CRITA CEKAK

RINGKESAN MATERI
Cerkak utawa crita cekak kalebu kasusastran Jawa anyar. Ngrembakane cerkak
watara taun 1950-1970-an. Pangripta cerkak bisa kaperang dadi:
a. Jaman sadurunge perang kamardikan, kayata: Tjoethil, Mas Krendhadigjaja, Moelat, Sri
Melati, Zilvervos, lan liya-liyane.
b. Jaman kamardikan Indonesia, ana: St. Ismaniasita, Any Asmara, Esmiet, Suparto Broto,
Sudharma KD, lan liya-liyane.
c. Tahun 1960-1970an, kayata: Widi Widayat, Tamsir As, Jayus Pete, Ariesta Widya, lan
liya-liyane.

1. Struktur Crita Cekak

 Crita cekak (cerkak), yaiku karangan cekak kang awujud gancaran (prosa) kang
nyritakake sak klebatan lelakoning uripe tokoh, ala becike wewatakane kanthi
pangangkah kanggo tepa tuladha utawa piwulang, lan crita iku bisa rampung diwaca
sepisan lungguh.
 Cerkak lumrahe isine kurang saka 1000 tembung kang menehi kesan tunggal kang
dominan lan musatake crita ana ing salah sawijining tokoh.
 Cerkak sanajan critane mung cekak, nanging tuntas. Tegese, crita mau diwiwiti saka
tetepungan banjur tuwuh dredah, carane ngrampungi, lagi pungkas.
 Titikane cerkak:
 Reroncening crita mung siji.
 Perwatakan paraga digambarake kanthi cekak.
 Dredah sajroning cerkak ora marakake nasib para paragane owah.
 Amung ana siji prastawa kang nguwasani dalan critane.
 Cerkak asifat reka-reka/fiktif lan naratif/andharan.

2. Unsur Intrinsik Crita Cekak

a) Tema
Tema yaiku punjere lelakon sajroning crita. Bisa diandharake kanthi eksplisit
(transparan), bisa diandharake kanthi implisit (tersirat). Wujude tema warna-warna,
bisa diandharake lewat irah-irahan gambar latar, paraga, utawa dialog antaraning
paragane.
b) Alur (plot)
Alur (plot) yaiku bagian saka unsur intrinsik karya sastra kang awujud pola
pengembangan kang kabentuk saka hubungan sebab-akibat.
Lakon crita kaperang dadi bagian-bagian:
1) Pengenalan bab situasi utawa kahanan crita (exposition). Ana ing bab iki,
pengarang nepungake (ngenalake) para tokoh, nata adegan lan hubungan tokoh-
tokohe.
2) Panjlentrehane kedadeyan (complication). Ana ing bab iki, kedadeyan wiwitan
kang dadi sumbering masalah kanggo para tokohe.
3) Nuju ana ing konflik (rising action). Ana ing bab iki, masalahe kang dilakoni
tokohe saya tambah.
4) Puncak utawa pucuking konflik (turning point). Bagian iki kasebut uga klimaks.
Ana ing bab iki nasibe para tokoh ditemtokake (kasil apa orane ngadhepi
masalah).
5) Rerampungan (ending). Ana ing bab iki, nasib-nasib kang dialami para tokohe
wis cetha utawa uga bisa diarani rampung.
c) Latar
Latar yaiku sakabehe katrangan, panuduh, sing ana sesambungane karo wektu,
swasana lan panggonan ing sajroning crita.
 Latar iku ana 3 jinise, yaiku:
1) Latar panggonan/geografis
Yaiku latar kang dadi papan panggonan nalika kedadeyan-kedadeyan ana ing crita
iku dicritakake. Umpamane: desa, kutha, pesisir, sawah, kraton, sekolahan lan
sapanunggalane.
Tuladha:
Alas karet Polokarto sore iki katon wingit, wit kang dhuwur-dhuwur lan ora
patiya ngrembuyung amarga padha gogrog nutupi lemah lan agawe sunaring
srengenge bisa sumusup nganti ndlesep. Angin sembirit nggogrogake
gegodhongan kang nambahi tumpuk undhung lemah saambane alas, kala-kala
ana swara kewan kang nambahi saya wingite kahanan.
2) Latar wektu/historis
Yaiku wektu nalika kedadeyan-kedadeyan ana ing crita iku dicritakake.
Umpamane: esuk, awan, sore, bengi, dina minggu, sasi, tanggal, taun tartamtu,
sawijining dina, satengahe wengi, lan sapanunggalane.
Tuladha:
Langit wulan April tansah peteng ndhedhet kaya-kaya arep ambruk, dasar
nganggo angin gedhe lan bledhek nyamber-nyamber, mangka wulan iki lumrahe
wis mangsa ketiga. Dina iki tanggal 10 mbeneri pengetan Maulud Kanjeng Nabi
Muhammad SAW .....
3) Latar kahanan (swasana)
Yaiku kahanan lingkungan sosial nalika kedadeyan-kedadeyan ana ing crita iku
dicritakake.
Tuladha:
Suara pating jlerit kaya-kaya bisa mecahke kendhang saperangkat nalika
banyu kang ujug-ujug njedhul tanpa uluk salam saya suwe saya santer lan
dhuwur, nuduhake bakale ana banjir gedhe. Ora let suwe maneh kenthong titir
marambah-rambah swarane. Keluarga, lanang, wadon, gedhe, cilik padha pating
jlerit golek keslametan.
d) Penokohan
Penokohan yaiku carane pengarang nggambarake lan njlentrehake karakter tokoh-
tokoh ana ing crita. Kanggo nggambarake karakter salah sawijining tokoh, pengarang
bisa migunakake teknik, yaiku:
 Teknik analitik
Karakter utawa watak tokohe dijlentrehake kanthi langsung dening pengarang.
Tuladha:
Nom-noman kae jenenge Suryo, asal saka Serengan, Solo. Satleraman meh
kaya bintang sinetron kang lagi moncer, nanging luwih semanak, bocahe grapyak
tur ya andhap asor, saben-saben ketemu mesthi ngluruhi kanthi tutur basa kang
alus.
Senengane nonton pameran lukisan ana TBS, yen nyawang lukisan kang
elok nengsemake atine mesthi dipandeng suwe ora kedhep, senajan lukisan kuwi
panganggone wong akeh kok ya ora ana apik-apike babar pisan .....
 Teknik dramatik
Karakter utawa watak tokohe dijlentrehake kanthi:
 Panggambaran bab fisik lan tindak tanduke tokoh.
 Panggambaran lingkungan kauripane tokoh.
 Panggambaran tata basane tokoh.
 Panggambaran dalan pikirane tokoh.
 Panggambaran dening tokoh liyane.
Tuladha pethikan crita kang nggambarake watak tokohe nganggo teknik dramatik:
“Mad, Endang kae apa rada panasan aten ta, kok sithik-sithik tansah nesu,
muring-muring?” pitakone Romi menyang Amad.
 “Jan-jane ya ora ki, apa lagi kegawa hawa saka ngomah mbok menawa,
wong adate ya semanak tur ya loma”, wangsulane Amad.
“Ah, mosok ta, ya coba sesuk-sesuk tak cobane ngluruhi, mbok menawa wis
ilang nesune”.
“Ho’o, wong Endang kae saben sore sabane ya mung nyang mesjid mulang
TPA, lan bubar kuwi ya terus pengajian”.
“Wah... elok tenan”.
e) Sudut pandang (Point of view)
Sudut pandang (Point of view) yaiku pengarang nalika nyritakake crita.
Posisine pengarang iku ana 2, yaiku:
 Dadi wong kapisan (orang pertama)
Pengarang dadi tokoh lan dadi lakon ana ing crita.
Tuladhane pethikan crita kang nuduhake posisine pengarang dadi wong kapisan
(sudut pandang orang pertama):
Layang saka Any mentas wae takwaca, layang sing gumlethak ana meja
sinauku. Layang iku bisa ngurangi rasa lungkrahku. Sewengi muput ana ndalan,
Bandhung-Blitar lumayan nggawe lencune awak.
 Dadi wong katelu (orang ketiga)
Pengarang dadi pengamat ana ing crita.
Tuladhane pethikan crita kang nuduhake posisine pengarang dadi wong ketiga
(sudut pandang orang ketiga):
Ningrum sejatine ora bisa ngilangake wewayangane ibune, bapake lan
sedulur-sedulure. Dheweke wis nyoba bali menyang Solo, sowan wong tuwane.
Nanging dukane ibune pranyata durung sirna. Tangkepe ibune durung bisa
nampa Ningrum. Ibune ora gelem nemoni. Wis dicoba bola-bali lan ngrimuk
nanging upayane ora kasil. Ningrum mung iso ndonga rina wengi enggala bisa
lumer penggalihe.
f) Amanat
Amanat yaiku ajaran moral utawa pesen didaktis kang arep dijlentrehake pengarang
marang wong kang maca karyane. Amanat iku kasimpen kanthi rapi lan didelikake
dening pengarang ana ing sakabehing isi crita.
g) Gaya basa
Ana ing sajroning crita, basa iku nduweni pigunan kanggo nyiptakake sawijining
nada utawa swasana persuatif uga ngrumusake dialog (pacelathon) kang bisa
nuduhake hubungan lan interaksi tokoh siji lan sijine.

3. Unsur Ekstrinsik Crita Cekak

a) Latar belakang karya sastra diciptakake, yaiku kapan karya sastra kasebut ditulis.
b) Kahanan masyarakat nalika karya sastra kasebut diciptakake, yaiku kahanan
masyarakat saka ekonomi, sosial, budaya, politik nalika karya sastra kasebut
diciptakake.
c) Latar belakang utawa kahanan pangripta.

NULIS CRITA CEKAK

Cerkak iku susastra gancar (prosa) kang isine nyritakake sawijine lelakon kang dianggep
wigati. Ing ngisor iki cara-cara kang bisa kanggo gladhen manawa arep nulis crita cekak:
1. Nangkep ide/gagasan
Anggone nangkep ide ora usah angel-angel, umpamane: ngerti bocah wadon nyapu latar,
bisa kanggo nulis judul “Gadis Penyapu Halaman”, ngerti wong nganggo kalung, bisa
digawe judul “Kalung”, lan sapiturute.
2. Miwiti nulis nggunakake gaya basane dhewe-dhewe
 Saben wong nduweni gaya panulisan dhewe-dhewe. Miwitana nulis nggunakake basamu
dhewe sabisamu.
3. Nggawe paragraf pambuka
Paragraf pambuka iki kudu ndudut ati, amarga paragraf iki kang nuwuhake greget para kang
maca kanggo nerusake anggone maca.
4. Nggathukake alur crita
Alur baka alur digathukake nganti dadi sawijining crita.
5. Nggawe paragraf panutup
Paragraf panutup iki uga kudu nduweni daya tarik, sebab ana wong kang maca ending
critane dhisik.
6. Ngleremake tulisan
Manawa crita kasebut wis dadi leremna dhisik, aja langsung dikirim ing media massa.
7. Ndandani tulisan
Sawise lerem nuli wacanen maneh crita kang wus koktulis, mbokmenawa ana tulisan lan
ejaan kang kurang trep enggal didandani.
8. Gladhen nulis kanthi ajeg
Manawa tulisan iku wis kamot ing media, aja mandheg anggone gladhen.

NULIS UKARA BAKU ING SAJRONING PARAGRAF

Paragraf utawa alinea yaiku perangan wacan utawa karangan kang ngandhut siji gagasan
baku (ide pokok) lan dijangkepi karo ukara-ukara panjangkep (kalimat penjelas). Cacahe ukara
ing saben saparagraf ora ana watesane kang gumathok. Lumrahe ing saben paragraf iku mung
nduweni gagasan baku siji, dene ukara liyane amung nerangake. Manut panggonan bakune
gagasan, jinise paragraf ana 3, yaiku:
1. Paragraf deduktif yaiku paragraf sing gagasan bakune ana ing wiwitan paragraf.
Titikane paragraf deduktif:
a. Ukara baku mapan ana ing perangan ngarep paragraf.
b. Ukara penjelas mapan ana ing pungkasan paragraf.
c. Kawiwitan saka ukara kang asipat umum menyang ukara kang asipat mligi (khusus).
2. Paragraf induktif yaiku paragraf sing gagasan bakune ana ing pungkasan paragraf.
Titikane paragraf induktif:
a. Ukara baku mapan ana ing perangan mburi paragraf.
b. Ukara penjelas mapan ana ngarep paragraf.
c. Kawiwitan saka ukara kang asipat mligi (khusus) menyang ukara kang asipat umum.
3. Paragraf campuran yaiku paragraf gagasan bakune ana ing wiwitan lan pungkasane paragraf.
Titikane paragraf campuran:
a. Ukara baku mapan ana ing perangan ngarep lan mburi paragraf.
b. Ukara penjelas mapan ana ing tengah paragraf.
Tuladha:
1. Paragraf Deduktif:
Jaman saiki akeh bocah sing durung bisa ngetrapake tata krama kanthi becik.
Tuladha saka kasunyatan kasebut yaiku akeh bocah sing tindak-tanduke kurang prayoga,
kayata liwat ing ngarepe wong tuwa ora nyuwun sewu dhisik. Ana maneh siswa sing nrima
buku saka gurune nganggo tangan kiwa. Uga ana siswa sing nyaosake tugase utawa garapane
marang gurune nganggo tangan kiwa. Sing rada nemen yaiku akeh siswa sing micara karo
gurune nganggo basa ngoko kaya omong-omongan karo kancane. Ing ngomah para siswa
uga ora nggunakake basa krama alus marang bapak lan ibune, eyange, apa maneh marang
pakdhe, budhe, paklik, apadene bulike. Marang kulawargane dhewe wae ora bisa ngetrapake
tata krama sing becik, apa maneh karo wong liya.
2. Paragraf Induktif
Tuladhane bocah sing tindak-tanduke kurang prayoga, kayata liwat ing ngarepe wong
tuwa ora nyuwun sewu dhisik. Ana maneh siswa sing nrima buku saka gurune nganggo
tangan kiwa. Uga ana siswa sing nyaosake tugase utawa garapane marang gurune nganggo
tangan kiwa. Sing rada nemen yaiku akeh siswa sing micara karo gurune nganggo basa
ngoko kaya omong-omongan karo kancane. Ing ngomah para siswa uga ora nggunakake basa
krama alus marang bapak lan ibune, eyange, apa maneh marang pakdhe, budhe, paklik,
apadene bulike. Marang kulawargane dhewe wae ora bisa ngetrapake tata krama sing becik,
apa maneh karo wong liya. Jaman saiki pancen akeh bocah sing durung bisa ngetrapake tata
krama kanthi becik.
3. Paragraf Campuran
Jaman saiki akeh bocah sing durung bisa ngetrapake tata krama kanthi becik.
Tuladha saka kasunyatan kasebut yaiku akeh bocah sing tindak-tanduke kurang prayoga
kayata liwat ing ngarepe wong tuwa ora nyuwun sewu dhisik. Ana maneh siswa sing nrima
buku saka gurune nganggo tangan kiwa. Uga ana siswa sing nyaosake tugase utawa garapane
marang gurune nganggo tangan kiwa. Sing rada nemen yaiku akeh siswa sing micara karo
gurune nganggo basa ngoko kaya omong-omongan karo kancane. Ing ngomah para siswa
uga ora nggunakake basa krama alus marang bapak lan ibune, eyange, apa maneh marang
pakdhe, budhe, paklik, apadene bulike. Marang kulawargane dhewe wae ora bisa ngetrapake
tata krama sing becik, apa maneh karo wong liya. Saka kasunyatan kasebut nguwatake
panemu, manawa Jaman saiki pancen akeh bocah sing durung bisa ngetrapake tata krama
kanthi becik.
Katrangan:
~ Bakune gagasan (pokok pikiran) ing saben tuladha paragraf ing dhuwur yaiku ing ukara sing
kacithak miring.
~ Bakune gagasan (pokok pikiran) saka tuladha pethikan paragraf ka-1 nganti ka-3 ing dhuwur
sejatine padha yaiku: Jaman saiki akeh bocah sing durung bisa ngetrapake tata krama kanthi
becik. Wondene ukara-ukara liyane minangka ukara-ukara panjangkep (kalimat penjelas).

TAMBAHAN KAWRUH
Gaya Bahasa (Majas)
Gaya bahasa (majas) tegese cara-carane manungsa migunakake basa amrih gampang ditampa,
endah lan kepenak dirasa lan dirungu. Kang kalebu gaya bahasa umpamane:
1. Metafora
Unen-unen pepindhan (diumpamakake)
Tuladha:
 Bocahe pancen ayu, mula ora kleru yen dadi kembang desa.
 Adit lagi dadi kembang lambene wong sasekolahan.
2. Personifikasi
Araning barang mati diumpamakake bisa polah kaya manungsa.
Tuladha:
 Gunung Kelud yen wis gelem watuk nggegirisi tenan.
 Sumpahe disekseni langit lan bumi.
3. Hiperbola
Pepindhan sing kliwat/keladuk.
Tuladha:
 Lakune kaya kilat.
 Swarane kaya mbelah-mbelaha bumi.
4. Ironi
Unen-unen sing nyritakake kosok balene.
 Tuladha:
 Bocah kok sregep temen, jam 9 esuk lagi tangi.
 Kowe pancen resikan, arep mapan turu ora nate wisuh.
5. Pleonasme
Pratelan penegas, kang sejatine ora kudu kasebut rangkep.
Tuladha:
 Bal bunder mak bleng mlebu gawang.
 Aku tulung jupukna kothak persegi kae.
6. Antitese
Unen-unen kang mawa tembung kosok balen.
Tuladha:
 Rina wengi anggonku ndonga supaya kowe bisa lulus ujian.
 Gedhe cilik, enom tuwa, lanang wadon padha emoh keri ngramekake pengetan
pitulasan.
7. Retoris
Pratelan pitakonan kang ora prelu wangsulan.
Tuladha:
 Apa ana wong kang gelem nolak rejeki?
 Apa kowe gelem yen nganti ora lulus ujian?
8. Repetisi
Pratelan kang bola-bali sinebut ing ukara.
Tuladha:
 Saya suwe, saya alum, saya garing, wusana banjur mati.
9. Paradoks
Pratelan kang kosok balen karo kahanane.
Tuladha:
Uripe mono rekasa, nanging putrane dadi kabeh.
10. Litotes
Pratelan kanggo ngalusake kahanan.
Tuladha:
 Mangga kula aturi pinarak wonten gubug kula.
 Tembung Panggandheng (konjungsi)
 Tembung panggandheng yaiku tembung kang dadi panggandheng antarane tembung
lan tembung, frasa lan frasa, klausa lan klausa utawa ukara lan ukara.
 Tuladha: lan, nuli, banjur, amarga, nanging, lsp.
Tembung Saroja
Tembung saroja yaiku tembung loro utawa luwih kang padha utawa meh padha tegese dienggo
bebarengan nduweni teges mbangetake.
Tuladha:
1. Muga-muga sliramu tansah pinaringan bagas waras.
Tembung bagas padha tegese karo tembung waras, yaiku sehat utawa sehat temenan.
2. Cilik gedhe, enom tuwa padha jejel riyel ngebaki dalan.
Tembung jejel padha tegese karo tembung riyel, yaiku ngesuk utawa suk-sukan.
Wacanen cerkak ing ngisor iki!
Sumilaking Mendung
Dening: Sukarni

Swasana wengi iku pancen sepi. Tan ana swara sato kewan wengi kang ngumandhangake kidung
kaendahan. Sepining wengi tambah sansaya sepi kanthi tumibaning udan riwis-riwis kang wiwit sore ora
mandheg-mandheg. Hawane sansaya kekes. Ora maido yen sato kewan wengi sarta janma manungsa
luwih seneng ana wismane dhewe-dhewe ngumbar pangangen-angen. Tan prabedha karo Ningrum. Kenya
lencir kuning iku lungguh ijen ana ruwang tamu. Atine Ningrum lagi kasaput mendhung. Pikirane
ngulandara mecak lelakon sing wis kawuri. Lelakon kang nyebabake dheweke kudu ninggalake wong
tuwane sing wis ngukir jiwa ragane.
“Nyuwun pangapunten, Bu, kula mboten saged nglampahi”, ngono wangsulane Ningrum nalika
ibune ngandhakake yen dheweke kudu omah-omah karo Darsono. Ora mung lagi sepisan iku ibune njaluk
supaya dheweke gelem omah-omah karo Darsono, priya sing dadi pilihane ibune.
“Ora bisa piye? Kowe kudu gelem dadi bojone Nak Darsono! Dheweke iku sugih! Kowe
kepengin apa wae bakal keturutan! Uripmu bakal mulya!”
“Nanging Bu, kula mboten tresna kalih piyambakipun, punapa malih Mas Darsono punika
kawentar remen mabuk-mabukan.”
“Kowe ora usah ngelek-elek Mas Darsono.”
“Nyatanipun nggih mekaten. Kejawi punika kula taksih kepengin sanget nglajengaken sekolah.
Kula kepengin nyambut damel rumiyin, pados pengalaman nembe mbangun bebrayan,” wangsulane
Ningrum kanthi sareh.
“Pokoke kowe kudu nurut karo ibu! Ora usah sekolah dhuwur-dhuwur! SMA wae wis cukup!
Coba delengen kanca-kancamu kae ora ana sing sekolah nganti SMA lan saiki wis padha nggendhong
anak!”
Ningrum bingung. Judheg. Kepriye carane aweh pangerten marang ibune? Jaman wis owah
gingsir. Wis ora jamane maneh yen wanita kudu maren ana ing mburi wae lan ora kena sekolah dhuwur.
“Sepisan malih kula nyuwun pangapunten, Bu! Kula kepeksa mboten saged nuruti kersanipun
Ibu. Saestu Bu, kula suwun Ibu kersa menggalih malih babagan punika,” pangrimuke Ningrum.
“Wis, saiki ngene wae. Kowe pilih dadi bojone Darsono apa lunga saka omah kene! Ibu ora apa-
apa kelangan endhog siji,” ngendika ngono karo ninggalake Ningrum.
“Nanging, Bu,” Ningrum bingung. Dheleg-dheleg. Dheweke ora ngerti apa sing kudu
ditindakake. Tekade atine pranyata luwih gedhe. Kathi lon-lonan lan nggawa ati remuk, Ningrum
ninggalake omah lan wong tuwane. Lakune kesandhung-sandhung. Luh kang dleweran ing pipine ora
digape. Mlaku terus, mlaku nasak petenging wengi lan deresing udan. Ing pangangen-angen mung siji,
nyuwun pangayoman marang budhene ing Semarang.
*****
“Budhe, Ningrum bidhal kuliah rumiyin,” pamite Ningrum marang budhene.
“Iya, sing ngati-ati! Lha mengko mulihe numpak angkutan apa dipapag Gun?”
“Numpak angkutan kemawon Budhe, mesakke Mas Gun taksih sayah.”
“Assalamu’alaikum.”
“Wa’alaikumsalam.”
Ningrum ninggalake budhene sing nguntabake lakune tekan emperan omah. Ningrum rumangsa
begja banget awit salungane saka omahe, dheweke ora ketula-tula. Budhene wis kersa paring pitulungan
ngentasake panandhange, malah pangruktine marang dheweke kaya dene marang putrane dhewe. Ora
emban cindhe emban siladan marang Ningrum apadene Gunawan sing dadi putrane dhewe. Kabegjan mau
tambah dirasa Ningrum nalika dheweke diidini nerusake kuliyah. Dheweke kuliyah ana sawijining
Perguruan Tinggi Negri ing Semarang sinambi nyambut gawe ana sawijining toko kanggo ngragati
kuliyahe. Saiki kuliyahe wis meh rampung, kari skripsi.
Ningrum sejatine ora bisa ngilangake wewayangane ibune, bapake lan sedulur-sedulure.
Dheweke wis nyoba bali menyang Solo, sowan wong tuwane. Nanging dukane ibune pranyata durung
sirna. Tangkepe ibune durung bisa nampa Ningrum. Ibune ora gelem nemoni. Wis dicoba bola-bali lan
ngrimuk nanging upayane ora kasil. Ningrum mung iso ndonga rina wengi enggala bisa lumer penggalihe.
Wulan Juli Ningrum nampa SK CPNS. Dheweke ditugasake ana SLTP ing wewengkon
Pekalongan. Bungahe Ningrum tan bisa ginambarake. Dheweke rumangsa nemu cepaka sewakul, kadya
kajugrugan gunung menyan. Ningrum tansah ngaturake puji syukur.
Wiwit nampa SK iku, dheweke kudu pisah karo budhene lan Gunawan kanggo ngayahi tugas
luhure, dadi guru sing bisa digugu lan ditiru temenan. Sanadyan mangkono, yen ana wektu lodhang
dheweke mesthi sowan budhene.
 Theng-theng, jam ing tembok nuduhake tabuh loro tengah wengi. Ningrum njenggirat. Angen-
angene buyar. Dheweke enggal-enggal mapan turu golek endahing pangimpen supaya sesuke ora telat
menyang sekolahan.
*****
“Bu Ningrum,”
Ningrum ngendhegake lakune. Katon Pak Asrofi gupuh-gupuh marani Bu Ningrum karo nggawa
layang.
“Ana apa, Pak?”
“Punika wonten serat kagem Ibu,” sambi ngelungake layang.
Ningrum nampani layang banjur diiling-ilingi. Ningrum kaget. Pranyata saka Solo.
“Matur nuwun, Pak.”
“Saking rakanipun nggih, Bu?” godhane Pak Asrofi karo mesam-mesem.
“Dudu kok Pak. Saka Bapakku ing Solo.
“Bapak punapa Bapak?”
Ningrum mung mesem digodha kaya ngono iku. Pak Asrofi banjur pamit bakal mbacutake resik-
resik taman.
Ing ruwang guru, Ningrum mbukak layang sing lagi wae ditampa. Diwaca alon-alon isine
layang. Ningrum dijaluk enggal bali menyang Solo amarga ibune gerah lan opname ing rumah Sakit Oen.
Ningrum tekan Solo nalika srengenge wis angslup, langsung njujug Rumah Sakit Oen. Awit
pitulungane perawat, Ningrum kanthi gampang nemokake kamare ibune. Alon-alon lawang dibukak.
Ibune lagi sare. Pasuryane katon pucet abang dluwang lan kari lunglit. Alon-alon ibune dicedhaki.
“Ibu, kula Ningrum.”
“Oh, Ngger, anakku.”
Wong loro padha rangkulan lan tetangisan. Ningrum diarasi, dirangkul kenceng kaya-kaya aja
nganti ucul maneh.
“Ibu, kula nyuwun pangapunten, awit ...”
“Ora ndhuk, ora. Ibu sing luput dudu kowe. Ibu sing kudune njaluk pangapura. Kowe bener
ndhuk. Ibu ketutupan bandha donya nganti netrane ibu ora ngerti sapa sejatine Darsono iku!” pamunggele
ibune.
“Sampun Bu, sampun dipunpenggalih babagan punika, ingkang wigatos Ibu enggala dhangan.”
Wong loro padha ngesokake rasa kangen sing wis suwe sumimpen ing njero ati. Tekane
Ningrum pranyata dadi obat kang mujarab. Ora gantalan wektu ibune wis waras.
Saka bapake Ningrum lagi ngerti yen Darsono sing dadi pilihane ibune, saiki ndhekem ana sel
amarga kasangkut prakara narkoba.
“Matur nuwun Gusti. Panjenengan midhangetaken donga kawula,” pamuji syukure Ningrum
lirih. Mendhung kang tansah ngetutake lakune Ningrum saiki wis sumilak. Padhang njingglang.