COLLEGE OF ARTS AND

SCIENCES
EDUCATIONAL AND PSYCOLOGICAL
MEASUREMENT AND EVALUATION

SDGY
5063
DI SEDIAKAN OLEH :
WAN ZAHUDA BINTI WAN SU (819250)
PENSYARAH:
PROF.DR ARSAYTHAMBY A/L VELOO

1.0 PENGENALAN
Di dalam mengesan perkembangan ,kebolehan ,kemajuan dan
pencapaian murid ,peranan yang perlu dimainkan oleh para guru adalah amat
penting sekali.Guru juga perlu merancang dan membina alat pengukuran
,mentadbir

ujian

,merekod

hasil

pengukuran

,menganalisis

maklumat

,menilai,melapor dan menjalankan tindakan susulan seperti melaksanakan

aktiviti pengukuhan ,pengayaan atau aktiviti pemulihan .Ujian adalah salah satu
prosedur yang digunakan untuk memperolehi maklumat secara spesifik
berkaitan sifat seseorang yang berhubung dengan aspek pendidikan atau
psikologi. Ia juga penting dalam menentukan kejayaan atau kegagalan calon
dalam sesuatu peperiksaan yang diduduki.
Sebagai seorang guru, kita sudah semestinya perlu melalui suatu
proses membuat pemilihan jenis item atau soalan untuk ujian pencapaian
tertentu seperti pencapaian akademik pelajar di mana ianya agak sukar dan
rumit, begitu juga dalam membina item/soalan tersebut. Jadual Penentuan Ujian
(JPU), digunakan untuk memilih jenis item yang diperlukan berdasarkan aras
taxonomy bloom.Selepas item soalan dibina dan ujian sudah digubal, analisis
item dan ujian perlulah dibuat untuk memastikan item atau soalan dan ujian yang
dihasilkan itu sesuai untuk digunakan.
2.0 ANALISIS ITEM
Analisis Item ialah satu proses menganalisis secara statistik tindak balas
pelajar terhadap setiap item dalam sesuatu ujian untuk membuat pertimbangan
mengenai kualiti dan keberkesanan item-item tersebut. Ia memberi maklumat
kepada guru mengenai bagaimana sesuatu item itu akan berfungsi dalam ujian.
Melalui analisis item ini , kita akan mengetahui indeks kesukaran, indeks
diskriminasi, dan keberkesanan tiap-tiap pilihan (pengganggu) bagi setiap
item.Analisis item ini bertujuan untuk menentukan kesukaran item,dan
bagaimana item mendiskriminasikan pelajar dalam menjawab sesuatu item.Ia
akan

membolehkan

kita

menilai

kesesuaian

item

tersebut

dari

segi

kesukarannya, yakni sama ada item tersebut terlalu mudah atau terlalu sukar
bagi sesuatu kumpulan pelajar.

2.1

Indeks Kesukaran (p)

Indeks kesukaran item ialah satu indeks pengukuran tentang kesukaran

item bagi sesuatu kumpulan pelajar yang diuji.Ia bertujuan untuk
menunjukkan bahawa item ataupun sesuatu soalan itu terlalu sukar ,pada
tahap sederhana dan terlalu mudah bagi murid. Simbol untuk indeks
kesukaran ini ditulis sebagai
1.00.Maka

Julatnya ialah diantara 0.00 hingga

,lebih mudahlah sesuatu item tersebut.Kebiasaannya item

lebih tinggi nilai

yang mempunyai nilai

diantara 0.3 hingga 0.7 merupakan soalan tidak

terlalu sukar atau tidak terlalu susah.Ia merupakan item yang mempunyai nilai
kesukaran yang standard. Indeks kesukaran item dikira menggunakan
formula seperti dibawah.

Indeks kesukaran ,

Jumlah calon yang menjawab dengan betul ( KT + KR)

Jumlah keseluruhan calon

Hasil analisis daripada pengiraan Indeks Kesukaran boleh dilihat pada jadual
berikut.
Indeks Kesukaran ( )

< 0.3

0.3 0.8

Pentaksiran Item

Keputusan

Terlalu sukar

Ubahsuai item

Sederhana

Item sesuai dan boleh

diterima
>0.8

Terlalu mudah

2.2

Ubah suai item

Indeks Diskriminasi(d)

Indeks diskriminasi merupakan satu ciri yang menjelaskan kebolehan

sesuatu item untuk mengukur perbezaan individu.Ia dilakukan bagi
membezakan calon-calon daripada kumpulan aras tinggi dan kumpulan
aras rendah.Sesuatu item itu dianggap berdiskriminasi sekiranya ramai
pelajar dari berkebolehan tinggi boleh menjawabnya dengan betul
berbanding dengan pelajar berkebolehan rendah.Tujuan indeks
diskriminasi ini ialah untuk mengenalpasti konsep yang perlu diajar

semula,mengenalpasti serta melaporkan kekuatan dan kelemahan

bahagian-bahagian kurikulum yang tertentu,dan memberi maklumbalas
kepada pelajar pandai tentang kelemahan mereka bagi setiap tajuk
pengajaran yang di uji. Simbol untuk indeks diskrimiansi ini ditulis sebagai
D.Indeks diskriminasi boleh bernilai antara 1.00 hingga 1.00. Indeks
diskriminasi item dikira menggunakan formula seperti dibawah.
KT KR
Indeks Diskriminasi ,

1
Jumlah keseluruhan calon
2

Indeks diskriminasi ini ada tiga tahap .

a)

Positif

Pelajar berkeupayaan tinggi memberi respons lebih tinggi daripada

kumpulan berkeupayaan rendah dan soalan ini masih boleh
diperbaiki.
b)

Sifar.

Jumlah respon pelajar berkeupayaan tinggi sama dengan jumlah

respon pelajar berkeupayaan rendah.Bermakna ia tiada diskriminasi.
c)

Negatif.

Pelajar berkeupayaan rendah memberi respon yang lebih tinggi

daripada pelajar berkeupayaan rendah dan item itu perlu dibuang
kerana pelajar yang tidak pandai dapat menjawab lebih tinggi
berbanding pelajar yang pandai.
Hasil analisis daripada pengiraan Indeks Diskriminasi boleh dilihat pada jadual
berikut.
Indeks

Pentaksiran Item

Keputusan

Diskriminasi

ID

> 0.4

Diskriminasi

positif

yang

amat Item

amat

sesuai

tinggi

diterima.

Diskriminasi positif yang sederhana

Item perlu diubahsuai

0 ID 0.2

Diskriminasi positif yang rendah

Item perlu diubahsuai

ID<0

Diskriminasi negative

Item perlu dibuang

0.2 ID 0.4

3.0 LAPORAN ANALISIS ITEM

ITEM 1

1.Rajah 1

menunjukkan dua keping kad nombor.

Rajah 1
Digit manakah yang mempunyai nilai yang sama?
A. 2

B. 3

KATEGOR
I
KT
KR
Key (Kunci)

A
0
0

C .6

ITEM
B
0
0

1
C*
10
10

D. 8

D
0
0

: C

Indeks kesukaran ,

Jumlah calon yang menjawab dengan betul

Jumlah keseluruhan calon

:
20
= 20
= 1.0

KTKR
Indeks diskriminasi,D

1
Jumlah keseluruhan calon
2

1010
10

= 0
Kesimpulan: Berdasarkan analisis item 1 diatas, item ini mempunyai indeks
kesukaran 1.0 iaitu pada tahap pengkelasan mudah.Item ini
mempunyai indeks diskriminasi 0.0.Justeru itu item ini mempunyai
kuasa diskriminasi yang kurang baik dan tidak dapat membezakan
keupayaan murid pandai dan lemah dengan jelas,
Keputusan : Item ini harus ditolak atau dibuang daripada bank soalan.

ITEM 2

2.
Nombor
yang
manakah
apabila

dibundarkan kepada ratus yang terdekat

menjadi 400 000?
A.
B.
C.
D.

399 906
399 963
400 995
400 907

KATEGORI

ITEM 2
A

B*

KT

KR

Key (Kunci)
Indeks kesukaran ,

: B

Jumlah calon yang menjawab dengan betul

Jumlah keseluruhan calon

:
11
= 20
= 0.55

KTKR
Indeks diskriminasi,D

1
Jumlah keseluruhan calon
2
83
10

= 0.5

Kesimpulan: Berdasarkan keputusan analisis item 2 diatas,aras kesukaran item ini

bagus kerana terletak antara 0.3 hingga 0.7 iaitu

= 0.55 . Item ini

mempunyai indek diskriminasi 0.5.Justeru itu ia mempunyai kuasa

diskriminasi yang baik dan dapat membezakan keupayaan murid
pandai dan lemah dengan jelas.
Keputusan : Item ini boleh diterima dan disimpan didalam bank soalan.

ITEM 3

8.36 juta

3.
1
2

juta =
A. 7.16 juta
B. 7.86 juta
C. 8.26 juta
D. 8.31 juta
KATEGORI

ITEM 3
A

B*

KT

10

KR

Key (Kunci)
Indeks kesukaran ,

: B

:
16
= 20
= 0.8

Jumlah calon yang menjawab dengan betul

Jumlah keseluruhan calon

Indeks diskriminasi,D

KTKR
1
Jumlah keseluruhan calon
2
106
10

= 0.4
Kesimpulan: Berdasarkan analisis item 3 diatas, indeks kesukarannya mempunyai
nilai 0.8 iaitu berada diaras mudah .Item ini mempunyai indeks
diskriminasi 0.4. Maka item ini mempunyai item kuasa diskriminasi
yang baik dimana ia dapat membezakan keupayaan murid pandai
dan tidak pandai dengan jelas.
Keputusan : Item ini boleh diterima sekiranya diubah aras kesukaran item.

ITEM 4

4.
93.4
-

+ 7

56.08
Apak

ah
nombor yang mesti ditulis di dalam
A.
B.

36.60
38.02

itu?.

C.
D.

44.32
44.48

KATEGORI

ITEM 4
A

C*

KT

KR

Key (Kunci)

: C

Indeks kesukaran ,

Jumlah calon yang menjawab dengan betul

Jumlah keseluruhan calon

:
13
= 20

= 0.65
KTKR
Indeks diskriminasi,D

1
Jumlah keseluruhan calon
2
85
10

= 0.3
Kesimpulan: Berdasarkan item 4 diatas,item ini mempunyai aras kesukaran yang
bagus kerana masih terletak diantara 0.3 hingga 0.7 iaitu nilai
=

0.65

. Item ini mempunyai indek diskriminasi 0.3. Justeru itu item ini
masih lagi mempunyai kuasa diskriminasi sederhana baik kerana ia
masih lagi dapat membezakan pelajar yang berkebolehan tinggi
dengan pelajar yang berkebolehan rendah.

Keputusan : Item ini boleh diterima dan disimpan didalam bank soalan.

ITEM 5

5.

1
4

+ 1

1
2

3
5

A. 3

D. 4

7
20

B. 3

20
27

C. 4

20
27

KATEGORI

ITEM 5
A

C*

KT

KR

Key (Kunci)
Indeks kesukaran ,

: C

Jumlah calon yang menjawab dengan betul

Jumlah keseluruhan calon

13
= 20
= 0.65

7
20

Indeks diskriminasi,D

KTKR
1
Jumlah keseluruhan calon
2
76
10

= 0.1
Kesimpulan: Berdasarkan item 5 diatas,aras kesukaran item ini bagus kerana
terletak diantara 0.3 hingga 0.7 ,tetapi indeks diskriminasi 0.1 dan
menghampiri 0.Ini menunjukkan item ini mempunyai kuasa
diskriminasi yang kurang baik dan tidak dapat membezakan
keupayaan pelajar pandai dan lemah dengan jelas.
Keputusan : Item ini perlu dibaiki terutama kepada pemilihan opsyen.Contohnya
opsyen A dan D .Ini kerana ia mengganggu kumpulan berkebolehan
tinggi sedangkan ia tidak mengganggu kumpulan pelajar
berkebolehan rendah .Ini mungkin disebabkan kecuaian oleh pelajar
pandai.
ITEM 6

6.

3
4

hari

+ 17 jam =

A. 1 hari 2jam
B. 1 hari 11 jam
C. 2 hari 11 jam
D. 2 hari 14 jam.

KATEGORI

ITEM 6

D*

KT

KR

Key (Kunci)

: D

Indeks kesukaran ,

Jumlah calon yang menjawab dengan betul

Jumlah keseluruhan calon

:
6
= 20
= 0.3

KTKR
Indeks diskriminasi,D

:
=

1
Jumlah keseluruhan calon
2
42
10
0.2

Kesimpulan: Berdasarkan item 6 diatas,indeks kesukaran ialah 0.3,dimana ia

berada pada aras yang sukar. Namun ia masih bagus kerana terletak
antara 0.3 hingga 0.7 Indeks diskriminasi pula ialah 0.2.Ini bermakna
kuasa diskriminasi item ini kurang baik kerana menghampiri sifar .Ini
menunjukkan bahawa item ini tidak dapat membezakan antara pelajar
pandai dan pelajar lemah
Keputusan :Berdasarkan situasi ini guru perlu menyemak semula opsyen B dan
C kepada opsyen yang lebih sesuai kerana sepatutnya pelajar
berkebolehan rendah menjawab lebih tinggi daripada pelajar
berkebolehan tinggi jadi kena baiki opsyen B dan C

ITEM 7

7.

Antara yang berikut ,yang manakah yang betul ?

A

2kg 2 g

2kg 24 g = 2 240 g

3kg 80 g = 3 800 g

30kg 30 g = 3 300 g

KATEGORI

= 2002 g

ITEM 7
A*

KT

KR

Key (Kunci)

: A

Indeks kesukaran ,

Jumlah calon yang menjawab dengan betul

Jumlah keseluruhan calon

:
10
= 20
= 0.5

Indeks diskriminasi,D

=
=

KTKR
1
Jumlah keseluruhan calon
2
73
10
0.4

Kesimpulan: Berdasarkan item 7, indeks kesukaran item berada ditahap yang amat
baik iaitu berada pada aras kesukaran sederhana iaitu

=0.5 .

Manakala indeks diskriminasi pula ialah 0.4 dimana ia mempunyai

kuasa diskriminasi yang bagus kerana dapat membezakan antara
pelajar berkeupayaan tinggi dengan pelajar yang berkeupayaan

rendah
Keputusan : Item ini boleh diterima dan disimpan didalam bank soalan.

ITEM

8.
Antara
yang

berikut,yang manakah betul?

Bentuk

Bilangan tepi

Kubus

Kuboid

Silinder

Kon

2
A.
B.
C.
D.

KATEGORI

KT

ITEM 8
A

C*

KR

Key (Kunci)

: C

Indeks kesukaran ,

Jumlah calon yang menjawab dengan betul

Jumlah keseluruhan calon

:
8
= 20
= 0.4

KTKR
Indeks diskriminasi,D

=
=

1
Jumlah keseluruhan calon
2
62
10
0.4

Kesimpulan: Berdasarkan item 8 di atas ,tahap kesukaran item berada pada aras
Sederhana mudah iaitu 0.4, Manakala indeks diskriminasi ialah 0.4 .
Ini menunjukkan bahawa item ini mempunyai kuasa diskriminasi yang
baik kerana dapat membezakan antara pelajar berkebolehan tinggi
dengan pelajar yang berkebolehan rendah.
Keputusan : Item ini boleh diterima dan disimpan didalam bank soalan.

ITEM

9.Rajah 2 menunjukkan isi padu air dalam sebuah bekas.

Nyatakan isi padu air ,dalam ,air dalam bekas itu.

A. 0.065
B. 0.65
C. 6.5
D. 65
KATEGORI

ITEM 9
A

B*

KT

KR

Key (Kunci)
Indeks kesukaran ,

: B

Jumlah calon yang menjawab dengan betul

Jumlah keseluruhan calon

:
12
= 20
= 0.6

Indeks diskriminasi,D

=
=

KTKR
1
Jumlah keseluruhan calon
2
84
10
0.4

Kesimpulan: Berdasarkan item 9,tahap kesukaran adalah 0.6,item ini sesuai kerana
masih berada dalam julat 0.3 hinggga 0.7.Manakala indeks
diskriminasi pula ialah 0.4.Justeru item ini mempunyai kuasa
diskriminasi yang baik dan dapat membezakan antara pelajar pandai
dan pelajar yang lemah dengan baik.
Keputusan : Item ini boleh diterima dan disimpan dalam bank soalan.

ITEM 10
10.
= 120

200

Apakah nombor yang mesti ditulis di dalam

1
A. 6

KATEGORI

B.

3
5

itu?

2
C. 1 3

ITEM 10
A

B*

KT

KR

Key (Kunci)
Indeks kesukaran ,

: B

:
9
= 20

Jumlah calon yang menjawab dengan betul

Jumlah keseluruhan calon

1
D. 1 10

0.45
KTKR

Indeks diskriminasi,D

=
=

1
Jumlah keseluruhan calon
2
63
10
0.3

Kesimpulan : Berdasarkan item 10, indeks kesukaran item berada ditahap yang
amat baik iaitu berada pada aras kesukaran sederhana iaitu
=0.45

masih berada dalam julat 0.3 hingga 0.7.Ia merupakan item

yang baik .Manakala indeks diskriminasi pula ialah 0.3 dimana ia
mempunyai kuasa diskriminasi yang sederhana baik dan dapat
membezakan antara pelajar berkeupayaan tinggi dengan pelajar
yang berkeupayaan rendah.

Keputusan : Item ini boleh diterima tetapi perlu dibaiki dari segi pemilihan opsyen.
Berdasarkan situasi ini guru perlu menyemak semula opsyen
C kepada opsyen yang lebih sesuai kerana ia menggangu pelajar
pandai sedangkan ia tidak menggangu pelajar yang tidak pandai.Ini
mungkin besar berlaku kerana kecuaian dikalangan pelajar pandai.

4.0 Penutup.
Analisis item ini penting bagi setiap guru terutamanya penggubal soalan .
Analisis item ini penting bagi menjamin mutu item yang digubal. Analisis item ini
akan dapat membantu mereka dalam membina soalan yang baik dan tidak bias
kepada pelajar.Oleh itu, pengubal soalan hendaklah mengetahui kemahiran
dan kemampuan setiap pelajar agar semua pelajar mempunyai peluang yang setara
untuk menjawab soalan.Dengan membuat analisis item ,proses pengajaran dan
pembelajaran dapat ditingkatkan lagi.Selain daripada itu juga analisis item ini
membantu guru untuk menyediakan bank soalan bagi menjimatkan masa guru-guru
untuk meyediakan soalan untuk peperiksaan yang seterusnya.

Rujukan
Ariffin, D. Z. (n.d.). Pengukuran dan Penilaian Dalam Pendidikan. Kuala Lumpur:
Syernegy Media.
Azmi, M. K. (2013, Oktober). Amalan Pentaksiran Dalam Matematik. Retrieved
from https://www.scribd.com/doc/180134808/4-ANALISIS-SOALAN-docx
Chin, C. F. (2011). Analisis Item. Retrieved from
http://www.slideserve.com/fay/analisis-item
D'Home, S. (2013, Mac). www.scribd.com. Retrieved from
https://www.scribd.com/doc/128670372/Laporan-Analisis-Item