Anda di halaman 1dari 30

GRAFIK FUNGSI

TRIGONOMETRI
(BENTUK UMUM FUNGSI TRIGONOMETRI,FUNGSI SINUS)

HUMAIRA. T, M. Pd
LANGKAH MENENTUKAN NILAI FUNGSI
TRIGONOMETRI
1) Tentukan batas-batas daerah asal 𝒙 (berupa
sudut) fungsi trigonometri ( jika belum diketahui,
jika sudah lanjutkan ke langkah 2). Pada grafik ,
daerah asal fungsi trigonometri terletak di sumbu 𝑥
2) Substitusi besar sudut 𝒙 ke dalam fungsi
trigonometri 𝐟(𝒙) sehingga diperoleh nilai 𝑦 = f(𝑥)
sebagai daerah hasil
Daerah asal
Contoh
𝝅 𝝅
Nilai dari 𝒇 𝒙 = 𝟑 𝒕𝒂𝒏 𝟐 𝒙 − 𝒖𝒏𝒕𝒖𝒌 𝒙 = adalah
𝟖 𝟒
𝝅 𝝅 𝝅 𝟐𝝅 𝝅 𝝅
𝒇 = 𝟑 𝒕𝒂𝒏 𝟐 − = 𝟑 𝒕𝒂𝒏 𝟐 − = 𝟑 𝒕𝒂𝒏 𝟐
𝟒 𝟒 𝟖 𝟖 𝟖 𝟖
𝝅
𝒇 𝒙 = 𝟑 𝒕𝒂𝒏 = 𝟑. 𝟏 = 𝟑
𝟒
Daerah Hasil
NILAI MAKSIMUM FUNGSI TRIGONOMETRI
Nilai tertinggi suatu grafik fungsi trigonometri pada
interval (daerah asal) tertentu

NILAI MINIMUM FUNGSI TRIGONOMETRI


Nilai terendah suatu grafik fungsi trigonometri
pada interval (daerah asal) tertentu

AMPLITUDO
Panjang simpangan terbesar grafik fungsi
trigonometri, dihitung dengan cara
1
𝑎𝑚𝑝𝑙𝑖𝑡𝑢𝑑𝑜 = × 𝑛𝑖𝑙𝑎𝑖 𝑚𝑎𝑘𝑠𝑖𝑚𝑢𝑚 − 𝑛𝑖𝑙𝑎𝑖 𝑚𝑖𝑛𝑖𝑚𝑢𝑚
2
PERIODE
Besarnya interval suatu grafik akan mengulang
dengan bentuk yang sama
Grafik Fungsi Nilai Maks Nilai Min Amplitudo Periode

𝑦 = sin 𝑥 1
𝟏 −𝟏 1 − −1 = 𝟏 𝟑𝟔𝟎𝟎
2
𝑦 = cos 𝑥 1
𝟏 −𝟏 1 − −1 = 𝟏 𝟑𝟔𝟎𝟎
2
𝑦 = tan 𝑥 1
∞ −∞ (∞ − −∞ ) = ∞ 𝟏𝟖𝟎𝟎
2
𝑦 = a sin 𝑏 𝑥 + 𝑐 + 𝑑 𝟑𝟔𝟎𝟎
𝒂 +𝒅 − 𝒂 +𝒅 𝒂
𝒃
𝑦 = a cos 𝑏 𝑥 + 𝑐 + 𝑑 𝟑𝟔𝟎𝟎
𝒂 +𝒅 − 𝒂 +𝒅 𝒂
𝒃
𝑦 = a tan 𝑏 𝑥 + 𝑐 + 𝑑 𝟏𝟖𝟎𝟎
∞ −∞ ∞
𝒃

Jika 𝑎 bernilai negatif berarti grafik fungsinya terbalik dari semula


Jika 𝑐 bernilai positif, grafik bergeser ke arah kiri sejauh 𝑐 0 dari semula
Jika 𝑐 bernilai negatif, grafik bergeser ke arah kanan sejauh 𝑐 0 dari semula
Jika 𝑑 bernilai positif, grafik bergeser ke arah atas sejauh 𝑑 satuan dari semula
Jika 𝑑 bernilai negatif, grafik bergeser ke arah bawah 𝑑 satuan dari semula
𝜋 𝜋 3𝜋 2𝜋 𝜋 𝜋 3𝜋 2𝜋
2 2 2 2

𝑦 = tan 𝑥
LANGKAH MENGGAMBAR GRAFIK FUNGSI
TRIGONOMETRI

 Buat tabel yang memuat nilai 𝒙 (daerah asal) ,


substitusi nilai 𝑥 ke fungsi sehingga diperoleh
daerah hasil 𝒚 = 𝒇(𝒙)

 Letakan koordinat pasangan 𝒙 dan 𝒚 = 𝒇(𝒙)


pada bidang koordinat

 Hubungkan dengan kurva mulus (dilukis bukan


menghubungkan titik-titik menggunakan penggaris)
MENGGAMBAR GRAFIK FUNGSI SINUS
1) Tabel nilai fungsi 𝐲 = 𝐬𝐢𝐧 𝒙 dengan daerah asal 𝟎𝟎 ≤ 𝒙 ≤ 𝟑𝟔𝟎𝟎

𝑥 00 300 450 600 900 1200 1350 1500 1800

𝑦 = sin 𝑥 0 1 1 1 1 1 1 1 0
2 3 3 2
2 2 2 2 2 2

𝑥 2100 2250 2400 2700 3000 3150 3300 3600

𝑦 = sin 𝑥 − 1 − 1 2 − 1 3 −1 − 1 3 − 1 2 − 1 0
2 2 2 2 2 2
Grafik 𝒚 = 𝒇 𝒙 = 𝐬𝐢𝐧 𝒙 untuk 𝟎𝟎 ≤ 𝒙 ≤ 𝟑𝟔𝟎𝟎
atau
𝒚 = 𝒇 𝒙 = 𝐬𝐢𝐧 𝒙 untuk 𝟎 ≤ 𝒙 ≤ 𝟐𝝅
Contoh lain cara memggambar grafik 𝒚 = 𝒇 𝒙 = 𝐬𝐢𝐧 𝒙 untuk 𝟎𝟎 ≤ 𝒙 ≤ 𝟑𝟔𝟎𝟎
2) Tabel nilai fungsi 𝐲 = 𝐬𝐢𝐧 𝒙 dengan daerah asal 𝟎𝟎 ≤ 𝒙 ≤ 𝟑𝟔𝟎𝟎

𝑥 00 300 450 600 900 1200 1350 1500 1800

sin 𝑥 0 1 1 1 1 1 1 1 0
2 3 3 2
2 2 2 2 2 2
𝑦 = 2 sin 𝑥 0 1 2 3 2 3 2 1 0

𝑥 2100 2250 2400 2700 3000 3150 3300 3600

𝑦 = sin 𝑥 1 1 1 −1 1 1 1 0
− − 2 − 3 − 3 − 2 −
2 2 2 2 2 2
𝑦 = 2 sin 𝑥 −1 − 2 − 3 −2 − 3 − 2 −1 0
PERUBAHAN BENTUK/MODIFIKASI GRAFIK FUNGSI SINUS

Grafik 𝒚 = 𝟐𝐬𝐢𝐧 𝒙 memiliki amplitudo 𝒂 = 𝟐 , nilai


maksimum 𝟐 = 𝟐 , nilai minimum − 𝟐 = −𝟐 ,
𝟑𝟔𝟎𝟎
Periode untuk 𝒃 = 𝟏 adalah = 𝟑𝟔𝟎𝟎
𝟏

900 1800 2700 3600


Grafik 𝒚 = 𝐬𝐢𝐧 𝒙 memiliki
amplitudo 𝒂 = 𝟏 , nilai
maksimum 𝟏 = 𝟏 , nilai
minimum − 𝟏 = −𝟏 ,
periode untuk 𝒃 =
𝟑𝟔𝟎𝟎
𝟏 adalah = 𝟑𝟔𝟎𝟎
𝟏
3) Tabel nilai fungsi 𝐲 = 𝐬𝐢𝐧( 𝒙+30) dengan daerah asal 𝟎𝟎 ≤ 𝒙 ≤ 𝟑𝟔𝟎𝟎

𝑥 00 150 300 600 900 1050 1200 1500 1800

𝑥 + 30 30 45 60 90 120 135 150 180 210

1 1 1 1 1 1 1
y = sin( 𝑥 + 30) 2 3 1 3 2 0 −
2 2 2 2 2 2 2

𝑥 1950 2100 2400 2700 2850 3000 3300 3600


𝑥 + 30 225 240 270 300 315 330 360 390
1
y = sin( 𝑥 + 30) − 1 2 − 1 3 −1 −
1
3 −
1
2 −
1 0
2 2 2 2 2 2
Grafik 𝒚 = 𝐬𝐢𝐧 𝒙 memiliki amplitudo
𝒂 = 𝟏 , nilai maksimum 𝟏 = 𝟏 , nilai
minimum − 𝟏 = −𝟏 ,
𝟑𝟔𝟎𝟎
Periode untuk 𝒃 = 𝟏 adalah = 𝟑𝟔𝟎𝟎
𝟏

600 900 1500 1800 2400 2700 3300 3600

Grafik 𝒚 = 𝐬𝐢𝐧(𝒙 + 𝟑𝟎) memiliki amplitudo 𝒂 = 𝟏 , nilai


maksimum 𝟏 = 𝟏 , nilai minimum − 𝟏 = −𝟏 ,
𝟑𝟔𝟎𝟎
Periode untuk 𝒃 = 𝟏 adalah = 𝟑𝟔𝟎𝟎
𝟏
𝒄 = 𝟑𝟎 𝐦𝐚𝐤𝐚 grafik bergeser ke arah kiri sejauh 𝟑𝟎𝟎 dari
grafik 𝒚 = 𝐬𝐢𝐧 𝒙
4) Tabel nilai fungsi 𝐲 = 𝐬𝐢𝐧 𝒙 dengan daerah asal 𝟎𝟎 ≤ 𝒙 ≤ 𝟑𝟔𝟎𝟎

𝑥 00 300 450 600 900 1200 1350 1500 1800

sin 𝑥 0 1 1 1 1 1 1 1 0
2 3 3 2
2 2 2 2 2 2

𝑦 = sin 𝑥 + 1 1 3 1 1 2 1 1 3 1
2+1 3+1 3+1 2+1
2 2 2 2 2 2

𝑥 2100 2250 2400 2700 3000 3150 3300 3600

sin 𝑥 1 1 1 −1 1 1 1 0
− − 2 − 3 − 3 − 2 −
2 2 2 2 2 2

𝑦 = sin 𝑥 + 1 1 1 1 0 1 1 1 1
− 2+1 − 3+1 − 3+1 − 2+1
2 2 2 2 2 2
Grafik 𝒚 = 𝐬𝐢𝐧 𝒙 + 𝟏 memiliki amplitudo 𝒂 = 𝟏 ,
𝒅 = 𝟏 (grafik bergeser 1 satuan ke atas dari grafik 𝒚 = 𝐬𝐢𝐧 𝒙 )
maka nilai maks = 𝟏 + 𝟏 = 𝟐 , nilai min = − 𝟏 + 𝟏 = 𝟎
𝟑𝟔𝟎𝟎
Periode untuk 𝒃 = 𝟏 adalah = 𝟑𝟔𝟎𝟎
𝟏

900 1800 2700 3600


5) Tabel nilai fungsi 𝐲 = 𝐬𝐢𝐧 𝟐𝒙 dengan daerah asal 𝟎𝟎 ≤ 𝒙 ≤ 𝟑𝟔𝟎𝟎

𝑥 00 150 300 450 600 750 900 1050 1200 1350 1500 1650 1800

2𝑥 00 300 600 900 1200 1500 1800 2100 2400 2700 3000 3300 3600

y = sin 2𝑥 0 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1
3 3 − − 3 −1 − 3 − 0
2 2 2 2 2 2 2 2

𝑥 1950 2100 2250 2400 2550 2700 2850 3000 3150 3300 3450 3600

2𝑥 3900 4200 4500 4800 5100 5400 5700 6000 6300 6600 6900 7200

y = sin 2𝑥 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1
3 3 − − 3 −1 − 3 − 0
2 2 2 2 2 2 2 2
Grafik 𝒚 = 𝐬𝐢𝐧 𝒙 memiliki amplitudo 𝒂 = 𝟏 , nilai
maksimum 𝟏 = 𝟏 , nilai minimum − 𝟏 = −𝟏 ,
𝟑𝟔𝟎𝟎
Periode untuk 𝒃 = 𝟏 adalah = 𝟑𝟔𝟎𝟎
𝟏

450 900 1350 1800 2250 2700 3150 3600

Grafik 𝒚 = 𝐬𝐢𝐧 𝟐𝒙 memiliki amplitudo 𝒂 = 𝟏 ,


nilai maksimum 𝟏 = 𝟏 , nilai minimum − 𝟏 = −𝟏 ,
𝟑𝟔𝟎𝟎
𝒃 = 𝟐 periode = = 𝟏𝟖𝟎𝟎 (ada 2 bukit, 2 lembah)
𝟐
Perhatikanlah perubahan grafik sinus berikut!
Bentuk semula

(Amplitudo 1), periode 3600 Amplitudo 2 kali semula

𝑦 = 2 sin 2𝑥 − 90 𝑑𝑖𝑢𝑏𝑎𝑕 𝑦 = sin 2(𝑥 − 45)


Amplitudo 2 kali semula,
Amplitudo 2 kali semula, 1 3600
1 3600 Periode kali semula yaitu 2 = 1800
Periode kali semula yaitu = 1800 2
2 2 Grafik bergeser ke kanan 450
6) Tabel nilai fungsi 𝐲 = 𝐬𝐢𝐧 𝟐𝒙 , fungsi 𝐲 = 𝟐𝐬𝐢𝐧 𝟐𝒙 dan
𝐲 = 𝟐𝐬𝐢𝐧 𝟐𝒙 + 𝟏 dengan daerah asal 𝟎𝟎 ≤ 𝒙 ≤ 𝟑𝟔𝟎𝟎
𝑥 00 150 300 450 600 750 900 1050 1200 1350 1500 1650 1800

2𝑥 00 300 600 900 1200 1500 1800 2100 2400 2700 3000 3300 3600

1 1 1 1 1 1 1 1
sin 2𝑥 0 3 1 3 0 − − 3 −1 − 3 − 0
2 2 2 2 2 2 2 2
2sin 2𝑥 0 1 3 2 3 1 0 −1 − 3 −2 − 3 −1 0

y = 2sin 2𝑥 +1 0 2 3+1 3 3+1 2 1 0 − 3+1 −1 − 3+1 0 1

𝑥 1950 2100 2250 2400 2550 2700 2850 3000 3150 3300 3450 3600

2𝑥 3900 4200 4500 4800 5100 5400 5700 6000 6300 6600 6900 7200

1 1 1 1 1 1 1 1
sin 2𝑥 3 1 3 0 − − 3 −1 − 3 − 0
2 2 2 2 2 2 2 2

2sin 2𝑥 1 3 2 3 1 0 −1 − 3 −2 − 3 −1 0

y = 2sin 2𝑥 +1 2 3+1 3 3+1 2 1 0 − 3+1 −1 − 3+1 0 1


Grafik 𝑦 = 2 sin 2𝑥 + 1
𝑎 = 2 maka Amplitudo 2 kali semula,
1 3600
𝑏 = 2 maka Periode kali semula yaitu = 1800
2 2
𝑑 = 1 maka Grafik bergeser ke atas 1 satuan

450 1350 2250 3150

Grafik 𝑦 = 2 sin 2𝑥
𝑎 = 2 maka Amplitudo 2 kali semula,
1 3600
𝑏 = 2 maka Periode kali semula yaitu
2 2
= 1800
7) Tabel nilai fungsi 𝐲 = 𝟐𝐬𝐢𝐧 𝟐𝒙 − 𝟏 dengan daerah asal 𝟎𝟎 ≤ 𝒙 ≤ 𝟑𝟔𝟎𝟎

𝑥 00 150 300 450 600 750 900 1050 1200 1350 1500 1650 1800

2𝑥 00 300 600 900 1200 1500 1800 2100 2400 2700 3000 3300 3600

1 1 1 1 1 1 1 1
sin 2𝑥 0 3 1 3 0 − − 3 −1 − 3 − 0
2 2 2 2 2 2 2 2

2 sin 2𝑥 0 1 3 2 3 1 0 −1 − 3 −2 − 3 −1 0

y = 2sin 2𝑥 − 1 −1 0 3−1 3 3−1 0 −1 −2 − 3−1 −3 − 3−1 −2 −1

𝑥 1950 2100 2250 2400 2550 2700 2850 3000 3150 3300 3450 3600

2𝑥 3900 4200 4500 4800 5100 5400 5700 6000 6300 6600 6900 7200

1 1 1 1 1 1 1 1
sin 2𝑥 3 1 3 0 − − 3 −1 − 3 − 0
2 2 2 2 2 2 2 2

2 sin 2𝑥 1 3 2 3 1 0 −1 − 3 −2 − 3 −1 0

y = 2sin 2𝑥 − 1 0 3−1 1 3−1 0 −1 −2 − 3−1 −3 − 3−1 −2 −1


Grafik 𝑦 = 2 sin 2𝑥
𝑎 = 2 maka Amplitudo 2 kali semula,
1 3600
𝑏 = 2 maka Periode kali semula yaitu = 1800
2 2

450 1350 2250 3150

Grafik 𝑦 = 2 sin 2𝑥 − 1
𝑎 = 2 maka Amplitudo 2 kali semula,
1 3600
𝑏 = 2 maka Periode kali semula yaitu
2 2
= 1800
𝑑 = −1 maka grafik bergeser ke bawah 1 satuan
8) Tabel nilai fungsi 𝐲 = 𝟐𝐬𝐢𝐧 (𝟐𝒙 − 𝟗𝟎) + 𝟏 dengan daerah asal 𝟎𝟎 ≤ 𝒙 ≤ 𝟑𝟔𝟎𝟎

𝑥 00 150 300 450 600 750 900 1050 1200 1350 1500 1650 1800

2𝑥 00 300 600 900 1200 1500 1800 2100 2400 2700 3000 3300 3600

2𝑥 − 90 −90 −60 −30 0 30 60 90 120 150 180 210 240 270

1 1 1 1 1 1 1 1
sin (2𝑥 − 90) −1 − 3 − 0 3 1 3 0 − − 3 −1
2 2 2 2 2 2 2 2
2sin (2𝑥 − 90) −2 − 3 −1 0 1 3 2 3 1 0 −1 − 3 −2

y = 2sin (2𝑥 − 90) + 1 −1 − 3+1 0 1 2 3+1 3 3+1 2 1 0 − 3+1 −1

𝑥 1950 2100 2250 2400 2550 2700 2850 3000 3150 3300 3450 3600

2𝑥 3900 4200 4500 4800 5100 5400 5700 6000 6300 6600 6900 7200

2𝑥 − 90 3000 3300 3600 3900 4200 4500 4800 5100 5400 5700 6000 6300

1 1 1 1 1 1 1 1
sin (2𝑥 − 90) − 3 − 0 3 1 3 0 − − 3 −1
2 2 2 2 2 2 2 2

2sin (2𝑥 − 90) − 3 −1 0 1 3 2 3 1 0 −1 − 3 −2

y = 2sin (2𝑥 − 90) + 1 − 3 + 1 0 1 2 3+1 3 3+1 2 1 0 − 3+1 −1


Grafik 𝑦 = 2 sin(2𝑥 − 90)+1 diubah menjadi 𝑦 = 2 sin 2(𝑥 − 45) + 1
𝑎 = 2 maka Amplitudo 2 kali semula,
1 3600
𝑏 = 2 maka Periode kali semula yaitu
2 2
= 1800
𝑐 = −45, maka grafik bergeser ke kanan sejauh 450
𝑑 = 1 maka grafik bergeser ke atas 1 satuan

Grafik 𝑦 = 2 sin(2𝑥 − 90) diubah menjadi 𝑦 = 2 sin 2(𝑥 − 45)


𝑎 = 2 maka Amplitudo 2 kali semula,
1 3600
𝑏 = 2 maka Periode kali semula yaitu = 1800
2 2
𝑐 = −45, maka grafik bergeser ke kanan sejauh 450
9) Tabel nilai fungsi 𝐲 = 𝟐𝐬𝐢𝐧 (𝟐𝒙 − 𝟗𝟎) − 𝟏 dengan daerah asal 𝟎𝟎 ≤ 𝒙 ≤ 𝟑𝟔𝟎𝟎

𝑥 00 150 300 450 600 750 900 1050 1200 1350 1500 1650 1800

2𝑥 00 300 600 900 1200 1500 1800 2100 2400 2700 3000 3300 3600

2𝑥 − 90 −90 −60 −30 0 30 60 90 120 150 180 210 240 270

1 1 1 1 1 1 1 1
sin (2𝑥 − 90) −1 − 3 − 0 3 1 3 0 − − 3 −1
2 2 2 2 2 2 2 2
2sin (2𝑥 − 90) −2 − 3 −1 0 1 3 2 3 1 0 −1 − 3 −2

y = 2sin (2𝑥 − 90) − 1 −3 − 3 − 1 −2 −1 0 3−1 1 3−1 0 −1 −2 − 3−1 −3

𝑥 1950 2100 2250 2400 2550 2700 2850 3000 3150 3300 3450 3600

2𝑥 3900 4200 4500 4800 5100 5400 5700 6000 6300 6600 6900 7200

2𝑥 − 90 3000 3300 3600 3900 4200 4500 4800 5100 5400 5700 6000 6300

1 1 1 1 1 1 1 1
sin (2𝑥 − 90) − 3 − 0 3 1 3 0 − − 3 −1
2 2 2 2 2 2 2 2

2sin (2𝑥 − 90) − 3 −1 0 1 3 2 3 1 0 −1 − 3 −2

y = 2sin (2𝑥 − 90) − 1 − 3 − 1 −2 −1 0 3−1 1 3−1 0 −1 −2 − 3−1 −3


Grafik 𝑦 = 2 sin(2𝑥 − 90) diubah menjadi 𝑦 = 2 sin 2(𝑥 − 45)
𝑎 = 2 maka Amplitudo 2 kali semula,
1 3600
𝑏 = 2 maka Periode kali semula yaitu = 1800
2 2
𝑐 = −45, maka grafik bergeser ke kanan sejauh 450

Grafik 𝑦 = 2 sin(2𝑥 − 90) − 1 diubah menjadi 𝑦 = 2 sin 2(𝑥 − 45) − 1


𝑎 = 2 maka Amplitudo 2 kali semula,
1 3600
𝑏 = 2 maka Periode kali semula yaitu = 1800
2 2
𝑐 = −45, maka grafik bergeser ke kanan sejauh 450
𝑑 = −1 maka grafik bergeser ke bawah 1 satuan
10) Tabel nilai fungsi 𝐲 = −𝟐𝐬𝐢𝐧 𝟐𝒙 dengan daerah asal 𝟎𝟎 ≤ 𝒙 ≤ 𝟑𝟔𝟎𝟎

𝑥 00 150 300 450 600 750 900 1050 1200 1350 1500 1650 1800

2𝑥 00 300 600 900 1200 1500 1800 2100 2400 2700 3000 3300 3600
1 1 1 1 1 1 1 1
sin 2𝑥 0 3 1 3 0 − − 3 −1 − 3 − 0
2 2 2 2 2 2 2 2

2 sin 2𝑥 0 1 3 2 3 1 0 −1 − 3 −2 − 3 −1 0

y = −2sin 2𝑥 0 −1 − 3 −2 − 3 −1 0 1 3 2 3 1 0

𝑥 1950 2100 2250 2400 2550 2700 2850 3000 3150 3300 3450 3600

2𝑥 3900 4200 4500 4800 5100 5400 5700 6000 6300 6600 6900 7200

1 1 1 1 1 1 1 1
sin 2𝑥 3 1 3 0 − − 3 −1 − 3 − 0
2 2 2 2 2 2 2 2

2 sin 2𝑥 1 3 2 3 1 0 −1 − 3 −2 − 3 −1 0

y = −2sin 2𝑥 −1 − 3 −2 − 3 −1 0 1 3 2 3 1 0
Grafik 𝑦 = 2 sin 2𝑥
𝑎 = 2 maka Amplitudo 2 kali semula,
1 3600
𝑏 = 2 maka Periode kali semula yaitu = 1800
2 2

Grafik 𝑦 = −2 sin 2𝑥
𝑎 = −2 maka Amplitudo −2 = 2 kali semula (grafik kebalikan
bentuk semula, karena 𝑎 𝑏𝑒𝑟𝑛𝑖𝑙𝑎𝑖 𝑛𝑒𝑔𝑎𝑡𝑖𝑓)
1 3600
𝑏 = 2 maka Periode kali semula yaitu = 1800
2 2

Anda mungkin juga menyukai