Sistim Satuan :
Satuan Gaya : gr, kg, ton, N (Newton), kN
Satuan Panjang : cm, m, km
Mencari Resultante Gaya-gaya Sejajar.
A
a b
P1//P2//P3
R = P1 + P2 + P3
Dimana letak
P3
P1
P2 Resultante R
X R Dicarai dengan
Statis Momen
Kalau :
P1 = 3 ton
P2 = 6 ton
P3 = 4 ton
a =3m
b =4m
R = P1 + P2 + P3 = 13 ton
R.X = P1.0 + P2.a + P3.(a+b)
P2.a P3. (a b)
X =
R
6.3 4. (3 4)
X = 3,54 m
13
Model Struktur Sederhana.
Kesetimbangan Gaya pada struktur sederhana
KV = 0, Jumlah Gaya Vertikal
KH = 0, Jumlah Gaya Horisontal
M = 0, Jumlah Momen
A
B
Struktur Over Stek atau Struktur Sendi - Rol
Cantilever
Perletakan Jepit
Perletakan Sendi
Perletakan Rol
Fungsi Perletakan adalah menahan beban-
beban yang ada didalam struktur, yang
besarnya sebanding dengan letak beban.
Beban yang ditahan oleh perletakan masing-
masing adalah :
1. Jepit, menerima 3 beban ; Vertikal,
horisontal, dan Momen
2. Sendi, menerima 2 beban ; Vertikal dan
horisontal
3. Rol hanya menerima beban vertikal saja
Contoh 1.
P ton
A B
C
½L ½L
Lm
Rav = ½ P
RBv = ½ P
Struktur Sendi - Rol
Kontrol
KV = 0
Rav + Rbv = ½. P + ½. P = P ………………………….. (ok)
Besarnya Gaya Lintang (Bidang D) :
Da1 =0
Da2 = Da1 + Rav = Rav = ½. P ton
Dc1 = Da2 = ½. P ton
Dc2 = Dc1 – P = -½. P ton
Db1 = Dc2 = -½. P ton
Db2 = Dc2 + Rbv =0 ton
Besarnya Momen :
MA = MB = 0
MC = Rav. ½. L = ¼. P. L
P ton
A B
C
Rav = ½ P ½L ½L
Lm RBv = ½ P
Da2 Dc1
+ Db2
Da1
-
Dc2
Db1
Bid. D
++
Bid. M
¼. P.L
Contoh 2.
P Sin P
Rah = P Cos B
C P Cos
A
1/3 . L Lm 2/3. L
Rav = 2/3. P Sin RBv = ½ P Sin
Kontrol
KV = 0
Rav + Rbv = 2/3. P Sin + 1/3. P Sin =
= P Sin ton ………………………….. (ok)
Besarnya Momen :
MA = MB = 0
MC = Rav. 1/3. L = 2/3. P Sin. 1/3.L =
= 2/9.P. Sin (ton m)
P (ton)
P Sin
B
Rah=P Cos A
C P Cos
1/3. L 2/3. L
Rav = 2/3. P Sin
Lm
RBv = 1/3. P Sin
Da2 Dc1
+ Db2
Da1
-
Dc2 Db1
Bid. D
+
Bid. M
Mc = 2/9. P Sin.L
P Cos
Bid. N
-
Contoh 3,
½.L q t/m’
A B
X
x
Lm
Rav = ½ q.L R RBv = ½ q.L
½.L q t/m’
A B
X
x
Da2
+
Da1 Db2
-
Bid. D
Db1
Bid. M
+
Mmax = 1/8.q.L2
Contoh 4.
½. c=1,5 m
P=5 t P Sin
q = 2 t/m’
A =45 C D B
P Cos R
Rah
a=4 m b=3 m c=3 m
Rav
RBv
L = 10 m
MB = 0
Rav.L - P sin .(b+c) - R.1,5 = 0
Rav = 3,54 . 6 6 .1,5 3, 024 ton
10
MA = 0
Rbv.L - P sin .a - R.(a+b+ ½.c) = 0
Rbv = 3,54 . 4 6 . 8,5 6,516 ton
10
Kontrol Kv = 0
Rav + Rbv = Psin + R
3,024 + 6, 516 = 3, 54 + 6 …………………..(ok)
Perhitungan gaya lintang (Bid D).
Da1 =0
Da2 = Da1 + Rav = +3,024 ton
Dc1 = Da2 = +3,024 ton
Dc2 = Dc1 - Psin = -0,516 ton
Dd = Dc1 = -0,516 ton
Db1 = Dd – q.c = -6,516 ton
Db2 = Db1 + Rbv =0
½. c=1,5 m
P=5 t P Sin
q = 2 t/m’
A =45 C D B
P Cos R
Rah
a=4 m b=3 m c=3 m
Rav
RBv
L = 10 m
Da2 Dc1
+
Db2
Da1
Dc2 Bid. D
Dd -
Db1
½. c=1,5 m
P=5 t P Sin
q = 2 t/m’
A =45 C D B
P Cos R
Rah
Rav a=4 m b=3 m c=3 m
RBv
L = 10 m
+ Bid. M
Md
Mc
Na +
Bid. N
R B C PCos ton
¾. L ¼. L
Rah
Rav ½. ¾. L
Penyelesaian :
Batang ABC, adalah batang jepit sebelah atau
overstek atau kantilever. Pada perletakan
jepit dapat menerima 3 gaya yaitu ; gaya
vertikal (Rav), gaya horisontal (Rah), dan gaya
momen (Ma).
R = q. ¾. L = 2.3 = 6 ton
R terletak dipusat berat beban terbagi rata
tersebut yaitu ½. ¾. L = 1,5 m dari titik A
Psin = Pcos = 2,8284 t
Kv =0
Rav – R - Psin = 0
Rav = R + Psin = 8,8284 ton ( )
Perhitungan gaya lintang D
Da1 =0
Da2 = Da1 + Rav = +8,8284 ton
Db = Da2 – q. ¾.L = +2,8284 ton
Dc1 = Db = +2,8284 ton
Dc2 = Dc1 - Psin = 0
Perhitungan Momen (Bid. M).
Ma = -Psin.Lac – q. Lab. ½.Lab
= -20,3136 tm
Mb = -Psin.Lbc = -2,8284 tm
Ma PSin ton
q= 2 t/m’ P=4 t
A
=45
R B C PCos ton
¾. L ¼. L
Rah
Rav ½. ¾. L
Da2
Db Dc1
+
Bid D
Da1 Dc2
_ Mc
Bid M
Ma
_
Bid N
Rah
PCos
Contoh 6.
Ma
q= 2 t/m’
A PSin ton
P=4 t
B C
2,0 m =45
Rah
R C’
1,0 m D PCos ton
Rav 1,5 m
Penyelesaian:
R = q.Lab = 2. 1,5 = 3 ton, terletak di ½. Lab
= 0,75 m dari A
PSin = PCos = 2,8284 ton
Lcc’ = tg = 1,0 m
Kv =0
Rav – R - Psin = 0
Rav = 3 + 2,8284 = 5, 8284 ton ( )
2,0 m =45
Rah
R C’
1,0 m D PCos ton
Rav 1,5 m
Da2
Db Dc1 Dc2
+
Da1
+ Dd1
Ma
Mb Dd2
Mc
_
_
Nac _
Contoh 7.
A B C D E F G
Rav
a=3,0 b=2,0 2,0 b=2,0 c=1, 2,0
0
Rev
Penyelesaian :
ME = 0
Rav.Lae–P1.Lbe–P2.Lce–P3.Lde+P4.Lef+P5.Leg=0
4.6 5.4 3.2 - 2.1- 1.3
Rav = 5 ton ( )
9
MA = 0
Rbv.Lea- P1.Lba–P2.Lca–P3.Lda-P4.Lfa-P5.Lga=0
4.3 5.5 3.7 2.10 1.12
Rbv = 10 ton ( )
9
Kontrol :
Kv =0
Rav + Rbv = P1 + P2 + P3 + P4 + P5
5 + 10 = 4 + 5 + 3 + 2 + 1 …………………… (ok)
A B C D E F G
Rav
a=3,0 b=2,0 2,0 b=2,0 c=1, 2,0
0
Rev
Da2 Db1
Df1
De2
+ Db2
Dc1 Df2 Dg1
+
Da1
Dg2
Bid. D -
Dc2 Dd1
De1
Dd2
Me
Bid. M Mf
Md
Mb
Mc
Beban Segitiga Terbagi Rata.
qx t/m’
q t/m’
A B
Rx X
x
Rav 2/3. x Rbv
L
A B
Rx X
x
Rav 2/3. x Rbv
L
Da2
Dx=0
Da1 Db2
X = 1/3.L.3
Db1
Mmak = 1/27.q.L2.3
L2
GARIS PENGARUH (GP)
Beban Berjalan.
a qt/m’
b c
P1 P2 P3 P3
Ya=1 GP Da
+
Y1 L1
Y2
_
Yc
Y3 L2 GP Db
Y4
Yb=1
Yc
Ya=1
Y5 + L3
Y6
_ _ GP Dx
Y7
Yb=1
+
Y8=1 GP Dx3
GP Da :
Garis Pengaruh (GP) di titik A (Gp Da),
besarnya dengan menempatkan P diatas titik A
sehingga :
Da = Ya. P + L1.q ton
= Ya. P + ½.(y1 + Y2). a. q ton
Db diperoleh dengan GP Db, dan menempatkan
beban P diatas titik B, sehingga :
Db = Yb. P + L2. q ton
= Yb. P + ½.(Y3 + Y4). a. q ton
Untuk memperoleh gaya lintang (bid. D) antara
perletakan A s/d B, misalkan pada potongan X,
sejauh xm dari titik A, dibuat garis pengaruh
seperti pada Gp Da dan Gp Db, kemudian
dipotongkan di X, seperti pada Gp Dx sehingga
diperoleh :
Dx1 = +Y5. P + L3.q ton
= +Y5. P + ½.(y5 + y6). a. q ton
Dx2 = -Yx2. P ton
P ton
a
x1
A B C
X x1
x L2
L1 m
Rav
RBv _
+ L1 Y2 GP Mx
Y1
x
GP Mx1
_
x1
Mx1 = -Yx1. P tm
Contoh 8.
Diketahui struktur dengan beban seperti pada
gambar. Hitung Ma, Mb, Mc, Md, Me, Mf, Da,
Db, Dc, Dd,De, Df, dengan Garis Pengaruh
(GP)
q=1,5 t/m’
P3=1,5t
a=3m
A P1=4t P2=2t D E F
B C
Xb=3m
L2=2,5m
L1=10 m
xe=1,5m
GP Ma
_
Ye GP Mb
+ L1 Y2
Y1
xb
Y5 _ GP Mc
Y3 L2
Y4
Lac=6m
GP Md
_
Y6
Ldf=2,5m
GP Me
Lef=1,0m
GP Mf
q=1,5 t/m’
P3=1,5t
a=3m
A P1=4t P2=2t D E F
B C
Xb=3m
L2=2,5m
L1=10 m
xe=1,5m
Ya=1
+ Y1
L1 Y2 _ GP Da
Y3
GP Dd
Y4 L2 Y5 +
Yd=1 Y6
Y7 GP Db
L3 + Y9
Y10
Y8
Ye=1 +
GP De
GP Da :
Ya = 1
Y1 : Ya = Ldb : Lda
= 0,7
Y2 = 0,4
Y3 = 0,15
L1 = ½.(Y1 + Y2).Lbc = 1,5 m
Da = Y1.P1 + L1.q + Y2.P2 - Y3.P3
= 5,85 ton
GP Dd :
Y4 = 0,3
Y5 = 0,6
Yd = 1
Y6 = 1,15
L1 = ½.(Y4 + Y5).Lbc = 1,35 m
Dd = Y4.P1 + L2.q + Y5.P2 + Y6.P3
= 6,15 ton
Kontrol, Kv = 0
Da + Dd = P1 + P2 + P3 + q.Lbc
5,85 + 6,15 = 4 + 2 + 1,5 + 1,5.3 ……….. (ok)
GP Db :
Y7 = 0,7
Y8 = 0,3
Y9 = 0,4
Y10 = 0,15
L3 = ½.(Y7 + Y9).Lbc = 1,65 m
Dd = Y7.P1 + L3.q + Y9.P2 – Y10.P3
= 5,85 ton
GP De :
Ye = 1
De = Ye. P3 = 1,5 ton
Perhitungan Mmak Pada Potongan.
am bm cm
P1 P2 P3 P4
A C
B
L m
Lab m
Contoh 9.
Kalau gambar diatas dengan :
Lac = 10 m a = 1,5 m c = 2,5 m
Lab = 3 m b =2 m P1 = 3 ton
P2 = 2 ton P3 = 3 ton P4 = 4 ton
Penyelesaian :
R = P1+P2+P3+P4 = 12 ton
R
q = 1,2 ton
Lad
qkr = q. Lab = 3,6 ton
= P1+P2 = 5 ton > qa
qkn = q. Lbd = 8,4 ton
= P2+P3+P4 = 9 ton
Sehingga P2, harus ditempatkan diatas
potongan B.
am bm cm
P1 P2 P3 P4
A C
B
L m
Lab m
GP Mb
Y1 Yb Y3
Y2
Lab
m
GP Mb :
Yb = 2,1 m
Y1 = 1,05 m
Y2 = 1,5 m
Y3 = 0,75 m
am bm cm
P1 P2 r P3 P4
A B
L m
Rav
R Rbv
Xm
GP Mex
Y1 Yb Y3
Y2
Xm
R = P1 + P2 + P3 + P4
Misalkan R terletak sejauh r m dari P2. Statis
momen terhadap P2 adalah :
R.r = P1.a + P2.0 - P3.b - P4.(b+c)
Misalkan Mmak terjadi pada X m dari titik A,
dan P2 tepat berada diatas potongan X,
sehingga :
Mb = 0
R
Rav = L - (X r)
L
Mx = Rav. X - P1.a
dMx
0
dx
0= R L - (X r).X - P1.a
L
0 = R L.X - X2 r.X P1.a
L
X = ½.(L - r)
am bm cm
P1 P2 P3 P4
A B
L m
Rav
Rbv
Penyelesaian :
R = P1 + P2 + P3 + P4 = 12 ton
Statis momen terhadap sisi kiri (P1)
R.p = P1.0 + P2.a + P3.(a+b) + P4.(a+b+c)
p = 3,125 m dari P1
r = p – a = 1,625 m
Mmak akan terjadi pada jarak X = ½.(L - r)
dari titik A
X = ½.(10 - 1,625) = 4,18 m dan P2 berada
diatas potongan X.
Y2 = 2,43 m
Y1 = 1,55 m
Y3 = 1,59 m
Y4 = 0,55 m
Mmaks = Y1.P1 + Y2.P2 + Y3.P3 + Y4.P4
= 16,48 tm
am bm cm
P4
P1 P2 P3
A B
r R
L m
Rav
Rbv
X=4,18m X=5,82 m
GP Mex
Y4
Y3
Y2
Y1
X=4,18 m