‫َاْلَح َر َك اُت‬

TANDA BACA
A. Al-Harakāt (Baris atau Tanda Baca)
Baris/tanda baca dalam bhs Arab adalah:
1. ‫( ـــــَـــــــ‬Fathah atau baris yang terdapat di
atas huruf dengan bunyi “ a “). Contoh:
• ‫ = حضر‬hdr - ‫َح َض َر‬ = hadhara
• ‫دخل‬ = dkhl - ‫ = َد َخ َل‬dakhala
• ‫ = جلس‬jls - ‫َج َلَس‬ = jalasa
• ‫هلك‬ = hlk- ‫ = َه َلَك‬halaka
2. ‫( ـــــِـــــــ‬Kasrah atau baris yang terdapat di
bawah huruf dengan bunyi “ i “). Contoh:
• ‫‘ = علم‬alm - ‫َع ِلَم‬ =
‘alima
• ‫ = لعب‬l’ib - ‫َلِع َب‬ = la’iba
• ‫ =سرق‬srq - ‫َس ِر َق‬ = sariqa
• ‫ = َه ِبَط‬hbth - ‫َه ِبَط‬ =
habitha
3. ‫( ـــــُـــــــ‬Dhammah atau baris yang
berbentuk koma yang terletak di atas huruf
dengan bunyi “ u “). Contoh:
• ‫‘ = عرف‬arf - ‫ُع ِر َف‬ = ‘urifa
• ‫قتل‬ = qtl - ‫ُقِتَل‬ =
qutila
• ‫ = سرق‬srq - ‫ُس ِر َق‬ = suriqa
• ‫فتح‬ = fth - ‫ُفِتَح‬ =
futiha
4. ‫( ـــــْـــــــ‬Sukun atau baris mati yang
terdapat di atas huruf untuk menunjukkan
bahwa suatu huruf tidak berbunyi “ a “,
“ i “ atau “ u “). Contoh:
• ‫ = أسلم‬aslm - ‫َأْس َلَم‬ = aslama
• ‫ =أخرج‬akhrj - ‫َأْخ َر َج‬ = akhraja
• ‫ =إستغفر‬istgfr - ‫ِإْس َتْغ َفَر‬ = istagfara
• ‫ =إستحسن‬isthsn - ‫ِإْس َت ْح َس َن‬ = istahsana
5. ‫( ـــــًـــــــ‬Fathatain atau Tanwin (baris dua)
yang berada di atas huruf dengan bunyi “
an “. Contoh:
• ‫ = َب ْي ًت ا‬baitan - ‫ = ِم ْش ًط ا‬misythan
• ‫ = َن ْهًر ا‬nahran - ‫ = َم ْك َت ًب ا‬maktaban
• ‫ = َقَلًم ا‬qalaman - ‫ = ِج ْس ًم ا‬jisman
6. ‫( ـــــٍـــــــ‬Kasratain atau Tanwin (baris dua)
yang berada di bawah huruf dengan bunyi
“ in “. Contoh:
• ‫ =َو َر ٍق‬waraqin - ‫ْي‬ ‫َط‬
‫ = ِر ٍق‬thariqin
• ‫ = َب ْح ٍر‬bahrin - ‫ = ُغ ْر َفٍة‬gurfatin
• ‫‘ = ِع ْلٍم‬ilmin - ‫ = َقَلٍم‬qalamin
7. ‫( ـــــٌـــــــ‬Dhammatain atau Tanwin (baris
dua) yg berbentuk dua koma yang terletak
di atas huruf dengan bunyi “ un “. Contoh:
• ‫ = َقَلٌم‬qalamun - ‫ = ِه ْن ٌد‬Hindun
• ‫ =َم ْس ِجٌد‬masjidun- ‫ = ِم ْش ٌط‬misythun
• ‫ =َم ْك َت ٌب‬maktabun - ‫ = َج َب ٌل‬jabalun
Catatan:
Tanwin artinya ada suara “ n “ (nun mati) dalam sebutan
tetapi bukan pada tulisan, dan ia hanya dapat digunakan
untuk baris huruf terakhir suatu kata (tidak di awal
maupun di tengah).
B. Latihan-latihan:
Latihan 1:
Berilah baris (tanda baca) untuk kata-kata
berikut menurut bacaan yang diberikan
disampingnya!
• Contoh: ‫ = مزرعة‬mazra’atun ( ‫)َم ْز َر َع ٌة‬.
• ‫ =كريم‬karīmun ‫ = ليلة‬laylatun
• ‫ = قفل‬quflun ‫ = جبال‬jabalan
• ‫كوب‬kūbun ‫ = مدرسة‬madrasatun
Latihan 2:
Tulislah Teks Surah Al-Fatihah secara
lengkap!
.................................................................... •
.................................................................... •
.................................................................... •
.................................................................... •
.................................................................... •
Latihan 3:
Tentukan harakat atau tanda baca sesuai
materi di atas pada kata-kata yang
terdapat pada Surah Al-Fatihah!
.................................................................... •
.................................................................... •
.................................................................... •
.................................................................... •