SEJARAH TINGKATAN 2 BAB 2 KEKAYAAN HASIL BUMI MENDORONG CAMPUR TANGAN BRITISH

2.1 Dasar Campur Tan an Br!"!s# $! N% %r!&N% %r! M%'a(u ) NNM (Teks m/s: 29-32) Sebab-Sebab Dasar Campur Tangan British di NNM i. Kekayaan bumi NNM hasi bumi seperti bi!ih timah" emas" bi!ih besi dan arang batu ka#asan utama bi!ih timah di $arut dan %inta (&erak)" di Sungai &ahang dan Sungai $embing (&ahang)" di $ukut" %ua a $umpur " 'mpang dan &eta ing (Se ang(r) dan di Sungai )!(ng" Negeri Sembi an ka#asan utama emas ia ah di ) u Tembe ing" &ahang ii. Revolusi Perindustrian British memer ukan bi!ih timah untuk perusahaan mengetin makanan NNM per u dikuasai untuk beka an bi!ih timah berterusan NNM sebagai pasaran hasi ke uaran ki ang iii. Pembukaan Terusan Suez dan Penciptaan Kapal Wap Terusan Sue* dibuka tahun +,-9 terusan ini menghubungkan $aut Merah dengan $aut Mediterranean ia memendekkan per!a anan dari .ng and (.r(pah) ke /ndia" 'sia Tenggara dan China pen0iptaan kapa #ap memper0epatkan per!a anan dan dapat memba#a muatan ebih ban1ak iv. Persaingan Kuasa Eropa !ain abad ke-+9 ber aku persaingan kuasa British di /ndia bimbang dengan kuasa .r(pah ain di 'sia Tenggara British tidak akan membiarkan kepentingann1a di NNM dian0am ( eh kuasa Barat ain seperti Be anda di 2india Timur (/nd(nesia)" &eran0is di /nd(China dan Sepan1( di 3i ipina v. Peruba an "asar #ritis di !ondon tahun +,43 &arti %(nser5ati6 menguasai kera!aan British di $(nd(n &arti $ibera ka ah pertukaran kera!aan men1ebabkan dasar tidak 0ampur tangan kepada dasar 0ampur tangan di NNM

vi. "esakan Pedagang di NNM keadaan huru-hara ber aku di NNM antara sebab-sebabn1a ia ah perte ingkahan antara pembesar dan pergaduhan k(ngsi ge ap Cina keadaan ini memberi kesan kepada pedagang-pedagang di NNS kerana mereka menga ami kerugian

akibatn1a pedagang mendesak British 0ampur tangan dan me indungi kepentingan pe aburan mereka di NNM tahun +,43 seramai 273 pedagang NNS menu is surat kepada $(rd %imber 1 iaitu Setiausaha Tanah 8a!ahan British mendesak British 0ampur tangan Hu*un an An"ara NNS D%n an NNM NNS sebagai pe abuhan entrep(t NNS mengenda ikan perdagangan bagi NNM &edagang-pedagang NNS me abur m(da da am per (mb(ngan bi!ih timah di $arut" Sungai )!(ng" $ukut dan % ang 2.2 K%a$an $! P%ra+, S%'an -r, N% %r! S%m*!'an $an Pa#an M%m*%r! P%'uan Campur Tan an Br!"!s# (Teks m/s: 33) kurun ke-+9 keadaan di NNM pantai barat huru-hara dan tidak stabi antaran1a &erak" Se ang(r" Negeri Sembi an dan &ahang

!. K%a$aan $! P%ra+ p( itik tidak stabi sebab-sebab9 a$ Pergadu an antara kongsi gelap %ina & ee 'in dan 'ai San buruh Cina diba#a masuk se0ara beramai-ramai pada tahun +,7, ( eh $(ng 8aa6ar ke daerah $arut (%e ian &auh dan %e ian Bharu) tu!uan untuk mema!ukan (mb(ng bi!ih timah di $arut ber aku pergaduhan di $arut 1ang men0etuskan &erang $arut keadaan men!e!askan perusahaan bi!ih timah Ngah /brahim iaitu Menteri $arut me antik %apten Speed1 (Timba an &esuruh!a1a &( is NNS) membantu menamatkan keka0auan di $arut b$ Perebutan tak ta di kalangan kerabat dira(a ber aku akibat sistem pe#arisan takhta tidak dipatuhi sepenuhn1a mengikut sistem" sese(rang anak ra!a per u memegang tiga !a#atan iaitu :a!a Di 2i ir" :a!a Bendahara dan :a!a Muda sebe um berhak ditaba men!adi su tan tahun +,4+ Su tan ' i mangkat dan pembesar-pembesar &erak me antik :a!a /smai (:a!a Bendahara ketika itu) sebagai su tan &erak 1ang baru pe antikan itu ditentang ( eh :a!a 'bdu ah (:a!a Muda ketika itu) dan :a!a ;usu6 (:a!a Di 2i ir ketika itu) :a!a 'bdu ah sepatutn1a me#arisi takhta pada upa0ara pemakaman Su tan ' i di Sa1(ng :a!a 'bdu ah tidak hadir #a aupun di!emput :a!a ;usu6 diketepikan kerana tidak disukai ( eh pembesar-pembesar &erak tentangan kuat :a!a 'bdu ag dis(k(ng penuh pembesar-pembesar di hi ir &erak seperti Dat(< Mahara!a $e a dan Dat(< Sag(r kuasa Su tan /smai han1a terbatas di hu u &erak saha!a :a!a 'bdu ah terus berkuasa di hi ir &erak keadaan ini men1ebabkan perpe0ahan dan menggugat keamanan di &erak :a!a 'bdu ah meminta bantuan British untuk mengiktira6 be iau sebagai su tan

permintaan :a!a 'bdu ah diterima penuh minat ( eh 'ndre# C arke (=aben(r NNS) 1ang membuka pe uang British untuk menguasai &erak Lan +a#&'an +a# M%nama"+an K%+a.auan/ 'ndre# C arke memanggi pembesar-pembesar Me a1u dan pemimpin k(ngsi ge ap Cina berunding di &u au &angk(r antara pembesar 1ang hadir ia ah :a!a 'bdu ah" Ngah /brahim dan Dat(< Sag(r Su tan /smai tidak hadir kerana e#at menerima surat !emputan antara pemimpin k(ngsi ge ap 1ang hadir ia ah %apitan 'h %#ee (%etua %umpu an 2ai San) hasi rundingan memba#a kepada termeterain1a &er!an!ian &angk(r pada 3> 8anuari +,47 per!an!ian ditandatangani atas kapa british iaitu 2?M?S? & ut(

Syarat)Syarat Per(an(ian Pangkor *+,-. :a!a 'bdu ah diiktira6 sebagau su tan &erak :a!a /smai diakui sebagai :a!a Muda su tan menerima se(rang :esiden British sebagai penasihat da am semua perkara ke0ua i ha -ha agama /s am dan adapt istiadat Me a1u :esiden berkuasa penuh ke atas pungutan 0ukai di &erak :esiden" &en( (ng :esiden" Su tan dan pembesar diba1ar ga!i daripada pungutan hasi mahsu &erak Ngah /brahim keka sebagai Menteri $arut dan menerima se(rang &en( (ng :esiden Menteri $arut bertanggung!a#ab membia1ai sega a usaha mengemba ikan keamanan di &erak K%san P%r0an0!an Pan +-r K% A"as P%ra+/ tanda bermu an1a kuasa British se0ara angsung da am pentadbiran dan ek(n(mi &erak

!!. K%a$aan $! S%'an -r tahun +,@4 Su tan 'bdu Samad 1ang berkuasa di daerah $angat ditaba men!adi su tan Se ang(r daerah % ang dikuasai :a!a Su aiman apabi a :a!a Su aiman mangkat" % ang dikuasai pu a ( eh :a!a 'bdu ah timbu rasa tidak puas hati ( eh :a!a Mahadi (putera :a!a Su aiman) :a!a 'bdu ah ber!a1a mema!ukan per (mb(ngan bi!ih timah di daerah % ang buruh-buruh Cina diba#a masuk beker!a di (mb(ng- (mb(ng (mb(ng- (mb(ng bi!ih timah dibuka di %ua a $umpur dan 'mpang tahun +,-> daerah % ang berkembang ma!u sebagai pusat bi!ih timah % ang di!adikan ibu negeri Se ang(r sebe um dipindahkan ke %ua a $umpur pada tahun +,,> keka1aan % ang men!adi rebutan dan perba ahan antaran1a ( eh :a!a Mahadi perba ahan antara mereka men0etuskan perang saudara A &erang % ang perang audara merebak ke daerah-daerah ain di Se ang(r keadaan bertambah buruk apabi a pe (mb(ng-pe (mb(ng Cina ter ibat sama tahun +,-- :a!a Mahadi men1erang :a!a 'bdu ah di % ang kegiatan perdagangan Se ang(r ter!e!as

Lan +a#&Lan +a# K% Ara# M%nama"+an P%ran K'an / Su tan 'bdu Samad (+,@4-+,9,) me antik Tengku %udin untuk menamatkan &erang % ang Tengku %udin (nama sebenar Tengku Dhiauddin) ia ah putera dira!a %edah" menantu Su tan 'bdu Samad dan #aki su tan untuk mentadbir dan mema!ukan Se ang(r (+,-,) Tengku %udin tidak diterima pembesar-pembesar Se ang(r termasuk :a!a Mahadi kerana be iau bukan anak negeri Se ang(r Tengku %udin meminta bantuan British British mendesak Su tan 'bdu Samad menerima :esiden British tetapi gaga British terus berusaha men0ari a asan untuk menempatkan residenn1a di Se ang(r tahun +,43 sebuah kapa dagang British dir(mpak di $angat +,47 rumah api British di Tan!ung :a0had( (sekarang Tan!ung Tuan" Negeri Sembi an) te ah diserang kapa perang British iaitu 2?M?S? :ina d( membedi %ua a Se ang(r British membantu Tengku %udin mene#askan :a!a Mahadi dan menamatkan &erang % ang British mendesak Su tan 'bdu Samad me etakkan Se ang(r di ba#ah naungann1a tahun +,47 8?=? Da5ids(n di antik sebagai :esiden Se ang(r 1ang pertama &en( (ng :esidenn1a ia ah 3rank S#ettenham !!!. K%a$aan $! Sun a! U0-n Sungai )!(ng ka1a dengan bi!ih timah tahun +,42" Dat(< %e ana S1ed 'bdu :ahman men!adi pemerintah Sungai )!(ng se(rang agi pembesar 1ang berpengaruh di Sungai )!(ng ia ah Dat(< Bandar %u (p Tungga kedua-duan1a sa ing bersengketa sebab-sebab mereka bersengketa ia ah9 i? %edua-duan1a berebutkan Sungai $inggi 1ang merupakan !a an perhubungan utama ke pe abuhan Me aka ii? &ungutan 0ukai ke atas pedagang 1ang me a ui sungai ini sangat uma1an Dat(< %e ana berasa kedudukann1a tidak ter!amin kerana Dat(< Bandar dis(k(ng kuat penduduk tempatan dan pe (mb(ng-pe (mb(ng Cina daerah Sungai )!(ng Dat(< %e ana meminta bantuan British tahun +,47 Dat(< %e ana menandatangani per!an!ian menerima per indungan British s1arat-s1arat per!an!ian ia ah9 i? Dat(< %e ana diiktira6 pemerintah daerah Sungai )!(ng ii? British berkuasa penuh mengutip 0ukai di Sungai $inggi iii? :esiden British pertama 1ang ditempatkan di Sungai )!(ng ia ah &?8?Murra1 Dat(< Bandar tidak mengiktira6 per!an!ian dan menentang tindakan British mengutip 0ukai di $inggi British memberi bantuan tentera kepada Dat(< %e ana untuk mene#askan Dat(< Bandar Dat(< Bandar dibuang negeri ke Singapura British menguasai daerah-daerah ain seperti :embau" 8e ebu dan Sri Menenati

British menempatkan pega#ai Ma!istret dan &emungut 2asi di setiap daerah" antaran1a tahun +,,3 di :embau" +,,- di 8e ebu dan +,,9 di Sri Menanti tahun +,9@ semua daerah disatukan dan membentuk persekutuan 1ang dipanggi Negeri Sembi an Tunku Muhammad /bni ;amtuan 'ntah (;amtuan Sri Menanti) ditaba sebagai ;ang Dipertuan Besar Negeri Sembi an 1ang pertama Tahun +,9@ :esiden British ditempatkan di Negeri Sembi an iaitu Martin $ister Negeri Sembi an se0ara sah men!adi negeri naungan British

!1. K%a$aan $! Pa#an &ahang tidak seka1a seperti Negeri-Negeri Me a1u 1ang ain British mahu menguasai &ahang bagi mengha ang kuasa .r(pah ain bertapak di Negeri-Negeri Me a1u kurun ke-+9 'sia Tenggara men!adi tempat kuasa &eran0is" :usia dan 8erman men0ari tanah !a!ahan Su tan 'hmad berusaha mengeka kan kedau atan &ahang dari di!a!ah British seperti 1ang ber aku di &erak" Se ang(r dan Negeri Sembi an Su tan 'hmad men0(nt(hi tindakan Su tan 'bu baker dari 8(h(r untuk membangunkan &ahang bagi men1ekat pengaruh British Su tan 'hmad memba#a masuk pe abur-pe abur .r(pah untuk mema!ukan &ahang s1arikat-s1arikat .r(pah mengusahakan (mb(ng emas dan bi!ih timah di &ahang 0(nt(h9 i. Pa ang %orporation !td (Sungai $embing) ii. Malay Peninsular (&ahang) iii. Prospecting %o. (Se ising) iv. Pen(om / Sg. "ua Semantan %o. (&en!(m) tindakan Su tan 'hmad tidak disenangi British kerana men!e!askan kepentingan mereka di Negeri-Negeri Me a1u P%r'uasan Kuasa Br!"!s# $! Pa#an tahun +,,-" 3rank S#ettenham dan 3rederi0k Be d =aben(r Negeri-Negeri Se at memu!uk Su tan 'hmad menerima :esiden british tetapi gaga tahun +,,4 British mendapatkan bantuan Su tan 'bu Bakar di 8(h(r untuk memu!uk Su tan 'hmad menerima pengaruh British 2ugh C i66(rd di antik sebagai #aki British di &ahang British masih tidak puas hati kerana #aki British berkuasa terhad tahun +,,, se(reang #arganegara British berbangsa Cina iaitu =( 2ui ditemui mati berhampiran istana Su tan 'hmad British menggunakan pe uang ini mendesak Su tan 'hmad menerima :esiden British atas a asan Su tan 'hmad tidak mampu me#u!udkan keamanan di &ahang akhirn1a Su tan 'hmad terpaksa menerima 8?&?:(dger sebagai :esiden British penerimaan ini sebagai tanda berakhirn1a kedau atan &ahang British mu a 0ampur tangan se0ara angsung da am pentadbiran &ahang

R%s!$%n M%n u a" Kuasa Su'"an $an P%m*%sar (Teks m/s: 77) 0ampur tangan British di Negeri-Negeri Me a1u memba#a kepada pengena an Sistem :esiden

 antaran1a9 i? &erak (8?B?B? Bir0h) ii? Se ang(r ( 8?=? Da5ids(n) iii? Negeri Sembi an (Martin $ister) i5? &ahang (8?&? :(dger) ia menandakan negeri-negeri ini di etakkan sebagai negeri naungan British keadaan ini menggugat kuasa su tan dan pembesar

S%*a*&S%*a* S!s"%m R%s!$%n M%n u a" Kuasa Su'"an $an P%m*%sar :esiden men!a ankan semua urusan pentadbiran negeri :esiden memaksa su tan menerima nasihat da am semua perkara pentadbiran (ke0ua i ha -ha agama /s am dan adat istiadat Me a1u) nasihat :esiden mesti dipatuhi dan di aksanakan :esiden mengambi a ih kuasa dan hak memungut 0ukai (( eh pega#ai British iaitu &ega#ai Ma!istret dan &emungut 2asi ) :esiden menghapuskan ama an perhambaan 1ang me ampaui bidang kuasa mereka (perhambaan A ama an adat turun-temurun pembesar Me a1u) 2.2 P%n u+u#an Kuasa Br!"!s# M%'a'u! P%m*%n"u+an N% %r!&N% %r! M%'a(u B%rs%+u"u 3NNMB4 Teks m/s: 7@-75a+"-r&5a+"-r P%m*%n"u+an NNMB 316784/ 0i$ Kelema an Pelaksanaan Sistem Residen :esiden tidak diberikan panduan !e as untuk men!a ankan tugas :esiden men!adi ter a u berkuasa &entadbiran setiap negeri tidak seragam kerana mempun1ai undang-undang sendiri =aben(r Negeri-Negeri Se at di Singapura gaga menga#a kuasa :esiden

0ii$ Krisis Ke1angan Pa ang perbe an!aan negeri meningkat kerana &ahang terpaksa menanggung ban1ak hutang akibat kebangkitan rak1at menentang British !ika pahang digabungkan dengan negeri-negeri ka1a seperti &erak dan Se ang(r masa ah dapat diringankan 0iii$ Perkongsian Perk idmatan Pakar men!imatkan ba1aran perkhidmatan pakar seperti !urutera" !uru ukur dan d(kt(r 0iv$ Sistem Per ubungan sistem perhubungan seperti !a an ra1a dan andasan keretapi antara NegeriNegeri Me a1u dapat dima!ukan 0v$ 2aktor Keselamatan mengukuhkan kekuatan dan pertahanan ketenteraan Lan +a#&Lan +a# K% Ara# P%nu*u#an N% %r!&N% %r! M%'a(u B%rs%+u"u/ &er!an!ian &ersekutuan ditandatangani pada +2 8un +,9@

NNMB atau &ersekutuan +,9- terdiri daripada &erak" Se ang(r" Negeri Sembi an dan &ahang te ah disatukan pada + 8u ai +,9pusat pentadbiran &ersekutuan ter etak di %ua a $umpur pentadbiran kera!aan &ersekutuan dibahagikan kepada dua iaitu %era!aan &usat dan %era!aan Negeri diketuai ( eh :esiden 8enera pertama 3rank S#ettenham (+,9--+9>>) Syarat)Syarat Per(an(ian Persekutuan *3 4un *+56. :a!a-:a!a Me a1u bersetu!u menggabungkan negeri mereka men!adi sebuah persekutuan 1ang akan dikena i sebagai NNMB :a!a-:a!a bersetu!u menerima se(rang pega#ai British sebagai :esiden 8enera :a!a-:a!a bersetu!u mengikut nasihat :esiden 8enera da am semua perkara ke0ua i 1ang berkaitan dengan agama /s am dan adapt istiadat Me a1u :a!a-:a!a Bersetu!u membantu negeri-negeri 1ang memer ukan bantuan mengikut nasihat kera!aan British :esiden 8enera bertanggung!a#ab kepada =aben(r Negeri-negeri Se at 1ang !uga men!adi &esuruh!a1a Tinggi NNMB Struktur Pentadbiran Persekutuan *+57 0NNM#$ &esuruh!a1a Tinggi British (=aben(r NNS di Singapura) C :esiden 8enera (berpusat di %ua a $umpur- tingga di Car0(sa tahun +,9,) C :esiden &erak Se ang(r N9 &ahang

2.9 P%m*%n"u+an P%rs%+u"uan M%n.a*ar K%:!*a:aan Su'"an (Teks m/s: 74-7,) K%san&K%san P%m*%n"u+an P%rs%+u"uan 1678 :esiden 8enera berkuasa da am pentadbiran" ke#angan dan 0ukai eksp(rt kera!aan pusat menubuhkan !abatan-!abatan 1ang diketuai pega#ai-pega#ai British seperti 8abatan %ehakiman" 8abatan %e#angan" 8abatan &erhubungan dan &erkhidmatan '#am peng ibatan (rang-(rang Me a1u ada ah terhad su tan dikehendaki menurut nasihat :esiden 8enera da am semua ha (ke0ua i ha berkaitan agama /s am dan adat Me a1u) kuasa su tan dan Ma! is Mes1uarat Negeri diambi a ih ( eh :esiden 8enera K%san&K%san Kuasa Su'"an D!+uran +an su tan-su tan NNMB tidak puas hati

tahun +,94 British bersetu!u menubuhkan D):B': iaitu &ersidangan :a!a:a!a Me a1u bagi mengatasi masa ah ah i-ah i Durbar ia ah9 i? &esuruh!a1a Tinggi ii? :a!a-:a!a Me a1u iii? :esiden 8enera i5? 7 (rang :esiden (&erak" Se ang(r" Negeri Sembi an" &ahang) Durbar pertama diadakan pada +,94 di %ua a %angsar" &erak Durbar kedua didakan pada tahun +9>3 di %ua a $umpur Persidangan "8R#9R :: 0*5;<$ di Kuala !umpur Su tan &erak iaitu Su tan /dris (+,,4-+9+-) mendesak British tentang9 i? &emusatan kuasa di tangan :esiden 8enera ii? Mendesak kuasa :a!a-:a!a Me a1u dikemba ikan iii? Mendesak bi angan pega#ai Me a1u da am perkhidmatan kera!aan ditambah dan di antik ke !a#atan ebih tinggi i5? Mendesak Bahasa Me a1u diiktira6 men!adi bahasa rasmi kesan-kesan desakan9 i? British menggantikan Durbar dengan Ma! is Mes1uarat &ersekutuan +9>9 ii? 8a#atan :esiden 8enera digantikan dengan %etua Setiausaha iii? British bersetu!u men1erahkan semu a kuasa mentadbir kepada Ma! is Mes1uarat Negeri i5? Tahun +9>3-+9>9 &esuruh!a1a Tinggi NNMB ia ah 3rank S#ettenham