Bukti
• Sehingga
fY ( y ) f X ( w( y )) f X ( y 1)
( y 1) 1 y
pq pq , y 0,1,2,3,...
Transformasi Peubah Acak Diskret
Soal 2
Misalkan X ~ Bin(n,3/4).
Jika Y = 3X, tentukan f.p dari Y
Jawab
n
f X ( x) (3 / 4) x (1/ 4)n x , x 0,1,2,...,n
x
y
fY ( y ) f X ( )
3
n
fY ( y ) (3 / 4) y / 3 (1 / 4) n y / 3 , y 0,3,6,...,3n
y / 3
Transformasi Peubah Acak Diskret
Soal 3
Peubah acak X berdistribusi Poisson dengan
parameter
Jika Y = ½ X – 3, tentukan fungsi peluang dari Y
Jawab
xe
, x 0,1,2,...
f X ( x) x!
0 untuk x yang lain
Transformasi Peubah Acak Diskret
Soal 4
Peubah acak X1 dan X 2 saling bebas
X1 ~ Poiss (1) , X 2 ~ Poiss (2 )
Tentukan fungsi peluang dari Y X1 X 2
Penyelesaian
fY , Z ( y, z ) P(Y y, Z z )
P( X1 X 2 y, X 2 z )
P( X1 y z, X 2 z )
f X1 , X 2 ( y z , z )
Penyelesaian
e (1 2 )1 y z 2 z y = 0,1,2, . . . z= 0,1,2, . . .
fY , Z ( y, z ) z y
( y z )! z!
y e ( 1 2 )1y z 2 z n n x n x
Ingat (a b) a b
fY ( y )
n
x 0 x
z 0 ( y z )! z!
e(1 2 ) y
y! yz z
fY ( y) 1 2
y! z 0( y z )! z!
e(1 2 ) y y yz z
1 2
y! z 0 z
e(1 2 )
fY ( y) (1 2 ) y Jadi Y ~ Poiss (1 2 )
y!
Transformasi Peubah Acak
dari Y adalah
fY ( y ) f X ( w( y )) d ( w( y) y B
dy
Transformasi Peubah Acak
Bukti
• Jika Y=u(X) monoton naik
FY ( y ) P(Y≤ y) = P(u(X) ≤ y)
= P(X ≤ u 1( y) w( y) )
FX ( w( y ))
u(X)
u 1( y) w( y)
x
Transformasi Peubah Acak
= 1 – P(X w(y) )
=1 - FX ( w( y ))
dw( y)
fY ( y ) f X ( w( y)).
dy
y
Y=u(X)
u(X)
u 1( y) w( y)
x
Transformasi Peubah Acak
• Karena fY ( y ) 0
maka dw( y)
fY ( y) f X ( w( y)).
dy
dx
atau fY ( y) f X ( w( y))
dy
Soal 1
Jika X p.a. dengan f.p f X (x ) = 2x untuk 0 < x < 1, dan
Y = 2x, tentukan f.p dari Y
Soal- soal
Soal 2
Jika p.a X mempunyai f.p f(x) = exp(-x) untuk x >0
dan 0 untuk x yang lain, tentukan f.p dari Y =
exp(-x)
Soal 3
Jika p.a X ~ N(µ, 2) dan Y = a + bX
Tentukan f.p dari Y
Penyelesaian
Soal 1
Jika X p.a. dengan f.p f(x) = 2x untuk
0 < x < 1, dan Y = 2X, tentukan f.p dari Y
Jawab
w(y) = X= ½ y dx/dy= ½
f(y) = 2. ½ y . ½ = ½ y , 0 < y < 2
Penyelesaian
Soal 2
Jika p.a X mempunyai f.p f(x) = exp(-x)
untuk x >0 dan 0 untuk x yang lain,
tentukan f.p dari Y = exp(-x)
Jawab
e x untuk x 0
f X ( x)
0 untuk x yang lain
1 untuk 0 y 1
fY ( y)
0 untuk y yang lain
Soal 3
Jika p.a X ~ N(µ, ) dan Y = a + bX
Tentukan f.p dari Y
Penyelesaian
1 ( x )2
1 2 2
f X ( x) e
2
TRANSFORMASI P.A KONTINU BIVARIAT
Misalkan p.a X1, X 2 saling bebas
dengan fungsi peluang f X 1 ( x1 ) dan f X 2 ( x2 )
Misalkan Y1 u ( X1, X 2 ) dan Y2 v( X1, X 2 )
Untuk menentukan fp dari Y1 dan Y2
Dilakukan dengan langkah-langkah sbb
Menentukan 1) fp bersama dari
X1 dan X 2 yaitu f X1, X 2 ( x1, x2 ) f X1 ( x1). f X 2 ( x2 )
2) X1 u 1 ( y1, y2 ) dan X 2 u 1 ( y1, y2 )
3) Transformasi Jacobian
x1 x1
y1 y2
J
x2 x2
y1 y2
e x1 untuk x1 0
f X1 ( x1 )
0 untuk x1 yang lain
2 x2 untuk 0 x2 1
f X 2 ( x2 )
0 untuk x2 yang lain
Tentukan fp dari Y1 = X1 + X2
Penyelesaian
f . p bersama dari X1 dan X 2
f X1, X 2 ( x1, x2 ) 2e x1 x2 x1 0,0 x2 1
Y1 X1 X 2 Y2 X 2 x1 y1 y2 x2 y2
3) Transformasi Jacobian
x1 x1
y1 y2 1 1
J
x2 x2 =1
y1 y2
0 1
Daerah batas untuk Y1 dan Y2
x1>0 , 0< x2 <1 maka y1-y2 > 0 dan 0<y2<1
Y2 y1=y2
Y1
F.p bersama dari Y1 dan Y2
fY1,Y2 ( y1, y2 ) f X1, X 2 ( y1 y2 . y2 ) J
( y1 y2 )
2e y2 .1
f . p m arg inal untuk Y1
y1
( y1 y2 )
fY1 ( y1) 2e y2 dy2 untuk 0 y1 1
0
1
( y1 y 2 )
fY1 ( y1 ) 2e y2 dy2 untuk y1 1
0
2(e y1 y1 1) untuk 0 y1 1
y1
fY1 ( y1 ) 2e untuk y1 1
0 untuk y yang lain
1
Soal
1) X1 dan X 2 p.a dengan f . p bersama
( x1 x2 )
f X1, X 2 ( x1, x2 ) e untuk x1 0, x2 0
Y1
y1=-y2
f . p bersama dari Y1 dan Y2
y1 1 y1
fY1 ,Y2 ( y1, y 2 ) e 1/ 2 e
2
f . p marginal dari Y1 adalah
y1
fY1 ( y1 ) fY1,Y2 ( y1, y2 ) dy2 untuk y1 0
y1
f . p marginal dari Y2 :
fY1 ,Y2 ( y1, y2 ) dy1 untuk y2 0
y
fY2 ( y2 ) 2
f ( y , y ) dy1 untuk y2 0
y Y1 ,Y2 1 2
2
y1
1 y1
fY1 ( y1 ) e dy2 y1e y1 untuk y1 0
y1 2
1 y1 1 y2
e dy1 e untuk y2 0
y 2 2 2
fY2 ( y2 )
1 e y1 dy 1 e y2 untuk y 0
y 2 1
2
1
2