Anda di halaman 1dari 42

MATERI

Garis singgung lingkaran


a. Garis singgung persekutuan di dalam
b. Garis singgung persekutuan di luar
Lingkaran dalam dan luar segitiga
a. Lingkaran dalam segitiga
b. Lingkaran luar segitiga

GARIS SINGGUNG LINGKARAN
Garis AB merupakan garis singgung
lingkaran pada titik B, sehingga
jari-jari OB tegak lurus terhadap
garis singgung AB, maka panjang
OA dapat dihitung dengan teorema
Pythagoras.
B
A
O
OA
2
= OB
2
+ AB
2

AB
2
= OA
2
- OB
2

OB
2
= OA
2
- OA
2

Garis Singgung Persekutuan dalam
M N
A
B
AB = Garis singgung persekutuan dalam
MN = Garis pusat persekutuan
AB adalah garis singgung persekutuan dalam.
AB = CN
AB
2
= MN
2
- ( r
1
+ r
2
)
2

M N
A
B
C
r
1

r
2

r
2

Garis Singgung Persekutuan Luar
M N
A
B
AB = Garis singgung persekutuan luar
MN = Garis pusat persekutuan
AB adalah garis singgung persekutuan luar.
AB = CN
AB
2
= MN
2
- ( r
1
- r
2
)
2

M N
A
B
C
r
1

r
2

Lingkaran Dalam segitiga
A
O
D
E
F
C
B
r
a
c
b
A
O
D
E
F
C
B
r
a
c
b
Titik pusat lingkaran dalam adalah titik perpotongan
garis bagi sudut sudut segitiga.
Keliling ABC = a + b + c = 2s
Jadi, keliling segitiga = 2s atau s = ( a + b + c ).
Luas segitiga = alas x tinggi , atau
= s(s a )(s b)(s c )
Jika jari-jari lingkaran dalam adalah r, maka :
r = Luas : keliling atau r =
L
/
s

AF = AE = s - a
BF = BD = s - b
CE = CD = s - c
Lingkaran Luar segitiga
C
A
O
R
B

Titik pusat lingkaran luar segitiga adalah titik
potong garis sumbu sisi-sisi segitiga OA =
OB=OC = jari-jari lingkaran luar.
Jika jari-jari lingkaran luar adalah R, maka :
R =
abc
/
4L
atau ,
R = abc : 4L

Soal 1
Pada gambar di bawah, garis AB merupakan
garis singgung. Panjang OA = 13 cm dan jari-jari
OB = 5 cm. Hitunglah panjang garis singgung AB.
B
A
O

Pembahasan :
Perhatikan OAB siku-siku di titik B
AB
2
= OA
2
- OB
2

= 13
2
- 5
2

= 169 - 25
= 144
AB = 144 = 12 cm.
Jadi, panjang garis singgung AB = 12 cm.
Soal 2
M N
A
B
Jika : AM = 6 cm , BN = 3 cm dan MN = 15 cm
Tentukan panjang garis singgung AB.
AB
2
= MN
2
-( r
1
+ r
2
)
2

= 15
2
- ( 6 + 3 )
2

= 225 81 = 144
AB = 144 = 12 cm
M N
A
B
Pembahasan :
Soal 3
M
N
A
B
Jika : AM =13 cm , BN = 6 cm dan MN = 25 cm
Tentukan panjang garis singgung AB.
Pembahasan :
AB
2
= MN
2
-( r
1
- r
2
)
2

= 25
2
- ( 13 - 6 )
2

= 625 49 = 576
AB = 576 = 16 cm
M
N
A
B
Soal 4
Pada gambar di
samping, panjang
PQ = 9 cm, QR = 15
cm.
Hitunglah panjang
jari-jari OU.
P
Q
R
T
U
S
Pembahasan :
PQ = 12 cm dan QR = 15 cm
PR
2
= QR
2
- PQ
2

= 15
2
- 12
2

= 225 - 144
= 81
PR = 81 = 9 cm
Pembahasan :
PQ = 12 cm, QR = 15 cm dan PR = 9 cm
R
d
= Luas ABC : keliling
= ( x PQ x PR ) : ( PQ + PR + QS )
= ( x 12 x 9 ) : ( 12 + 9 + 15 )
= 54 : 18
= 3 cm.
Jadi, panjang jari-jarinya adalah 3 cm.
Cara cepat :
PQ = 12 cm dan QR = 15 cm
PR
2
= QR
2
- PQ
2

= 15
2
- 12
2

= 225 - 144
= 81
PR = 81 = 9 cm
R
d
= ( PQ + PR QR )
= ( 12 + 9 15 )
= 3 cm.
Soal 5
Pada gambar di
samping, panjang
PQ =10 cm,
panjang QR = PR
= 13 cm.
Hitunglah
panjang jari-jari
OP.
P
Q
R
O
Pembahasan :
PQ = 10 cm dan
PR = QR = 13 cm
RS
2
= PR
2
- PS
2

= 13
2
- 5
2

= 169 - 25
= 144
PR = 144 = 12 cm
R
P
Q
O
S
R
L
= ( abc ) : 4 L
= ( 10 x 13 x 13 ) : ( 4 x x 10 x 12 )
= 1690 : 240 = 7,04 cm
Jadi, jari-jarinya adalah : 7,04 cm.
R
P
Q
O
S
Soal 6
Pada gambar di
samping, panjang
PQ =8 cm, PR = 15
cm.
Hitunglah panjang
jari-jari lingkaran
luar.
P
Q
R
O
Pembahasan :
PQ = 8 cm dan PR = 15 cm
QR
2
= PQ
2
+ PR
2

= 15
2
+ 8
2

= 225 + 64
= 289
QR = 289 = 17 cm
P
Q
R
O
PQ = 8 cm, PR = 15 cm dan
QR = 17 cm
R
d
= QR
= x 17
= 8,5 cm.
Jadi panjang jari-jari
lingkaran adalah 8,5 cm.
P
Q
R
O
Soal 7
M
N
A
B
Jika : AM = 7 cm , BN = 3 cm dan AB = 24 cm
Tentukan jarak kedua pusatnya (MN).
MN
2
= AB
2
+ ( r
1
+ r
2
)
2

= 24
2
+ ( 7 + 3 )
2

= 576 + 100 = 676
MN = 676 = 26 cm
Jadi, jarak titik pusatnya = 26 cm.
Pembahasan :
M
N
A
B
Soal 8
M
N
A
B
Jika : AM =4 cm , BN = 2 cm dan MN = 10 cm
Tentukan panjang garis singgung AB.
Pembahasan :
AB
2
= MN
2
-( r
1
- r
2
)
2

= 10
2
- ( 4 - 2 )
2

= 100 4 = 96
AB = 96 = 9,79
Jadi, panjang AB = 9,79 cm.
M

N
A
B
Soal 9
M


N
A
B
Jika : AM = 7 cm , MN = 26 cm dan AB = 24 cm
Tentukan panjang jari-jari BN.
MN
2
= AB
2
+ ( r
1
+ r
2
)
2

26
2
= 24
2
+ ( 7 + r )
2

676 = 576 + ( 7 + r )
2
( 7 + r )
2
= 676 576 = 100
( 7 + r ) = 100 = 10
7 + r = 10
r = 10 7
r = 3
Jadi, jari-jari BN adalah 3 cm.
Pembahasan :
Soal 10
M
N
A
B
Jika : BN = 2 cm , AB = 12 cm dan MN = 13 cm
Tentukan panjang AM.
Pembahasan :
( r
1
- r
2
)
2
= MN
2
- AB
2

( r
1
- 2 )
2
= 13
2
- 12
2

( r
1
- 2 )
2
= 169 - 144
= 25
( r
1
- 2 ) = 25
r
1
- 2 = 5
r
1
= 5 + 2 = 7
Jadi, panjang jari-jari AM = 7 cm.
Catatan Khusus
Jika AB garis singgung persekutuan dalam.
maka : AB
2
= MN
2
- ( r
1
+ r
2
)
2


Jika AB garis singgung persekutuan luar.
maka : AB
2
= MN
2
- ( r
1
- r
2
)
2

Anda mungkin juga menyukai