Anda di halaman 1dari 11

LAMPIRAN

1. Membuat larutan NaOH


Massa NaOH yang diambil : ….. gram
Volume larutan : ….. mL
Berat molekul : ….. gram/mol
Normalitas : ….. N

2. Membuat larutan asam oksalat


Massa H2C2O4 yang diambil : ….. gram
Volume larutan : ….. mL
Berat molekul : ….. gram/mol
Normalitas : ….. N

3. Membuat larutan asam asetat 0,1 N


Volume larutan : ….. mL
Densitas CH3COOH pekat : ….. gram/mL
Kadar CH3COOH : ….. %
Volume asam asetat pekat diambil : ….. mL

4. Menentukan densitas
Taquadest : ….. ℃
Massa picnometer kosong : ….. gram
Massa picnometer + aquadest : ….. gram
Massa picnometer + asam asetat : ….. gram
Massa picnometer + kerosin : ….. gram

Titrasi 5 mL H2C2O4 0,1 N dengan larutan 0,1 N

Tabel 1, Data Titrasi H2C2O4 dengan larutan NaOH 0,1 N


Volume
Normalitas Volume NaOH yang diperlukan
H2C2O4 (mL)
NaOH (N)
(mL)

I II III Rata-rata

5. Titrasi 5 mL CH3COOH 0,1 N dengan larutan NaOH 0,1 N

Tabel 2, Data Titrasi 5 mL CH3COOH 0,5 N dengan larutan NaOH 0,1 N


Volum
Normalitas Volume NaOH yang diperlukan
e H2C2O4
NaOH (N) (mL)
(mL)

I II III Rata-rata

6. Titrasi rafinat dengan larutan NaOH 0,1 N

Tabel 3, Data Titrasi Rafinat dengan Larutan NaOH 0,1 N


Rafinat
Volume
No,
Normalitas
Rafinat Volume NaOH yang diperlukan (mL)
NaOH (N)
(mL)

I II III Rata-rata

II

III

IV

7. Menentukan densitas rafinat

Tabel 4, Data Densitas Rafinat


Rafinat Volume Massa picnometer + rafinat
No, Rafinat (mL) (gr)

II

III

IV

8. Volume minyak tanah yang ditambahkan (extraction solvent)


Stage I : ….. mL
Stage II : ….. mL
Stage III : ….. mL
Stage IV : ….. mL

Perhitungan
1. Normalitas larutan NaOH
𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑥 𝑛 𝑁𝑎𝑂𝐻
N = 𝑉 𝑙𝑎𝑟𝑢𝑡𝑎𝑛 𝑥 𝐵𝑀 𝑁𝑎𝑂𝐻
….. 𝑔𝑟𝑎𝑚 𝑥 …..𝑔𝑟𝑒𝑘/𝑚𝑜𝑙
= ….. 𝑙𝑖𝑡𝑒𝑟 𝑥 …..𝑔𝑟𝑎𝑚/𝑚𝑜𝑙
= ….. grek/liter
= ….. N

2. Normalitas larutan CH3COOH


𝑉 𝐶𝐻3𝐶𝑂𝑂𝐻 𝑝𝑒𝑘𝑎𝑡 𝑥 10 𝑥 𝑛 𝐶𝐻3𝐶𝑂𝑂𝐻 𝑥 𝑘𝑎𝑑𝑎𝑟 𝐶𝐻3𝐶𝑂𝑂𝐻 𝑝𝑒𝑘𝑎𝑡 𝑥 𝜌 𝐶𝐻3𝐶𝑂𝑂𝐻
N = 𝑉 𝑙𝑎𝑟𝑢𝑡𝑎𝑛 𝑥 𝐵𝑀 𝐶𝐻3𝐶𝑂𝑂𝐻
𝑔𝑟𝑒𝑘
….. 𝑚𝑙 𝑥 10 𝑥 ….. 𝑥 ….. % 𝑥 ….. 𝑔𝑟𝑎𝑚/𝑚𝑙
𝑚𝑜𝑙
= ….. 𝑚𝐿 𝑥 ….. 𝑔𝑟𝑎𝑚/𝑚𝑜𝑙
= ….. grek/liter
= ….. N

3. Normalitas H2C2O4
𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝐻2 𝐶2 𝑂4 𝑥 𝑛 𝐻2 𝐶2 𝑂4
N =
𝑉 𝑙𝑎𝑟𝑢𝑡𝑎𝑛 𝑥 𝐵𝑀 𝐻2 𝐶2 𝑂4
….. 𝑔𝑟𝑎𝑚 𝑥 ….. 𝑔𝑟𝑒𝑘/𝑚𝑜𝑙
= ….. 𝑙𝑖𝑡𝑒𝑟 𝑥 ….. 𝑔𝑟𝑎𝑚/𝑚𝑜𝑙
= ….. grek/liter
= ….. N

4. Menentukan volume piknometer


Massa aquadest = (massa piknometer + aquadest) – (massa piknometer kosong)
= ….. gram – ….. gram
= ….. gram
Suhu aquadest = ….. ℃
Pada suhu ….. ℃ densitas air = ….. kg/m³ = ….. kg/m³
𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑎𝑞𝑢𝑎𝑑𝑒𝑠𝑡
Volume piknometer = 𝜌 𝑎𝑞𝑢𝑎𝑑𝑒𝑠𝑡
….. 𝑔𝑟𝑎𝑚
= ….. 𝑔𝑟𝑎𝑚/𝑚𝑙
= ….. mL

5. Menentukan densitas kerosin


𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑘𝑒𝑟𝑜𝑠𝑒𝑛𝑒
𝜌 𝑘𝑒𝑟𝑜𝑠𝑒𝑛𝑒 = 𝑣𝑜𝑙,𝑝𝑖𝑐𝑛𝑜𝑚𝑒𝑡𝑒𝑟
(𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑝𝑖𝑐𝑛𝑜𝑚𝑒𝑡𝑒𝑟 + 𝑘𝑒𝑟𝑜𝑠𝑒𝑛𝑒) − (𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑝𝑖𝑐𝑛𝑜𝑚𝑒𝑡𝑒𝑟 𝑘𝑜𝑠𝑜𝑛𝑔)
= 𝑣𝑜𝑙,𝑝𝑖𝑐𝑛𝑜𝑚𝑒𝑡𝑒𝑟
….. 𝑔𝑟𝑎𝑚 − ….. 𝑔𝑟𝑎𝑚
= …… 𝑚𝑙
= ….. gram/mL

6. Konsentrasi NaOH setelah pembakuan


𝑉 𝐻2 𝐶2 𝑂4 × 𝑁 𝐻2 𝐶2 𝑂4
N = 𝑉 𝑁𝑎𝑂𝐻
….. 𝑚𝑙 𝑥 ….. 𝑁
= …… 𝑚𝑙
= ….. N

7. Konsentrasi larutan asam asetat mula-mula (v naoh = v rata2 di titrasi a,astt)


𝑉 𝑁𝑎𝑂𝐻 𝑥 𝑁 𝑁𝑎𝑂𝐻
N feed, 0 = 𝑉 𝐶𝐻 𝐶𝑂𝑂𝐻
3
….. 𝑚𝑙 𝑥 ….. 𝑁
= ….. 𝑚𝑙
= ….. N
𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝐶𝐻3 𝐶𝑂𝑂𝐻
ρ feed, 0 = 𝑣𝑜𝑙,𝑝𝑖𝑘𝑛𝑜𝑚𝑒𝑡𝑒𝑟
(𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑝𝑖𝑐𝑛𝑜𝑚𝑒𝑡𝑒𝑟 + 𝑎𝑠𝑎𝑚 𝑎𝑠𝑒𝑡𝑎𝑡) − (𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑝𝑖𝑐𝑛𝑜𝑚𝑒𝑡𝑒𝑟 𝑘𝑜𝑠𝑜𝑛𝑔)
= 𝑣𝑜𝑙,𝑝𝑖𝑐𝑛𝑜𝑚𝑒𝑡𝑒𝑟
….. 𝑔𝑟𝑎𝑚 − ….. 𝑔𝑟𝑎𝑚
= …… 𝑚𝑙
= ….. gram/mL

𝑁 𝑓𝑒𝑒𝑑 0 𝑥 𝑉 𝐶𝐻3 𝐶𝑂𝑂𝐻 𝑥 𝐵𝑀 𝐶𝐻3 𝐶𝑂𝑂𝐻


Massa CH3COOH = 𝑛 𝐶𝐻3 𝐶𝑂𝑂𝐻
….. 𝑁 𝑥 ….. 𝐿 𝑥 ….. 𝑔𝑟𝑎𝑚/𝑚𝑜𝑙
= ….. 𝑔𝑟𝑒𝑘/𝑚𝑜𝑙
= ….. gram

Massa campuran, 0 =  feed, 0 x Vol, Campuran, 0


= ….. gram/mL x ….. mL
= ….. gram

Massa aquadest = massa campuran, 0 – massa CH3COOH


= ….. gram – ….. gram
= ….. gram
𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝐶𝐻 𝐶𝑂𝑂𝐻
3
Xo = 𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑎𝑞𝑢𝑎𝑑𝑒𝑠𝑡
….. 𝑔𝑟𝑎𝑚
= ….. 𝑔𝑟𝑎𝑚
= …..

8. Konsentrasi larutan asam asetat setelah diekstrak


Raffinate stage 1
𝑉 𝑁𝑎𝑂𝐻 𝑥 𝑁 𝑁𝑎𝑂𝐻
N CH3COOH, 1 = 𝑉 𝐶𝐻 𝐶𝑂𝑂𝐻
3
….. 𝑚𝑙 𝑥 ….. 𝑁
= …… 𝑚𝑙
= ….. N

𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑟𝑎𝑓𝑓𝑖𝑛𝑎𝑡,1
𝜌 ,1 = 𝑣𝑜𝑙,𝑝𝑖𝑘𝑛𝑜𝑚𝑒𝑡𝑒𝑟
( ….. − ….. ) 𝑔𝑟𝑎𝑚
= …… 𝑚𝑙
= ….. gram/mL

Raffinate stage 2
𝑉 𝑁𝑎𝑂𝐻 𝑥 𝑁 𝑁𝑎𝑂𝐻
N CH3COOH, 2 = 𝑉 𝐶𝐻 𝐶𝑂𝑂𝐻
3
….. 𝑚𝑙 𝑥 ….. 𝑁
= ….. 𝑚𝑙
= ….. N

𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑟𝑎𝑓𝑓𝑖𝑛𝑎𝑡,2
𝜌, 2 = 𝑣𝑜𝑙,𝑝𝑖𝑘𝑛𝑜𝑚𝑒𝑡𝑒𝑟
( ….. − ….. ) 𝑔𝑟𝑎𝑚
= …… 𝑚𝑙
= ….. gram/mL

Raffinate stage 3
𝑉 𝑁𝑎𝑂𝐻 𝑥 𝑁 𝑁𝑎𝑂𝐻
N CH3COOH, 3 = 𝑉 𝐶𝐻 𝐶𝑂𝑂𝐻
3
….. 𝑚𝑙 𝑥 ….. 𝑁
= ….. 𝑚𝑙
= ….. N

𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑟𝑎𝑓𝑓𝑖𝑛𝑎𝑡,3
𝜌 ,3 = 𝑣𝑜𝑙,𝑝𝑖𝑘𝑛𝑜𝑚𝑒𝑡𝑒𝑟
( ….. − ….. ) 𝑔𝑟𝑎𝑚
= ……. 𝑚𝑙
= ….. gram/mL

Raffinate stage 4
𝑉 𝑁𝑎𝑂𝐻 𝑥 𝑁 𝑁𝑎𝑂𝐻
N CH3COOH, 4 = 𝑉 𝐶𝐻 𝐶𝑂𝑂𝐻
3
….. 𝑚𝑙 𝑥 ….. 𝑁
= ….. 𝑚𝑙
= ….. N

𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑟𝑎𝑓𝑓𝑖𝑛𝑎𝑡,4
𝜌 ,4 = 𝑣𝑜𝑙,𝑝𝑖𝑘𝑛𝑜𝑚𝑒𝑡𝑒𝑟
( ….. − ….. ) 𝑔𝑟𝑎𝑚
= …… 𝑚𝑙
=….. gram/mL

9. Menghitung rasio berat asam asetat dalam fase rafinat bebas solut
Raffinat 1
𝑁 𝐶𝐻3 𝐶𝑂𝑂𝐻,1 𝑥 𝑉 𝑟𝑎𝑓𝑓𝑖𝑛𝑎𝑡,1 𝑥 𝐵𝑀 𝐶𝐻3 𝐶𝑂𝑂𝐻
Massa CH3COOH,1 = 𝑛 𝐶𝐻 𝐶𝑂𝑂𝐻
3
𝑔𝑟𝑒𝑘 𝑔𝑟𝑎𝑚
….. 𝑥 ….. 𝐿 𝑥 …..
𝐿 𝑚𝑜𝑙
= 𝑔𝑟𝑒𝑘
…..
𝑚𝑜𝑙
= ….. gram

Massa raffinat, 1 = , 1 x Vol, Raffinat, 1


= ….. gram/mL x ….. mL
= ….. gram

Massa aquadest, 1 = massa raffinat,1 – massa CH3COOH,1


= ….. gram – ….. gram
= ….. gram
𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝐶𝐻 𝐶𝑂𝑂𝐻,1
3
X1 = 𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑎𝑞𝑢𝑎𝑑𝑒𝑠𝑡,1
….. 𝑔𝑟𝑎𝑚
= ….. 𝑔𝑟𝑎𝑚
= .....

Raffinat 2
𝑁 𝐶𝐻3 𝐶𝑂𝑂𝐻,2 𝑥 𝑉,𝑟𝑎𝑓𝑓𝑖𝑛𝑎𝑡,2 𝑥 𝐵𝑀 𝐶𝐻3 𝐶𝑂𝑂𝐻
Massa CH3COOH, 2 = 𝑛 𝐶𝐻3 𝐶𝑂𝑂𝐻
𝑔𝑟𝑒𝑘
….. 𝑥….. 𝐿 𝑥 ….. 𝑔𝑟𝑎𝑚/𝑚𝑜𝑙
𝑚𝑜𝑙
=
….. 𝑔𝑟𝑒𝑘/𝑚𝑜𝑙
= ….. gram

Massa raffinat, 2 = , 2 x Vol, Raffinat, 2


= ….. gram/mL x ….. mL
= ….. gram

Massa aquadest, 2 = massa raffinat,2 – massa CH3COOH,2


= ….. gram – ….. gram
= ….. gram
𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝐶𝐻 𝐶𝑂𝑂𝐻,2
3
X2 = 𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑎𝑞𝑢𝑎𝑑𝑒𝑠𝑡,2
….. 𝑔𝑟𝑎𝑚
= ….. 𝑔𝑟𝑎𝑚
= …..

Raffinat 3
𝑁 𝐶𝐻3 𝐶𝑂𝑂𝐻,3 𝑥 𝑉,𝑟𝑎𝑓𝑓𝑖𝑛𝑎𝑡,3 𝑥 𝐵𝑀 𝐶𝐻3 𝐶𝑂𝑂𝐻
Massa CH3COOH,3 = 𝑛 𝐶𝐻3 𝐶𝑂𝑂𝐻
….. 𝑥….. 𝐿 𝑥….. 𝑔𝑟𝑎𝑚/𝑚𝑜𝑙
= ….. 𝑔𝑟𝑒𝑘/𝑚𝑜𝑙
= ….. gram
Massa raffinat, 3 = , 3 x Vol, Raffinat, 3
= ….. gram/mL x ….. mL
= ….. gram

Massa aquadest, 3 = massa raffinat,3 – massa CH3COOH,3


= ….. gram – ….. gram
= ….. gram
𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝐶𝐻 𝐶𝑂𝑂𝐻,3
3
X3 = 𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑎𝑞𝑢𝑎𝑑𝑒𝑠𝑡,3
….. 𝑔𝑟𝑎𝑚
=
….. 𝑔𝑟𝑎𝑚
= …..

Raffinat 4
𝑁 𝐶𝐻3 𝐶𝑂𝑂𝐻,3 𝑥 𝑉,𝑟𝑎𝑓𝑓𝑖𝑛𝑎𝑡,4 𝑥 𝐵𝑀 𝐶𝐻3 𝐶𝑂𝑂𝐻
Massa CH3COOH,3 = 𝑛 𝐶𝐻3 𝐶𝑂𝑂𝐻
….. 𝑔𝑟𝑒𝑘 ⁄𝐿 𝑥….. 𝐿 𝑥…..𝑔𝑟𝑎𝑚/𝑚𝑜𝑙
= ….. 𝑔𝑟𝑒𝑘/𝑚𝑜𝑙
= ….. gram

Massa raffinat, 4 = , 4 x Vol, Raffinat, 4


= ….. gram/mL x ….. mL
= ….. gram

Massa aquadest, 4 = massa raffinat,4 – massa CH3COOH,4


= ….. gram – ….. gram
= ….. gram
𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝐶𝐻 𝐶𝑂𝑂𝐻,3
3
X4 = 𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑎𝑞𝑢𝑎𝑑𝑒𝑠𝑡,3
….. 𝑔𝑟𝑎𝑚
= ….. 𝑔𝑟𝑎𝑚
= …..

10. Menghitung perbandingan F/S


a. Stage 1
V kerosin, 1 = ….. mL
ρ kerosene, 1 = ….. gram/mL
𝑚 kerosene, 1 = V, kerosene,1 x 𝜌 𝑘𝑒𝑟𝑜𝑠𝑒𝑛𝑒,1
= ….. mL x ….. gram/mL
= ….. gram
𝐹 𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑎𝑞𝑢𝑎𝑑𝑒𝑠𝑡,1
− 𝑆 ,1 = 𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑘𝑒𝑟𝑜𝑠𝑒𝑛𝑒,1
….. 𝑔𝑟𝑎𝑚
= ….. 𝑔𝑟𝑎𝑚
= …..
𝐹
,1 = -…..
𝑆

b. Stage 2
V kerosin, 2 = ….. mL
ρ kerosene, 2 = ….. gram/mL
𝑚 kerosene, 2 = V, kerosene,2 x 𝜌 𝑘𝑒𝑟𝑜𝑠𝑒𝑛𝑒,2
= ….. mL x ….. gram/mL
= ….. gram
𝐹 𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑎𝑞𝑢𝑎𝑑𝑒𝑠𝑡,1
− 𝑆 ,2 = 𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑘𝑒𝑟𝑜𝑠𝑒𝑛𝑒,1
….. 𝑔𝑟𝑎𝑚
= ….. 𝑔𝑟𝑎𝑚
= …..
𝐹
,2 = -…..
𝑆

c. Stage 3
V kerosene,3 = ….. mL
ρ kerosene,3 = ….. gram/mL
m kerosene,3 = V kerosene,3 x ρ kerosene,3
= ….. mL x ….. gram/mL
= ….. gram
𝐹 𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑎𝑞𝑢𝑎𝑑𝑒𝑠𝑡,3
− 𝑆 ,3 = 𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑘𝑒𝑟𝑜𝑠𝑒𝑛𝑒,3
….. 𝑔𝑟𝑎𝑚
= ….. 𝑔𝑟𝑎𝑚
= …..
𝐹
,3 = -…..
𝑆

d. Stage 4
V kerosene,4 = ….. mL
ρ kerosene,4 = ….. gram/mL
m kerosene,4 = V kerosene,4 x ρ kerosene,4
= ….. mL x ….. gram/mL
= ….. gram
𝐹 𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑎𝑞𝑢𝑎𝑑𝑒𝑠𝑡,4
− 𝑆 ,3 = 𝑚𝑎𝑠𝑠𝑎 𝑘𝑒𝑟𝑜𝑠𝑒𝑛𝑒,4
….. 𝑔𝑟𝑎𝑚
= ….. 𝑔𝑟𝑎𝑚
= …..
𝐹
,3 = -…..
𝑆

11. Menghitung ratio bebas solute dalam ekstrak


Neraca massa pada :
Stage I
X0 , F + Y0 , S = Y1 , S + X1 , F
F
Y1 = ,1 ( X0 – X1 )
S
= ….. x (….. – …..)
= …..

Stage II
F
Y2 = ,2 ( X1 – X2 )
S
= ….. x (….. – …..)
= …..

Stage III
F
Y3 = ,3 ( X2 – X3)
S
= ….. x (….. – …..)
= …..

Stage IV
F
Y4 = ,3 ( X3 – X4)
S
= ..... x (….. – …..)
= …..

Y = Ax dengan a = slope = Kd
Y = …..X
Maka nilai a = Kd = …..

12. Menghitung N teoritis


Dengan menggunakan persamaan
a. Stage 1
𝐹
,1 = …..
𝑆
𝑠
,1 = …..
𝐹
𝑋0
log(
)
𝑋1
𝑁1 = 𝑆
log(𝐾𝑑 +1)
𝐹
…..
𝑁1 = …..
𝑁1 = …..

b. Stage 2
𝐹
,2 = …..
𝑆
𝑠
,2 = …..
𝐹
𝑋1
log(
)
𝑋2
𝑁2 = 𝑆
log(𝐾𝑑 +1)
𝐹
…..
𝑁2 = …..
𝑁2 = …..

c. Stage 3
𝐹
,3 = …..
𝑆
𝑠
,3 = …..
𝐹
𝑋2
log(
)
𝑋3
𝑁3 = 𝑆
log(𝐾𝑑 +1)
𝐹
…..
𝑁3 = …..
𝑁3 = …..

d. Stage 4
𝐹
,3 = …..
𝑆
𝑠
,3 = …..
𝐹
𝑋2
log(
)
𝑋3
𝑁3 = 𝑆
log(𝐾𝑑 +1)
𝐹
…..
𝑁3 = …..
𝑁3 = …..

𝑁𝑇𝑜𝑡𝑎𝑙 = 𝑁1 + 𝑁2 + 𝑁3 + N4
= …..
0.00045
0.0004
0.00035 y = 0.0118x - 6E-07

0.0003
0.00025
0.0002
Y

0.00015
0.0001
0.00005
0
0 0.005 0.01 0.015 0.02 0.025 0.03 0.035
-0.00005
x

0.00045
0.0004
0.00035
0.0003
0.00025
Y

0.0002 series

0.00015 stage

0.0001
0.00005
0
0.0288 0.029 0.0292 0.0294 0.0296 0.0298 0.03 0.0302 0.0304 0.0306
X

Anda mungkin juga menyukai