Anda di halaman 1dari 21

Tata Cara Shalat Jenazah

Masih banyak kaum mislimin yang belum tahu atau bahkan menganggap remeh Shalat Jenazah,
Namun ketahuilah wahai saudaraku tercinta, bahwa Nabi Muhamad shallallahualaihi wasallam
pernah bersabda,Barangsiapa yang menghadiri jenazah hingga ikut menshalatkannya, maka dia
mendapatkan satu qirath, dan barangsiapa yang menyaksikannya hingga ikut mengantar ke
kubur, maka mendapatkan dua qirath. Ditanyakan, Apakah yang dimaksudkan dengan dua
qirath itu? Beliau menjawab, Seperti dua gunung yang besar.(HR. Muttafaq alaih)
Sesudah kita tahu dengan keutamaan yang besar ini, maka selayaknya bagi kita semua untuk
mengetahui tata cara shalat Jenazah, sebagaimana yang diajarkan di dalam sunnah Nabi
Muhamad shallallahualaihi wasallam. Pada tulisan ini, saya akan membahas secara ringkas
seputar tata cara Shalat Jenazah. Semoga Tulisan ini bermanfaat bagi yang membaca dan
khususnya bagi penulis sendiri.

Tata Cara Shalat Jenazah


Pada tata cara shalat jenazah masih terdapat perbedaan tentang jumlah takbir, ada yang
berpendapat empat kali, lima kali takbir, dan enam kali takbir sebagaimana dalam hadits, Tapi, di
dalam tulisan ini akan di jelaskan tata cara Shalat Jenazah dengan empat kali takbir.
Imam berdiri tepat di bagian kepala mayit, jika jenazah adalah seorang laki-laki atau di bagian
tengah badan (perut) jika jenazah seorang wanita. Kemudian makmum berdiri di belakangnya,
sebagaimana dalam shalat yang lain, kemudian bertakbir sebanyak empat kali dengan rincian
sebagai
berikut:
1. Takbir yang pertama,
Takbiratul ihram tanpa membaca doa iftitah, lalu mengucapkan taawudz dan basmalah
kemudian membaca Surat Al-Fatihah.
2. Takbir ke dua,
Membaca shalawat sebagaimana bacaan shalawat ketika Tahiyat. Yaitu mengucapkan shalawat
atas Nabi shallallahualaihi wasallam,

Ya Allah limpahkanlah kesejahteraan kepada Muhammad dan kepada keluarga Muhammad,


sebagaimana Engkau telah melimpahkan kesejahteraan kepada Ibrahim dan kepada keluarga
Ibrahim sesungguhnya Engkau Maha Terpuji lagi Maha Mulia, dan berikanlah berkah kepada
Muhammad dan kepada keluarga Muhammad sebagaimana Engkau telah memberikan berkah
kepada Ibrahim dan keluarga Ibrahim sesungguhnya Engkau Maha Terpuji lagi Maha Mulia.
3.

Takbir

Ketiga

Pada takbir yang ketiga ini membaca doa untuk jenazah, Diantara lafaznya yang dicontohkan oleh
Rasulullah Shallallahu alaihi wa Sallam dalam sebuah hadits:








Alloohummaghfir lahu Warhamhu Wa Aafihi Wafu ahu, Wa Akrim Nuzulahu, Wa Wassi
Madkholahu, Waghsilhu Bil Maai WatsTsalji Wal Barodi, Wa Naqqihi Minal Khothooyaa
Kamaa Naqqaitats Tsaubal Abyadho Minad Danasi, Wa Abdilhu Daaron Khoiron Min
Daarihi, Wa Ahlan Khoiron Min Ahlihi, Wa Zaujan Khoiron Min Zaijihi, Wa Adkhilhul
Jannata, Wa Aidhu Min Adzaabil Qabri
"Ya Allah, Ampunilah dia (dari beberapa hal yang tidak disukai), maafkanlah dia dan tempatkanlah di tempat yang mulia (Surga), luaskan kuburannya, mandikan dia dengan air salju dan air
es. Bersihkan dia dari segala kesalahan, sebagaimana Engkau membersihkan baju yang putih dari
kotoran, berilah rumah yang lebih baik dari rumahnya (di dunia), berilah keluarga (atau istri di
Surga) yang lebih baik daripada keluarganya (di dunia), istri (atau suami) yang lebih baik
daripada istrinya (atau suaminya), dan masukkan dia ke Surga, jagalah dia dari siksa kubur dan
Neraka. (HR.
Muslim
2/663)
Atau

Boleh

juga

Allahummaghfir lahu warhamhu, waaafihi wafu anhu, wa akrim nuzulahu, wa wassi


madkhalahu,
waghsilhu
bil-mai
watstsalji
wal-baradi.
"Ya Allah, Ampunilah dia, maafkanlah dia dan tempat-kanlah di tempat yang mulia (Surga),
luaskan
kuburannya,
mandikan
dia
dengan
air
salju
dan
air
es".
Atau

Boleh

juga

Allahummaghfir lahu warhamhu, waaafihi wafu anhu.


"Ya Allah, Ampunilah dia, rahmati dia dan maafkanlah dia"
4.

TAKBIR KEEMPAT

Setelah

takbir

yang

ke

empat,

diam

sejenak

atau

membaca

doa

yang

berbunyi

Allahumma Laa Tahrimna Ajrahu wa laa taftinnaa badahu waghfirlana wa lahu


5.

Membaca

Salam Seperti biasa dilakukan dalam Shalat Shalat yang lain dengan mengucapkan:

Salam

Assalamualaikum Warahmatullah
Ada perbedaan dalam penyebutan mayit dalam doa pada shalat jenazah.
Doa
di
atas
untuk
mayit
lelaki
satu
orang.
Kalau
dua
orang
laki-laki
atau
perempuan,
diganti
dengan: HUMA.
Kalau
perempuan
satu
orang,
diganti
dengan: HA.
Kalau
banyak
mayit
lelaki: HUM.
Kalau
banyak
mayit
wanita: HUNNA.
Kalau
gabung
banyak
mayat
lelaki
dan
wanita,
bisa
pakai: HUM.
Contoh :
Allahummaghfir
lahum warhamhum,
waaafihi
wafu
anhum
Sebagian ulama berpendapat diam tanpa membaca apapun setelah takbir ke
empat sedangkan sebagian lain mengisinya dengan bacaan di atas. Yang berpendapat diam
berdasarkan pada hadits Abu Umamah Sahl bin Hunaif radhiallahu anhu dimana beliau
berkata:




Yang menjadi sunnah dalam shalat jenazah adalah bertakbir (yang pertama) lalu membaca AlFatihah, kemudian (pada takbir kedua) bershalawat kepada Nabi shallallahu alaihi wasallam,
kemudian (pada takbir ketiga) mendoakan jenazah. Tidak boleh membaca Al-Qur`an kecuali pada
takbir yang pertama.(HR. Al-Hakim: 1/360, Al-Baihaqi: 4/39, dan dinyatakan shahih oleh AlAlbani
dalam
Ahkam
Al-Jana`iz
hal.
121)
Wallahu Alam

Ratu Inten Dwata


Seueur nu nganggap yn carios Ratu Inten Dwata th mung saukur
dongngan legnda wungkul, margi taya buktos nu pasti atanapi data
mpiris nu leres-leres tiasa dipercanten. Sanaos kitu, carios Ratu
Inten Dwata masih tetep ngarupikeun dongng karuhun nu masih
dipercanten ayana, utamina ku masarakat Tarogong, Garut, salaku
carita
sasakala
karuhun
karajaan
Timbanganten.
Taun 50-an pribados kantos ngahaja ngadongkapan ka sababaraha
situs nu dianggap patilasan karajaan Timbanganten. Di antawisna
lokasi Korobokan, Cipanas, sareng Gunung Putri. Hanjakalna, maksad
ngajugjug ka puncak gunung Guntur mah teu laksana, jalaran kaayaan
kaamanan waktos harita pikarisieun, ku mahabuna gorombolan.
Waktos ngajugjug ka lokasi Korobokan teu tebih ti kacamatan
Tarogong kiwari, taun 50-an mah masih knh aya seueur gundukan
batu. Katingal pabalatakna gundukan babatuan, sapertos patilasan
bangunan lami. Sabudeureunnana seueur kakaian sarupaning
tatangkalan arageung, pacampur jeung eurih. Oge aya sababaraha
kuburan lami nu teu kapiara, pating solengkrah. ta lokasi th aya
dina pasir luhur bukit alit. Leumpang ka punclutna th asa cap da
nanjak.
Cenah di ta lokasi th aya dugaan patilasan karajaan Timbanganten.
Nanging upami urang kadinya waktos ayeuna tahun 2008 mah, eta
situs teh tos moal katingal deui. Nu aya mah seueur bangunan enggal
diantawisna bangunan sakola sareng bumi-bumi mani pasedek-sedek.
Teu kapendak deui gundukan-gundukan batu nu kapungkur kungsi
diduga
patilasan
karajaan
Timbanganten.
Di puncak gunung Putri, mun urang nyawang ka palih wetan sareng
kidul, plung plong pikawaaseun. Palih wetan, dihandap teu tebih,
katingal atra pamandian Cipanas, rada tebihan wetaneunana
muncunguk kacamatan Tarogong. Palih kidul rada tebih, nanging eces

katingal bumi-bumi, bangunan, sareng masjid Agung Garut. Pantes,


sareng kasawang ieu tempat teh taya sanes dalah situs patilasan
kanjeng Ratu Inten Dewata nu kantos ngababakan di ieu tempat.
Karajaan Timbanganten teh sakawitna puseur dayeuhna teh di
Korobokan, lajeng ngalih ka Tarogong saparantosna gunung Guntur
bitu. Karajaan Timbanganten kalebet nagara madeg mandiri, hartina
teu kaereh/kajajah ku nagara deungeun. Tanahna subur makmur
gemah ripah lohjinawi, murah sandang murah pangan, rea ketan rea
keton. Sepi paling towong rampog teh lain ukur ngan babasan. Rajana
katelah Rangga Lawe, hiji raja nu adil palamarta, gede wibawa tur
dipikacinta
ku
rahayatna.
Saleresna nu kedah nyekel kadali pamarentahan teh sanes Rangga
Lawe, nanging rakana nu kasebat Ratna Inten Dewata. Hiji istri geulis
camperenik, salirana jangkung alit, kulitna koneng. Rambutna hideung
meles galing muntang bawana ngajadi. Tapi anjeunna teu hoyongeun
nyepeng karajaan, kalah dipasrahkeun ka raina Rangga Lawe, hiji
jajaka nu dedeg sampe rupa hade rancingeus, pertentang tur parigel.
Ceuk sakaol, sateucanna Rangga Lawe jeneng raja, nu nyepeng
karajaan Timbanganten teh ramana suargi nu jenengan Rangga Raksa
Nagara. Ti parameswari Dewi Gandani anjeunna kagungan dua putra.
Nu cikal jenengannana Ratna Inten Dewata, ari raina mah Rangga
Lawe.
Sawaktos raja sepuh bade ngantunkeun alias tilar dunya, kantos
mantenna masihan bewara dina hiji riungan rehna mantenna bade
masrahkeun karajaan Timbanganten ka putrana nu cikal nyeta Ratna
Inten Dewata, margi kitu aturan buhun karuhunna. Nanging kalayan
lantip,
Ratna
Inten
Dewata
ngawaler:
Abdi parantos kedal ucap, seja ngalaksanakeun kereteg hate, upami
diparengkeun abdi panjang umur, Ama sareng Ibu parantos teu aya,
abdi hoyong nyirnakeun pikir, ngahenang-ngahening nyorangan
ngababakan. Cindekna teu hoyong kadali pamarentahan. Kukituna,

sanes nampik pangasih Ama, bawiraos sae pasihkeun bae ieu karajaan
teh ka pun adi Rangga Lawe. Kalintang pantesna upami pun adi jadi
raja, hiji jajaka pertentang, gede wawanen, perceka dina sagala rupa
hal. Tah, ku kituna ka rayi Lawe, prak geura tampa amanat jeung
kaasih ti Ama jeung ti lanceuk. Geura cekel ieu karajaan
Timbanganten.
Heuleut sababaraha waktos, lajeng Ratna Inten Dewata angkat ka
gunung Kutu nu kiwari disebat gunung Guntur, disarengan ku Ki
Rambut Putih, nu bumela ngaping ngajaring sang putri. Mangtaun-taun
marantenna ngababakan di hiji tempat nu katelah Babakan Putri.
Tempat nu kalintang pikabetaheun. Hawana seger. Komo mun pareng
kekembangan nyambuang sarareungit. Manuk-manuk recet disarada.
Ngerelekna sora pancuran nu ngocor kana empang matak betah
tumaninah.
Hiji mangsa karajaan Timbanganten mayunan cocobi nu kalintang
ageungna. Nyeta halodo panjang, dugi ka masyarakat karajaan
Timbanganten tigerat kakirangan cai. Aya usulan ti para gegeden
karajaan supados ngadamel bendungan cai, sumber caina nyandak
atanapi ngabedol babakan Putri nu waktos harita ngarupikeun
padepokan
Ratna
Inten
Dewata.
Kalayan teu ngemutkeun kumaha mamanahan sareng pamadegan
ingkang raka, Rangga Lawe nyaluyuan pikeun ngabongkar babakan
Putri, nu caina engke baris dikocorkeun ka bendungan karajaan
Timbanganten. Tempat anu dipikabetah ku Ratna Inten Dewata teh
lajeng dibukbak, teras didamel tambak, teu tata pasini heula kanu
kagunganana.
Ratna Inten Dewata kalintang benduna. Dadak dumadak langit
angkeub nutup buana Timbanganten jeung sabuderna. Kawitna mah
rahayat Timbanganten suka bungah. Angot Rangga Lawe mah,
dikintenna hujan bakal turun, katurug turug tambak cai tos bade
rengse.
Tapi kasuka jeung kabungah harita keneh sirna, sabab ngadak-ngadak

taneuh oyag. Gunung Guntur bangun nu ngaguruh. Lini gede mimiti


karasa. Taneuh inggeung. Gelap pating burinyay. Bumi genjlong asa
digunjang ganjing. Gunung Guntur ngabudalkeun batu pating saliwer.
Langit asa tungkeb. Pating jelegurna sora gelap dina ponclot gunung
Guntur beuki motah. Tatangkalan pating dorokdok raruntuh,
pareunggas
katebak
angin
tarik
naker.
Geus kitu mah kakara rahayat Timbanganten ngarasa gimir. Bur-ber
ka ditu kadieu. Pating jarerit, pating koceak. Rangga Lawe kakara
sadar, yen eta kajadian kitu teh mangrupa bebendon ti dewa, dumeh
geus wangkelang bedegong ka nu jadi lanceuk. Cul anak pamajikan,
Rangga Lawe seja milarian Ratna Inten Dewata, rek mundut
dihapunten. Mantenna moal sugema, upama teu amprok heula jeung nu
jadi
lanceuk.
Kersaning Hyang Widi, Rangga Lawe tepang jeung Ratna Inten
Dewata. Kudupruk bae anjeunna nyuuh kana dampal sampean Ratna
Inten Dewata, sabari nyarios dumareuda: Duh, Mbok, hapunten jisim
kuring rumaos lepat. Ieu teh bebendon Hyang Widi ka jisim kuring, nu
bedang
wangkelang
ka
salira
Mbok.
Satutasna Ratna Inten Dewata ngahampura kana kalepatan Rangga
Lawe, ngadak-ngadak lini teh eureun. Gunung Guntur teu ngutahkeun
deui leutak panas. Batu gede, batu leutik geus taya nu pating belewer
deui. Langit ngadak-ngadak lenglang, angin leler. Ciri Dewata nyakseni
kana
kabersihan
hate
Ratna
Inten
Dewata.
Ceuk sakaol, Ratna Inten Dewata sareng Ki Rambut Putih lajeng
arangkat ka palih wetan nu dituju nyeta gunung Talagabodas ayeuna,
duanana maksad neraskeun ngasakeun tatapana. Sarta didinya pisan
marantenna
tarilem.
Ari Rangga Lawe mah, angkat ka hiji tempat nu seueur kokocoran cai.
Rangga Lawe nya ngababakan deui. Lila-lila eta babakan teh beuki
rame batan Korobokan kapungkur. Nepi ka kiwari babakan enggal teh
katelah Tarogong. Korobokan nu kapungkur kantos janten pusat

dayeuh Timbanganten, janten leuweung da teu dipirosea deui.Tapi ari


ngaranna
mah
masih
keneh
tug
nepi
ka
ayeuna.
Mitutur catur kapungkur, Rangga Lawe nu dijenengkeun raja deui ku
rahayat Tarogong, sabada bumen-bumen di dinya, tilem teu
ngantunkeun tapak. Cipanas ayeuna jadi pamungpungan ti mana mendi,
mangrupa wewengkon pariwisata. Boh keur sukan-sukan, atawa ngadon
tatamba pangpangna caina matih pikeun nu katarajang kasakit kulit.
Nya kitu deui Tarogong ayeuna leuwih rame batan kampung
Korobokan. Padahal samemehna mah Korobokan teh puseur dayeuh
karajaan Timbanganten. Tapi ayeuna mah ukur ngaran kampung.
Tarogong mah beuki lila beuki rame. Garut katelah jadi Kota Inten.

SAKADANG KUYA JEUNG MONYET


Isuk-isuk sakadang kuya moyan di sisi leuwi. Keur kitu torojol
sobatna nya ta Sakadang Monyt.
Sakadang Kuya! Sakadang Monyt ngageroan.
Kuk! Tmbal Sakadang Kuya.
Sakadang Kuya!
Kuk!
Sakadang Monyt nyampeurkeun ka Sakadang Kuya.
Keur naon Sakadang Kuya?
Ah keur kieu w, keur moyan.
Ti batan cicing kitu mah mending ngala cab, yu!
Di mana?
Di kebon Patani, mangka cabna geus bareureum.
Embung, ah. Sakadang monyt mah sok gandng.
Moal, moal gandng ayeuna mah.
Nyaan moal gandng?
Moal, nyaan moal gandng.
Hayu atuh ari moal gandng mah.
Bring atuh Sakadang Monyt jeung Sakadang Kuya th indit ka
kebon patani. Barang tepi ka kebon, katmbong cab pelak patani

geus arasak mani bareureum euceuy. Sup duanana ka kebon. Sakadang


Kuya moncor kana pager, ari Sakadang Monyt ngaluncatan pager.
Terus ba ngaralaan cab, didalahar di dinya knh.
Sakadang Kuya mani seuhah-seuhah ba ladaeun. Kitu deui
sakadang monyt. Keur kitu, ana gorowok th Sakadang Monyt
ngagorowok.
Seuhah lata-lata! Maksudna mah seuhah lada-lada.
Ssst, Sakadang Monyt, ulah gandng atuh!
Sakadang Monyt henteu ngawaro.
Seuhah lata-lata!
Sakadang Monyt! Bisi kadngeun ku Bapa Tani.
Tapi Sakadang Monyt api-api teu ngadng. Gorowok deui ba.
Seuhah lata-lata!
Kahariwang Sakadang Kuya kabuktian. Sora Sakadang Monyt anu
tarik kadngeun ku Bapa Tani ti imahna, anu teu jauh ti kebonna.
Bapa Tani gura-giru lumpat ka kebon. Barang nepi ka kebon,
katmbong aya monyt jeung kuya keur ngaweswes bari seuhah
ngadaharan cab.
Beunang siah nu sok malingan cab th! Bapa Tani ngagorowok
bari lumpat muru ka nu keur ngahakanan cab.
Ngadng aya nu ngagebah, gajleng ba Sakadang Monyt ngejat,
trkl kana tangkal kai.
Sakadang Monyt, dagoan! Sakadang Kuya ngagorowok mnta
tulung. Tapi Sakadang Monyt teu malir, teu ngalieuk-ngalieuk acan,
terus lumpat gagalacangan dina tangkal kai. Ari Sakadang Kuya, puguh
da teu bisa lumpat, leumpang ngaddod ba. Kerewek ba ditwak ku
Bapa Tani.
Beunang ayeuna mah nu sok malingan cab aing th. Ku aing
dipeuncit! Ceuk Bapa Tani.
Kuya dibawa ka imahna, tuluy dikurungan ku kurung hayam.
Angkanan Pa Tani, isukan kuya rk dipeuncit.
Peutingna, sakadang Monyt rerencepan ngadeukeutan Sakadang
Kuya, nu keur cendekul dina jero kurung.
Ssst, Sakadang Kuya, keur naon? Sakadang Monyt nanya.

h, geuning Sakadang Monyt, Puguh kuring th keur


ngararasakeun kabungah.
Kabungah naon Sakadang Kuya?
Nya ta, kuring th rk dikawinkeun ka anak Bapa Tani.
Dikawinkeun ka anak Bapa Tani?
Enya.
Nu bener Sakadang Kuya?
Piraku atuh kuring ngabohong ka sobat.
Ngadng omongan Sakadang Kuya kitu, Sakadang Monyt
ngahuleng sajongjongan.
Kieu, Sakadang Kuya, kumaha lamun urang tukeur tempat? ceuk
Sakadang Monyt.
Tukeur tempat kumaha?
Enya tukeur tempat. Sakadang kuya kaluar, kajeun kuring atuh
cicing di jero kurung.
Ah, embung.
Kuring mah karunya w ka Sakadang Kuya, sapeupeuting
dikurungan.
Atuh meureun moal jadi dikawinkeun ka anak Bapa Tani th.
Sakadang monyet keukeuh maksa, supaya tukeur tempat.
Antukna sakadang kuya th lh dt.
Heug ba tukeur tempat, tapi aya saratna, ceuk Sakadang Kuya.
Naon saratna?
Saratna mah gampang. Sammh anjeun asup kana kurung,
kuring kudu di alungkeun heula ka leuwi.
Enya, ntng atuh kitu mah.
Heunteu talangk, Sakadang Monyt ngaluarkeun Sakadang Kuya
tina kurung hayam, tuluy dibawa kasisi leuwi. Lung ba Sakadang Kuya
th dialungkeun ka leuwi. Sakadang Monyt buru-buru balik deui ka
imah Bapa Tani. Sup ba ngurungan manh ku kurung hayam.
Ngadedemps ngadago-dago beurang, hayang geura buru-buru
dikawinkeun ka anak Bapa Tani.
Kocapkeun isukna.
Manhna, ka mana bedog th? Urang asah, ceuk Bapa Tani ka
pamajikanana.

Rk naon Bapana isuk-isuk geus ngasah bedog?


Itu urang meuncit kuya di pipir.
Paguneman Bapa Tani jeung pamajikanana th kadngeun ku
Sakadang Monyt. Manhna ngagebeg. Lakadalah, geuning aing th
rk dipeuncit, lain rk dikawinkeun jeung anak Bapa Tani. Rk kabur,
geus kagok. Kaburu aya anak Bapa Tani nyampeurkeun. Gancang ba
atuh Sakadang Monyt th papahan, ngabugigag kawas bangk.
Barang srog ka dinya, anak Bapa Tani gegeroan ka bapana.
Bapa! Bapa!
Aya naon, Nyai?
Ieu geuning nu dina kurung th lain kuya.
Naon Nyai?
Monyt, jeung siga nu geus pah deuih!
Bapa Tani nu keur ngasah bedog cengkat, tuluy nyampeurkeun ka
anakna. Enya ba geuning dina kurung th aya monyt ngabugigag, lain
kuya nu kamari. Kurung dibukakeun, monyt dialak-ilik.
Naha bet jadi monyt? Jeung pah deuih.
Enya, ta mani geus jeger kitu, ceuk pamajikanana mairan.
Monyt th dicokot ku Bapa Tani, lung ba dialungkeun jauh
pisan. Barang gubrag kana taneuh, korjat monyt th hudang,
berebet lumpat, kalacat ba nak kana tangkal kai.

SAKADANG KUYA NYIEUN SULING


TINA TULANG MAUNG
Sanggeus durukan th pareum, Sakadang Kuya kurah-korh. Manggih
tulang anu panjang, jigana mah tulang pingping tukang Sakadang
Maung. Tulang th dicokot, tuluy diberesihan.
Alus yeuh lamun dijieun suling. Ngan kumaha molongoanana? ceuk
Sakadang Kuya. Ras inget ka Sakadang Caladi. Ah, enya, sina
ditroktrokan ba ku Sakadang Caladi.
Sakadang Kuya ngadatangan Sakadang Caladi anu keur noktrokan

tangkal kalapa.
Sakadang Caladi, turun heula sakeudeung, Emang tulungan! ceuk
Sakadang Kuya.
Aya naon, Mang? ceuk Sakadang Caladi bari nyampeurkeun.
Cing, pangnoktrokkeun tulang, keur suling!
Tulang th ditroktorak ku caladi.
Nuhun Lo! ceuk Sakadang Kuya.
Tuluy suling th ditiup ku Sakadang Kuya.
Trt-trot trt trot,
suling aing tulang maung,
ditoktrokan ku caladi.
Alah, teu ngeunaheun. Jigana mah kudu diliangan heula, ceuk
Sakadang Kuya. Ras manhna inget ka Sakadang Bangbara.
Sakadang Kuya nangan Sakadang Bangbara. Kapanggih keur ngalian
dina tangkal anu keur ngarangrangan.
Sakadang Bangbara, ka dieu Jang, tulungan Ua sakeudeung! ceuk
Sakadang Kuya.
Tulungan naon, Wa? ceuk Sakadang Bangbara.
Cing, pangaliangankeun suling Ua, ieu teu ngeunaheun ditiupna.
Tuluy atuh suling th diliangan ku Sakadang Bangbara. Sanggeus
nganuhunkeun ka Sakadang Bangbara, suling th ditiup deui ku
Sakadang Kuya.
Trt-trot trt trot,
suling aing tulang maung,
ditoktrokan ku caladi,
diliangan ku bangbara.
Ah, can ngeunaheun knh ba. Jigana mah kudu dipasieup heula,
ceuk Sakadang Kuya.
Keur kitu, geleber aya Sakadang Sireupeun ngaliwat.
Tah, kabeneran aya Sakadang Sireupeun. Ka dieu heula, Jang,
tulungan Aki, ceuk Sakadang Kuya.
Aya naon, Ki? Meni rareuwas, ceuk Sakadang Sireupeun.
Ieu Aki th boga suling, tapi masih knh silung. Cing,
pangmasieupkeun sakeudeung mah.
Tuluy atuh suling th dipasieup ku Sakadang Sireupeun. Rada lila, da

cenah masieup suling th henteu gampang. Tapi teu burung anggeus


og.
Nuhun Jang.
Sami-sami, Ki.
Tuluy atuh suling th ditiup deui ku Sakadang Kuya.
Trt-trot trt trot,
suling aing tulang maung,
ditoktrokan ku caladi,
diliangan ku bangbara,
dipasieup ku sireupeun,
torotot hong, torotot hong.
Tah, ngeunah ayeuna mah sora suling th. Nuhun ah, Jang, ceuk
Sakadang Kuya bari indit.
Sajajalan Sakadang Kuya nyuling teu eureun-eureun. Sorana matak
kelar. Sato-sato og anu biasana garandng, jep ba jaremp,
ngaddngkeun sora suling Sakadang Kuya. Atuda lain suling
samana.

SAKADANG MAUNG JEUNG


SAKADANG BAGONG
Kacaritakeun di hiji leuweung ganggong simagongong, aya bagong keur
anakan. Eta bagong teh keur huleng jentul wae bangun ngemu
kabingung. Pangna kitu lantaran poe eta manehna kudu nedunan jangji
ka Sakadang Maung, nyaeta masrahkeun anakna.
Hiji waktu manehna kungsi dikerekeb ku Sakadang Maung. Harita
Sakadang Bagong ceurik. Sing karunya bae ka kuring, Sakadang
Maung! Kuring teh geus kolot, dagingna oge tangtu nya liat nya kelang.
Kieu bae, engke lamun anak kuring geus lahir, ku kuring rek dibikeun
ka andika. Tangtu dagingna empuk tur pelem.
Ngadenge caritaan Sakadang Bagong kitu, Sakadang maung teh teu

tulus ngerekeb. Hiji waktu manehna rek datang deui, nagih jangji.
Nya harita, waktu Sakadang Bagong geus anakan, manehna kudu
nyumponan jangjina. Tapi piraku aing rek tega mikeun anak ka
Sakadang Maung? Kumaha akalna sangkan anak aing teu tulus
dihakan? Sakadang Bagong terus uleng mikir, neangan piakaleun.
Keur kitu aya Sakadang Peucang nyampeurkeun.
Ku naon andika bet kawas nu keur bingung kacida, Sakadang
Bagong? Sakadang Peucang nanya. Gorolang Sakadang Bagong
nyaritakeun ku naon pangna manehna baluweng poek pipikiran.
Sakadang Peucang ngahuleng sakedapan. Teu lila pok nyarita: Euh
gampang atuh ari kitu mah. Andika ulah hariwang, keun kumaha kuring
bae. Urang neangan akal sangkan anak Ki Silah salamet tina panandasa
Sakadang Maung. Dagoan heula di dieu, kuring rek neangan Sakadang
Landak!
Sakadang Peucang ngaleos. Teu lila oge geus ngurunyung deui
dibarengan ku Sakadang Landak. Manehna terus ngajak indit ka hiji
guha.
Tepi ka guha nu dituju, sakadang Peucang metakeun akalna. Sakadang
Landak kudu asup ka jero guha, ngaringkuk di nu rada poek. Buluna
anu kawas cucuk teh kudu dipuridingkeun. Sakadang Bagong kudu
cicing di lawang guha, ngabageakeun Sakadang Maung lamun engke
ngurunyung. Ari manehna kadua anak Sakadang Bagong rek nyarumput
di nu buni.
Teu lila Sakadang Maung geus rentang-rentang datang. Ti kajauhan
oge geus ngagerem, nyingsieunan Sakadang Bagong. Mana anak
sampean teh, Sakadang Bagong? cek Sakadang Maung bari jungangjengong.
Sakadang Bagong antare nembalan: Tuh, di jero guha. Tah geuning
katenjo ti dieu oge, ngaringkuk di juru. Pek ayeuna kuring
masrahkeun, nedunan jangji ka andika. Didaharna ulah dilila-lila,
teureuy bae sakaligus, sing ulah kadenge ceurikna. Jig geura

sampeurkeun, kuring rek indit heula, teu kaduga nenjona.


Sakadang Maung nenjo rarat-reret ka jero guha. Enya bae
katenjoeun aya nu ngaringkuk di juru. Awahing ku atoh bari teu kuat
hayang geura ngerekeb, gabrug bae nu ngaringkuk teh dirontok,
disamualkeun. Puguh bae cucuk landak teh rungseb manggang
sungutna. Sakadang Maung gegerungan, sungutna baloboran getih.
Diutah-utah oge landak teh teu daekeun kaluar, da cucukna naranceb
pageuh pisan. Antukna Sakadang Maung teh paeh. Sakadang Landak
ngurumuy kaluar tina sungutna.
Sakadang Bagong kacida bungaheunana. Anakna salamet. Manehna
nganuhunkeun pisan ka Sakadang Peucang anu geus mere pitulung ka
dirina. Kitu deui ku Sakadang Landak oge manehna kahutangan budi.
Sakadang Peucang jeung Sakadang Landak tuluy arindit deui
ninggalkeun Sakadang Bagong.

1. Alat dan Bahan Yang Diperlukan

Alat-alat yang dipergunakan untuk memandikan jenazahadalah sebagai berikut:

daun sidr/bidara
- Kapas
- Dua buah sarung tangan untuk petugas yang memandikan
- Sebuah spon penggosok
- Alat penggerus untuk menggerus dan menghaluskan kapur barus Spon-spon plastik
- Shampo
- Sidrin (daun bidara)
- Kapur barus
- Masker penutup hidung bagi petugas
- Gunting untuk memotong pakaian jenazah sebelum dimandikan
- Air
- Pengusir bau busuk dan Minyak wangi2. Menutup Aurat si Mayit

Dianjurkan menutup aurat si mayit ketika memandikannya. Dan melepas pakaiannya, serta
menutupinya dari pandangan orang banyak. Sebab si mayit barangkali berada dalam kondisi
yang tidak layak untuk dilihat. Sebaiknya papan pemandian sedikit miring ke arah kedua
kakinya agar air dan apa-apa yang keluar dari jasadnya mudah mengalir darinya.
3. Tata Cara Memandikan Jenazah

Seorang petugas memulai dengan melunakkan persendian jenazah tersebut. Apabila kuku-kuku
jenazah itu panjang, maka dipotongi. Demikian pula bulu ketiaknya. Adapun bulu kelamin,
maka jangan mendekatinya, karena itu merupakan aurat besar. Kemudian petugas mengangkat
kepala jenazah hingga hampir mendekati posisi duduk. Lalu mengurut perutnya dengan
perlahan untuk mengeluarkan kotoran yang masih dalam perutnya. Hendaklah memperbanyak
siraman air untuk membersihkan kotoran-kotoran yang keluar.

Petugas yang memandikan jenazah hendaklah mengenakan lipatan kain pada tangannya atau
sarung tangan untuk membersihkan jasad si mayit (membersihkan qubul dan dubur si mayit)
tanpa harus melihat atau menyentuh langsung auratnya, jika si mayit berusia tujuh tahun ke
atas.
4. Mewudhukan Jenazah
Selanjutnya petugas berniat (dalam hati) untuk memandikan jenazah serta membaca
basmalah. Lalu petugas me-wudhu-i jenazah tersebut sebagaimana wudhu untuk shalat.
Namun tidak perlu memasukkan air ke dalam hidung dan mulut si mayit, tapi cukup dengan
memasukkan jari yang telah dibungkus dengan kain yang dibasahi di antara bibir si mayit lalu
menggosok giginya dan kedua lubang hidungnya sampai bersih.
Selanjutnya, dianjurkan agar mencuci rambut dan jenggotnya dengan busa perasan daun
bidara atau dengan busa sabun. Dan sisa perasan daun bidara tersebut digunakan untuk
membasuh sekujur jasad si mayit.
5. Membasuh Tubuh Jenazah

Setelah itu membasuh anggota badan sebelah kanan si mayit. Dimulai dari sisi kanan
tengkuknya, kemudian tangan kanannya dan bahu kanannya, kemudian belahan dadanya yang
sebelah kanan, kemudian sisi tubuhnya yang sebelah kanan, kemudian paha, betis dan telapak
kaki yang sebelah kanan.

Selanjutnya petugas membalik sisi tubuhnya hingga miring ke sebelah kiri, kemudian
membasuh belahan punggungnya yang sebelah kanan. Kemudian dengan cara yang sama
petugas membasuh anggota tubuh jenazah yang sebelah kiri, lalu membalikkannya hingga
miring ke sebelah kanan dan membasuh belahan punggung yang sebelah kiri. Dan setiap kali
membasuh bagian perut si mayit keluar kotoran darinya, hendaklah dibersihkan.
Banyaknya memandikan: Apabila sudah bersih, maka yang wajib adalah memandikannya satu
kali dan mustahab (disukai/sunnah) tiga kali. Adapun jika belum bisa bersih, maka ditambah
lagi memandikannya sampai bersih atau sampai tujuh kali (atau lebih jika memang
dibutuhkan). Dan disukai untuk menambahkan kapur barus pada pemandian yang terakhir,
karena bisa mewangikan jenazah dan menyejukkannya. Oleh karena itulah ditambahkannya
kapur barus ini pada pemandian yang terakhir agar baunya tidak hilang.
Dianjurkan agar air yang dipakai untuk memandikan si mayit adalah air yang sejuk, kecuali jika
petugas yang memandikan membutuhkan air panas untuk menghilangkan kotoran-kotoran yang
masih melekat pada jasad si mayit. Dibolehkan juga menggunakan sabun untuk menghilangkan
kotoran. Namun jangan mengerik atau menggosok tubuh si mayit dengan keras. Dibolehkan
juga membersihkan gigi si mayit dengan siwak atau sikat gigi. Dianjurkan juga menyisir rambut
si mayit, sebab rambutnya akan gugur dan berjatuhan.
Setelah selesai dari memandikan jenazah ini, petugas mengelapnya (menghandukinya) dengan
kain atau yang semisalnya. Kemudian memotong kumisnya dan kuku-kukunya jika panjang,
serta mencabuti bulu ketiaknya (apabila semua itu belum dilakukan sebelum memandikannya)

dan diletakkan semua yang dipotong itu bersamanya di dalam kain kafan. Kemudian apabila
jenazah tersebut adalah wanita, maka rambut kepalanya dipilin (dipintal) menjadi tiga pilinan
lalu diletakkan di belakang (punggungnya).
Faedah
- Apabila masih keluar kotoran (seperti: tinja, air seni atau darah) setelah dibasuh sebanyak
tujuh kali, hendaklah menutup kemaluannya (tempat keluar kotoran itu) dengan kapas,
kemudian mencuci kembali anggota yang terkena najis itu, lalu si mayit diwudhukan kembali.
Sedangkan jika setelah dikafani masih keluar juga, tidaklah perlu diulangi memandikannya,
sebab hal itu akan sangat merepotkan.
- Apabila si mayit meninggal dunia dalam keadaan mengenakan kain ihram dalam rangka
menunaikan haji atau umrah, maka hendaklah dimandikan dengan air ditambah perasaan daun
bidara seperti yang telah dijelaskan di atas. Namun tidak perlu dibubuhi wewangian dan tidak
perlu ditutup kepalanya (bagi jenazah pria). Berdasarkan sabda Rasulullah shallallahu alaihi
wassalam mengenai seseorang yang wafat dalam keadaan berihram pada saat menunaikan haji.
- Orang yang mati syahid di medan perang tidak perlu dimandikan, namun hendaklah
dimakamkan bersama pakaian yang melekat di tubuh mereka. Demikian pula mereka tidak
perlu dishalatkan.
- Janin yang gugur, bila telah mencapai usia 4 bulan dalam kandungan, jenazahnya hendaklah
dimandikan, dishalatkan dan diberi nama baginya. Adapun sebelum itu ia hanyalah sekerat
daging yang boleh dikuburkan di mana saja tanpa harus dimandikan dan dishalatkan.
- Apabila terdapat halangan untuk memamdikan jenazah, misalnya tidak ada air atau kondisi
jenazah yang sudah tercabik-cabik atau gosong, maka cukuplah ditayamumkan saja. Yaitu salah
seorang di antara hadirin menepuk tanah dengan kedua tangannya lalu mengusapkannya pada
wajah dan kedua punggung telapak tangan si mayit.
- Hendaklah petugas yang memandikan jenazah menutup apa saja yang tidak baik untuk
disaksikan pada jasad si mayit, misalnya kegelapan yang tampak pada wajah si mayit, atau
cacat yang terdapat pada tubuh si mayit dll.

Kacaritakeun di hiji leuweung ganggong simagongong, aya bagong keur anakan. Eta bagong teh
keur huleng jentul wae bangun ngemu kabingung. Pangna kitu lantaran poe eta manehna kudu
nedunan jangji ka Sakadang Maung, nyaeta masrahkeun anakna.
Hiji waktu manehna kungsi dikerekeb ku Sakadang Maung. Harita Sakadang Bagong ceurik.
Sing karunya bae ka kuring, Sakadang Maung! Kuring teh geus kolot, dagingna oge tangtu nya
liat nya kelang. Kieu bae, engke lamun anak kuring geus lahir, ku kuring rek dibikeun ka
andika. Tangtu dagingna empuk tur pelem.
Ngadenge caritaan Sakadang Bagong kitu, Sakadang maung teh teu tulus ngerekeb. Hiji waktu
manehna rek datang deui, nagih jangji.
Nya harita, waktu Sakadang Bagong geus anakan, manehna kudu nyumponan jangjina. Tapi
piraku aing rek tega mikeun anak ka Sakadang Maung? Kumaha akalna sangkan anak aing teu
tulus dihakan? Sakadang Bagong terus uleng mikir, neangan piakaleun.
Keur kitu aya Sakadang Peucang nyampeurkeun.
Ku naon andika bet kawas nu keur bingung kacida, Sakadang Bagong? Sakadang Peucang
nanya. Gorolang Sakadang Bagong nyaritakeun ku naon pangna manehna baluweng poek
pipikiran.
Sakadang Peucang ngahuleng sakedapan. Teu lila pok nyarita: Euh gampang atuh ari kitu mah.
Andika ulah hariwang, keun kumaha kuring bae. Urang neangan akal sangkan anak Ki Silah
salamet tina panandasa Sakadang Maung. Dagoan heula di dieu, kuring rek neangan Sakadang
Landak!
Sakadang Peucang ngaleos. Teu lila oge geus ngurunyung deui dibarengan ku Sakadang Landak.
Manehna terus ngajak indit ka hiji guha.
Tepi ka guha nu dituju, sakadang Peucang metakeun akalna. Sakadang Landak kudu asup ka
jero guha, ngaringkuk di nu rada poek. Buluna anu kawas cucuk teh kudu dipuridingkeun.
Sakadang Bagong kudu cicing di lawang guha, ngabageakeun Sakadang Maung lamun engke
ngurunyung. Ari manehna kadua anak Sakadang Bagong rek nyarumput di nu buni.
Teu lila Sakadang Maung geus rentang-rentang datang. Ti kajauhan oge geus ngagerem,
nyingsieunan Sakadang Bagong. Mana anak sampean teh, Sakadang Bagong? cek Sakadang
Maung bari jungang-jengong.
Sakadang Bagong antare nembalan: Tuh, di jero guha. Tah geuning katenjo ti dieu oge,
ngaringkuk di juru. Pek ayeuna kuring masrahkeun, nedunan jangji ka andika. Didaharna ulah
dilila-lila, teureuy bae sakaligus, sing ulah kadenge ceurikna. Jig geura sampeurkeun, kuring
rek indit heula, teu kaduga nenjona.

Sakadang Maung nenjo rarat-reret ka jero guha. Enya bae katenjoeun aya nu ngaringkuk di
juru. Awahing ku atoh bari teu kuat hayang geura ngerekeb, gabrug bae nu ngaringkuk teh
dirontok, disamualkeun. Puguh bae cucuk landak teh rungseb manggang sungutna. Sakadang
Maung gegerungan, sungutna baloboran getih. Diutah-utah oge landak teh teu daekeun kaluar,
da cucukna naranceb pageuh pisan. Antukna Sakadang Maung teh paeh. Sakadang Landak
ngurumuy kaluar tina sungutna.
Sakadang Bagong kacida bungaheunana. Anakna salamet. Manehna nganuhunkeun pisan ka
Sakadang Peucang anu geus mere pitulung ka dirina. Kitu deui ku Sakadang Landak oge
manehna kahutangan budi.
Sakadang Peucang jeung Sakadang Landak tuluy arindit deui ninggalkeun Sakadang Bagong.

Anda mungkin juga menyukai