ETE 701 : Switch Gear

PENGENALAN

Switch Gear ialah gabungan antara pemutus suis, fius atau pemutus
Litar elektrik yang digunakan untuk mengawal, melindungi dan
mengasingkan peralatan Elektrik. Switch gear juga digunakan dalam
meNyah-tenaga peralatan untuk membenarkan sesuatu kerja dijalankan
dan mengelakkan daripada berlakunya kegagalan dalam sesuatu
pengaliran elektrik.

Peralatan elektrik yang menggunakan pengisian minyak terbukti

berkesan dalam membenarkan tenaga arka dikawal dengan selamat.
Namun, peralatan elektrik jenis pengisian minyak telah digantikan
secara meluas dengan jenis udara, vakum, atau SF6. Jenis-jenis ini lebih
efisien dalam membenarkan kadaran arus yang lebih besar dan
peningkatan kuasa untuk dikawal dengan selamat melalui peralatan
automatik seperti gabungan kawalan digital, perlindungan, pengukuran
dan komunikasi.
Secara kasarnya, switch gear ditempatkan didalam pencawang-
pencawang elektrik. Kedudukannya adalah dibahagian voltan tinggi dan
voltan rendah dalam sesuatu transformer berkuasa tinggi. Switch gear
yang ditempatkan di bahagian voltan rendah sesuatu pencawang
selalunya dimuatkan di dalam bangunan bersama dengan pemutus litar
voltan yang berkadaran sederhana untuk pengagihan litar merangkumi
pengukuran, kawalan, dan peralatan perlindungan. Manakala untuk
kegunaan industri pula, sebuah transformer dan switch gear
digabungkan dalam sebuah rumah. Rumah ini dikenali
sebagai seunit pencawang (unitized substation) atau USS.
PENEMPATAN SWITCH GEAR
Switch gear untuk voltan rendah akan selamanya dimampatkan dalam bangunan.
Manakala untuk tahap penghantaran (transmission levels) bagi voltan tinggi
melebihi 66 kv, biasanya switch gear untuk itu di tanam diluar dan ditebat oleh
udara dan ianya memerlukan ruang yang besar. Manakala, switch gear yang
menggunakan penebatan gas untuk penghantaran (transmission levels) lebih
menjimatkan ruang berbanding peralatan yang menggunakan penebatan udara
walaupun jenis penebatan gas ini melibatkan kos yang tinggi. Switch gear yang
menggunakan penebatan minyak pula akan menyebabkan limpahan minyak dan
seterusnya menimbulkan bahaya.Pada pencawang yang kecil, suis-suis akan
dikendalikan secara manual. Tetapi pada stesen suis yang penting seperti dalam
rangkaian penghantaran elektrik, setiap alatnya mempunyai motor yang akan
dikawal oleh alat kawalan jauh.
 ETE 701 : Switch Gear
JENIS-JENIS SWITCH GEAR
Switch gear ialah sejenis suis pengasing udara yang biasa dan ianya ditebat
oleh bahan-bahan lain. Penebat yang berkesan walaupun mahal dari segi kos
bagi switch gear ialah daripada jenis gas (Gas Insulated Switch Gear /GIS ).
Dimana pengalir dan sesentuhnya juga ditebat oleh tekanan gas sulfur
hexaflorida (SF6). Manakala jenis penebat biasa yang lain pula ialah daripada
jenis minyak dan vakum.
Gabungan peralatan yang dimampatkan di dalam switch gear membolehkan
ianya melengahkan dan mengelakkan sebarang kegagalan yang disebabkan
oleh arus. Pemutus litar yang dimampatkan di dalam switch gear merupakan
komponen yang utama yang menghalang daripada berlakunya kegagalan yang
disebabkan oleh arus. Proses memadamkan arka apabila pemutus litar menarik
sesentuh-sesentuh daripada buka (memutuskan litar) memerlukan rekaan yang
cermat.
PEMUTUS LITAR TERDAPAT DALAM BEBERAPA JENIS.
ANTARANYA :
 Minyak
Pemutus litar jenis minyak bergantung kepada pengewapan minyak untuk
memberi tekanan tinggi supaya minyak tersebut boleh memacu sepanjang
aliran arka tersebut. Wap yang dilepaskan oleh proses arka tersebut
mengandungi gas hidrogen.
 Udara
Pemutus litar jenis udara pula menggunakan tekanan udara atau keupayaan
magnetik oleh arka itu sendiri untuk memanjangkan proses arka tersebut.
Apabila panjang Arka itu stabil dengan voltan yang sedia, maka ianya akan
terpadam dengan sendiri. Pemutus litar biasanya boleh memberhentikan
pengaliran arus dengan serta merta. Biasanya dalam 30 ms dan 150 ms
bergantung kepada usia dan binaan pemutus litar itu sendiri.
 Gas
Pemutus litar jenis gas SF6 kadangkala memanjangkan proses arka
menggunakan medan magnet dan ini bergantung kepada kekuatan nyah
elektrik yang dihasilkan oleh gas SF6 untuk memadamkan arka yang telah
dipanjangkan prosesnya.
 Hybrid
Pemutus litar jenis hybrid ialah satu-satunya switch gear yang
menggabungkan komponen penebatan udara tradisional (AIS) dan teknologi
penebatan gas SF6. Rekaannya padat dan modular dimana ianya merangkumi
beberapa fungsi yang berbeza didalam satu module.
 Vacuum
Pemutus litar yang dilengkapi dengan vakum mempunyai ciri-ciri arka yang
minima. Jadi arka dapat dipadamkan apabila ianya dipanjangkan oleh
bilangan yang kecil (<2-8mm). Apabila arus menghampiri 0, arka itu tidak
cukup panas untuk menstabilkan plasma dan memberhentikan arus. Perbezaan
ini dapat menentang kenaikan voltan. Pemutus litar jenis vakum selalu
digunakan dalam switch gear yang mempunyai voltan sederhana antara
40,500 volt. Tidak seperti jenis-jenis yang lain, yang selamanya
tidak sesuai dalam menghalang kegagalan arus terus.
 Karbon Dioksida
Pemutus litar yang menggunakan karbon dioksida sebagai penebat dan
pemadam arka berkendali sama seperti prinsip yang digunakan oleh pemutus
litar SF6. Hal ini disebabkan SF6 ialah gas rumah hijau yang lebih berkesan
berbanding C02.
 ETE 701 : Switch Gear

PENGKELASAN SWITCH GEAR

Berikut adalah klasifikasi bagi switch gear: Melalui jenis binaan
- Dalaman (dikelaskan oleh IP (Ingress Protection) atau NEMA
Melalui kadaran arus
- Luaran
- Industri
Melalui kebolehupayaan menghalang sebarang gangguan - Kegunaan
- Pemutus litar boleh diOn dan diOffkan apabila berlakunya - Perkapalan
kegagalan arus. - Elemen menanggalkan (draw out) boleh ditanggalkan tanpa
- Suis pemutus beban boleh ditukarkan kepada sistem arus beban memerlukan peralatan yang banyak
yang normal - Elemen Mengetatkan (bolted fasteners)
- Pengasing ialah pemutus beban yang akan beroperasi selepas - Bahagian yang boleh dibuka
pemutus litar. - Bahagian yang tidak boleh dibuka
- Bukaan
Melalui pengkelasan voltan - Metal enclosed
- Voltan rendah ( kurang daripada 1KV AC) - Metal clad
- Voltan sederhana (1KV AC sehingga 75 KV AC) - Kalis arka
- Voltan tinggi (75 KV sehingga 230 KV AC)
- Voltan lebih tinggi (lebih daripada 230 KV) Melalui IEC Degree dalam pembahagian dalaman (internal
separation)
Melalui medium penebatan - Tiada pembahagian (Form 1)
- Udara - Busbar diasingkan daripada unit yang berfungsi (Form
- Gas (SF6 atau gabungan lain) 2a,2b,3a,3b,4a,4b)
- Minyak - Terminal untuk pengalir luaran diasingkan daripada busbar (Form
- Vakum 2b,3b,4a,4b)
- Karbon dioxide (CO2) - Terminal untuk pengalir luaran diasingkan daripada unit yang
berfungsi tetapi tidak antara satu sama lain.
- Unit yang berfungsi diasingkan antara satu satu sama lain
 ETE 701 : Switch Gear

Melalui peranti pemboleh ganggu ( interrupting devices)

- Fius
- Pemutus litar udara
- Pemutus litar minima jenis minyak
- Pemutus litar jenis minyak
- Pemutus litar jenis gas SF6
- Pemutus litar jenis carbon dioksida (co2)

Melalui kaedah operasi

- Beroperasi secara manual
- Operasi motor dan tenaga yang disimpan
- Operasi gelung wayar elektrik

Melalui jenis arus

- Arus Ulang Alik
- Arus terus

Melalui kegunaan
- Sistem Penghantaran
- Sistem Pengagihan

Melalui tujuan
- Sebagai suis pengasing
- Sebagai suis pemutus beban
- Sebagai suis pembumian (grounding)