Anda di halaman 1dari 117

1.

Leila Adriana Ningrum (03111950060001)


2. Qurratul Ayun (03111950060002)
3. Intan Safitri (03111950060003)
4. Mochammad Syaiful Arif (03111950060004)
5. Yecky Nuranditasari (03111950060005)
6. Nur Fajar Aprilia Sari (03111950060006)
7. Widia Eka Rhamdani (03111950060007)
8. Annis Nur Sakinah (03111950060008)
9. Ita Kusuma Wardani (03111950060009)
10. Cempaka Wuri Prihandini (031119500600010)
11. Fairuz Sasqia Maulidya (031119500600011)
12. Faizah Maulidya Afifah Lutfi (031119500600012)
13. Aulia Dewi Fatilasari (03111640000042)
MODEL
SEBARAN
PERGERAKAN

MODEL GRAVITY
MODEL SEBARAN
PERGERAKAN
– Kebutuhan untuk bergeraksekolah, bekerja, belanja olahraga,
hiburan dlsbwaktu, tujuan yang samakemacetan,
keterlambatan, polusi suara/ udara.
– Cara mengatasinya? Memahami pola pergerakan : asal tujuan
perjalanan, jumlah/ besarnya, waktu terjadinya.
– MAT (Matriks Asal Tujuan) menggambarkan pola pergerakan
kendaraan, orang dan barang dari zona asal ke zona tujuan di
daerah tertentu selama periode tertentu.
MODEL SEBARAN
PERGERAKAN
MODEL GRAVITY

– Maka Newton menyatakan bahwa gaya tarik atau tolak (Fid) antara 2
kutub massa berbanding lurus dengan massanya mi dan md, dan
2
berbanding terbalik kuadratisd
dengan
id jarak antara kedua massa tersebut,
Persamaannya dapat dinyatakan sebagai berikut :
mi .m d
Fid  G G adalah konstanta gravitasi..............( G.1 )
d id2
Untuk keperluan transportasi model gravity dinyatakan sebagai berikut.

Oi .Od
Tid  K K adalah Konstanta ....................( G.2 )
d id2
MODEL GRAVITY

– Model diatas dikatakan bahwa pergerakan antar zona i dan zona tujuan d berbanding
lurus dengan Oi dan Dd dan berbanding terbalik kuadratis terhadap jarak antara kedua
zone tersebut, jadi dlm bentuk matematisnya model ini sebagai berikut :
Tid = Oi. Dd. f(Cid)....................( G.3 )
– Persamaan dari G.3 tdk bisa digunakan karena setiap salah satu nilai Oi atau Dd menjadi 2
kali, sehingga kedua zona meningkat 4 kali. Utk menjawab persamaan diatas perlu
pembatasan dalam Tid yg bisa memenuhi sbb;
N N
T
d 1
id  Oi T id  Dd ............................................( G.4 )
i 1
MODEL GRAVITY

– Setelah disempurnakan persamaan diatas dapat dipergunakan dalam aplikasi transportasi


dan dinyatakan Bd =1 utk seluruh d dan Ai = 1 untuk seluruh i. Dalam persamaan sbb;
Tid  Ai .Oi .Bd .Dd . f ( C id ) f ( Cid ) adalah fungsi hambatan

dimana 1
Ai  n

( B
d 1
d .Dd . f ( C id )
persamaan( G.5 ) bisa dipenuhi if
digunakan konstanta/faktor penyeimbang
Dan Bd  1 Ai dan Bd.
n

( A .O . f ( C
i 1
i i id )
MODEL GRAVITY
(Fungsi Hambatan)
– Fid dianggap sebagai ukuran aksesbilitas (kemudahan) antara zona i
dengan zona d.
– Hyman (1969) menyarankan tiga jenis fungsi hambatan yang dapat
dipergunakan dalam model GR :

1. Fungsi Pangkat : f ( C id )  C id

2. Fungsi Eksponensial Negatif : f ( C id )  e  Cid


3. Fungsi Tanner :
MODEL GRAVITY

1. Model Tanpa Batasan ( UCGR ).

2. Model Batasan Bangkitan (PCGR ).

3. Model Batasan Tarikan ( ACGR ).

4. Model Batasan Bangkitan Tarikan (PACGR )


MODEL GRAVITY
(Fungsi Hambatan)

Eksponensial Negatif
(Cid) = Xi (Tid) Ln (Tid) = Yi Xi.Yi (Xi)^2
No

Fungsi Eksponential
1 2 3 = ln (2) 4=1x 3 5 = 1^2
1 5 20 2,99573 14,97866 25
2 10 40 3,68888 36,88879 100

Negatif
3 20 50 3,91202 78,24046 400
4 50 60 4,09434 204,71723 2500
5 35 80 4,38203 153,37093 1225
6 25 40 3,68888 92,22199 625
7 5 30 3,40120 17,00599 25
Data matrik biaya
Zona 1 2 3 4 5
8 40 100 4,60517 184,20681 1600
1 5 10 20 50 35 9 45 50 3,91202 176,04104 2025
2 25 5 40 45 25 10 25 80 4,38203 109,55067 625
3 50 35 10 35 40
4 25 40 35 5 50
11 50 60 4,09434 204,71723 2500
5 45 50 25 15 10 12 35 30 3,40120 119,04191 1225
Data Matrik pergerakan 13 10 20 2,99573 29,95732 100
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi
1 20 40 50 60 80 170 500
14 35 90 4,49981 157,49334 1225
2 40 30 100 50 80 220 300 15 40 150 5,01064 200,42541 1600
3 60 30 20 90 150 200 875 16 25 80 4,38203 109,55067 625
4 80 70 60 40 200 250 1350
5 100 80 90 80 50 350 475
17 40 70 4,24850 169,93981 1600
dd 300 250 320 320 560 18 35 60 4,09434 143,30206 1225
Dd 300 750 640 480 1330 19 5 40 3,68888 18,44440 25
B = ( 25 x 3128,69043 ) - ( 730 x 102,5571412 ) 20 50 200 5,29832 264,91587 2500
( 25 x 27250 ) - ( 730 ^ 2 ) 21 45 100 4,60517 207,23266 2025
= 0,022585424
22 50 80 4,38203 219,10133 2500
A = 4,102285647 - ( 0,022585424 ) x 29,2
Sehingga, dengan menggunkan nilai parameter B, dihasilkan nilai parameter ß =0,022585424 23 25 90 4,49981 112,49524 625
24 15 80 4,38203 65,73040 225
fungsi hambatan (Fungsi Eksponensial Negatif)
25 10 50 3,91202 39,12023 100

f ( C id )  e  Cid
Total 730 102,55714 3.128,69043 27250
Rata-rata 29,2 4,10229
MODEL GRAVITY
(Tanpa Batasan / UCGR)
Model ini sedikitnya mempunyai satu batasan, yaitu total
pergerakan yang dihasilkan harus sama dengan total pergerakan
yang diperkirakan dari tahap bangkitan pergerakan.
Model ini bersifat tanpa-batasan dalam arti bahwa tidak
diharuskan menghasilkan total yang sama dengan total
pergerakan dari dan ke zona yang diperkirakan oleh tahap
bangkitan pergerakan. Model tersebut dapat dituliskan sebagai :
Tid = Ai.Oi. Dd. Bd. f(Cid)
Ai = 1 untuk seluruh i dan Bd = 1 untuk seluruh d.
MODEL GRAVITY
(Tanpa Batasan / UCGR)
 Total pergerakan yang dihasilkan harus sama dengan total pergerakan yang
diperkirakan dari tahap bangkitan pergerakan.

 O   D   T
i
i
d
d
i d
id T
 Model ini bersifat tanpa-batasan, artinya model tidak diharuskan menghasilkan
total yang sama dengan total pergerakan dari dan ke setiap zona yang diperkirakan
oleh tahap bangkitan pergerakan.
Oi  
d
Tid , tetapi kalau sama tidak apa-apa.

Dd  i Tid , tetapi kalau sama tidak apa-apa.


MODEL GRAVITY
(Tanpa Batasan / UCGR)
Tid = Oi.Dd.Ai.Bd.f(Cid)
Dimana:
 Tid = Pergerakan dari Zona asal i ke zona tujuan d
 Oi = Jumlah pergerakan yang berasal dari zona asal i
 Dd = Jumlah pergerakan yang menuju ke zona tujuan d
 Ai = 1 untuk semua I
 Bd = 1 untuk semua d
 f(Cid) = Fungsi hambatan/aksesibilitas
MODEL GRAVITY
(Tanpa Batasan / UCGR)
Contoh : Selain itu terdapat juga informasi
Perhitungan Model UCGR mengenai aksesibilitas antar zona yang

Pertimbangkan daerah kajian dengan 5 zona dapat berupa jarak, waktu tempuh dan

yang mana dari tahap peramalan bangkitan biaya perjalanan antar zona seperti

pergerakan diketahui Oi dan Dd. terlihat pada tabel berikut


Data Matrik pergerakan
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Data matrik biaya
1 20 40 50 60 80 170 500 Zona 1 2 3 4 5
2 40 30 100 50 80 220 300 1 5 10 20 50 35
3 60 30 20 90 150 200 875 2 25 5 40 45 25
4 80 70 60 40 200 250 1350 3 50 35 10 35 40
5 100 80 90 80 50 350 475 4 25 40 35 5 50
dd 300 250 320 320 560 5 45 50 25 15 10
Dd 300 750 640 480 1330
MODEL GRAVITY
(Tanpa Batasan / UCGR)
Matriks exp (-ß.Cid) ß= 0,022585 fungsi hambatan (Fungsi Eksponensial Negatif)

Zona 1 2 3 4 5 f ( C id )  e  Cid
Dengan menganggap fungsi hambatan 1 0,893216 0,797834 0,63654 0,323269 0,453623
mengikuti fungsi eksponential negatif dan 2 0,568567 0,893216 0,405183 0,361916 0,568567 Oi
dari hasil perhitungannilai β = 0,225, maka Ei 
3 0,323269 0,453623 0,797834 0,453623 0,405183 oi
didapat matriks exp(-βCid), sepeti berikut :
4 0,568567 0,405183 0,453623 0,893216 0,323269 Dd
Ed 
5 0,361916 0,323269 0,568567 0,712638 0,797834 dd
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ei Ai
1 133982,4 299187,9 203692,7 77584,5 108869,4 823316,9 500 0,000607 1
2 51171,06 200973,5 77795,1 52115,85 81873,69 463929,2 300 0,000647 1
Dengan menggunakan 3 84858,05 297689,8 446787,3 190521,5 170176,8 1190033 875 0,000735 1
4 230269,8 410247,6 391929,9 578803,8 209478,2 1820729 1350 0,000741 1
persamaan (G.5) dan Ai = Bd = 5 51572,98 115164,5 172844,5 162481,5 181906,2 683969,7 475 0,000694 1
1, maka didapatkan hasil seperti dd 551854,2 1323263 1293049 1061507 752304,3 4981978
berikut; Dd 300 750 640 480 1330 3500
Ed 0,000544 0,000567 0,000495 0,000452 0,000703
Bd 1 1 1 1
MODEL GRAVITY
(Tanpa Batasan / UCGR)
Matriks exp (-ß.Cid) ß= 0,022585

Tid = Ai.Oi.Bd.Dd. f(Cid) Agar dpt memenuhi persyaratan


yg dibutuhkan, maka setiap sel
0,000703 Zona 1 2 3 4 5
1 0,893216 0,797834 0,63654 0,323269 0,453623
Tid hrs dpt dimodifikasi kembali X
Tid = 1x500x1x300x0,893216 dg faktor sebesar 3500/4981978
133982,4
2
3
0,568567
0,323269
0,893216
0,453623
0,405183
0,797834
0,361916
0,453623
0,568567
0,405183
= 0,000703 shg didapat metrik
Tid = 133982,4 akhir sbb; 4 0,568567 0,405183 0,453623 0,893216 0,323269
5 0,361916 0,323269 0,568567 0,712638 0,797834
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ei Ai Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ei Ai
1 133982,4 299187,9 203692,7 77584,5 108869,4 823316,9 500 0,000607 1 1 94,12692 210,1891 143,1007 54,50561 76,48426 578,4066 500 0,864444 1
2 51171,06 200973,5 77795,1 52115,85 81873,69 463929,2 300 0,000647 1 2 35,94931 141,1904 54,65356 36,61306 57,5189 325,9252 300 0,920457 1
3 84858,05 297689,8 446787,3 190521,5 170176,8 1190033 875 0,000735 1 3 59,61551 209,1367 313,8824 133,8475 119,5547 836,0367 875 1,046605 1
4 230269,8 410247,6 391929,9 578803,8 209478,2 1820729 1350 0,000741 1 4 161,7719 288,2121 275,3433 406,6283 147,1651 1279,121 1350 1,055412 1
5 51572,98 115164,5 172844,5 162481,5 181906,2 683969,7 475 0,000694 1 5 36,23168 80,90676 121,4288 114,1485 127,795 480,5107 475
dd 551854,2 1323263 1293049 1061507 752304,3 4981978
dd 387,6953 929,635 908,4088 745,7429 528,5179 3500
Dd 300 750 640 480 1330 3500
Ed 0,000544 0,000567 0,000495 0,000452 0,000703 Dd 300 750 640 480 1330 3500
Bd 1 1 1 1 Ed 0,773803 0,806768 0,704529 0,643653 2,516471 1
Bd 1 1 1 1 1

Total pergerakan yang terjadi telah sama dengan total pergerakan yang diperkirakan oleh tahap bangkitan
pergerakan. Akan tetapi, jumlah bangkitan dan tarikan yang dihasilkan dari setiap zona tidak harus sama
dengan hasil yang diharapkan dari tahap bangkitan pergerakan
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan / PCGR)
––  Dalam model ini, total pergerakan global hasil bangkitan pergerakan harus sama

dengan total pergerakan yang dihasilkan dengan pemodelan.


– Begitu juga bangkitan pergerakan setiap zona hasil pemodelan harus sama dengan
bangkitan setiap zona hasil tahapan bangkitan pergerakan.
– Tarikan pergerakan setiap zona hasil pemodelan tidak harus sama dengan dengan
tarikan setiap zona hasil tahap bangkitan pergerakan
– Untuk model ini syarat batasnya adalah Bd = 1 dan persamaan yaitu :
Ai  1


n
atau
( B d .Dd . f ( C id )
d 1
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan / PCGR)
Total pergerakan global hasil bangkitan pergerakan harus sama dengan total
pergerakan yang dihasilkan dengan pemodelan.

 O   D  T
i
i
d
d
i d
id T

Bangkitan pergerakan yang dihasilkan model harus sama dengan hasil bangkitan
pergerakan yang diinginkan, akan tetapi tarikan pergerakan tidak selalu sama.
T id
Oi = d

Dd  i Tid , tetapi kalau sama tidak apa-apa.


MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan / PCGR)
Tid = Oi.Dd.Ai.Bd.f(Cid)
Dimana:
Tid = Pergerakan dari Zona asal i ke zona tujuan d
O i = Jml pergerakan yang berasal dari zona asal i
D d = Jml pergerakan yang menuju ke zona tujuan d
f(Cid) = Fungsi hambatan/aksesibilitas
 Bd = 1 untuk semua
1 d
 (B
d
d Dd f id )
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan / PCGR)
  Masih menggunakan contoh tabel terdahulu maka dihitung Ai Matriks exp (-ß.Cid) ß= 0,022585
Zona 1 2 3 4 5
kemudian hitung dg matriks dibawah ini sbb: 1 0,893216 0,797834 0,63654 0,323269 0,453623
2 0,568567 0,893216 0,405183 0,361916 0,568567
Ai =
3 0,323269 0,453623 0,797834 0,453623 0,405183
Ai = 4 0,568567 0,405183 0,453623 0,893216 0,323269
5 0,361916 0,323269 0,568567 0,712638 0,797834
Ai = 0,000492 dst.

Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
Ai  1
1 267,9647 598,3758 407,3854 155,169 603,318 2032,213 500 0,000492 n
2
3
170,5702
96,98063
669,9118
340,2169
259,317
510,614
173,7195
217,7388
756,1945
538,8931
2029,713
1704,443
300
875
0,000493
0,000587
( B
d 1
d .Dd . f ( C id )
4 170,5702 303,8871 290,3184 428,7436 429,9475 1623,467 1350 0,000616
5 108,5747 242,4516 363,8831 342,0664 1061,12 2118,095 475 0,000472
dd 814,6604 2154,843 1831,518 1317,437 3389,473 T11 = 267,964 dari Dd11(300) * 0,8932
Dd 300 750 640 480 1330 ( matriks exp(-βCid) ) dst
Bd 1 1 1 1 1
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan / PCGR)
Dan selanjutnya dihitung nilai Tid sbb: Tid  Ai .Oi .Bd .Dd . f ( C id )
Tid = 0,000492 * 500 *1 * 300 * 0,8932 ( matriks exp(-βCid) ) dst.
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ei Ai
Tid = 65,929 1 65,92929 147,2227 100,232 38,17735 148,4387 500 500 1 0,000492
2 25,21098 99,01574 38,32813 25,67646 111,7687 300 300 1 0,000493
3 49,78637 174,6551 262,1309 111,7793 276,6484 875 875 1 0,000587
4 141,8383 252,6985 241,4154 356,5234 357,5245 1350 1350 1 0,000616
5 24,34875 54,37172 81,60372 76,71114 237,9647 475 475 1 0,000472
dd 307,1137 727,9638 723,7101 608,8676 1132,345 3500
Dd 300 750 640 480 1330 3500
Ed 0,976837 1,030271 0,884332 0,788349 1,174554 1
Bd 1 1 1 1 1
Total pergerakan yang dihasilkan harus sama dengan total pergerakan yang didapat dari hasil
bangkitan pergerakan. Selain itu, terlihat juga bahwa total pergerakan yang berasal dari setiap
zona asal harus selalu sama dengan total pergerakan (yang dibangkitkan) yang diperkirakan
oleh tahap bangkitan pergerakan
MODEL GRAVITY
(Batasan Tarikan / ACGR)
––  Dalam model ini, total pergerakan global hasil bangkitan pergerakan harus sama
dengan total pergerakan yang dihasilkan dengan pemodelan.
– Begitu juga tarikan pergerakan setiap zona hasil pemodelan harus sama dengan tarikan
setiap zona hasil tahapan bangkitan pergerakan.
– Bangkitan pergerakan setiap zona hasil pemodelan tidak harus sama dengan dengan
bangkitan setiap zona hasil tahap bangkitan pergerakan.
– Untuk model ini syarat batasnya adalah Ad = 1 dan persamaannya yaitu:
Bd  1
n

( A .O atau
i .f (C
i id ) Bd =
i 1
MODEL GRAVITY
(Batasan Tarikan / ACGR)
Total pergerakan global hasil tarikan pergerakan yang diinginkan harus sama
dengan total pergerakan yang dihasilkan dengan pemodelan.
O   D
i
i
d
d   T
i d
id T

Tarikan pergerakan yang dihasilkan model harus sama dengan hasil tarikan
pergerakan yang diinginkan; akan tetapi bangkitan pergerakan tidak selalu
sama.
Dd =  T
i
id

T id
O  d
, tetapi kalau sama tidak apa-apa.
MODEL GRAVITY
(Batasan Tarikan / ACGR)
Tid = Oi.Dd.Ai.Bd.f(Cid)
Dimana:
Tid = Pergerakan dari Zona asal i ke zona tujuan d
Oi = Jml pergerakan yang berasal dari zona asal i
Dd = Jml pergerakan yang menuju ke zona tujuan d
f(Cid) = Fungsi hambatan/aksesibilitas.
Ai = untuk semua
1 i
B =
 ( A O f ) untuk semua d
i
i i id
MODEL GRAVITY
(Batasan Tarikan / ACGR)
– Masih Matriks exp (-ß.Cid) ß= 0,022585
  menggunakan contoh tabel terdahulu maka dihitung Ai Zona 1 2 3 4 5
kemudian hitung dg matriks dibawah ini sbb: 1 0,893216 0,797834 0,63654 0,323269 0,453623
2 0,568567 0,893216 0,405183 0,361916 0,568567
Bd = 3 0,323269 0,453623 0,797834 0,453623 0,405183
4 0,568567 0,405183 0,453623 0,893216 0,323269
Bd = 5 0,361916 0,323269 0,568567 0,712638 0,797834

Bd = 0,000544 dst

Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
Bd  1
1 446,6079 398,9172 318,2699 161,6344 226,8113 1552,241 500 1 n
2
3
170,5702
282,8602
267,9647
396,9197
121,5548
698,1051
108,5747
396,9197
170,5702
354,5349
839,2346
2129,34
300
875
1
1
( A .O . f ( C
i 1
i i id )
4 767,5658 546,9968 612,3904 1205,841 436,4128 3569,207 1350 1
5 171,9099 153,5527 270,0695 338,5032 378,9713 1313,007 475 1
dd 1839,514 1764,351 2020,39 2211,473 1567,301 T11 = 446,6079 dari Oi11(500) * 0,8932
Dd 300 750 640 480,00 1330 ( matriks exp(-βCid) ) dst
Bd 0,000544 0,000567 0,000495 0,000452 0,000638
MODEL GRAVITY
(Batasan Tarikan / ACGR)
Dan selanjutnya dihitung nilai Tid sbb: Tid  Ai .Oi .Bd .Dd . f ( C id )
Tid = 1* 500 * 0,000544 * 300 * 0,8932 ( matriks exp(-βCid) ) dst.
Zona 1 2 3 4 oi Oi Ei Ai
Tid = 72,83574 1
2
72,83574
27,8177
169,5739
113,9079
100,8185
38,505
35,08272
23,56612
192,4704
144,7446
570,7813
348,5414
500
300
0,875992
0,86073
1
1
3 46,13069 168,7248 221,1392 86,15138 300,8558 823,0018 875 1,063181 1
4 125,1797 232,5204 193,9873 261,7277 370,3368 1183,752 1350 1,140442 1
5 28,0362 65,27301 85,55006 73,47207 321,5924 573,9237 475 0,827636 1
dd 300 750 640 480 1330 3500
Dd 300 750 640 480,00 1330 3500
Ed 1 1 1 1 1 1
Bd 0,000544 0,000567 0,000495 0,000452 0,000638

Total pergerakan yang dihasilkan harus sama dengan total pergerakan yang didapat dari hasil
tarikan pergerakan. Selain itu, terlihat juga bahwa total pergerakan yang berasal dari setiap
zona asal harus selalu sama dengan total pergerakan (yang tarikan) yang diperkirakan oleh
tahap tarikan pergerakan
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan dan Tarikan / PACGR)

Dalam model ini, bangkitan dan tarikan pergerakan harus selalu sama
dengan yang dihasilkan oleh tahap bangkitan pergerakan, dengan
syarat batas persamaan sbb;
Ai  1
n  atau Untuk seluruh i
( B
d 1
d .Dd . f ( C id )

Bd  1
n  atau Bd = Untuk seluruh d
i 1
( Ai .Oi . f ( C id )
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan dan Tarikan / PACGR)
– Persamaan diatas dipergunakan secara bergantian, dengan memberi nilai awal Ai atau Bd sembarang, semakin
dekat pemberian nilai awal Ai atau Bd terhadap nilai sesunguhnya maka semakin sedikit iterasi (pengulangan)
yang akan dilakukan.Setiap pengulangan akan menuju ke konvergensi.
– Dengan menggunakan nilai-nilai seperti contoh sebelumnya, dan perhitungan dimulai dengan menggunakan
persamaan di atas dan Nilai awal Ai adalah Ai = 1 maka didapatkan :
Iterasi 0 Maka, Iterasi 1 menjabarkan
Ai1 = 1 Bd  1
n
Ai2 = 1
( A .O . f ( C
i 1
i i id )
Ai3 = 1
Ai4 =1
Ai5 =1
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan dan Tarikan / PACGR)
Matriks exp (-ß.Cid) ß= 0,022585
Zona 1 2 3 4 5
1 0,893216 0,797834 0,63654 0,323269 0,453623
2 0,568567 0,893216 0,405183 0,361916 0,568567
3 0,323269 0,453623 0,797834 0,453623 0,405183
4 0,568567 0,405183 0,453623 0,893216 0,323269
5 0,361916 0,323269 0,568567 0,712638 0,797834

Matriks Bd = Ai.Oi.f(Cid) Iterasi 0 Tid = Ai.Oi. (F(Cid)


Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 446,607877 398,9171915 318,2698514 161,6343819 226,8112667 1552,241 500 1 Tid = 1 x 500 x 0,893216
2 170,5701872 267,9647262 121,554838 108,5746962 170,5701872 839,2346 300 1 Tid = 446,607
3 282,8601684 396,9197168 698,1050852 396,9197168 354,5349441 2129,34 875 1
4 767,5658423 546,9967709 612,3904202 1205,841268 436,4128313 3569,207 1350 1  Bd =
5 171,9099357 153,5526628 270,069463 338,503164 378,971332 1313,007 475 1
dd 1839,514011 1764,351068 2020,389658 2211,473227 1567,300561 Bd =
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 0,0005436 0,000566781 0,000494954 0,000452187 0,00063804 Bd = 0,0005436
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan dan Tarikan / PACGR)
Matriks Ai = Bd.Dd.f(Cid) Iterasi 1
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai Tid = Bd.Dd. (F(Cid)
1 0,145671479 0,339147802 0,20163705 0,070165447 0,384940824 1,141563 500 0,875992 Tid = 0,0005436 x 300 x 0,893216
2 0,09272568 0,379693037 0,128349988 0,07855375 0,482482119 1,161805 300 0,86073
3 0,052720789 0,192828347 0,252730459 0,098458717 0,343835208 0,940574 875 1,063181 Tid = 0,14567
4 0,09272568 0,172237317 0,143694272 0,193872373 0,274323551 0,876853 1350 1,140442
5 0,0590236 0,1374169 0,1801054 0,1546780 0,6770365 1,20826 475 0,827636
 Ai =
dd 0,442867204 1,221323358 0,906517158 0,595728331 2,162618231
Dd 300 750 640 480,00 1330 Ai =
Bd 2,258013219 0,81878398 1,103123081 1,678617498 0,462402465
Ai = 0,875992
Matriks Bd = Ai.Oi.f(Cid) Iterasi 1 Tid = Ai.Oi. (F(Cid)
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 391,2250422 349,4483711 278,8019255 141,5904671 198,6849135 1359,751 500 0,000735 Tid = 0,87599 x 500 x 0,893216
2 146,8148698 230,6452671 104,6258904 93,45349359 146,8148698 575,5395 300 0,001738
Tid = 391,225
3 300,7315883 421,9975457 742,2121405 421,9975457 376,934856 1886,939 875 0,00053
4 875,3641406 623,8179605 698,3956091 1375,191739 497,7034177 3572,769 1350 0,00028  Bd =
5 142,2788803 127,0857373 223,5192552 280,1574612 313,6503806 773,0413 475 0,001294
dd 1856,414521 1752,994882 2047,554821 2312,390706 1533,788438 Bd =
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 0,0005387 0,0005705 0,0004884 0,0004325 0,0006520 Bd = 0,0005387
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan dan Tarikan / PACGR)
Matriks Ai = Bd.Dd.f(Cid) Iterasi 2
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 0,144345308 0,341344857 0,198961906 0,067103282 0,393351491 1,145107 500 0,873281
2 0,09188152 0,38215275 0,126647153 0,075125503 0,493023991 1,168831 300 0,855556
3 0,052240827 0,194077521 0,249377453 0,094161776 0,351347749 0,941205 875 1,062467
4 0,09188152 0,173353099 0,141787863 0,185411384 0,280317315 0,872751 1350 1,145802
5 0,0584862 0,1383071 0,1777159 0,1479276 0,6918293 1,214266 475 0,823543
dd 0,438835409 1,229235289 0,894490282 0,569729523 2,209869812
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 2,278758685 0,813513905 1,11795513 1,755218854 0,452515345

Matriks Bd = Ai.Oi.f(Cid) Iterasi 2


Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 390,0141536 348,3667862 277,939 141,1522275 198,0699598 1355,542 500 0,000738
2 145,9323028 229,2587598 103,9969395 92,89170468 145,9323028 572,0797 300 0,001748
3 300,5297154 421,7142703 741,7139138 421,7142703 376,6818299 1885,672 875 0,00053
4 879,4784356 626,7499644 701,6781351 1381,655271 500,0426712 3589,562 1350 0,000279
5 141,5751809 126,4571819 222,4137477 278,7718259 312,0990921 769,2179 475 0,0013
dd 1857,529788 1752,546963 2047,741736 2316,185299 1532,825856
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 0,0005383 0,0005706 0,0004883 0,0004317 0,0006524
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan dan Tarikan / PACGR)
Matriks Ai = Bd.Dd.f(Cid) Iterasi 3
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 0,144258643 0,341432099 0,198943745 0,066993348 0,393598508 1,145226 500 0,87319
2 0,091826354 0,382250422 0,126635592 0,075002425 0,493333599 1,169048 300 0,855397
3 0,052209461 0,194127123 0,24935469 0,094007511 0,351568388 0,941267 875 1,062398
4 0,091826354 0,173397405 0,14177492 0,185107626 0,280493348 0,8726 1350 1,146001
5 0,0584511 0,1383424 0,1776997 0,1476852 0,6922637 1,214442 475 0,823423
dd 0,438571931 1,229549459 0,894408635 0,568796138 2,211257563
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 2,280127682 0,813306038 1,118057185 1,758099137 0,452231353

Matriks Bd = Ai.Oi.f(Cid) Iterasi 3


Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 389,9734583 348,3304366 277,909999 141,1374993 198,0492925 1355,401 500 0,000738
2 145,9051553 229,2161112 103,9775931 92,87442421 145,9051553 571,9733 300 0,001748
3 300,5099683 421,6865605 741,6651775 421,6865605 376,6570791 1885,548 875 0,00053
4 879,6311575 626,8587999 701,7999819 1381,895196 500,1295039 3590,185 1350 0,000279
5 141,5546498 126,4388433 222,3814936 278,7313988 312,053832 769,1064 475 0,0013
dd 1857,574389 1752,530752 2047,734245 2316,325079 1532,794863
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 0,0005383 0,0005706 0,0004883 0,0004317 0,0006524
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan dan Tarikan / PACGR)
Matriks Ai = Bd.Dd.f(Cid) Iterasi 4
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 0,144255179 0,341435257 0,198944473 0,066989305 0,393606466 1,145231 500 0,873187
2 0,091824149 0,382253958 0,126636056 0,074997899 0,493343574 1,169056 300 0,855391
3 0,052208208 0,194128919 0,249355602 0,094001839 0,351575497 0,94127 875 1,062394
4 0,091824149 0,173399009 0,141775439 0,185096455 0,280499019 0,872594 1350 1,146008
5 0,0584497 0,1383437 0,1777003 0,1476763 0,6922777 1,214448 475 0,82342
dd 0,438561401 1,229560833 0,894411906 0,568761814 2,211302275
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 2,28018243 0,813298515 1,118053095 1,758205237 0,452222209

Matriks Bd = Ai.Oi.f(Cid) Iterasi 4


Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 389,971981 348,3291171 277,9089462 141,1369646 198,0485423 1355,396 500 0,000738
2 145,9042513 229,214691 103,9769488 92,87384875 145,9042513 571,9697 300 0,001748
3 300,5090456 421,6852657 741,6629003 421,6852657 376,6559226 1885,542 875 0,00053
4 879,6367836 626,8628093 701,8044705 1381,904035 500,1327027 3590,208 1350 0,000279
5 141,5539957 126,438259 222,380466 278,7301108 312,05239 769,1028 475 0,0013
dd 1857,576057 1752,530142 2047,733732 2316,330225 1532,793809
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 0,0005383 0,0005706 0,0004883 0,0004317 0,0006524
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan dan Tarikan / PACGR)
Matriks Ai = Bd.Dd.f(Cid) Iterasi 5
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 0,14425505 0,341435376 0,198944523 0,066989156 0,393606737 1,145231 500 0,873186
2 0,091824066 0,38225409 0,126636087 0,074997732 0,493343914 1,169056 300 0,855391
3 0,052208161 0,194128986 0,249355664 0,09400163 0,351575738 0,94127 875 1,062394
4 0,091824066 0,173399069 0,141775474 0,185096044 0,280499212 0,872594 1350 1,146009
5 0,0584497 0,1383437 0,1777004 0,1476760 0,6922782 1,214448 475 0,823419
dd 0,438561007 1,229561261 0,894412131 0,568760551 2,211303795
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 2,280184477 0,813298233 1,118052815 1,758209143 0,452221898

Matriks Bd = Ai.Oi.f(Cid) Iterasi 5


Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 389,9719263 348,3290681 277,9089072 141,1369448 198,0485145 1355,395 500 0,000738
2 145,9042195 229,214641 103,9769262 92,87382851 145,9042195 571,9696 300 0,001748
3 300,5090086 421,6852138 741,6628089 421,6852138 376,6558761 1885,542 875 0,00053
4 879,6369902 626,8629565 701,8046354 1381,904359 500,1328202 3590,209 1350 0,000279
5 141,5539738 126,4382394 222,3804316 278,7300676 312,0523417 769,1027 475 0,0013
dd 1857,576118 1752,530119 2047,733709 2316,330414 1532,793772
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 0,0005383 0,0005706 0,0004883 0,0004317 0,0006524
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan dan Tarikan / PACGR)
Matriks Ai = Bd.Dd.f(Cid) Iterasi 6
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 0,144255045 0,34143538 0,198944525 0,06698915 0,393606746 1,145231 500 0,873186
2 0,091824063 0,382254096 0,126636089 0,074997726 0,493343926 1,169056 300 0,855391
3 0,052208159 0,194128989 0,249355667 0,094001622 0,351575747 0,94127 875 1,062394
4 0,091824063 0,173399071 0,141775476 0,185096029 0,280499219 0,872594 1350 1,146009
5 0,0584497 0,1383437 0,1777004 0,1476760 0,6922782 1,214448 475 0,823419
dd 0,438560992 1,229561277 0,894412141 0,568760504 2,211303848
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 2,280184552 0,813298222 1,118052802 1,758209286 0,452221887

Matriks Bd = Ai.Oi.f(Cid) Iterasi 6


Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 389,9719242 348,3290663 277,9089057 141,1369441 198,0485134 1355,395 500 0,000738
2 145,9042183 229,2146392 103,9769254 92,87382778 145,9042183 571,9696 300 0,001748
3 300,5090071 421,6852118 741,6628054 421,6852118 376,6558744 1885,542 875 0,00053
4 879,6369977 626,8629619 701,8046414 1381,904371 500,1328245 3590,209 1350 0,000279
5 141,5539731 126,4382388 222,3804304 278,7300661 312,05234 769,1027 475 0,0013
dd 1857,57612 1752,530118 2047,733708 2316,330421 1532,793771
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 0,0005383 0,0005706 0,0004883 0,0004317 0,0006524
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan dan Tarikan / PACGR)
Pada Iterasi ke 5 dan ke 6 memiliki nilai Ai dan Bd yang sama maka digunakanlah nilai Ai dan Bd tersebut
Tid = Ai.Oi.Bd.Dd. f(Cid)
Tid = 0,873x500x0,0005383x300x0,893216 oi = 62,980+149,069+86,587+29,247+171,846 Ei
  =
Tid = 62,98077 oi = 500

Matriks akhir model PCGR


Zona 1 2 3 4 oi Oi Ei Ai
1 62,98077154 149,0683652 86,85782675 29,24700748 171,8460291 500 500 1,00000 0,873186
2 23,56364567 98,09302428 32,49701461 19,24571595 126,6005996 300 300 1,00000 0,855391
3 48,53244029 180,4613259 231,7997665 87,38343193 326,8230355 875 875 1,00000 1,062394
4 142,0620649 268,2676986 219,3424705 286,3641958 433,9635699 1350 1350 1,00000 1,146009
5 22,8610776 54,1095860 69,5029216 57,7596489 270,7667660 475 475 1,00000 0,823419
dd 300 750 640 480 1330 3500
Dd 300 750 640 480,00 1330 3500
Ed 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1
Bd 0,0005383 0,0005706 0,0004883 0,0004317 0,0006524
MODEL GRAVITY
(Fungsi Hambatan)

Pangkat
Fungsi Pangkat
( Cid ) Loge ( Cid ) = Xi ( Tid ) Loge (Tid) = Yi XiYi (Xi)^2
No
(1) (2) = Loge (1) (3) (4)=Loge(3) (5) = (2)*(4) (6) = (2)^2
1 5 1,6094 20 2,9957 4,8214 2,5903
Data matrik biaya 2 10 2,3026 40 3,6889 8,4940 5,3019
Zona 1 2 3 4 5 3 20 2,9957 50 3,9120 11,7194 8,9744
1 5 10 20 50 35
4 50 3,9120 60 4,0943 16,0172 15,3039
2 25 5 40 45 25
3 50 35 10 35 40 5 35 3,5553 80 4,3820 15,5796 12,6405
4 25 40 35 5 50 6 25 3,2189 40 3,6889 11,8740 10,3612
5 45 50 25 15 10 7 5 1,6094 30 3,4012 5,4740 2,5903
Data Matrik pergerakan
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi 8 40 3,6889 100 4,6052 16,9879 13,6078
1 20 40 50 60 80 170 500 9 45 3,8067 50 3,9120 14,8918 14,4907
2 40 30 100 50 80 220 300 10 25 3,2189 80 4,3820 14,1052 10,3612
3 60 30 20 90 150 200 875
11 50 3,9120 60 4,0943 16,0172 15,3039
4 80 70 60 40 200 250 1350
5 100 80 90 80 50 350 475 12 35 3,5553 30 3,4012 12,0924 12,6405
dd 300 250 320 320 560 13 10 2,3026 20 2,9957 6,8979 5,3019
Dd 300 750 640 480 1330 14 35 3,5553 90 4,4998 15,9984 12,6405
B = N x Σ (XiYi) - Σ (Xi) x Σ (Yi) 15 40 3,6889 150 5,0106 18,4836 13,6078
N x Σ Xi2 - 2
(Σ Xi ) 16 25 3,2189 80 4,3820 14,1052 10,3612
B = 25 x 330,4842 - 78,8648 x 102,5571 17 40 3,6889 70 4,2485 15,6722 13,6078
25 x 263,0117 - 78,8648 ^ 2 18 35 3,5553 60 4,0943 14,5568 12,6405
= 0,48914 19 5 1,6094 40 3,6889 5,9370 2,5903
A = Ȳ - BX̄ 20 50 3,9120 200 5,2983 20,7271 15,3039
A = 4,1023 - ( 0,48914 x 3,1546 ) 21 45 3,8067 100 4,6052 17,5303 14,4907
= 2,5592 22 50 3,9120 80 4,3820 17,1426 15,3039
23 25 3,2189 90 4,4998 14,4843 10,3612
Sehingga nilai kalibrasi yang digunakan adalah
0,4891
24 15 2,7081 80 4,3820 11,8667 7,3335
Fungsi Pangkat 25 10 2,3026 50 3,9120 9,0078 5,3019
Total 78,8648 102,5571 330,4842 263,0117

f ( C id )  C id Rata-rata 3,1546 4,1023


MODEL GRAVITY
(Tanpa Batasan / UCGR)
Contoh : Selain itu terdapat juga informasi
Perhitungan Model UCGR mengenai aksesibilitas antar zona yang

Pertimbangkan daerah kajian dengan 5 zona dapat berupa jarak, waktu tempuh dan

yang mana dari tahap peramalan bangkitan biaya perjalanan antar zona seperti

pergerakan diketahui Oi dan Dd. terlihat pada tabel berikut


Data Matrik pergerakan
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Data matrik biaya
1 20 40 50 60 80 170 500 Zona 1 2 3 4 5
2 40 30 100 50 80 220 300 1 5 10 20 50 35
3 60 30 20 90 150 200 875 2 25 5 40 45 25
4 80 70 60 40 200 250 1350 3 50 35 10 35 40
5 100 80 90 80 50 350 475 4 25 40 35 5 50
dd 300 250 320 320 560 5 45 50 25 15 10
Dd 300 750 640 480 1330
MODEL GRAVITY
(Tanpa Batasan / UCGR)
Matriks pangkat ( Cid -α ) α= 0,489142
Zona 1 2 3 4 5
Dengan
  menganggap fungsi hambatan 1 0,455098 0,324234 0,231 0,147558 0,175684
mengikuti fungsi eksponential negatif dan Oi
2 0,207114 0,455098 0,164576 0,155362 0,207114 Ei 
dari hasil perhitungannilai ᾳ = 0,4891, maka 3 0,147558 0,175684 0,324234 0,175684 0,164576 oi
didapat matriks , sepeti berikut :
4 0,207114 0,164576 0,175684 0,455098 0,147558 Dd
Ed 
5 0,155362 0,147558 0,207114 0,265904 0,324234 dd
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ei Ai
1 68264,67 121587,7 73920,04 35413,96 42164,16 341350,5 500 0,001465 1
2 18640,26 102397 31598,55 22372,14 29824,42 204832,4 300 0,001465 1
3 38734,01 115292,6 181571 73787,28 69121,83 478506,7 875 0,001829 1
Dengan menggunakan 4 83881,17 166633 151791 294903,4 95617,68 792826,2 1350 0,001703 1
persamaan (G.5) dan Ai = Bd = 5 22139,1 52567,59 62962,66 60626,12 73925,34 272220,8 475 0,001745 1
1, maka didapatkan hasil seperti dd 231659,2 558477,9 501843,2 487102,9 310653,4 2089737
Dd 300 750 640 480 1330 3500
berikut;
Ed 0,001295 0,001343 0,001275 0,000985 0,001675
Bd 1 1 1 1
MODEL GRAVITY
(Tanpa Batasan / UCGR)
Matriks pangkat ( Cid -α ) α= 0,489142
Tid = Ai.Oi.Bd.Dd. f(Cid) Agar dpt memenuhi persyaratan
yg dibutuhkan, maka setiap sel
0,001675 Zona 1 2 3 4 5
Tid hrs dpt dimodifikasi kembali X 1 0,455098 0,324234 0,231 0,147558 0,175684
Tid = 1x500x1x300x0,455098 dg faktor sebesar 3500/2089737
68264,67
2 0,207114 0,455098 0,164576 0,155362 0,207114
= 0,001675 shg didapat metrik 3 0,147558 0,175684 0,324234 0,175684 0,164576
Tid = 68264,67 akhir sbb; 4 0,207114 0,164576 0,175684 0,455098 0,147558
5 0,155362 0,147558 0,207114 0,265904 0,324234
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ei Ai Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ei Ai
1 68264,67 121587,7 73920,04 35413,96 42164,16 341350,5 500 0,001465 1 1 114,3332 203,6415 123,8051 59,31314 70,61873 571,7117 500 0,874567 1
2 18640,26 102397 31598,55 22372,14 29824,42 204832,4 300 0,001465 1 2 31,21968 171,4998 52,9229 37,47003 49,95149 343,064 300 0,874473 1
3 38734,01 115292,6 181571 73787,28 69121,83 478506,7 875 0,001829 1 3 64,87375 193,0981 304,1046 123,5828 115,7688 801,4281 875 1,091801 1
4 83881,17 166633 151791 294903,4 95617,68 792826,2 1350 0,001703 1 4 140,4886 279,0856 254,2274 493,9196 160,1455 1327,867 1350 1,016668 1
5 22139,1 52567,59 62962,66 60626,12 73925,34 272220,8 475 0,001745 1 5 37,07972 88,04295 105,4531 101,5398 123,814 455,9296 475 1,041827 1
dd 231659,2 558477,9 501843,2 487102,9 310653,4 2089737 dd 387,995 935,368 840,5132 815,8253 520,2986 3500
Dd 300 750 640 480 1330 3500 Dd 300 750 640 480 1330 3500
Ed 0,001295 0,001343 0,001275 0,000985 0,001675 Ed 0,773206 0,801823 0,76144 0,588361 2,556225 1
Bd 1 1 1 1 Bd 1 1 1 1 1

Total pergerakan yang terjadi telah sama dengan total pergerakan yang diperkirakan oleh tahap bangkitan
pergerakan. Akan tetapi, jumlah bangkitan dan tarikan yang dihasilkan dari setiap zona tidak harus sama
dengan hasil yang diharapkan dari tahap bangkitan pergerakan
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan / PCGR)
  Matriks pangkat ( Cid -α ) α= 0,489142
Masih menggunakan contoh tabel terdahulu maka dihitung Ai
Zona 1 2 3 4 5
kemudian hitung dg matriks dibawah ini sbb: 1 0,455098 0,324234 0,231 0,147558 0,175684
2 0,207114 0,455098 0,164576 0,155362 0,207114
Ai = 3 0,147558 0,175684 0,324234 0,175684 0,164576
4 0,207114 0,164576 0,175684 0,455098 0,147558
Ai = 5 0,155362 0,147558 0,207114 0,265904 0,324234

Ai = 0,001202dst.

Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai 1
1 136,5293 243,1754 147,8401 70,82791 233,6597 832,0325 500 0,001202 Ai  n
2 62,1342 341,3234 105,3285 74,57381 275,4616 858,8215 300 0,001164 ( B
d 1
d .Dd . f ( C id )
3 44,26745 131,763 207,5097 84,32832 218,8858 686,7543 875 0,001456
4 62,1342 123,4318 112,4378 218,4469 196,2523 712,7031 1350 0,001403
5 46,60863 110,6686 132,553 127,6339 431,2311 848,6953 475 0,001178
dd 351,6738 950,3622 705,669 575,8109 1355,491   11 = 136,5293 dari Dd11(300) * 0,455098
T
Dd 300 750 640 480 1330 matriks dst
Bd 1 1 1 1 1
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan / PCGR)
–Dan
  selanjutnya dihitung nilai Tid sbb: Tid  Ai .Oi .Bd .Dd . f ( C id )
Tid = 0,001202* 500 *1 * 300 * 0,455098 ( matriks ) dst.
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ei Ai
Tid = 82,045 1 82,04568 146,1334 88,84273 42,56319 140,415 500 500 1 0,001202
2 21,70446 119,2297 36,79292 26,04982 96,22313 300 300 1 0,001164
3 56,40156 167,8805 264,3901 107,4435 278,8844 875 875 1 0,001456
4 117,6944 233,8042 212,9793 413,7815 371,7406 1350 1350 1 0,001403
5 26,08604 61,9393 74,18759 71,43449 241,3526 475 475 1 0,001178
dd 303,9322 728,987 677,1926 661,2725 1128,616 3500
Dd 300 750 640 480 1330 3500
Ed 0,987062 1,028825 0,945078 0,725873 1,178435 1
Bd 1 1 1 1 1
Total pergerakan yang dihasilkan harus sama dengan total pergerakan yang didapat dari hasil
bangkitan pergerakan. Selain itu, terlihat juga bahwa total pergerakan yang berasal dari setiap
zona asal harus selalu sama dengan total pergerakan (yang dibangkitkan) yang diperkirakan
oleh tahap bangkitan pergerakan
MODEL GRAVITY
(Batasan Tarikan / ACGR)
Matriks pangkat ( Cid -α ) α= 0,489142
– Masih
  menggunakan contoh tabel terdahulu maka dihitung Ai Zona 1 2 3 4 5
kemudian hitung dg matriks dibawah ini sbb: 1 0,455098 0,324234 0,231 0,147558 0,175684
2 0,207114 0,455098 0,164576 0,155362 0,207114
3 0,147558 0,175684 0,324234 0,175684 0,164576
Bd = 4 0,207114 0,164576 0,175684 0,455098 0,147558
5 0,155362 0,147558 0,207114 0,265904 0,324234
Bd =
Bd = 0,023073 dst

Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 43,33239 3,755392 0,028206 1,2E-08 1,84E-05 47,11601 500 1 Bd  1
n
2
3
0,001467
2,09E-08
25,99943
3,21E-05
9,55E-07
6,571936
8,27E-08
3,21E-05
0,001467
2,78E-06
26,00237
6,572004
300
875
1
1 ( A .O . f ( C
i 1
i i id )
4 0,0066 4,3E-06 4,96E-05 116,9975 3,23E-08 117,0041 1350 1
5 1,31E-07 1,14E-08 0,002322 0,309187 3,567623 3,879132 475 1
dd 43,34046 29,75486 6,602515 117,3067 3,569111  T11 = 43,33 dari Oi11(500) * 0,455098
Dd 300 750 640 480,00 1330 ( matriks ) dst
Bd 0,023073 0,033608 0,151457 0,008525 0,280182
MODEL GRAVITY
(Batasan Tarikan / ACGR)
–Dan
  selanjutnya dihitung nilai Tid sbb: Tid  Ai .Oi .Bd .Dd . f ( C id )
Tid = 1* 500 * 0,023073* 300 * 0,455098 ( matriks ) dst.
Zona 1 2 3 4 oi Oi Ei Ai

Tid = 299,9442 1
2
299,9442
0,010152
94,65828
655,3408
2,73408
9,25E-05
4,89E-08
3,39E-07
0,006842
0,546545
397,3434
655,8976
500
300
1,258357
0,457388
1
1
3 1,45E-07 0,00081 637,0359 0,000131 0,001038 637,0379 875 1,373545 1
4 0,045685 0,000108 0,004805 478,7347 1,2E-05 478,7853 1350 2,819635 1
5 9,07E-07 2,86E-07 0,225101 1,265144 1329,446 1330,936 475 0,356892 1
dd 300 750 640 480 1330 3500
Dd 300 750 640 480,00 1330 3500
Ed 1 1 1 1 1 1
Bd 0,023073 0,033608 0,151457 0,008525 0,280182

Total pergerakan yang dihasilkan harus sama dengan total pergerakan yang didapat dari hasil
tarikan pergerakan. Selain itu, terlihat juga bahwa total pergerakan yang berasal dari setiap
zona asal harus selalu sama dengan total pergerakan (yang tarikan) yang diperkirakan oleh
tahap tarikan pergerakan
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan dan Tarikan / PACGR)
Matriks pangkat ( Cid -α ) α= 0,489142
Zona 1 2 3 4 5
1 0,455098 0,324234 0,231 0,147558 0,175684
2 0,207114 0,455098 0,164576 0,155362 0,207114
3 0,147558 0,175684 0,324234 0,175684 0,164576
4 0,207114 0,164576 0,175684 0,455098 0,147558
5 0,155362 0,147558 0,207114 0,265904 0,324234

Matriks Bd = Ai.Oi.f(Cid) Iterasi 0


Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 227,5489014 162,1169665 115,5000559 73,77907527 87,84199492 666,787 500 1 Tid = Ai.Oi. (F(Cid)
2 62,13420305 136,5293409 49,37273329 46,60863103 62,13420305 356,7791 300 1 Tid = 1 x 500 x 0,455098
3 129,1133817 153,7234911 283,7046914 153,7234911 144,0038054 864,2689 875 1 Tid = 227,548
4 279,6039137 222,1772998 237,1733863 614,3820338 199,2035032 1552,54 1350 1
5 73,79699913 70,09012151 98,37915482 126,3044131 154,0111182 522,5818 475 1  Bd =
dd 772,197399 744,6372198 784,1300217 1014,797644 647,1946248
Bd =
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 0,0012950 0,001342936 0,001275299 0,000985418 0,00154513 Bd = 0,0012950
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan dan Tarikan / PACGR)
Matriks Ai = Bd.Dd.f(Cid) Iterasi 1
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai Tid = Bd.Dd. (F(Cid)
1 0,176806269 0,326569024 0,188540252 0,069795109 0,361034683 1,122745 500 0,890674 Tid = 0,0012590 x 300 x 00,455098
2 0,080464144 0,458375358 0,134325297 0,073486384 0,425624106 1,172275 300 0,853042
3 0,057326592 0,176949243 0,264636873 0,083098651 0,338207049 0,920218 875 1,086699 Tid = 0,17680
4 0,080464144 0,165761031 0,143391721 0,215261581 0,30323543 0,908114 1350 1,101183  Ai =
5 0,0603584 0,1486208 0,1690446 0,1257728 0,6663083 1,170105 475 0,854624
dd 0,45541959 1,276275501 0,899938769 0,567414517 2,094409538
Dd 300 750 640 480,00 1330
Ai =
Bd 2,195777303 0,783529888 1,11118671 1,762380005 0,477461538
Ai = 0,89067
Matriks Bd = Ai.Oi.f(Cid) Iterasi 1
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai Tid = Ai.Oi. (F(Cid)
1 202,6718741 144,3933555 102,8728886 65,71309885 78,23857474 593,8898 500 0,001684 Tid = 0,89067 x 500 x 0,455098
2 53,00308181 116,4652553 42,11701275 39,75911756 53,00308181 251,3445 300 0,003979
3 140,3073233 167,0510933 308,3014738 167,0510933 156,488725 782,711 875 0,001278 Tid = 202,671
4 307,8952006 244,6579641 261,1714063 676,5473239 219,3595997 1490,272 1350 0,000671  Bd =
5 63,06869958 59,90071235 84,07720414 107,942805 131,621625 314,9894 475 0,003175
dd 766,9461794 732,4683806 798,5399856 1057,013439 638,7116063 Bd =
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 0,0013039 0,0013652 0,0012523 0,0009461 0,0015657 Bd = 0,0013039
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan dan Tarikan / PACGR)
Matriks Ai = Bd.Dd.f(Cid) Iterasi 2
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 0,178016847 0,331994467 0,18513797 0,06700758 0,365829749 1,127987 500 0,886535
2 0,081015076 0,465990562 0,131901344 0,07055143 0,431277013 1,180735 300 0,84693
3 0,057719103 0,179888983 0,259861398 0,079779795 0,34269893 0,919948 875 1,087018
4 0,081015076 0,168514896 0,140804162 0,206664303 0,307262837 0,904261 1350 1,105875
5 0,0607717 0,1510900 0,1659942 0,1207496 0,6751578 1,173763 475 0,851961
dd 0,458537812 1,297478861 0,883699025 0,544752692 2,122226341
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 2,180845229 0,770725466 1,131606997 1,835695382 0,471203274

Matriks Bd = Ai.Oi.f(Cid) Iterasi 2


Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 201,7301437 143,7224208 102,3948818 65,4077579 77,87503321 591,1302 500 0,001692
2 52,62330725 115,6307654 41,81523841 39,47423788 52,62330725 249,5435 300 0,004007
3 140,3485332 167,100158 308,3920254 167,100158 156,5346875 782,9409 875 0,001277
4 309,2069976 245,700337 262,2841351 679,4297747 220,2941881 1496,621 1350 0,000668
5 62,8721351 59,71402145 83,81516303 107,6063826 131,2114035 314,0077 475 0,003185
dd 766,7811168 731,8677025 798,7014438 1059,018311 638,5386196
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 0,0013042 0,0013664 0,0012520 0,0009443 0,0015661
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan dan Tarikan / PACGR)
Matriks Ai = Bd.Dd.f(Cid) Iterasi 3
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 0,178055168 0,332266951 0,185100544 0,066880725 0,365928856 1,128232 500 0,886342
2 0,081032516 0,466373022 0,13187468 0,070417866 0,43139385 1,181092 300 0,846674
3 0,057731528 0,180036627 0,259808867 0,07962876 0,342791771 0,919998 875 1,086959
4 0,081032516 0,168653204 0,140775698 0,206273058 0,307346078 0,904081 1350 1,106096
5 0,0607848 0,1512140 0,1659606 0,1205210 0,6753407 1,173821 475 0,851919
dd 0,45863652 1,298543763 0,883520384 0,543721397 2,122801275
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 2,180375866 0,770093414 1,131835799 1,839177206 0,471075655

Matriks Bd = Ai.Oi.f(Cid) Iterasi 3


Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 201,6862244 143,6911305 102,3725891 65,39351778 77,8580788 591,0015 500 0,001692
2 52,60742304 115,5958625 41,80261658 39,46232267 52,60742304 249,4682 300 0,004009
3 140,3410057 167,0911957 308,375485 167,0911957 156,5262919 782,8989 875 0,001277
4 309,2688062 245,7494509 262,3365641 679,5655884 220,3382235 1496,92 1350 0,000668
5 62,86903687 59,71107884 83,81103276 107,60108 131,2049376 313,9922 475 0,003185
dd 766,7724962 731,8387185 798,6982876 1059,113705 638,5349549
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 0,0013042 0,0013664 0,0012520 0,0009442 0,0015661
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan dan Tarikan / PACGR)
Matriks Ai = Bd.Dd.f(Cid) Iterasi 4
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 0,17805717 0,33228011 0,185101275 0,066874701 0,365930956 1,128244 500 0,886333
2 0,081033427 0,466391492 0,131875202 0,070411524 0,431396326 1,181108 300 0,846663
3 0,057732177 0,180043757 0,259809894 0,079621588 0,342793738 0,920001 875 1,086955
4 0,081033427 0,168659884 0,140776255 0,206254479 0,307347842 0,904072 1350 1,106107
5 0,0607855 0,1512199 0,1659613 0,1205101 0,6753446 1,173821 475 0,851918
dd 0,458641677 1,298595191 0,883523876 0,543672425 2,122813458
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 2,180351353 0,770062916 1,131831326 1,839342874 0,471072951

Matriks Bd = Ai.Oi.f(Cid) Iterasi 4


Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 201,6840848 143,6896062 102,3715031 65,39282406 77,85725285 590,9953 500 0,001692
2 52,60670878 115,594293 41,80204903 39,46178689 52,60670878 249,4648 300 0,004009
3 140,3404563 167,0905417 308,3742779 167,0905417 156,5256792 782,8958 875 0,001277
4 309,2717714 245,7518072 262,3390794 679,5721041 220,3403361 1496,935 1350 0,000668
5 62,86901819 59,71106111 83,81100787 107,601048 131,2048987 313,9921 475 0,003185
dd 766,7720396 731,8373092 798,6979173 1059,118305 638,5348756
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 0,0013042 0,0013664 0,0012520 0,0009442 0,0015661
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan dan Tarikan / PACGR)
Matriks Ai = Bd.Dd.f(Cid) Iterasi 5
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 0,178057276 0,33228075 0,185101361 0,06687441 0,365931001 1,128245 500 0,886332
2 0,081033475 0,466392391 0,131875263 0,070411218 0,431396379 1,181109 300 0,846662
3 0,057732211 0,180044104 0,259810014 0,079621242 0,342793781 0,920001 875 1,086955
4 0,081033475 0,168660209 0,14077632 0,206253583 0,30734788 0,904071 1350 1,106107
5 0,0607855 0,1512202 0,1659613 0,1205096 0,6753447 1,173821 475 0,851918
dd 0,45864195 1,298597692 0,883524285 0,543670063 2,122813721
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 2,180350055 0,770061433 1,131830802 1,839350863 0,471072893

Matriks Bd = Ai.Oi.f(Cid) Iterasi 5


Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 201,68398 143,6895315 102,3714499 65,39279006 77,85721237 590,995 500 0,001692
2 52,60667514 115,5942191 41,8020223 39,46176166 52,60667514 249,4647 300 0,004009
3 140,3404261 167,0905057 308,3742114 167,0905057 156,5256454 782,8956 875 0,001277
4 309,2719149 245,7519212 262,3392011 679,5724193 220,3404383 1496,935 1350 0,000668
5 62,86902008 59,7110629 83,81101038 107,6010512 131,2049026 313,9921 475 0,003185
dd 766,7720162 731,8372403 798,6978951 1059,118528 638,5348739
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 0,0013042 0,0013664 0,0012520 0,0009442 0,0015661
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan dan Tarikan / PACGR)
Matriks Ai = Bd.Dd.f(Cid) Iterasi 6
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 0,178057282 0,332280781 0,185101366 0,066874396 0,365931002 1,128245 500 0,886332
2 0,081033478 0,466392434 0,131875266 0,070411203 0,431396381 1,181109 300 0,846662
3 0,057732213 0,180044121 0,259810021 0,079621225 0,342793782 0,920001 875 1,086955
4 0,081033478 0,168660224 0,140776324 0,20625354 0,307347881 0,904071 1350 1,106107
5 0,0607855 0,1512203 0,1659613 0,1205096 0,6753447 1,173821 475 0,851918
dd 0,458641964 1,298597814 0,88352431 0,543669949 2,122813727
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 2,180349988 0,770061361 1,13183077 1,839351251 0,471072891

Matriks Bd = Ai.Oi.f(Cid) Iterasi 6


Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 201,6839748 143,6895278 102,3714473 65,39278839 77,85721038 590,9949 500 0,001692
2 52,60667352 115,5942156 41,80202101 39,46176044 52,60667352 249,4647 300 0,004009
3 140,3404245 167,0905038 308,3742081 167,0905038 156,5256437 782,8956 875 0,001277
4 309,2719219 245,7519267 262,339207 679,5724346 220,3404433 1496,935 1350 0,000668
5 62,86902023 59,71106304 83,81101059 107,6010515 131,2049029 313,9921 475 0,003185
dd 766,772015 731,8372369 798,6978939 1059,118539 638,5348738
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 0,0013042 0,0013664 0,0012520 0,0009442 0,0015661
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan dan Tarikan / PACGR)
Pada Iterasi ke 5 dan ke 6 memiliki nilai Ai dan Bd yang sama maka digunakanlah nilai Ai dan Bd tersebut
Tid = Ai.Oi.Bd.Dd. f(Cid)
Tid = 0,886x500x0,001304x300x0,455098 oi = 78,908+147,255+82,030+29,636+162,168 Ei
  =
Tid = 78,908 oi = 500

Matriks akhir model PACGR


Zona 1 2 3 4 oi Oi Ei Ai
1 78,90897328 147,2556197 82,03067363 29,63647342 162,1682606 500 500 1,00000 0,886332
2 20,58239183 118,463037 33,49613621 17,88434846 109,5740869 300 300 1,00000 0,846662
3 54,90827331 171,237362 247,101557 75,72659613 326,026212 875 875 1,00000 1,086955
4 121,0028206 251,8510069 210,2135159 307,9870257 458,9456294 1350 1350 1,00000 1,106107
5 24,5975410 61,1929744 67,1581172 48,7655563 273,2858111 475 475 1,00000 0,851918
dd 300 750 640 480 1330 3500
Dd 300 750 640 480,00 1330 3500
Ed 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1
Bd 0,0013042 0,0013664 0,0012520 0,0009442 0,0015661
MODEL GRAVITY
(Fungsi Hambatan)

Tunner
( Cid ) Loge ( Cid ) + ( Cid )= Xi ( Tid ) Loge (Tid) = Yi XiYi (Xi)^2

Fungsi Tunner
No
(1) (2) = Loge (1) + (1) (3) (4)=Loge(3) (5) = (2)*(4) (6) = (2)^2
1 5 6,6094 20 0,0000 0,0000 43,6847
Data matrik biaya
2 10 12,3026 40 3,6889 45,3828 151,3536
Zona 1 2 3 4 5 3 20 22,9957 50 3,9120 89,9598 528,8037
1 5 10 20 50 35 4 50 53,9120 60 4,0943 220,7344 2906,5062
2 25 5 40 45 25
3 50 35 10 35 40
5 35 38,5553 80 4,3820 168,9506 1486,5149
4 25 40 35 5 50 6 25 28,2189 40 3,6889 104,0960 796,3050
5 45 50 25 15 10 7 5 6,6094 30 3,4012 22,4800 43,6847
Data Matrik pergerakan
8 40 43,6889 100 4,6052 201,1947 1908,7182
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi
1 20 40 50 60 80 170 500 9 45 48,8067 50 3,9120 190,9328 2382,0903
2 40 30 100 50 80 220 300 10 25 28,2189 80 4,3820 123,6559 796,3050
3 60 30 20 90 150 200 875
11 50 53,9120 60 4,0943 220,7344 2906,5062
4 80 70 60 40 200 250 1350
5 100 80 90 80 50 350 475 12 35 38,5553 30 3,4012 131,1343 1486,5149
dd 300 250 320 320 560 13 10 12,3026 20 2,9957 36,8553 151,3536
Dd 300 750 640 480 1330
14 35 38,5553 90 4,4998 173,4917 1486,5149
B = N x Σ (XiYi) - Σ (Xi) x Σ (Yi) 15 40 43,6889 150 0,0000 0,0000 1908,7182
N x Σ Xi2 - (Σ Xi )2 16 25 28,2189 80 4,3820 123,6559 796,3050
B = 25 x 2886,6945 - 808,8648 x 85,3404 17 40 43,6889 70 4,2485 185,6120 1908,7182
25 x 32675,1329 - 808,8648 ^ 2 18 35 38,5553 60 4,0943 157,8589 1486,5149
= 0,01930 19 5 6,6094 40 3,6889 24,3814 43,6847
A = Ȳ - BX̄ 20 50 53,9120 200 0,0000 0,0000 2906,5062
A = 3,4136 - ( 0,01930 x 32,3546 ) 21 45 48,8067 100 4,6052 224,7630 2382,0903
= 2,7892 22 50 53,9120 80 4,3820 236,2439 2906,5062
Sehingga nilai kalibrasi yang digunakan adalah 0,0193 23 25 28,2189 90 4,4998 126,9796 796,3050
24 15 17,7081 80 4,3820 77,5971 313,5750
Fungsi Tunner 25 10 12,3026 50 0,0000 0,0000 151,3536
Total 808,8648 85,3404 2886,6945 32675,1329
Rata-rata 32,3546 3,4136
MODEL GRAVITY
(Tanpa Batasan / UCGR)
Contoh : Selain itu terdapat juga informasi
Perhitungan Model UCGR mengenai aksesibilitas antar zona yang

Pertimbangkan daerah kajian dengan 5 zona dapat berupa jarak, waktu tempuh dan

yang mana dari tahap peramalan bangkitan biaya perjalanan antar zona seperti

pergerakan diketahui Oi dan Dd. terlihat pada tabel berikut


Data Matrik pergerakan
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Data matrik biaya
1 20 40 50 60 80 170 500 Zona 1 2 3 4 5
2 40 30 100 50 80 220 300 1 5 10 20 50 35
3 60 30 20 90 150 200 875 2 25 5 40 45 25
4 80 70 60 40 200 250 1350 3 50 35 10 35 40
5 100 80 90 80 50 350 475 4 25 40 35 5 50
dd 300 250 320 320 560 5 45 50 25 15 10
Dd 300 750 640 480 1330
MODEL GRAVITY
(Tanpa Batasan / UCGR)
Matriks pangkat ( Cid -β ) e -βCid
Zona 1 2 3 4 5
Dengan menganggap fungsi hambatan 1 0,880239 0,788644 0,641582 0,353277 0,475153
mengikuti fungsi eksponential negatif dan Oi
2 0,58006 0,880239 0,430333 0,38986 0,58006 Ei 
dari hasil perhitungannilai ß = 0,0193, maka oi
didapat matriks , sepeti berikut : 3 0,353277 0,475153 0,788644 0,475153 0,430333
Dd
4 0,58006 0,430333 0,475153 0,880239 0,353277 Ed 
dd
5 0,38986 0,353277 0,58006 0,710515 0,788644
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ei Ai
1 132035,8 295741,6 205306,4 84786,57 114036,8 831907,2 500 0,000601 1
2 52205,38 198053,7 82624 56139,8 83528,6 472551,5 300 0,000635 1
Dengan menggunakan 3 92735,31 311819,3 441640,8 199564,3 180740 1226500 875 0,000713 1
4 234924,2 435712,5 410532,3 570394,7 228923,7 1880487 1350 0,000718 1
persamaan (G.5) dan Ai = Bd =
5 55555,01 125855,1 176338,2 161997,4 179810,9 699556,5 475 0,000679 1
1, maka didapatkan hasil seperti dd 567455,7 1367182 1316442 1072883 787040 5111002
berikut; Dd 300 750 640 480 1330 3500
Ed 0,000529 0,000549 0,000486 0,000447 0,000685
Bd 1 1 1 1
MODEL GRAVITY
(Tanpa Batasan / UCGR)
Matriks pangkat ( Cid -β ) e -βCid
Tid = Ai.Oi.Bd.Dd. f(Cid) Agar dpt memenuhi persyaratan
yg dibutuhkan, maka setiap sel
0,000685 Zona 1 2 3 4 5
Tid hrs dpt dimodifikasi kembali X 1 0,880239 0,788644 0,641582 0,353277 0,475153
Tid = 1x500x1x300x0,8802 dg faktor sebesar
132035,8
2 0,58006 0,880239 0,430333 0,38986 0,58006
3500/5111002= 0,000685 shg 3 0,353277 0,475153 0,788644 0,475153 0,430333
Tid = 132035,8 didapat metrik akhir sbb; 4 0,58006 0,430333 0,475153 0,880239 0,353277
5 0,38986 0,353277 0,58006 0,710515 0,788644
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ei Ai Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ei Ai
1 132035,8 295741,6 205306,4 84786,57 114036,8 831907,2 500 0,000601 1 1 90,41775 202,523 140,5932 58,0616 78,09205 569,6877 500 0,877674 1
2 52205,38 198053,7 82624 56139,8 83528,6 472551,5 300 0,000635 1 2 35,75009 135,6266 56,58068 38,44437 57,20015 323,6019 300 0,927065 1
3 92735,31 311819,3 441640,8 199564,3 180740 1226500 875 0,000713 1 3 63,50488 213,533 302,4344 136,6611 123,7702 839,9036 875 1,041786 1
4 234924,2 435712,5 410532,3 570394,7 228923,7 1880487 1350 0,000718 1 4 160,8754 298,3747 281,1314 390,6047 156,7663 1287,753 1350 1,048338 1
5 55555,01 125855,1 176338,2 161997,4 179810,9 699556,5 475 0,000679 1 5 38,04391 86,18519 120,7559 110,9354 123,134 479,0543 475 0,991537 1
dd 567455,7 1367182 1316442 1072883 787040 5111002 dd 388,5921 936,2425 901,4956 734,7071 538,9628 3500
Dd 300 750 640 480 1330 3500 Dd 300 750 640 480 1330 3500
Ed 0,000529 0,000549 0,000486 0,000447 0,000685 Ed 0,772018 0,801075 0,709931 0,653322 2,467703 1
Bd 1 1 1 1 Bd 1 1 1 1 1

Total pergerakan yang terjadi telah sama dengan total pergerakan yang diperkirakan oleh tahap bangkitan
pergerakan. Akan tetapi, jumlah bangkitan dan tarikan yang dihasilkan dari setiap zona tidak harus sama
dengan hasil yang diharapkan dari tahap bangkitan pergerakan
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan / PCGR)
  Matriks pangkat ( Cid -β ) e -βCid
Masih menggunakan contoh tabel terdahulu maka dihitung Ai
Zona 1 2 3 4 5
kemudian hitung dg matriks dibawah ini sbb: 1 0,880239 0,788644 0,641582 0,353277 0,475153
2 0,58006 0,880239 0,430333 0,38986 0,58006
Ai = 3 0,353277 0,475153 0,788644 0,475153 0,430333
4 0,58006 0,430333 0,475153 0,880239 0,353277
Ai = 5 0,38986 0,353277 0,58006 0,710515 0,788644

Ai = 0,000484 dst.

Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 264,0716 591,4833 410,6128 169,5731 631,9537 2067,695 500 0,000484 Ai  1
n
2
3
174,0179
105,9832
660,179
356,3649
275,4133
504,7324
187,1327
228,0735
771,4795
572,3433
2068,222
1767,497
300
875
0,000484
0,000566 ( B
d 1
d .Dd . f ( C id )
4 174,0179 322,75 304,098 422,5146 469,8589 1693,239 1350 0,000591
5 116,9579 264,958 371,2382 341,0472 1048,897 2143,098 475 0,000467
dd 835,0486 2195,735 1866,095 1348,341 3494,532 T11 = 264,0716 dari Dd11(300) * 0,8802
Dd 300 750 640 480 1330
matriks
Bd 1 1 1 1 1
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan / PCGR)
Dan selanjutnya dihitung nilai Tid sbb: Tid  Ai .Oi .Bd .Dd . f ( C id )
Tid = 0,000484* 500 *1 Zona
* 300 1* 0,88023
2
( matriks
3 4 5
)oidst. Oi Ei Ai
1 63,85654 143,0297 99,29242 41,00536 152,816 500 500 1 0,000484
Tid = 63,856 2 25,24166 95,76036 39,94928 27,14398 111,9047 300 300 1 0,000484
3 52,46701 176,4185 249,8679 112,9079 283,3387 875 875 1 0,000566
4 138,7425 257,3248 242,4538 336,8659 374,613 1350 1350 1 0,000591
5 25,92275 58,72575 82,28188 75,59028 232,4793 475 475 1 0,000467
dd 306,2304 731,2591 713,8453 593,5134 1155,152 3500
Dd 300 750 640 480 1330 3500
Ed 0,979654 1,025628 0,896553 0,808743 1,151364 1
Bd 1 1 1 1 1

Total pergerakan yang dihasilkan harus sama dengan total pergerakan yang didapat dari hasil
bangkitan pergerakan. Selain itu, terlihat juga bahwa total pergerakan yang berasal dari setiap
zona asal harus selalu sama dengan total pergerakan (yang dibangkitkan) yang diperkirakan
oleh tahap bangkitan pergerakan
MODEL GRAVITY
(Batasan Tarikan / ACGR)
Matriks pangkat ( Cid -β ) e -βCid
– Masih
  menggunakan contoh tabel terdahulu maka dihitung Ai Zona 1 2 3 4 5
kemudian hitung dg matriks dibawah ini sbb: 1 0,880239 0,788644 0,641582 0,353277 0,475153
2 0,58006 0,880239 0,430333 0,38986 0,58006
Bd = 3 0,353277 0,475153 0,788644 0,475153 0,430333
4 0,58006 0,430333 0,475153 0,880239 0,353277
5 0,38986 0,353277 0,58006 0,710515 0,788644
Bd =
Bd = 0,00015 dst

Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
Bd  1
1 550,6548 606,4414 735,5423 1312,394 982,5075 4187,539 500 1 n
2
3
486,0358
2296,689
330,3929
1719,388
649,2269
1061,272
714,9998
1719,388
486,0358
1893,579
2666,691
8690,316
300
875
1
1 ( A .O . f ( C
i 1
i i id )
4 2187,161 2921,521 2652,77 1486,768 3543,463 12791,68 1350 1
5 1132,083 1246,774 769,5567 634,4857 576,1193 4359,019 475 1
dd 6652,624 6824,517 5868,369 5868,035 7481,704 T11 = 550,65 dari Oi11(500) * 0,8802
Dd 300 750 640 480,00 1330 ( matriks dst )
Bd 0,00015 0,000147 0,00017 0,00017 0,000134
MODEL GRAVITY
(Batasan Tarikan / ACGR)
–Dan
  selanjutnya dihitung nilai Tid sbb: Tid  Ai .Oi .Bd .Dd . f ( C id )
Tid = 1* 500 * 0,00015* 300 * 0,8802 ( matriks ) dst.
Zona 1 2 3 4 oi Oi Ei Ai
Tid = 24,83177 1
2
24,83177
21,91778
66,64662
36,30948
80,2177
70,80422
107,3526
58,48634
174,6574
86,40113
453,7061
273,9189
500
300
1,102035
1,095214
1
1
3 103,5692 188,9571 115,7416 140,6444 336,6158 885,528 875 0,988111 1
4 98,63002 321,069 289,3092 121,6163 629,9107 1460,535 1350 0,924319 1
5 51,05127 137,0178 83,9273 51,90036 102,415 426,3117 475 1,114208 1
dd 300 750 640 480 1330 3500
Dd 300 750 640 480,00 1330 3500
Ed 1 1 1 1 1 1
Bd 0,00015 0,000147 0,00017 0,00017 0,000134
Total pergerakan yang dihasilkan harus sama dengan total pergerakan yang didapat dari hasil
tarikan pergerakan. Selain itu, terlihat juga bahwa total pergerakan yang berasal dari setiap
zona asal harus selalu sama dengan total pergerakan (yang tarikan) yang diperkirakan oleh
tahap tarikan pergerakan
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan dan Tarikan / PACGR)
Matriks pangkat ( Cid -β ) e -βCid
Zona 1 2 3 4 5
1 0,880239 0,788644 0,641582 0,353277 0,475153
2 0,58006 0,880239 0,430333 0,38986 0,58006
3 0,353277 0,475153 0,788644 0,475153 0,430333
4 0,58006 0,430333 0,475153 0,880239 0,353277
5 0,38986 0,353277 0,58006 0,710515 0,788644

Matriks Bd = Ai.Oi.f(Cid) Iterasi 0


Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 440,1193653 522,7210627 529,7608713 539,212707 535,5136078 2567,328 500 1 Tid = Ai.Oi. (F(Cid)
2 319,2283778 309,4648822 322,1372936 322,870413 319,2283778 1592,929 300 1 Tid = 1 x 500 x 0,82202
3 943,6222373 937,1488136 914,7618598 937,1488136 939,5671064 4672,249 875 1 Tid = 440,119
4 1436,5277 1449,617821 1445,886741 1392,59197 1455,874309 7180,499 1350 1
 Bd =
5 511,2114872 512,2520717 505,4449314 500,4862678 496,5850096 2525,98 475 1
dd 3650,709167 3731,204652 3717,991697 3692,310171 3746,768411 Bd =
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd = 0,000273
Bd 0,0002739 0,00026801 0,000268962 0,000270833 0,000266897
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan dan Tarikan / PACGR)
Matriks Ai = Bd.Dd.f(Cid) Iterasi 1
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai Tid = Bd.Dd. (F(Cid)
1 0,072334335 0,210141675 0,182381772 0,14019521 0,38018528 0,985238 500 1,014983
Tid = 0,0002739 x 300 x 0,8802
2 0,08744284 0,207349175 0,184838021 0,139910418 0,377724389 0,997265 300 1,002743
3 0,088620487 0,215284469 0,179958164 0,139233445 0,38116634 1,004263 875 0,995755 Tid = 0,0723
4 0,08744284 0,215840006 0,184362278 0,134101359 0,382811437 1,004558 1350 0,995463
5 0,0884405 0,2167716 0,1831689 0,1369751 0,3711033 0,996459 475 1,003553
 Ai =
dd 0,424280966 1,065386886 0,914709159 0,690415529 1,892990721
Dd 300 750 640 480,00 1330 Ai =
Bd 2,356928734 0,938626158 1,093243672 1,448403112 0,528264607
Ai = 1,0149
Matriks Bd = Ai.Oi.f(Cid) Iterasi 1
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai Tid = Ai.Oi. (F(Cid)
1 446,7136307 530,5529413 537,6982266 547,2916783 543,5371557 2605,794 500 0,000384 Tid = 0,89067 x 500 x 0,455098
2 320,1039123 310,3136388 323,0208063 323,7559364 320,1039123 1277,194 300 0,000783
3 939,6167408 933,1707956 910,8788701 933,1707956 935,5788232 3716,837 875 0,000269 Tid = 202,671
4 1430,00983 1443,040558 1439,326406 1386,273447 1449,268658 5698,65 1350 0,000175  Bd =
5 513,0279539 514,0722359 507,2409081 502,264625 498,3495047 2036,606 475 0,000491
dd 3649,472067 3731,150169 3718,165217 3692,756482 3746,838054 Bd =
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 0,0002740 0,0002680 0,0002689 0,0002708 0,0002669 Bd = 0,0002740
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan dan Tarikan / PACGR)
Matriks Ai = Bd.Dd.f(Cid) Iterasi 2
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 0,072358855 0,210144743 0,182373261 0,140178266 0,380178213 0,985233 500 1,014988
2 0,087472481 0,207352203 0,184829395 0,139893509 0,377717368 0,997265 300 1,002743
3 0,088650528 0,215287612 0,179949766 0,139216617 0,3811593 1,004264 875 0,995754
4 0,087472481 0,215843158 0,184353674 0,134085151 0,382804322 1,004559 1350 0,995462
5 0,0884704 0,2167747 0,1831604 0,1369585 0,3710964 0,99646 475 1,003552
dd 0,424424789 1,065402443 0,914666471 0,690332084 1,892955535
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 2,356130052 0,938612453 1,093294694 1,448578188 0,528274427

Matriks Bd = Ai.Oi.f(Cid) Iterasi 2


Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 446,7158677 530,5555981 537,7009193 547,294419 543,5398776 2605,807 500 0,000384
2 320,1038762 310,3136038 323,0207699 323,7558998 320,1038762 1277,194 300 0,000783
3 939,6159239 933,1699843 910,8780782 933,1699843 935,5780098 3716,834 875 0,000269
4 1430,008597 1443,039314 1439,325165 1386,272251 1449,267409 5698,645 1350 0,000175
5 513,027365 514,0716457 507,2403258 502,2640484 498,3489325 2036,603 475 0,000491
dd 3649,471629 3731,150146 3718,165258 3692,756603 3746,838105
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 0,0002740 0,0002680 0,0002689 0,0002708 0,0002669
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan dan Tarikan / PACGR)
Matriks Ai = Bd.Dd.f(Cid) Iterasi 3
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 0,072358863 0,210144745 0,182373259 0,140178261 0,380178208 0,985233 500 1,014988
2 0,087472492 0,207352204 0,184829393 0,139893504 0,377717363 0,997265 300 1,002743
3 0,088650538 0,215287614 0,179949764 0,139216612 0,38115925 1,004264 875 0,995754
4 0,087472492 0,215843159 0,184353672 0,134085147 0,382804317 1,004559 1350 0,995462
5 0,0884705 0,2167747 0,1831604 0,1369585 0,3710964 0,99646 475 1,003552
dd 0,42442484 1,06540245 0,914666461 0,690332062 1,892955509
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 2,356129769 0,938612447 1,093294706 1,448578236 0,528274434

Matriks Bd = Ai.Oi.f(Cid) Iterasi 3


Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Ai
1 446,7158685 530,5555991 537,7009202 547,2944199 543,5398786 2605,807 500 0,000384
2 320,1038762 310,3136038 323,0207699 323,7558998 320,1038762 1277,194 300 0,000783
3 939,6159237 933,169984 910,8780779 933,169984 935,5780096 3716,834 875 0,000269
4 1430,008596 1443,039313 1439,325165 1386,272251 1449,267408 5698,645 1350 0,000175
5 513,0273647 514,0716455 507,2403256 502,2640482 498,3489323 2036,603 475 0,000491
dd 3649,471629 3731,150146 3718,165258 3692,756603 3746,838105
Dd 300 750 640 480,00 1330
Bd 0,0002740 0,0002680 0,0002689 0,0002708 0,0002669
MODEL GRAVITY
(Batasan Bangkitan dan Tarikan / PACGR)
Pada Iterasi ke 2 dan ke 3 memiliki nilai Ai dan Bd yang sama maka digunakanlah nilai Ai dan Bd tersebut
Tid = Ai.Oi.Bd.Dd. f(Cid)
Tid = 1,014x500x0,0002749x300x0,8802 oi = 36,721+106,64+92,5533+71,139+192,938 Ei
  =
Tid = 36,721 oi = 500
Matriks akhir model PACGR
Zona 1 2 3 4 oi Oi Ei Ai
1 36,72168855 106,6471956 92,55333344 71,13962544 192,938157 500 500 1,00000 1,014988
2 26,31371678 62,37626302 55,6008887 42,08315051 113,625981 300 300 1,00000 1,002743
3 77,23988723 187,5768759 156,7875361 121,2973506 332,0983501 875 875 1,00000 0,995754
4 117,5519698 290,0659161 247,7480266 180,1934847 514,4406028 1350 1350 1,00000 0,995462
5 42,1727376 103,3337494 87,3102151 65,2863888 176,8969092 475 475 1,00000 1,003552
dd 300 750 640 480 1330 3500
Dd 300 750 640 480,00 1330 3500
Ed 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1
Bd 0,0002740 0,0002680 0,0002689 0,0002708 0,0002669
MODEL
SEBARAN
PERGERAKAN

MODEL GRAVITY
MATRIK ASAL TUJUAN

– Matriks pergerakan atau Matriks Asal –Tujuan (MAT) sering digunakan oleh
perencana transportasi untuk menggambarkan pola pergerakan tersebut.
– MAT adalah matriks berdimensi dua yang berisi informasi mengenai besarnya
pergerakan antar lokasi (zona) di dalam daerah tertentu
MATRIK ASAL TUJUAN

– Syarat yang harus dipenuhi :


– • total sel matrik untuk setiap baris (i) harus sama dengan jumlah pergerakan
yang berasal dari zona i tersebut (Oi).
– • total sel matriks untuk setiap kolom (d) harus sama dengan jumlah pergerakan
yang menuju ke zona tujuan d (Dd).
METODE ANALOGI

– pola pergerakan pada saat sekarang dapat diproyeksikan ke masa mendatang


dengan menggunakan tingkat pertumbuhan zona yang berbeda-beda.

– Tid = pergerakan pada masa yang akan datang dari zona asal i ke zona tujuan d
– tid = pergerakan pada masa sekarang dari zona asal i ke zona tujuan d
– E = tingkat pertumbuhan
METODE ANALOGI

– METODE TANPA BATASAN


– METODE DENGAN SATU BATASAN
– METODE DENGAN DUA BATASAN
METODE DENGAN DUA BATASAN

– METODE RATA-RATA
– METODE FRATAR
– METODE DETROIT
– METODE FURNESS
MODEL TANPA BATASAN
(Metode Uniform)
METODE UNIFORM

– Metode ini mengasumsikan bahwa untuk keseluruhan daerah kajian hanya ada 1 nilai tingkat
pertumbuhan yang digunakan untuk mengalikan semua pergerakan pada saat ini dalam upaya
mendapatkan pergerakan pada masa mendatang.
– Metode ini tidak menjamin bahwa total pergerakan yang dibangkitan dari setiap zona asal dan total
pergerakan yang tertarik ke setiap zona tujuan akan sama dengan total bangkitan dan tarikan yang
diharapkan pada masa mendatang
– Secara matematis, dinyatakan sebagai berikut :

T = total pergerakan pada masa mendatang didalam daerah kajian


t = total pergerakan pada masa mendatang didalam daerah kajian
E = tingkat pertumbuhan
Bila hasil TRIP GENERASI
Trip Production Trip Attraction
METODE UNIFORM
Zona
(Oi Th. Rencana) (Dj Th.
1 500 300
2 300 750
3 875 640
4 1350 480
5 475 1330
Total 3500 3500

Dd =20+40+60+80+100 = 300 oi = 20+40+50+60+80 = 250

Et = Dd/dd = 300/300 = 1 Et = Ot/Oi = 500/250 = 2


Hasil Survey Wawancara
0 (Data Asal Tujuan Eksisting)
Zona 1 2 3 4 5 Oi Ot Et
1 20,00 40,00 50,00 60,00 80,00 250,00 500,00 2,0000
2 40,00 30,00 100,00 50,00 80,00 300,00 300,00 1,0000
3 60,00 30,00 20,00 90,00 150,00 350,00 875,00 2,5000
4 80,00 70,00 60,00 40,00 200,00 450,00 1350,00 3,0000
5 100,00 80,00 90,00 80,00 50,00 400,00 475,00 1,1875
dd 300,00 250,00 320,00 320,00 560,00 1750,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00 3500
Ed 1,0000 3,0000 2,0000 1,5000 2,3750 2,0000
METODE FURNESS
Hasil Survey Wawancara
0 (Data Asal Tujuan Eksisting)
Zona 1 2 3 4 5 Oi Ot Et
1 20,00 40,00 50,00 60,00 80,00 250,00 500,00 2,0000
2 40,00 30,00 100,00 50,00 80,00 300,00 300,00 1,0000
3 60,00 30,00 20,00 90,00 150,00 350,00 875,00 2,5000
4 80,00 70,00 60,00 40,00 200,00 450,00 1350,00 3,0000
5 100,00 80,00 90,00 80,00 50,00 400,00 475,00 1,1875
dd 300,00 250,00 320,00 320,00 560,00 1750,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00 3500
Ed 1,0000 3,0000 2,0000 1,5000 2,3750 2,0000

Tid = tid x E = 20 x 2 = 40 500+300+875+1350+475 = 3500 500+300+875+1350+475 = 3500

Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
1 1 40,00 80,00 100,00 120,00 160,00 500,00 500,00 1,0000
2 80,00 60,00 200,00 100,00 160,00 600,00 300,00 0,5000
3 120,00 60,00 40,00 180,00 300,00 700,00 875,00 1,2500
4 160,00 140,00 120,00 80,00 400,00 900,00 1350,00 1,5000
5 200,00 160,00 180,00 160,00 100,00 800,00 475,00 0,5938
3500/
dd 600,00 500,00 640,00 640,00 1120,00 3500,00
3500=1
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 0,5000 1,5000 1,0000 0,7500 1,1875 1,0000
MODEL DUA BATASAN
(Metode Furness)
METODE FURNESS

– Furness (1965) mengembangkan metode yang pada saat sekarang sangat


sering digunakan dalam perencanaan transportasi.
– Metodenya sangat sederhana dan mudah digunakan.
– Sebaran pergerakan pada masa yang akan datang didapat dengan mengalikan
sebaran pergerakan pada saat sekarang dengan tingkat pertumbuhan zona asal
atau zona tujuan yang dilakukan secara bergantian.
Bila hasil TRIP GENERASI
Trip Production Trip Attraction
METODE FURNESS
Zona
(Oi Th. Rencana) (Dj Th.
1 500 300
2 300 750
3 875 640
4 1350 480
5 475 1330
Total 3500 3500

Dd =20+40+60+80+100 = 300 oi = 20+40+50+60+80 = 250

Et = Dd/dd = 300/300 = 1 Et = Ot/Oi = 500/250 = 2


Hasil Survey Wawancara
0 (Data Asal Tujuan Eksisting)
Zona 1 2 3 4 5 Oi Ot Et
1 20,00 40,00 50,00 60,00 80,00 250,00 500,00 2,0000
2 40,00 30,00 100,00 50,00 80,00 300,00 300,00 1,0000
3 60,00 30,00 20,00 90,00 150,00 350,00 875,00 2,5000
4 80,00 70,00 60,00 40,00 200,00 450,00 1350,00 3,0000
5 100,00 80,00 90,00 80,00 50,00 400,00 475,00 1,1875
dd 300,00 250,00 320,00 320,00 560,00 1750,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00 3500
Ed 1,0000 3,0000 2,0000 1,5000 2,3750 2,0000
METODE FURNESS
Hasil Survey Wawancara
0 (Data Asal Tujuan Eksisting)
Zona 1 2 3 4 5 Oi Ot Et
1 20,00 40,00 50,00 60,00 80,00 250,00 500,00 2,0000
2 40,00 30,00 100,00 50,00 80,00 300,00 300,00 1,0000
3 60,00 30,00 20,00 90,00 150,00 350,00 875,00 2,5000
4 80,00 70,00 60,00 40,00 200,00 450,00 1350,00 3,0000
5 100,00 80,00 90,00 80,00 50,00 400,00 475,00 1,1875
dd 300,00 250,00 320,00 320,00 560,00 1750,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00 3500
Ed 1,0000 3,0000 2,0000 1,5000 2,3750 2,0000

Tid = tid x Et = 20 x 2 = 40 500+300+875+1350+475 = 3500 500+300+875+1350+475 = 3500


Hasil Survey Wawancara
1 (Data Asal Tujuan Eksisting)
Zona 1 2 3 4 5 Oi Ot Et
1 40,00 80,00 100,00 120,00 160,00 500,00 500,00 1,0000
2 40,00 30,00 100,00 50,00 80,00 300,00 300,00 1,0000
3 150,00 75,00 50,00 225,00 375,00 875,00 875,00 1,0000
4 240,00 210,00 180,00 120,00 600,00 1350,00 1350,00 1,0000
5 118,75 95,00 106,88 95,00 59,38 475,00 475,00 1,0000
dd 588,75 490,00 536,88 610,00 1274,38 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00 3500 3500/3500=1
Ed 0,5096 1,5306 1,1921 0,7869 1,0436 1,0000
METODE FURNESS
Hasil Survey Wawancara
1 (Data Asal Tujuan Eksisting)
Zona 1 2 3 4 5 Oi Ot Et
1 40,00 80,00 100,00 120,00 160,00 500,00 500,00 1,0000
2 40,00 30,00 100,00 50,00 80,00 300,00 300,00 1,0000
3 150,00 75,00 50,00 225,00 375,00 875,00 875,00 1,0000
4 240,00 210,00 180,00 120,00 600,00 1350,00 1350,00 1,0000
5 118,75 95,00 106,88 95,00 59,38 475,00 475,00 1,0000
dd 588,75 490,00 536,88 610,00 1274,38 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00 3500
Ed 0,5096 1,5306 1,1921 0,7869 1,0436 1,0000

Tid = tid x Ed = 40 x 0,5096 = 20,38

Hasil Survey Wawancara


2 (Data Asal Tujuan Eksisting)
Zona 1 2 3 4 5 Oi Ot Et
1 20,38 122,45 119,21 94,43 166,98 523,45 500,00 0,9552
2 20,38 45,92 119,21 39,34 83,49 308,35 300,00 0,9729
3 76,43 114,80 59,60 177,05 391,37 819,25 875,00 1,0680
4 122,29 321,43 214,58 94,43 626,19 1378,91 1350,00 0,9790
5 60,51 145,41 127,40 74,75 61,97 470,04 475,00 1,0105
dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00 3500 3500/3500=1
Ed 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000
METODE FURNESS
Hasil Survey Wawancara
3 (Data Asal Tujuan Eksisting)
Zona 1 2 3 4 5 Oi Ot Et
1 19,47 116,96 113,87 90,20 159,50 500,00 500,00 1,0000
2 19,83 44,68 115,98 38,28 81,23 300,00 300,00 1,0000
3 81,63 122,61 63,66 189,10 418,00 875,00 875,00 1,0000
4 119,73 314,69 210,08 92,45 613,06 1350,00 1350,00 1,0000
5 61,15 146,94 128,75 75,54 62,62 475,00 475,00 1,0000
dd 301,81 745,88 632,33 485,56 1334,42 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00 3500
Ed 0,9940 1,0055 1,0121 0,9885 0,9967 1,0000
Hasil Survey Wawancara
4 (Data Asal Tujuan Eksisting)
Zona 1 2 3 4 5 Oi Ot Et
1 19,35 117,61 115,25 89,16 158,98 500,35 500,00 0,9993
2 19,71 44,92 117,39 37,84 80,96 300,83 300,00 0,9973
3 81,14 123,29 64,43 186,93 416,62 872,41 875,00 1,0030
4 119,01 316,43 212,62 91,39 611,03 1350,48 1350,00 0,9996
5 60,78 147,75 130,31 74,68 62,41 475,93 475,00 0,9980
dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00 3500
Ed 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000
METODE FURNESS
Hasil Survey Wawancara
5 (Data Asal Tujuan Eksisting)
Zona 1 2 3 4 5 Oi Ot Et
1 19,34 117,53 115,17 89,10 158,86 500,00 500,00 1,0000
2 19,66 44,80 117,07 37,74 80,74 300,00 300,00 1,0000
3 81,39 123,65 64,62 187,49 417,85 875,00 875,00 1,0000
4 118,97 316,32 212,55 91,35 610,81 1350,00 1350,00 1,0000
5 60,66 147,46 130,05 74,53 62,29 475,00 475,00 1,0000
dd 300,01 749,76 639,46 480,21 1330,56 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00 3500
Ed 1,0000 1,0003 1,0008 0,9996 0,9996 1,0000

Hasil Survey Wawancara


6 (Data Asal Tujuan Eksisting)
Zona 1 2 3 4 5 Oi Ot Et
1 19,34 117,57 115,27 89,06 158,80 500,03 500,00 0,9999
2 19,66 44,81 117,16 37,72 80,71 300,06 300,00 0,9998
3 81,38 123,69 64,68 187,40 417,68 874,83 875,00 1,0002
4 118,96 316,42 212,73 91,32 610,55 1349,98 1350,00 1,0000
5 60,66 147,51 130,16 74,50 62,26 475,10 475,00 0,9998
dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00 3500
Ed 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000
METODE FURNESS
Hasil Survey Wawancara
7 (Data Asal Tujuan Eksisting)
Zona 1 2 3 4 5 Oi Ot Et
1 19,34 117,56 115,26 89,06 158,79 500,00 500,00 1,0000
2 19,65 44,80 117,14 37,71 80,69 300,00 300,00 1,0000
3 81,40 123,71 64,69 187,44 417,76 875,00 875,00 1,0000
4 118,97 316,42 212,73 91,32 610,56 1350,00 1350,00 1,0000
5 60,65 147,48 130,14 74,48 62,25 475,00 475,00 1,0000
dd 300,00 749,98 639,96 480,01 1330,05 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00 3500
Ed 1,0000 1,0000 1,0001 1,0000 1,0000 1,0000

Hasil Survey Wawancara


8 (Data Asal Tujuan Eksisting)
Zona 1 2 3 4 5 Oi Ot Et
1 19,34 117,56 115,27 89,06 158,78 500,00 500,00 1,0000
2 19,65 44,81 117,15 37,71 80,69 300,00 300,00 1,0000
3 81,40 123,72 64,69 187,44 417,74 874,99 875,00 1,0000
4 118,97 316,43 212,74 91,31 610,54 1350,00 1350,00 1,0000
5 60,65 147,49 130,15 74,48 62,25 475,01 475,00 1,0000
dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00 3500
Ed 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000
METODE FURNESS
Hasil Survey Wawancara
8 (Data Asal Tujuan Eksisting)
Zona 1 2 3 4 5 Oi Ot Et
1 19,34 117,56 115,27 89,06 158,78 500,00 500,00 1,0000
2 19,65 44,81 117,15 37,71 80,69 300,00 300,00 1,0000
3 81,40 123,72 64,69 187,44 417,74 874,99 875,00 1,0000
4 118,97 316,43 212,74 91,31 610,54 1350,00 1350,00 1,0000
5 60,65 147,49 130,15 74,48 62,25 475,01 475,00 1,0000
dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00 3500
Ed 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000

Pada Iterasi ke-8 memiliki :


- nilai total Oi sama dengan Ot sehingga menghasilkan nilai Et = 1
- Nilai total dd sama dengan Dd sehingga menghasilkan nilai Ed = 1
Menunjukkan bahwa total sel MAT untuk setiap arah (baris atau
kolom) sama dengan total sel MAT yang diinginkan.
MODEL DUA BATASAN
(Metode Average)
METODE AVERAGE

– Metode rata rata adalah usaha pertama untuk mengatasi adanya tingkat
pertumbuhan daerah yang berbeda-beda
– Metode ini menggunakan tingkat pertumbuhan yang berbeda untuk setiap
zona yang dihasilkan dari peramalan tata guna lahan dan bangkitan lalu linyas
 Ei  Ed 
Tid  tid  
 2 
T = total pergerakan pada masa mendatang didalam daerah kajian
t = total pergerakan pada masa mendatang didalam daerah kajian
Ei = tingkat pertumbuhan pada zona asal i
Ed = tingkat pertumbuhan pada zona tujuan d
METODE AVERAGE

– Secara umum, total pergerakan masa mendatang yang dihasilkan


tidak sama dengan total pergerakan yang didapatkan dari hasil
analisis bangkitan lalu lintas
– Akan tetapi, diharapkan
Oi = Od dan dd = Dd
Oi dan dd = total pergerakan masa sekarang di zona asal i dan d
Od dan dd = total pergerakan masa mendatang (dari analisis
bangkitan lalu lintas) di zona asal i dan d
Bila hasil TRIP GENERASI
Trip Production Trip Attraction
METODE AVERAGE
Zona
(Oi Th. Rencana) (Dj Th.
1 500 300
2 300 750
3 875 640
4 1350 480
5 475 1330
Total 3500 3500

oi = 20+40+50+60+80 = 250 Et = Ot/Oi = 500/250 = 2


Dd =20+40+60+80+100 = 300

Et = Dd/dd = 300/300 = 1 500+300+875+1350+475 =


500+300+359+450+400 = 1750 3500
d

Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
0 1 20,00 40,00 50,00 60,00 80,00 250,00 500,00 2,0000
2 40,00 30,00 100,00 50,00 80,00 300,00 300,00 1,0000
3 60,00 30,00 20,00 90,00 150,00 350,00 875,00 2,5000
4 80,00 70,00 60,00 40,00 200,00 450,00 1350,00 3,0000
5 100,00 80,00 90,00 80,00 50,00 400,00 475,00 1,1875
dd 300,00 250,00 320,00 320,00 560,00 1750,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00 3500/1750=2
Ed 1,00 3,00 2,00 1,50 2,38 2,0000
METODE AVERAGE
d

Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
0 1 20,00 40,00 50,00 60,00 80,00 250,00 500,00 2,0000
2 40,00 30,00 100,00 50,00 80,00 300,00 300,00 1,0000
3 60,00 30,00 20,00 90,00 150,00 350,00 875,00 2,5000
4 80,00 70,00 60,00 40,00 200,00 450,00 1350,00 3,0000
5 100,00 80,00 90,00 80,00 50,00 400,00 475,00 1,1875
dd 300,00 250,00 320,00 320,00 560,00 1750,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 1,00 3,00 2,00 1,50 2,38 2,0000

 Tid =
500+300+875+1350+475 = 3500 500+300+875+1350+475 = 3500

1 Zona
1
1
30,00
2
100,00
3
100,00
4
105,00
5
175,00
oi
510,00
Oi
500,00
Et
0,9804
2 40,00 60,00 150,00 62,50 135,00 447,50 300,00 0,6704
3 105,00 82,50 45,00 180,00 365,63 778,13 875,00 1,1245
4 160,00 210,00 150,00 90,00 537,50 1147,50 1350,00 1,1765
5 109,38 167,50 143,44 107,50 89,06 616,88 475,00 0,7700
dd 444,38 620,00 588,44 545,00 1302,19 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00 3500/3500=1
Ed 0,6751 1,2097 1,0876 0,8807 1,0214 1,0000
METODE AVERAGE
d

Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
0 1 20,00 40,00 50,00 60,00 80,00 250,00 500,00 2,0000
2 40,00 30,00 100,00 50,00 80,00 300,00 300,00 1,0000
3 60,00 30,00 20,00 90,00 150,00 350,00 875,00 2,5000
4 80,00 70,00 60,00 40,00 200,00 450,00 1350,00 3,0000
5 100,00 80,00 90,00 80,00 50,00 400,00 475,00 1,1875
dd 300,00 250,00 320,00 320,00 560,00 1750,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 1,00 3,00 2,00 1,50 2,38 2,0000

 Tid =
500+300+875+1350+475 = 3500 500+300+875+1350+475 = 3500

1 Zona
1
1
30,00
2
100,00
3
100,00
4
105,00
5
175,00
oi
510,00
Oi
500,00
Et
0,9804
2 40,00 60,00 150,00 62,50 135,00 447,50 300,00 0,6704
3 105,00 82,50 45,00 180,00 365,63 778,13 875,00 1,1245
4 160,00 210,00 150,00 90,00 537,50 1147,50 1350,00 1,1765
5 109,38 167,50 143,44 107,50 89,06 616,88 475,00 0,7700
dd 444,38 620,00 588,44 545,00 1302,19 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00 3500/3500=1
Ed 0,6751 1,2097 1,0876 0,8807 1,0214 1,0000
METODE AVERAGE
2 Zona
1
1
24,83
2
109,50
3
103,40
4
97,71
5
175,15
oi
510,60
Oi
500,00
Et
0,9792
2 26,91 56,40 131,85 48,47 114,19 377,83 300,00 0,7940
3 94,48 96,28 49,77 180,47 392,29 813,30 875,00 1,0759
4 148,13 250,55 169,81 92,57 590,67 1251,72 1350,00 1,0785
5 79,03 165,80 133,23 88,73 79,77 546,56 475,00 0,8691
dd 373,38 678,53 588,06 507,95 1352,07 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 0,8035 1,1053 1,0883 0,9450 0,9837 1,0000

Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
3 1 22,13 114,13 106,89 94,01 171,91 509,07 500,00 0,9822
2 21,49 53,56 124,09 42,15 101,50 342,80 300,00 0,8752
3 88,78 105,01 53,86 182,35 403,97 833,97 875,00 1,0492
4 139,39 273,58 183,97 93,66 609,03 1299,63 1350,00 1,0388
5 66,09 163,68 130,39 80,48 73,90 514,53 475,00 0,9232
dd 337,89 709,96 599,21 492,64 1360,31 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 0,8879 1,0564 1,0681 0,9743 0,9777 1,0000
METODE AVERAGE
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
4 1 20,70 116,34 109,58 91,96 168,46 507,03 500,00 0,9861
2 18,95 51,73 120,57 38,97 94,03 324,26 300,00 0,9252
3 85,99 110,55 57,02 184,50 409,41 847,46 875,00 1,0325
4 134,27 286,59 193,80 94,27 614,05 1322,99 1350,00 1,0204
5 59,85 162,00 129,82 76,35 70,24 498,26 475,00 0,9533
dd 319,75 727,21 610,79 486,06 1356,19 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 0,9382 1,0313 1,0478 0,9875 0,9807 1,0000

Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
5 1 19,91 117,35 111,44 90,75 165,66 505,12 500,00 0,9899
2 17,65 50,61 118,95 37,27 89,61 314,09 300,00 0,9552
3 84,73 114,08 59,31 186,34 412,11 856,57 875,00 1,0215
4 131,50 294,01 200,41 94,65 614,39 1334,96 1350,00 1,0113
5 56,60 160,76 129,89 74,10 67,92 489,27 475,00 0,9708
dd 310,39 736,81 620,00 483,11 1349,69 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 0,9665 1,0179 1,0323 0,9936 0,9854 1,0000
METODE AVERAGE
6 Zona
1
1
19,48
2
117,81
3
112,67
4
90,00
5
163,62
oi
503,57
Oi
500,00
Et
0,9929
2 16,96 49,92 118,20 36,32 86,95 308,35 300,00 0,9729
3 84,22 116,33 60,90 187,75 413,53 862,74 875,00 1,0142
4 130,04 298,30 204,77 94,88 613,37 1341,36 1350,00 1,0064
5 54,83 159,86 130,09 72,78 66,43 483,99 475,00 0,9814
dd 305,53 742,21 626,64 481,72 1343,90 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 0,9819 1,0105 1,0213 0,9964 0,9897 1,0000

7 Zona
1
1
19,23
2
118,01
3
113,47
4
89,52
5
162,19
oi
502,42
Oi
500,00
Et
0,9952
2 16,58 49,51 117,86 35,76 85,32 305,03 300,00 0,9835
3 84,06 117,77 61,98 188,75 414,34 866,89 875,00 1,0094
4 129,28 300,82 207,62 95,01 612,18 1344,91 1350,00 1,0038
5 53,82 159,21 130,27 71,97 65,47 480,75 475,00 0,9880
dd 302,97 745,32 631,21 481,01 1339,49 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 0,9902 1,0063 1,0139 0,9979 0,9929 1,0000
METODE AVERAGE
8 Zona
1
1
19,09
2
118,09
3
113,99
4
89,21
5
161,22
oi
501,61
Oi
500,00
Et
0,9968
2 16,36 49,26 117,71 35,43 84,31 303,07 300,00 0,9899
3 84,04 118,69 62,71 189,43 414,80 869,67 875,00 1,0061
4 128,89 302,34 209,46 95,09 611,17 1346,94 1350,00 1,0023
5 53,24 158,76 130,40 71,46 64,85 478,71 475,00 0,9922
dd 301,62 747,13 634,26 480,63 1336,36 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 0,9946 1,0038 1,0090 0,9987 0,9952 1,0000

Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
9 1 19,01 118,13 114,32 89,01 160,58 501,05 500,00 0,9979
2 16,23 49,10 117,64 35,23 83,69 301,89 300,00 0,9937
3 84,07 119,28 63,18 189,89 415,09 871,51 875,00 1,0040
4 128,69 303,26 210,64 95,14 610,41 1348,14 1350,00 1,0014
5 52,89 158,45 130,49 71,14 64,44 477,41 475,00 0,9950
dd 300,89 748,22 636,28 480,40 1334,21 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 0,9970 1,0024 1,0059 0,9992 0,9968 1,0000
METODE AVERAGE
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
10 1 18,96 118,15 114,54 88,88 160,16 500,68 500,00 0,9986
2 16,16 49,01 117,62 35,10 83,29 301,18 300,00 0,9961
3 84,11 119,66 63,49 190,19 415,27 872,72 875,00 1,0026
4 128,59 303,83 211,40 95,17 609,87 1348,85 1350,00 1,0009
5 52,68 158,24 130,54 70,93 64,18 476,56 475,00 0,9967
dd 300,50 748,88 637,59 480,26 1332,76 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 0,9983 1,0015 1,0038 0,9994 0,9979 1,0000

Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
11 1 18,93 118,15 114,68 88,79 159,88 500,44 500,00 0,9991
2 16,11 48,95 117,61 35,02 83,04 300,74 300,00 0,9975
3 84,15 119,91 63,70 190,39 415,38 873,52 875,00 1,0017
4 128,53 304,19 211,89 95,18 609,49 1349,29 1350,00 1,0005
5 52,55 158,10 130,57 70,80 64,01 476,02 475,00 0,9979
dd 300,28 749,29 638,45 480,18 1331,81 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 0,9991 1,0009 1,0024 0,9996 0,9986 1,0000
METODE AVERAGE
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
12 1 18,92 118,16 114,77 88,74 159,71 500,28 500,00 0,9994
2 16,09 48,91 117,61 34,97 82,88 300,47 300,00 0,9985
3 84,19 120,06 63,83 190,51 415,45 874,04 875,00 1,0011
4 128,51 304,41 212,21 95,19 609,24 1349,55 1350,00 1,0003
5 52,47 158,00 130,59 70,71 63,90 475,66 475,00 0,9986
dd 300,16 749,55 639,00 480,12 1331,18 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 0,9995 1,0006 1,0016 0,9998 0,9991 1,0000

Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
13 1 18,91 118,16 114,82 88,70 159,59 500,18 500,00 0,9996
2 16,07 48,89 117,61 34,94 82,78 300,29 300,00 0,9990
3 84,21 120,17 63,91 190,59 415,49 874,38 875,00 1,0007
4 128,49 304,55 212,41 95,19 609,07 1349,72 1350,00 1,0002
5 52,41 157,94 130,60 70,65 63,82 475,43 475,00 0,9991
dd 300,09 749,71 639,36 480,08 1330,76 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 0,9997 1,0004 1,0010 0,9998 0,9994 1,0000
METODE AVERAGE
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
14 1 18,90 118,16 114,86 88,68 159,52 500,12 500,00 0,9998
2 16,06 48,87 117,61 34,92 82,72 300,19 300,00 0,9994
3 84,23 120,23 63,97 190,65 415,52 874,60 875,00 1,0005
4 128,49 304,64 212,54 95,19 608,96 1349,82 1350,00 1,0001
5 52,38 157,90 130,61 70,61 63,78 475,28 475,00 0,9994
dd 300,06 749,81 639,59 480,05 1330,50 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 0,9998 1,0003 1,0006 0,9999 0,9996 1,0000

15 Zona
1
1
18,90
2
118,16
3
114,88
4
88,66
5
159,47
oi
500,07
Oi
500,00
Et
0,9999
2 16,05 48,86 117,61 34,91 82,68 300,12 300,00 0,9996
3 84,24 120,28 64,00 190,68 415,54 874,74 875,00 1,0003
4 128,48 304,70 212,62 95,19 608,89 1349,89 1350,00 1,0001
5 52,36 157,87 130,61 70,59 63,75 475,18 475,00 0,9996
dd 300,03 749,88 639,73 480,03 1330,32 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 0,9999 1,0002 1,0004 0,9999 0,9998 1,0000
METODE AVERAGE
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
16 1 18,89 118,16 114,90 88,65 159,44 500,05 500,00 0,9999
2 16,05 48,86 117,61 34,90 82,65 300,08 300,00 0,9997
3 84,25 120,30 64,03 190,70 415,55 874,83 875,00 1,0002
4 128,48 304,74 212,67 95,20 608,84 1349,93 1350,00 1,0001
5 52,35 157,86 130,62 70,57 63,73 475,12 475,00 0,9998
dd 300,02 749,92 639,83 480,02 1330,21 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 0,9999 1,0001 1,0003 1,0000 0,9998 1,0000

Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
17 1 18,89 118,16 114,91 88,65 159,42 500,03 500,00 0,9999
2 16,05 48,86 117,62 34,90 82,63 300,05 300,00 0,9998
3 84,25 120,32 64,04 190,72 415,56 874,89 875,00 1,0001
4 128,48 304,76 212,71 95,20 608,81 1349,96 1350,00 1,0000
5 52,34 157,84 130,62 70,56 63,71 475,08 475,00 0,9998
dd 300,01 749,95 639,89 480,02 1330,13 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 1,0000 1,0001 1,0002 1,0000 0,9999 1,0000
METODE AVERAGE
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
18 1 18,89 118,17 114,92 88,64 159,40 500,02 500,00 1,0000
2 16,04 48,85 117,62 34,89 82,62 300,03 300,00 0,9999
3 84,25 120,33 64,05 190,73 415,57 874,93 875,00 1,0001
4 128,48 304,78 212,73 95,20 608,79 1349,97 1350,00 1,0000
5 52,34 157,84 130,62 70,55 63,70 475,05 475,00 0,9999
dd 300,01 749,97 639,93 480,01 1330,09 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 1,0000 1,0000 1,0001 1,0000 0,9999 1,0000

Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
19 1 18,89 118,17 114,92 88,64 159,40 500,01 500,00 1,0000
2 16,04 48,85 117,62 34,89 82,62 300,02 300,00 0,9999
3 84,26 120,34 64,06 190,73 415,57 874,95 875,00 1,0001
4 128,48 304,79 212,74 95,20 608,77 1349,98 1350,00 1,0000
5 52,33 157,83 130,62 70,55 63,70 475,03 475,00 0,9999
dd 300,00 749,98 639,95 480,01 1330,06 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 1,0000 1,0000 1,0001 1,0000 1,0000 1,0000
METODE AVERAGE
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
20 1 18,89 118,17 114,92 88,64 159,39 500,01 500,00 1,0000
2 16,04 48,85 117,62 34,89 82,61 300,01 300,00 1,0000
3 84,26 120,34 64,06 190,73 415,57 874,97 875,00 1,0000
4 128,48 304,80 212,75 95,20 608,77 1349,99 1350,00 1,0000
5 52,33 157,83 130,62 70,55 63,70 475,02 475,00 1,0000
dd 300,00 749,99 639,97 480,00 1330,04 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000

Pada iterasi ke-20 memiliki nilai Oi = Od dan dd = Dd sehingga total


pergerakan masa sekarang sama dengan gerakan masa endatang dengan zona asal
i dan d
MODEL DUA BATASAN
(Metode Detroid)
METODE DETROID

– Metode ini dikembangkan bersamaan dengan pelaksanaan pekerjaan detroid metropolitan area
traffic study dalam usaha mengatasi kekurangan metode sebelum dan sekaligus mengurangi waktu
operasi computer
– Prosesnya mirip dengan metode average dan fratar, tetapi mempunyai asumsi bahwa : walaupun
jumlah pergerakan dari zona I meningkat sesuai dengan tingkat Pertumbuhan Et, pergerakan ini
harus juga disebarkan ke zona d sebanding dengan Ed dibagi dengan tingkat pertumbuhan global
– Secara umum dapat dinyatakan sebagai :
T = total pergerakan pada masa mendatang didalam daerah kajian
t = total pergerakan pada masa mendatang didalam daerah kajian
Ei = tingkat pertumbuhan pada zona asal i
Ed = tingkat pertumbuhan pada zona tujuan d
Bila hasil TRIP GENERASI
Trip Production Trip Attraction
METODE DETROID
Zona
(Oi Th. Rencana) (Dj Th.
1 500 300
2 300 750
3 875 640
4 1350 480
5 475 1330
Total 3500 3500

oi = 20+40+50+60+80 = 250 Et = Ot/Oi = 500/250 = 2


Dd =20+40+60+80+100 = 300

Et = Dd/dd = 300/300 = 1 500+300+875+1350+475 =


500+300+359+450+400 = 1750 3500
d

Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
0 1 20,00 40,00 50,00 60,00 80,00 250,00 500,00 2,0000
2 40,00 30,00 100,00 50,00 80,00 300,00 300,00 1,0000
3 60,00 30,00 20,00 90,00 150,00 350,00 875,00 2,5000
4 80,00 70,00 60,00 40,00 200,00 450,00 1350,00 3,0000
5 100,00 80,00 90,00 80,00 50,00 400,00 475,00 1,1875
dd 300,00 250,00 320,00 320,00 560,00 1750,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00 3500/1750=2
Ed 1,00 3,00 2,00 1,50 2,38 2,0000
METODE DETROID
0 Zona
1
1
20,00
2
40,00
3
50,00
4
60,00
5
80,00
oi
250,00
Oi
500,00
Et
2,0000
2 40,00 30,00 100,00 50,00 80,00 300,00 300,00 1,0000
3 60,00 30,00 20,00 90,00 150,00 350,00 875,00 2,5000
4 80,00 70,00 60,00 40,00 200,00 450,00 1350,00 3,0000
5 100,00 80,00 90,00 80,00 50,00 400,00 475,00 1,1875
dd 300,00 250,00 320,00 320,00 560,00 1750,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 1,0000 3,0000 2,0000 1,5000 2,3750 2,0000

Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
1 1 20,00 120,00 100,00 90,00 190,00 520,00 500,00 0,9615
2 20,00 45,00 100,00 37,50 95,00 297,50 300,00 1,0084
3 75,00 112,50 50,00 168,75 445,31 851,56 875,00 1,0275
4 120,00 315,00 180,00 90,00 712,50 1417,50 1350,00 0,9524
5 59,38 142,50 106,88 71,25 70,51 450,51 475,00 1,0544
dd 294,38 735,00 536,88 457,50 1513,32 3537,07
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 1,0191 1,0204 1,1921 1,0492 0,8789 0,9895

 Tid = 20
520+297,5+851,56+1417,50+450,51 = 3537,07 500+300+875+1350+475 = 3500
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
0 1 20,00 40,00 50,00 60,00 80,00 250,00 500,00 2,0000
2 40,00 30,00 100,00 50,00 80,00 300,00 300,00 1,0000
3 60,00 30,00 20,00 90,00 150,00 350,00 875,00 2,5000
4 80,00 70,00 60,00 40,00 200,00 450,00 1350,00 3,0000 E=
5 100,00 80,00 90,00 80,00 50,00 400,00 475,00 1,1875
dd
Dd
300,00
300,00
250,00
750,00
320,00
640,00
320,00
480,00
560,00
1330,00
1750,00
3500,00
3500/
Ed 1,0000 3,0000 2,0000 1,5000 2,3750 2,0000 3537,07
1 Zona
1
1
20,00
2
120,00
3
100,00
4
90,00
5
190,00
oi
520,00
Oi
500,00
Et
0,9615
=0,9895
2 20,00 45,00 100,00 37,50 95,00 297,50 300,00 1,0084
3 75,00 112,50 50,00 168,75 445,31 851,56 875,00 1,0275
4 120,00 315,00 180,00 90,00 712,50 1417,50 1350,00 0,9524
5 59,38 142,50 106,88 71,25 70,51 450,51 475,00 1,0544
dd 294,38 735,00 536,88 457,50 1513,32 3537,07
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 1,0191 1,0204 1,1921 1,0492 0,8789 0,9895
METODE DETROID
0 Zona
1
1
20,00
2
40,00
3
50,00
4
60,00
5
80,00
oi
250,00
Oi
500,00
Et
2,0000
2 40,00 30,00 100,00 50,00 80,00 300,00 300,00 1,0000
3 60,00 30,00 20,00 90,00 150,00 350,00 875,00 2,5000
4 80,00 70,00 60,00 40,00 200,00 450,00 1350,00 3,0000
5 100,00 80,00 90,00 80,00 50,00 400,00 475,00 1,1875
dd 300,00 250,00 320,00 320,00 560,00 1750,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 1,0000 3,0000 2,0000 1,5000 2,3750 2,0000

Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
1 1 20,00 120,00 100,00 90,00 190,00 520,00 500,00 0,9615
2 20,00 45,00 100,00 37,50 95,00 297,50 300,00 1,0084
3 75,00 112,50 50,00 168,75 445,31 851,56 875,00 1,0275
4 120,00 315,00 180,00 90,00 712,50 1417,50 1350,00 0,9524
5 59,38 142,50 106,88 71,25 70,51 450,51 475,00 1,0544
dd 294,38 735,00 536,88 457,50 1513,32 3537,07
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 1,0191 1,0204 1,1921 1,0492 0,8789 0,9895

508,65+314,23+850,71+1327,16+500,85 =
 Tid = 19,81 500+300+875+1350+475 = 3500
3501,60
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
2 1 19,81 118,99 115,84 91,76 162,26 508,65 500,00 0,9830 E=
2 20,77 46,79 121,48 40,10 85,09 314,23 300,00 0,9547 3500/
3 79,37 119,20 61,89 183,85 406,40 850,71 875,00 1,0285 3501,60
4 117,70 309,36 206,52 90,88 602,69 1327,16 1350,00 1,0172 =0,9995
5 64,47 154,94 135,75 79,65 66,03 500,85 475,00 0,9484
dd 302,12 749,29 641,49 486,24 1322,46 3501,60
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 0,9930 1,0010 0,9977 0,9872 1,0057 0,9995
METODE DETROID
3 Zona
1
1
19,34
2
117,13
3
113,66
4
89,08
5
160,49
oi
499,69
Oi
500,00
Et
1,0006
2 19,70 44,74 115,77 37,81 81,73 299,74 300,00 1,0009
3 81,10 122,78 63,54 186,76 420,58 874,75 875,00 1,0003
4 118,94 315,13 209,68 91,30 616,84 1351,90 1350,00 0,9986
5 60,75 147,15 128,51 74,61 63,01 474,02 475,00 1,0021
dd 299,83 746,93 631,15 479,55 1342,64 3500,10
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 1,0006 1,0041 1,0140 1,0009 0,9906 1,0000

Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
4 1 19,36 117,69 115,32 89,22 159,08 500,67 500,00 0,9987
2 19,73 44,96 117,49 37,87 81,04 301,09 300,00 0,9964
3 81,17 123,32 64,45 186,99 416,75 872,68 875,00 1,0027
4 118,85 315,99 212,33 91,26 610,19 1348,62 1350,00 1,0010
5 60,91 148,06 130,58 74,83 62,54 476,94 475,00 0,9959
dd 300,02 750,03 640,18 480,18 1329,60 3500,01
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 0,9999 1,0000 0,9997 0,9996 1,0003 1,0000
METODE DETROID
5 Zona
1
1
19,34
2
117,52
3
115,14
4
89,07
5
158,91
oi
499,98
Oi
500,00
Et
1,0000
2 19,66 44,80 117,03 37,72 80,77 299,97 300,00 1,0001
3 81,38 123,65 64,61 187,42 417,98 875,03 875,00 1,0000
4 118,96 316,30 212,49 91,32 611,00 1350,07 1350,00 0,9999
5 60,66 147,46 130,02 74,50 62,31 474,95 475,00 1,0001
dd 299,99 749,73 639,28 480,03 1330,97 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 1,0000 1,0004 1,0011 0,9999 0,9993 1,0000

6 Zona
1
1
19,34
2
117,57
3
115,27
4
89,07
5
158,80
oi
500,05
Oi
500,00
Et
0,9999
2 19,66 44,82 117,17 37,72 80,71 300,09 300,00 0,9997
3 81,38 123,69 64,68 187,40 417,66 874,80 875,00 1,0002
4 118,96 316,40 212,72 91,31 610,52 1349,91 1350,00 1,0001
5 60,67 147,53 130,18 74,51 62,27 475,15 475,00 0,9997
dd 300,00 750,00 640,02 480,00 1329,97 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000
METODE DETROID
Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
7 1 19,34 117,56 115,26 89,06 158,79 500,00 500,00 1,0000
2 19,65 44,80 117,14 37,71 80,69 300,00 300,00 1,0000
3 81,40 123,71 64,69 187,44 417,76 875,00 875,00 1,0000
4 118,97 316,42 212,73 91,32 610,58 1350,00 1350,00 1,0000
5 60,65 147,48 130,13 74,48 62,25 475,00 475,00 1,0000
dd 300,00 749,98 639,94 480,00 1330,08 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 1,0000 1,0000 1,0001 1,0000 0,9999 1,0000

Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
8 1 19,34 117,56 115,27 89,06 158,78 500,00 500,00 1,0000
2 19,65 44,81 117,15 37,71 80,69 300,01 300,00 1,0000
3 81,40 123,72 64,69 187,44 417,74 874,98 875,00 1,0000
4 118,97 316,43 212,74 91,31 610,54 1349,99 1350,00 1,0000
5 60,65 147,49 130,15 74,48 62,25 475,01 475,00 1,0000
dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000
METODE DETROID
7 Zona
1
1
19,34
2
117,56
3
115,26
4
89,06
5
158,79
oi
500,00
Oi
500,00
Et
1,0000
2 19,65 44,80 117,14 37,71 80,69 300,00 300,00 1,0000
3 81,40 123,71 64,69 187,44 417,76 875,00 875,00 1,0000
4 118,97 316,42 212,73 91,32 610,58 1350,00 1350,00 1,0000
5 60,65 147,48 130,13 74,48 62,25 475,00 475,00 1,0000
dd 300,00 749,98 639,94 480,00 1330,08 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 1,0000 1,0000 1,0001 1,0000 0,9999 1,0000

8 Zona
1
1
19,34
2
117,56
3
115,27
4
89,06
5
158,78
oi
500,00
Oi
500,00
Et
1,0000
2 19,65 44,81 117,15 37,71 80,69 300,01 300,00 1,0000
3 81,40 123,72 64,69 187,44 417,74 874,98 875,00 1,0000
4 118,97 316,43 212,74 91,31 610,54 1349,99 1350,00 1,0000
5 60,65 147,49 130,15 74,48 62,25 475,01 475,00 1,0000
dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000 1,0000

Pada itearasi ke 8 menujukan bahwa tingkat total pergerakan masa


sekarang sama dengan gerakan masa endatang dengan zona asal i dan d
MODEL DUA BATASAN
(Metode Fratar)
METODE FRATAR

– Fratar (1954) mengembangkan metode yang mencoba mengatas kekurangan


metode seragam dan metode rata rata. Asumsi dasar metode ini adalah:
a. Sebaran pergerakan zona asal pada masa mendatang sebanding dengan
sebaran pergerakan pada masa sekarang
b. Sebaran pergerakan pada masa mendatang dimodifikasi dengan nilai tingkat
pertumbuhan zona tujuan pergerakan tersebut
METODE FRATAR

– Secara matematis, metode Fratar dinyatakan sebagai :


Bila hasil TRIP GENERASI
Trip Production Trip Attraction
METODE FRATAR
Zona
(Oi Th. Rencana) (Dj Th.
1 500 300
2 300 750
3 875 640
4 1350 480
5 475 1330
Total 3500 3500

oi = 20+40+50+60+80 = 250 Et = Ot/Oi = 500/250 = 2


Dd =20+40+60+80+100 = 300

Et = Dd/dd = 300/300 = 1 500+300+875+1350+475 =


500+300+359+450+400 = 1750 3500
d

Zona 1 2 3 4 5 oi Oi Et
0 1 20,00 40,00 50,00 60,00 80,00 250,00 500,00 2,0000
2 40,00 30,00 100,00 50,00 80,00 300,00 300,00 1,0000
3 60,00 30,00 20,00 90,00 150,00 350,00 875,00 2,5000
4 80,00 70,00 60,00 40,00 200,00 450,00 1350,00 3,0000
5 100,00 80,00 90,00 80,00 50,00 400,00 475,00 1,1875
dd 300,00 250,00 320,00 320,00 560,00 1750,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00 3500/1750=2
Ed 1,00 3,00 2,00 1,50 2,38 2,0000
METODE FRATAR
 Li 12= = 0,470  Li 11= = 0,523

1 Zona
1
1
20,00
2
40,00
3
50,00
4
60,00
5
80,00
oi
250,00
Oi
500,00
Et
2,0000
Li
0,523
2 40,00 30,00 100,00 50,00 80,00 300,00 300,00 1,0000 0,470
3 60,00 30,00 20,00 90,00 150,00 350,00 875,00 2,5000 0,552
4 80,00 70,00 60,00 40,00 200,00 450,00 1350,00 3,0000 0,664
5 100,00 80,00 90,00 80,00 50,00 400,00 475,00 1,188 0,470
dd 300,00 250,00 320,00 320,00 560,00 1750,00
Dd 300,00 750,00 640,00 480,00 1330,00 3500,00
Ed 1,0000 3,0000 2,0000 1,5000 2,3750 2,00
Ld 0,469 0,557 0,459 0,483 0,466

 Li 12= = 0,469  Li 11= = 0,557

Anda mungkin juga menyukai