2011
I.
PERENCANAAN GORDING
Pada
peencanaan
ini,
perhitungan
gaya
dalam
dilakukan
dengan
=5m
= 1,064 m
= 10 kg/m
= 20
A. Beban Mati
a.
b.
= 6,13 kg
Berat Atap
Berat atap = W x S = 10 x 1,064
= 10,64 kg
= 16,67 kg
= 100 kg
= 25,54 kg
D. Beban Angin
Tekanan tiup diambil = 40 kg/m
= 34,05 kg.
qW = 34,05 kg/m
qD = 16,67 kg/m
PL = 100 kg
qH = 25,54
kg/m
E.
Dari hasil analisis pada SAP 2000 diperoleh gaya maksimum berdasarkan
kombinasi yang ada adalah sebagai berikut :
TABLE: Element Forces - Frames
Frame
Station
OutputCase
CaseType
V2
V3
M2
M3
Text
mm
Text
Text
N-mm
N-mm
N-mm
Momen Positif
1
2500
1.2D+1.6L
Combination
-368.9
-261.32
415310.7
1661249.72
2000
1.2D+1.6H
Combination
26.32
-26.21
75653.94
1424966.62
2500
1.2D+1.3W+0.5L
Combination
-40.79
-80.25
179859.27
761920.52
2500
1.2D+1.3W+0.5H
Combination
194.99
3.71
75191.51
655899.21
2000
1,4D
Combination
18.87
-36.73
76392.53
448308.27
Momen Negatif
2
1.2D+1.6H
Combination
-1889.91
-169.51
-147097.8
-1887918.0
1.2D+1.6L
Combination
-1287.28
-437.76
-482176.7
-1678852.1
1.2D+1.3W+0.5H
Combination
-925.47
-168.64
-143480.8
-929496.08
1.2D+1.3W+0.5L
Combination
-737.15
-252.46
-248192.9
-864162.98
1,4D
Combination
-568.28
-196.28
-165476.1
-576158.03
F.
- Ix
= 137 cm
- Iy
= 20,6 cm
- A
= 7,807 cm
- Zx
= 21,9 cm
- Zy
= 6,22 cm
- fy
= 250 MPa
a.
= Zx x fy
= 21900 x 250 = 5475000 N-mm
Mny
= Zy x fy
= 6220 x 250 = 1555000 N-mm
b.
= 1661249.72 N-mm
Muy
= 415310.7 N-mm
= 0,9
M uy
Syarat :
Mux
.Mny
.Mnx
1661249,72
415310,7
0,9x5475000 0,9x1555000
= 0,337 + 0,297
= 0,634 < 1 .Oke.
c.
= 1887918.0 N-mm
Muy
= 147097.8 N-mm
= 0,9
M uy
Syarat :
Mux
.Mny
.Mnx
1887918
0,9x5475000
147097,8
0,9x1555000
= 0,383 + 0,105
= 0,488 < 1 .Oke.
b.
Lendutan arah X
x 5 q .cos.L4
D
384
5
384
E.I x
P .cos.L
48.E.I x
0,1667x cos
4
20x5000
200000x1370000
48x200000x1370000
= 4,65 + 8,93
= 13,58 mm < 20,83 mm .Oke.
c.
Lendutan arah Y
y 5 q .sin .L4
D
384
=
E.I y
P .sin .L
48.E.I y
0,1667x sin
4
384
20x5000
200000x206000
2
2
x y
48x200000x206000
= 11,26 +0,02
13,582 11,28
Lendutan
total total
=
=
= 17,65 mm < 20,83 mm .. Oke.
Data :
-
= 20
= Seng Gelombang
=8m
= 1,064 m
o
A.
Beban Mati
Berat sendiri dianalisis langsung oleh SAP 2000 dengan asumsi awal profil
B.
= 83,56 kg
Beban Hidup
Beban hidup yang diperhitungkan adalah beban hidup pekerja dan beban
= 100 kg.
b.
= 200 kg.
C.
= 127,68 kg
Beban Angin
Tekanan tiup angin (P) diambil
= 40 kg/m
a. Dipihak angin
Kooefisien isap (ci) adalah -1,2
Beban angin
= ci x P x S x B
= -1,2 x 40 x 1,064 x 5
= -255,36 kg
b. Dibelakang angin
Kooefisien isap (ci) adalah 0,4
Beban angin
= ci x P x S x B
= -0,8 x 40 x 1,064 x 5
= -170,24 kg
2. Kondisi II
Dipihak angin mengalami tekan dengan koefisien tekan (ct) sebesasar
+0,8, dan tidak terjadi isap maupun tekan dibelakang
angin. Beban angin
= ct x P x S x B
= 0,8 x 40 x 1,064 x 5
D.
= 170,24 kg
Beban Gempa
Beban gempa dihitung berdasarkan Perancenaan Struktur Gedung Tahan
Wilayah Gempa 4
C 0.85 (Tanah lunak) T
0.34
0.28
0.24
0 0.2
0.5
0.6
1.0
2.0
3.0
1
0
Respon spectra tersebut didefenisikan langsung dalam SAP 2000, sebagai factor
pengali data-data berikut juga diimputkan dalam SAP2000.
-
(gedung penting)
= 1,0
(daktail penuh)
= 8,5
Faktor pengali
= (I / R) x g
= (1 / 8,5) x 9,81
= 1,154
E.
U1 = 100% x 1,154
= 1,154
U2 = 30% x 1,154
= 0,346
o
= 0 , 90
Rekapitulasi Beban
Tabel . Rekapitulasi Beban
Besarnya Beban (Kg)
Joint Tengah
Joint Tepi
Total
Arah Z
Arah X
Total
Arah Z
83.56
83.56
41.78
41.78
100
100
200
200
127.68
127.68
63.84
63.84
Jenis
Beban
Mati
Hidup
Hujan
Angin 1
Angin 2
Angin 1
Angin 2
F.
Arah X
Kombinasi Beban
Adapun
kombinasi
beban
yang
digunakan
menurut
Tata
1,4D
2.
3.
4.
0,9D + 1,0E
11
1,4D
2.
1,2D + 1,6 La
3.
1,2D + 1,6 H
4.
5.
6.
7.
8.
0,9D + 1,0E
2.1.
Data pendukung lainnya yang harus diimputkan ke SAP2000 yaitu mutu baja
yang akan digunakan adalah
A.
= BJ 41
fy
= 250 MPa
fu
= 410 MPa
= 200000 MPa
Angka poison ()
= 0,3
Koefisien pemuaian
= 12 x 10
Berat Volume
= 7850 kg/m
-6
3
Pada SAP2000 diimput melalui Define > Material > Add New Material
B.
Frame Section
Untuk mendefinisikan ukuran frofil dapat diimput dengan cara Define > Frame
Sections > Add New Property > Pilih jenis penampang. Sebagai contoh
memasukkan frofil IWF 300.200.9.14.
C.
Mendefinisikan Beban
Untuk mendefinisikan beban yang akan dimasukkan dilakukan dengan cara
D.
Kombinasi Beban
E.
Menggambar Frame
Frame/Cable/Tendon.
Gambar Model struktur pada SAP2000
F.
Input Beban
Input beban dilakukan dengan cara menyeleksi frame atau join yang akan
dibebani lalu isikan besaran beban melalui menu Assign > joint loads > Forces
> lalu isikan jenis beban, arah beban dan besarnya beban.
G.
Running
Setelah seluruh beban dimasukkan maka file sudah siap dirunning. Sebelumnya
tentukan terlebih dahulu jenis struktur yang akan didesain melalui menu Analyze
>Set analysis object > pilih space frame untuk 3 dimensi.
3. PERENCANAAN KUDA-KUDA
Frofil yang digunakan 50.50.5 dengan data :
2
- A
= 480 mm
- Ix = Iy
= 110000 mm
- fy
= 250 MPa
- E
= 200000 MPa
sebagai berikut :
2
- Ag = 2 x A = 2 x 480
= 960 mm
- Ixg = 2 x Ix = 2 x 110000
= 220000 mm
= 531040 mm
Ixg
Ag
= 2 x (110000 + (480 x 18 ))
- rx =
I yg
Ag
- ry =
A.
220000
960
531040
960
= 15,138 mm
= 23,520 mm
Output SAP2000
Dari hasil analisis struktur menggunakan SAP2000 diperoleh gaya tarik dan
tekan terbesar adalah sebagai berikut.
Fram
e
Text
Statio
n
mm
16
40
1064.
18
1064.
18
OutputCase
Text
1,2D+1,3W2+
0,5H
1,2D+1,3W2+
0,5H
CaseType StepTy
P
pe
Text
Text
N
Combinati
93531.
on
6Combinati
on
12169
B.
; dimana
r
f250
y
maka,
(b/t) = (50/5)
= 10
250
r 250
= 15,81
k .
c
Lk
rmin
200
Data :
Lk
= 1064 mm
kc
rmin = 15,138 mm
1064
1.15,138 = 70,29 < 200 . Oke.
fy
1 Lk
E
rmin komponen
3. Daya
dukung
struktur tekan.
1 1064250
c 15,138200000
= 0,791
1,43
1,6 0,67c
maka,
Nn Ag f y
960
250 = 179586 N
1,34
C.
k .
c
Lk 240
rmin
Data :
Lk
= 1064 mm
kc
rmin = 15,138 mm
1064
1.15,138 = 70,29 < 240 . Oke.
2. Daya dukung nominal komponen struktur tarik
Dalam SNI 2002 ditentukan nilai kelangsingan elemen penampang
harus memenuhi syarat :
Nu Nn
2
0
A.
Output SAP2000
Dari hasil analisis struktur menggunakan SAP 2000 diperoleh gaya dalam seperti
pada table berikut.
Frame
Station
OutputCase
V2
M2
M3
Text
mm
Text
N-mm
N-mm
577
2000
1,2D+1,3W2+0,5H
-1098.37
50.72
191.62
1061742
572
5000
1,2D+1,3W2+0.5La
1048.98
918.23
456.25
-1114755
Hasil output diatas dipilih berdasarkan momen positif dan momen negatif
terbesar.
Untuk menrencanakan elemen balok digunakan profil IWF 150.75.5.7 dengan
data sebagai berikut :
-
= 150 mm
= 75 mm
= 7 mm
= 5 mm
Ix
= 6660000 mm
Iy
= 495000 mm
Zx
= 88800 mm
Zy
= 13200 mm
rx
= 61,1 mm
ry
= 16,6 mm
= 1785 mm
21
B.
b
tf
f
0,5x75
7 5,36
p 170
250
170
10,75
= Z x fy ; sehingga
Mnx
= Zx x fy
dan
Mny = Zy x fy
= 88800 x 250
= 13200 x 250
= 22200000 N.mm
= 3300000 N.mm
Karena elemen tersebut memiliki gaya aksial maka elemen balok juga didesain
terhadap aksial.
1 Lk
1.
fy
rmin E
Daya
dukung
komponen struktur tekan.
1 5000250
c 16,6200000
= 3,39
fy
Nn Ag
1785
250 = 105000 N
4,25
22
Nu
1098,37
Nn 466554 = 0,003
Persamaan interaksi Aksial Momen
Untuk
Nn
Mux
2Nn
M uy 1;
M
ny
nx
191,62
1061742
0,9x22200000 0,9x3300000
= 0,003
456,25
1114755
0,9x3300000
0,9x22200000
= 0,012
f y Terhadap
250 Tekuk Lokal Pada Badan
Kontrol
C.
t
w
136
5
1680
27,2
1680
106,25
Mnx
Nu
Nn
Nu
= 22200000 N.mm
Nn
1048,98
89250
1098,37
dan
Mny
= 3300000 N.mm
466554
= 0,012 tekan)
(untuk
elemen
struktur = 0,003 (untuk elemen struktur tarik)
Sehingga :
Persamaan interaksi Aksial Momen
Untuk
Nn
Mux
2Nn M
M uy 1;
Mny
nx
191,62
1061742
0,9x3300000
0,9x22200000
= 0,003
456,25
1114755
0,9x22200000 0,9x3300000
= 0,012
E
fy
D.
200000
250
Menurut SNI 2002 nilai L < Lp, dimana nilai Lp dapat ditentukan berdasarkan
table 8.3-2 sebagai berikut :
Lp
1 1 X 2L
.f
= 1,76.ry
1,76x16,6x
= 826,35 mm
X1
Lr
= r y.
fL
= 200000 MPa
= 80000 MPa
f L
b.t
2x
75x7
3
3
3
136x5 = 22817 mm
= 1785 mm
EGJA
= S2
X1
I y (h tw )
= 4x
X2
200000x80000x22817x1785
= 888002
= 20194,37
.
G.J I
= 4x
dimana : I w
495000x(136 5)
=
Iw = 2123673750 mm
88800
80000x22817
= 4,06 x 10
2123673750
495000
1 1 4,06x105 x1802
-5
Sehingga :
20194,37
180
= 16,6
Lr
= 2957,39 mm
Diperoleh Lr = 2957,39 mm < L = 5000 mm, maka Mn = Mp
-
Mnx
Nu
= 22200000 N.mm
dan
Mny
= 3300000 N.mm
1048,98
Nn
89250
Nu
1098,37 = 0,003 (untuk elemen struktur tarik)
Nn 466554
Sehingga :
Persamaan interaksi Aksial Momen
Untuk
Nn
Mux
2Nn
M
N
M uy 1;
Mny
nx
191,62
1061742
0,9x3300000
0,9x22200000
= 0,003
456,25
1114755
0,9x22200000 0,9x3300000
= 0,012
E.
kn E f
Kontrol Kuat Geser Plat Badan
=5
kn
a h
5000 136
5,0037x200000
5,0037
136
5
1,10
27,2 69,60
Maka Vn = 0,6 x 250 x (136 x 5)
= 102000 N
Vu Vn
918,23 N < 0,9 x 102000 N
918,23 N < 91800 N
5. PERENCANAAN KOLOM
A.
Dari hasil analisis struktur diperoleh gaya dalam terbesar seperti pada table
berikut :
Fra
me
Text
Stati
on
mm
2
107
7250
0
OutputCase
Text
1,2D+1,3W2+
0,5H
1,2D+1,3W2+
0,5H
P
N
10179.
75
46329.
V2
N
93042.1
9788.95
M2
N-mm
779113
.9
51444.
M3
N-mm
6978157
2420275
Hasil output diatas dipilih berdasarkan gaya aksial tarik dan tekan terbesar.
B.
Digunakan frofil IWF 250. 175. 7.11. dengan data sebagai berikut :
-
=8m
= 244 mm
= 175 mm
= 7 mm
= 11 mm
Ix
= 61200000 mm
Iy
= 9840000 mm
Zx
= 502000 mm
Zy
= 113000 mm
rx
= 104 mm
ry
= 41,8 mm
L c
I
GAx
=
- Arah Y
GAy =
61200000
8000
L c
2x15300000
I
=
= 1,25
5000
= 1,90
ky
= 1,35
= kx x L
= 1,9 x 8 = 15,2 m
Lky
3.
= ky x L
1 Lk f y
= 1,35
rx xE 8 = 10,8 m
1 5000250
104200000
cx
= 0,54
1 Lk f y
cx rx E
4.
1 5000250
41,8200000 = 1,35
c 0,25
maka
=1
maka
c 1,2
maka
1,43
1,6 0,67c
2
= 1,25 c
maka :
x =
1,43
= 1,16
1,6
0,67x0,54
2
Ag
5624x
Nnx
=
f
Ag y
5624x
Nny
=
250
1,16
250 = 616667 N
2,28
Nu
10179,75 0,02
Nny 0,85x616667
5.
Nn
46329,8
1469973
= 0,03
6.
b
tf
0,5x175
11 7,96
y
p f170
250
170
10,75
7.
dan
Mny = Zy x fy
= 502000 x 250
= 113000 x 250
= 125500000 N.mm
= 28250000 N.mm
t
w
f
222
31,7
7 250
1680
1680
106,25
dan
Mny
= 28250000 N.mm
E
200000
Kontrol terhadap
f y tekuk lateral
250
Menurut SNI 2002 nilai L < Lp, dimana nilai Lp dapat ditentukan berdasarkan
table 8.3-2 sebagai berikut :
Lp
= 1,76.ry
1 1 X 2L
.f
1,76x41,8x
= 2080,82 mm
X1
Lr
= r y.
fL
= 200000 MPa
f L
= 80000 MPa
3
0
b.t
3 2x
EGJA
3
3
3
175x11 222x7 = 180665 mm
3
3
= 5624
S2 mm
200000x80000x180665x5624
5020002
X1 =
X2 = 4x
= 17842,30
w dimana : I w
.
G.J I
y
I y (h tw )2
113000x(222 7)
Iw = 1305856250 mm
= 4x
502000
4
6
1305856250
113000
80000x180665
1 1 5,58x105 x1802
= 5,58 x 10
-5
Sehingga :
Lr
= 41,8.
17842,3
180
= 6777,54 mm
Diperoleh Lr = 6777,54 mm < L = 8000 mm, maka Mn = Mp
Mnx
9.
= 125500000 N.mm
dan
Mny
Nu
10179,75 0,02 (Untuk axial tekan) dan,
Nny 0,85x616667
Nu
46329,8
Nn
Mux
2Nn M
N
M uy 1;
Mny
nx
= 0,02
69781576
0,9x125500000
779113,9
0,9x28250000
= 28250000 N.mm
3
0
= 0,02 +(0,62 + 0,03)
= 0,67 < 1 Oke.
31
Nu
Nn
Mux
2Nn
M uy 1;
M
ny
nx
51444,2
24202753
0,9x125500000 0,9x28250000
= 0,03
kn E f
kn
5
5
5
5,0039x200000
2 5,0039
=5
2
8000
250
ah
222
222
7
1,10
31,71 69,60
Maka Vn = 0,6 x 250 x (222 x 7)
Vu Vn
93042,11 N < 0,9 x 233100 N
93042,11 N < 209790 N
= 233100 N
A.
Output Reaksi Perletakan dari SAP2000
Untuk merencanakan base plate dibutuhkan data reaksi perletakan dari
SAP2000. Dari hasil analisis diperoleh reaksi perletakan terbesar adalah sebagai
berikut :
Join
t
Text
57
OutputCase
Text
1,2D+1,3W2+
0,5H
F1
(V
N u)
9796.3
4
F3
(PNuc)
46333.
67
M2 (Mu)
N-mm
24216084.
51
= 25 MPa
= 250 MPa
Dimensi Plat :
Lebar (B)
= 300 mm
Panjang (N)
= 450 mm
= 300 mm
Panjang (J)
= 450 mm
= 160 mm
(gambar 1)
B.
ht
= 244 mm
tw
= 7 mm
bf
= 175 mm
tf
= 11 mm
Mu
Puc
24216084,51
46333,67 = 522,65 mm
= 75 mm
N 450
6 6
= 135000 mm
A2
= 135000 mm
= I x J = 300 x 450
= 233 mm
Put
Pu
Puce
c et
= 406,15 mm
= 68059,39 N
46333,67x406,15
276,5
Y
N h 450 233
=108,5
mm
114393,06
3
2
2
P
u
Bperlu =
1
2..F .Y
0,5x12,75x(3x108,5)
= 55,13 mm
N
m
0,9ht
450 0,9x244
= 115,2 mm
2
5. Menentukan Tebal
Kantilever
,max
p
(Y m)
2,34x(3x108,5 115,2)
= 1,51 MPa
3x108,5
= 10019,64 Nmm
4( M u ) 4x13691,29
2
2
Mu2 = (1/3)
(1/3) x 0,83 x 115,2
0,9xfcy x m = 0,9x250
Mu1 Mu 2
= 10019,64 + 3671,65
tp
=
= 3671,65 Nmm
= 13691,29 Nmm
=15,6 mm
C.
= 300 mm
= 450 mm
tp
= 16 mm
= A325
Diameter angkur
= 1/2
= 3 angkur
= 3 angkur
= 825 MPa
= 410 MPa
2
= 126,68 mm
fu = fu b
fu = fu p
fu = 410 MPa
= 68059,39 N
Put,1
Put
nt
68059,39
3
= 22686,46 N
Vu1
(nt Vu
nc )
9796,34
6
= 1632,72 N
2.
3.
4.
= 16 mm
Vu1 = 1632,72 N
Rd = f Rn = 2,4f . db . fu . tp
= 2,4 x 0,75 x 12,7 x 410 x 16
= 149961,6 N
Syarat :
Vu1 < f Rn
Jadi 1632,72 N < 149961,6 N Oke.
5.
= (Vu / n . Ab) f . r1 . fu . m
(1632,72 / 6 x 126,68) 0,75 * 0,4 * 825 *1
2,15 247,5 MPa . Oke.
ft
ft f1 r2 fu f2
= 618,75 MPa
Td = f Tn = f * ft *Ab (Tu / n)
=0,75 x 618,75 x 126,68 (Put1)
= 58787,44 N 22686,46 N .. Oke.
6.
f 'c
rumus : Vc =
beton
6 .d.l ,
P
sehingga :
22686,46
22686,46
l
ut,1
f 'c
.d 6
25
6
.15,7
41,10
l 551,98 mm 600 mm
Maka digunakan 6 angkur diameter (15,7 mm), dengan panjang angkur yang
tertanam kedalam beton l = 600 mm (60 cm).
7. PERENCANAAN SAMBUNGAN-SAMBUNGAN
1
Asumsi menggunakan baut dengan mutu baja BJ 41 dengan diameter 3/4 (19,1
mm) dengan data :
- Tebal plat sambung (tp)
= 8 mm
- d
= 19,1 mm
- db
= 15,9 mm
- Ab
= 198,6 mm
- fu b
= 410 MPa
- fy
= 250 MPa
A.
Output dari SAP2000
Untuk gaya batang maksimum setiap elemen pada detail sambungan diatas
dianalisis dengan SAP2000, dan dari berbagai kombinasi yang diberikan
diperoleh gaya batang maksimum seperti dalam table berikut.
Nomo
r
Joint
Detail
Joint
Nom
or
Frame
119
131
178
161
179
Gaya
Batang
(N)
83283
130
-94745
142
-94745
161
61538
117
93509
118
88340
177
6956
196
-4715
121
22074
122
-39312
192
-26077
171
32124
109
-117256
120
58497
170
43584
83283
-17416
61538
-6023
Dari gaya batang yang telah diperoleh seperti pada table diatas, maka
selanjutnya dapat ditentukan jumlah baut yang akan digunakan.
4
0
B.
C.
Nomor
Frame
119
131
178
161
179
130
142
161
117
118
177
196
Gaya
Batang (N)
83283
83283
17416
61538
6023
94745
94745
61538
93509
88340
6956
4715
Kuat 1 Baut
(N)
30528.06
30528.06
30528.06
30528.06
30528.06
30528.06
30528.06
30528.06
30528.06
30528.06
30528.06
30528.06
Jumlah
Baut
2.73
2.73
0.57
2.02
0.20
3.10
3.10
2.02
3.06
2.89
0.23
0.15
Jumlah
terpasang
3
3
2
3
2
4
4
3
4
3
2
2
4
1
Nomor
Joint
4
5
6
Nomor
Frame
121
122
192
171
109
120
170
Gaya
Batang (N)
22074
39312
26077
32124
117256
58497
43584
Kuat 1 Baut
(N)
30528.06
30528.06
30528.06
30528.06
30528.06
30528.06
30528.06
Jumlah
Baut
0.72
1.29
0.85
1.05
3.84
1.92
1.43
Jumlah
terpasang
2
2
2
2
4
2
2
Untuk elemen yang memiliki jumlah baut < 2 buah, digunakan 2 buah.