makanan Tambahan c) Laporan Bulanan d) Laporan
Tahunan e) Pengiktirafan kepada Kelas Terbersih PENGLIBATAN KOMUNITI
Peranan Guru Besar/Guru: Mengambil ukuran berat, tinggi dan membuat
pengesanan awal screening penglihatan murid. Mengenal pasti murid yang
mempunyai masalah kesihatan serta menunjukkan mereka kepada pihak
berkenaan untuk mendapatkan rawatan. Memastikan kebenaran diperolehi
daripada ibu bapa/penjaga sebelum pasukan kesihatan memulakan
pemeriksaan/membuat penilaian. Melengkapkan butir-butir berkenaan dalam
buku rekod kesihatan murid. Menyediakan bilik bagi menjalankan
pemeriksaan penilaian kesihatan. Peranan PIBG: Menyokong rancangan
kesihatan sekolah. Mencari/mengumpul dana bagi menampung perbelanjaan
kos pelaksanaan. Mempunyai ahli jawatankuasa yang sentiasa bersedia dan
berminat untuk menjayakan program-program sekolah. Memberi persetujuan
sebelum pasukan kesihatan memulakan pemeriksaan/membuat penilaian.
Mengawas murid ketika pemeriksaan/penilaian kesihatan dijalankan oleh
pasukan kesihatan. Peranan Pusat Kesihatan: menilai dan mendaftar
ubatubat dan kosmetik sebelum dibenarkan untuk pasaran. perkhidmatan
maklumat ubat dan penerbitan. membuat pemeriksaan mengejut ke atas
mana-mana sekolah. Peranan Balai Polis: Mengumpul, mengkaji,menaksir
dan menyebar maklumat berkaitan masalah-masalah kesihatan.
Melaksanakan programprogram dan seminar. Menyimpan rekod dan statistik.
KEMAHIRAN KESIHATAN DIRI Amalan gaya hidup sihat Kunci untuk sihat
sepanjang hayat a) Pemakanan siha t b) Tidak merokok c) Lakukan aktivit i
fizika l d) Belajar menangan i stres Faedah gaya hidup sihat: a)
Meningkatkan status kesihatan anda b) Mengurangkan risiko anda mendapat
pelbagai penyakit seperti diabetes, serangan jantung, strok (angin ahmar)
dan tekanan darah tinggi. c) Membuat anda kelihatan dan berasa lebih baik d)
Membolehkan anda memiliki stamina dan keupayaan lebih untuk menikmati
kehidupan. Pengjagaan kesihatan diri di rumah Jika demam makan ubat
paracetamol mengikut dos yang disyorkan. Patuhi arahan pada label
ubat.Dapatkan nasihat pusat perubatan tentang ubat yang disarankan,
sukatan yang sesuai, kesan sampingan ubat dan bila pengambilan perlu
dihentikan. Berehat secukupnya. Sekiranya mengalami tandatanda
kecemasan segera dapatkan rawatan doktor. Pastikan pengudaraan yang
baik di rumah (contohnya membuka tingkap di bilik, dapur, tandas dan bilik
mandi). Panduan menilai kesihatan diri di rumah: Secara amnya, demam
selesema boleh sembuh dengan sendiri. Namun begitu, anda perlu
mendapatkan rawatan SEGERA di hospital jika anda mengalami mana-mana
tanda dan gejala berikut : a) Masalah pernafasan : sesak nafas, semput,

warna bibir bertukar menjadi biru/ungu b) Batuk berdarah atau kahak

berdarah c) Sakit dada berterusan d) Cirit-birit atau muntah yang kerap e)
Demam berterusan melebihi 3 hari ataupun demam berulang selepas tiga
hari pulih f)Berkelakuan tidak normal, keliru, kurang responsif kepada
rangsangan atau sawan g) Rasa pening apabila berdiri Pengjagaan mental
Langkah-langkah mudah pengjagaan mental: a) Mengamalkan cara hidup
sihat b) Berpandukan Kenyataan (Be Realistic) i. Mengenali kekuatan dan
kelemahan diri anda. ii. Menyasarkan matlamat yang boleh dicapai. iii. Belajar
menerima apa yang anda tidak boleh ubah. c) Berfikir dengan positif i.
Mengamalkan bercakap positif pada diri sendiri seperti: Saya akan, saya
boleh, saya akan cuba,saya juara, saya disayangi, saya menarik dsb. d) Buat
keputusan secara bijak i. Ketahui fakta-fakta yang berkaitan. ii. Buat
pertimbangan antara kebaikan dan keburukan. iii. Libatkan orang lain yang
terlibat dalam membuat keputusan. PERKHIDMATAN KESIHATAN SEKOLAH
Tujuan: Mewujudkan kesedaran mengenai status kesihatan sendiri dan
menggalakkan amalan mendapatkan penilaian kesihatan di kalangan muridmurid. Mengesan masalah kesihatan seawal yang mungkin serta membuat
rujukan mendapatkan rawatan bagi murid-murid yang berkenaan. Mengawal
penyakit-penyakit berjangkit. Aktiviti: Rawatan penyakit-penyakit (cacing,
kutu dan lain-lain) Rawatan kecemasan Kawalan penyakit yang berjangkit
Penilaian kesihatan/pemeriksaan perubatan: - Ukuran berat badan dan tinggi
- Ujian awal penglihatan - Taraf pertumbuhan - Tabiat, kelakuan Imunisasi
(Tahun I - VI) - B.C.G., Polio - Rubella (pelajar perempuan) Rujukan,
rawatan dan susulan Perkhidmatan RMT PROGRAM SUSU SEKOLAH
PERGIGIAN AMALAN KEBERSIHAN SEKOLAH OBJEKTIF: Membina perlakuan
amalan kebersihan sebagai budaya hidup yang berterusan dalam menjalani
hidup seharian Meningkatkan keperihatinan dan komitmen warga sekolah
terhadap kebersihan, keindahan dan kecerian, serta menghargai kemudahan
yang disediakan Melaksanakan aktiviti amalan kebersihan bagi mencapai
kebersihan maksimum AMALAN: Amalan merupakan satu perbuatan atau
perlakuan yang menjadi kebiasaan dan sentiasa di praktikkan Amalan juga
bermaksud perbuatan yang baik yang menjurus ke arah kebaikan
KEBERSIHAN: Kebersihan adalah keadaan bebas dari kotoran seperti
debu,sampah, dan bau. Kebersihan juga bererti bebas dari virus, bakteria,
patogen, dan bahan kimia berbahaya. MATLAMAT: KEBERSIHAN Menyemai
sifat cinta akan kebersihan sekolah dengan mengadakan gotong-royong
membersihan persekitaran sekolah dengan aktiviti rondaan kelas bertugas
Mengubah cara pemikiran murid tentang kebersihan melalui pendidikan
Meningkatkan rasa tanggungjawab murid terhadap kebersihan Meningkatkan
tahap kebersihan sekolah dengan mengadakan jadual tugas untuk murid dan
guru Memantau dan menilai keberkesanan program kebersihan pengadilan
yang dibuat berpandukan Borang Penilaian Kebersihan Melaksanakan
tindakan susulan melalui program penambahbaikan. KECERIAAN
Menimbulkan kesedaran di kalangan murid-murid, warga sekolah, ibu bapa
melalui publisiti yang meluas tentang pentingnya mewujudkan persekitaran
yang ceria disekolah. Melatih murid-murid menyayangi dan menghargai
alam sekitar. Menimbulkan sifat ingin tahu di kalangan murid-murid
berkaitan nama pokok dalam panggilan biasa dan saintifik serta niali
perubatan yang terkandung. Melahirkan murid-murid yang cinta akan

sekolah Menceriakan kawasan sekolah dengan membina tapak semaian dan

menjalankan kerja-kerja keceriaan Melahirkan rasa cinta akan sekolah
disamping menerapkan bertanggungjawab. KESIHATAN: Memastikan murid
peka terhadap isu-isu kesihatan dan menjaga kesihatan masing-masing
dengan cara yang betul Menyedarkan murid tentang bahaya penyakit
seperti AIDS, Hepatitis B dan penyakit berbahaya yang lain Merancang dan
melaksanakan program kesihatan seperti lawatan, ceramah dan pameran
Menjalankan aktiviti suntikan Anti-Tetanus kepada murid-murid Tingkatan Tiga
Mewujudkan sistem maklumat kesihatan yang lengkap dan terkini.
PENGURUSAN: Pengurusan bermaksud satu proses mendapatkan
penyertaan, kerjasama, dan campurtangan ahli untuk mencapai objektifobjektif organisasi atau kumpulan, gerak kerjanya termasuk proses
merancang, mengelola, memimpin, mengarah dan mengawal.
PERLAKSANAAN: Jadual Kebersihan Kelas Takwin - Gotong-royong Jawatankuasa AKTIVITI: Amali cara mencuci tangan oleh rakan sekolah
Penyampaian maklumat kesihatan mengenai denggi Amali cari dan musnah
tempat pembiakan nyamuk Aedes PERANAN SEKOLAH: Merancang dan
melaksana aktiviti tahunan sekolah mengikut jadual yang telah di tetapkan
Mewujukan iklim sekolah yang kondusif Membuat peraturan sekolah
berkaitan kebersihan kawasan sekolah Pemantauan Kebersihan Bilik Darjah
PERANAN GURU: Menggalakkan serta membantu murid mewujudkan tabiat
kebersihan yang baik Menggalakkan murid menilai perlakuan sendiri dan
bertanggungjawab memperbaikinya. Menggiatkan pengalamanpengalaman
hidup dengan pendidikan kesihatan. Merancang program dan kempen
kebersihan yang menyeluruh dan komprehensif. PAKEJ PERKHIDMATAN:
Perkhidmatan Kesihatan Sekolah Perkhidmatan Pergigian Sekolah
Perkhidmatan Alam Sekitar Sekolah TUJUAN: Mengekalkan tahap kesihatan
murid di paras paling optima melalui promosi kesihatan, pencegahan
penyakit, rawatan dan rujukan. Mengesan masalah-masalah kesihatan yang
boleh menghalang pencapaian akademik murid di sekolah dan seterusnya
membuat rujukan awal bagi membolehkan intervensi awal dan penempatan
murid dalam sistem pendidikan khas. Menggalakkan penglibatan masyarakat
bagi membentuk sekolah sebagai institusi yang sihat dan selamat bagi
membolehkan pembelajaran yang berkesan BUKU REKOD KESIHATAN MURID:
Buku Rekod Kesihatan Murid (RKM1) adalah dokumen yang mencatatkan
semua maklumat kesihatan yang diperolehi semasa alam persekolahan.
Mencatatkan proses pertumbuhan dan perkembangan murid semasa alam
persekolahan. Buku ini di beri secara percuma oleh Kementerian Pelajaran
Malaysia bagi setiap murid sekolah semasa tahun 1 persekolahan. Ibu bapa
dikehendaki mengisi maklumat murid di dalam buku tersebut dan
mencatitkan kebenaran untuk petugas kesihatan menjalankan pemeriksaan
kesihatan dan memberi pelalian kepada anak mereka. Adalah penting untuk
IBU BAPA dan PENJAGA memahami kandungan yang terdapat dalam RKM 1
sebagai panduan penjagaan kesihatan anak mereka sepanjang masa
persekolahan. Buku ini disimpan oleh pihak sekolah bagi memudahkan
pengawasan kesihatan murid dan akan diberikan kepada murid sekiranya
mereka hendak bertukar sekolah atau menaiki sekolah menengah.
Seterusnya buku ini perlu di serah kepada sekolah yang baru untuk simpanan.
Ibu bapa boleh minta buku ini dari pihak sekolah sekiranya ingin melihat

rekod kesihatan anak mereka. PENDIDIKAN KESIHATAN: Pendidikan

kesihatan di sekolah terbahagi kepada pendidikan kesihatan secara
berkelompok dan individu. Pendidikan kesihatan secara berkelompok adalah
pendidikan kesihatan yang dijalankan melalui kempen atau kem-kem
kesihatan di sekolah. Murid-murid mendapat pengetahuan melalui pameran,
ceramah dan tunjuk cara oleh anggota kesihatan. Pendidikan kesihatan secara
berkelompok mengutamakan masalah kesihatan awam yang berkaitan
dengan golongan murid sekolah contohnya saringan talasemia, 'tak nak
merokok' dan gaya hidup sihat. Pendidikan kesihatan individu diberi sebagai
khidmat nasihat dan kaunseling semasa sesi pemeriksaan kesihatan. Isu-isu
yang lazim didapati adalah berkaitan dengan pemakanan, penyakit kulit,
kebersihan diri dan lainlain Antara masalah-masalah kesihatan yang di kesan
di kalangan murid sekolah adalah: Obesiti Ketajaman penglihatan Rabun
warna Tulang rangka yang tidak normal Jangkitan cacing Kudis buta
Kurang pendengaran PENDEKATAN BERSEPADU SEKOLAH SIHAT PENDEKATAN
PBSS: Enam teras utama telah digariskan Bagi mewujudkan satu
pendekatan Bersepadu di antara warga sekolah. PIBG, sektor awam, sector
swasta, Badan bukan kerajaan serta Masyarakat setempat ke arah
Melahirkan sekolah yang sihat POLISI KESIHATAN SEKOLAH 6 teras :
Persekitaran Fizikal Sekolah yang sihat dan selamat Persekitaran Sosial
Sekolah yang sihat dan selamat Penglibatan Komuniti Kemahiran Kesihatan
Diri Perkhidmatan Kesihatan Sekolah Teras-teras ini hendaklah
diterjemahkan kepada strategistrategi dan kaedah pelaksanaan yang lebih
khusus agar ianya mudah difahami dan dapat dilaksanakan oleh semua warga
sekolah Ciri-ciri promosi kesihatan, penerapan nilai-nilai kesihatan secara
menyeluruh yang merangkumi aspek fizikal, mental, psiko-sosial dan
kerohanian adalah di antara ciriciri yang diberikan penekanan dan penelitian
bagi membangun dan membentuk satu model sihat dan amalan gaya hidup
sihat PBSS memberi ruang untuk tindakan bersepadu yang mengambil kira:
Kurikulum sekolah Keadaan fizikal dan sosial sekolah Perkhidmatan
kesihatan sekolah Peraturan dan garis panduan yang memberi impak kepada
kesihatan. Penglibatan semua warga sekolah termasuk pentadbir sekolah,
guru, pelajar, pekerja dan masyarakat setem MATLAMAT & FOKUS PBSS
Melahirkan warga sekolah dan persekitarannya yang sihat, selamat dan
berkualiti ke arah pencapaian wawasan negara. Memberi pengetahuan serta
memupuk sikap dan amalan kesihatan yang baik agar setiap warga sekolah
lebih bertanggungjawab terhadap penjagaan kesihatan diri, keluarga dan
masyarakatmenyediakan perkhidmatan kesihatan sekolah dari aspek:
Penilaian taraf kesihatan murid Khidmat rawatan (termasuk rawatan
kecemasan), rujukan, bimbingan dan kaunseling Pengawalan dan
pencegahan kejadian penyakit Mengenal pasti, merujuk dan membantu dalam
penempatan kanakkanak kurang upaya OBJEKTIF PBSS Memastikan agar
setiap sekolah dapat: Menetapkan polisi kesihatan sekolah. Memelihara dan
menigkatkan persekitaran sekolah yang bersih, ceria dan selamat. Membina
satu persekitaran sosial sekolah yang menggalakkan amalan cara hidup sihat.
Meningkat kerjasama dan penglibatan komuniti di dalam program kesihatan
sekolah KEPENTINGAN PBSS Ia mempergunakan model kesihatan holistik
yang merangkumi aspek fizikal,mental, sosial dan persekitaran.
Mempastikan satu persekitaran sekolah yang sihat terbentuk dan membuka

peluang kepada kanak-kanak untuk mengamalkan tabiat kesihatan yang baik

Ia menggalakkan penglibatan keluarga dalam perkembangan pengetahuan
dan kemahiran kesihatan kanak-kanak. Ia juga memberi penekanan kepada
pentingnya persekitaran fizikal seperti bangunan, sanitasi, bekalan air dan
padang permainan kanakkanak yang mempengaruhi kesihatan kanak-kanak.
Ia juga mengenal pasti kepentingan iklim sosial sekolah di dalam membantu
suasan pembelajaran yang positif Ia menghubungkaitkan sekolah dengan
perkhidmatan kesihatan daerah dan kawasan bagi menyelesaikan masalah
kesihatan tertentu di kalangan kakan-kanak. Ia memberi penekanan kepada
penglibatan pelajar secara aktif di dalam kurikulum formal untuk membentuk
satu siri pengetahuan dan juga kemahiranberkaitan kesihatan OBJEKTIF
UMUM: Ia memperkemaskan perseimbangan di antara pendidikan dan
kesihatan di dalam meningkatkan keupayaan kesihatan bagi kanak-kanak
perempuan dan wanita dalam komuniti. Ia memberikan satu persekitaran
kerja yang menggalakkan dan positif kepada warga sekolah. Ia memberi
kesempatan kepada sekolah dan masyarakat setempat bagi bekerjasama
dalam Inisiatif kesihatan yang membawa faedah kepada pelajar, keluarga
dan anggota masyarakat OBJEKTIF KHUSUS Pada akhir program, peserta
seharusnya dapat: Mewujudkan warga sekolah yang faham dan
melaksanakan aspek-aspek kesihatan fizikal iaitu kebersihan diri (gigi, kuku,
rambut dan Pakaian) dan Makanan yang sihat PERANAN GURU Guru
merupakan penggerak utama untuk memastikan kejayaan program ini.
Penerangan yang jelas mengenai konsep PBSS hendaklah diberi bagi
membolehkan perancangan dan pelaksanaan berkesan aktiviti PBSS Menjadi
contoh kepada murid dalam mengamalkan cara hidup sihat. Menggalakkan
murid menyertai aktiviti PBSS dengan aktif. Memberi penerangan kepada Ibu
bapa dan mesyarakat setempat mengenai PBSS. PROSTAR PENGENALAN
PROSTAR - Program Sihat Tanpa AIDS untuk Remaja. Diperkenalkan oleh
KKM dalam usaha menangani masalah HIV/AIDS di kalangan remaja. Idea
penubuhan PROSTAR telah dicetuskan pada tahun 1995 hasil perbincangan
KKM dengan pelbagai agensi kerajaan dan bukan kerajaan. Pelancaran
program ini telah disempurnakan oleh Timbalan Perdana Menteri pada 24
November, 1996 di Dataran Merdeka, KualaLumpur. KONSEP: Oleh Remaja,
Melalui Remaja, Untuk Remaja Program ini menggerakkan remaja Malaysia
yang berumur 13 ingga 25 tahun sebagai Pembimbing Rakan Sebaya (PRS) ke
arah hidup sihat tanpa AIDS Menjalankan pelbagai aktiviti yang melibatkan
pendidikan HIV/AIDS kepada remaja KUMP SASARAN: Remaja berumur 13
hingga 25 tahun yang terdiri daripada pelajar sekolah menengah, pelajar
institusi penggajian tinggi, remaja lepasan sekolah. OBJEKTIF: Meningkatkan
kesedaran serta pengetahuan remaja akan bahaya jangkitan HIV, cara
pencegahan dan pengawalannya. Menyemai sikap positif di kalangan remaja
agar prihatin akan masalah HIV yang dikaitkan dengan gejala sosal yang
melada remaja masa ini. Menggalakkan remaja mengamalkan cara hidup
yang sihat, serta menghindari tingkahlaku berisiko tinggi kepada jangkitan
HIV. Membentukkan segolongan PRS bagi mempengaruhi remaja ke arah
cara hidup sihat dan menggerakkan remaja agar turut dalam usaha
menentang ancaman AIDS. Melahirkan segolongan PRS yang berperanan
sebagai sukarelawan khidmat sosial dalam memberi khidmat sokongan
kepada remaja. TUJUAN: Memastikan semua Guru Bimbingan dan

Kaunseling di sekolah dapat melaksanakan perkhidmatan bimbingan dan

kaunselinng STRATEGI: Pengukuhan jaringan kerjasama pelbagai agensi.
Pendekatan komunikasi secara intensif Promosi Kelab PROSTAR Rangkaian
kelab PROSTAR Pengerusan kelab Rumah kelab AKTIVITI: Aktiviti-aktiviti
pendidikan AIDS seperti ceramah, pameran, kempen kesedaran AIDS dan
kem-kem motivasi di sekolah dan kilang. Sesi kaunseling remaja. Latihan
PRS PROSTAR Menerbit dan mengedarkan newsletter. Lain-lain aktiviti
promosi seperti Laman Web PROSTAR, Kedai PROSTAR (salun, keropok
dan cenderahati PRS PENGENALAN Pembimbing Rakan Sebaya ialah kelab
dimana seorang pelajar dilatih dalam bidang kemahiran asas kaunseling dan
komunikasi. Ia berfungsi sebagai seorang pembimbing yang berkesan
kepada rakan sebaya, terutama kepada mereka yang memerlukan
pertolongan. Program ini telah diperkenalkan di sekolah sekolah menengah
seluruh Malaysia pada tahun 1987. TUJUAN: Memastikan semua Guru
Bimbingan dan Kaunseling di sekolah dapat melaksanakan perkhidmatan
bimbingan dan kaunselinng PRINSIP: Bersedia dan rela membantu rakan
yang memerlukan bantuan tanpa mengira agama, bangsa, jantina,
kedudukan, perlakuan dan fizikal. FALSAFAH: BANTU DIRI SUPAYA BERUPAYA
MEMBANTU ORANG LAIN VISI: Sistem pengurusan perkhidmatan
Pembimbing Rakan Sebaya yang cemerlang dan berkualiti MISI:
Membentuk dan melahirkan insan yang seimbang dari aspek jasmani, emosi,
rohani, intelek dan cemerlang berdasarkan falsafah dan etika Pembimbing
Rakan Sebaya MATLAMAT: Membina budaya kasih mesra dan saling
membantu di kalangan pelajar. Membina pelajar yang yakin diri dan
menghayati nilai-nilai murni berasaskan kepada kepercayaan kepada Tuhan.
Memupuk potensi/bakat kepemimpinan dan menjadi individu yang peka,
bertimbangrasa, rela,taat, menolong dan berupaya hidup selesa dalam
masyarakat majmuk. Melalui pengaruh positif dan persepaduan dalam
aktiviti lain, PRS dapat memainkan peranan membantu mengurangkan
masalah salahlaku di kalangan pelajar PERANAN: Menjadi rakan yang peka
kepada perasaan orang lain dan keadaan sekeliling. Sebagai khidmat
sokongan, PRS membantu menggerakkan perkhidmatan bimbingan dan
kaunseling di sekolah. Sebagai salah satu sumber kepada rakan untuk
mendapat bantuan. Sebagai penghubung kepada khidmat bimbingan dan
kaunseling seperti membuat rujukan jika perlu. Sebagai Role Model kepada
pelajar lain. Menjadi fasilitator yang bersikap terbuka, yakin dan percaya diri,
berasa selesa dan berempati ETIKA: Amanah dan menyimpan rahsia. Tahu
batasan dan keupayaan diri. Menerima dan menghormati rakan dan orang
lain Mematuhi peraturan sekolah dan norma masyarakat dan agama.
Sentiasa berusaha meningkatakan diri dari pelbagai aspek Merujuk kes rumit
kepada Guru Bimbingan dan Kaunseling. Melapor kepada Kaunselor/Guru
Bimbingan dan Kaunseling tentang kes yang boleh merosakkan diri atau
orang lain. PENILAIAN BENTUK PENILAIAN: Rekod Kesihatan Murid Rekod
Rancangan Makanan Rekod Rawatan & Pemeriksaan Gigi Laporan Bulanan
Laporan Tahunan Pengiktirafan kepada kelas terbersih Kuiz kesihatan
TUJUAN PENILAIAN: Mengekalkan tahap kesihatan murid Promosi kesihatan
Pencegahan penyakit Rawatan @ rujukan Mengesan masalah-masalah
kesihatan yang boleh menghalang pencapaian akademik KAEDAH
MENINGKATKAN TAHAP KESIHATAN MURID DI SEKOLAH: Pemberian

Immunasasi Saringan kesihatan Pencegahan penyakit Rawatan Ringan

dan rujukan ke klinik atau hospital RANCANGAN MAKANAN TAMBAHAN
PENDAHULUAN Tidak bermaksud untuk menggantikan makanan yang
disampaikan kepada seorng murid sekolah oleh Ibu bapa atau penjaganya
RMT bermaksud memberi makanan tambahan iaitu 1/4 1/3 daripada jumlah
keperluan makanan harian bagi seorng murid harian sekolah rendah
sepenuhnya Merupakan satu usaha bersepadu dan selaras dengan usahausaha lain yang berkaitan dengan kesihatan dan pemakanan OBJEKTIF:
Memberi makanan tambahan yang berzat dan seimbang kepada murid-murid
yang berkenaan untuk membantu mereka mengatasi masalah dari segi
pertumbuhan badan dan kekurangan tenaga Menyelenggarakan dan
mengaplikasikan pendidikan kesihatan dari segi pemakanan dan penjagaan
kesihatan secara tidak lansung. Memupuk budaya sopan, berdisiplin
menjaga kebersihan diri makanan dan alam sekitar Menggiatkan usaha
sekolah dalam penjagaan pemakanan murid PEMILIHAN: Murid yang
menunjukkan tanda salah pemakanan (dipilih oleh pasukan perkhidmatan
ksihatan sekolah/guru dan diselaraskan oleh jawatan kuasa khas di peringkat
sekolah) Murid yang daripada keluarga berpendapatan rendah (400 ke
bawah) dan keahlianya ramai (6 orang dan ke atas). Rumah jauh dari
sekolah PIHAK PENYEDIA: Guru sekolah PIBG Pasukan badan sukarela
Pekerja kontrak kantin Pekerja upahan KESAN KEKURANGAN ZAT: Ganggun
pertumbuhan fizikal dan mental Kurang tumpuan Kemerosotan Keletihan
Make Money at : http://bit.ly/copy_win

PROGRAM BERSEPADU SEKOLAH SIHAT(PBSS)

Apakah pendekatan PBSS?
Enam teras utama telah digariskan bagi mewujudkan satu pendekatan
bersepadu di antara warga sekolah, PIBG, sektor awam, sektor swasta, badan
bukan kerajaan serta masyarakat setempat ke arah melahirkan sekolah yang
sihat.
1.
Polisi Kesihatan Sekolah
2.
Persekitaran Fizikal Sekolah yang Sihat dan Selamat
3.
Persekitaran Sosial Sekolah yang sihat dan Selamat
4.
Penglibatan Komuniti
5.
Kemahiran Kesihatan Diri
6.
Perkhidmatan Kesihatan Sekolah
Teras-teras ini hendaklah diterjemahkan kepada strategi-strategi dan kaedah
pelaksanaan yang lebih khusus agar ianya mudah difahami dan dapat
dilaksanakan oleh semua warga sekolah.
PBSS memberi ruang untuk tindakan bersepadu yang mengambil kira:

kurikulum sekolah

keadaan fizikal dan sosial sekolah

perkhidmatan kesihatan sekolah

peraturan dan garis panduan yang memberi impak kepada kesihatan.

Ianya melibatkan semua warga sekolah termasuk pentadbir sekolah, guru,
pelajar, pekerja dan masyarakat setempat.
Matlamat PBSS
Melahirkan warga sekolah dan persekitarannya yang sihat, selamat dan berkualiti
ke arah pencapaian wawasan negara.
Objektif PBSS

Memastikan agar setiap sekolah dapat:

Menetapkan polisi kesihatan sekolah.

Memelihara dan menigkatkan persekitaran sekolah yang bersih, ceria dan

selamat.

Membina satu persekitaran sosial sekolah yang menggalakkan amalan

cara hidup sihat.

Meningkat kerjasama dan penglibatan komuniti di dalam program

kesihatan sekolah.

Memberi pengetahuan serta memupuk sikap dan amalan kesihatan yang

baik agar setiap
warga sekolah lebih bertanggungjawab terhadap penjagaan kesihatan diri,
keluarga dan
masyarakat.

Menyediakan perkhidmatan kesihatan sekolah dari aspek:

- Penilaian taraf kesihatan murid
- Khidmat rawatan (termasuk rawatan kecemasan), rujukan, bimbingan dan
kaunseling

Pengawalan dan pencegahan kejadian penyakiT

Mengenal pasti, merujuk dan membantu dalam penempatan kanak-kanak

kurang upaya
Kebaikan dan Kepentingan PBSS
PBSS ini memberi beberapa kebaikan seperti di bawah:

Ia mempergunakan model kesihatan holistik yang merangkumi aspek

fizikal, mental, sosial dan persekitaran. Ini mempastikan satu persekitaran
sekolah yang sihat terbentuk dan membuka peluang kepada kanak-kanak untuk
mengamalkan tabiat kesihatan yang baik.

Ia menggalakkan penglibatan keluarga dalam perkembangan

pengetahuan dan kemahiran kesihatan kanak-kanak.

Ia juga memberi penekanan kepada pentingnya persekitaran fizikal seperti

bangunan, sanitasi, bekalan air dan padang permainan kanak-kanak yang
mempengaruhi kesihatan kanak-kanak.

Ia juga mengenal pasti kepentingan iklim sosial sekolah di dalam

membantu suasanA pembelajaran yang positif.

Ia menghubungkaitkan sekolah dengan perkhidmatan kesihatan daerah

dan kawasan bagi menyelesaikan masalah kesihatan tertentu di kalangan
nakankanak.

Ia memberi penekanan kepada penglibatan pelajar secara aktif di dalam

kurikulum formal untuk membentuk satu siri pengetahuan dan juga kemahiran
berkaitan kesihatan.
Peranan Guru
Antara peranan guru ialah:

Memahami teras utama PBSS.

Menyokong, melaksana dan memperkukuhkan aktiviti-aktiviti PBSS yang

dirancang oleh Jawatankuasa PBSS peringkat sekolah.

Bertanggungjawab untuk memastikan aktiviti-aktiviti PBSS boleh

dilaksanakan oleh Jawatankuasa PBSS peringkat sekolah.

Menjadi contoh kepada murid dalam mengamalkan cara hidup sihat.

Menggalakkan murid menyertai aktiviti PBSS dengan aktif.

Memberi penerangan kepada Ibu bapa dan mesyarakat setempat

mengenai PBSS