ASUHAN KEPERAWATAN PADA KLIEN Tn.

A
DENGAN EMFISEMA PARU
DIRUANG INTERNA RSD KALISAT JEMBER

KARYA TULIS ILMIAH

Diajukan Sebagai Salah Satu Syarat

untuk Memperoleh Gelar Ahli Madya Keperawatan

Oleh :
WAHYU LIBASUT TOYIBA
NIM :1301021037

PROGRAM STUDI DIPLOMA III KEPERAWATAN

FAKULTAS ILMU KESEHATAN
UNIVERSITAS MUHAMMADIYAH JEMBER
2016

i
 HALAMAN PERSETUJUAN

Nama : Wahyu Libasut Toyiba

NIM : 1301021037
Judul Studi Kasus : Asuhan keperawatan pada Tn. A dengan emfisema paru di
Ruang Interna RSD Kalisat jember

Karya Tulis Ilmiah telah Disetujui untuk Dipertahankan di Hadapan Tim Penguji
Karya Tulis Ilmiah Program Studi Diploma III Keperawatan
Fakultas Ilmu Keseahatan Universitas Muhammadiyah Jember

Jember,17 juni 2016

Pembimbing

Ns M.Ali Hamid,S.kep.,M.Kes
NIDN.0707088101

ii
 HALAMAN PERSETUJUAN

Nama : Wahyu Libasut Toyiba

NIM : 1301021037
Judul Studi Kasus : Asuhan keperawatan pada Tn. A dengan Emfisema Paru di
Ruang Interna RSD Kalisat jember

Karya Tulis Ilmiah telah Disetujui untuk Dipertahankan di Hadapan Tim Penguji
Karya Tulis Ilmiah Program Studi Diploma III Keperawatan
Fakultas Ilmu Keseahatan Universitas Muhammadiyah Jember

Jember,17 juni 2016

Pembimbing

Ns M.Ali Hamid,S.kep.,M.Kes
NIDN.0707088101

Mengetahui,
Dekan Fakultas Ilmu Kesehatan
Universitas Muhammadiyah Jember

Diyan Indriyani,M.Kep,.Sp.Mat
NIP : 19701103 200501 2002

iii
 HALAMAN PENGESAHAN

Tim Penguji Karya Tulis Ilmiah Program Studi Diploma III Keperawatan
Fakultas Ilmu Kesehatan Universitas Muhammadiyah Jember

Jember, 17 juni 2016

Ketua Penguji

Diyan indriyani, S.KP.,M.Kep.,Sp.Mat

NIP 197011032005012002

Penguji Anggota I

Ns. Cipto susilo S.Pd.,S,Kep.,M.kep

NIDN 0715077001

Penguji Anggota II

Susi Wahyuning Asih S .Kep.Ners.,M .Kep

NIDN 0720097502

iv
 HALAMAN PERNYATAAN KARYA SENDIRI

Karya Tulis Ilmiah ini adalah hasil Karya sendiri dan semua sumber baik yang
dikutip Maupun dirujuk telah saya nyatakan dengan benar

Jember, 17 Juni 2016

Nama : Wahyu Libasut Toyiba

Nim :1301021037

Tanda Tangan : …………………

v
 KATA PENGANTAR

Puji syukur kami panjatkan kehadirat Tuhan Yang Maha Esa, atas berkat, rahmat

dan hidayahNya sehingga peneliti dapat menyelesaikan Karya tulis ilmiah dengan

judul “Asuhan Keperawatan Pada Klien Tn.A Dengan emfisema paru Di Ruang

interna RSD Kalisat Jember.” karya tulis ilmiah ini disusun sebagai salah satu

persyaratan Fakultas Ilmu Kesehatan Universitas Muhammadiyah Jember untuk

menyelesaikan pendidikan Diploma III Keperawatan.

Penulis sangat menyadari bahwa tanpa bantuan dari berbagai pihak, maka Karya

Tulis Ilmiah ini tidak dapat terwujud. Untuk itu penulis menyampaikan terima

kasih kepada :

1. Dr. Ir. M .Hamzi, DESS selaku Rektor Universitas Muhammadiyah Jember.

2. Diyan Indriyani, M.kep, Sp.Mat selaku Dekan Fakultas Ilmu Kesehatan

Universitas Muhammadiyah Jember.

3. Asmuji, SKM,M.Kep selaku ketua program studi DIII keperawatan.

4. Ns. Mohammad ali hamid,S.Kep.,M. Kes dosen pembimbing yang telah

membimbing dengan baik serta memberikan motivasi, inspirasi kepada penulis

5. Semua dosen Fakultas Ilmu Kesehatan Universitas Muhammadiyah Jember

baik dalam maupun luar yang tidak bisa saya sebutkan satu per satu yang sudah

dengan sabar dalam mengajar.

6. Orang tua dan saudara-saudaraku yang selalu mendukung dan memberi

semangat moril dan materi bagi penulis, serta doa yang selalu mengalir di

sepanjang hidupku.

vi
7. Pihak Rumah Sakit RSD Kalisat Jember yang telah memfasilitasi penulis

dalam pengambilan kasus.

8. Tn. A yang telah kooeperatif dalam menjadi pasien kelolaan.

9. Semua kawan-kawan se-angkatan yang telah sama-sama berjuang, saling

memberi semangat dan motivasi dalam menyelesaikan Karya Tulis Ilmiah.

Penulis menyadari sepenuhnya bahwa Karya Tulis Ilmiah banyak memiliki

kekurangan. Untuk itu penulis mengharapkan saran dan kritik dari semua pihak

demi kesempurnaan Karya Tulis Ilmiah ini. Penulis juga berharap agar Karya

Tulis Ilmiah bermanfaat serta dapat menjadi acuan dalam membuat Karya

Tulis Ilmiah yang serupa.

Jember, 17 Juni 2016

Penulis

vii
 DAFTAR ISI

Halaman sampul depan .........................................................................................................i

Halaman persetujuan pembimbing........................................................................................ii

Halaman persetujuan penguji ...................................................................................

................................................................................................................................................iii

Halaman pengesahan.............................................................................................................iv

Halaman pernyataan karya sendiri ........................................................................................v

Kata pengantar.......................................................................................................................vi

Daftar isi.................................................................................................................................viii

Daftar tabel.............................................................................................................................x

Daftar gambar........................................................................................................................xi

Daftar lampiran......................................................................................................................xii

BAB I PENDAHULUAN
A. Latar belakang............................................................................................................1
B. Tujuan........................................................................................................................3
C. Manfaat .....................................................................................................................4
D. Metode penulisan.......................................................................................................5
BAB II TINJAUAN PUSTAKA
A. Konsep Medis
1. Pengertian............................................................................................................8
2. Anatomi fisiologi.................................................................................................9
3. Klasifikasi................................................................................................
..............................................................................................................................14
4. Etiologi.................................................................................................................15
5. Insiden..................................................................................................................18
6. Patofisiologi.........................................................................................................19
7. Manifestasi klinis.................................................................................................21
8. Test diagnostic.....................................................................................................22

viii
 9. Penatalaksanaan medis.........................................................................................23

B. Konsep Asuhan Keperawatan

1. Pengkajian............................................................................................................25
2. Dampak terhadap KDM.......................................................................................33
3. Diagnosa keperawatan.........................................................................................34
4. Perencanaan.........................................................................................................35
C. Kerangka masalah keperawatan.................................................................................42
BAB III TINJAUAN KASUS
A. Pengkajian..................................................................................................................43
B. Analisa data................................................................................................................55
C. Diagnosa keperawatan ..............................................................................................56
D. Perencanaan...............................................................................................................58
E. Pelaksanaan................................................................................................................64
F. Evaluasi......................................................................................................................68
BAB IV PEMBAHASAN
A. Pengkajian..................................................................................................................74
B. Diagnosa keperawatan...............................................................................................77
C. Perencanaan ..............................................................................................................78
D. Implementasi..............................................................................................................80
E. Evaluasi......................................................................................................................81
BAB V PENUTUP
A. Kesimpulan................................................................................................................84
B. Saran..........................................................................................................................86
DAFTAR PUSTAKA...........................................................................................................88
LAMPIRAN..........................................................................................................................89

ix
 DAFTAR TABEL

Tabel 2.1 Perencanaan gangguan pertukaran gas....................................................

................................................................................................................................................35

Tabel 2.2 Perencanaan ketidakefektifan bersihan jalan napas...............................................36

Tabel 2.3 Perencanaan perubahan nutrisi.................................................................

................................................................................................................................................38

Tabel 2.4 Perencanaan gangguan pola tidur..........................................................................39

Tabel 3.1 Pola nurtrisi dan metabolisme................................................................................46

Tabel 3.2 Pola eliminasi uri...................................................................................................46

Tabel 3.3 Pola eliminasi alvi..................................................................................................47

Tabel 3.4 Pola aktivitas dan kebersihan diri..........................................................................47

Tabel 3.5 Pola istirahat tidur..................................................................................................47

Tabel 3.6 Pola kognitif dan sensori........................................................................................48

Tabel 3.7 Analisa data............................................................................................................55

Tabel 3.8 Daftar diagnosa..........................................................................................

................................................................................................................................................56

Tabel 3.9 Perencanaan...........................................................................................................58

Tabel 3.10 Pelaksanaan .........................................................................................................64

Tabel 3.11 Evaluasi................................................................................................................68

x
 DAFTAR GAMBAR

2.1 Anatomi pernapasan.........................................................................................................9

2.2 Emfisema sentriasiner .....................................................................................................14

2.3 Emfisema parasiner .........................................................................................................15

2.5 WOC................................................................................................................................42

xi
 DAFTAR LAMPIRAN

1. Surat ijin permohonan pengambilan data Universitas Muhammadiyah

Jember........................................................................................................................89
2. Surat rekomendasi pengambilan data oleh Badan Kesatuan Bangsa dan
Politik.........................................................................................................................90
3. Surat permohonan ijin pengambilan data awal RSD Kalisat.....................................91
4. Surat pengambilan data akhir di RSD Kalisat................................................
....................................................................................................................................92
5. Lembar konsultasi......................................................................................................93

xii
xiii