BAB 1

PENGENALAN

1.1.

Pengenalan

Teknologi merupakan satu bidang yang mengalami revolusi terpantas. Terdapat bermacam-macam teknologi baru dicipta dan diubahsuai mengikut peredaran masa. Perkara yang mustahil dan sukar pada suatu masa dahulu kini menjadi mungkin dan senang dengan bantuan teknologi.

Hal yang sama turut berlaku dalam teknologi pengecaman aksara di mana ia telah menjadi satu bidang yang masyhur dalam kalangan ahli-ahli penyelidik untuk digunakan dalam kajian mereka. Salah satu sistem yang telah dibina bagi pengecaman aksara adalah Optical Character Recognition (OCR).

Dewasa ini, berbagai-bagai sistem OCR telah dibina dengan menggunakan algoritma yang berlainan. Kebanyakan algoritma yang telah dicipta mempunyai ketepatan dan kelajuan yang tinggi dalam melakukan proses pengecaman aksara. Namun begitu, ia tetap melakukan beberapa kesalahan dalam pengecaman seperti huruf S dianggap sebagai nombor 5 atau sebaliknya.

Bagi melaksanakan kajian ini, terdapat beberapa perkara dan terminologi berkaitan di dalam bidang teknologi maklumat yang harus diketahui bagi memudahkan kefahaman tentang kajian ini. Antaranya adalah software engineering, optical character recognition, fuzzy search, surat, dan office automation.

1.2.

Software Engineering

Software Engineering merupakan bidang yang berkaitan dengan aspek pengeluaran perisian dari peringkat awal sistem spesifikasi sehingga mengekalkan sistem selepas digunakan. Seorang jurutera perisian perlu mengamalkan beberapa pendekatan yang sistematik bagi kerja-kerja dan penggunaan alatan serta teknik yang bersesuaian bergantung kepada masalah yang perlu diselesaikan, kekangan pembangunan dan sumber-sumber yang telah sedia ada. Ia juga ditakrifkan sebagai pendekatan yang sistematik untuk analisis, reka bentuk, penilaian, pelaksanaan, ujian penyelenggaraan, dan kejuruteraan perisian semula, iaitu aplikasi kejuruteraan untuk perisian.

1.3.

Optical Character Recognition

Optical Character Recognition (OCR) juga dikenali sebagai pembacaan aksara optik iaitu satu sistem yang menyediakan pengiktirafan abjad-huruf bercetak atau tulisan tangan aksara pada kelajuan elektronik dengan hanya mengimbas borang. Terbaru, Intelligent Character Recognition (ICR) telah digunakan untuk menggambarkan proses mentafsir data dan imej dalam teks abjad angka tertentu.

1.4.

Fuzzy Search

Teknik mendapatkan teks semula berdasarkan fuzzy search yang akan mencari persamaan walaupun kata kunci (perkataan carian) yang diberi dieja salah atau hanya bayangan pada satu konsep. Teknik ini telah ditawarkan oleh beberapa enjin carian di internet dan beberapa pangkalan data seperti yang ditawarkan di dalam enjin pencarian Google.

1.5.

Surat

Surat adalah salah satu cara berkomunikasi yang selalu digunakan untuk sesuatu urusan rasmi di dalam sesebuah organisasi. Selain itu surat adalah kertas bertulis yang mengandungi maklumat yang hanya boleh dibaca kepada penerima surat tersebut. Surat perlu mempunyai beberapa perkara penting untuk menjadi surat yang sah. Surat perlu ditulis nama penerima serta alamat penerima supaya ia dapat ditujukan kepada penerimanya.

1.6.

Office Automation

Office automation merujuk kepada pelbagai jenis mesin komputer dan perisian yang digunakan untuk mencipta digital, mengumpul, menyimpan, mengubah, dan

menyampaikan maklumat pejabat yang diperlukan untuk menyempurnakan tugas-tugas asas. Penyimpanan data mentah, pemindahan elektronik, dan pengurusan maklumat perniagaan elektronik terdiri daripada aktiviti-aktiviti asas sistem office automation. Ia juga membantu mengoptimumkan atau mengautomasikan prosedur pejabat yang sedia ada.

Tulang belakang automasi pejabat adalah Local Area Network (LAN), yang membolehkan pengguna untuk menghantar data, mel elektronik dan juga suara ke seluruh rangkaian. Semua fungsi-fungsi pejabat, termasuk imlak, menaip, pemfailan, penyalinan, faks, Telex mikrofilem, dan pengurusan rekod, telefon dan operasi papan suis telefon tergolong dalam kategori ini. Automasi pejabat adalah satu istilah yang popular pada tahun 1970-an dan 1980-an sebagai komputer desktop yang meledak di tempat kejadian.

1.7.

Pernyataan Permasalahan

Setiap organisasi mempunyai kaedah yang tersendiri dalam menguruskan hal-hal berkaitan dengan penerimaan surat. Pusat penerimaan surat bagi setiap organisasi masih lagi menggunakan buku sebagai penyimpanan rekod. Cara yang digunakan tersebut adalah tidak bersesuaian dan efisien dalam era ledakan teknologi.

Apabila surat yang diterima di pusat penerimaan surat sesuatu organisasi, penerimaan surat tersebut dicatat dalam penyimpanan rekod. Kemudian surat tersebut akan dihantar kepada penerima atau pihak pengumpulan surat akan memberi pemberitahuan secara telefon atau email kepada penerima bagi mengambil surat.

Jika maklumat yang dinyatakan di atas surat seperti alamat ditulis salah. Pihak penerimaan surat perlu mencari alamat penerima yang betul dengan menggunakan nama penerima yang ditulis.

1.8.

Objektif Kajian

Antara objektif dalam pelaksanaan kajian ini:

a) Merekabentuk sistem pengurusan maklumat untuk surat a. Aplikasi yang berkeupayaan melakukan pengecaman aksara terhadap penulisan tangan atau cetakan bertulis. b) Membangunkan sebuah aplikasi yang berasaskan web. c) Menguji dan menilai aplikasi yang telah dibangunkan.

1.9.

Skop Kajian

Skop projek ini adalah seperti berikut:

a) Menghasilkan sistem berasaskan web b) Menghasilkan prototaip untuk kajian ini. c) Pengujian pengecaman aksara dengan menggunakan beberapa jenis tulisan tangan dan cetakan bertulis.

1.10. Cadangan Penyelesaian Masalah Membangunkan Sistem Pengurusan Surat Dengan Pengecaman Tulisan Tangan (SPSPTT) yang boleh merekod surat yang baru diterima ke dalam pangkalan data dan secara automatik menghantar notifikasi kepada penerima surat untuk mengambil surat yang telah sampai. Sistem ini juga membolehkan kakitangan pengguna untuk mencari surat yang
4

berada dalam pangkalan data dengan menggunakan kata kunci seperti tarikh, tajuk surat, dan nama penerima.

Selain itu, pengecaman aksara akan dibangunkan. Ia digunakan bagi mengecam huruf yang ditulis pada surat yang diterima. Huruf- huruf yang diperoleh akan digabungkan bagi mendapat nama penerima surat yang ditulis. Selain daripada pengecaman aksara, satu enjin pencarian juga dibangunkan dalam kajian ini bagi mengenal pasti nama yang ditulis. Oleh itu kaedah fuzzy search digunakan bagi mencari nama di dalam pangkalan data, seterusnya ia akan memaparkan peratusan persamaan bagi nama yang dibaca oleh sistem dengan nama yang berada di dalam pangkalan data. Selain itu system ini akan menghantar pemberitahuan kepada penerima surat melalui email bagi memudahkan pembahagian surat.

1.11.

Hasil Yang Dijangkakan

Antara hasil yang dijangkakan dalam melaksanakan kajian ini adalah sistem ini dapat membantu kakitangan pengurusan surat sesebuah organisasi dalam menjimatkan masa dalam merekod surat yang diterima dan menghantar notifikasi kepada penerima surat.

Sistem ini juga dapat mengecam huruf yang ditulis di atas surat dengan menggunakan penulisan tangan. Walaupun nama yang diperolehi tidak seratus peratus sama seperti nama yang asal. Penggunaan pencarian kabur dapat menganalisis pangkalan data untuk mencari nama yang hampir menyamai dengan nama yang diperolehi serta peratusan persamaan dapat dipaparkan.

1.12.

Kepentingan Projek

Projek ini boleh membantu sesebuah organisasi dalam menguruskan surat yang diterima dengan semudah yang mungkin. Ia juga dapat menolong memaklumkan orang yang menerima surat dengan pemberitahuan email. Dengan projek ini semua sistem rekod boleh terjamin dari maklumat yang hilang atau rosak. Adalah diharapkan agar projek ini dapat membantu sesebuah organisasi menguruskan proses penerimaan surat dengan lebih cekap dan efisien. Hal ini kerana melalui projek ini
5

maklumat penerima surat boleh dikumpul dengan segera, sistem ini juga lebih mesra pengguna, serta kerosakan dan kehilangan maklumat boleh dielakkan.

BAB 2

KAJIAN SOROTAN

2.1.

Pengenalan

Bab ini membincangkan secara keseluruhan kajian sorotan terhadap komponenkomponen yang terlibat di dalam penyelidikan ini. Kajian sorotan merupakan satu proses lanjutan selepas objektif, skop, dan latar belakang masalah yang dianalisis dalam pembangunan atau penyelidikan projek. Tujuannya adalah untuk mendapatkan satu gambaran yang jelas dan terperinci mengenai projek yang akan dikaji. Bab ini akan merangkumi beberapa teknik yang digunapakai dalam mengkaji projek ini, aplikasi teknologi atau teknik-teknik lain yang berkaitan dengan pengecaman yang ingin dilakukan.

2.2.

SPS-PTT

SPS-PTT ialah satu sistem yang menguruskan hal-hal berkaitan dengan surat yang diterima bagi sesebuah organisasi. Dengan perkembangan teknologi pengkomputeraan yang semakin meluas di Malaysia banyak organisasi telah menjadikan teknologi sebagai salah satu kepentingan dalam organisasi mereka. Perubahan kepada pengkomputeran dalam segala aktiviti organisasi untuk pengurusan telah menjadi suatu kebudayaan.

Pengurusan surat adalah salah satu aktiviti yang perlu dikomputerkan bagi membantu sesebuah organisasi dalam menguruskan hal ini. Pelbagai masalah yang dihadapi dalam menguruskan surat antaranya ialah surat tidak dapat dihantar kepada penerima disebabkan alamat yang diberi adalah salah.

Dalam membangunkan SPS-PTT, terdapat beberapa alatan yang perlu digunakan. Alatan yang terlibat dalam pembangunan ini ialah Eclipse IDE, Xampp, dan Dreamweaver. Bahasa pengaturcaraan yang digunakan ialah Java .

2.2.1. Netbeans IDE Netbeans merupakan alat yang sesuai bagi membantu pembangun sistem membina sesebuah aplikasi web dan pembangunan perisian. Ia merujuk kepada kedua-dua rangka kerja platform untuk aplikasi desktop Java dan integrated development environment (IDE) untuk membangun bersama Java, JavaScript, PHP, Python (tidak lagi disokong selepas Netbeans 7), Groovy, C, C++, dan lain-lain.

Netbeans IDE menggunakan bahasa pengaturcaraan Java dan boleh menjalankan manamana satu JVM yang bersesuaian termasuk Windows, Mac OS, Linux, dan Solaris. JDK diperlukan bagi fungsi pembangunan Java, tetapi tidak diperlukan untuk pembangunan bahasa pengaturcaraan lain. Dalam kajian ini, Netbeans IDE digunakan bagi membangunkan Pengecaman Tulisan Tangan.

2.2.2.

Dreamweaver

Macromedia Dreamweaver 8 merupakan satu perisian web yang digunakan untuk merekabentuk antara muka bagi sesebuah halaman web yang bersifat interaktif dan dinamik. Perisian ini dipilih kerana kebolehannya untuk berhubung terus dengan pangkalan data. Perisian ini seperti perisian web editor yang lain di mana kebolehannya untuk merekabentuk paparan yang dikehendaki pada laman web. Paparan web ini disokong oleh semua perisian web editor, namun begitu hanya Macromedia Dreamweaver 8 yang menyokong bahasa server side scripting yang digunakan bersamasama dengan bahasa HTML (Pizzil, M., 2003).
8

Perisian Macromedia Dreamweaver 8 ini dipilih kerana sistem yang dibangunkan ini merupakan aplikasi berasaskan web. Oleh itu, perisian editor diperlukan untuk merekabentuk dan juga untuk menulis aturcara bagi sistem ini. Perisian ini juga memberi sokongan yang meluas untuk konsep GUI (Graphical User Interface) iaitu elemenelemen grafik seperti butang, gambar, kawalan tetikus, dan sebagainya.

2.2.3. Xampp Xampp adalah perisian open-source yang terdiri terutamanya daripada Apache HTTP Server, pangkalan data MySQL, PHP, and Pearl. Xampp dibangunkan oleh Apache Friends dan ia digunakan untuk membina perisian tanpa sambungan internet. Antara komponen-komponen yang terdapat dalam perisian Xampp phpMyAdmin, Tomcat dan Apache. Dalam kajian ini, Xampp digunakan bagi menyimpankan maklumat peribadi individu seperti nama dan alamat.

2.2.4.

Java

Java adalah salah satu bahasa pengaturcaraan yang dikenali ramai pada masa kini. Ia merupakan high-level programming yang di evolusi daripada bahasa pengaturcaraan C dan C++. Java mempunyai 3 jenis platforms iaitu Standard Edition (SE), Enterprise Edition (EE) dan Micro Edition (ME). JavaServer Page (JSP) ialah teknologi Java yang digunakan dalam membangunkan laman web yang dinamik berdasarkan HyperText Markup Languange (HTML) atau jenis pengaturcaraan web yang lain. Dalam kajian ini, Java platform SE digunakan dalam pembangunan pengecaman tulisan tangan dan JSP digunakan dalam membangunkan prototaip Pengecaman Tulisan Tangan.

2.3.

Pengecaman Tulisan Tangan

Pengecaman tulisan tangan telah menjadi salah satu bidang penyelidikan yang mencabar bagi pemprosesan imej dan pengecaman corak untuk beberapa tahun yang lalu. Ia telah banyak menyumbang dalam memperbaiki antara muka di antara mesin dan manusia dalam pelbagai aplikasi.

Pengecaman Tulisan Tangan boleh diklasifikasikan kepada dua jenis iaitu Pengecaman Tulisan Tangan offline dan online. Untuk Pengecaman Tulisan Tangan offline, tulisan akan diimbas secara optik oleh pengimbas dan gambar imej tulisan akan terbentuk. Manakala bagi Pengecaman Tulisan Tangan online, ia menunjukkan yang ia lebih baik daripada Pengecaman Tulisan Tangan offline dari segi ketepatan pengecaman. Walau bagaimanapun, dalam pengecaman tulisan tangan offline, rangkaian neural telah berjaya digunakan untuk menghasilkan tahap ketepatan pengecaman yang lebih tinggi.

Walaupun Pengecaman Tulisan Tangan online lebih baik dari segi ketepatan pengecaman berbanding Pengecaman Tulisan Tangan offline, namun dalam penggunaan rangkaian neural keputusan yang sebaliknya ditunjukkan di mana Pengecaman Tulisan Tangan offline menghasilkan tahap ketepatan pengecaman yang lebih tinggi berbanding Pengecaman Tulisan Tangan online.

2.3.1. Langkah-langkah dalam Pengecaman Tulisan Tangan Mengikut kaedah-kaedah yang telah digunakan di dalam kajian yang telah dilakukan, sistem pengecaman tulisan tangan biasanya mengandungi preprocessing, segmentation, feature extraction, classification dan recognition, dan post processing (Pradeep, Srinivasan, & Himavathi, 2011). Proses ini dapat dilihat pada Rajah 2.1.

10

Rajah 2.1 Kaedah pengiktirafan tulisan tangan (Pradeep, Srinivasan, & Himavathi, 2011)

2.3.1.1.

Preprocessing (Pradeep, Srinivasan, & Himavathi, 2011)

Preprocessing adalah satu siri operasi yang dilakukan ke atas imej input diimbas. Operasi ini pada asasnya bertujuan untuk meningkatkan kualiti imej supaya ia bersesuaian untuk proses segmentasi. Pelbagai tugas yang dilakukan ke atas imej dalam peringkat preprocessing (Pradeep, Srinivasan, & Himavathi, 2011). Antara proses-proses yang dilakukan ialah teknik thresholding, noise removing, dan skew detection (Karunanayaka, Marasinghe, & Kodikara, 2005).

11

Rajah 2.2 Aliran sistem (Karunanayaka, Marasinghe, & Kodikara, 2005)

i.

Thresholding Thresholding adalah salah satu daripada teknik-teknik yang paling asas bagi proses segmentasi imej. Ia digunakan untuk menukar imej gambar kepada imej hitam putih supaya imej dapat dilihat dengan jelas. Selain itu imej juga ditukar bentuk kepada imej binari. Terdapat beberapa algoritma seperti otsu dan souvola yang boleh digunakan dalam teknik ini. Rajah 2.3 menunjukkan imej yang belum melalui proses thresholding lagi. Manakala Rajah 2.4 dan Rajah 2.5 pula menunjukkan hasil yang diperolehi selepas imej diproses menggunakan algoritma otsu dan souvala.

Rajah 2.3 Imej asal

12

Rajah 2.4 Hasil imej melalui teknik Otsu

Rajah 2.5 Hasil imej melalui teknik Souvala (Shafait, Keysers, & Breuel, 2008)

ii.

Noise removing (Arica, 1998)

Noise, yang diperkenalkan oleh peranti pengimbas optik atau alat bertulis menyebabkan terputus sambungan segmen garis dan jurang dalam talian. Antara masalah yang timbul adalah gangguan yang terdiri daripada variasi tempatan, pembulatan di sudut, pengembangan dan hakisan. Kecacatan yang terhasil perlu dihapuskan untuk proses pengecaman aksara. Terdapat pelbagai teknik untuk mengurangkan noise.

Penapisan - Tujuan penapisan adalah untuk membuang noise yang biasanya terhasil daripada permukaan bertulis yang tidak sekata atau kadar pensampelan yang lemah bagi perolehan peranti imej. Pelbagai penapis ruang dan domain frekuensi boleh direka untuk tujuan ini. Idea asas adalah untuk melancarkan satu topeng yang di pra-tentukan dengan
13

imej untuk menetapkan nilai kepada piksel sebagai fungsi nilai-nilai kelabu pada piksel jiran. Satu contoh adalah dengan menggunakan topeng ruang linear di mana keamatan v (i, j) imej input bertukar kepada imej output oleh

Rajah 2.6 Persamaan v(i, j)

di mana akl berat tahap kelabu topeng piksel di lokasi (k, l). Penapis boleh dirancang untuk melicinkan theresholding mengasah dan tujuan pelarasan.

Operasi morfologi - Satu alat yang ampuh untuk meningkatkan imej operasi Minkovsky morfologi yang ditakrifkan antara imej input dan elemen penstrukturan.Operasi Minkovsky menggantikan kekusutan oleh operasi logik. Dua operasi morfologi asas dipanggil pengembangan dan hakisan dan ditakrifkan seperti berikut:

Pengembangan: I A ={x: (Ax) I }, Hakisan: I A = {x: (Ax) I}

di mana I dan A adalah imej input dan elemen penstrukturan masing-masing dan Ax adalah terjemahan A. terletak di asalan x. Pelbagai operasi morfologi yang boleh ditakrifkan dan elemen penstrukturan boleh direka untuk menjayakan penyambungan sebatan patah, melancarkan kontur, menghilangkan kecacatan, penipisan aksara dan menunjukkan sempadan.

iii.

Skew Detection Dan Correction

Pemprosesan imej dokumen mempunyai banyak tugas-tugas yang berbeza dan kaedah untuk mencapai tugas tersebut. Semasa pengimbasan dokumen, skew diperkenalkan semasa dokumen menjadi imej. Skew adalah kesengetan imej yang lain dari dokumen asal, yang tidak selari dengan garis mendatar atau menegak. Skew correction menjadi salah satu (1) bahagian yang penting dalam pemprosesan dokumen.

14

Terdapat pelbagai kaedah untuk mengesan skew dalam imej dokumen yang telah diimbas. Salah satu contoh untuk mengesan skew pada imej dokumen yang telah diimbas ialah kaedah scanline. Rajah di bawah menunjukkan imej yang mempunyai skew.

Rajah 2.7 Imej yang diimbas dari buku.

Rajah 2.8 Imej yang telah dibetulkan

15

2.3.1.2.

Segmentation

Tujuan peringkat segmentation adalah untuk menghasilkan jujukan konsonan bersegmen yang senang dikelaskan untuk peringkat seterusnya. Dalam usaha untuk mengelakkan kehilangan maklumat yang terlalu banyak, over-segmentation lebih diutamakan semasa proses segmentasi. Jika objektif kita adalah untuk mengenali satu perkataan, perkataan tersebut perlulah dipotong kepada huruf-huruf secara individu. Rajah 2.9 menunjukkan tulisan tangan satu patah perkataan yang telah diproses melalui teknik ini.

Rajah 2.9 Perkataan yang telah di segmentasi. (Khan & Mohammad,2008)

Selain menggunakan proses segmentation untuk memecahkan perkataan kepada huruf, segmentation juga boleh digunakan untuk memecahkan ayat kepada perkataan. Apabila ayat yang diimbas telah diproses, langkah seterusnya adalah untuk mencari perkataan pada setiap baris ayat. Langkah ini boleh dilakukan dengan pengiraan histogram menegak. Dengan menggunakan VCCD template yang akan mengesan komponen

menegak di dalam imej sehingga habis. Keputusan yang diperoleh daripada imej adalah garis mendatar yang wujud di bawah setiap perkataan, rujuk Rajah 2.10. Hal ini memudahkan proses mengekstrak perkataan daripada ayat. (Timar, Karacs, & Rekeczky, 2002)

Rajah 2.10 Mengesan perkataan dalam ayat. Garis merah menandakan lokasi perkataan. (Timar, Karacs, & Rekeczky, 2002)

16

Rajah 2.11 Perkataan yang telah dikenal pasti. Garisan merah menandakan permulaan perkataan, garisan hijau menandakan akhir perkataan. (Timar, Karacs, & Rekeczky, 2002)

17

Salah satu contoh untuk melakukan proses segmentation ini ialah algoritma kohonen. Terdapat 2 formula asas yang diikuti oleh kohonen iaitu mencari dan memadan pemenang neurone yang ditentukan oleh jarak minimum Euclideans untuk input (persamaan 1) dan mengemaskini lokasi neurone dalam satu kelompok (persamaan 2) (Carlos, Aldasoro, & Aldeco, 2004). || x(t) - mc = min || x(t) mi(t)|| mi(t+1) = mi(t) + (t)[x(t) mi(t)] i Nc mi(t+1) = mi(t) di mana, masa t, dan rangkaian dengan n neurone : x adalah input Nc adalah bersebelahan dengan pemenang neurone, 1 < Nc < n adalah jujukan 0< < 1 mi adalah node, 1 < i < n dan mc adalah pemenang

(persamaan 1) (persamaan 2) i Nc

2.3.1.3.

Feature Extraction

Feature extraction memainkan peranan yang penting dalam proses keseluruhan pengiktirafan tulisan tangan. Banyak teknik-teknik telah dicadangkan untuk

meningkatkan kadar pengiktirafan secara keseluruhan, namun sebahagian besar daripadanya bergantung kepada saiz dan cerun aksara tulisan tangan. Jika ingin mengelakkan kadar pengiktirafan rendah, feature extraction memerlukan resize yang sangat tepat dan prosedur atau teknik slant correction. Selain itu, sebahagian besar teknik-teknik yang sedia ada menggunakan hanya satu ciri yang bersifat tulisan tangan.

Dalam feature extraction, huruf yang ditulis dalam penulisan tangan dibahagikan kepada 3 bahagian iaitu main, ascenders dan descenders. Main adalah di kawasan tengah huruf, ascender pula adalah bahagian atas huruf dan descenders adalah di kawasan bawah huruf.

18

2.3.1.4.

Classification dan Recognition

Classification adalah satu peringkat membuat keputusan untuk menentukan abjad angka yang telah melalui proses sebelum ini dapat dikelaskan kepada beberapa kategori. Sebagai contoh yang mudah untuk kategori ialah huruf atau nombor, Terdapat 25 huruf roman dan 10 nombor dalam abjad angka. Apabila imej yang telah dianalisis telah melalui proses-proses sebelum ini. Imej tersebut akan melalui imej classification untuk menentukan imej adalah huruf ataupun nombor. Apabila ia telah ditentukan ini akan memudahkan proses recognition, di mana jika imej itu adalah nombor ia tidak perlu untuk disamakan dengan 25 huruf yang terdapat dalam abjad angka. Ini mempercepatkan proses recognition.

Terdapat beberapa teknik untuk melakukan recognition salah satunya adalah dengan menggunakan kohonen algoritma. Apabila imej telah ditukar kepada imej binary yang berada dalam bentuk bit. Imej boleh padankan dengan abjad angka dalam bentuk bit yang telah ditetapkan dalam sistem. Jadual 2.1 menunjukkan huruf yang berada dalam bentuk bit.

Jadual 2.1 Senarai huruf dalam bentuk bit. (Chatterjee, 2010) Huruf A Bentuk Matrik Bit 00110001100111001010111111100 110001 B 11111100011000111111100111000 110111 C 11111100001000010000100001100 001111 D 11111100011000110000100011000 111111 E 11111100001000011111100001000 011111 F 11111100001000011110100001000
19

010000 G 01110110001000010111100011000 111111 H 10001100001000111001111111000 110001 I 11111001000010000100001000010 000111 J 11111001000010000100101001010 011100 K 10001100111111011010100101001 110011 L 10000100001000010000100001000 011111 M 10000100001000010000100001000 011111 N 11111110111000110001100001000 110001 O 11111100011000110000100011000 111111 P 11111100011001111110100001000 010000 Q 01111110011000110001100111101 101111 R 11111100011000111011111101001 110001 S 01111110001100000111100001000 011111 T 11111001000010000100001000010 000100 U 10001100001000110001100011001 111110
20

10001100011101101011011100111 000110

10101101011010110101101011011 111111

10011110100111001100111001011 010010

10001110110111001100010000100 001000

11111000110011001100110001000 011111

2.3.1.5.

Post-Processing

Post-processing adalah satu langkah berguna dalam menentukan mana pilihan perkataan yang berada dalam ayat. model post-processing berdasarkan pengetahuan bahasa adalah diiktiraf. Tidak banyak maklumat yang boleh didapati dalam peringkat post-processing.

2.3.2.

Teknik Aplikasi Pengecaman

Komputer memahami huruf-huruf abjad, angka sebagai kod American Standard Code For Information Interchange (ASCII) dan menaip dengan menggunakan satu papan kekunci di mana setiap aksara atau huruf mewakili satu kod yang boleh dikenal pasti. Walau bagaimanapun, komputer tidak boleh melihat huruf-huruf dan perkataan yang telah dianalisis oleh pengecaman tulisan tangan yang menghasilkan imej dokumen kertas. Oleh itu, maklumat abjad angka yang diambil daripada imej-imej seperti perdagangan atau borang kegunaan kerajaan, permohonan kad kredit, penyata cukai atau permohonanpermohonan pasport, huruf-huruf ini mesti terlebih dahulu bertukar kepada persamaan ASCII sebelum ianya boleh dikenal dan boleh dibaca oleh komputer. Penterjemahan huruf dan perkataan dalam imej boleh diperolehi dengan menggunakan beberapa teknologi yang telah dibina. Antara teknologi yang sering digunapakai ialah:

21

2.3.2.1.

Intelligent Character Recognition (ICR)

Intelligent Character Recognition (ICR) terjemahan komputer untuk menukarkan teks tulisan tangan kepada huruf-huruf yang boleh dibaca oleh mesin. Teknologi ICR membolehkan perisian penangkap data untuk membaca maklumat daripada semua jenis dokumen yang bercetak atau ditulis tangan secara automatik. Dengan menggunakan interpretation engine yang menggunakan ICR dapat menjimatkan masa dan kos. Dengan ICR juga, pemprosesan borang dan invois boleh dilakukan dengan kelajuan dan ketepatan yang tidak boleh ditangani oleh manusia.

Perisian ICR adalah berdasarkan sains rangkaian neural yang bertindak seperti otak manusia apabila memproses maklumat. Kerana ICR boleh mengendalikan variasi dalam bentuk huruf, ia juga menggabungkan 'pengecaman aksara' untuk menggambarkan pengiktirafan handprint.

2.3.2.2.

Intelligent Recognition (IR)

Prinsip asas Intelligent Recognition menyatakan bahawa tulisan tangan, apabila dikecilkan kepada komponen yang paling asas, ia adalah satu pergerakan yang biasa, atau satu siri pergerakan, yang dibuat oleh cara seseorang menulis. Berdasarkan teori ini, tulisan tangan boleh diterangkan dengan menggunakan beberapa unsur bahasa penerangan khas. Lapan elemen yang membentuk semua huruf ditunjukkan pada Rajah 2.12 di bawah. yang bersambung

22

Rajah 2.12 8 unsur-unsur membentuk tulisan bersambung.

Rajah 2.13 Huruf d yang dikelaskan mengikut 8 unsur tulisan bersambung.

Kedua-dua OCR dan ICR menyampaikan ketepatan tinggi apabila menganalisis teks yang ditaip (OCR dengan mesin cetak dan ICR dengan handprint) tetapi ia tidak berkesan apabila menganalisis tulisan yang bersambung, di mana huruf-huruf dalam satu (1 perkataan) disambung bersama-sama, dan mungkin tidak ditulis dengan elok atau tidak boleh dibaca. Jika diberi satu situasi di mana segmentasi imej huruf adalah samar-samar atau kabur seperti dalam Rajah 2.14 di bawah, sistem pengiktirafan OCR / ICR boleh menentukan bahawa huruf pertama dalam perkataan tersebut ialah "d" atau gabungan "c" dan "l". Bergantung kepada segmentasi, hasil analisis yang dihasilkan oleh teknologi

23

berasaskan satu pengiktirafan huruf boleh sama sekali berbeza: dalam kes pertama yang "clear" dan "dear" dalam kes kedua.

Rajah 2.14 Segmentasi yang dilakukan.

Segmentation watak yang tepat adalah penting, IR sering boleh menganalisis teks yang berkualiti rendah, yang mustahil bagi sistem OCR dan ICR untuk menganalisis. IR dinamik menggunakan konteks ia adalah proses yang sama untuk seorang manusia membaca dan mentafsir teks - untuk memberikan pampasan bagi kekaburan sedia ada tulisan tangan manusia. Konteks digunakan semasa proses menganalisis dan bukannya selepas menganalisis, apabila keputusan telah disalah tafsir, sekaligus ia meningkatkan ketepatan keputusan. Sekali lagi, merujuk kepada Rajah 2.14, ia tidak jelas jika simbol pertama ialah "d" atau gabungan "c" dan "l".

2.4.

Kajian Lepas

Dalam tajuk ini, ia menerangkan kajian yang telah dilakukan dalam membangunkan SPSPTT dan pengecaman tulisan tangan. Terdapat 2 kajian yang dijalankan iaitu kajian tentang sistem setara bagi SPS-PTT dan kajian yang telah dilakukan oleh pengkaji lain dalam membangunkan pengecaman tulisan tangan bagi mendapatkan langkah-langkah pengecaman yang digunakan.

2.4.1. Sistem Setara Terdapat tiga (3) sistem yang dikaji untuk mengenalpasti dengan lebih terperinci sistem yang sedia ada mahupun sistem yang mempunyai fungsi yang sama dengan sistem yang

24

dibangunkan. Sistem yang pertama ialah Sistem Pengurusan Surat Rasmi Shams. Sistem yang kedua ialah e-Surat dan sistem yang ketiga ialah Sistem Pengurusan Surat.

i.

Sistem Pengurusan Surat Rasmi Shams Sistem ini merupakan sistem pengurusan surat bagi Sekolah Menengah Sheikh Abdul Malek yang berada di Kuala Terengganu. Ia digunakan untuk mengurus surat rasmi yang ditulis oleh guru-guru di sekolah tersebut. Sistem ini membenarkan pengguna untuk memaparkan senarai surat yang terdapat pada pangkalan data dengan mengikuti tarikh, bulan dan semua surat yang ada.

Sistem ini mempunyai permasalahan dari segi keselamatan surat yang telah disimpan di dalam pangkalan data. Pengguna yang tidak mendaftar kepada sistem ini boleh mengemaskini data-data yang terdapat pada surat yang dipilih.

Rajah 2.15 Antaramuka portal Sistem Pengurusan Surat Rasmi Shams

ii.

e-Surat

Sistem e-Surat ini adalah salah satu perkhidmatan yang ditawarkan oleh WNA Systems Innovations Sdn. Bhd. yang beralamat Suite 9.17, 9th Floor,Wisma Zelan,1 Jalan Tasik

25

Permaisuri 2, Bandar Tun Razak, 56000 Kuala Lumpur, Malaysia bagi mengurus hal berkaitan dengan surat menyurat sesebuah organisasi.

Sistem ini berkebolehan untuk mendaftar surat yang diterima, mengklasifikasikan surat, mengatur, dan mengagihkan surat kepada penerimanya. Selain itu sistem ini berkebolehan untuk mengambil tindakan susulan dalam menguruskan hal penghantaran surat. Setiap tindakan dalam menguruskan surat melibatkan perubahan pada status surat seperti surat telah dihantar, sedang diproses, dan telah disimpan.

Sistem ini juga turut mempunyai beberapa modul yang membantu pengguna seperti carian surat, pemantauan, tindakan arahan, laporan, pengurusan dokumen, pentadbiran sistem.

Rajah 2.16 Antaramuka portal sistem e-Surat

iii.

Sistem Pengurusan Surat

Sistem ini juga merupakan salah satu perkhidmatan yang ditawarkan oleh PERIMAS Network untuk menguruskan surat bagi sesebuah organisasi. Sistem ini disewakan dengan kadar serendah RM 300 setahun.
26

Sistem ini berkebolehan untuk memantau surat yang dihantar kepada penerima sehinggalah kepada tindakan yang diambil pada setiap surat. Selain itu sistem ini menawarkan perkhidmatannya pada telefon mudah alih atau mana-mana telefon yang menyokong fail pdf. Ia menyediakan sistem notifikasi, di mana pengguna boleh menerima notifikasi mengenai surat yang baru diterima melalui email atau sms (perlukan prabayar dengan kos RM0.20 bagi setiap notifikasi). Sistem ini sesuai digunakan oleh mana-mana Jabatan kerajaan, syarikat-syarikat swasta, dan persatuan atau kelab.

Rajah 2.17 Antaramuka portal Sistem Pengurusan Surat.

2.4.2. Artikel pengecaman tulisan tangan Dalam kajian ini, beberapa kajian yang telah dilakukan oleh pengkaji lain telah diambil sebagai rujukan untuk mendapatkan langkah-langkah dalam menghasilkan Pengecaman Tulisan Tangan. Dalam melaksanakan Pengecaman Tulisan Tangan, pelbagai langkah telah dikaji atau dicipta oleh pengkaji bagi menambahbaikkan ketepatan dalam mengecam tulisan tangan.
27

Kajian Izain Nurfateha Binti Ruzan (Ruzan, 2010) yang bertajuk pengecaman aksara tulisan tangan menggunakan teknik rangkaian neural hopfield dan rangkaian neural backpropagation mendapati bahawa teknik rangkaian neural Hopfield adalah lebih baik daripada teknik backpropagation dari segi pengecaman aksara yang tidak sempurna. Rangkaian neural Hopfield mempunyai peratusan yang lebih tinggi dalam pengecaman huruf besar dan kecil yang tidak sempurna dari teknik backpropagation. Dalam kajian ini beberapa langkah telah diambil untuk melaksanakan pengecaman ini, antaranya ialah image acquisition dan preprocessing. Kajian ini dilakukan dengan bantuan perisian Matlab.

Kajian J.Pradeep, E.Srinivasan, S.Himavathi (Pradeep, Srinivasan, & Himavathi, 2011) yang bertajuk diagonal based feature extraction for handwritten alphabets recognition system using neural network mendapati bahawa dengan menggunakan 3 langkah yang berlainan dalam feature extraction iaitu secara arah mendatar, arah menegak dan arah menyenget memberi kesan kepada peratusan pengecaman huruf. Dengan menggunakan langkah feature extraction secara arah menyenget, ia memberi peratusan yang paling tinggi berbanding dengan menggunakan arah mendatar dan menegak. Dalam kajian ini langkah-langkah yang diguna dalam melaksanakan pengecaman ini ialah image acquisition, preprocessing, segmentation, feature extraction, classification dan

recognition, dan post processing. Kajian ini dilakukan dengan menggunakan Graphical User Interface (GUI) sebagai sistem antaramuka. Kajian Anindya Chatterjee (Chatterjee, 2010) yang bertajuk Optical Character Recognition System : An Implementation of Human Handwriting Recognition Software with KohoNet mendapati bahawa dengan menggunakan rangkaian neural kohonet proses pengecaman huruf menjadi lebih mudah kerana dengan menukarkan huruf menjadi bit matrix, ia lebih mudah untuk disamakan dan pengecaman menjadi lebih cepat dan tepat. Dalam kajian ini langkah-langkah yang digunakan dalam melaksana pengecaman ini ialah scan image, preprocessing, collected data, and classification.

28

Dengan hasil kajian yang telah dikaji, terdapat beberapa langkah yang selalu digunapakai dalam melakukan pengecaman tulisan tangan telah dapat dikenalpasti. Antara langkahlangkah yang selalu diguna ialah preprocessing, segmentation, dan feature extraction.

29

BAB 3

METODOLOGI

3.1.

Pengenalan

Bab ini menerangkan tentang metodologi yang digunakan dalam mencapai objektif kajian. Kajian ini terbahagi kepada 5 fasa iaitu fasa , fasa pengumpulan data dan maklumat, fasa seni bina sistem, fasa pembangunan sistem, dan fasa pengujian dan penilaian. Kebanyakan maklumat yang diterima dalam kajian adalah berdasarkan pembelajaran dari buku-buku, maklumat dari laman web, jurnal dan juga artikel-artikel yang ditulis oleh pengkaji lain. Walau bagaimanapun, sesetengah maklumat didapati daripada pelanggan yang ingin menggunakan sistem ini.

3.2.

Fasa

Kajian ini mengandungi 5 fasa iaitu fasa pembelajaran, fasa pengumpulan data dan maklumat, fasa seni bina sistem, fasa pembangunan sistem, dan fasa yang terakhir adalah pengujian dan penilaian. Rajah 3.1 menunjukkan pergerakan setiap fasa-fasa yang terlibat

30

Rajah 3.1 Reka bentuk metodologi kajian

31

3.2.1. Fasa Kajian Kemungkinan Fasa ini merupakan fasa pertama bagi membangunkan mana-mana sistem atau kajian. Fasa ini digunakan untuk menentukan bidang kajian melalui pembacaan artikel, jurnal dan perjumpaan dengan pelanggan. Fasa ini juga digunakan untuk menentukan tajuk, objektif, skop serta masalah kajian.

3.2.2. Fasa Pengumpulan Data dan Maklumat Di dalam fasa ini, segala data dan maklumat berkaitan dengan SPS-PTT dan pengecaman tulisan tangan dikaji. Pengumpulan data dan maklumat adalah berdasarkan objektif yang telah dibuat. Terdapat dua cara kajian yang digunakan dalam fasa ini. Iaitu kajian lepas dan perjumpaan dengan pelanggan.

(i). Kajian Literatur Kajian literatur adalah satu kajian terperinci yang dilakukan melalui dokumen, artikel, atau jurnal yang telah ditulis oleh pengkaji lain tentang topik yang berkaitan dengan kajian yang dijalankan. Ia merupakan ringkasan yang merumuskan sumber maklumat penting bagi topik yang dikaji atau kandungan teks yang bermatlamat untuk mengulas titik-titik penting maklumat terkini termasuk penemuan-penemuan substantif serta sumbangan-sumbangan teori dan metodologi bagi topik khusus.

(ii). Perjumpaan Dengan Pelanggan. Selain daripada kajian literatur, perjumpaan dengan pelanggan juga diadakan untuk mendapat data dan maklumat dalam membangunkan SPS-PTT ini. Perjumpaan ini diadakan untuk memahami masalah yang timbul dalam pengurusan surat dan merekod segala keperluan yang diperlukan oleh pelanggan dalam sistem yang dibangunkan.

3.2.3. Fasa Seni Bina Sistem Dalam fasa ini, seni bina sistem direka bagi mendapatkan gambaran bagaimana sistem ini akan berfungsi. Ia adalah satu gambaran reka bentuk dan kandungan satu sistem komputer. Jika didokumentasikan, ia mungkin termasuk maklumat seperti satu inventori terperinci perkakasan semasa, perisian dan keupayaan rangkaian; satu gambaran
32

rancangan jangka panjang dan keutamaan-keutamaan untuk belian akan datang, dan sebuah rancangan untuk menaik taraf dan / atau menggantikan peralatan bertarikh dan perisian.

3.2.4. Fasa Pembangunan Sistem Fasa Pembangunan ini terbahagi kepada dua (2) proses untuk mencapai objektif kajian:

(i). Pembangunan Prototaip SPS-PTT Satu prototaip SPS-PTT telah dibangunkan dengan menggunakan model prototaip yang berada di bawah metodologi Rapid Analogy Design (RAD). Metodologi RAD dibangunkan untuk mengatasi kelemahan-kelemahan dalam metodologi reka bentuk struktur. Pembangunan berasaskan RAD berusaha untuk menyesuaikan fasa SDLC untuk mempunyai beberapa bahagian dari sistem yang dimajukan dengan cepat untuk dihantar kepada pengguna. Beberapa jenis metodologi RAD juga cuba menjadi adaptif untuk pertukaran-pertukaran yang mungkin dalam proses perniagaan dengan serentak menjalankan semua fasa-fasa pembangunan di masa sama, seperti itu dinyatakan dalam Prototaip RAD and Agile Development Methodology. Secara umum, RAD ialah kaedah pembangunan perisian, yang melibatkan pembangunan berlelar dan pembinaan prototaip. Terdapat tiga (3) kategori RAD, kategori yang dipakai dalam pembangunan sistem ini ialah prototaip.

Metodologi prototaip ini biasanya digunakan apabila proses perniagaan selalu diubahubah sebagai hasil daripada projek atau apabila penaja projek mempunyai idea atau permintaan tertentu bagi sistem yang dibina. Fasa analisis, reka bentuk, dan pelaksanaan dilakukan secara serentak dan pada setiap kitaran (seperti rajah 3.1), hasilnya ialah prototaip sistem yang akan dikaji semula oleh penaja projek. Kitaran ini diulang secara berterusan berdasarkan ulasan penaja sehinggalah semua syarat keperluan dipenuhi. Prototaip terakhir kemudiannya akan dipanggil sebagai sistem akhir.

33

Rajah 3.2 menunjukkan proses prototaip, di mana bagi setiap 3 fasa iaitu analysis, design, dan implementation akan menghasilkan satu prototaip. Fasa ini akan berulang-ulang secara terus sehingga sistem yang dimahukan mencapai objektif.

Rajah 3.2 Metodologi prototaip

Fasa pertama adalah perancangan. Ia adalah satu proses pemahaman mengapa sesebuah sistem itu perlu dibina dan ia juga digunakan untuk menentukan atau mentakrifkan keperluan-keperluan yang diperlukan dalam pembangunan sistem. Ia juga termasuk dalam kajian dari perbezaan beberapa perspektif, teknikal, ekonomi dan juga kemungkinan aspek-aspek organisasi.

Fasa kedua adalah analisis. Fasa ini termasuk aktiviti-aktiviti seperti mengenal pasti masalah dan analisis, malah meramal potensi masalah yang boleh timbul pada masa akan datang mengenai sistem. Penghantaran atau produk-produk dalam fasa ini akan menunjukkan bagaimana sistem itu akan dibina dan bertindak sebagai garis panduan bagi pembangun sistem.

Fasa ketiga adalah reka bentuk. Analisis sistem akan membawa kepada keputusan reka bentuk, yang betul-betul menentukan bagaimana sistem itu beroperasi dalam soal proses,

34

pangkalan data, perkakasan, infrastruktur rangkaian, antara muka pengguna , dan beberapa faktor penting yang lain dalam persekitaran sistem.

Fasa yang terakhir adalah pelaksanaan. Ini adalah fasa yang mungkin memerlukan sumber, kos, dan masa yang banyak dalam kesemua fasa yang ada. Ini ialah apabila sistem sebenar akan dibina, diuji , dan akhirnya digunakan dalam sesebuah organisasi. Ia juga termasuk aktiviti-aktiviti seperti latihan kepada pengguna dan penyelenggaraan sistem. Sesetengah pakar akan memisahkan mereka ke dalam tahap-tahap yang lain seperti penggunaan and penyelenggaraan. Bagaimanapun empat fasa ialah paling biasa dikenali dan menerima langkah-langkah.

Selepas fasa pelaksanaan berakhir, satu (1) sistem prototaip akan terhasil dan prototaip ini akan ditunjuk kepada pengguna akhir bagi memastikan segala keperluan yang perlu ada dalam sistem itu dipenuhi dan mencapai objektif yang dibuat. Apabila pengguna akhir sistem tidak mengesahkan prototaip yang dihasilkan menepati keperluan dan objektif sistem. Fasa analisis, reka bentuk, dan pelaksanaan akan diulang sehingga satu (1) sistem yang menepati segala keperluan dan objektif sistem terhasil.

Apabila prototaip yang dihasilkan telah disahkan oleh pengguna akhir. Prototaip akan menjadi sistem sebenar dan akan digunakan dalam organisasi yang memerlukan sistem tersebut.

(ii) Pembangunan sistem berasaskan web Prototaip yang dibina mestilah dibangunkan berasaskan web. Terdapat banyak cara yang boleh digunakan untuk membangunkan sistem berasaskan web. Salah satu cara adalah dengan menggunakan bahasa pengaturcaraan seperti php, jsp, html, xml, tml dan lain. Dalam pembangunan sistem ini, pengaturcaraan jsp digunakan. Selain itu perisian macromedia dreamweaver 8 digunakan untuk merekabentuk sistem berasaskan web.

35

3.2.5. Fasa Pengujian dan Penilaian Dalam fasa ini, ia mengutamakan untuk menguji prototaip yang telah dibina atau sistem sebenar. Ia diuji untuk membuktikan rangka kerja yang dicadangkan boleh diguna pakai. Fasa ini terbahagi kepada dua (2) iaitu pengujian SPS-PTT dan penilaian sistem.

(i). Pengujian SPS-PTT Pengujian adalah satu proses yang penting bagi memastikan tiada ralat yang berlaku semasa sistem dijalankan. Pengujian sistem dijalankan dengan mengaplikasikan sistem kepada pelayan sebenar yang berada di fakulti sains dan teknologi dan ia juga dilakukan dengan menggunakan data sebenar bagi memastikan keputusan yang dihasilkan oleh sistem adalah tepat dan betul.

(ii). Penilaian SPS-PTT Penilaian mengukur objektif atau matlamat pada sistem yang dibina (iaitu reka bentuk logik yang disediakan semasa fasa analisis) telah tercapai. Penilaian tidak benar-benar berkhidmat untuk meningkatkan sistem yang dinilaikan. Tetapi ia berkhidmat untuk meningkatkan pembangunan sistem berikut . Penilaian dilakukan dengan menyediakan satu borang kaji selidik. Borang ini merangkumi soalan-soalan yang berkaitan dengan objektif kajian. Terdapat dua puluh (20) soalan yang akan dibina dan kesemua soalan akan dijawab oleh pengguna sistem bagi mendapatkan maklumat yang tepat.

3.3.

Analisis sistem

Analisis sistem ialah proses pengumpulan data fakta, memahami proses-proses yang terlibat, mengenal pasti masalah dan mencadangkan cadangan-cadangan yang munasabah untuk meningkatkan fungsi sistem. Ini melibatkan pembelajaran proses-proses perniagaan, mengumpul data operasi, fahami aliran maklumat, mengetahui proses-proses yang telah dibahagikan dan perkembangan penyelesaian untuk mengatasi kelemahankelemahan sistem supaya dapat mencapai matlamat-matlamat organisasi. Analisis Sistem juga termasuk membahagikan proses rumit melibatkan keseluruhan sistem itu, pengenalpastian simpanan data dan proses manual.

36

Objektif utama analisis sistem ialah untuk mencari jawapan bagi setiap proses perniagaan: Apa yang dibuat, Bagaimana ialah ia sedang dilaksanakan, Siapa yang melakukannya, Bila dia melakukannya, kenapa ia sedang dilaksanakan dan Bagaimana ia boleh ditingkatkan? Ia lebih kepada proses pemikiran dan melibatkan kreativiti kemahiran sistem analisis (bidang pekerjaan dalam teknologi maklumat). Ia cuba memberi kelahiran bagi satu sistem baru yang cekap dan memuaskan keperluan semasa pengguna dan mempunyai skop untuk pertumbuhan akan datang dalam kekangan organisasi. Hasil pembinaan ini ialah reka bentuk sistem logik.

3.3.1. Analisis Keperluan Analisa keperluan, atau nama lainnya kejuruteraan keperluan, ialah proses menentukan jangkaan pengguna untuk produk baru atau diubah suai. Ciri-ciri ini, yang dipanggil sebagai syarat-syarat, mesti boleh dikuantifikasikan, berkaitan dan terperinci. Dalam kejuruteraan perisian, keperluan seperti itu adalah sering kali dipanggil sebagai penentuan-penentuan fungsian. Analisa keperluan ialah satu aspek penting pengurusan projek.

Analisa keperluan melibatkan komunikasi kerap dengan pengguna-pengguna sistem untuk menentukan jangkaan-jangkaan ciri khas, resolusi konflik atau kekaburan dalam syarat-syarat seperti yang dituntut oleh pelbagai pengguna atau kumpulan-kumpulan pengguna-pengguna, pengelakan rayapan ciri dan dokumentasi semua aspek proses pembangunan projek dari mula menyelesaikan.

3.3.2. Kes Guna Kes guna menyatakan satu matlamat berorientasikan set interaksi antara actor luar dan di bawah pertimbangan sistem. Actor ialah pengguna di luar sistem yang berinteraksi dengan sistem. Seorang actor mungkin satu kelas pengguna-pengguna, peranan yang dimainkan pengguna, atau lain-lain sistem. Cockburn (1997) membezakan antara primary dan secondary actor. Satu primary actor mempunyai satu matlamat yang memerlukan bantuan sistem. Satu secondary actor ialah salah satu daripada bantuan yang diperlukan oleh sistem.
37

Kes guna dimulakan oleh seorang pengguna dengan satu matlamat tertentu dalam fikiran, dan menamatkan dengan jayanya apabila matlamat itu adalah tercapai. Ia

menggambarkan jujukan interaksi antara actor dan sistem perlu menyampaikan perkhidmatan yang mencapai matlamat. Ia juga termasuk kelainan-kelainan mungkin dalam jujukan ini, contohnya jujukan-jujukan alternatif yang mungkin juga mencapai matlamat, serta jujukan-jujukan yang boleh membawa kepada kegagalan menyelesaikan perkhidmatan disebabkan oleh tingkah laku luar biasa, pengendalian ralat, dan lain-lain.

Maka, kes guna menangkap siapa (actor) buat apa (interaksi) dengan sistem, untuk tujuan (matlamat) apa, tanpa mengurus sistem dalaman. Satu set lengkap kes guna menentukan semua cara untuk menggunakan sistem. Jadual 3.1 menjelaskan simbol-simbol yang digunakan dalam model kes-guna.

Jadual 3.1 Penerangan tentang simbol kes guna Simbol

class Busi...

Keterangan Aktor (Actor) Seseorang atau sistem yang wujud diluar sistem yang berinteraksi dengan sistem. Fungsi (Function) Merupakan fungsi atau operasi yang dilakukan oleh akto di dalam sistem

Dalam sistem ini terdapat dua (2) actor yang terlibat iaitu kakitangan pengurusan surat dan penerima surat. Di mana kakitangan pengurusan surat adalah primary actor dalam sistem yang berinteraksi dengan sistem daripada proses bermula dan kakitangan boleh mendaftar surat, mencari surat, mengemaskini surat, mencari alamat dan mengesahkan surat. Manakala untuk secondary actor iaitu penerima surat, mereka hanya boleh

38

mengesahkan surat dan mencari surat. Rajah 3.3 menunjukkan gambar rajah kes guna bagi SPS-PTT. Model uc Use Case
Sistem Pengurusan Surat

Daftar masuk

Daftar surat

Carian surat

Kakitangan Pengurusan Surat

Penerima surat Kemaskini surat

Carian alamat

Pengesahan surat

Rajah 3.3 Kes guna SPS-PTT

Daripada Rajah 3.3 terdapat beberapa fungsi kes dalam sistem ini iaitu daftar masuk, daftar surat, carian surat, kemaskini surat, carian alamat, dan pengesahan surat. Semua kes fungsi ini akan diterangkan dalam penerangan kes guna.

3.3.2.1. Penerangan Kes Guna Penerangan kes guna menggambarkan bagaimana sistem berinteraksi atau bekerja dengan actor yang terlibat dalam sistem. Semua huraian akan ditunjukkan seperti berikut:

39

i.

Penerangan daftar masuk dalam SPS-PTT Daftar masuk

uc Use Case Model

Nama Kes Guna

Interaksi Kes Guna

Daftar masuk Kakitangan Pengurusan Surat

Penerima surat

Actor Penerangan ringkas

Kakitangan Pengurusan Surat dan Penerima Surat Kes guna ini menerangkan bagaimana untuk mendaftar masuk kedalam sistem.

Pra-syarat Pasca-syarat

Tiada Jika kes guna ini berjaya, actor berjaya masuk kedalam sistem. Jika tidak keadaan sistem tidak berubah.

Aliran Peristiwa

I.

Actor ingin mendaftar masuk perlu memasukan nama pengguna dan kata laluan.

II. Sistem mengesahkan maklumat. III. Daftar masuk berjaya dan actor akan masuk ke laman utama sistem. Aliran Alternatif I. Nama pengguna dan kata laluan salah mengeluarkan pemberitahuan untuk

II. Sistem

memasukkan nama pengguna dan kata laluan yang betul.

ii.

Penerangan daftar surat dalam SPS-PTT Daftar surat

uc Use Case Model

Nama Kes Guna

Interaksi Kes Guna

Daftar surat Kakitangan Pengurusan Surat

40

Actor Penerangan ringkas

Kakitangan Pengurusan Surat Kes guna ini menerangkan bagaimana untuk mendaftar surat yang baru diterima.

Pra-syarat Pasca-syarat

Actor mendaftar masuk dalam SPS-PTT. Jika kes guna ini berjaya, actor berjaya menyimpan maklumat surat yang baru diterima kedalam pangkalan data. Jika tidak keadaan sistem tidak berubah.

Aliran Peristiwa

I.

Actor ingin mendaftar surat.

II. Sistem mengesahkan maklumat. III. Maklumat akan dimasukan kedalam sistem. Aliran Alternatif I. Maklumat tidak sah.

II. Sistem mengeluarkan pemberitahuan.

iii.

Penerangan carian surat dalam SPS-PTT Carian surat

uc Use Case Model

Nama Kes Guna

Interaksi Kes Guna

Carian surat Kakitangan Pengurusan Surat

Penerima surat

Actor Penerangan ringkas

Kakitangan Pengurusan Surat dan Penerima Surat Kes guna ini menerangkan bagaimana untuk mencari surat yang diterima didalam pangkalan data.

Pra-syarat Pasca-syarat

Actor mendaftar masuk dalam SPS-PTT Jika kes guna ini berjaya, actor berjaya mencari surat yang diingini mengikut tarikh,nama penghantar atau tajuk surat. Jika tidak tiada surat yang akan dipaparkan.

Aliran Peristiwa

I.

Actor ingin mencari surat.

II. Actor memasukan kata kunci berdasarkan tarikh, nama

41

penghantar atau tajuk surat. III. Sistem akan mencari maklumat dalam pangkalan data. IV. Paparkan semua surat yang berkaitan dengan kata kunci. Aliran Alternatif I. Maklumat yang dimasukkan adalah salah.

II. Sistem mengeluarkan pemberitahuan tiada carian yang dijumpai.

iv.

Penerangan kemaskini surat dalam SPS-PTT Kemaskini surat

uc Use Case Model

Nama Kes Guna

Interaksi Kes Guna

Kemaskini surat Kakitangan Pengurusan Surat

Actor Penerangan ringkas

Kakitangan Pengurusan Surat Kes guna ini menerangkan bagaimana untuk mengemaskini maklumat surat yang diterima dan didaftarkan.

Pra-syarat Pasca-syarat

Actor mendaftar masuk dalam SPS-PTT. Jika kes guna ini berjaya, actor berjaya mencari surat yang diingini mengikut tarikh,nama penghantar atau tajuk surat. Jika tidak tiada surat yang akan dipaparkan.

Aliran Peristiwa

I.

Actor memasukkan id surat.

II. Sistem mencari id surat dalam pangkalan data. III. Maklumat surat akan dipaparkan. IV. Actor mengemaskini maklumat. V. Sistem akan menyimpan maklumat yang telah

dikemaskini kedalam pangkalan data. Aliran Alternatif I. Id surat yang dimasuk oleh actor tidak betul. akan
42

II. Sistem

mengeluarkan

pemberitahuan

untuk

memasukan id surat yang betul.

v.

Penerangan carian alamat dalam SPS-PTT Carian alamat

uc Use Case Model

Nama Kes Guna

Interaksi Kes Guna

Carian alamat

Kakitangan Pengurusan Surat

Actor Penerangan ringkas

Kakitangan Pengurusan Surat Kes guna ini menerangkan bagaimana untuk mencari alamat penerima surat jika alamat yang diberikan pada surat adalah salah. Ia akan mengunakan pengecaman tulisan tangan bagi mendapatkan nama yang ditulis pada surat.

Pra-syarat Pasca-syarat

Actor mendaftar masuk dalam SPS-PTT Jika kes guna ini berjaya, actor berjaya mencari alamat penerima surat yang betul. Jika tidak, penerima surat itu tiada dalam organisasi atau syarikat tersebut.

Aliran Peristiwa

I. Actor mengimbas surat. II. Sistem akan mendapatkan nama yang ditulis pada surat dengan pengecaman tulisan tangan. III. Sistem akan mencari nama dalam pangkalan data dan memaparkan dimasukkan. nama yang menyamai nama yang

Aliran Alternatif

I. Nama

yang

dimasukkan

tidak

dijumpai

dalam

pangkalan data.

vi.

Penerangan pengesahan surat dalam SPS-PTT Pengesahan surat

Nama Kes Guna

43

uc Use Case Model

Interaksi Kes Guna

Pengesahan surat Kakitangan Pengurusan Surat Penerima surat

Actor Penerangan ringkas

Kakitangan Pengurusan Surat dan Penerima Surat Kes guna ini menerangkan untuk pengesahan surat oleh kakitangan pengurusan surat apabila surat diambil oleh penerima surat. Penerima surat juga mengesahkan surat yang diterima telah diambil.

Pra-syarat Pasca-syarat

Actor mendaftar masuk dalam SPS-PTT. Jika kes guna ini berjaya, actor berjaya menukar status surat telah diambil didalam pangkalan data.jika tidak, keadaan sistem tidak berubah.

Aliran Peristiwa

I. Actor mengesahkan surat. II. Sistem akan menyimpan maklumat kedalam pangkalan data.

Aliran Alternatif

Tiada

3.3.3. Diagram Aktiviti Diagram aktiviti ialah perwakilan grafik aliran kerja bagi langkah-langkah aktiviti dan tindakan dengan sokongan untuk pilihan, lelaran dan pada masa yang . Dalam Unified Modeling Language (UML), diagram aktiviti boleh digunakan untuk menghuraikan perniagaan dan langkah-langkah operasi aliran kerja komponen dalam satu sistem. Satu diagram aktiviti menunjukkan aliran kawalan keseluruhan.

i.

Daftar masuk Rajah 3.4 menunjukkan aliran aktiviti bagi kakitangan pengurusan surat atau penerima surat untuk mendaftar masuk kedalam SPS-PTT. Aktiviti ini menggunakan nama pengguna dan kata laluan untuk memasuki sistem. Setiap actor mempunyai had capaian yang berbeza-beza mengikut status masing-masing.
44

act Daftar masuk Mula

Daftar masuk

Masukkan nama pengguna dan kata laluan

Pengesahan maklumat

Papar ralat

Betul

Daftar masuk berj aya

Tamat

Rajah 3.4 Diagram aktiviti daftar masuk

ii.

Daftar surat

Rajah 3.5 menunjukkan aliran aktiviti bagi kakitangan pengurusan surat untuk mendaftar surat yang baru diterima. Kakitangan pengurusan surat perlulah mengisi borang pendaftaran yang disediakan sebelum menyimpan maklumat yang dimasukkan kedalam pangkalan data.

45

act Daftar surat Mula

Isi borang

Papar ralat Borang tidak lengkap

Borang lengkap Simpan

Tamat

Rajah 3.5 Diagram aktiviti daftar surat

iii.

Carian surat

Rajah 3.6 menunjukkan aliran aktiviti bagi kakitangan pengurusan surat dan penerima surat untuk mencari surat. Kakitangan pengurusan surat dan penerima surat perlulah mengisi borang yang disediakan untuk memaparkan surat yang dikehendaki.

46

act Carian surat Mula

Isi borang

Borang tidak lengkap Papar ralat

Borang lengkap Pemeriksaan

Jumpa

Papar maklumat surat

Tidak jumpa Tiada dalam pangkalan data

Tamat

Rajah 3.6 Diagram aktiviti carian surat

iv.

Kemaskini surat Rajah 3.7 menunjukkan aliran aktiviti bagi kakitangan pengurusan surat untuk mengemaskini surat didalam pangkalan data.. Kakitangan pengurusan surat perlulah mengisi borang yang disediakan untuk mencari surat yang ingin dikemaskini dan selepas mengemaskini maklumat yang diingini, maklumat akan disimpan semula kedalam pangkalan data.

47

act Kemaskini surat Mula

Isi borang

Borang tidak lengkap Papar ralat

Borang lengkap Pemeriksaan

Jumpa

Papar maklumat surat

Tidak jumpa Tiada dalam pangkalan data Kemaskini surat

Borang tidak lengkap Papar ralat

Borang lengkap Simpan

Tamat

Rajah 3.7 Diagram aktiviti kemaskini surat

v.

Carian alamat

Rajah 3.8 menunjukkan aliran aktiviti bagi kakitangan pengurusan surat untuk mecari alamat penerima surat yang telah ditulis salah diatas surat. Kakitangan pengurusan surat perlulah mengisi borang yang disediakan untuk memaparkan alamat penerima yang dikehendaki.

48

act Carian alamat Mula

Isi borang

Borang tidak lengkap Papar ralat

Borang lengkap Pemeriksaan

Jumpa Papar alamat

Tiada dalam pangkalan data

Tamat

Rajah 3.8 Diagram aktiviti carian alamat

vi.

Pengesahan surat Rajah 3.9 menunjukkan aliran aktiviti bagi kakitangan pengurusan surat dan penerima surat untuk mengesahkan maklumat penerimaan surat dan penghantaran surat. Kakitangan pengurusan surat dan penerima surat perlulah memilih surat yang mahu disahkan statusnya dan mengisi borang yang disediakan.
49

act Pengesahan Mula

Pilih surat

Pengesaha surat

Simpan

Tamat

Rajah 3.9 Diagram aktiviti pengesahan surat

vii.

Diagram Jujukan Diagram jujukan digunakan untuk menjelaskan objek-objek yang menyertai kes guna dan mesej yang dihantar di antara mereka sepanjang masa untuk satu kes guna. . Setiap kes guna diwakilkan oleh beberapa simbol untuk menerangkan interaksi-interaksi yang terlibat antara objek-objek di dalam proses. Jadual 3.2 menerangakan symbol-simbol jujukan diagram yang digunakan.

50

Jadual 3.2 Simbol-simbol dalam diagram jujukan . Simbol

class Busi...

Penerangan Aktor (Actor) Seseorang atau sistem yang wujud diluar sistem yang berinteraksi dengan sistem.
class Busin...

Antaramuka (Boundary) Merupakan objek yang terdapat dalam sistem untuk aktor berkomunikasi dengan sistem.
class Busin...

Kawalan (Control) Objek yang terdapat dalam sistem yang

menyembunyikan sesuatu proses atau fungsi

class Busin...

dalam sistem. Entiti (Entity) Objek yang terdapat konsep dalam bisnes. sistem yang

menggambarkan

Contohnya:

Pelajar, (bagi aplikasi penjanaan pengurusan tesis).

51

i.

Diagram Jujukan bagi kes Guna Daftar Masuk Rajah 3.10 menunjukkan diagram jujukan untuk daftar masuk.

sd Daftar masuk

Kakitangan Pengurusan Surat

Penerima Surat

Borang Daftar Masuk

Kawalan Daftar Masuk

Maklumat Pengguna

Masuk nama pengguna dan kata laluan()

Masuk nama pengguna dan kata laluan()

Cari nama pengguna dan kata laluan()

Pengesahan nama pengguna dan kata laluan()

Masukkan semula nama pengguna dan kata laluan()

Rajah 3.10 Diagram jujukan untuk daftar masuk

52

ii.

Diagram Jujukan Untuk Daftar Surat

Rajah 3.11 menunjukkan diagram jujukan untuk daftar surat.

sd Daftar surat

Kakitangan Pengurusan Surat

Borang Daftar Surat

Kawalan Borang

Maklumat

Mengisi borang ()

Periksa borang()

Simpan maklumat()

Rajah 3.11 Diagram jujukan untuk daftar surat

53

iii.

Diagram Jujukan Untuk Carian Surat

Rajah 3.12 menunjukkan diagram jujukan untuk carian surat.

sd Carian surat

Kakitangan Pengurusan Surat

Penerima Surat

Papar Carian

Borang

Kawalan Carian Surat

Maklumat

Mengisi borang()

Mengisi borang()

Periksa borang()

Pengesahan maklumat()

Papar surat()

Rajah 3.12 Diagram jujukan untuk carian surat.

54

iv.

Diagram Jujukan Untuk Kemaskini Surat Rajah 3.13 menunjukkan diagram jujukan untuk kemaskini surat.

sd Kemaskini surat

Kakitangan Pengurusan Surat

Borang Kemaskini Surat Mengisi borang()

Borang

Kawalan Borang

Maklumat

Periksa borang()

Pengesahan maklumat()

Papar maklumat surat()

Mengisi borang()

Periksa borang()

Simpan()

Rajah 3.13 Diagram jujukan untuk kemaskini surat

55

v.

Diagram Jujukan Untuk Carian Alamat

Rajah 3.14 menunjukkan diagram jujukan untuk carian alamat.

sd Carian alamat

Kakitangan Pengurusan Surat

Papar alamat

Borang

Kawalan Borang

Maklumat

Mengisi borang()

Periksa borang()

Pengesahan maklumat()

Papar alamat()

Rajah 3.14 Diagram jujukan untuk carian alamat

56

vi.

Diagram Jujukan Untuk Pengesahan Rajah 3.15 menunjukkan diagram jujukan untuk pengesahan.

sd Pengesahan

Kakitangan Pengurusan Surat

Penerima Surat

Pilih Surat

borang

Maklumat

Memilih surat()

Memilih surat()

Mengisi borang()

Simpan()

Rajah 3.15 Diagram jujukan untuk pengesahan

57

3.3.4. Diagram Kelas Rajah 3.16 menunjukkan diagram kelas bagi SPS-PTT.

class Use Case Model

Alamat ada 1 namaJalan: varchar bandar: varchar 1 negeri: varchar poskod: int bil_maklumat <FK>: int ada

1 Kakitangan Pengurusan Surat + + + + + jenisPengguna: int bil_maklumat <FK>: int ada daftarSurat() : void kemaskiniSurat() : void carianSurat() : void carianAlamat() : void pengesahan() : void 0..* 1..* 1 1 1 Maklumat peribadi bil_maklumat <PK>: int email: varchar kataLaluan: int namaAkhir: varchar namaPengguna: int namaPertama: varchar namaTengah: varchar noPengenalan: int noTelefon: int 1 + +

1 Penerima Surat jenisPengguna: int bil_maklumat <FK>: int carianSurat() : void pengesahan() : void 1

ada 1

pengesahan masukkan gambar daftar surat

pengesahan

0..* Fail Surat tarikh: date gambarSurat: blob failSurat: blob 1 bilSurat <FK>: int ada 1 -

0..* Surat bilSurat<PK>: int namaPertama: varchar namaTengah: varchar namaAkhir: varchar tarikhSampai: date bil_maklumat <FK>: int ada 1 1 -

0..*

0..*

Status Surat statusOlehPengurusan: int tarikhStatusOlehPengurusan: date masaStatusOlehPengurusan: time statusOlehPenerima: int tarikhStatusOlehPenerima: date masaStatusOlehPenerima: time bilSurat <FK>: int

Rajah 3.16 Diagram kelas SPS-PTT

3.3.5. Prototaip Prototaip ialah satu model kerja asas produk atau sistem maklumat, yang biasanya didirikan untuk bagi tujuan demonstrasi atau sebagai proses sebahagian dari pembangunan sistem. Berikut adalah gambar rajah antaramuka bagi prototaip SPS-PTT.

58

Rajah 3.17 Antaramuka laman utama prototaip SPS-PTT

Rajah 3.17 menunjukkan antaramuka laman utama SPS-PTT. Paparan ini merupakan prototaip pertama yang dibina bagi mencari nama penerima surat di dalam pangkalan data. Apabila nama yang dimasukkan ke dalam sistem mempunyai persamaan dengan nama yang berada dalam pangkalan data, alamat bagi nama tersebut akan dipaparkan kepada pengguna.

Rajah 3.18 Antaramuka memasukkan nama ke dalam sistem

59

Rajah 3.18 menunjukkan antaramuka apabila pengguna memasukkan nama ke dalam sistem. Sebagai pengganti kepada sistem pengecaman tulisan tangan, sistem ini hanya menerima nama yang dimasukkan kepada kawasan teks. Apabila pengguna menekan butang search, sistem akan mencari nama yang dimasukkan oleh pengguna dalam pangkalan data. Sebagai contoh pengguna menaip nama: mohd iqbal hakim.

Rajah 3.19 Antaramuka paparan senarai nama yang dicari

Rajah 3.19 menunjukkan antaramuka paparan senarai nama yang telah dicari oleh pengguna. Seterusnya sistem akan mencari nama: mohd iqbal hakim di dalam pangkalan data. Sistem akan mengeluarkan persamaan huruf di antara nama yang dimasukkan dengan nama yang berada di dalam pangkalan data. Selain itu, sistem ini juga memaparkan peratusan kesamaan mengikut urutan paling tinggi kepada peratusan paling rendah.

60

Rajah 3.20 Antaramuka daftar masuk ke dalam sistem.

Rajah 3.20 menunjukkan antaramuka pendaftaran masuk pengguna. Pengguna tertentu boleh mendaftar masuk sebagai pentadbir untuk menambah kakitangan baru ke dalam pangkalan data, mengemaskini maklumat kakitangan, memadam maklumat staff, serta melihat semua maklumat kakitangan yang berada di dalam pangkalan data.

Rajah 3.21 Antaramuka sistem selepas daftar masuk.

61

Rajah 3.21 menunjukkan antara muka sistem selepas pengguna mendaftar masuk ke dalam sistem. Di dalam paparan ini, terdapat butang menu untuk Add Staff, Update Staff, Delete Staff, View Staff, serta Log Out.

Rajah 3.22 Antaramuka menambah maklumat kakitangan ke dalam sistem

Rajah 3.22 menunjukkan antara muka untuk menambah maklumat kakitangan ke dalam sistem. Sebagai contoh untuk menambah kakitangan ke dalam pangkalan data. nama pertama: MOHD ZULHAKIM nama tengah: BIN nama akhir: SARUDDIN nombor pengenalan: 891022045293 email: zulhakim89@yahoo.com dan klik butang Submit

62

Rajah 3.23 Antaramuka paparan kakitangan yang telah ditambah

Rajah 3.23 menunjukkan antaramuka paparan kakitangan yang telah ditambah. Pada antaramuka View All, maklumat kakitangan yang dimasukkan telah dipaparkan.

Rajah 3.24 Antaramuka kemaskini

Rajah 3.24 menunjukkan antaramuka kemaskini. Untuk mengemaskini maklumat

63

kakitangan, pengguna hanya perlu memasukkan nombor pengenalan staff tersebut. Sebagai contoh 891022045293.

Rajah 3.25 Antaramuka paparan maklumat yang hendak dikemaskini

Rajah 3.25 menunjukkan antaramuka paparan maklumat yang hendak dikemaskini. Kemudian, sistem akan memaparkan maklumat yang berkaitan dengan nombor pengenalan yang dimasukkan. Pengguna boleh mengemaskini maklumat dengan mengubah maklumat yang berada di dalam kawasan teks. Sebagai contoh email kakitangan diubah kepada newmail@yahoo.com.

64

Rajah 3.26 Antaramuka membuang kakitangan

Rajah

3.26

menunjukkan

antaramuka

untuk

membuang

kakitangan.

Seperti

mengemaskini maklumat kakitangan, pengguna hanya perlu memasukkan nombor pengenalan kakitangan untuk memadamkan maklumat kakitangan. Sebagai contoh 891022045293.

Rajah 3.27 Antaramuka paparan maklumat yang ingin dibuang

65

Rajah 3.27 menunjukkan antaramuka paparan maklumat yang ingin dibuang. Kemudian, sistem akan memaparkan maklumat yang berkaitan dengan nombor pengenalan yang dimasukkan. Pengguna boleh memadamkan maklumat ini dengan menekan butang delete.

Rajah 3.28 Antaramuka menu view all

Rajah 3.28 menunjukkan antaramuka menu view all. Menu ini digunakan untuk memaparkan semua maklumat yang berada di dalam pangkalan data.

66

Rajah 3.29 Antaramuka nama pengguna atau kata laluan yang salah dimasukkan

Rajah 3.29 menunjukkan antaramuka nama pengguna atau kata laluan yang salah dimasukkan. Apabila pengguna tersilap memasukkan username serta password, paparan antaramuka ini akan ditunjukkan bagi pengguna memasukkan maklumat yang betul.

3.4.

Reka Bentuk Sistem

Seni bina sistem ialah model konsep yang menyatakan struktur, tingkah laku, dan pandangan-pandangan terhadap satu sistem.

Penerangan seni bina ialah penerangan rasmi dan perwakilan satu sistem, yang tersusun dalam satu cara supaya menyokong pertimbangan tentang struktur sistem yang mengandungi komponen-komponen sistem, ciri-ciri yang dapat dilihat secara luaran pada komponen-komponen itu, perhubungan (contohnya tingkah laku) antara mereka, dan menyediakan satu rancangan di mana produk-produk boleh diperolehi, dan sistem-sistem yang dibina, bahawa akan bekerja bersama-sama kepada melaksanakan keseluruhan sistem.

Reka bentuk SPS-PTT ini terbahagi kepada 3 perkara iaitu seni bina, pangkalan data dan antaramuka.
67

3.4.1. Seni Bina Dalam SPS-PTT dengan pengecaman tulisan tangan, sistem akan menggunakan seni bina client-server 3-tier juga dikenal sebagai N-tier. Kebanyakan web aplikasi yang dibangunkan menggunakan seni bina client-server N-tier. Dalam seni bina client-server, ia boleh dibahagikan kepada tiga bahagian iaitu, client yang mewakili oleh web browser, server yang mewakili oleh web browser dan aplikasi server, dan data yang mewakili oleh pangkalan data. Rajah 3.30 menggambarkan seni bina client-server ini.

Rajah 3.30 Seni bina 3-Tier client-server

Pertama, atau presentation tier, juga dikenali sebagai klien atau bahagian depan, menghadapi interaksi dengan pengguna. Biasanya, mungkin ada seberapa banyak jumlah klien yang boleh mengakses pelayan pada masa yang sama. Klien proses input pengguna, menghantar permintaan-permintaan bagi server, dan menunjukkan keputusan permintaan ini kepada pengguna. Klien biasa dibuat oleh sejumlah HTML dinamik yang boleh mengakses dengan satu web browser.

Kedua, atau aplikasi tier, juga dikenali sebagai server, atau bahagian akhir, atau perisian tengah, memproses permintaan-permintaan semua pelanggan. Ia aplikasi web sebenar yang menjalankan semua kefungsian khusus bagi aplikasi web. Bagaimanapun, ia tidak menyimpan data berterusan sendiri. Bila-bila masa ia memerlukan data, ia akan menghubungi server pangkalan data.

68

Ketiga, atau pangkalan data tier mengandungi sistem pengurusan pangkalan data yang menguruskan semua data berterusan.

3.4.2. Pangkalan Data Pangkalan data ialah satu koleksi maklumat yang tersusun supaya ia boleh dicapai dengan mudah, ditadbir , dan dikemas kini. Dalam satu pandangan, pangkalan data boleh diklasifikasikan mengikut jenis-jenis kandungan: bibliografi, teks penuh, angka, dan imej.

Dalam SPS-PTT terdapat 5 jadual pangkalan data yang akan digunakan bagi menyimpan segala maklumat yang terlibat dalam surat.

Jadual 3.3 pangkalan data untuk maklumat peribadi Bil 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Nama Medan bil_maklumat namaPertama namaTengah namaAkhir noPengenalan email noTelefon namaPengguna kataLaluan Jenis Data Int Varchar Varchar Varchar Int Varchar Int Varchar Varchar Saiz Medan 150 100 5 100 12 100 10 8 8 Komen PK

Jadual 3.4 pangkalan data untuk kakitangan pengurusan surat Bil Nama Medan 1 bil_maklumat 2 jenisPengguna Jenis Data Int Int Saiz Medan 150 2 Komen PK

Jadual 3.5 pangkalan data untuk penerima surat Bil Nama Medan 1 bil_maklumat 2 jenisPengguna Jenis Data Int Int Saiz Medan 150 2 Komen PK

Jadual 3.6 pangkalan data untuk alamat Bil Nama Medan 1 namaJalan 2 bandar Jenis Data Varchar Varchar
69

Saiz Medan 20 20

Komen

3 4 5 6

negeri poskod negara Bil_maklumat

Varchar Int Varchar Int

20 5 20 150

FK

Jadual 3.7 pangkalan data untuk surat Bil 1 2 3 4 5 6 7 Nama Medan bilSurat namaPertama namaTengah namaAkhir tarikhSampai tarikhDaftar Bil_maklumat Jenis Data Int Varchar Varchar Varchar date date Int Saiz Medan 150 100 5 100 Komen PK

150

FK

Jadual 3.8 pangkalan data untuk status surat Bil 1 2 3 4 5 6 7 Nama Medan StatusOlehPengurusan TarikhStatusOlehPengurusan MasaStatusOlehPengurusan StatusOlehPenerima TarikhStatusOlehPenerima MasaStatusOlehPenerima bilSurat Jenis Data Int Date time Varchar Date Time Varchar Saiz Medan 150 Komen

100

FK

Jadual 3.9 pangkalan data untuk fail surat Bil 1 2 3 4 Nama Medan Tarikh GambarSurat failSurat bilSurat Jenis Data date blob blob Varchar Saiz Medan Komen

150

FK

3.4.3. Antaramuka Rajah 3.31 hingga Rajah 3.33 menunjukkan antaramuka awal bagi SPS-PTT yang akan dibangunkan. Terdapat tiga (3) laman utama yang penting dalam SPS-PTT iaitu laman utama, laman utama bagi kakitangan pengurusan surat, dan laman utaman bagi penerimaan surat. Dalam laman utaman SPS-PTT, pengguna perlulah mendaftar masuk bagi mengguna fungsi-fungsi yang telah disediakan didalam sistem.

70

Bagi kakitangan pengurusan surat terdapat 5 fungsi yang boleh digunakan iaitu daftar surat, kemaskini surat, carian surat, carian alamat, dan pengesahan. Bagi penerima surat pula hanya terdapat 2 fungsi yang boleh digunakan didalam sistem iaitu carian surat dan pengesahan surat.

Rajah 3.31 Antaramuka laman utama SPS-PTT

Rajah 3.32 Antaramuka laman utama SPS-PTT bagi kakitangan pengurusan surat

71

Rajah 3.33 Antaramuka laman utama SPS-PTT bagi penerima surat

3.5.

Jadual Perancangan Projek

Jadual pelaksanaan projek ini terbahagi kepada 7 bahagian iaitu fasa kajian kemungkinan, fasa pengumpulan data dan maklumat, fasa seni bina sistem, pembentangan PITA 1,fasa pembangunan, fasa pengujian dan penilaian, dan pembentangan PITA 2. Di dalam PITA 1 kertas cadangan projek dihasilkan bagi mendapat kelulusan para panel untuk membangunkan SPS-PTT ini. Bagi PITA 2, projek ini dapat dibangunkan setelah segala keperluan sistem dikumpulkan. Sila lihat lampiran A untuk mengetahui jarak masa yang diperuntukkan bagi setiap bahagian.

72

BAB 4

KESIMPULAN

4.1.

Pengenalan

Bab ini merumuskan pencapaian dan kesimpulan bagi kajian yang dilakukan. Objektif penyelidikan, masalah-masalah kajian dan hasil yang dinyatakan secara ringkas bagi mengimbas kembali kajian ini. Selain itu juga, sumbangan dan cadangan lanjutan akan dibincangkan. Kesimpulan yang diberikan adalah hasil keputusan keseluruhan bagi kajian pengecaman tulisan tangan ini.

4.2.

Ringkasan Kajian

Dalam kajian ini, SPS-PTT dibangunkan untuk membantu kakitangan pengurusan surat sesebuah organisasi menjimatkan masa. Sistem ini mempunyai modul yang boleh melakukan pengecaman tulisan tangan untuk mencari alamat dalam pangkalan data dengan menggunakan kata kunci nama penerima yang ditulis pada atas surat.

Pengecaman Tulisan Tangan digunakan untuk mengecam huruf dalam perkataan yang ditulis oleh pengguna. Huruf-huruf yang dicam boleh digabungkan menjadi satu perkataan seperti nama pengguna. Dengan menggunakan nama pengguna yang telah dicam, fuzzy search digunakan untuk mencari nama yang didapati di dalam pangkalan data yang menyimpan maklumat individu sesebuah organisasi. Setelah menjumpai nama

yang dicari di dalam pangkalan data, satu pemberitahuan email akan dihantar kepada nama pengguna bagi menyatakan surat yang dihantar telah tiba.

4.3.

Sumbangan Penyelidikan

Terdapat pelbagai teknik yang digunakan dalam pengecaman tulisan tangan. Di dalam teknologi yang berkembang pesat ini pelbagai kaedah akan dilaksanakan untuk memperoleh hasil yang terbaik bagi memperbaiki sistem keselamatan dari masa ke semasa. Sesetengah kajian dan juga teknik yang dilaksanakan kemungkinan tidak akan mendapat keputusan yang di inginkan. Oleh demikian, kajian ini mengkaji teknik-teknik dalam pembangunan Pengecaman Tulisan Tangan untuk mendapatkan teknik yang terbaik.

Justeru itu, dengan mengetahui teknik yang mana memberikan hasil terbaik, pembangun sistem Pengecaman Tulisan Tangan akan menggunakan teknik ini untuk dilaksanakan. Hal ini menjimatkan masa dan kos para pembangun. Para penyelidik boleh menggunakan hasil kajian ini untuk membangunkan teknik yang lebih maju dari sekarang.

4.4.

Cadangan Kajian Lanjutan

Bagi kajian ini, kajian dapat diteruskan bagi pengecaman tulisan tangan dalam mengecam perkataan secara keseluruhan tanpa membuat pengecaman huruf satu (1) persatu. Dengan teknologi Pengecaman Tulisan Tangan yang ada pada masa kini. Kajian ini adalah tidak mustahil bahkan pelbagai masalah yang timbul boleh diselesaikan. Walaupun terdapat banyak teknik-teknik ini yang dapat mengekstrakkan ciri-ciri ini, namun masih belum ada satu teknik yang sempurna.

Selain itu, cara untuk mendapatkan imej dari pengguna tidak sama bagi setiap imbasan yang digunakan. Kemungkinan masalah ini meliputi aspek cahaya, piksel bagi suatu komputer yang tidak dapat dielakkan, dan ini mempengaruhi hasil code bagi pemadanan imej. Oleh sebab itu, kajian harus dilakukan bagi mengatasi masalah ini.

74

4.5.

Kesimpulan

Kesimpulannya dalam kajian ini, SPS-PTT dan pengecaman tulisan tangan yang dibangunkan diguna untuk memudahkan pengurusan pejabat dalam menguruskan hal-hal yang berkaitan dengan surat. Dengan kajian ini, surat yang diterima oleh pihak penerimaan surat tidak lagi perlu direkod secara manual dan sistem akan automatic menghantar pemberitahuan kepada penerima dengan menggunakan email.

75