Anda di halaman 1dari 17

Mundinglaya Dikusumah

Ing jaman ndisik, ana raja jeneng e Prabu Siliwangi, dheweke nduweni bojo loro yaiku Nyimas
Tejamantri lan Nyimas Padmawati kang dadi permaisurine. Saka Nyimas Tejamantri, Prabu
Siliwangi nduweni putra yaiku pangeran Guru Gantangan. Dene saka permaisuri Nyimas
Padmawati, prabu siliwangi nduweni putra sing jenenge Mundinglaya. Umure Pangeran guru
gantangan lan mundinglaya kacek e adoh banget. Nalika pangeran Guru Gantangan diutus dadi
bupati ing Kutabarang lan wis rabi, Mundinglaya isih cilik.)

Karena tidak mempunyai anak, pangeran Guru Gantangan memungut anak dan diberi nama
Sunten Jaya.

(amerga ora nduwe anak, pangeran guru gantangan njupuk anak lan diwenehi jeneng sunten
jaya)

Guru gantangan : (dengan mengulurkan tangannya) hei nak,aku adalah guru


gantangan. Bila aku merawat dan membesarkanmu dan memberimu makan 3x sehari kau akan
mau menjadi anakku?

(karo ngulurne tangane, le, aku guru gantangan. Nek saumpama aku ngopeni lan nggedekake
awakmu, opo kowe gelem dadi anakku? )
Sunten jaya (no name) : ada apa tiba tiba paman?
(wonten napa paklik kok dumadakan tangklet menika?)
Guru gantangan : aku hanya ingin mengadopsi anak. Hanya saja kau mau apa tidak?
(aku mung kepingin ngadopsi anak, mulane aku takok marang awakmu, kowe gelem opo ora?)
Sunten jaya (no name) : tentu saja aku mau paman.
(kula purun paklik)

Guru gantangan : baiklah kalau begitu mulai hari ini namamu adalah sunten jaya dan jangan
panggil aku paman. Panggil aku ayah.
(yowes nek ngono, wiwit dino iki jenengmu sunten jaya lan ojo nyeluk aku paklik. Celuken aku
rama.)
Sunten jaya : (dengan semangat) Baik ayah..
(nggih rama)
Guru Gantangan juga tertarik untuk merawat Mundinglaya, sebagai anaknya.
(guru gantangan uga kepingin ngopeni mundinglaya, dadi anake)
Guru gantangan : (menemui nyimas padmawati) nyimas padmawati, apakah boleh aku
menjadikan mundinglaya sebagai anakku?

(nemoni nyimas padmawati, nyimas padmawati, napa pareng kula ndadosaken mundinglaya
putra kula?)

Nyimas Padmawati memberikan mundinglaya karena mengetahui bahwa pangeran Guru


Gantangan sangat menyayangi pangeran Mundinglaya.
(nyimas padmawati menehake mundinglaya amerga ngerti yen pangeran guru gantangan tresno
banget marang pangeran mundinglaya)

Nyimas padmawati : (menyerahkan mundinglaya kepada guru gantangan) boleh wahai guru
gantangan.
(nyimas padmawati menehake mundinglaya marang gur gantangan, )

Saat pangeran mundinglaya tumbh dewasa guru gantangan lebih menyayangi pangeran
mundinglaya daripada sunten jaya . Hal ini disebabkan perbedaan karakter yang sangat jauh
antara pangeran Mundinglaya dan pangeran Sunten Jaya. Pangeran Mundinglaya selain rupawan
juga baik budi pekertinya sedangkan keponakannya sifatnya angkuh dan manja. Hal ini sangat
membuat iri pangeran Sunten Jaya. Terlebih lagi ibunya juga sangat menyayangi pangeran
Mundinglaya.

(nalika pangeran mundinglaya wis gedhi, guru gantangan luwih tresna marang mundinglaya
ketimbang marang sunten jaya. Perkara iki kedaden amerga watake mundinglaya lan sunten jaya
bedo banget. Mundinglaya iku rupawan uga apik pekertine, dene sunten jaya iku watake
kemlinthi lan aleman. Perkara iki sing nggawe sunten jaya iri banget marang mundinglaya. Opo
maneh ibune uga tresna banget marang pangran mundinglaya. )
Hanya saja perhatian istri pangeran Guru Gantangan kepada pangeran Mundinglaya sangat
berlebihan sehingga membuat pangeran Guru Gantangan cemburu. Akhirnya pangeran
Mundinglaya dijebloskan kedalam penjara oleh saudara tirinya itu dengan alasan bahwa
pangeran Mundinglaya mengganggu kehormatan wanita. Keputusan ini menjadikan masyarakat
dan bangsawan Pajajaran terpecah dua, ada yang menyetujui dan ada yang menentang keputusan
tersebut sehingga mengancam ketentraman kerajaan ke arah permusuhan antar saudara.

(ananging garwa ne guru gantangan luwih nggatekake pangeran mundinglaya saengga nggawe
pangeran guru gantangan meri. Akhire pangeran mundinglaya dilebokne ning njero pakunjaran
dening guru gantangan karo alesan mundinglaya ngganggu pakurmatan e wong wadon.
Kaputusan iki ndadekake rakyat lan bangsawan pajajaran kapecah dadi loro, ana sing setuju lan
ana sing ora setuju saengga ngancem katentraman kerajaan menyang arah mungsuhan sedulur.)
Pada saat yang gawat ini, terjadi sesuatu yang aneh. Pada suatu malam, permaisuri Nyimas
Padmawati bermimpi aneh. Dalam tidurnya, permaisuri melihat tujuh guriang, yaitu mahluk
yang tinggal di puncak gunung. Di antara mereka ada yang membawa jimat yang disebut Layang
Salaka Domas.

(ing wayah sing ruwet iki, kedaden samubarang sing aneh. Ing sawijining wengi, permaisuri
nyimas padmawati ngipi aneh. Ing jero turune permaisuri ndelok pitung guriang, yaiku makhluk
sing urip ing puncak gunung. Ing antarane dheweke ana sing nggawa jimat sing diarani layang
salaka domas.)

Tujuh guriang : “Pajajaran akan tenteram hanya jika seorang kesatria dapat mengambilnya dari
Jabaning Langit.”
(pajajaran bakal tentrem mung yen sawijining kesatria iso njupuk saka jabaning langit.)
Di pagi hari (ing sawijining isuk)

Nyimas padmawati : (setelah terbangun dari tidurnya, nyimas padmawati menceritakan


mimpinya kepada raja siliwangi). Kangmas, tadi aku bermimpi bahwa tujuh guriang memiliki
layang salaka domas yang bisa membuat kerajaan pajajaran kembali tenteram.

(sakwise tangi saka turune, nyimas padmawati nyritakake ngimpine marang raja siliwangi.
Kangmas, wau dalu kula sumpena menawi
pitung guriang ngagungani layang salaka domas ingkang saged ngasta
kenalendran pajajaran kondur tenteram.)

Raja siliwangi : apakah itu benar? Kalau begitu kita harus membuktikannya. (berkata kepada
ajudan raja siliwangi) Panggil seluruh petinggi kerajaan!

(napa punika leres? menawi mekaten kita sedaya kedah mbuktikaken piyambakipun. (wicanten
dhateng ajudan ratu siliwangi) timbali sedaya panginggil keraton!
Mendengar mimpi nyimas padmawati, raja siliwangi langsung mengadakan pertemuan seluruh
rakyat juga bangsawan, termasuk pangeran Guru Gantangan dan pangeran Sunten Jaya, untuk
berkumpul di depan halaman istana untuk membahas mimpinya permaisuri.

(krungu impi nyimas padmawati, raja siliwangi teras ngenekake temon kabeh rakyat uga priyayi,
klebu pangeran guru Gantangan lan pangeran Sunten Jaya, kanggo ngumpul neng
ngarep halaman istana kanggo ngrembug impine permaisuri.)

Raja siliwangi : Adakah seorang kesatria yang berani pergi ke Jabaning Langit untuk mengambil
jimat Layang Salaka Domas?

(nopo wonten satiyang kesatria ingkang kendhel kesah datheng Jabaning tawang konjuk
mendhet jimat Layang Salaka Domas?)
Senyap... Tidak ada suara yang terdengar.
(sepi, ora ana suwara sing krungu)

Semuanya takut akan barhadapan dengan Jonggrang Kalapitung, seorang raksasa berbahaya
yang selalu menghalangi jalan ke puncak gunung.

(kabehe wedi arep adep adepan karo Jonggrang Kalapitung, sawong buta bahaya sing sanuli
ngalangi dalan menyang pucuk gunung.

Patih Lengser : Paduka, setiap orang telah mendengarkan apa yang disampaikan paduka, kecuali
masih ada satu orang yang belum mendengarkannya. Dia berada dalam penjara. Paduka belum
menanyainya. Dia adalah pangeran Mundinglaya.

(Paduka, sawonge wis krungokake apa sing katur paduka, kajaba isih ana siji wong sing durung
krungokake dheweke. dheweke ana jero panjara. Paduka durung narenane. dheweke
yaiku pangeran Mundinglaya.)

Mendengar ini, raja memerintahkan agar pangeran Mundinglaya dibawa menghadap. Patih
Lengser kemudian meminta izin pangeran guru Gantangan untuk melepaskan pangeran
Mundinglaya.

(krungu iki, raja ngongkonke ben pangeran Mundinglaya digawa ngadhep. Patih Lengser banjur
njaluk ijin pangeran guru Gantangan kanggo mbebaske pangeran Mundinglaya.)
Pangeran mundinglaya pun dibebaskan. (akhire pangeran mundinglaya dibebaske)

Raja siliwangi : Mundinglaya, maukah ananda mengambil jimat Layang Salaka Domas, yang
diperlukan untuk mencegah negara dari kehancuran akibat malapetaka?

(mundinglaya, we gelem njupuk jimat layang salaka domas, sing kangge nyegah negara saka
keajuran amergo malapetaka?)

Pangeran mundinglaya : Karena layang salaka domas penting bagi keselamatan negara, ananda
akan pergi mencarinya, ayah.

(amargi layang salaka domas wigatos kagem kasugengan nagari, ananda badhe tindak
ngupadinipun, rama)

Prabu Silihwangi sangat senang mendengar jawaban ini. Demikian juga masyarakat dan para
bangsawan.

(prabu siliwangi bungah banget krungu jawaban iki. Mangkana uga masyarakat lan para
bangsawan)

Bagi pangeran Mundinglaya, tugas ini juga berarti kebebasan jika dia berhasil mendapatkan
layang salaka domas. Sementara bagi pangeran Sunten Jaya ini berarti menyingkirkan
musuhnya, karena dia yakin bahwa pamannya akan dibunuh oleh Jonggrang Kalapitung.
(kanggo pangeran Mundinglaya, tugas iki uga nduwe arti kebebasan nek dheweke kedadeyan
mbisakne layang salaka domas. Sawentara kanggo pangeran Sunten Jaya iki nduwe
arti nyingkirake mungsuhe, amarga dheweke pitaya menawa pak-like arep dipateni
saka Jonggrang Kalapitung.)

Mundinglaya : (dalam hati) aku pasti akan mendapatkan layang salaka domas dan mendapatkan
kembali kebebasanku.

(ing jero ati, aku mesti bakal ngentukake layang salaka domas lan ngentukake maneh
kabebasanku)

Sunten jaya : (dalam hati) baguslah kalau begitu, mundinglaya akan mati terbunuh oleh
jonggrang kalapitung dan segalanya akan baik bagiku mulai sekarang.

(ing jero ati, apiklah lek ngono, mundinglaya bakal mati dipateni jonggrang kalapitung lan
sakabehe bakal apik kangge aku mulai saiki)

Sunten jaya : kakek, dia adalah seorang tahanan, jika kakek membiarkannya pergi sekarang,tidak
akan ada jaminan bahwa dia akan kembali.

(eyang kakung, panjenenganipun yaiku sapriyantun kuwawen, menawi eyang kakung


ngersanipunaken panjenenganipun tindak sakniki,mboten badhe wonten jaminan menawi
panjenenganipun badhe kondur.)
Raja siliwangi : Apa yang cucunda usulkan, Sunten Jaya?
(apa sing cucunda usulake, sunten jaya)

Sunten jaya : Jika mundinglaya tidak kembali setelah sebulan, penjarakan kanjeng ibu
Padmawati dalam istana.

(menawi mundinglaya mboten kedah wangsul saksampunipun sewulan,


pangantawisan kanjeng ibu Padmawati lebet istana.)
Masyarakat dan bangsawan kaget mendengar permintaan ini.
(masyarakat lan bangsawan kaget krungu panjalukan iki)
Prabu Silihwangi berbalik kepada pangeran Mundinglaya.
(prabu siliwangi malik marang pangeran mundinglaya)
Raja siliwangi : Bagaimana menurutmu mundinglaya?
(kepriye rumangsamu mundinglaya?)
Mundinglaya : saya akan kembali dalam sebulan dan setuju dengan usulan Sunten Jaya.
(kawula badhe kondur lebet sewulan ugi setuju kaliyan urun rembagan Sunten Jaya.)
Dalam beberap minggu, pangeran Mundinglaya diajari oleh patih Lengser ilmu perang dan cara
menggunakan berbagai senjata sebagai bersiapan untuk menghadapi rintangan yang akan ditemui
selama perjalanan ke Jabaning Langit.

(ing pirang minggu, pangeran Mundinglaya diwulangi saka patih Lengser elmu perang lan cara
nggunakne macem-macem senjata dadi njaga kanggo ngadhepi rintangan sing arep ditemoni
sajrone dalan menyang Jabaning langit.)
Patih lengser : bagus mundinglaya, sepertinya kau sudah siap untuk pergi ke jabaning langit?
(sae mundinglaya, kadosipun sampeyan sampun jagi konjuk kesah datheng jabaning tawang?)
Mundinglaya : hamba sudah siap wahai patih lengser.
(kula sampun jagi, patih lengser)

Kemudian pangeran Mundinglaya meninggalkan Pajajaran. Karena dia tidak pernah keluar dari
ibu kota tersebut, pangeran Mundinglaya tidak mengetahui jalan ke Jabaning Langit. Dengan
berserah diri kepada Tuhan yang Maha Kuasa, sang pangeran pergi melewati berbagai hutan
lebat untuk menemukan Jabaning Langit dan bertemu dengan para guriang.

(banjur pangeran Mundinglaya mungkur Pajajaran. amarga dheweke ora tau metu saka kutha
kesebut, pangeran Mundinglaya ora meruhi dalan menyang Jabaning langit. karo berserah awak
marang Tuhan sing mupu kuwasa, sang pangeran lunga ngliwati macem-macem
alas lebat kanggo nemu Jabaning langit lan ketemu karo para guriang.)
Dalam perjalanan, pangeran Mundinglaya melewati kerajaan kecil Muara Beres (atau Tanjung
Barat) yang merupakan bawahan dari Pajajaran. Dia beristirahat di sana.
(ing dalan, pangeran Mundinglaya ngliwati kerajan cilik nyuwara Beres (utawa Tanjung
kulon) sing ngrupakne ngisoran saka Pajajaran. dheweke ngaso neng kana.)
Mundinglaya : ini muara beres kan? Kita akan istirahat di sini.
(niki muara beres ta? kita sedaya badhe ngaso ing mriki)

Ajudan : baik pangeran, saya akan mencari persediaan makanan. (pergi meninggalkan
mundinglaya)
(sae pangeran, kula badhe madosi jagen tedhan. (kesah mengker mundinglaya))
Mundinglaya : selagi di sini mungkin sebaiknya aku keliling sebentar.
(sameneh neng kene bokmenawa sabecike aku keliling sedhela)

Ketika beristirahat di sana sambil berkeliling mundinglaya bertemu dengan seorang putri
kerajaan.
(pas ngaso neng kana karo mubeng mubeng mundinglaya ketemu karo sawong putri kerajan.)

Mundinglaya : (bersembunyi di balik pohon sembari berbicara lirih) astaga, apakah barusan aku
melihat seorang dewi? cantik sekali, mahkota bunga di kepalanya sangat cocok, bibirnya juga
secantik buah persik, rambutnya yang panj…., astaga kenapa aku menilainya seperti itu? Aku
jadi seperti bukan aku.

((ndelik neng walik wit karo ngomong lirih) duh gusti, apa mentas aku ndeleng
sawong dewi? ayu pisan, kuluk kembang neng endhase cocok banget, lambene uga
saayu buah persik, rambute sing panj…., duh gusti ngapa aku ngajine mangkono? aku dadi kaya
dudu aku.

(kaki mundinglaya tak sengaja menginjak ranting) (sikil e mundinglaya ora sengojo midek
ranting)
Dewi kania : siapa itu? (sopo kui)
Mundinglaya : (menunjukkan dirinya) (nunjukake awake)
Dewi kania : siapa kau? (sopo koe)
Mundinglaya : aku adalah mundinglaya, anak dari raja siliwangi.
(aku mundinglaya, anake raja siliwangi)
Dewi kania : kau adalah pangeran kerajaan pajajaran, ada perlu apa kau ada di sini?
(koe kui pangeran kerajaan pajajaran , ana perlu apa koe ning kene)

Mundinglaya : aku harus mencari sesuatu di jabaning langit, dan aku di sini hanya untuk
beristirahat sementara.

(aku kudu nggoleki samubarang ing jabaning langit, lan aku ning kene mung kanggo istirahat
sedhela)
Dewi kania : (tersenyum) (mesem)

Ajudan mundinglaya : (sambil berteriak teriak dari kejauhan mencari mundinglaya) anda di
mana pangeran mundinglaya?

(karo bengak bengok saka adohan nggoleki mundinglaya, sampeyan teng pundi pangran
mundinglaya?)
Dewi kania : siapa itu? (sapa kui)

Mundinglaya : itu adalah ajudanku. Sepertinya aku harus pergi sekarang. Emm, apa aku boleh
tau namamu? Mungkin saja kita akan bertemu lagi.
(iku ajudanku, kayake aku kudu lunga saiki. Emm, opo aku oleh ngerti jenengmu? Iso ae
sakdewe ketemu maneh)
Dewi kania : namaku adalah dewi kania, aku adalah putri raja muara beres.
(jenengku dewi kania, aku putrine raja muara beres.)

Mundinglaya : kalau begitu dewi kania, aku harus pergi, bisa kau berjanji kita akan bertemu
lagi?
( yen ngono dewi kania, aku kudu lunga, bisa koe ngujar awake dhewe arep ketemu meneh?)
Dewi kania : mungkin saja. (iso ae)
Mundinglaya pun pergi meninggalkan dewi kania dan menyusul ajudannya.
(mundinglaya lunga ninggalake dewi kania lan nyusul ajudane)
Ajudan : pangeran dari mana saja?
(pangeran saking pundi mawon)

Mundinglaya : aku baru saja menemui salah satu keindahan alam semesta. (sambil tersenyum
berbunga bunga).
(kula nembe memoni salah satunggal kesaen alam semesta. (kaliyan ngesem nyekar sekar).)
Ajudan : (bingung dengan sikap pangeran mundinglaya)\
(bingung kaliyan sikap e pangeran mundinglaya)

Pangeran Mundinglaya meneruskan perjalanannya. Tiba-tiba di tengah perjalanan dia dicegat


oleh raksasa Janggrang Kalapitung yang berdiri di depannya.

(pangeran mundinglaya nerusake perjalanane. dumadakan neng tengah dalan dheweke dicegat
buta Janggrang Kalapitung sing adeg neng ngarepe.)

Jonggrang kalapitung : Mengapa kamu memasuki wilayahku? Apakah kamu menyerahkan diri
sebagai santapanku?
(nyapo koe ngleboni wilayahku? Apa koe arep dadi pangananku?)
Mundinglaya : Coba saja kalau bisa! (jajalen lek iso!)
Jonggrang Kalapitung menubruknya tetapi pangeran Mundinglaya berkelit.
(jonggrang kalapitung nubruk dheweke nanging pangeran mundinglaya ngehindar)
Berkali-kali si raksasa menyerang pangeran Mundinlaya, tetapi lagi dan lagi jatuh ke tanah
sampai akhirnya kehabisan napas. Dengan kerisnya, pangeran Mundinglaya mengancam
musuhnya:
(bola-bali si buta nyerang pangeran Mundinlaya, ning meneh karo maneh tiba menyang lemah
nganti akhire kentekan napas. karo kerise, pangeran Mundinglaya ngancem musuhe)
Mundinglaya : Katakan dimana Jabaning Langit?”
(omongo ning ngendhi jabaning langit)
Jonggrang kalapitung : Di dalam dirimu. (ing njero ragamu)

Berpikiran bahwa si raksasa berbohong, pangeran Mundinglaya menekankan keris lebih dalam
ke leher si raksasa.

(mikir menawa jonggrang kalapitung ngapusi, pangeran mundinglaya nancepake keris soyo jeru
ing gulune raksasa.)
Mundinglaya : Jangan berbohong! Di manakah Jabaning Langit?!
(ojo ngapusi! Ing ngendhi jabaning langit!)
Jonggrang kalapitung : di dalam hatimu. (ing njero atimu)
Setelah itu, pangeran Mundinglaya melepaskan raksasa tersebut,
(sakbare kui pangeran mundinglaya nguculake raksasa kui mau)
Mundinglaya : Aku membebaskanmu, tetapi jangan ganggu rakyat Pajajaran lagi.
(aku mbebasne koe, nanging ojo ngganggu rakyat pajajaran maneh)
Jonggrang Kalapitung menuruti dan berterima kasih kepada pangeran Mundinglaya dan
meninggalkan Pajajaran selamanya.

(jonggrang kalapitung nurut lan matur nuwun marang pangeran mundinglaya lan ninggalake
pajajaran saklawase)

Ketika dia pergi, pangeran Mundinglaya menemukan suatu tempat untuk beristirahat dan berdoa
meminta tolong kepada tuhan yang Maha Esa untuk diberikan jalan.

(pas dheweke lunga, pangeran Mundinglaya nemu mubarang panggon kanggo ngaso
lan ndonga njaluk tulung marang tuhan sing mupu Esa kanggo diwenehna dalan.)

Mundinglaya : (sambil kelelahan) oh tuhan, berikanlah jalan kepadaku agar bisa mencapai
jabaning langit.
(karo kesel, ya gusti, paringana dalan marang kulo amrih saged ngentoknejabaning langit)

Mundinglaya tiba tiba tertidur dan dia terbangun ketika dia tiba tiba sudah ada di suatu tempat
yang sangat terang.
(Mundinglaya tiba tiba keturon lan dheweke ketangi pas dheweke tiba tiba wis ana neng
mubarang panggon sing padhang banget.)
Mudinglaya : (menghalangi matanya dari cahaya) dimana ini, apa ini surga?, terang sekali.
((ngalangi matane saka cahaya)ing ngendhi iki, apa iki swarga?, padhang pisan)

Tiba tiba muncul tujuh guriang, mahluk-mahluk supranatural yang menjaga Layang Salaka
Domas.

(ujug ujug muncul pitung guriang, mahluk-mahluk supranatural sing


njaga Layang Salaka Domas.)
Tujuh guriang : beraninya kau datang ke jabaning langit!
(wani wanine koe moro ning jabaning langit)
Mundinglaya : Tujuanku datang ke sini adalah untuk mengambil Layang Salaka Domas yang
diperlukan oleh negaraku sebagai obat untuk mencegah permusuhan antar saudara. Akan banyak
orang menderita dan mati memperebutkan yang tidak jelas.
(tujuanku teka menyang kene yaiku kanggo njupuk Layang Salaka Domas sing dibutuhake saka
negaraku dadi jamu kanggo mencegah mungsuhan terna sedulur. arep akeh wong rekasa lan
mati memperebutkan sing ora gamblang.)

Tujuh guriang : Kami menghargaimu, pangeran Mundinglaya, tetapi kami tidak dapat
memberimu Layang Salaka Domas karena ini bukan untuk manusia. Bagaimana kalau pemberian
lain sebagai hadiah untukmu? Misalnya seorang putri cantik atau kesejahteraan, atau kami dapat
menjadikanmu manusia tersuci di dunia?
(sadhewe ngregani kowe, pangeran Mundinglaya, ning sadhewe ora bisa menehi
kowe Layang Salaka Domas amarga iki dudu kanggo manungsa. kepriye yen paweweh liya dadi
bebungah kanggomu ? kaya ta sawong putri ayu utawa kesejahteraan, utawa sakdewe bisa
dadekne kowe manungsa paling suci neng donya?)
Mundinglaya : Aku tidak memerlukan semua itu, jika rakyat Pajajaran terlibat dalam perang.
(aku ra butuh kui kabeh, yen rakyat pajajaran kaiket ing jero paparangan)
Tujuh guriang : Kalau begitu, kamu harus merebutnya setelah mengalahkan kami.
(yen ngono koe kudu ngrebut iki sakwise ngalahke sakdewe)

Maka terjadilah perkelahian. Karena para guriang sangat kuat, pangeran Mundinglaya terjatuh
dan meninggal.

(mula kedadeana gelutan. amarga para guriang kuwat banget, pangeran Mundinglaya tiba lan
mati.)
Segera setelah itu, muncul mahluk supranatural lainnya, yaitu Nyi Pohaci yang menampakkan
diri dan menghidupkan kembali pangeran Mundinglaya. Pangeran Munding Laya bersiap
kembali untuk bertempur dengan para guriang.

(sakwise kuwi, muncul mahluk supranatural liyane, yaiku Nyi Pohaci sing ngaton awak lan
nguripake bali pangeran Mundinglaya. Pangeran Munding Laya njaga bali
kanggo tarung karo para guriang.)

Tujuh guriang : Tidak perlu ada lagi pertempuran, karena engkau telah menunjukkan sifatmu
yang sebenarnya. Jujur dan tidak tamak. Engkau memiliki hak untuk membawa layang salaka
domas.

(ora butuh ana meneh pertempuran, amarga kowe wis nunjukake sifatmu sing sabenere. Jujur lan
ora tamak. kowe nduweni hak kanggo nggawa layang salaka domas.)
Mundinglaya : benarkah? Ini bukan jebakan bukan?
(tenanan? Iki dudu jebakan ta?)

Tujuh guriang : tentu saja bukan. Layang salaka domas memang bukan untuk manusia, manusia
yang tamak dan jahat serta egois. Tetapi dirimu membuktikan kau bukan orang yang seperti itu,
kau pantas mendapatkannya, mundinglaya.
(mesthi wae dudu. Layang salaka domas terah dudu kanggo manungsa, manungsa sing tamak lan
ala mawa egois. ning awakmu mbuktekne koe dudu wong sing mangkono, koe prayoga
mbisakne dheweke, mundinglaya.)

Tujuh guriang kemudian memberikan layang salaka domas kepada pangeran Mundinglaya.
Pangeran Mundinglaya sangat bergembira dan mengucapkan terima kasih. Dia juga berterima
kasih kepada Nyi Pohaci atas bantuannya.

(pitung guriang banjur


menehake layang salaka domas marang pangeran Mundinglaya. Pangeran Mundinglaya mbunga
h banget lan ngucapake matur nuwun. dheweke uga matur nuwun
marang Nyi Pohaci merga bantuane.)

Mundinglaya : kalau begitu terima kasih tujuh guriang. Dengan ini kuharap kerajaan pajajaran
kembali tenteram seperti dulu lagi.

(yen ngono matur nuwun pitung guriang. karo iki kuharap kerajan pajajaran bali tentrem kaya
dhisik meneh.)
Tujuh guriang : (menganggukkan kepalanya) (nganggukake sirah)

Mundinglaya : terima kasih juga nyi pohaci, berkatmu aku bisa berkesempatan mendapatkan
layang salaka domas ini.
(matur nuwun sanget nyi pohaci, amerga panjenengan kula bisa nduweni kesempatann
ngentukake layang salaka domas niki.)
Nyi pohaci : (menganggukkan kepalanya) (nganggukake mustakane)
Mundinglaya : kalau begitu aku harus kembali.
(yen ngono aku kudu bali)

Dengan dipandu oleh tujuh guriang yang kemudian menyebut diri mereka sebagai Gumarang
Tunggal, pangeran Mundinglaya pergi pulang ke Pajajaran.

(karo dipandu saka pitu guriang sing banjur ngarani dheweke kabeh
dadi Gumarang tunggal, pangeran Mundinglaya lunga mulih menyang Pajajaran.)
(di kerajaan pajajaran) (ing kerajaan pajajaran)
Sunten jaya : (sambil berlari tergesa gesa ke hadapan raja siliwangi) wahai prabu siliwangi,
ketahuilah sebenarnya permaisuri padmawati sebenarnya tidak bermimpi, sebenarnya permaisuri
padmawati hanya ingin membebaskan putranya, pangeran mundinglaya! Permaisuri mu itu telah
sangat berdosa dan engkau harus segera menghukum mati dirinya raja!

(kaliyan mlajeng age age datheng majengan nalendra siliwangi) prabu siliwangi, panjenengan
kemangertosi sakasinggihanipun permaisuri padmawati sakasinggihanipun mboten sumpena,
sakasinggihanipun permaisuri padmawati namung
kersa membebaskan putrane, pangeran mundinglaya! Permaisuri ndalem punika
sampun berdosa sanget ugi panjenengan kedah enggal hukum seda saliranipun nalendra!
Raja siliwangi : atas dasar apa kau berkata seperti itu?
(mergo dhasar opo kok celathu mangkono)
Sunten jaya : hamba tak sengaja mendengarnya berbicara di ruangannya wahai raja.
(kula mboten sengaja midhangetipun ngandika teng ruangane, nalendra.)
Raja siliwangi : (berbisik ke ajudannya) bawa padmawati ke sini.
(mbisik menyang ajudane, gawa padmawati nyang kene)

Pangeran Sunten Jaya bahkan lebih jauh berniat untuk mengganggu ketentraman Dewi Kinawati
di Muara Beres dengan menceritakan bahwa pangeran Mundinglaya telah dibunuh oleh
Jonggrang Kalapitung.

(Pangeran Sunten Jaya malahan luwih adoh nduwe pangarah kanggo


mekewuhi katentramane Dewi Kinawati neng nyuwara Beres karo nyeritoke
menawa pangeran Mundinglaya wis dipateni saka Jonggrang Kalapitung.)
Di muara beres ( ing muara beres)
Sunten jaya : wahai dewi kinawati, sebenarnya pangeran mundinglaya terbunuh oleh jonggrang
kalapitung saat perjalanannya ke jabaning langit!

(dewi kinawati, saleresipun pangeran mundinglaya pajah dening jonggrang kalapitung kala saben
radinanipun datheng jabaning tawang!)
Dewi kania / dewi kinawati : (kaget) aku harus ke kerajaan pajajaran untuk mmastikannya.
((kaget) aku kudu menyang kerajan pajajaran kanggo mastekake).
Kerajaan pajajaran
Permaisuri padmawati duduk dalam keadaan tangan terikat menghadap raja
(permaisuri padmawati lungguh lan tangane diiket ing ngadepe raja)
Raja siliwangi : (mondar mandir) katakan yang sebenarnya, padmawati.
(mondar mandir, omongo sing sakbenere padmawati)

Padmawati : hamba sudah mengatakannya raja, hamba mendapat sebuah mimpi yang mungkin
bisa menyelamatkan kerajaan ini.

(hamba sampun mripataken piyambakipun raja, kula nyaged setunggal impi ingkang bokmenawi
sanguh milujengaken keraton niki.)
Raja siliwangi : tetapi sunten jaya berkata kalau kau hanya ingin membebaskan mundinglaya?
(nanging sunten jaya wicanten menawi sampeyan namung kersa membebaskan mundinglaya?)
Padmawati : hamba bersumpah tidak pernah berkata seperti itu raja.

(hamba nyupaos mboten nate wicanten mekoten raja)

Sunten jaya : saya mendengarnya sendiri anda berkata seperti itu di kamar anda permaisuri
padmawati!

(kula mirengipun piyambak samang wicanten mekoten


ing kamar samang permaisuri padmawati!)
Padmawati : apa maksudmu?! (apa maksudmu?!)
Raja siliwangi : jadi mana yang benar? Engkau atau sunten jaya?
(dados pundi ingkang leres? sampeyan utawi sunten jaya?)
Sunten jaya dan padmawati : hamba tidak berbohong raja!
(kula mboten dora raja!)
Raja siliwangi menatap mereka berdua dengan perasaan gelisah.
(raja siliwangi ndeleng dheweke karo pangrasa gelisah)

Bawahan raja siliwangi : (dengan terengah engah) raja! Mundinglaya dan para ajudannya telah
kembali.
(karo kapongah pongah) nalendra! Mundinglaya ugi para ajudannya sampun kondur.)
Raja siliwangi : benarkah? ( tenanan?)
Bawahan raja siliwangi : benar raja, mereka sedang menuju ke kerajaan ini.
(nggeh raja, dheweke nembe menyang kenalendran menika)

Raja siliwangi : (berbisik ke ajudannya) tahan sunten jaya dan para pengikutnya sampai aku
memerintahkanmu mengusir mereka. (menatap padmawati) kau ikut denganku padmawati.

(mbisiki ajudane) kuwawa sunten jaya lan para pamelune nganti aku ngongkonke kowe ngusir
deke kabeh. (natap padmawati) koe melu karo aku padmawati.)
Sunten jaya : apa? Raja tunggu, aku tidak..
(napa? Raja, tengga, kula mboten……)
Raja siliwangi : tidak apa? Jangan melawan.
(mboten napa? Aja nglawan)
Raja beserta bawahannya dan juga permaisuri nya pergi ke halaman untuk menyambut
mundinglaya beserta ajudannya.

(raja lan bawahane uga permaisuri ne raja budhal menyang halaman kanggo nyambut
mundinglaya sak kan ajudane)
Bertepatan saat itu juga dewi kinawati sampai di kerajaan pajajaran.
(pas kui uga dewi kinawati teka ing kerajaan pajajaran)
Dewi kania : mundinglaya, kau baik baik saja?
(mundinglaya, sampeyang mboten nopo nopo?)
Mundinglaya : syukurlah aku baik baik saja.
(untunge aku ora po po)
Raja siliwangi datang (raja siliwangi dhateng)

Mundinglaya : saya kembali ayah. (sembari menyerahkan layang salaka domas) ini layang salaka
domas ayah, dengan ini kerajaan pajajaran akan utuh kembali.
(kula wangsul rama. (sembari ngabritaken layang salaka domas) niki layang salaka domas rama,
kaliyan niki keraton pajajaran badhe wetah wangsul)

Raja siliwangi : itu untukmu mundinglaya. Kau yang akan menjadi penerusku dan memimpin
kerajaan pajajaran ini.

(kui kanggo awakmu mundinglaya, koe sing bakal dadi panerusku lan mimpin kerajaan pajajaran
iki.)
Mundinglaya : apa ayah?
(napa rama?)

Raja siliwangi : ya. Kau akan menjadi raja pajajaran selanjutnya dan dengan gelar mundinglaya
dikusumah.
(yo, koe bakal dadi raja pajajaran saklanjute lan nggawe gelar mundinglaya dikusumah)

Semua yang berkumpul disitu saat itu bersorak gembira atas keberhasilan mundinglayah dan
munculnya raja baru pajajaran yang akan membawa benih keemasan bagi kerajaan pajajaran.
raja siliwangi : kau adalah dewi kinawati bukan?

(kabeh sing ngumpul ning wektu kuwi sorak sorak bungah dhuwur
kekedadeyanan mundinglayah lan muncule raja anyar pajajaran sing arep nggawa benih kemasan
kanggo kerajan pajajaran)
(raja siliwangi : koe yaiku dewi kinawati dudu?)
Dewi kinawati : benar paduka raja. Hamba adalah dewi kinawati.
(nggeh paduka raja. kula dewi kinawati.)
Raja siliwangi : apa kau akan menikahi mundinglaya?
(opo koe bakal nikah karo mundinglaya?)

Dewi kinawati : (tersipu) tidak paduka, hamba hanya ingin memastikan apakah mundinglaya
masih hidup. Itu saja.

(mboten paduka, kula namung pengen mastekaken menapa mundinglaya taksih gesang. Niku
mawon)

Raja siliwangi : maksudku apa kau bersedia menikahinya? (berganti menatap mundinglaya) kau
mau kan mundinglaya?

(maksudku apa koe gelem nikah karo mundinglaya?(ganti natap mundinglaya) koe gelem kan
mundinglaya?)
Mundinglaya : (dengan santai) iya ayah.
(inggih rama)
Dewi kinawati : (kaget)
(kaget)

Tidak lama setelah itu, Mundinglaya Dikusumah menikahi Dewi Kinawati dan menjadikannya
sebagai permaisuri dan Pajajaran menjadi negara yang adil makmur dan aman.

(ora suwe sakwise kuwi, Mundinglaya Dikusumah rabeni Dewi Kinawati lan dadekne dheweke
dadi permaisuri lan Pajajaran dadi negara sing adil makmur lan aman.)

Anda mungkin juga menyukai