NASKAH SOAL UJIAN SEKOLAH BERSTANDAR NASIONAL

TAHUN 2019

Jenjang Pendidikan : SMK/ MK

Mata Pelajaran : Bahasa Jawa
Kurikulum : 2013
Jumlah Soal : 40
Bentuk Soal : 40 Pilihan Ganda (PG) & 5 Uraian
Paket Soal : Utama

KUNCI JAWABAN ADA DI OPSI “A” SEMUA

A. Pilihen salah siji wangsulan sing paling trep!

1. Wacanen teks kasebut kanthi premati!
Secang urip ing sadhengah papan, bisa ing pagunungan utawa dataran rendah. Yen
ing pedesan kanggo pager utawa ing kebon utawa ing pategalan. Dhuwure watara 5-10
meter, wit lan pange kebak eri tempel sing bengkong. Wite gilig werna ijo semu coklat.
Godhonge majemuk kaya godhonge lamtara, wohe polong dawane 8-10 cm. Ambane 3-4
cm. Pucuke kaya cucuk manuk. Yen wis mateng wijine ireng, saben polong ana 3-4 wiji.
Kayune bisa diundhuh yen umure 1-2 taun. Kayu secang yen digodhog warnane banyu
maleh abang, bisa kanggo bahan cet (pewarna), kayata werna jajan, inuman, anyaman,
lan sapanunggalane.
Miturut isine pethikan artikel mau kalebu jinis artikel....
A. dheskripsi
B. narasi
C. eksposisi
D. argumentasi
E. persuasi

2. Wacanen teks kasebut kanthi premati!

Lingkungan kang rusak wis dumadi ing ngendi-ngendi. Akeh banget wujud
karusakan ing lingkungan kayata: polusi udara, banyu kang wis tercemar, lan kualitas
lingkungan kang mrosot. Prekara iki mesti bakal nuwuhake kapitunan tumrap
panguripane manungsa. Kurange pangerten saka masyarakat tumrap tatanan lan carane
ngopeni lingkungan, bisa nuwuhake kualitas lingkungan alam kang ora apik. Prekara
lingkungan kang saiki terus dadi sorotan, yaiku banjir. Akeh babagan kang bisa
ndadekake dumadine banjir.
(Sumber: Wiyata Basa, 2014)
Isi saka teks artikel kasebut yaiku ….
A. akibat saka lingkungan rusak
B. sebabe saka lingkungan rusak
C. cara nyegah lingkungan rusak
D. akibat saka bencana banjir
 E. cara nyegah polusi udara

3. Wacanen teks kasebut kanthi premati!

Gathutkaca kuwi satriya ing Pringgondani putrane Werkudara karo Dewi Arimbi.
Gathutkaca kaloka satriya otot kawat balung wesi, sungsum gegala, bisa mabur tanpa
elar, turu kapenak ing angkasa. Gathutkaca satriya kang cukat trengginas, yen perang
tandange kaya sikatan nyamber walang. Sekti mandraguna duwe aji Narantaka, duwe
kotang Antakusuma dayane bisa mabur tanpa elar, duwe caping Basunanda yen panas ora
kepanasen, yen udan ora kudanan.
(Sumber: Wiyata Basa, 2014)
Wewatekane Gathutkaca yaiku …
A. Sakti mandraguna
B. Adil wicaksana
C. Angkara murka
D. Elek atine
E. Gagah prakosa

4. Wacanen teks kasebut kanthi premati!

“Petruk sansaya sadhar manawa among kawula kang bisa mbyantu panguwasa
kanggo nulis sejarah, mula wis kudune raja kuwi ngregani para kawula. Panguwasa kuwi
kudu gelem lelabuhan kanggo kawula ora malah ngrayah uripe kawula.”
Relevansi isi cerita karo kauripan saiki saka penggalan teks cerito wayang kasebut yaiku
…
A. Penguasa lan rakyat padha tulung tinulung kanggo mujudake kemajuan bangsa.
B. Penguasa lan rakyat padha wengku winengku kanggo mujudake ekonomi makmur.
C. Rakyat mbantu penguasa, penguasa uga paring pambiantu mring para rakyat.
D. Rakyat lan penguasa ora bisa bareng-bareng mujudake kemajuan bangsa.
E. Penguasa ora oleh korupsi supaya rakyate makmur, ayem tentrem kertaraharjo.

5. Bapak tindhak menyang Surabaya.

Panulisan ukara kasebut yen ditulis nganggo aksara Jawa yaiku ….
A.

B.

C.
 D.

E.

6. Umar lunga menyang Eropa.

Panulisan ukara kasebut yen ditulis nganggo aksara Jawa yaiku …
A.

B.

C.

D.

E.

7. Fatimah bayar zakat.

Panulisan ukara kasebut yen ditulis nganggo aksara Jawa yaiku …
A.

B.
 C.

D.

E.

8. Wacanen tembang kasebut kanthi premati!

Aja turu sore kaki
Ana Dewa nganglang jagad
Nyangking bokor kencanane
Isine donga tetulak
Sandhang kalawan pangan
Yaiku bageyanipun
Wong melek sabar narima
Tembang kasebut kalebu jenis tembang macapat …
A. Asmarandhana
B. Gambuh
C. Pangkur
D. Kinanthi
E. Dhandanggula

9. Wacanen teks kasebut kanthi premati!

Sekar pangkur tali tresna
Mrih kretarta tentrem ing lahir batin
Garan katresnan satuhu
Sinerat sesekaran
Sinugata sinung sanggit mrih aruntut
Nut ing wedha winursita
Kawuryan sunaring gusti
Tembang macapat pangkur ing dhuwur nyritakake babagan…
A. Wong ngrasakake tentrem lahir batin amarga oleh pepadhange ati saka Gusti.
B. Wong kang ngrasakake tresna saka Gusti saengga rumangsa tentrem lair batine.
C. Wong kang ngrasakake tentrem lair batin saengga rasa kuwi diserat dadi tembang.
D. Wong kang ngrasakake tentrem atine amarga oleh pepadhange dalan saka Pengeran.
E. Wong kang oleh pepadhange ati saengga bisa nulis tembang kanti tentrem lair batin.

10. Wacanen teks geguritan kasebut kanthi premati!

Uripe Manungsa
 iki ana cerita
kados uripe manungsa
ingkang rekosa
amarga kakean dosa
ora gelem nindake dawuhe agama
geleme mung nyusahke wong tuwa
ora isoh nyukuri sing diparingi pencipta
isohe malingi duite tetangga
(Sumber: nor-baru.blogspot.co.id)
Geguritan kasebut migunaake purwakanthi …
A. guru swara
B. guru basa
C. guru sastra
D. guru lumaksita
E. guru lagu

11. Wacanen teks geguritan kasebut kanthi premati!

Endahe Alam
Dening:Arvie Diah Pratiwi

Yen mandheng alam iki

Pikiran susah dadi endah
Anggugah semangat urip kangge jiwa iki
Ati pun dadi sumringah lan bungah

Yen ndeleng uwit ijo royo-royo

Awujud ciptaan sing kuasa
Lan kesucian sinar surya
Kanggo padhange dunya iki

Puji syukur matur nang Gusti Allah

Marang kaendahan isine ing bumi
Sing kudu dijaga lestariane
Tanpa ngilangake kaendahane
Piwulang moral kang kinandhut saka teks geguritan kasebut yaiku …
A. Kita kudu nyukuri lan njaga alam kang kanugrahan saka Gusti Allah.
B. Kaindahan alam bisa ndadekake pikiran bungah uga ati sumringah.
C. Gusti Allah maringi uwit, surya, lan bumi kanggo padhange donya.
D. Puji syukur marang Gusti supaya kita diparingi urip kang sejahterah.
E. Semangat lan tentreme urip iki bisa dijupuk saka endahe alam donya.

12. Wacanen teks geguritan kasebut kanthi premati!

Rembulan saiki wis kijenan ing plataran
Bocah-bocah dolanan wis ora gumerah
Padha nonton teve lan dhangdhutan
Rembulan saiki wis kijenan
 Malah jakrit wae wis ilang engkrike
……………………………………………………….
(Rachmat Djoko Pradopo-Rembulan Ing Plataran 1991)
Tembung gumerahing geguritan dhuwur duweni teges….
A. Rame
B. Sumuk
C. Mlayu
D. Sepi
E. Ana

13. Wacanen teks geguritan kasebut kanthi premati!

Rembulan saiki wis kijenan ing plataran
Bocah-bocah dolanan wis ora gumerah
Padha nonton teve lan dhangdhutan
Rembulan saiki wis kijenan
Malah jakrit wae wis ilang engkrike
……………………………………………………….
(Rachmat Djoko Pradopo-Rembulan Ing Plataran 1991)
Geguritan ing ndhuwur isine babagan….
A. Bocah-bocah sing ora dolanan ing jaba
B. Rembulan sing ijenan pantes disawang
C. Rembulan ora nduweni kanca karib
D. Penulis sing rumangsa dheweke kijenan
E. Nggambarake kahanan jaman saiki
14. Gatekna gambar kasebut!

Upacara adat kaya ana ing gambar kasebut diarani….

A. Gunungan
B. Siraman
C. Arak-arakan
D. Karnaval
E. Slametan

15. Gatekna gambar kasebut!

Upacara adat kang ditindhakake kayata gambar kasebutnduweni teges….

A. Ngaturake rasa syukur amarga apik asile panen
B. Rasa syukur amarga desane ayem tentrem
 C. Arak-arakan mringati ambal warsane desa
D. Meriahake acara Agustusan kanthi cara karnaval
E. Ngibur warga desa supaya seneng ayem tentrem

16. Gatekna gambar kasebut!

1 2

3 4
Miturut gambar ing dhuwur, upacara panggih manten diwiwiti saka….
A. Balangan, ngidak tigan, sindhuran, timbangan
B. Ngidak tigan, sindhuran, timbangan, kacar-kucur
C. Kacar-kucur, sindhuran, timbangan, baling suruh
D. Sindhuran, timbangan, sungkem, dulangan
E. Timbangan, sungkem, balangan, ngidak tigan

17. Kacar-kucur yaiku salah sawiji kagiyatan kang ditindakake ing acara panggih manten,
kang duweni teges….
A. Nampani kanthi ikhlas sing dadi kawajibane
B. Nyuwun ngapura marang wong tuwa kekalih
C. Mangan sapiring bareng supaya uripe rukun
D. Nuduhake yen tresna marang pasangan uripe
E. Nyuwun restu lan dunga marang wong tuwa

18. Wacanen teks kasebut kanthi premati!

 Minangka purwakaning atur, mangga sami ngaturaken puji syukur dhumateng
ngarsanipun Allah SWT, awit saking rahmat lan hidayahipun kula lan panjenengan
keparinga wekdal ngrawuhi pengetan dinten Kartini, kanthi kawilujengan, kasarasan,
miwah kabahagyan.
Rantaman adicara saka teks pewara ing kasebut yaiku….
A. Pambuka pranata
B. Wosing pranata
C. Panyapa pranata
D. Salam pambuka
E. Salam panutup

19. Wacanen teks kasebut kanthi premati!

Ingkang satuhu dhahat kinurmatan Bapak Dedi Muhifin saha Ibu Tri Iswanti
minagka ingkang kagungan dalem. Ingkang satuhu dhahat kinabekten Bapak Suharto
saha Ibu Ana Rofiah saking kadang besan. Ugi mboten kesupen para rawuh ingkang
tansah binagya mulya.
Pada kasebut mujudake peranganing tanggap wacan babagan ....
A. Panyapa
B. Purwaka
C. Pangarep
D. Wusana
E. salam

20. Wacanen teks kasebut kanthi premati!

Kula ngaturaken agunging panuwun dhumateng para kadang ingkang sampun
paring kalodhangan hangrawuhi pawiyatan pameran buku kagem nyambut para rayi
tingkat kelas X.... Hambok bilih ing pawiyatan menika katah ingkang mboten mranani
penggalih, panitia nyuwun lumunturing sih samudra pangaksami.
Ukara kang trep kanggo njangkepi pada kasebut yaiku ...
A. Cekap semanten atur kula minangka ketua panitia, mugi pawiyatan pameran buku
menika sageda paring manfaat.
B. Minangka pungkasaning atur, kula sesulihipun panitia ngaturaken sugeng rawuh lan
sugeng mirsani pameran buku.
C. Puji syukur konjuk dhumateng Gusti Makarya Jagad ingkang sampun paring
kesehatan saengga saged rawuh.
D. Pameran buku menika minangka agenda rutin OSIS ingkang saged paring motivasi
para siswa supados remen maos buku.
E. Mugi-mugi para rawuh sedaya remen sanget wonten ing adicara menika lan saged
handadosaken tuladha.
21. Wacanen teks kasebut kanthi premati!
Pak Narko : Lara rasane atiku! (rada mbesengut)
Bu Narko : Mbok, ya wis ta, Pak ora sah dipikir jero, wong diunekake ngono wae,
ya, aja lara ati. Pokoke sing penting nyatane kan ora, ta.
 Pak Narko : Lha, wis kadhung lara tenan atiku dicap kaya ngono iku. Anake dhewe,
ya, pancen kurang ajar, ning lek wong tuwane dicandhak-candhak elek.
Sapa sing gak muntab?
Bu Narko : Mulane bener jare unen-unen kae Pak, anak polah bapak kepradhah.
(Sumber: Wiyata Basa, 2014)
Miturut teks drama kasebut kepriye watake Pak Narko?
A. Cupet atine
B. Cekak pikire
C. Jembar atine
D. Dawa pikire
E. Dawa atine

22. Penganggone unggah-ungguh basa jroning ukara ing ngisor iki sing paling trep yaiku…
A. Geneya bapakmu mau tindak menyang sekolah kok ora ngasta titihan dhewe?
B. Wadhuh ulamipun pindhang kalawau taksih setunggal dipundhahar kucing.
C. Kowe mengko yen ora ngomong karo gurumu dhisik, kowe mesthi diseneni.
D. Nyuwun pangapunten kula boten saged tindak amargi sirah kula ngelu sanget.
E. Kula niki wau bibar siram langsung dhahar, amargi badhe tindak dhateng Solo.

23. Semaken tembang kasebut!

Mangkono ngelmu kang nyata,
Sanyatane mung weh reseping ati,
Bungah ingaran cubluk,
Sukeng tyas yen denina,
Nora kaya sing punggung anggung gumrunggung,
Ugungan sadina dina,
Aja mangkono wong urip.
Pitutur luhur kang tinemu sajroning tembang ing dhuwur yaiku ....
A. Wong urip iku aja sedih yen diarani bodho, aja nesu yen diina, mula kowe bakal
nemoni urip kang tentrem
B. Dadi wong mono aja seneng ngina marang sapadha-padha amarga wong mengkono
tanda wong tan ngelmu
C. Wong bodho iku adate sok sombong lan keminter mula kuwi sregepa anggone
nggolek ilmu supaya mulya
D. Goleko ilmu sing akeh, manfaat, barokah supaya mulya uripmu ing tembe mburi lan
ora gampang diina
E. Uripa kanthi prasaja lan jujur ana sakabehing tumindak supaya mulya uripmu uga
dhuwur drajadmu.
24. Wacanen teks kasebut kanthi premati!
Darma : Kula badhe lapor, Pak Lurah!
Lodra : Gawat saestu, Pak Lurah!
Tantri : Taji Jenggot semaput langkung kalih jam nembe sadhar. Kula padosaken tamba
dhateng pundi-pundi lan sampun kula ombeni jamu nanging tenaganipun dereng
pulih
 Sunoto : Saiki ana ngendi?
Tantri : Wonten pos kamling ngajeng griya kula
(Sumber: Suluh Basa Jawa Gagrag Anyar, 2015)
Unggah-ungguh basa sing digunake dening paraga Tantri, yaiku ….
A. Krama alus
B. Ngoko lugu
C. Ngoko alus
D. Krama lugu
E. Krama madya

25. Wacanen teks kasebut kanthi premati!

Aku arep mangan, kowe mau wis mangan apa durung? Yen durung ayo mangan
bebarengan wae ing kene!
Ukara kasebut yen diowahi menyang krama alus, yaiku ....
A. Kula badhe nedha, panjenengan kalawau sampun dhahar punapa dereng? Menawi
dereng mangga dhahar sesarengan mawon wonten mriki!
B. Kula badhe nedha, panjenengan kalawau sampun nedha punapa dereng? Menawi
dereng mangga nedha sesarengan mawon wonten mriki!
C. Kula badhe mangan, panjenengan kalawau sampun nedha punapa dereng? Menawi
dereng mangga nedha sesarengan mawon wonten mriki!
D. Kula badhe dhahar, panjenengan kalawau sampun dhahar punapa dereng? Menawi
dereng mangga dhahar sesarengan mawon wonten mriki!
E. Kula badhe dhahar, panjenengan kalawau sampun nedha punapa dereng? Menawi
dereng mangga nedha sesarengan mawon wonten mriki!

26. Wacanen teks kasebut kanthi premati!

Vivi : Assalamualaikum. Ibu, badhe pinanggih Devi.
Ibu : Waalaikumsalam. O, Mbak Vivi, kene! Kae Devi ing mburi.
Vivi : Inggih. Ibu badhe ... pundi?
Ibu : Daleme Pak RT, arisan. Wis tutugna jagongane!
Vivi : Inggih, sampun kesupen, mangke ... ngasta jajan, inggih, Ibu.
Ibu : Ya .
(Sumber: Sastri Basa, 2015)
Tembung kang trep kanggo ngisi ceceg-ceceg kasebut yaiku ....
A. tindak lan kondur
B. dateng lan tindak
C. ten lan kondur
D. bidhal lan wangsul
E. menyang lan tindak

27. Wacanen pethikan cerita iki kanthi premati!

Awan kang panas ngenthak-enthak. Hawane sumuk. Srengengene wis ing dhuwur
mbun-mbunan, senadyan adzan dhuhur durung keprungu. Aku ngrikatake jangkahku
sajak selak ora srantan. Parkiran motor isih pepak. Karo ngrundel aku mindah motor sing
nutupi motorku. Barang wis metu age-age tak gas tumuju lapangan basket.
 (Lancar Basa Jawa, 2015)
Pamawase pangripta (sudut pandang) pethikan cerkak kasebut, yaiku ....
A. Wong kapisan
B. Wong kaloro
C. Wong katelu
D. Wong kapapat
E. Wong kalima

28. Kula kalawau sampun …bapak, supados tindhak dhateng sekolah.

Tembung sing trep kanggo ngisi ceceg-ceceging ukara kasebut, yaiku ...
A. ngaturi
B. nimbali
C. nyeluk
D. ndawuhi
E. ngongkon

29. Nalika ibu ngunjuk jampi ...

Krama lugu sing trep kanggo ngisi ceceg-ceceging ukara kasebut, yaiku
A. kula inggih nginum jampi
B. kula inggih ngunjuk jampi
C. aku uga ngombe jampi
D. kula uga ngunjuk jamu
E. kula uga ngombe jampi

30. Wacanen pacelathon kasebut kanthi premati!

Swaji (1) “Mbah, punapa keparenga kula ... ?”
Simbah (2) “Arep takon apa? Oleh garapan ngomah apa
piye?”
Swaji (3) “Inggih Mbah. Kalawau Pak Guru
ngandharaken bilih griya ing jaman
sapunika kathah jinise. Kula taksih dereng
mudeng”
Tembung sing trep kanggo ngisi ceceg-ceceg ing pacelathon no. 1 yaiku …
A. Nyuwun pirsa
B. Tanglet
C. Takon
D. Andangu
E. Tinakon

31. Wacanen pacelathon kasebut kanthi premati!

Bu Sutarni (1) “Masmu iki menyang ngendi olehe
dolan? Yahmene kok durung bali?”
Santi (2) “Kalawau mireng-mireng saking Mas
Endra rencangipun Mas Danu, Mas
Danu badhe dolan kaliyan Mbak Sinta”
 Bu Sutarni (3) “Lho! Masmu apa wis duwe pacar?”
Santi (4) “ .... ”
Ukara sing trep kanggo ngisi paclathon no.4 yaiku ...
A. Mboten mangertos Bu! Mireng-mireng sampun kagungan!
B. Mboten ngerti Bu! Mireng-mireng sampun kagungan!
C. Mboten ngerti Bu! Mireng-mireng sampun duwe!
D. Mboten ngerti Bu! Krungu-krungu sampun duwe!
E. Ora mangerti Bu! Krungu-krungu sampun duwe!

32. Wacanen kang premati pethikan cerkak kanthi irah-irahan Tukang Koran!
Dadi ucapan matur nuwun, pak Alif menehake modal marang Dani kanggo
mbukak kios ning omahe. Saiki Dani ora kudu ngontel sepedane maneh kanggo blanja
lan ngirim Koran lan majalah marang pelanggane. Kuwi akhir saka siji kejujuran sing
arep nekakake kebahagiaan ning kahuripan mbesuk.
(Sumber: http://kumpulanceritabahasajawa.blogspot.com)
Lakon utama crita cekak ing dhuwur, yaiku ...
A. Dani
B. Pak Alif
C. Dani lan Pak Alif
D. Koran
E. Tukang Koran

33. Wacanen kang premati!

Neng sisih wetan, srengenge durung katon. Embuh esuk iku krasa adem banget.
Alam isih dikemuli embun esuk. Sawong anak ngontel sepedane neng tengah dalan sing
isih sepi. Sapa bocah kuwi? Dheweke yaiku sawong pangadol Koran, sing nduwe jeneng
Dani.
(Sumber: http://kumpulanceritabahasajawa.blogspot.com)
Latar wayah saka pethikan cerkak kasebut, yaiku wayah ...
A. Isuk
B. Awan
C. Sore
D. Surup
E. Bengi

34. Wacanen kang premati!

Pak Mukidi kuwi juragan sapi nanging nduwe phitik walek sing senenge
ngomong lucu karo batire. Yen ketemu phitik liyane, mesti phitik walek gawe cerita lucu
lan ndagel nganti batire ngguyu kemekel.
(Sumber: Sastri Basa, 2015)
Ukara kang kacitak kandel kalebu ukara camboran…
A. Kosok balen
B. Sebab akibat
C. Raketan jejer
 D. Raketan wasesa
E. Raketan lesan

35. Wacanen kanthi premati!

Omah pak Alif wis kelebonan maling mau bengi. Amarga maling kesebut kesusu,
bungkusan panganggo sing wis dikumpulake dheweke tiba ning ndalan. Dani kanthi
cepet ngandani pak Alif. Dheweke nyeritakake apa sing kedadean lan dheweke temokake.
Ebo senenge pak Alif amarga panganggo duwe bojone wis bali. Dheweke bersyukur
banget, panganggo kuwi tiba menyang tangan wong sing jujur.
Dadi ucapan matur nuwune, pak Alif menehake modal marang Dani kanggo
mbukak kios ning omahe. Saiki Dani ora kudu ngontel sepedae maneh kanggo bebakulan
koran. Dheweke cukup nunggu panuku teka blanja. Lagekne kanggo ngirim koran lan
majalah marang pelanggane, Dani digantekne saka sedulure sing kabeneran durung
nduweni penggawean.
(Sumber: http://kumpulanceritabahasajawa.blogspot.com)
Pesen kang bisa kepethik saka wacan kasebut yaiku…
A. Wong kang jujur kuwi uripe bakal mujur.
B. Dani wis ra adol koran lan ngonthel maneh.
C. Pak Alif bungah banget panganggone ketemu.
D. Dani buka kios amarga pitulungane pak Alif.
E. Dani bisa mbiyantu dulure paring penggawean.

36. Kang kalebu teks anekdot yaiku…

A. Aku ngerti yen keponakanku iku mau karep banget mangan sale pisang. Kanthi alon-
alon takkandhani.“Huss, iku ora dodol sale pisang, nanging “sale” iku tembung basa
Inggris, kang tegese adol sarana obral.”
B. Sinaring surya uga diperlokake supaya bisa mbangun umbi sagedhe-gedhene. Bibit
sing ditandur migunakake anakan sing isih enom sing dhuwure udakara 30-40 cm lan
ora penyakiten supaya hasile apik.
C. Kaya Aminah, anake mbarep mung trima dadi buruh njahit ing sawijining perusahaan
konveksi, amarga dheweke mung mogul kelas 2 SMA. Karmin kang nomer loro ya
mung dadi buruh bangunan ing Jakarta.
D. Salah sawijining pengobatan non-medis kang klebu aneh, asing, lan ora mlebu nalar
katindakake dening Pak Warto Rusu, priya kelairan taun 1942, warga Kecamatan
Tanjungsari, Gunungkidul, Yogyakarta.
E. Pasanggrahan kasebut dumunung ana ing palemahan kang jembare kurang luwih 7
hektar, mapan ing Boyolali sisih kulon. Utawa saka kutha Boyolali mengulon liwat
jalur SSB (Selo-Selo-Borobudor).

37. Wacanen kanthi premati!

Tekan Wanakrama, bulene arep mudhun. Budi nendhang sikile Wiji karo mbengok,
“Minggir Ji, ana kethek loro arep liwat!” Sakbanjure bule sing arep mudhun mau karo
mesem ngomong marang Budi lan Wiji, “Nuwun sewu Mas, kethekipun badhe mandhap.”
 Budi lan Wiji ketenggengen karo nyawang bule loro mau. Ora nganti semenit penumpang
angkot liyane padha ngguyu kepingkel-pingkel.
(Sumber: Sastri Basa, 2015)
Pesen kang ana ing teks anekdot kasebut yaiku…
A. Ngina sapadha-padhaning titah mujudake patrap kang ora becik.
B. Bule kang diomongke wasis basa Jawatibane ora paham maksude.
C. Lestarekake bahasa Jawa aja nganti kalah karowarga manca/ bule.
D. Bocah 2 kuwi dadi musabab penumpang angkot kepingkel-pingkel.
E. Budikewirangan amarga warga manca paham lan ngerti basa Jawa.

38. Sajroning crita ing drama tradisional, nalika para paraga nemokake cara kanggo
ngerampungake prakara, kalebu struktur drama kang diarani …
A. Pangudare prakara
B. Katrangan
C. Orientasi
D. Pesan Moral
E. Jejer

39. Wacanen kanthi premati!

Babak 1
Tiyang kalih enem mlampah nglewati wana ingkang rumbut. Ningali kiwa lan tengene
mboten wonten kewan ingkang saged dipunburu. Namung suwara jangkrik uga wit-witan
kang mayungi nem-neman kalih kalawau.
Pethalan crita ing ndhuwur njlentrehake babagan salah sawijining unsur intrinsik drama,
yaiku......
A. Latar
B. Amanat
C. Alur/ plot
D. pamaraga
E. Wewatak

40. Ngrakit skenario drama tradhisional iku kudu nduweni unsur-unsur intrinsik kanggo
ngrakit critane. Kang kalebu unsur intrinsik drama, kajaba …
A. Tema, paraga, lan latar kahanan
B. Alur, paraga, lan amanat cerita
C. Tema, paraga, lan alur cerita
D. Latar/ setting, paraga, lan tema
E. Tema, wewatak, lan amanat

B. Wangsulana pitakonan-pitakonan iki kanthi bener!

1. Owahana ukara kasebut nganggo aksara jawa!
Raden Ajeng Kartini miyos tanggal 21 April 1879 ing desa Mayong kabupaten Jepara.

2. Wacanen teks geguritan kasebut kanthi premati!

 Pahlawanku
(R. Tantiningsih)

Pahlawanku
Wutahing ludirmu
Nyiram ibu pertiwi
Nadyan sang ibu
Kudu muwun sedhih
Karajang-rajang manahe
Karujit-rujit rasa pangrasane
Pahlawanku
Mugya Gusti paring nugraha
Semana gedhene bektimu
Jiwa raga, bandha donya
Tanpa sisa
Amung siji pangajabmu
Merdeka
Saka geguritan kasebut, jlentrehna isine kanthi ringkes!

3. Wacanen tembang maskumambang iki kanthi premati!

Wong tan manut pitutur wong tuwa ugi
Ha nemu duraka
Ing donya tumekeng akhir
Tan wurung kasurang-surang
Pesen moral kang bisa dipethik saka tembang kasebut yaiku…

4. Pak Dhe Sastro isih durung bisa teka saiki, jalaran isih budhal rapat ana Kabupaten.
Ukara kasebut owahana menyang basa krama alus!

5. Wacanen pethikan cerita iki kanthi premati!

Srengenge wis ing dhuwur mbun-mbunan. Ing masjid adzan dhuhur durung
keprungu. Nina durung mulih, dhewe isih ing jero kelas. Kahanane sepi, banjur dheweke
kelingan prastawa isuk mau. Wektu iku parkiran motor isih sepi. Nina ngrikatake
jangkahe selak ora sranta. Dheweke mindah motor sing nutupi motore. Banjur digas
tumuju lapangan basket. Nalika iku ing lapangan basket wis ana Dion sing ngenteni
dheweke saperlu lunga menyang Bale Budaya ing tegah kutha. Lelamunane Nina buyar
nalika Esti kanca rakete Nina ujug-ujug teka marani dheweke ing jero kelas.
(Sumber: Lancar Basa Jawa, 2015)

Jlentrehna keterangan latar panggonan lan wayah dumadine prastawa ing pethikan cerita
kasebut kanthi menehi bukti teks!