Anda di halaman 1dari 178

Pancaran

Pengantar
Ai Hidu
r p
Para pembaca PAH yang budiman,
di tangan pembaca sekalian kami haturkan renungan-renungan PAH pada
triwulan ke-1 tahun 2019. Pada triwulan ke-1 2019 ini kita merayakan
tahun baru, bulan penciptaan, dan memasuki masa pra paskah.

Tema PAH dalam triwulan ke-1 2019 ini adalah: Semesta Bernyanyi. Tema
ini menggambarkan sukacita seluruh semesta atas penyertaan dan
pemeliharaan Tuhan di sepanjang masa.

Seperti biasanya, dalam PAH ini kami juga memuat tata ibadah harian
keluarga (pagi dan malam). Kami terus berharap bahwa banyak pribadi
dan keluarga yang rutin memanfaatkan bacaan harian GKJW, renungan
PAH, dan tata ibadah harian ini dalam doa pribadi dan persekutuan
keluarga. Kedisiplinan untuk memanfaatkan semua fasilitas yang
disediakan dalam renungan PAH ini kiranya dapat membantu
pertumbuhan rohani banyak pribadi dan keluarga.

Selamat merenungkan firman Tuhan dan mengamalkannya!


Selamat Tahun Baru 2019! Tuhan beserta kita.

Salam hangat,
Dewan Pembinaan Teologi GKJW

Sumber : Dewan Pembinaan Teologi GKJW


Penulis : Pdt. Ardi Rahardianto (AR), Pdt. Argo Daniel Satwiko (ADS),
Pdt. Brahm Kharismatius (BK),Pdt. Dadi Wirawan (Dawir),
Pdt. Daniel Kurniadi (DKR),Pdt. Daud Firman Ajie (DFA),
Pdt. Inprima Kurnianto (narodho), Pdt. Dikky Triatmojo (dix),
Pdt. Dyah Ayu Krismawati (dn),Vik. Gita Restu Anandani (GRA),
Bp. Johanes Oka Purwanto (Oka),Pdt. Joned Soedarmoko (tes),
Pdt. Kristanto (pong), Pdt. Lantikaningrum Purbasari (cha),
Pdt. Maria Elka Olviana (Vie), Pdt. Patria Yusak (PAY),
Pdt. Petrus Hari Santoso (pnd), Pdt. Pritta Maria Permatahati (Itha),
Pdt. Sudjianto (Jian), Pdt. Suko Tiyarno (st), ,Pdt. Widi Nugroho (wn),
Pdt. Yessy Kapitan (iezie),Pdt. Yosua Anggi Hermanto (YAH),
Pdt. Yuli Erna Wati (YEW), Pdt. Sevi Niasari (Sv),
Pdt. Yulius Setyo Nugroho (7us), Pdt. Ubin Maulana (M@ul),
Pdt. Agus Budi Kristanto (gus), Pdt. Sandhi Hadi Wijaya (B'Jez),
Pdt. Wahyu Esti (Why), Pdt. Evie Claudia Umboh (e).
1
Alamat Redaksi: Jl. S. Supriadi 18 Malang 65147, Telepon: (0341) 325846

2
Selasa, 01 Januari 2019
Waosan : Kohelet 3 : 1 - 13 | Pamuji : KPJ 390

“Samubarang kabeh katitahake endah ing wayah kang wus


kapesthekake,”[ayat 11]

MIGUNAKAKE MANGSA BECIK


Tanpa dipun jarag / sengaja dinten menika
kita lumebet ing warsa 2019. Purun boten
purun kita tetep mlebet taun utawi wektu
tuwin mangsa ingkang enggal menika.
Boten wonten ingkang saged nampik
mlebet taun 2019 utawi tetep manggen
ing taun 2018. Taun utawi wancinipun
sampun kapesthekaken. Boten wonten
satunggal kemawon ingkang pirsa kanthi
taliti lan rinci menapa ingkang badhe
kelampahan
ing taun 2019 menika. Mesthi badhe wonten prekawis-prekawis sae
ingkang badhe kelampahan, lan mesthi wonten prekawis-prekawis boten
sae ingkang ugi badhe kelampahan ing taun 2019 menika. Nadyan
wonten prekawis-prekawis boten sae ingkang mesthi badhe kelampahan,
kita kedah nglampahi taun 2019 menika.

Waosan kotbah kita dinten menika nedahaken bilih ing saben taun lan
saben wayah mesthi wonten prekawis-prekawis positif (sae) lan prekawis-
prekawis negatif. Wonten lair, tegesipun gesang, lan wonten wanci pejah.
Wonten wancinipun nanem, lan wonten wancinipun njebol taneman.
Wonten wancinipun nggujeng lan wonten wancinipun nangis, lan
sapiturutipun. Menawi ingkang positif saben tiyang mesthi remen.
Prekawisipun mesthi wonten ugi ingkang negatif, ingkang boten saged
dipun inggati. Prekawisipun malih, boten wonten tiyang ingkang saged
nyumurupi kapan wancinipun prekawis negatif menika kelampahan.
Ewasamanten, ing titi wancinipun Gusti Allah mesthi nitahaken prekawis
ingkang endah (3:11a).

Pramila saking menika, sawanci-wanci prekawis positif menika


kelampahan, prayoginipun kita lampahi kanthi wicaksana lan temen-
temen. Samangsa taksih gesang, mangga kita iseni lan lampahi gesang
kita kanthi prekawis-prekawis ingkang piguna; karana boten mangertos
kapan wancinipun kita mesthi pejah. Samangsa saged nggujeng, nggih
nggujeng kemawon; karana kasedhihan mesthi badhe kelampahan.
Samangsa wonten wanci kangge nanem utawi makarya (usaha), nggih
kita nanem kemawon kanthi sengkut; karana wancinipun boten saged
nanem mesthi badhe kelampahan. Lan sapiturutipun, supados sampun
ngantos kita getun ing tembe. Gbu. Amin. [st]

3
“Mokal bisa mbaleni apa sing wis kelakon”

4
Rabu, 02 Januari 2019
Bacaan : Yakobus 3 : 13 - 18 | Nyanyian : KJ 436 : 1 - 2

“Sebab di mana ada iri hati dan mementingkan diri sendiri di situ ada
kekacauan dan segala macam perbuatan jahat ” [ayat 16]

Kok yo Tega !

Ironis manakala kita menyaksikan, melalui


media elektronik (siaran televisi), adanya
oknum Legislatif Daerah yang “meminta uang
ketok palu” untuk pengesahan anggaran dana
rehabilitasi sekolah yang terdampak Bencana
Gempa di Lombok. Satu pertanyaan yang
muncul di dalam batin kita: “Kok yo tega!” Di
saat upaya dilakukan untuk menanggulangi
dampak bencana ternyata ada oknum yang
hanya mementingkan diri sendiri. Dari
peristiwa ini nyata bahwa mementingkan diri
sendiri mampu membutakan mata batin manusia, menumpulkan rasa
solidaritas, membunuh rasa kemanusiaan.

Pengajaran dalam Yakobus 3:13-18 mengingatkan dengan sungguh dan


tegas, bahwasanya iri hati dan mementingkan diri sendiri muaranya
adalah kekacauan dan segala kejahatan (ayat 16). Iri hati dan
mementingkan diri sendiri berasal dari hikmat dunia, dari nafsu manusia
dan setan-setan (ayat 15). Suatu sikap batin yang bertentangan dengan
hikmat dari atas/hikmat dari sorga. Kualitas hikmat sorga/dari atas
adalah murni, pendamai, peramah, penurut, penuh belas kasihan dan
buah-buah yang baik, tidak memihak dan tidak munafik (ayat 17).
Semua itu dilakukan/ditaburkan (supaya tumbuh) dengan cara dalam
damai (ayat 18).

Di antara perbandingan dua hikmat ini, surat Yakobus meminta untuk


hidup dengan cara yang baik, yang lahir dari hikmat yang dari atas/sorga
(ayat 13). Artinya pilihan hidup yang baik adalah hidup seturut dengan
hikmat yang dari atas, bukan hidup seturut hikmat dunia.

Hal mendasar yang dapat dilakukan untuk tidak hidup menurut hikmat
dunia yakni mengekang diri sendiri dari rasa iri hati dan sifat
mementingkan diri sendiri. Karena mereka yang dikuasai rasa iri hati dan
yang mementingkan diri sendiri, tidak mungkin untuk bisa peduli
(solider) dengan keadaan orang lain yang menderita dalam
ketulusan.Amin. [pnd]

5
“Mengekang diri dari iri hati dan mementingkan diri sendiri, lahan subur
bagi tumbuhnya solidaritas”

6
Kemis, 03 Januari 2019
Waosan : Ayub 42 : 10 - 17 | Pamuji : KPJ 65 : 1 - 3

“Pangeran Yehuwah banjur ngluwari Ayub saka ing sangsarane“ [ayat 6]

Katresnaning Gusti Lumantar Sesami

Kasangsaran asring kagambaraken nggegirisi. Ngrisak


gesangipun manungsa, ndadosaken manungsa kecalan daya
kekiyatan, lan nglokro imanipun. Asring karana kasangsaran
menika tiyang ngutamekaken diri, nyuwun dipunwelasi lan
dipungatosaken dening ti yang sanes. Nelangsani
kasangsaranipun piyambak. Saumpami sedaya tiyang sami nyuwun
dipungatosaken, dipuntulungi, lan dipunwelasi tanpa purun migatosaken,
mitulungi, lan ngetingalaken kawlasan dhateng sesami tamtu badhe
nuwuhaken crah awit saben tiyang namung perduli dirinipun pribadi.

Waosan kita nyerat bilih Ayub ingkang sangsara purun ndongakaken


sawetawis rencangipun. Sesarengan kaliyan menika Gusti ngluwari Ayub
saking kasangsaranipun. Saking cariyos menika kita saged sinau bilih Gusti
ngersakaken dene Ayub ingkang nampi kasisahan taksih tetep
migatosaken lan dados lantaran pitulungan tumraping tiyang sanes.
Kiyating sesambetanipun Ayub kaliyan Gusti, dados punjering kekiyatan
imanipun. Amargi kiyating sesambetan kaliyan Gusti, Ayub saged
ngraosaken piyambak katresnan dan panganthinipun Gusti. Kiyating
sesambetan kaliyan Gusti ugi tuwuh ing gesanging para mitranipun
temah sami ndherek karsanipun Gusti sumadya dipun dongakaken Ayub
ingkang langkung sangsara kawontenanipun.

Ayub saged kaluwaran saking kasangsaranipun ugi lumantar para mitra,


sanak kadang ingkang sami nglairaken belasungkawa lan panglipuran.
Sedaya sami mbiyantu Ayub yatra sakesitah lan ugi setunggal ali-ali emas.
Kanthi cara menika Ayub kapitulungan mentas saking kasangsaranipun.
Para mitra lan sanak kadang dados lantaran pitulunganipun Gusti
dhumateng Ayub.

Saben tiyang nggadhahi kasangsaranipun piyambak-piyambak. Menawi


kita ngalami kasangsaran, sampun ngantos menika ndadosaken kita
nglokro. Menapa malih namung purun dipungatosaken mboten purun
migatosaken. Sinau saking lelampahanipun Ayub lan para mitranipun, kita
saged dados berkah karana kita rumaket kaliyan Gusti lan rumaos bilih
kita mboten piyambakan. Menawi l wonten sadherek kita ingkang
nandang kasisahan, sumangga sami cumadhang dados sedherek utawi
mitra ingkang nyarengi lampahipun supados tiyang menika boten
rumaos piyambakan. Sumangga sami kersa kaagem Gusti dados
lantaraning berkah. [DW]

7
“Nadyan sangsara, aku kaparingan daya lan guna”

8
Jumat, 04 Januari 2019
Bacaan : Kisah Para Rasul 7 : 44 - 53 | Nyanyian : KJ 387

“Langit adalah takhta-Ku, dan bumi adalah tumpuan kaki-Ku. ....” [ayat 49a]

INGAT TUHAN MELIHAT


Ayu sedang asyik mengerjakan aktivitas yang
diberikan oleh pamong pratama kepadanya.
Kali ini aktivitasnya adalah menggambar
wajah Yesus. Setelah selesai, Ayu
menyerahkan gambarnya kepada pamong
dan siap-siap bermain bersama dengan
teman-temannya. Melihat gambar Ayu, sang
pamong heran lalu memanggil Ayu untuk
bertanya. “Ayu kenapa di gambarmu Yesus
memiliki banyak mata?” tanya pamong. Dengan polosnya Ayu menjawab
“Iya, karena Yesus bisa melihat kemana-mana. Yesus bisa melihat aku,
bisa melihat Devi temanku. Bahkan Yesus bisa melihat orang di tempat
lain juga. Berarti kan Yesus punya banyak mata untuk melihat”.Sebuah
konsep sederhana dari seorang anak bahwa Yesus bisa ada dimana-
mana dan melihat siapa saja dimanapun tempatnya.

Tuhan tidak bisa dibatasi dalam sebuah tempat saja. Itu yang hendak
disampaikan Stefanus dalam pembelaannya ketika dituduh telah
menghina Bait Allah dan Hukum Taurat (Kis 6:13-14). Dalam
pembelaannya Stefanus menjelaskan tentang nabi-nabi dalam Perjanjian
Lama yang hidup di berbagai tempat dan merasakan anugerah Tuhan di
sana. Kutipan dari kitab Yesaya yang disampaikan dalam pembelaan
Stefanus menguatkan bahwa kuasa Tuhan tidak terbatas dan tidak dapat
dibatasi oleh satu tempat saja atau oleh salah satu bangsa saja.
Anugerah Tuhan bisa dirasakan oleh siapapun dan dimanapun, asal
mereka benar-benar setia menjalankan perintah Tuhan dengan
sepenuh hati. Tidak seperti orang munafik yang dari luar nampak baik,
tetapi ternyata malah tidak menuruti perkataan nabi dan juga perintah
Tuhan, malah berusaha membatasi kuasa Tuhan untuk kepentingannya
sendiri (ay.52-53).

Iya, kuasa Tuhan tidak terbatas dan tidak dapat dibatasi oleh apapun
juga. Seperti gambar yang dibuat Ayu, juga seperti yang dialami oleh
para nabi Perjanjian Lama dalam pembelaan Stefanus. Kita dapat
merasakan kuasa Tuhan yang tak terbatas itu dalam kehidupan kita
asalkan kehidupan kita benar-benar bersandar kepada kehendak Tuhan
bukan kepada keinginan kita sendiri. Hidup kita senantiasa menjadi
berkat bagi sesama dan jangan lagi berbuat jahat karena ingat…Tuhan

9
melihat!![cha]

Besar kuasa-Nya dan damai sejahtera tidak akan berkesudahan.

1
0
Sabtu, 05 Januari 2019
Bacaan : Yeremia 31 : 7 - 14 | Pujian : KPK 157

“Ingsun bakal nyantuni rudatine dadi kabungahan, nglipur lan mbungahake


wong-wong iku sawise padha nandhang prihatin.” [Ayat 13b]

SUMBERING KABINGAHAN
Ing zaman samangke, kathah warna-warni
p i l i han supados man ung sa saged
ngraosaken kabingahan. Ingkang dados
perkawisipun menapa sedaya manungsa
sampun milih margi ingkang leres? Menapa
pilihan menika leres miturut Gusti Allah?
Gesangipun tiyang Kristen wonten ing
satunggaling patunggilan tamtunipun
mbetahaken tiyang sanes lan dipun
betahaken kaliyan tiyang sanes. Wonten ing
kasisahan lan awrating gesang ingkang
dipun
raosaken sadherek kita, menapa ingkang saged kita tindakaken? Wonten
ingkang sami saged ngraosaken kasedihan lan kekiranganipun tiyang
sanes lan ndedonga. Wonten ugi ingkang paring pitulungan arupi tenaga,
arta lan barang lintunipun. Ing sisih sanes nggih wonten tiyang
ingkang “cuek” mboten preduli kaliyan kawontenanipun tiyang sanes.

Yeremia paring gegambaran bab pangluwaran enggal nalika Gusti Allah


nuntun umat ingkang dipun tresnani dhumateng negeri Kanaan. Umat
Allah dipun pulihaken lan sedaya menika saged nampi berkah.
Prajanjianipun Gusti Allah dhumateng para leluhuripun umat Israel, dipun
jangkepi. Kabingahan menika mawujud wonten ing gesang sesarengan
ingkang sampun dipun luwari saking kaprihatosan lan ajrihing manah.
Sedaya kaprihatosan lan awrating gesang umat Israel kala rumiyin lan kita
ing samangke ndadosaken kita saged mangertos bilih manggul salibing
Gusti menika mboten gampil, ananging sedaya menika inggih kagem
kasaenan kita.

Ing sedaya ingkang kita raosaken ing pigesangan kita, menapa kita saged
kanthi saestu pitados dhumateng Gusti Allah ingkang Maha Kuwaos?
Mboten nilar Gusti Allah selaminipun kita ndherek Gusti. Kita mboten
saged mangertos kanthi cetha menapa ingkang badhe kita lampahi ing
gesang saklajengipun. Nangging, setunggal ingkang tamtu inggih
namung Gusti Allah Sumbering kabingahan lan gesang sejatos kita.
Kados dene umat Israel ingkang dipun luwari dan dipun tuntun ing
sedayanipun, mekaten ugi kita ing samangke. Sumangga kita tetep setya
tuhu anggen kita milih margi ingkang miturut karsanipun Gusti Yesus.
Sanadyan awrat, kanthi manah bingah sumangga kita lampahi. Amin
[GRA]
1
1
“Gesang ingkang setia ndadosaken kita manggihaken pakaryanipun Allah”

1
2
Minggu, 06 Januari 2019
Bacaan : Matius 2 : 1 - 12 | Nyanyian : KJ 101

“...Dan lihatlah, bintang yang mereka di Timur itu mendahului mereka hingga
tiba dan berhenti di atas tempat, di mana Anak itu berada.” [ayat 9b]

MENJAGA ALAM, MENGHORMATI TUHAN


Dalam menjalankan pekerjaan sebagai petani,
nenek moyang kita belum menggunakan
teknologi modern yang canggih seperti saat ini.
Mereka menggunakan teknologi sederhana
untuk memulai musim tanam, mendeteksi
hama, memanen hasil tani, dll. Mereka juga
menggunakan ilmu dalam menentukan masa
tanam, panen, dsb. Ilmu yang mereka gunakan
salah satunya disebut Pranatamangsa yakni
astrologi jawa kuno yang berkaitan dengan
cuaca. Ilmu tersebut merupaka
n ke s i m p u l a n / ke s i m p u l a n ta n d a h
a s i l pengamatan terhadap alam. Disebut ilmu
titen. Titen itu bahasa Jawa yang berarti peka
terhadap tanda atau hasil pengamatan. Dari
pengamatan ditemukan pola. Pola
tersebut kemudian
dihafalkan dan menjadi pengetahuan untuk kewaspadaan. Misalnya: jika
air sungai menjadi keruh padahal belum terlihat hujan, maka itu tanda
hujan sudah turun di hulu. Maka orang harus siap-siap menghadapi
banjir. Jika binatang-binatang dari gunung berapi sudah turun gunung
dan mulai muncul di pemukiman penduduk, maka kemungkinan
merupakan tanda bahwa gunung berapi tersebut akan meletus.

Tidak hanya nenek moyang kita, orang-orang di masa pra-modern di


berbagai budaya meyakini bahwa alam menyediakan berbagai informasi
yang berharga bagi manusia. Kisah Alkitab soal orang majus yang ingin
mendatangi bayi Yesus merupakan salah satu contohnya. Mereka
menggunakan bintang sebagai panduan perjalanan. Bintang Timur
menuntun mereka hingga bisa sampai ke Betlehem dan bertemu dengan
Sang Bayi Suci, Juruselamat.

Alam adalah salah satu sarana yang dipakai oleh Tuhan untuk
menyampaikan pesan. Alam juga dipakai demi kepentingan keselamatan
manusia dan rencana karya besar Allah yang utuh. Oleh karenanya,
manusia harus peka mendengar suara alam dan peka melihat tanda-
tanda yang ditunjukkannya. Sebagai sarana milik Tuhan, alam perlu
dijaga dan dihormati. Berbagai eksploitasi terhadapnya adalah wujud
moralitas yang kurang baik dan wujud sikap yang tidak menghormati
Sang Pencipta. [dn]
1
3
“Suara TUHAN di atas air, Allah yang mulia mengguntur, TUHAN di atas air
yang besar” (Mzm. 29: 3)

1
4
Senin, 07 Januari 2019
Waosan : Daniel 2 : 1 - 19 | Pamuji KPJ 51

“Wasana bab kang winadi mau banjur kebuka marang Dhaniel .... Dhaniel nuli
ngluhurake marang Gusti Allahe saindenging langit” [ayat 19]

GUSTI ALLAH MAHA PIRSA


Ing wekdal samangke kita kathah manggihi tiyang
ingkang nengenaken dhirinipun piyambak, egois
lan ugi namung nengenaken bandha kadonyan.
Boten namung punika, kathah ugi ingkang sami
remen gumunggung lan mameraken dhirinipun
piyambak. Manungsa rumaos minangka
panguwaos samudayanipun, sae dhateng sesami
punapa malih dhateng titahipun Gusti sanesipun.
Manungsa rumaos saged nemtokaken punapa
kemawon lan saged nindakaken punapa ingkang
dipun remeni. Menawi sampun mekaten, kathah
manungsa ingkang supe bilih sejatose
piyambakipun namung manungsa titahipun Gusti
ingkang winates lan ringkih.

Prabu Nebukadnezar, Sang Prabu ingkang sanadyan dados panguwaos


nanging rumaos boten jenak manahipun lan boten saged sare awit boten
saged mangretosi punapa tegese impenipun. Punapa malih para utusan
inggih punika para sarjana, para juru gendam, juru sihir lan para tiyang
Kasdim ugi boten saged nerangaken tegesing impenipun Sang Prabu.
Pancen manungsa boten badhe saged mangretosi punapa ingkang dados
karsanipun Gusti Allah, kajawi Gusti piyambak ingkang paring
pangretosan dhumateng abdinipun. Dhaniel nampi kawicaksanan saking
Gusti lan saged nerangaken punapa tegesing impenipun Prabu
Nebukadnezar. Wonten ing ngajengipun Prabu Nebukadnezar, Dhaniel
sampun paring paseksi bilih Gusti Allah punika Gusti ingkang Maha
Kawasa lan Maha Pirsa.

Sadaya pakaryanipun Gusti wonten gesanging manungsa punika wonten


tujuanipun. Gusti ingkang Maha Pirsa, maringi ingkang paling sae kangge
saben kahanan. Gusti asring maringi pangatag, asring maringi pameleh,
nanging asring ugi maringi panglipur. Pangrimatipun saged katampi sae
saking Kitab Suci, sae saking manah kita, sae saking gesang kita, sae ugi
saking sadaya titahipun Gusti sanesipun ingkang migunani tumrap gesang
kita. Caranipun mbok menawi boten saged kita mangretosi ing sawetawis
wekdal, nanging benjing-benjingipun kita nembe saged langkung
mangretos, lan langkung yakin bilih caranipun Gusti punika saestu paling
sae. [M@ul]

Pitados pangrimatipun Gusti kedah pitados rancanganipun Gusti punika


1
5
tansah sae

1
6
Selasa, 08 Januari 2019
Bacaan : Efesus 5 : 15 - 21 | Nyanyian KJ 468 : 1 - 3

''Dan janganlah kamu mabuk oleh anggur, karena anggur menimbulkan hawa
nafsu, tetapi hendaklah kamu penuh dengan Roh.'' [ayat.18]

Dosis
Dalam Kamus Besar bahasa
Indonesia (KBBI) istilah dosis
dipahami sebagai takaran obat
untuk sekali pakai (dimakan,
diminum, disuntikkan, dsb) dalam
jangka waktu tertentu. Dalam
tahapan penggunaan yang wajar
maka sejumlah takaran atau dosis
tersebut akan berguna bagi tubuh,
namun j ika berlebihan akan
menimbulkan efek samping yang dinamakan overdosis. Dicontohkan ketika
seseorang mengkonsumsi obat batuk dalam takaran yang tepat tentulah
aman, namun dalam takaran yang berlebihan akan menimbulkan efek
kehilangan kesadaran (mabuk, pusing, dsb). Pertanyaannya, apakah penuh
dengan roh juga dipahami dalam pengertian yang sama dengan overdosis
seperti dalam pengkonsumsian anggur yang berlebih?

Ditinjau dalam bahasa aslinya yaitu bahasa Yunani digunakan dua kata yang
berbeda untuk menjelaskan hal ini. Mabuk dengan kata methusko dan penuh
melalui kata pleroo. Mabuk dipahami sebagai suatu tindakan puas minum
yang bahkan sampai berlebihan sehingga kehilangan kesadaran. Sementara
penuh dimengerti sebagai suatu proses menuju penuh dengan terisi terus-
menerus. Menurut Rasul Paulus dalam suratnya kepada Jemaat di Efesus,
penuh dengan Roh atau hidup oleh Roh berarti umat Allah tidak boleh
dikuasai amarah (4:26) perkataan kotor (4:29, 5:4), pertikaian (4:31),
keserakahan dan percabulan (5:3) atau kemabukan (5:18). Pendek kata,
hidup umat percaya adalah hidup yang sesuai dengan dosisnya dan tidak
berlebihan.

Memasuki tahun 2019 ini banyak yang harus kita hadapi. Masa Daur Majelis
Jemaat 2019-2021, Pilpres-Pileg , dsb. Sebagai individu maupun komunitas,
kita diingatkan untuk tidak mabuk (beragama, bergereja, berpolitik, dsb).
Namun dengan kejernihan batin yang dituntun oleh Roh kita diharapkan
untuk dapat menghadirkan dan menciptakan syalom bagi sesama. Ingatlah
sabda Yesus dalam Doa Bapa Kami: berilah kami pada hari ini makanan
kami yang secukupnya. [ADS]

1
7
“Dosis yang tepat bikin selamat, overdosis bikin krisis !”

1
8
Rabu, 09 Januari 2019
Waosan : Wilangan 24 : 15 - 19 | Nyanyian : KPJ 132 : 1 - 2

“ Panjenengane dakdeleng, nanging ora saiki, dakwasake, nanging ora ana


cedhakan...[ayat 17a]

SANG PANGUWAOS
Mboten sekedhik tiyang ingkang nyanggi momotan gesang nyuwun
pitulungan dhateng dukun utawi tiyang ingkang dipun anggep pinter.
Mboten sekedhik ugi ingkang mitadosaken gesang sawetahipun dhateng
dukun utawi tiyang ingkang dipun anggep pinter kalawau. Punapa ingkang
kedadosan? Momotanipun mboten suda, ananging malah tambah awrat.

Sang prabu Balak, ratu ing Moab saweg nyanggi momotan awrat,
piyambakipun ajrih, was-was, kuatir dhateng bangsa Israel ingkang
cacahipun ewon awit wonten ing pemanggihipun mboten badhe saget
ngawonaken. Awit raos ajrih punika, sang prabu Balak utusan nimbali
Bileam tiyang ingkang dipun anggep wasis ing babagan supranatural
supados ngipat-ipati bangsa Israel, ananging awit saking panguwaosipun
Allah ipat-ipat kalawau dados berkat. Ipat-ipat mboten saget tumama
dhateng bangsa Israel ananging wangsul dhateng bangsa Moab lan
murugaken sang prabu Balak duka sanget.

Bileam ngipat-ipati lan paring pameca bilih saking trahipun Israel, bangsa
Moab lan bangsa Edom badhe musna saking astanipun ratu pinilih lan
piniji, bangsa punika badhe ngalami pagiris. Sinten ingkang dipun maksud
dening Bileam saking trahipun bangsa Israel kalawau? ingkang dipun
maksud mboten sanes Sang prabu Dawud, saking pitulunganipun Allah
astanipun sang prabu Daud badhe saget dadosaken bangsa Israel
bangsa ingkang makmur, gemah ripah loh jinawi tata tentrem kerta
raharja.

Allah kita punika Allah ingkang kagungan panguwaos,


mboten wonten kekiyatan punapa kemawon ingkang saged
ngalang-alangi rancanganipun Allah, mirungganipun wonten
ing pagesangan umatipun. Pancen umatipun Allah mboten
wonten ingkang kalis saking momotan gesang lan ancaman,
ananging krana Allah kita punika Allah ingkang kagungan
panguwaos, badhe paring kekiyatan lan kasagedan dhateng
kita sedaya. Mila saking menika sumangga kita mitadosaken
gesang kita sawetah dhateng ngarsanipun Allah, sanes dhateng dukun,
sanes dhateng tiyang ingkang kita anggep anggadhahi kakiyatan
linangkung ananging pinangkanipun sanes saking Allah. Pengajeng-ajeng
kita namung wonten ing Sang Kristus juru wilujeng ingkang tansah
ngrimati lan paring pitulungan nalika kita nyanggi momotan gesang.[
1
jian]

“Nyanggi momotan, nglari dhateng Allah”

1
Kamis, 10 Januari 2019
Bacaan : 1 Korintus 1 : 18 - 31 | Nyanyian : KJ 222B : 5, 6

Karena itu seperti ada tertulis: "Barangsiapa yang bermegah, hendaklah ia


bermegah di dalam Tuhan." [ayat 31]

“Bermegah Di Dalam Tuhan”

Tanaman “Gelombang cinta” tentu


tidak terdengar asing bagi kita. Sekitar
tahun 2007, tanaman tersebut sangat
disukai. Bahkan harganya melejit.
Banyak orang rela mengeluarkan
uang hingga ratusan juta demi
mendapatkan tanaman tersebut.
Mereka sangat bangga jika sudah
memilikinya. Namun kebanggaan itu
tidak ada lagi saat ini karena
tanaman tersebut tidak lagi berharga
seperti dulu.
Bacaan kali ini memperlihatkan
perjuangan Paulus dalam memberitakan Injil. Injil yang diberitakannya
tidak selalu diterima dengan hati yang terbuka. Injil tidak diterima oleh
orang-orang Yunani yang gemar berfilsafat, karena mereka mengukurnya
hanya dengan logika dan kemampuan berpikir mereka. Berita
keselamatan yang dikabarkan Paulus juga diragukan kebenarannya oleh
orang Yahudi. Mereka meminta tanda dan bukti. Apalagi Taurat yang
mereka pegang tidak mengajarkan demikian. Yang dilakukan oleh
mereka itu, bukan hanya menyombongkan kepintaran dan hikmat di
hadapan orang percaya. Namun mereka yang menolak Injil sebenarnya
sama dengan sedang menolak Allah. Mereka yang sombong dan angkuh
itu sebenarnya sedang memegahkan diri di hadapan Allah (ay 29).
Paulus mengingatkan agar akal budi dan kemampuan berpikir digunakan
untuk kemuliaan Tuhan dan bukan meragukan kuasa-Nya. Ini
mengingatkan kita sebagai orang percaya agar tidak menjadi angkuh
dihadapan Tuhan. "Barangsiapa yang bermegah, hendaklah ia bermegah
di dalam Tuhan" (ay 31). Artinya, kelebihan dan kehebatan kita seperti
kekuatan dan kepintaran, kekuasaan dan kekayaan, hendaklah dipakai
untuk memasyurkan kemuliaan Allah dan bukan sebaliknya, menolak
Allah.
Kita bisa jadi bangga terhadap apa yang kita miliki. Bisa bangga terhadap
suami, istri, anak, bangga dengan talenta yang kita miliki. Tetapi jangan
sampai kelebihan tersebut membuat kita meninggikan diri, merendahkan
orang lain, dan menjauhi Tuhan. Kiranya apapun yang kita miliki, dapat
kita sadari, semuanya datangnya dari Tuhan dan digunakan untuk

1
kemuliaan nama Tuhan. [Ita]
“Kemuliaan hanya bagiMu, Tuhan”

1
Jumat, 11 Januari 2019
Waosan : Kohelet 2 : 1 - 11 | Pamuji KPK 141 : 1

“Nalika aku niti-priksa sakehing pagawean kang wus kantindakake dening


tanganku lan sakehing pambudidaya kang wus daktindakake kanggo
ngrampungake pagawean mau kalawan ngrekasa banget, jebul kabeh iku
tanpa guna lan ateges mburu angin; pancen ing sangisoring langit iku ora ana
kang maedahi” [ayat 11]

“Gesang Kula namung kagem Gusti”


Kula gadhah rencang agami Kristen ingkang mboten nate ngabekti.
Wedalipun telas namung kagem pados arto, mboten wonten wekdal
kagem Gusti. Nalika kula nyuwun pirsa kenging menapa mboten nate
ngabekti? Piyambakipun semaur bilih piyambakipun pengen dados
tiyang ingkang sugih. Lajeng kula nyuwun pirsa malih “Ngantos kapan?
Kapan sampeyan dipunwastani tiyang sugih?”. Piyambakipun mboten
saged paring wangsulan, namung mendel kemawon.

Sedaya tiyang mangertos bilih gesang ing alam donya menika namung
sawetara. Nanging mboten sedaya tiyang mangertos menapa ingkang
dados tujuan gesang. Nalika gesang kita namung kagem mburu kadonyan,
ngantosa dangu mboten wonten cekapipun. Lajeng kagem napa gesang
kita? Gesang kita namung kagem Gusti, nglajengaken pakaryanipun Gusti
ing alam donya menika. Sedaya ingkang kita tindakaken ing ngarsanipun
Gusti menika, mboten wonten ingkang muspra ing paningaling Gusti.

Sang Kohelet utawi ratu Suleman dhawuh wonten ing ayat 11, bilih
sedaya ingkang kita upadi ing sangisoring langit menika ora ono kang
maedahi. Tegesipun bilih sedaya ingkang kita gadhahi ing donya
menika namung sawetara mangsa, mboten langgeng. Dumugi ing
wancinipun, sedaya menika bakal nilar kita (yatra, jabatan, dalah brayat
kita).

Gusti Allah mangertos bilih manungsa ingkang


taksih gesang ing alam donya, tansah
mbetahaken kabetahan gesang. Nanging
mboten ateges menika ingkang dados tujuan
gesang kita. Gusti paring dhawuh lumantar
Rum 11:36 “Awitdene anane samubarang
kabeh iku saka ing Panjenengane lan marga
dening Pan je ne nga ne, sarta l umadi
marang
Panjenengane: Kamulyan kagema ing Panjenengane salawas-lawase”.
Gesang kita namung kagem Gusti. Sedaya ingkang kita tindakaken atas
nami Panjenenganipun mboten wonten ingkang muspra.
1
“Ono ing patunggilaning Gusti, Kangelanmu mesthi ora muspra”

1
Sabtu, 12 Januari 2019
Bacaan : I Korintus 2 : 11 - 16 | Nyanyian Jemaat : KJ : 401 : 1

Sebab: "Siapakah yang mengetahui pikiran Tuhan, sehingga ia dapat


menasihati Dia?" Tetapi kami memiliki pikiran Kristus. [ayat 16]

Milikilah Pikiran Seperti Kristus!

“Jika dia ikut jadi panitia, lebih baik aku mundur


saja” begitu ungkap Pak Ego ketika Pak Derma
diikutkan dalam susunan panitia persiapan HUT
Gereja. Pak Ego tidak berkenan jika Pak Derma
ikut dalam susunan panitia karena ia berpikir
bahwa Pak Derma merupakan saingan yang
membuat dirinya tidak bisa menjadi yang
pertama dalam
susunan panitia tersebut. Keegoisan berpikir dari Pak Ego ini menjadikan
ia lupa akan tujuan utama pembentukan panitia. Secara sederhana,
nampaknya pola pikir merupakan akar dan dasar dari segala perbuatan
dan ucapan!

Paulus di dalam suratnya di Jemaat Korintus juga menginginkan


perubahan pola pikir dari jemaat tersebut. Pola pikir yang ber-orientasi
kepada kepentingan dan kepuasan dunia (kerakusan, keegoisan,
kenyamanan pribadi, iri hati) diharapkan oleh Paulus bergeser menuju
kepentingan dan kepuasan Allah. Paulus menggambarkan bahwa pola
pikir yang mementingkan diri sendiri adalah pola pikir yang masih kanak-
kanak yang belum mampu menerima asupan makanan yang keras – (I
Kor. 3:2-3)

Berpijak dari hal inilah, maka Paulus mengharapkan ada proses


perubahan mental pola pikir untuk mencapai penghayatan akan
kepentingan Allah. Akar untuk menuju tujuan itu adalah mengganti
secara perlahan pola pikir manusia menjadi seperti pola pikir seperti
Kristus. Pikiran Kristus meniadakan segala bentuk arogansi,
kepentingan pribadi, keegoisan, iri hati, dan kerakusan. Memiliki pikiran
Kristus berarti turut memegang erat rencana, tujuan, dan sudut
pandang Kristus dalam misiNya mengenalkan bahasa cinta pada dunia.

Pertanyaannya, Pola pikir seperti apa yang saat ini mengakar dalam
kehidupan kita? Pola Pikir Kristus yang penuh bahasa cinta, ataukah pola
pikir dunia yang penuh kerakusan? Selamat Berpikir! [gus]

1
“Tangga menuju langit adalah kepalamu, maka letakkan kakimu di atas
kepalamu dan untuk mencapai Tuhan, injak-injaklah pikiran dan
kesombongan rasionalmu.” (Sujiwo Tejo)

1
Minggu, 13 Januari 2019
Waosan : Lukas 3 : 15 - 17, 21 - 22 | Nyanyian KPJ 369 : 1, 2

“Panjenengane kang panguwasane ngungkuli aku, iku bakal rawuh..” [ayat 16]

PutraningSun kang Sunkasihi


Dados tiyang ingkang kagungan kuwaos
ageng punika sejatosipun mratandhani
bilih panguwaos punika kagungan
tanggeljawab i n g ka n g a g e n g u g i .
Ku w a o s l a n Tanggeljawab punika
bab ingkang gandheng renteng. Gadhah
kuwaos nanging boten nyadari bilih
gadhah tanggeljawab saged dadosaken
tiyang adigang, adigung, lan adiguna.
Pramila ing gesanng paprentahan, sok
sintena kemawon ingkang dados Eksekutif
lan Legislatif kedah nyadhari
tanggeljawab ageng kangge tata
tentrem l an karahayoning j agad,
utaminipun bangsa lan nagari Indonesia.
Sampun ngantos milih Presiden/Wakil
Presiden lan Anggota DPR ingkang boten wanuh kaliyan tanggeljawab
kalawau.

Kacarita ing waosan Kitab Suci dinten punika, Gusti Yesus dipunbaptis
dening Nabi Yokanan. Wonten pangaken saking Nabi Yokanan bilih
priyantun ingkang badhe kabaptis punika kagungan kuwaos kang
ngungkuli panguwaosipun. Sanadyan Nabi Yokanan dipunpitados
gadhah kuwaos baptis kangge mawartosaken bab pangapuraning dosa
saking Gusti Allah (ayat 3), nanging panguwasanipun taksih kawon
kaliyan panguwasanipun Sang Kristus. Awit Sang Kristus boten namung
baptis ngangge Roh Suci lan getih (ayat 16), nanging ugi Putranipun Gusti
Allah kang dipuntresnani (ayat 22). Allah ingkang nitahaken langit lan
bumi, panguwasanipun boten winates, tan kena kinaya ngapa.
Putranipun ingkang kasebat Sang Kristus punika tamtu dimangertosi
sanes putra biologis. Sang Kristus dados Putranipun Allah awit Allah
piyambak kang manunggal wonten ing Sang Kristus punika. Pramila
panguwasanipun boten wonten bedanipun kaliyan Gusti Allah,
utaminipun bab pangapuraning dosa manungsa. Manungsa kang
dipunapura dosanipun gadhah tanggeljawab kadosdene manungsa kang
kapapanake ing taman Eden, sakderengipun dumawah ing jurang dosa
(Purwaning Dumadi 2:15), kedah ngolah lan ngreksa sadaya titahipun
Allah ing bumi punika.

Ing babagan politik, kuwaos lan tanggeljawab Presiden pancen ageng,


sami kadosdene kuwaos lan tanggeljawabipun manungsa kang
dipunapura dosanipun dening Gusti Allah, inggih menika memayu

1
hayuning bawana. Amin.[tes]

“nglestantunaken sadaya titahipun Allah, wujuding tanggeljawab kita”

1
Senin, 14 Januari 2019
Waosan : Hakim-hakim 4 : 1 - 16 | Pujian KPKA 91 : 1, 3

“Pangandikane Ibu Dhebora: Iya becik, aku bakal mbarengi lakumu,


mung bae dudu kowe kang bakal dadi kajen ana ing lakumu saangkatan iki,
amarga Sisera iku bakal diulungake Sang Yehuwah marang tangane
wong wadon.....” [ayat 9]

Dados Penggerak

Birute Marija Galdikas, priyantun


pertama saking Jerman ingkang dados
aktivis kangge nylametake Orangutan
ing Kalimantan. Piyambakipun
kagungan tekad kang kuat kangge
nylametake Orangutan ing Kalimantan
awit kewan menika sampun badhe
punah. Kathah tiyang sami mburu
Orangutan lan ngrisak ekosistem kangge
gesangipun Orangutan.
Ing salebeting ngupadi ayahan punika
pambengan-pambengan ingkang dipunadhepi kathah. Galdikas
pepanggihan kaliyan tiyang naminipun Leakey ingkang mangu-mangu
nalika nampi ide saking Galdikas kangge neliti lan nylametake Orangutan.
Ananging Leakey saged mirsani tekadipun Galdikas amargi Galdikas gati
saestu dhateng Orangutan. Mila Leakey pitados bilih Galdikas saged
dados penggerak ing ayahan punika. Kekalihipun lajeng ngedhekake
'Kemah Leakey' lan sami nyebaraken informasi bab Orangutan punika
dhumateng masyarakat.

Mbokbilih kita mboten kados Ibu Dhebora ingkang dados Hakim utawi
Galdikas minangka ilmuwan. Sanadyanta makaten, kita saged dados
penggerak kangge ndadosaken donya punika papan kang tentrem
dipunpanggeni. Contonipun, kita saged dados penggerak ing keluarga kita
ngurangi sampah plastik, mboten ngginakaken tas kresek utawi sedotan
plastik malih. Kita saged ngajak kanca-kanca kita manut 'pola hidup
sehat', ngaryakake karangan kangge nandur tanduran kang
dipunbetahaken sadinten-dinteng kangge program 'ketahanan pangan'.
Awit kita sakpunika mboten malih namung perang kaliyan senjata
kemawon ananging ugi kaliyan jaman kang sansaya tuwa lan
kawontenanipun jagad kang risak krana 'pemanasan global'. Sisera
(Musuh) kita punika samangke mboten awujud tiyang, ananging
kasrakahan kang ngrisak jagad. [iezie]

1
Pandonga: Mugi Gusti sageda ngagem kula dados penggerak samubarang
panggawe becik. Amin.

2
Selasa, 15 Januari 2019
Waosan : 1 Yokanan 5 : 13 - 21 | Pamuji : KPJ 123

“Anadene anggon kita tatag ing pracaya marang Gusti Allah iku jalaran
manawa kita padha nyuwun apa-apa marang Panjenengane, kang
nyondhongi ing karsane, mesthi disembadani”[ayat 14]

SING TATAG!
Magetan punika sawijining tlatah
ing celakipun Gunung Lawu
ingkang kagungan wisata Tlaga
Sarangan. Samangke, tujuan wisata
ing tlatah Magetan boten
namung Tlaga Sarangan. Kathah
tujuan wisata a w u j u d r e s t o ,
r e s o r t , l a n sapanunggalanipun
ingkang mapan ing ereng-erenging
gunung. Wonten salah satunggaling
resto ingkang kawastanan Mbah
Djo Ressort.
Mbah Djo Ressort punika kombinasi
antawisipun resto kaliyan outbond. Wonten salah satunggaling jinis
outbond kawastanan PIT ANGIN (pit = sepeda onthel). Menawi kita nge-
pit, biasanipun kita nge-pit wonten ing margi, ananging Pit Angin punika
boten kados mekaten. Kita kedhah nge-pit wonten ing nginggil!
Wonten kabel ageng ingkang radi panjang katata dados rel / track.
Kabel ageng punika kabeber wiwit panggenan start ngantos dumugi
gumuk ing ngajengipun watawis 500 m. Ing ngandhapipun kabel ageng
punika wonten perangan ereng-ereng utawi jurang alit. Kita kedhah
mancal sepeda utawi pit kalawau wonten ing rel / track punika. Menawi
boten tatag, saestu pucet lan gobyos, awit tom-tomen ningali jurang alit
ing sakngandhapipun kabel ageng kalawau.

Tatag ing pracaya punika perkawis ingkang boten gampil. Para tiyang
ingkang nge-pit kalawau kedhah tatag. Mekaten ugi nggen kita
nyenyuwun dhumateng Gusti. Wonten syaratipun, inggih punika
panyuwun ingkang nyondhongi ing karsanipun. Kita boten mangertos,
kados pundi panyuwun ingkang nyondhongi. Awit kita boten mangertos,
pramila kita kedhah tatag. Tatag punika perkawis manah ingkang tansah
sumadya nampeni punapa kemawon ingkang Gusti paringaken minangka
wujud sembadaning panyuwun kita wonten ing ngarsanipun. Kenging
punapa kedhah mekaten? Awit gegayuhanipun manungsa boten sami
kaliyan karsanipun Gusti Allah. Menawi boten tatag lan namung ningali
ingkang awon, kita saged dhawah wonten ing juranging gesang kita,
minimal wonten ing ereng-erenging jurang. Menawi sampun dhawah,
biasanipun kita lajeng mungel : “Gusti menika nguciwani!”

“Sampeyan kudu madhep ngarep, nek ndelok ngisor mesthi wedi!”.


Mekaten welingipun tiyang ingkang njagi wahana PIT ANGIN kalawau.
Manungsa kedhah terus nglampahi gesangipun kanthi tatag. Tansah
optimis srana mandeng ing Gusti. Sing tatag! [dix]

2
“Tanggon lan tatag srana wigati gesang kapitadosan“

2
Rabu, 16 Januari 2019
Bacaan : Bilangan 27 : 1 - 11 | Nyanyian : KJ 392 : 1, 3

"Perkataan anak-anak perempuan Zelafehad itu benar; memang engkau


harus memberikan tanah milik pusaka kepadanya di tengah-tengah saudara-
saudara ayahnya; engkau harus memindahkan kepadanya hak atas milik
pusaka ayahnya.“[ayat 7]

Warisan yang baik


Bagi para orang tua,
keberadaan anak adalah aset
penti ng dalam kehidupan
keluarga. Karenanya orang tua
berusaha dengan segenap
daya mempersiapkan anak-
anaknya agar memiliki masa
depan yang baik dan cerah.
Para orang tua membekali
dengan pendidikan yang
berkualitas, spritualitas yang
teruji dan keterampilan
yang baik. Bahkan tidak sedikit orang tua yang juga sudah menata
warisan yang kelak akan diberikan kepada anak-anaknya agar mereka
tidak memiliki kesulitan dalam kehidupan.

Sejak jaman dahulu, harta warisan adalah sesuatu hal yang menarik
untuk dibahas. Bahkan dalam perjanjian lama, bangsa Israel sudah
mendapatkan ketetapan-ketetapan untuk mengatur pengalihan warisan
dari orang tua kepada anak-anaknya. Musa melakukan pengaturan
dengan meminta petunjuk secara langsung kepada Tuhan. Semuanya
perlu diatur agar warisan yang diterima benar-benar menjadi berkat,
bukan warisan yang justru mendatangkan perpecahan antar anggota
keluarga.

Yang menarik adalah bagaimana warisan itu diberikan dengan cara yang
baik, adil, dan merata kepada seluruh keturunan. Dan para keturunanpun
berkewajiban menjaga dan mengelola warisan itu dengan sebaik-baiknya.
Persoalan warisan ini adalah tanggungjawab yang harus diemban dengan
baik oleh yang memberi dan yang menerimanya. Semata-mata agar apa
yang diberikan itu dapat dinikmati dan menjadi berkat dalam kehidupan.

Bumi yang kita tempati sesungguhnya adalah warisan dari para leluhur
kita yang juga harus kita jaga dengan baik dan bertanggungjawab.
Keberadaan bumi yang baik itu penting, bukan hanya bagi kita namun
juga bagi anak cucu kita dimasa yang akan datang. Jika kepada kita sudah
diberikan bumi yang baik oleh para leluhur kita, maka seharusnya
kitapun merawatnya dan kelak mewariskannya kepada seluruh
keturunan kita dengan baik,adil merata.Mengelola bumi dan
lingkungan adalah tugas kita untuk menyediakan warisan yang baik bagi

2
keturunan kita.[Oka]

“Bumi menyediakan cukup untuk memenuhi setiap kebutuhan manusia,


tetapi tidak keserakahan setiap orang” Mahatma Gandhi 1869-1948

2
Kamis, 17 Januari 2019
Bacaan : Lelakone Para Rasul 8 : 18 - 24 | Nyanyian : KPJ 414

“Nanging Rasul Petrus banjur ngandika marang dheweke: “Dhuwitmu kenaa


ing rusak bareng karo kowe, amarga kowe ngira, yen kowe bisa tuku
peparinging Allah nganggo dhuwit.” [ayat 20]

MANUNGSA DURAKA
Wonten pameca ingkang mekaten “Yen jaman saya maju
ti tenana, kali- kali ilang kedunge, pasar ilang
kumandhange”. Pameca menika sampun kathah ingkang
kalampahan. Lepen-lepen sampun mboten jero kados
jaman rumiyin, sang saya dangu ilinipun toya sang saya
alit. Sedaya menika kalampahan karana kathah wana
ingkang sampun gundul dipun babat dening para
manungsa duraka. Kawontenan pasar ugi mboten
kados rumiyin.
Samangke tiyang sami blanja ing super market, malah kathah ugi ingkang
belanja ing “situs online”.

Tamtu sedaya ewah-ewahan menika karana manungsa kepingin


gesangipun sangsaya gampil, mboten rekoso. Kathah tiyang ingkang
rumaos sedaya saged dipuntumbas. Malah bendaranipun inggih banda
donya ngantos kesupen kaliyan kuasaning Gusti Allah.

Waosan kita ing dinten menika nyariosaken bab tumindakipun Simon


ingkang duraka. Simon mastani sih rahmat saking Allah saged dipun
tumbas kaliyan artanipun, menika dadosaken Rasul Petrus duka sanget
lan ngandika “Dhuwitmu kenaa ing rusak bareng karo kowe, amarga
kowe ngira, yen kowe bisa tuku peparinging Allah nganggo dhuwit” .

Wonten ing jaman modern menika kathah tiyang tumindak kados Simon
ingkang nginten saged tumbas menapa kemawon kalebet sih rahmatipun
Allah. Karana pemanggih ingkang mekaten manungsa sami
“kemrungsung” ngempalaken donya brana sak kathah-kathahipun,
ngantos blasar anggenipun nglampahi gesang. Contonipun : karana
kepingin sugih manungsa sami nebang wana, mboten preduli akibat
ingkang badhe dipun tampi. Nyatanipun sanes kasugihan menapa
kawilujengan ingkang dipun tampi nanging malah bebendu arupi banjir
lan lemah longsor.

Sarana teknologi menawih dipunginaaken kanthi lepat malah dados


bebendu kangge gesangipun manungsa. Contonipun : karana teknologi
ingkang pinunjul, manungsa sang saya dangu sang saya kesed.
Wusananing dadosaken manungsa kelemon lan kathah penyakit
ingkang nyerang raganipun.

Sumangga kita ngupadi tumedhaking sih rahmat wonten gesang kita


sarana tansah nimbang-nimbang tumindak kita. Sageda sedaya tumindak
menika dadosaken kawilujengan kangge gesang bebrayan. Sugeng
nampi sih rahmating Allah lumantar tumindak ingkang sae. [DKR]
2
“Amarga kang dadi witing sakehing piala iku ambek karem bandha.”

2
Jumat, 18 Januari 2019
Bacaan : Yeremia 3 : 19 - 25 | Pujian : KJ 29 : 1, 3

“Maka biarlah kita berbaring dengan perasaan malu,


dan biarlah noda kita menyelimuti kita,
sebab kita telah berdosa kepada Tuhan, Allah kita..” [ayat 25]

PERTOBATAN YANG SUNGGUH


Seorang pencuri yang tertangkap,
diselamatkan oleh polisi sebelum
dihakimi oleh massa. Pada saat di kantor
polisi, dia ditanya,”Sudah berapa kali
kamu mencuri? Mengapa kamu
mencuri? Dengan siapa kamu mencuri?
Apakah kamu menyesali
perbuatanmu?”. Si pencuri mengakui
kesalahan dan perbuatan jahatnya.
Dia juga menyesali perbuatannya itu
dan berjanji untuk tidak
mengulanginya di kemudian hari.
Akhirnya ia harus masuk penjara selama 2 tahun. Apakah setelah dia
dipenjara dan keluar dari penjara, dia berubah menjadi orang baik?
Mungkin saja! Jika dia sungguh-sungguh menyesali perbuatannya dan
berjanji untuk bekerja keras, dia akan menjadi orang yang baik dan dapat
diterima kembali di lingkungan masyarakat. Sebaliknya jika dia tidak
bertobat dan menyesali perbuatannya itu, bukan tidak mungkin selepas
dari penjara, dia kembali mencuri.

Bangsa Israel pada masa nabi Yeremia telah berlaku jahat di hadapan
Allah. Mereka tidak lagi setia dan menyembah Allah. Yeremia
mengingatkan kembali bangsa Israel akan kasih setia Allah Bapa kepada
umat-Nya. Allah berkenan menyatakan pengampunanNya dan
memulihkan sekiranya bangsa Israel menyesali perbuatannya dan
berseru memohon pengampunan. Allah merindukan bangsa Israel
bertobat kembali kepada- Nya. Yeremia mengungkapkan bahwa
semestinya mereka merasa malu kepada Allah karena perbuatan dosa
dan jahat yang telah mereka perbuat. Yeremia juga mewartakan berita
keselamatan dan pengampunan.

Seringkali kita jatuh dalam dosa. Kita tidak mampu menjaga hati, pikiran,
ucapan kita dengan baik dan benar, sehingga seringkali kita
mengecewakan hati Tuhan dan menyakiti hati sesama. Kita harus jujur
mengakui dosa dan kesalahan kita di hadapan Tuhan. Ada pertobatan
yang sungguh-sungguh dalam diri kita. Pertobatan yang lahir dari dasar
hati disertai kesungguhan untuk berubah menjadi pribadi yang lebih baik
lagi. Pertobatan yang harus disertai komitmen atau janji untuk tidak
mengulangi perbuatan dosa yang sama. [AR]

2
“Tanpa pertobatan mustahil kita mendapatkan pengampunan dan
keselamatan”

2
Sabtu, 19 Januari 2019
Waosan : Lukas 11 : 14 - 23 | Pujian : KPJ 345 : 1 - 2

“nanging manawa AKu nundhung dhemit nganggo panguwasaning Allah,


dadine Kratoning Allah wes nekani kowe” [ayat 20]

Apik kang asli, asli apik


Salah satunggaling murid ingkang sampun
dados pejabat paring undangan dhahar
sesarengan kagem guru spiritualipun. Kados
limrahipun, sang guru ngagem rasukan biasa
kemawon. Pelados restoran paring
paladosan ingkang sae tumrap pejabat
punika, nanging mboten sae tumrap guru
spiritual kalawau. Wusananipun pejabat
punika paring teguran tumrap pelayan
restoran, supados ugi paring paladosan
ingkang sae tumrap gurunipun. Pelayan restoran nyuwun pangapunten.
Sasampunipun dhahar lan ngobrol, pejabat lan gurunipun badhe kondur.
Nanging boten kanyana-nyana, sang guru paring tips (uang lelah) tumrap
pelayan ingkang swaunipun mboten sae anggenipun lelados. Aturipun
pejabat: “Guru, mboten usah diparingi. Kalawau pelados menika mboten
sae lakunipun dhumateng guru”. Wangsulan sang guru: “Dheweke pancen
wis tumindak kurang apik marang aku. Nanging apa lakuku ditentokke
lakune ? Aku iki bebas nindakke sing apik”. Sang murid nggumun ing
salebeting manahipun.

Kasaenan dipunketingalaken dening Gusti saking waosan dinten punika.


Sanajan dipun arani ngusir setan lumantar kuwaosipun Beelzebul, Gusti
Yesus mboten duka lan gething tumrap tiyang ingkang mastani kados
makaten. Sejatosipun tiyang-tiyang punika mboten remen dhumateng
piwucalipun Gusti mila sami boten nampi Gusti Yesus. Nanging Gusti
tetep nresnani lan kersa wicantenan kaliyan tiyang-tiyang punika.
Saestu kasaenan ingkang murni lan tulus saking Gusti Yesus.

Nalika kita nindakaken kasaenan lan kayekten badhe wonten tiyang


ingkang mboten remen dhateng kita. Si jahat mboten remen nalika kita
ndedonga kangge tiyang ingkang nggethingi kita. Roh pepeteng mboten
remen nalika kita nindakaken perkawis-perkawis ingkang ngremenaken
manahipun Gusti, ingkang mulyaaken Asmanipun.

Nanging, tetepa nindakaken katresnan lan kasaenan. Boten karana pados


simpati, nanging karana kratoning Allah saged dipunraosaken dening
tiyang kathah. Pambengan tansah wonten ing gesang kita nalika
nindakaken katresnan lan kasaenan, nanging katresnanipun Gusti
milujengaken gesang kita. Katresnanipun dados dhasar tumrap gesang
kita, dados tiyang sae “apik kang asli, asli apik!” Gusti nganthi
umatipun ingkang setya tuhu nindakaken dhawuhipun. Amin.[YEW]

“Wong kang nindakake kabecikan lan kasaenan,


ora bakal kapethatan Katresnan-Ipun”
2
Minggu, 20 Januari 2019
Bacaan : Yohanes 2 : 1 - 11 | Nyanyian : KJ 60

“Setiap orang menghidangkan anggur yang baik dahulu dan sesudah orang
puas minum, barulah yang kurang baik; akan tetapi engkau menyimpan
anggur yang baik sampai sekarang”. [ayat 10]

“SELALU ADA KRISTUS DI TENGAH KRISIS”

Kepanikan bisa terjadi pada siapa


saja. Terlebih pada saat orang
menghadapi krisis. Misalnya pada
tanggal tua ketika uang mulai
menipis. Beda dengan tanggal
muda. Tanggal muda ti dak
dianggap sebagai tanggal krisis.
Tanggal muda menjadi tanggal
yang ditunggu banyak pegawai
karena pada saat tanggal muda,
pundi- pundi terisi. Gajian,
bayaran, begitulah istilah yang lazim. Bagi sebagian besar orang, hidup
menjadi tenang penuh sukacita pada tanggal muda. Namun sebaliknya,
saat di atas tanggal 15 setiap bulannya, masihkah ketenangan dan
sukacita itu ada? Lalu mau apa? Menyerah, berdoa dan berserah,
mencari hutangan atau menata kebutuhan dengan lebih bijak lagi? Atau
bagaimana?

Masalah krisis anggur di pesta perkawinan ini pasti menimbulkan rasa


malu, jika apa yang mereka hidangkan tidak lengkap, bahkan habis.
Anggur merupakan suatu kewajiban di pesta perkawinan orang Yahudi.
Bagi mereka, anggur melambangkan dan membangkitkan rasa sukacita.
Ketika mereka kehabisan anggur, maka sukacita itu bisa hilang dalam
suasana pesta itu. Pesta yang seharusnya menjadi alasan untuk
bersukacita, malah menjadi alasan untuk malu.

Krisis bisa selalu mewarnai kehidupan manusia. Tetapi mari kita fokus
bukan pada krisis hidup kita, tetapi pada Kristus yang selalu hadir dalam
segala situasi, termasuk dalam krisis. Ketimbang kita fokus pada krisis
hidup, baiklah kita fokus pada Kristus, yang memberikan berkat dalam
hidup. Ketika kita fokus pada menghitung berkat, bukan menghitung
masalah atau krisisnya, kita akan kagum oleh kasih Allah.

Mujizat pada pesta perkawinan di Kana ini adalah mukjizat yang pertama
yang dilakukan Tuhan Yesus Kristus. Ini dapat dipahami sebagai tanda
bahwa sebuah perkawinan atau pembentukan rumah tangga itu
diperhatikan oleh Tuhan. Ia menyertai setiap rumah tangga dan
mencukupkannya. Maka yang lebih baik, hitunglah karya dan berkat
Tuhan dalam keluarga kita daripada menghitung masalah dalam
keluarga kita. [pong]

2
“Pangeran gedhe welase, manungsa sethithik butuhe”

2
Senin, 21 januari 2019
Bacaan : Yesaya 54 : 1 - 8 | Pamuji : PKJ 98

“Ing sajroning dukaningSun kang banget, Ingsun wus ngaling-alingi


wedananingSun marang sira sedhela, nanging marga saka sih-
susetyaningSung kang langgeng Ingsung wus ngatingalake sih-piwelasingSun
marang sira, mangkono pangandikane Pangeran Yehuwah, Juru Panebusira”.
[ayat 8]

Katresnanipun Gusti
Bilih kita nggadhahi putra utawi putri ingkang mlebet ing
jenjang remaja, kita kedah mangertosi bilih putra putri
kita punika, nembe kemawon mlebet ing salah
setunggaling fase ingkang penting wonten ing
gesanganipun. Ing fase remaja menika, putra-putri kita
saweg ngalami puncak perkembangan emosional. Para
remaja badhe asring nedahaken sifat ingkang sensitif,
reaktif, lan emosinipun mboten stabil utawi
tempramental. Sifat menika dipunwujudaken kanthi
asring mbantah utawi mboten purun mirengaken
pitutur tiyang sepuhipun.

Kahanan ingkang kados mekaten, temtu ndadosaken asringipun


dredah/konflik antawisipun tiyang sepuh lan putra putrinipun.
Sanadyanta makaten, tamtu taksih wonten kemawon katresnan ingkang
mboten saged ical. Amargi menapa? Amargi saknakal-nakalipun lare
remaja menika, lare menika inggih putra-putri kita piyambak,
peparingipun Gusti pribadi.

Mekaten ugi kahanan kita ing ngarsanipun Gusti. Minangka umat


kagunganipun, kita asring sanget damel sedhih manahipun Gusti. Kita
mboten saged uwal saking dosa lan kalepatan kita. Malah kita kanthi
sadar, remen sanget ndamel dosa lan nebih saking Gusti. Nanging
sinaosa kita punika kebak dosa, Gusti Allah kagungan katresnan
ingkang langgeng, ingkang saestu mboten winates.

Gusti Allah ngandika: “Ing sajroning dukaningSun kang banget, Ingsun


wus ngaling-alingi wedananingSun marang sira sedhela, nanging marga
saka sih-susetyaningSung kang langgeng Ingsung wus ngatingalake sih-
piwelasingSun marang sira”. Tegesipun, sinaosa dosa kita abang kados
gluga, taksih wonten kemawon sih palimirmanipun Gusti kang langgeng
lan ugi mboten winates dhumateng manungsa.

Mila makaten, monggo kita langkung nyelak malih dhumateng Gusti.


Mboten wonten ingkang telat kangge mratobat, menawi kita ngrumaosi
bilih kita punika tiyang ingkang kebak ing dosa. [YAH]
2
“Mboten wonten kata terlambat damel mratobat”

2
Selasa, 22 Januari 2019
Bacaan : 1 Korintus 1 : 3 - 17 (4 - 9) | Pujian : KJ 284 : 1, 4, 10

“Demikianlah kamu tidak kekurangan dalam suatu karunia pun sementara


kamu menanti penyataan Tuhan kita Yesus Kristus” [ayat 7]

Tuhan itu Kaya


Setiap orang hampir pasti sudah pernah mendengar
ungkapan: “Tuhan itu kaya”. Biasanya ungkapan ini
disampaikan untuk memberi motivasi kepada orang-
orang yang sedang kesulitan memenuhi kebutuhan
hidupnya. Diharapkan bahwa orang-orang yang
mendengar dan menghayati ungkapan tersebut,
memiliki secercah harapan akan pertolongan Tuhan
yang kaya itu.Ibarat orang-tua yang tidak akan
membiarkan anaknya mengalami kekurangan, Tuhan
pasti mencukupkan kebutuhan anakNya.

Di awal suratnya yang pertama untuk jemaat Korintus, Rasul


Paulus juga mengungkapkan keyakinannya yang menyiratkan
bahwa Tuhan itu kaya. Tuhan kaya dengan anugerah dan kasih
karunia.

Karena Tuhan kaya, maka persekutuan jemaat di Korintus juga kaya dalam
segala hal (ay.5). Karena Tuhan itu kaya, maka jemaat di Korintus tidak
kekurangan akan karunia Tuhan. Selama mereka hidup menanti –
nantikan Sang Kristus, maka mereka akan dicukupkan dalam segala hal,
dalam segala macam perkataan, dalam segala macam pengetahuan.

Rasul Paulus berharap supaya kekayaan Tuhan yang nyata dalam segala
karuniaNya yang diberikan di kehidupan jemaat tersebut tidak disia –
siakan. Cara untuk tidak menyia-nyiakan karunia Tuhan itu adalah dengan
hidup rukun, seia sekata, erat bersatu dan sehati – sepikir. Jika umat
hidup dalam perselisihan, maka artinya anugerah dan karunia Tuhan itu
telah disia
– siakan.

Tuhan memang kaya, karena semua yang ada adalah milikNya dan
ciptaanNya. Dia berkenan memberi anugerah dan karuniaNya dalam
kehidupan umatNya. Tetapi anugerah dan karunia Tuhan itu bisa menjadi
sia – sia ketika manusia tidak menjaganya. Hidup rukun dan saling
mengasihi adalah satu bentuk kita menjaga anugerah dan karunia dari
Tuhan yang Mahakaya itu. [wn]

2
“Sungguh alangkah baiknya dan indahnya, apabila saudara - saudara diam
bersama dengan rukun !” (Mazmur 133 : 1)

2
Rabu, 23 Januari 2019
Waosan : Mustikaning Kidung 4 : 9 - 5 : 1 | Pamuji : KPJ 4
-------------------------------------------------------------------------------------------------
“Kowe gawe dheg-dhegane atiku,....“ [ayat 9a]

Adhuh dek !!
“Sampean kog ayu dina iki dek!”, “Yuh
wangine kangmasku!”. Tetembungan
punika tamtu sekeca dipirengaken kuping.
Sinten to ingkang mboten remen
pangalembana? Tamtu manungsa punika
remen dipunelem, punapa malih dening
kekasihing ati.

Kados dene panganten kakun


g ngalembana panganten putri ing
waosan punika. Panganten kakung
mbandingaken pengantin putri kalian
nikmat alam peparingingipun Gusti
ingkang ndadosaken penganti ng
kakung dheg- dhegan.
Tegesipun pengantin kakung punika mangertos bilih pangalembana
punika dados perkawis ingkang wigati. Pangalembana ingkang
nengsemake ati nuwuhaken kepercayaan diri ingkang dados modal
dasar anggenipun nglampahi pigesangan. Pangalembana dadosaken
tetiyang punika semangat, lan katresnanipun tetep tuwuh lan mboten
gampil semplah awit nyumerepi bilih kekasih atinipun tansah sumadya
dukung.

Sarujuk kalian tembung endah punika “1000 mengsah ngasorake kawon


dening 1 pangalembana kekasih ati “. Tegesipun pangalembana punika
dados wujuding dukungan ingkang paring motivasi lan kakiyatan ingkang
ageng pengaruhipun. Makaten ugi kosok wangsulipun. Senadyan 1000
kanca mbombong ati, nanging kekasih ati nyakiti, lungkrah semplah
badan lan ati.

Kathah pasangan suami istri ingkang kagodha tumindak selingkuh krana


mboten gadhahi malih raos dheg-dhegan tumrap pasanganipun. Benten
kaliyan nalika taksih pacaran. Nalika taksih pacaran sami asung alembana.
Nanging nalika sampun bebrayatan asring sami padu lan tembungipun
manasaken kuping. Makaten ugi para putra kathah ingkang mbalela awit
tetembungan tiyang sepuh ingkang mboten paring semangat lan
nengsemaken, nanging malah nyakiti batosipun para putra. Kekiyataning
tembung punika ageng sanget. Saged ngiyataken, saged ugi damel
nglokro. Tinimbang kabucal “Duh ambumu dek kaya kembang suweg”
langkung sae “Dek adusa supaya kowe wangi kaya minyak narwastu”.
Bilih ing waosan punika kahanan pengantin putri ingkang dadosaken
dheg-dhegan pengantin kakung, sampun ngantos ing bebrayatan,
semah, putra, lan wayah kita ngraosaken dheg-dhegan krana
“jantungan” mireng tembung kita. Gusti amberkahi. Amin. [Sv]

2
“Ati-ati karo lathi”

2
Kamis, 24 Januari 2019
Bacaan : Roma 7 : 1 - 6 | Nyanyian : KJ 169

“Sebab waktu kita masih hidup di dalam daging, hawa nafsu dosa, yang
dirangsang oleh hukum Taurat, bekerja dalam anggota-anggota tubuh kita,
agar kita berbuah bagi maut” [ayat 5]

Why I Hate Religion, but Love Jesus?


Bagaimana bila aku katakan bahwa Yesus datang untuk menghapuskan
agama?
Dan hanya karena kamu menyebut orang lain “buta” tidak dengan
sendirinya membuat kamu memiliki penglihatan?
Maksudku, bila agama begitu hebatnya mengapa agama menimbulkan
begitu banyak peperangan? Mengapa agama membuat orang
mendirikan gereja-gereja yang besar tetapi gagal memberi makan
kepada orang miskin?
Agama mungkin mengajarkan kasih karunia tetapi praktiknya malah
berbeda. Mereka cenderung mengejek umat Allah, mereka melakukan
itu kepada Yohanes Pembabtis.
……
Dan ketika IA dibunuh, Ia berseru, “Bapa ampunilah mereka, karena
mereka tidak tahu apa yang mereka perbuat”.
Karena sementara Ia tergantung pada salib, Ia memikirkan kamu. Dan
Ia mengangkat semua dosamu, dan menguburkannya di makamnya.
Itulah sebabnya aku berlutut pada salib dan Ia berkata “Marilah!
Tempat masih ada!”
……
(Jonanthan Bethke, seniman muda dari Amerika Serikat)

Sebuah artikel yang saya baca di dalam buku Materi PAK, SMP berisi
teladan yang diberikan Yesus.

Paulus telah menekankan bahwa Allah


adalah benar dan adil, bahwa Dia
mencurahkan kebenaran tersebut kepada
orang yang percaya. Dengan kehadiran
PutraNya, Yesus kita diperbaharui untuk
hidup di dalam Roh dan menjadi milikNya.
Hidup di dalam daging artinya hidup di
bawah kendali dan kekuasaan dosa.
Sementara hidup di dalam Roh akan menuntun kita kepada kebenaran
Allah dan memberikan kebijaksanaan bagi kita. Bukan hanya melihat
sebuah kebaikan, melainkan mewujudkan kebaikan itu di dalam setiap
perbuatan kita. Dan sekali lagi kita diingatkan, kehadiran Yesus bukan
untuk meniadakan melainkan untuk menggenapi. Agar semuanya
menjadi benar di dalam Allah.[Vie]

Hukum Taurat, walaupun baik, diperalat dosa untuk membelenggu orang.


Tetapi kita bebas daripadanya karena Kristus mati demi keselamatan kita.
2
Jumat, 25 Januari 2019
Waosan : Nehemia 2 : 1 - 10 | Pamuji : KPJ 115

“Bareng Sanbalat, wong ing Horon lan Tobia, wong Amon, kang dadi abdi,
padha krungu bab iku, temah banget anyele atine, amarga ana wong teka
kang arep gawe raharjane wong Israel” [ayat 10]

Serik..
Manah panjenengan punapa nate
serik? Saben tiyang punika
sejatosipun saged nggadahi raos
serik. Punapa malih menawi tiyang
punika gesang sesarengan wonten
ing masyarakat utawi wonten ing
pasamuwan. Raos serik punika
kalampahan amargi wonten
kasunyatan ingkang jelas benten.
Kepenti ngan, drajad,
kasugihan, status, kesadaran, kaprigelan, kapinteran, berkah,upaya
pambudidaya, lsp ingkang dipun gadhahi tiyang setunggal lan lintunipun
punika benten. Punika ingkang ndadosaken manah punika ngraosaken
serik. Senajan mekaten, raos serik punika sejatosipun pilihan.
Prayoginipun mboten dipun piji.

Gubernur Sanbalat ingkang mengku jabatan wonten Bet Horon, sak


kilenipun Yerusalem, nalika jaman paprentahane Parbu Artahasta
ngraosaken manahipun kacel nalika mangertosi bilih Nehemia punika
dipun utus prabu Artahasta dateng Yerusalem kagem mbangun kutha lan
tembok Yerusalem ingkang dipun panggeni nenek moyangipun Nehemia,
tiyang Israel (ay.10). Punapa malih, Nehemia punika namung sang juru
anggur, dipun iring kaliyan panggedhe perang lan diparingi kuwasa kaliyan
prabu Artahasta manggihi para bupati wonten sakiwa tengenipun
bengawan Efrat (ay.9). Raos kacelipun Sanbalat punika nyatanipun
wonten sebabipun, amargi piyambakipun kepingin nguwasani tanah
Yudea (Yos 10:10). Ananging, Nehemia nggadahi iman ingkang kiyat
dhumateng Gusti Allah. Nehemia mboten perduli dipunseriki lajeng tetep
fokus anggenipun mbangun kutha nenek moyangipun Yerusalem.

Sinau saking cariyosipun Nehemia, kita kedah tansah pitados bilih Gusti
Allah tansah paring kekiyatan lan panganthi dhumateng sinten kemawon
ingkang tansah nindakaken Karsanipun. Sanajan ta kathah tiyang ingkang
mboten remen, kathah tiyang ingkang sumelang lan kathah tiyang
ingkang serik manahipun. Pun ngantos kendho lan nglokro anggen
kita dados marginipun pakaryanipun Gusti wonten sakiwa tengen
pigesangan kita. Amin [BK]

3
“ Ati kang resik, nggatekake perkara-perkara kang becik”

3
Sabtu, 26 Januari 2019
Bacaan : Lukas 2 : 39 - 52 | Nyanyian : KJ 337 : 1 - 3

“Tiap-tiap tahun orang tua Yesus pergi ke Yerusalem pada hari raya Paskah.”
[ayat 41]

MOMEN BERHARGA
Setiap manusia pasti memiliki momen berharga
dalam kehidupannya, baik yang menggembirakan
maupun yang menyedihkan. Oleh sebab itu,
untuk mengenang momen tersebut, seseorang
biasanya melakukan peringatan-peringatan/
perayaan- perayaan tertentu. Tujuannya satu,
agar momen berharga itu tidak mudah
dilupakan. Momen berharga harus selalu diingat
dan dikenang.

Peristiwa keluarnya bangsa Israel dari tanah Mesir (perbudakan)


merupakan momen berharga yang pernah dialami oleh bangsa Israel.
Oleh karena itu mereka selalu mengenang peristiwa tersebut dalam
sebuah perayaan khusus (Paskah) setiap tahun. Dalam perayaan hari raya
Paskah, seluruh umat Israel diajak untuk mengingat kembali kisah
penyelamatan dan cinta kasih Allah atas kehidupan mereka. Allah adalah
Tuhan yang telah memberikan kebebasan dan kemerdekaan bagi bangsa
Israel (lih. Kel. 20: 2).

Sebagai warga keturunan Yahudi, Yusuf dan Maria melakukan hal yang
sama. Mereka memperingati peristiwa Paskah tiap-tiap tahun di
Yerusalem (ayat 41). Artinya, mengenang peristiwa pembebasan
bangsa Israel dari tanah Mesir atas tuntunan Allah merupakan hal yang
tidak boleh dilupakan dan harus selalu diingat.Selain itu, mereka juga
diajak untuk menghayati bahwa pemeliharaan Allah dapat
diwujudnyatakan melalui banyak hal, termasuk alam ciptaanNya.
Melalui tulah-tulah, Allah menunjukkan kesungguhanNya untuk
membebaskan bangsa Israeldari tanah Mesir (lih. Kel. 7: 14 – 11: 10).

Dalam kehidupan kita, momen berharga, pemeliharaan Allah atas hidup


kita juga telah dinyatakan dalam banyak hal (tanda-tanda alam):gagal
panen, wabah penyakit, tanah longgsor, banjir, global warming,
perubahan cuaca yang ekstrim, dll. Akan tetapi, karena keserakahan
dan keegoisan kita, seringkali kita melupakan momen-momen berharga
tersebut, sehingga karya keselamatan Allah menjauhi hidup kita.

Jadi, ingatlah selalu momen berharga yang terjadi dalam hidup kita,
karena melalui setiap momen tersebut, Allah membentuk kita,
mengubah dan memperbaharui kita, serta memelihara kehidupan kita.
[7us]

3
“Allah memiliki banyak mulut untuk menegur dan mengingatkan manusia,
alam adalah salah satunya”

3
Minggu, 27 Januari 2019
Waosan : Lukas 4 : 14 - 21 | Nyanyian : KPJ 403

"Ing dina iki, sajroné kowé padha ngrungokaké, pangandika mau wus
kelakon."[ayat 21]

Plek kaya modele


Manungsa katitahaken dening Gusti Allah miturut
gambar lan pasemonipun (PD 1:26). Tegesipun
manungsa ditimbali/kersakake Gusti Allah gesang
sampurna ing kasucen lan tumindak-tumindak
utama : katresnan, kabeneran, kaadilan,
katentreman (Mt 5:48). Bangsa Israel diutus lan
binerkahan dados seksi pangandika lan
pakaryanipun Gusti Allah, ananging mboten saged
nindakaken timbalan menika. Kahananipun
bangsa Israel mrihatosaken sanget, sedaya umat
sami ngrantos kapan Gusti Allah ingkang
Mahakuwaos badhe nylametaken bangsa
Israel kados pamedharing wangsit para nabi
ing jaman kuno?
Gusti Yesus mutusi lumampah netepi pangandika menika, “Ing dino iki
pangandika mau wus kelakon”.

Gusti Yesus netepi timbalan dados utusan srana nggiyaraken Injil


kratoning Allah marang wong-wong miskin, kinunjara, wuta lan
katindhes, ngundhangaken tahun rahmatipun Gusti. Sarehne mbangun
turut mituhu marang rancangan lan kersanipun Gusti Allah, Yesus
Kristus sinebut Putraning Allah. Punapa ingkang dipun tindakaken
Gusti Yesus punika saestu pakaryanipun Gusti Allah piyambak awit
rohing Allah ing Panjenenganipun. “Sing sapa ndeleng Aku, iku wus
ndeleng Sang Rama “(Yoh 14:9).

GKJW ugi tinimbalan dados rencang damelipun Gusti Allah (Yoh 5:17;Rum
8:28) marang jagad lan sumadya tanggel jawab mujudaken katresnan,
kabeneran, kaadilan, tentrem rahayu ing masyarakat, bangsa lan negari
(Tata Gereja GKJW Bab II Pasal 4 ayat 1 dan 2). Tema peladosan,
rancangan lan pakaryan peladosan (PPJP-PPJM-PKTGKJW) ingkang
katetepaken ing persidangan nedahaken bilih GKJW mbudidaya supados
anggenipun leladi tansah salaras kaliyan kersanipun Gusti Allah.
Punapa masyarakat Jawa Timur saestu nyumerepi bilih paseksenipun
warganing GKJW menika demi mujudaken kersanipun sang Kristus ?

Refleksi : Nalika manggihi kahanan lingkungan RT ingkang worsuh :


kathah regedan/sampah plastik, kali banger, kalenan/got mampet,
dalanan kampung rusak, suket pinggir dalan jembrung, lsp, aku arep
ngrancang lan nindake apa? [PAY]

Nalika kabaptis, kita sinebut para putranipun Allah.


Pakaryannyata punapa ingkang sampun kita tindakaken dhateng
3
masyarakat sakiwa tengenipun gereja ?

3
Senin, 28 Januari 2019
Yeremia 36 : 1 - 10 | Pujian : KJ 363

“Mungkin apabila kaum Yehuda mendengar segala malapetaka


yang Aku rancangkan hendak mendatangkannya kepada mereka,
maka mereka masing-masing akan bertobat……”

MEMBUAT PILIHAN
Sudah berkali - kali Tuhan Allah berbicara kepada orang-orang Yehuda
agar lebih mendengarkan Tuhan dari pada memilih mentaati nasehat
leluhurnya yang sudah menjadi ikatan kuat pada anak-anak dan
keturunannya. Mulai dari pasal 35 kita bisa memahami kemarahan dan
kecemburuan Tuhan sebagai pemberi hidup baik kepada anak
keturunan bahkan sejak nenek moyang kaum orang Rekhab. Tetapi toh
kaum Rekhab lebih memilih mentaati ajaran nenek moyangnya daripada
mendengarkan didikan Tuhan. Itulah makanya Tuhan marah dan
memberikan peringatan sekali lagi kepada kaum Rekhab dengan
mengutus Yeremia untuk menyampaikan rencana hukuman Tuhan
kepada mereka.

Kita sering tidak memahami bahwa sebenarnya Tuhan sangat mengasihi


kita dalam menjalani kehidupan ini. Segalanya sudah diberikan oleh
Tuhan agar kita sebagai ciptaanNya mampu menjalani kehidupan di
dunia ini. Namun mungkin karena Tuhan tidak pernah menampakkan diri
secara fisik, atau suara yang bisa didengar langsung oleh indera kita,
maka kita lebih mendengar suara lain, dan meninggalkan Tuhan yang
berbicara di dalam hati kita. Namun kesaksian Kitab Yeremia 36, jelas
menunjukan bagaimana Tuhan sabar menanti kita sadar untuk lebih
memilih mendengarkan Tuhan walau banyak yang mempengaruhi kita,
baik orang tua, istri, suami, anak, pacar, dan bahkan egoisme kita
sendiri.

Iwan Fals menggambarkan kasih


tentang seorang ibu dalam syair
lagunya yang berjalan ribuan
kilometer dengan menggendong
anaknya melewati bermacam
rintangan. Kasihnya digambarkan
bagai udara yang tidak tampak tapi
terasa dan bahkan menjadi sumber
kehidupan. Ibu itu tetap mengasihi
walau anaknya tidak mampu
membalas kasihnya. Iwan Fals begitu
memahami kasih seorang ibu.

Tuhan menginginkan kita menjadi


ciptaannya yang utuh, sempurna.
Hanya
saja kita sering tidak menyadari bahwa sesungguhnya kasih setia Allah

3
begitu panjang dan dalam. Biarlah melalui kitab Yeremia pasal 36, kita
dipahamkan lagi akan kasih Allah yang menghendaki keutuhan
ciptaanNya itu. [narodo]

“Kasih Ibu sepanjang jalan, kasih anak sepanjang galah “

3
Selasa, 29 januari 2019
Waosan : 2 korintus 7 : 2 - 12 | Nyanyian : KPK 163

Sabab kasusahan kang nyondhongi karsané allah iku nuwuhaké pitobat


kang nuntun marang karahayon kang ora gawé getun [ayat 10a]

Pitobat

Pendeta Inoue Kaoru, rumiyin anggota salah


satunggaling gangster Yakusa Jepang ingkang
dipunajrihi ti yang kathah. Piyambakipun
nindakaken perkawis ingkang ala, contonipun :
mateni tiyang sanes, ngginakaken narkotika , lan
bab-bab ala lintunipun. Nalika yuswanipun 30
tahun, Inoue Kaoru pepanggihan kaliyan wanita
ingkang sameniko dados garwanipun. Kanthi kebak katulusan, kabejikan ugi
katresnan, garwanipun nepangaken bab Gusti Allah dhateng Inoue Kaoru.
Ketlatenan ugi katresnan saking garwanipun ingkang karaosaken dening
Inoue Kaoru, dadosaken piyambakipun remen dedonga ugi nggegilut
sabda pangandikanipun Gusti. Kasaenan menika boten namung karaosaken
dening Inoue Kaoru, nanging ugi karaosaken dening kanca-kanca gangster.
Pakempalan gangster-ipun bibar lan kathah mantan anggotanipun ingkang
paring pambiyantu paladosan greja.

Surat rasul Paulus paring piwulang sae amargi pasamuwan ing Korinta saged
mbedakaken bab kasisahan kang nyondhongi karsanipun Allah lan kasisahan
donya. Surat Paulus ingkang sepisan, ngemutaken bab dosa ingkang
ndadosaken pasamuwan Korinta nglampahi kasisahan ing manah. Kasisahan
ingkang dipunraosakan dening pasamuwan ing Korinta krana sampun
nguciwakaken Gusti Allah Sang Sumber Gesang Sejati. Sanadyanta makaten,
pasamuwan Korinto mboten wonten ing kasisahan ingkang mawantu-wantu.
Pasamuwan nggadhahi angen-angen kange mratobat supados gesangipun
dados sae lan condhong kaliyan karsanipun Gusti.

Kita asring mirengaken sabda pangandikanipun Gusti, ananging kenging


menapa mboten saged nindakaken kanthi sae? Karana kita taksih ngadhahi
manah ingkang wangkot lan asring nggunggung diri. Sumangga kita sami
sinau lan mawas diri supados sabdanipun Gusti lan pakaryanipun saged
kita tindakaken ing pigesangan kita. Mugi kita nggadhahi raos ajrih asih
dhumateng Gusti lan manah ingkang pasrah sumarah. [B'Jez]

3
“Tilase wong ala luwih kajen tinimbang tilase wong apik“

3
Rabu, 30 Januari 2019
Bacaan : Yeremia 36 : 27 - 32 | Nyanyian : KJ 462 : 1 - 4

“Ambil pulalah gulungan lain, [ayat 28a] ...


Maka Yeremia mengambil gulunganlain ,“[ayat 32a]

Ambil pulalah gulungan lain

Bahkan yang terbaik


diantara kita, tidak
dapat membangun
Roma dalam sehari.
Dibutuhkan banyak
langkah nyata untuk
mencapai suatu yang
hebat.

Yoyakim, raja Yehuda,


tidak menyukai kabar
nubuat dari Yeremia,
maka gulungan yang
bertuliskan tentang nubuatan tersebut dibakarnya. Yoyakim tidak
menyukai karena yang ada dalam tulisan itu adalah kabar tentang
pemusnahan negerinya. “ Mengapakah engkau menulis di dalamnya,
bahwa raja Babel pasti akan datang untuk memusnahkan negeri ini dan
untuk melenyapkan dari dalamnya manusia dan hewan?”

“Ambil pulalah gulungan lain,”(ayat 28a). Allah memberikan perintah


agar Yeremia memulai dari awal menuliskan lagi apa yang telah
dimusnahkan dengan dibakar oleh Yoyakim, dan Yeremia mematuhiNya.
“Maka Yeremia mengambil gulungan lain...”, (ayat 32a)

Mengambil gulungan lain adalah pilihan untuk membangun, sudah


siapkah kita? Sebagaimana Yeremia, kita juga boleh
mengoperasionalkannya dalam hidup ini. Gulungan baru demi gulungan
baru, lembar-lembar baru bagaikan ornamen yang memaknai hidup ini
menjadi berkualitas.

Mengulangi hal yang sama pada waktu yang berbeda, bagaikan


mendulang emas. Sukses tak akan lari dari ketekunan. Jangan lupa
bahwa maestro selalu merangkak dari rahim kegagalan, menguak
berbagai ketekunan pada lembar baru, pada gulungan baru dari kitab
hidupnya. Amin [e]
3
“Jangan menilai saya dari kesuksesan, tetapi nilai saya dari seberapa sering
saya jatuh dan berhasil bangkit kembali.” (Nelson Mandela)

3
Kamis, 31 Januari 2019
Waosan : Lelakone Para Rasul 10 : 44 - 48 | Pamuji : KPJ 357

“Delengen, wong-wong kuwi iya padha nampa Rohe Pangeran,


ora beda karo kita...“ [ay 47a]
(terj.Bhs Jawa 1994)

ORA BEDA
Tuhan cinta sgala bangsa, sgala bangsa di dunia
Hitam, putih, kuning, merah, semua dicinta Tuhan
Nanti trima keslamatan slamanya

Lagu anak-anak ing nginggil kepireng sederhana.


Lumantar lagu punika kita katedahaken bilih
katresnaning Gusti Allah punika mboten mawang
tiyang – Suku, Agama, Ras-ipun. Ingkang dados
pangajeng-ajeng endah,kaserat ing pungkasaning
lagu, bilih sedaya badhe nampi kawilujengan
langgeng.

Iba endahipun menawi sedaya saged kagungan


pemanggih ingkang mekaten. Awit menawi kita gatosaken kasunyatan
samangke, ingkang kelampahan inggih kosok wangsulipun. Kathah tiyang
ingkang cecongkrahan awit wontenipun 'perbedaan'. Conto sepele
kemawon, menawi kita gatosaken ing Sepak Bola Indonesia, kathah
sanget korban supporter ingkang pejah lan cacat amargi dipunkroyok
dening suporter club sanesipun. Mekaten ugi ing babagan politik,
kathah sanget conto ingkang nedahaken kados pundi beda punika
dados sarana ngasoraken 'lawan politik'.

Ing tahun politik samangke, waosan dinten punika ngatag kita supados
saged mapanaken dhiri kanti leres, kados ingkang kadhawuhaken dening
Rasul Petrus tumrap warga Kaisarea :
1. Gusti pancen nitahaken kita kanthi mawarni-warni kawontenan.
Ananging, sedaya kala wau sanes alasan supados kita saged
mbenten-mbentenaken setunggal lan setunggalipun. Punapa
malih cecongkrahan awit sedaya beda. Kosok wangsulipun, beda
kala wau saged dados sarana 'saling melengkapi'.
2. Pakaryaning Gusti mboten saged dipun watesi. Karsanipun Gusti
mesti badhe kelampahan lumantar sok sintena kemawon
ingkang dipun kersakaken. Pramila sampun ngantos kita
gumunggung punapa malih ngasoraken tiyang, golongan, utawi
agami sanes.

Kluwung ketingal endah mboten karana kawangun dening setunggal


warni kemawon. Ananging karana kathah warni ingkang lumampah
sesarengan kanthi ukuran ingkang sami. Samanten ugi gesang kita ing
donya, sanadyan benten-benten ananging sami ajinipun ing ngarsaning

3
Allah. [Why]

“Pakaryaning Allah mboten saged winatesan sedaya beda”

3
Jumat, 01 Pebruari 2019
Waosan : 2 Babad 35 : 20 - 27 | Pamuji : KPJ 63

“.....dadine ora karsa migatosake marang pangandikane Sang Prabu Nekho,


kang dadi pepengeting Allah. Sang Prabu Yosia banjur lumawan perang ono
ing lebak Megido.” [ayat 22]

MANUNGSA IKU WINATES

Ing Piala Dunia 2018, kathah sanget


negara ageng ingkang sampun kasuwur
bal- balanipun saged kawon ing babak
penyisihan. Salah satunggaling analisa
kenging punapa negara-negara maju
punika saged kawon, awit anggenipun
tandhing namung ngandelaken sawetawis
pemain ingkang sampun kasuwur
naminipun kados Ronaldho ing Portugal
lan Lionel Messi Ing Argentina. Kamangka
pemain-pemain kasuwur punika nggih
sami manungsa limrah ingkang winates.

Prabu Yosia punika raja Yehuda ingkang mursid. Wonten ing salebeting
ppaprentahanipun Prabu Yosia, bangsa Yehuda saged pulih sak
sampunipun dipun jajah dening bangsa Babil. Nalika jaman Prabu Yosia,
Bait Allah ingkang sak derengipun risak saged kabangun malih kanthi sae.
Riyadin Paskah ugi saged kalampahan kanthi khidmat lan langkung ageng.
Nanging emanipun Prabu Yosia dhawah kados para leluhuripun utawi
raja- raja sak derengipun. Rumaos gadhah kuwaos lan ngandelaken
kakiyatanipun piyambak, ugi ngandelaken kakiyatanipun bangsa sanes
ingkang langkung adidaya lajeng nyingkur Gusti Allah lan boten
mirengaken pangandikanipun Gusti. Pungkasanipun lajeng seda nalika
perang kaliyan Nekho Prabu Mesir wonten ing Megido. Punika
dadosaken bangsa Yehuda ngraos prihatin lan kecalan pangajeng-ajeng.

Kita punika manungsa limrah. Kita punika namung titah sawetah ingkang
katimbalan madhep mantep manembah kanthi pasrah dhumateng Gusti.
Sejatosipun rikala kita mboten pasrah dhumateng kersanipun Gusti
punika sampun kalebet nentang Gusti Allah. Kita tamtunipun purun
bilih sadaya ingkang sampun kita lampahi kanthi sae lan becik saged
tuwuh dados berkah ingkang sumrambah ing gesang kita lan ugi sadaya
titahipun Gusti. Mila sumangga wonten ing padintenan sampun ngantos
kita gumunggung, ngandelaken diri kita piyambak, ananging sageda
tansah pasrah sumendhe dhumateng Gusti lan tansah ngandelaken
kakiyatan saking Gusti Allah kemawon. [M@ul]

Minangka tiyang pitados kedah tansah ngandelaken Gusti


3
Sabtu, 02 Pebruari 2019
Bacaan : Yohanes 1 : 43 - 53 | Nyanyian : KJ 260

“Lihat, inilah seorang Israel sejati tidak ada kepalsuan di dalamnya [ayat 47b]

ASLI

Kita bisa melihat barang-barang palsu di sekitar kita. Memang kadang-


kadang sulit untuk membedakan karena mirip. Namun pada akhirnya
dapat diketahui mana barang yang asli dan mana yang palsu. Barang
palsu atau asli akan diketahui pada hasil akhir karena mutunya.

Ketika Tuhan Yesus memanggil murid-murid pertamaNya, Tuhan Yesus


memberikan apresiasi kepada Filipus bahwa ia adalah Israel sejati dan di
dalam dirinya tidak ada kepalsuan. Tuhan Yesus yang mempunyai inisiatif
memanggil para muridNya, para murid akan menjadi rekan sekerjaNya.
Rekan sekerja dalam mengabarkan kabar keselamatan dan menjadi agen
kebaikan. Tidak ada persyaratan khusus untuk menjadi murid Tuhan
Yesus. Tuhan Yesus tidak mempersoalkan status sosial, latar belakang
pendidikan bahkan karakternya karena mereka akan berproses bersama-
sama dengan Tuhan Yesus. Yang dibutuhkan oleh Tuhan Yesus adalah
ketulusan dan keikhlasan.

Kita semua adalah murid-murid Tuhan


Yesus. Sudahkah kita mengikut Dia,
melayaniNya dengan ketulusan dan
keikhlasan? Apakah dalam mengikut
dan melayani Dia masih ada
kepalsuan? Jika masih ada marilah
kita buang, lalu dengan kerendahan
hati kita melayani dengan tulus dan
ikhlas. Pelayanan di ladang Tuhan
rawan terhadap konflik dan
perpecahan, rawan persaingan,
rawan iri hati. Pelayanan kita hendaknya berpusat pada Kristus bukan
berpusat pada diri kita. Pelayanan yang berpusat pada diri sendiri adalah
pelayanan yang ingin selalu diperhatikan, dipuji dan dianggap hebat.
Perasaan demikian akan menjadikan seseorang mudah putus asa jika
diingatkan, tersinggung jika diberi masukan bahkan dikritik. Berbeda jika
pusat pelayanan kita pada Kristus, kritik, saran masukan dianggap sesuatu
yang berguna untuk meningkatkan pelayanan. Karena berpusat pada
Kristus maka mental spritualnya tangguh tidak gila pujian, tidak gila
hormat dan tidak mudah tersinggung. Pelayanan yang disertai dengan
ketulusan dan keikhlasan akan menjadi berkat bagi seluruh umat dan
seluruh ciptaan. [jian]

3
“Hasil akhir yang baik adalah buah ketulusan“

3
Minggu, 03 Februari 2019
Waosan : Lukas 4 : 21 - 30 | Pamuji : KPJ 426

''Aku pitutur marang kowe, sanyatane ora ana nabi kang kajen ana ing tanah
asale'' [ayat 24]

Wonten ing satunggal lagunipun


Ebiet G. Ade ingkang irah-irahanipun
''Kalian Dengarkan Keluhan'' wonten
perangan lagu ingkang kaserat mekaten :
“Apakah buku diri ini selalu hitam legam?
Apakah dalam sejarah orang mesti jadi pahlawan?
Sedang Tuhan di atas sana tak pernah menghukum
dengan sorot mata yang lebih tajam dari matahari.”
Tegesipun lagu menika nyariosaken wonten satunggal
tiyang ingkang nate kaukum pidana lan nalika sampun
medal saking pakunjaran ngraosaken awrat pados
pedamelan karana dipunjeksani tiyang kathah.
Miturut KBBI patrap kados mekaten menika kawastanan
stereotip ingkang tegesipun gambaran kangge tiyang utawi
golongan tartamtu ingkang dhasaripun namung krana pamanggih pribadi
ingkang boten mesthi leres.

Sedaya tiyang saged kenging stereotip saking sesaminipun, kalebet


ingkang dipunraosaken dening Gusti Yesus miturut waosan kita punika.
Sabibaripun Gusti Yesus paring piwulang ing Sinagoge kutha Nasaret
kathah tiyang ingkang cluluk ''Apa kuwi dudu anake Yusuf?''. Kados-
kadosipun menawi tiyang sepuhipun namung tukang kayu lajeng
putranipun boten perlu dipunajeni karana tansah dianggep andhap
drajatipun. Punika salah satunggiling wujud stereotip ingkang asring
kedadosan.

Menawi kita ngalami kados mekaten sampun ngantos kita namung kendel
lan namung saged nelangsani dhiri. Kita perlu pasrah dumateng Gusti
Allah supados Panjenenganipun ingkang tumindak lan Karsanipun
binabar. Kita kantun nglampahi punapa ingkang dados bagian kita dene
salajengipun Gusti ingkang mranata.

Pancen stereotip punika mbebayani. Sae kangge ingkang kenging cap


stereotip lan ugi kangge tiyang ingkang taksih ngugemi pamanggih
mekaten. Ingkang kenging cap dados minder, dene ingkang mastani
tansah negative thinking. Sumangga tansah ngugemi bilih kita punika
titah ingkang aji kados dene sabdanipun Gusti ingkang mekaten: “
Nanging pepaesmu iku yaiku kamanungsan batin kang ora bisa rusak,
kang asale saka roh kang sareh, tentrem, kang pangaji banget ana ing

3
ngarsane Allah” (1 Petrus 3:4. [ADS]
“Punapa kemawon kawontenan kita, Gusti tetep tresna.”

3
Senin, 04 Februari 2019
Bacaan : 1 Raja - Raja 17 : 8 - 16 | Nyanyian : KJ 390

“Tepung dalam tempayan itu tidak habis dan minyak dalam buli-buli
itu tidak berkurang seperti firman TUHAN yang diucapkan-Nya
dengan perantaraan Elia.” [ayat 16]

“Pertolongan Tuhan Tepat Pada WaktuNya”

'Jam karet', istilah yang tidak asing bagi kita. Istilah ini diberikan ketika
suatu kegiatan dilaksanakan tidak tepat pada waktunya atau seseorang
datang terlambat dan tidak sesuai dengan waktu yang telah disepakati.
Tidak tepat waktu atau tepat waktu juga bisa menjadi kebiasaan.
Sehingga seringkali ada yang menyampaikan “Seperti biasa, Ibu Ani
datang terlambat”, “Tidak mungkin, Bapak Jan terlambat, biasanya
selalu datang tepat waktu”. Tidak dapat dipungkiri, ada hal-hal yang
tidak terduga dapat terjadi sehingga membuat seseorang tidak bisa
datang tepat waktu. Bagaimanapun juga, tepat waktu diperlukan dalam
kehidupan ini. Apalagi dalam hal memberi pertolongan.

Pertolongan Tuhan tepat pada


waktuNya, inilah yang dirasakan oleh
janda di Sarfat saat berjumpa dengan
Nabi Elia. Perjumpaan itu diawali
ketika Nabi Elia yang bersembunyi dari
Raja Ahab di sungai Kerit, yang
kemudian mulai kering karena tidak ada
lagi turun hujan. Namun Allah tetap
mengasihi Nabi Elia dan menyuruhnya
untuk pergi ke Sarfat dan menemui
seorang janda yang miskin dan hidup
dengan anaknya. Nabi Elia percaya
dan patuh pada perintah Tuhan. Dan ternyata, janda itu juga mengalami
kelaparan dan kekurangan persediaan makanan karena kekeringan sudah
terjadi di negeri itu. Meskipun kondisinya demikian, Elia tetap meminta
sedikit air dalam kendi dan sepotong roti. Pada akhirnya, janda itu
melakukan apa yang diminta oleh nabi Elia, dan yang didapatkan janda
itu justru luar biasa (ayat 16).

Disaat kita mengalami situasi yang sulit atau pergumulan dalam hidup,
sesungguhnya Tuhan tetap mengasihi dan menyertai langkah kita.
Terbukti bahwa pertolongan tepat pada waktuNya sehingga kita
mendapatkan keselamatan, kekuatan, kelegaan dalam hati. Tuhan hanya
menginginkan kita untuk memiliki keteguhan dalam iman dan tetap
berharap hanya kepadaNya, Sumber Pertolongan kita. [Ita]

3
“Jangan pernah berhenti berharap pada pertolongan Tuhan”

3
Selasa, 05 Februari 2019
Waosan : I Korinta 14 : 13 - 25 | Pujian : KPK 313 : 1

“Kang iku apa kang kudu daktindakake? Aku arep ndedunga nganggo rohku,
nanging aku uga ndedunga nganggo akal-budiku;
Aku arep ngidung lan memuji nganggo rohku, nanging ngidung lan memuji
nganggo akal-budiku uga” [ayat 15]

“Memuji Gusti kanthi tulus”

Tiyang Kristen menika,


remen ngidung. Nalika
sedhih ngidung, nalika
bingah ugi ngidung.
Menapa kemawon
ingkang dipun
raosaken dipun
wujudaken kaliyan
ngidung. Wiwit taksih
alit ti yang Kristen
sampun sinau ngidung ing sekolah minggu, dados sampun lumrah yen
tiyang Kristen remen ngidung ing salebeting gesangipun.

Nanging nalika wonten ing greja / ngabekti, dipunakeni menapa mboten,


taksih kathah tiyang Kristen ingkang ngidungipun namung formalitas,
mboten medhal saking manahipun. Mangka kita pitados bilih ngidung
menika sami kados dedunga. Tegesipun nalika kita memuji asmanipun
Gusti, menika sami kados kita dedunga dhumateng Gusti. Kados pundi
Gusti saged nampi pandunga / pamuji kita bilih kita mboten ngaturaken
kanthi saestu?

Lumantar waosan kita ing wedal menika, rasul Paulus ngemutaken kita
supados menawi ngidung lan memuji asmanipun Gusti menika ngagem
roh lan akal-budi uga. Ngidung lan memuji ingkang mekaten ingkang
dipun kersakaken dening Gusti Allah.

Mboten wonten tiyang ingkang meksa anggen kita memuji asmanipun


Gusti. Pramila menika mangga kita memuji kanthi tulus lan saestu.
Senadyan ing pundi kemawon, nalika kita ngluhuraken asmanipun Gusti,
kedah kita aturaken kanthi tulus ing manah, krana menika ugi dados salah
satunggaling wujud pisungsung kita kagem Gusti. [DFA]

4
“Memuji kanthi tulus ngremenaken manah Gusti kita”

4
Rabu, 06 Februari 2019
Bacaan : Yeremia 1 : 11 - 19 | Nyanyian : KJ 429 : 1, 3

“... Mereka akan memerangi engkau, tetapi tidak akan mengalahkan engkau,
sebab Aku menyertai engkau untuk melepaskan engkau,
demikianlah firman TUHAN...." [ayat 19]

Aja Wedi Salah! Dilakoni ae, lur!

Saya teringat pengalaman pertama kali melayani ibadah minggu. Tiga hari
sebelum melayani, perut terasa mual, kepala pusing, badan terasa panas-
dingin. Saya pun bertanya kepada pendeta pembimbing, “Pak apakah
bapak juga mengalami seperti yang saya alami sekarang waktu pertama
kali melayani ibadah?” Beliau tidak menjawab malah ganti bertanya, “Apa
yang membuatmu merasa seperti itu ketika kamu akan melayani
ibadah?” Saya berpikir sejenak, dengan perlahan saya mengatakan,
“Saya takut melakukan kesalahan”

Beliau tertawa dan berkata,” Sebenarnya apa yang kamu rasakan saat ini
adalah dampak karena kamu takut salah dalam pelayananmu nanti.
Persiapkan saja dengan sungguh-sungguh. Saya siap untuk menjadi
rekanmu belajar. Lakukan saja!.” Dari semangat itu saya merasa lebih
baik, dan berani untuk mencoba melangkah.

Keberanian melangkah dengan


menyingkirkan perasaan takut salah adalah
modal manusia untuk semakin maju –
karena ketakutan membuat kesalahan
akan menjadikan hidup menjadi statis dan
pasif.

Ketika Yeremia dipanggil oleh Tuhan


pertama kali untuk menjadi utusan, ia juga
tidak serta- merta mengatakan, “Iya,aku
bersedia Tuhan”Bahkan secara tidak
langsung Yeremia
menyiratkan penolakan dalam jawabannya yang pertama. Saya
membayangkan bahwa Yeremia pada saat itu menolak panggilan Tuhan
karena dia takut untuk berbuat salah. Dia tidak percaya diri
karenamungkin merasa masih muda. Kemantapan Yeremia perlahan
mulai muncul ketika Tuhan berjanji kepada Yeremia untuk senantiasa
menyertainya dalam segala perkara yang akan ia tanggung.

Melihat dua hal di atas, dapat disimpulkan bahwa, “Tidaklah bijak jika
orang harus merasa mampu dulu baru berbuat sesuatu” Kesediaan itu
hal yang pertama, selanjutnya Tuhan akan menolong usaha mereka yang
bersedia diutus. Baiklah kita berani mengambil langkah, sejenak
menyingkirkan rasa takut salah dan berpegang erat pada penyertaan
Allah. [gus]

4
“Kesalahan terbesar dalam hidup adalah takut membuat kesalahan”

4
Kamis, 07 Pebruari 2019
Waosan : Lelakone Para Rasul 9 : 19b - 25 | Pamuji : KPJ 118

“Nanging ing wayah bengi banjur disambut dening para siswane kaudhunake
saka ing baluwartining kutha kawadhahan ing kranjang” [ayat 25]

Sedaya Mokal!

Putra kekasih Mbah Jono ical wartos sampun langkung 30 tahun. Brayat
sampun nganggep putra punika seda. Setunggal dinten wonten pesen
saking Facebook lantaran putrinipun, ingkang nyuwun pirsa punapa leres
piyambakipun brayatipun Mbah Jono. Saking ngriku lajeng wonten
komunikasi lan paring pawartos bilih putra ingkang dipunanggep ical
taksih sugeng, sampun krama lan gadhah putra. Piyambakipun badhe
wangsul saking Papua dhateng Jawa bulan Desember.

30 tahun punika tamtu sanes wekdal ingkang singkat. Nanging lantaran


teknologi, Gusti ngersakaken rancangan endah kagem brayatipun mbah
Jono.

Rancanganipun Gusti ingkang endah menika ugi karaosaken dening


Paulus ing waosan kita menika. Wonten perkawis-perkawis wigati
makaten:
1. Saulus, ing waosan punika nembe kemawon mratobat. Bilih ing
kepengker piyambakipun ingkang numpesi pandherekipun
Gusti, sakpunika malah martosaken bab Gusti Yesus Sang
Mesih. Kahanan punika ndadosaken tiyang Yahudi getem-
getem badhe mejahi Saulus. Sedaya perkawis dipunupadi
supados Saulus saged dipuncepeng. Kori kajagi, nanging Gusti
ngutus para siswa ngluwari Saulus kawadhahan kranjang
miyos tembok kitha. Kagem Gusti mboten wonten ingkang
mokal, senadyan ketingal buntu nanging mesthi wonten margi.
2. Saulus mratobat lan saestu nindakaken pakaryanipun Gusti,
tamtu Gusti mboten negakaken malah mbikak margi ingkang
mboten kanyana-nyana. Menawi tiyang pitados gadhahi krenteg
tumemen, saestu nindakaken pakaryanipun Gusti, mesthi Gusti
mbikak korining margi kabisanan lan pangluwaran.

Menika kados ingkang dipun ungelaken Sari Simorangkir


ing salah satunggaling lagu makaten:
“Bagi Tuhan tak ada yang mustahil, bagi Tuhan tak ada
yang tak mungkin. Mujizat-Nya disediakan bagiku, ku
diangkat dan dipulihkan-Nya”

Gesang ndherek Gusti punika awrat, nanging langkung


awrat gesang nyingkur Gusti. Ing gesang ndherek Gusti,
senadyan mengsah kathah kadosdene Saulus ingkang
kakepung ing kitha Damsyik, Gusti kuwaos mbikak korining pangluwaran
ingkang katingal mokal. Kosokwangsulipun, menawi gesang nyingkur
Gusti, ketingalipun endah lan tanpa goda. Nanging punika namung
sedhela awit gesang ingkang nyingkur Gusti bakal muspra. Amin. [Sv]

4
“Kagem Gusti sedaya mokal”

4
Jumat, 08 Pebruari 2019
Bacaan : Bilangan 27 : 12 - 23 | Nyanyian : KJ 369

“lalu ia meletakkan tangannya atas Yosua dan memberikan kepadanya


perintahnya, seperti yang difirmankan TUHAN dengan perantaraan Musa”
[ayat 23]

Kula manut, Gusti...

Setelah 36 tahun menjadi anggota mejelis (12 daur pelayanan), salah


seorang anggota majelis jemaat tidak masuk dalam kemajelisan jemaat.
Orang-orang baru mulai muncul dan dikaitkan dengan regenerasi
pelayan. Beliau yang lereh dari kemajelisan tadi berujar dengan tulus
“Sudah waktunya tongkat estafet Musa di berikan pada Yosua”.

36 tahun bukan masa yang singkat. Begitu banyak yang dihasilkan beliau
selama ini di dalam pelayanan. Berakhirnya sebuah jabatan memang
mengharuskannya untuk memberikan tongkat pelayanan itu kepada
generasi muda, tetapi bukan berarti pelayanan turut berhenti sampai di
situ saja.

Dalam pengakuan berikutnya, beliau


mengatakan “Hidupku hanya untuk Tuhan
sampai akhirnya nanti. Sudah cukup berkat
Tuhan yang ada selama ini. Anak-anak
sudah mapan. Sekarang dalam kesendirian
(karena isteri juga sudah dipanggil Tuhan)
apalagi yang harus dilakukan jika bukan
untuk Tuhan?”. Lagi beliau berkata “Bukan
berarti pelayanan itu akan berhenti ketika
seseorang tidak memiliki jabatan dalam
jemaat”.
Bahkan beliau berkelakar “Tuhan tahu
keadaan manusia (secara fisik) jika ia sudah tua, kula manut Gusti”
tawanya.

Musa merespon pemberitahuan tentang kematiannya dengan baik. Ia


tidak panik ataupun marah dan kecewa. Bahkan ia tidak meminta
kesempatan untuk ditambahkan usia kehidupannya. Dan atas kuasa
Allah, Musa menumpangkan tangannya atas Yosua sebagai
penggantinya untuk memimpin bangsa Israel melanjutkan perjalanan.

Pemimpin utama kita adalah Tuhan Yesus. Sementara pemimpin manusia


hanyalah wakil Tuhan yang sewaktu-waktu siap diganti. Tuhanlah yang
berhak menentukan dan mengangkat seorang utusanNya. Sebagai
umatNya, kesetiaan kepada Tuhan disertai dengan penerimaan akan
segala perintahNya. Bukan sekedar penerimaan seputar masalah jabatan
semata melainkan keseluruhan hidup kita. Hendaklah kita selalu siap
berkata “Kula manut, Gusti..”. KekuatanNya menyertai kita! [Vie]

4
“Jika Tuhan sudah berkehendak, apa hak manusia untuk menolaknya?”

4
Sabtu, 09 Februari 2019
Waosan : Lukas 4 : 42 - 44 | Nyanyian : KPJ 399 : 1 - 3

“Kabeh padha nggondheli Gusti Yesus, supaya aja padha ditilar” [ayat 42]

Hmmmm...enjos tenan
“Ayem ning Gusti Yesus, lerem aneng
Swarga...” menika pethikan KPJ
399:1-
3. Sumangga kita raos-raosaken ing
manah tegesipun, ukara baka ukara.
Tiyang gesang ing donya punika,
punapa kang dipadosi? Arta, kuwasa
napa raos ayem? Kathah kang
mangsuli bilih sedaya menika badhe
sarwa gampang menawi gadhah arta
lan kalenggahan. Kathah ugi ingkang
ngr ao sak en gadhah arta l an
kelanggahan nanging boten saged
sare, lajeng kangge menapa?
Mesthinipun gadhah sedaya, inggih arta, inggih kalenggahan, lan raos
ayem. Arta lan kalenggahan saged dipun gayuh krana nyambut damel
ingkang mempeng. Nanging raos ayem, wonten pundi padosipun?

Sesampunipun ngraosaken gesang sesarengan kaliyan Gusti Yesus


sawetawis wekdal, kathah tiyang ingkang ndherekaken Gusti Yesus boten
saged nampi kasunyatan dipuntilar Gusti Yesus (ayat 42). Kenging punapa
kok kados mekaten? Menawi kita waos bab-bab utawi pasal-pasal
sakderengipun kita saged mangertosi kenging punapa tiyang punika
madosi Gusti Yesus. Ing pasal 3:15-16, Yesus kang kasebat Sang
Kristus punika kagungan kuwasa nglangkungi panguwaosipun Yokanan
Pambaptis. Gusti Yesus mbaptis kalawan Roh Suci lan geni. Pasal
4:15,22,32,36 ngetingalaken kathah tiyang sami eram, ngalembana lan
ngraosaken kuwaos saha aruming pitembungan kang
dipunpangandikakaken Gusti Yesus. Boten namung mekaten, Gusti Yesus
ugi kagungan kuwaos ngusir iblis lan nyarasaken kathah tiyang sakit.
Dados kawontenan ayem kang sejati dipunraosken tiyang kang
nggumantungaken gesangipun dhateng Gusti Yesus, kados dene kang
kacariyosaken kala wau. Menawi basa mojokertoan kawontenan ayem
punika “saestu hmmmm.... enjos tenan.”

Gesang ingkang nggantungaken kapitadosan dhumateng pitulunganipun


Gusti Yesus, dadosaken manah kita ayem. Nanging boten jangkep ayem
kita menawi dereng saged kanthi tumemen nglampahi karsanipun
Allah ing pigesangan padintenan kadosdene Gusti Yesus ingkang
nglampahi sedaya karsanipun Sang Rama, ngantos seda sinalib krana

4
katresnanipun dhateng kita sadaya. Amin. [tes]

“Dhuh Gusti, kula nyuwun ayem”

4
Minggu, 10 Februari 2019
Bacaan : Lukas 5 : 1 - 11 | Nyanyian : KJ 364 : 1, 2

Kata Yesus kepada Simon: “Jangan takut, mulai dari sekarang engkau akan
menjala manusia.” [ayat 10b]

ASURANSI
Setiap manusia pasti ingin memperoleh
perlindungan (jaminan) dalam hidupnya.
Dengan memiliki jaminan hidup, maka
seseorang akan merasa lebih aman dan
tenang melakukan berbagai macam
kegiatannya. Oleh sebab itu, mendaftarkan
diri menjadi pengguna jasa asuransi
merupakan hal yang wajar dilakukan saat ini.
Dengan memiliki asuransi, hidup menjadi
terasa lebih terjamin dan aman.

Bacaan kali ini, bercerita tentang kisah Yesus memanggil Simon. Simon
adalah seorang nelayan dan sebagai seorang nelayan, laut adalah satu-
satunya jaminan dan sandaran kehidupannya. Oleh sebab itu, ketika Yesus
memanggil Simon untuk mengikutiNya (sebagai penjala manusia), berarti
Yesus pun meminta Simon untuk meninggalkan jaminan kehidupannya
yang utama tersebut. Simon diajak memasuki “dunia” yang baru. Dunia
yang penuh dengan ketidakpastian.

Tentu saja melepaskan jaminan hidup merupakan perkara yang sangat


sulit. Namun Simon tetap memilih mengikuti Yesus. Ia rela harus
meninggalkan kenyamanan dan keamanannya. Simon percaya bahwa
Yesus memiliki rencana yang besar atas hidupnya, sehingga ia
menanggapi panggilan Yesus dengan penuh penyerahan. Baginya, Yesus
adalah asuransi hidupnya yang terutama dan terbesar, tidak ada yang
lain.

Dalam kehidupan, kekuatiran-kekuatiran hidup seringkali membuat


manusia tidak dapat bersikap tenang. Berbagai macam cara diupayakan
untuk mereda kekuatiran-kekuatiran tersebut. Tidak hanya melalui hal-hal
yang berkenan di hadapan Tuhan, terkadang juga melalui hal-hal yang
bertentangan dengan kehendak Tuhan.

Oleh sebab itu, jangan kuatir dan jangan taku. Yesus pasti akan menjamin
kita. Ia adalah asuransi kehidupan kita. Marilah kita senantiasa setia
mengikuti dan melakukan perintahNya, sambil tetap percaya bahwa kasih
pemeliharaanNya nyata bagi orang-orang yang berserah kepadaNya.[7us]

“Yesus adalah asuransi kehidupan bagi orang-orang


4
yang berserah kepadaNya”

4
Senin, 11 Pebruari 2019
Waosan : Hakim - Hakim 5 : 1 - 11 | Nyanyian : KPJ 3

“Nganti tumekane kowe madeg, Dhebora, dadi ibu ana ing Israel.“[ayat 7b]

Rabi kang cakep nggresengaken kreteg


paladosan
Nalika penjaringan nama-nama calon sementara kangge dauran Penatua
lan Diaken ing Pasamuwan, pinanggih kalih nama warganing pasamuwan
ingkang statusipun suami-isteri. Panitia pemilihan Penatua lan Diaken
nimbali kekalihipun supados rembagan mutusi sinten ingkang badhe
nerusaken ing babagan salajengipun awit pedoman aturanipun
nyebataken bilih mboten diparengaken suami-isteri dados calon tetap.
Punapa ingkang dados dhasar pertimbangan kangge brayat menika
anggenipun mutusi ?

Bab menika saged diwastani “gampang-


gampang susah”, awit putusan menika
ngetingalaken kados pundi pangertosanipun
“paladosan dhateng Gusti”. Conto :“Ibu wae
sing nerus dadi calon tetap, karana bapak
sibuk megawe, durung bisa duwe sela
kanggo peladosan gereja.” Dhasar menika
limrah kemawon. Ewasemanten menawi
dipunraos- raosaken punapa peladosan ing
Pasamuwan menika saenipun ditindakaken
dening tiyang- tiyang ingkang wekdalipun
longgar kados ibu rumah tangga utawi para
pensiunan? Wonten wangsulan malih
mekaten, “Bapak kemawon ingkang maju,
awit kula tiyang estri ingkang
pendamelanipun ing wingking “. Menawi kados mekaten, katranganipun
saged panjang malih…

Dhebora madeg dados ibu ing Israel karana tiyang-tiyang jaler,-para


pemimpin lan umat, sami mendel kemawon ningali kahanan
mrihatosaken bangsa Israel karana panindhese Raja Yabin. Ngantos 20
tahun mboten wonten tiyang Israel ingkang wantun tetandhing
nglawan Sisera, senopatinipun Raja Yabin ingkang gadhah pasukan
lengkap kaliyan 900 kereta perang wesi. Lajeng punapa ingkang
dipuntindakaken dening Ibunipun bangsa Israel? :
1. Ngajak bangsa Israel tumenga(mratobat) dhateng Allah ingkang
dados tuking pitulungan kang sejati.
2. Medharaken pangandikaning Allah srana ngengetaken timbalan
marang Barak minangka pemimpin ingkang kautus merangi Sisera (PH
4:6)
3. Netepi pangandikaning Allah, mboten nglangkahi Barak ananging
tetep mbombong lan sumadya ngampingi ingkang jinebadan/kautus
dados pemimpin dening Allah (bdk Ibr 11:32)
4.Ngidungaken pangandikanipun Allah kanthi gumolonging manah.[PAY]

4
“Gusti Allah nyawisaken, nimbali lan ngagem tyang jaler lan estri leladi
nindakaken pakaryan kawilujanganipun miturut bageyanipun piyambak-
piyambak”

4
Selasa, 12 Pebruari 2019
Bacaan : 2 Timotius 3 : 1 - 9 | Pujian : KJ 260

“Secara lahiriah mereka menjalankan ibadah mereka,


tetapi pada hakekatnya mereka memungkiri kekuatannya…..”

ORISINAL
Begitu mahalnya sebuah barang yang
dikategorikan orisinal, asli. Apalagi dibeli dari
tangan pertama pembuatnya. Terlebih lagi bila
barang itu telah memiliki merek dagang
terkenal. Namun demikian kita bisa
memilikinya dengan membeli tiruannya. Bisa
dalam kategori KW 2, KW 3 atau tiruan paling
sederhana yang sangat mudah rusak. Demi
dapat memilikinya, biasanya kita rela membeli
walau itu tiruan. Bahkan lebih dari itu, kita
sengaja suka yang tiruannya, karena
murah dan yang penting sekedar memiliki, walau tidak asli.

Begitulah gambaran keadaan manusia pada akhir zaman. Manusia lebih


mementingkan memenuhi kepemilikan terhadap segala sesuatu
sebanyak- banyaknya. Walau semua yang dimiliki hanyalah kepalsuan
belaka, namun bangga. Apa saja yang bisa dipalsu ? Tentu kalau mau
jujur banyak sekali yang palsu. Baju, sepatu, tas, segala macam
perlengkapan rumah tangga. Selain itu apa lagi? Bisa perkataan,
perbuatan, sikap. Bahkan ibadah pun bisa jadi palsu. Mengapa
demikian ?

Nasehat Rasul Paulus kepada Timotius menegaskan bahwa pada akhir


zaman akan muncul perkara-perkara yang sangat menyulitkan kehidupan
manusia. Tentu bukan hanya karena padatnya populasi penduduk, tetapi
tingginya tingkat persaingan juga menjadi penyebab meningkatnya
keberanian manusia untuk memalsu barang milik orang lain. Hal itu yang
memacu setiap orang untuk berlaku jahat seperti tertera dalam ayat 2 –
6.

Keadaan dunia yang sangat menghimpit membuat manusia buta dan tuli,
bahkan tidak mampu lagi membedakan mana yang salah dan mana yang
benar. Bahkan manusia bisa menolak kebenaran itu sendiri. Mereka
sudah menjadi bebal dan sulit untuk diarahkan. Itulah sikap Yanes dan
Yambres pada zaman Musa. Sikap yang menyebabkan mereka punah
dalam kesalahan.

Bagaimana dengan kita jaman sekarang? Hanya dengan pertolongan


Tuhan Yesus, kita mampu melakukan kehendak Tuhan. PertolonganNya
memampukan kita membedakan kepalsuan dan kebenaran, serta karena
Roh Kuduslah kita lebih suka kebenaran dari pada kepalsuan. (narodho)
4
“Mendengar dengan diam akan lebih dalam
Dibanding mendengar dengan berisik”

4
Rabu, 13 Februari 2019
Waosan : Yesaya 8 : 1 - 15 | Nyanyian : KPK 138

Gusti Allah wis ngandika karo aku,


supaya aku aja niru tingkah lakune bangsa kuwi. [ayat 11]

Panggandelku Yaiku Mung Gusti Allah

Salah satunggaling acara televisi ngawontenaken “ajang pencarian jodoh”


inggih menika “Take Me Out”. Ing acara menika wonten 30 wanita legan
ingkang milih 7 priya. Para wanita menika ngajokaken pitakenan-
pitakenan. Sinten ingkang badhe dipunpilih, keputusanipun gumantung
para wanita kala wau. Benten kaliyan adatipun ingkang limrah, dene
ingkang paring keputusan kangge mbangun sesambetan (pacaran) asring
para priya. Ing acara menika, para wanita ingkang nemtokaken lan
ngluntakaken raosing manah ing ngajengipun para priya.

Nabi Yesaya ngadhepi perkawis ageng inggih menika dipunutus


martosaken pangandikanipun Gusti kangge bangsa Israel. Nanging
bangsa Israel mboten purun nampi dhawuh ingkang dipunbeta nabi
Yesaya. Bangsa israel malah sengit lan ngrancang badhe tumindak
ingkang ala dhateng Nabi Yesaya.

Krana perkawis menika, nabi Yesaya


kagungan kersa badhe sumingkir saking
antawisipun bangsa Israel. Piyambakipun
rumaos ajrih, sabab kadosipun 'kendali'
pigesangipun wonten ing tangan para
mengsah ingkang kepingin mejahi
piyambakipun. Ing wekdal ingkang kritis
menika, Gusti paring pitulungan dhumateng
nabi Yesaya.

Kita sampun maos menapa ingkang


dipunalami dening nabi Yesaya. Gusti Allah
taksih kersa paring kekiyatan lan berkah dhumateng nabi Yesaya
anggenipun ngadhepi bangsa Israel ingkang mekaten kalawau. Ing
pungkasanipun nabi Yesaya pitados bilih Gusti Allah piyambak ingkang
tansah mitulungi lan mberkahi pigesanganipun. Kagem tiyang ingkang
ngandelaken kakiyatan manungsa bakalan muspra tanpa gina.

Wonten ing pigesangan kita, kita asring ngadahi raos ajrih lan
ngandelaken kamanungsan kita nalika ngadhepi perkawis-perkawis
gesang. Ananging Gusti Allah paring piwulang lumantar nabi Yesaya
supados kita tansah pitados bilih Gusti Allah ingkang paring berkah lan
kakiyatan dhumateng pigesangan kita. Namung wonten ing astanipun
Allah pigesangan kita kaparingan ayem tentrem. Gusti mberkahi. Amin.
[B'Jez]
4
“Amung Kumandel Iku uwiting karosanku“

5
Kamis, 14 Pebruari 2019
Bacaan : Kisah Para Rasul 13 : 26 - 34 | Nyanyian : KJ 179 : 1

“Hai saudara-saudaraku, baik yang termasukketurunan Abraham,


maupun yang takutakan Allah, kabarkeselamatanitu
sudahdisampaikankepadakita” [ayat 26]

Keluar dari zona aman, Kristus pusat kehidupan

Seorang Raja mendapatkan 2 ekor anak


burung elang. Setelah dilatih, yang seekor
dapat terbang tinggi, gagah di angkasa.
Namun tidak dengan yang lain. la tidak
beranjak dari pohon tempat
bertenggernya. Beberapa ahli sudah
didatangkan untuk melatih, tetapi burung
tersebut belum juga berhasil terbang.

Kemudian ada seorang petani yang


dimintai bantuan melatih burung
tersebuit. Akankah berhasil? Ke esokan
harinya betapa terkejutnya sang raja
karena sang elang sudah bisa terbang
tinggi. Dengan gembira Petani tersebut
ditanya: “Apa yang kau lakukan hai Petani
sehingga kau berhasil membuat
burung elang itu
terbang?” Petani menjawab, “Saya hanya memotong cabang pohon yang
selama ini dihinggapinya”. Ternyata dahan itu yang membuatnya selama
ini merasa NYAMAN sehingga malas untuk terbang.
Pada bacaan kita Paulus menyapa Orang Yahudi dengan sapaan :
Keturunan Abraham. Orang yahudi mempunyai mental yang lekat
kepada masa lalu, khususnya pada nama besar Abraham. Kelekatan
kepada Abraham membuat mereka lupa untuk membangun diri,
termasuk membangun religiusitas mereka pada kepatuhan akan hukum
Tuhan. Paulus mendorong mereka beranjak maju mempercayai Kristus
yang padaNya keselamatan sudah terealisasi.
Saatnya bagi kita juga untuk keluar dari zona aman dan siap mengarungi
panggilan baru mewarnai dimensi hidup kita dengan Kristus sebagai
pusat kehidupan.[e]

5
"Berpikir di luarkotak"

5
Jumat, 15 Februari 2019
Waosan : Yeremia 13 : 20 - 27 | Pamuji : KPJ 136

“Wong Cemani apa bisa salin kulit? Utawa macan tutul mbuwang tutule?
Yen bisa, kowe sing seneng gawe dosa, iya bisa gawe becik” [ayat 23]

WATUK AKEH TAMBANE, YEN WATEK?

Saben tiyang, tuwa-muda, jaler-estri, tamtu nate ngalami sakit watuk.


Sanadyan kalebet penyakit limrah ananging menawi mboten enggal dipun
padosaken tamba nggih saged njalari bobot suda. Tambanipun punapa?
Saben tiyang saged benten-benten. Wonten ingkang cocok ngunjuk obat
dokter, wonten ingkang mamah kencur, ngunjuk jeruk ditambah kecap,
blimbing wuluh kalih gula batu, lsp. Saking ngriku kita saged manggihi
bilih sakit sacara jasmani ingkang kagambaraken kadosta sakit watuk,
nyatanipun saged kasarasaken mawi mawarni-warni margi.

Ananging kados pundi klayan watek? Watek punika sipating manungsa,


wonten ingkang mastani punika 'gawan bayi'. Wonten tiyang ingkang
watakipun welas asih, sabar, drana, lsp. Kosok wangsulipun wonten ugi
ingkang kaku, medhit, grusa-grusu, lsp. Punapa watek saged dipun
owahi?

Punika ingkang dipun soroti dening nabi Yeremia ing waosan dinten
punika. Saking pengalaman gesang sesarengan klayan Bangsa Israel,
Yeremia manggihi bilih watek awon ingkang tansah dipun gondheli,
badhe boten gampil ewah (Ay.23). Wusananipun, watek ingkang awon
punika mbeta dhumawah ing paukumaning dosa.

Saking waosan menika kita saged nyinau bilih


paukuman ingkang katampi dening bangsa Israel
sanes karana Gusti Allah, ananging karana watek lan
tumindakipun piyambak: “Yen kowe arep ngerti apa
sebabe kowe nandhang sangsara, kuwi merga saka
pialamu sing wis sundhul langit” (ay22).

Tumindak awon ingkang dipun lampahi njalari Bangsa Israel nggadhahi


mengsah lan gesang kebak ing kasisahan. Mboten wonten ingkang purun
paring pambiyantu.

Krana watekipun, tiyang nggadhahi sipat benten-benten. Ananging,


sampun ngantos watek ingkang awon nguwaosi gesang kita lan
ndadosaken kita dhumawah ing dosa. Kosok wangsulipun swawi kita
tansah mbikak manah kita supados dhawuhing Gusti dados panuntun
ing gesang kita. Satemah minangka pandhereke Gusti wonten ewah-
ewahan ing sipat lan tumindak kita. [Why]

5
“Watek angel tambanane, nanging pangwaosing Gusti Allah tamtu saged
ngowahi gesang kita”

5
Sabtu, 16 Pebruari 2019
Bacaan : Lukas 11 : 24 - 28 | Pujian : KJ 144A : 1, 2

“Yang berbahagia ialah mereka yang mendengarkan firman Allah dan yang
memeliharanya” [ayat 28]

BUKAN SEKEDAR MENDENGAR


Ada satu permainan yang dinamakan
pesan berantai. Cara bermainnya cukup
mudah. Satu kelompok terdiri dari 5 – 7
orang berdiri berjajar. Orang pertama
dipanggil dan dibisiki sebuah pesan
yang harus ia sampaikan kepada orang
kedua dengan benar. Kemudian orang
kedua menyampaikan pesan itu
kepada orang ketiga dan seterusnya
hingga orang
terakhir. Orang terakhir harus mengucapkan dengan keras isi pesan yang
ia dengarkan dari orang sebelumnya. Jika pesan yang dia ucapkan
sama dengan isi pesan yang dimaksudkan, maka kelompoknya menang.
Sebaliknya, jika pesan yang dia ucapkan berbeda dengan isi pesan orang
pertama, maka kelompoknya kalah. Maksud permainan ini bahwa untuk
dapat memahami dan mengerti, kita harus mendengar dengan penuh
konsentrasi agar pesan jelas dan benar.

Bacaan perikop kita, bercerita tentang ucapan Tuhan Yesus soal siapa
orang yang bahagia. Yesus menanggapi ungkapan seorang perempuan
yang menilai bahwa orang yang berbahagia adalah ibu Yesus. Namun
menurut Tuhan Yesus berbeda. Bagi-Nya orang yang berbahagia adalah
mereka yang mendengarkan firman Allah dan memeliharanya. Bagi-
Nya, orang yang mendengarkan firman Allah adalah orang yang mau
mengerti kehendak dan kebenaran Allah. Terlebih firman Allah itu
senantiasa bertumbuh dan berbuah di dalam kehidupan mereka.

Apakah kita termasuk orang berbahagia seperti yang dimaksudkan oleh


Tuhan Yesus? Tentu! Jika kita sungguh-sungguh membuka hati dan telinga
untuk mendengarkan firman dan kehendakNya serta melakukan apa yang
menjadi firman Tuhan itu dalam hidup kita sehari-hari. Hidup kita
senantiasa diterangi oleh firman Tuhan yang menjadi kekuatan dan
tuntunan. Kebahagiaan yang sejati akan kita rasakan jika firman itu
bertumbuh dan berbuahkan kebaikan dan kebenaran dalam hidup kita.
Kini marilah kita mau menjadi pendengar dan pelaku firman dalam
hidup, sebab Firman Allah adalah sumber kekuatan dan kebahagiaan
kita. [AR]

5
“Dengarkanlah firman Tuhan, peliharalah dalam hidupmu,
itulah sumber kekuatanmu.”

5
Minggu, 17 Februari 2019
Waosan : Lukas 6 : 17 - 26 | Nyanyian : KPJ 35

Ayat 18 “Anggone padha mrana iku arep ngrungokake pangandikane lan


supaya kawarasake lelarane, apadene wong-wong kang kasurupan ing roh
reged iya padha kasarasake.”

Gusti Yesus tuking kayekten lan kesarasan


Waosan Injil Lukas 6:17 - 26, nedahaken bilih
tiyang kathah ingkang madosi lan ndherek
Gusti Yesus gadhah motivasi utawi tujuan
kepengen midhangetaken Pangandikanipun
Gusti lan nyuwun kasarasan. Tiyang kathah
punika ngrumaosi lan sami pitados bilih Gusti
Kristus ingkang dados tuking kayekten lan
pangajeng-ajengipun. Pangandikanipun Gusti Kristus minangka tuking
kayekten, ingkang dados tuntunan tumuju gesang ingkang sejati. Makaten
ugi Gusti Kristus tuking daya ingkang nyarasaken sesakit sarta
nguwalaken manungsa saking panguwasaning roh pepeteng.

Motivasi lan keyakinan ingkang ageng ndadosaken tiyang kathah punika


mbikak korining manah nampeni Sabda Suci lan gadhahi semangat
supados saras saking sesakit (ayat 18). Motivasi lan keyakinan ingkang
saestu kiyat punika dipun cariyosaken ing ayat 19 nalika tiyang kathah
“mbudidaya bisane ndemek Panjenengane”. Tiyang kathah punika
mboten gela lan kuciwa anggenipun pitados dhumateng Gusti, awit
pepanggihan kaliyan Gusti Kristus nyantosaken.

Kadosdene tiyang kathah ingkang kacariyosaken ing Injil Lukas 6:17-26


punika, kita sami dipun emutaken supados tetap setya ndherek Gusti
Kristus kanthi motivasi lan keyakinan ingkang kiyat. Inggih punika
motivasi lan keinginan supados saged midhangetaken piwulang ingkang
sejati, nenuntun gesang kita tumuju ing kayekten ingkang sejati. Makaten
ugi, kita purun mbikak korining manah supados dipun sarasaken
saking paiting batos, raos lara ati, dendam,serik, lsp. Kita masrahaken diri
dipun uwalaken saking pangwasaning roh pepeteng ingkang dadosaken
kita namung nguja pepinginan daging sarta hawa nafsu.

Sumangga kita kanthi tekun nyinau piwulangipun Gusti Kristus, mbikak


korining manah satemah dipun sarasaken kaliyan Gusti Kristus, sarta
masrahaken diri satemah kita dipun uwalaken saking pangwasaning roh
pepeteng. Pitakenan kangge kita : Menapa taksih pitados bilih Gusti Yesus
Kristus kagungan kuwasa ing pigesangan kita? Amin. [pnd]

5
“Urip kuwi srana pracaya”

5
Senin, 18 Februari 2019
Bacaan : 2 Raja 24 : 18 - 25 : 21 | Nyanyian : KJ 438 : 1 - 4

“…yakni bahwa Ia sampai membuang mereka dari hadapan-Nya…“ [ayat 20]

Dia Setia

Dalam suatu pertemuan katekisasi perkawinan, seorang penatua


mengatakan bahwa menepati janji itu tak semudah mengucapkannya.
Penatua itu kemudian melanjutkan kata-katanya dengan mengisahkan
jatuh bangun kehidupan keluarganya sembari terlihat kaca-kaca. Ia
menutup kisah itu dengan keyakinannya bahwa Tuhan setia mengasihi
dan memelihara keluarganya. Mungkin bagi sebagian orang kata-kata itu
hanya kata-kata Mutiara yang tanpa makna, tapi bagi penatua tersebut,
keyakinan itu adalah mutiara yang diperoleh dari kedalaman
pengalamannya.

Bacaan kita hari ini mengisahkan tentang betapa menyedihkannya


keadaan Yehuda dibawah pimpinan Zedekia. Ketidaksetiaan Zedekia
telah mendatangkan murka Tuhan dan kehancuran Yehuda. Mereka
dikepung selama kurang lebih satu setengah tahun. Pengepungan itu
mengakibatkan kelaparan dan orang membelah tembok benteng.
Digambarkan bahwa hal ini karena Zedekia melanggar janji-nya kepada
Raja Babel yang telah diucapkan dengan menyebut nama Tuhan (Yeh.
17:15). Bahwa Tuhan menghendaki memelihara Yehuda melalui kerajaan
Babel, tampaknya tidak begitu saja bisa diterima oleh Zedekia. Ia
menolak suara Yeremia hingga ia memberontak pada Babel. Kehancuran
Yehuda melalui Babel ini menjadi kisah yang sungguh tragis. Mereka
dibuang dari hadapan-Nya.

Kesetiaan iman untuk tetap berpegang


pada janji Tuhan perlu senantiasa
dirawat. Mungkin ada waktu dimana
kita tidak dapat bersyukur di tengah
limpahan rahmat-Nya, karena tidak
sesuai dengan keinginan, harapan, dan
permohonan kita. Mungkin kita pernah
juga tergoda seperti Zedekia untuk ingkar dan meninggalkan janji. Namun
mari tetap setia, melatih diri setia. Kita bisa mulai dari memelihara hal
yang sederhana dalam keluarga, seperti membaca Alkitab bersama
setiap hari, berdoa dalam kekusyukan, memuji memuliakan nama
Tuhan. Mari jalani hari dalam keyakinan bahwa Dia setia memelihara
kita. Mari kita juga setia. [DW]
5
“ Jadilah setegar karang, teruji oleh ombak dan waktu.”

5
Selasa, 19 Februari 2019
Waosan : 2 Korinta 1 : 12 - 19 | Nyanyian : KPJ 428

“Iki kang dakagung-agungake, iya iku paseksene rumangsaning atiku,


yen lakuku ana ing jagad iki, apa maneh ing bab gegayutanku karo kowe,
iku marga saka ing Allah, ora marga saka dayaning kawicaksanan kadonyan,
nanging marga saka sih-rahmating Allah” [ayat 12]

LELADI KANTHI TULUSING MANAH

I n g t a h u n ke p u n g k u r s e d ay
a pasamuwan ing GKJW ngalami
proses dauran pinisepuh lan diaken.
Tamtu maneka warni kahanan
ingkang kedah dipunlampahi dening
pasamuwan- pasamuwan punika.
Wonten ingkang gampil manggihaken
pinisepuh lan diaken ingkang
sumadya leladi, ananging wonten
ugi ingkang awrat manggihaken
pinisepuh lan diaken.
Nanging sadaya proses punika sampun kalampahan kanthi sih setyanipun
Gusti. Atur panuwun ingkang ageng kagem sedaya pinisepuh lan diaken
ingkang sampun sagah, sumadya leladi kanthi tulus lan sukarena ing
satengah-tengahing pasamuwan. Sanadjan pirsa bilih peladosan punika
mboten gampil, kathah bab ingkang kedah dipunkorbanaken : kedah
mbagi wekdal antawis peladosan lan brayat, antawis peladosan lan
pendamelan, mekaten ugi tenaga lan pikiran. Ananging tamtu sedaya
ingkang sampun dipunkorbanaken punika mboten badhe muspra,
karana Gusti tansah nganthi.

Mekaten ugi ingkang dipunraosaken dening rasul Paulus wonten ing


peladosanipun. Rasul Paulus sampun leladi kanthi tulusing manah,
nanging ugi nggadhahi momotan ing satengah-tengahing
peladosanipun punika. Paulus manggihi pasulayan wonten ing
satengah-tengahing pasamuwan Korinta. Wonten ugi ingkang mboten
pitados bab kerasulanipun. Tamtu kahanan ingkang mekaten
ndadosaken Paulus ngraosaken momotan ingkang mboten gampil
wonten ing peladosanipun. Sanadyan wonten momotan ingkang
mboten gampil wonten ing peladosanipun, ananging Paulus
ngraosaken sih kasetyanipun Gusti, ngraosaken sih rahmatipun Gusti
ingkang maringi kakiyatan wonten ing peladosanipun. Kawicaksanan lan
daya kekiyatan inngkang dipunraosaken, sanes saking akal budinipun
piyambak.

Mekaten ugi kita sedaya ingkang dados pandherekipun Gusti. Kita


sampun kapiji dados peladosipun Gusti. Tamtu wonten pambengan lan
momotan ingkang kedah dipunalami. Nanging sampun ngantos nglokro
karana Gusti tansah nganthi lan paring kawicaksanan saha daya
kakiyatan ing satengahing peladosan kita. [cha]

5
“Sakehing prakara bisa daksangga ana ing Panjenengane kang paring
kakuwatan marang aku (Fil 4:13).”

5
Rabu, 20 Februari 2019
Bacaan : Yeremia 22 : 11 - 17 | Pujian : KJ 246

“Tetapi matamu dan hatimu hanya tertuju kepada pengejaran untung,


kepada penumpahan darah orang yang tak bersalah,
kepada pemerasan dan kepada penganiayaan!”[Ayat 17]

MENGHARGAI PEMBERIAN
Seorang pahlawan akan
berusaha sekuat tenaga
untuk memperjuangkan
apa yang menjadi tujuan
hidup dan keberadaannya.
Dia akan menjadi teladan
yang baik dan mau
berjuang untuk kebaikan
bersama. Misalnya
pahlawan yang b e r j u
a n g u n t u k
kemerdekaan Indonesia
atau guru yang dikenal
sebagai pahlawan tanpa
tanda jasa. Mereka tentunya berkorban tenaga, waktu dan apa yang
mereka miliki untuk kehidupan dan keberhasilan bersama. Hal tersebut
dilakukan karena mereka tahu bahwa hidup ini adalah pemberian Tuhan
yang harus dipergunakan sebaik mungkin. Begitu juga hendaknya bagi
umat Tuhan dan semua orang yang dipakai untuk menyatakan
kemahakuasaanNya.

Raja Salum dan Raja Yoyakim merupakan pribadi yang dipilih Tuhan untuk
melajutkan pemerintahanNya bagi umat. Raja Salum hanya memerintah
selama tiga bulan sebelum ditawan oleh raja Mesir. Sedangkan Raja
Yoyakim pemerintahannya dipandang membebani rakyat. Ia kembali
menghidupkan kerja paksa, memaksa rakyat bekerja tanpa upah.
Panggilan Tuhan adalah untuk melakukan kehendakNya dengan
senantiasa menyatakan keadilan dan kebenaranNya. Kekuasaan dan
kesempatan memimpin diterima oleh kedua raja tersebut, namun
mereka tidaklah menjalankannya dengan baik. Bahkan raja Yoyakim
bertindak tidak adil dengan menindas rakyat. Hal tersebut tentu
mendukakan hati Tuhan.

Setiap manusia diciptakan Tuhan untuk hidup bersama. Setiap pribadi


juga dikaruniai niat baik dan rasa tanggung jawab. Semestinya setiap
orang bisa menerima keberadaan yang lain dan tidak meniadakan
dan membuat orang lain menderita oleh sikap dan tutur kata kita.
Sudahkah kita bertindak yang terbaik dan melihat sesama sebagai subyek
dan bukan obyek? Marilah saat ini kita lebih bertanggungjawab
mempergunakan waktu dan segala kesempatan hidup pemberian
5
Tuhan. Amin [GRA]

“Tindakan kekerasan dan ketidakadilan membawa dalam kehancuran”

5
Kamis, 21 Pebruari 2019
Waosan : Rum 8 : 1 - 11 | Pamuji : KPK 135

“Kang iku saiki wis ora ana paukuman maneh tumrap wong kang padha ana
ing Sang Kristus Yesus. ” [ayat 1]

SIH RAHMAT ORA MURAHAN


Wonten tiyang sepuh dhawuh dhumateng
putranipun ingkang taksih remaja bilih
katresnanipun ageng sanget dhumateng keng
putra. Menapa kemawon ingkang kedadosan,
tiyang sepuh menika boten badhe ewah
anggenipun nresnani keng putra. Ing
satunggalling dinten, lare menika mundhut
artha ing dompetipun keng ibun tanpa nyuwun palilah. Krana tumindak
menika kalebet nyolong mila tiyang sepuhipun paring ukuman
dhumateng lare menika. Piyambakipun boten dipunijini dolan lan boten
diparingi arta jajan lawase 3 sasi. Lare menika sedhih sanget lan
boten saged nampi paukuman menika. Piyambakipun gumun kenging
menapa tiyang sepuhipun paring paukuman ingkang awrat sanget,
kamangka sampun dhawuh bilih badhe tansah tresna dhumateng
piyambakipun. Lare menika nggadhahi pamanggih, mesthinipun krana
tresnanipun tiyang sepuh menika, piyambakipun boten badhe nampi
paukuman menawi nindakaken perkawis menapa kemawon kalebet
perkawis ingkang ala.

Tiyang pitados wonteng ingkang nggadhahi pamanggih kados lare


kalawau magepokan kaliyan Gusti Allah. Miturut pamanggihipun,
Gusti menika ambeg tresna dhumateng tiyang pitados. Gusti Yesus
Kristus sampun paring janji katresnan lan sih rahmat gesang langgeng.
Mila menapa kemawon tumindakipun tiyang kristen, kalebet tumindak
ala badhe boten wonten akibatipun menapa-menapa. Tamtu
pamanggih ingkang makaten, pamanggih ingkang nggampilaken lan
lepat.

Salah satunggaling ahli teologi ageng parab Dietrich Bonhöffer paring


katrangan bilih sih rahmat ingkang dipunparingaken Gusti dhumateng kita
menika pancen gratis. Sanadyanta makaten, sih rahmat menika sanes sih
rahmat ingkang mirah. Miturut Bonhöffer, sih rahmat ingkang
dipunparingaken Gusti menika sih rahmat ingkang nuntut saranduning
gesangipun manungsa. Mila tiyang pitados kedah njagi lan ngupadi
gesangipun dados murid ingkang nyata sae, tatag, tanggon, lan kebak ing
raos tanggel jawab supados mranani ing ngarsanipun Sang Guru. [dn]
“Kalau kasih karunia adalah jawaban Allah, yaitu pemberian kehidupan

5
kristen maka kita tidak bisa sesaatpun berhenti mengikuti Kristus.”
(D. Bonhöffer)

5
Jumat, 22 Februari 2019
Bacaan : Kejadian 44 : 1 - 17 | Nyanyian : KJ 357

“…Mengapa kamu membalas yang baik dengan yang jahat?” [ayat 4c]

PHP !

PHP! Sebuah singkatan yang sangat terkenal di kalangan anak muda


zaman sekarang. Kepanjangannya adalah Pemberi Harapan Palsu.
Mengapa disebut sebagai Pemberi Harapan Palsu? Karena orang
hanya diberikan janji-janji yang tidak terwujud. Orang terlanjur
berharap namun rupanya kecelik. Ada juga orang yang dipandang
sebagai orang baik, rupanya tidak demikian. Mengecewakan!

“Mengapa kamu membalas yang


baik dengan yang jahat?”,
pertanyaan ini dilontarkan Yusuf
kepada saudara-saudaranya,
khususnya adik bungsunya yang
telah membawa piala perak milik
Yusuf. Sekalipun sebenarnya
pertanyaan tersebut hanyalah
rekaan dari Yusuf, agar Yusuf
mempunyai waktu yang panjang
untuk tinggal bersama dengan saudara-saudaranya, setelah mereka
terpisah beberapa waktu lamanya. Namun pertanyaan tersebut
mencitrakan seolah-olah adik bungsunya adalah orang yang tidak tahu
balas budi setelah diberikan pertolongan oleh Yusuf. Tentu sangat tidak
menyenangkan ketika kita memperoleh label seperti itu.

Hal yang perlu ditanamkan di dalam diri kita adalah terus berbuat baik,
sekalipun belum tentu kita mendapatkan kebaikan. Prinsip ini adalah
bentuk komitmen dan konsistensi kita di dalam hidup bersama supaya
kita tidak menjadi orang yang sering mengecewakan sesama. Apabila
kita berjanji kepada orang lain, tepatilah. Apabila kita memberikan
harapan kepada orang lain, wujudkanlah harapan tersebut. Apabila kita
merasakan kebaikan dari orang lain, balaslah kebaikan tersebut lebih.
Namun apabila kita merasakan kejahatan dari orang lain, tetaplah
konsisten untuk membalas dengan yang baik. Kita adalah para
pengikut Kristus, bukan pengikut Pemberi Harapan Palsu! [dix]

“Hendaklah kebaikan hatimu diketahui semua orang.


Tuhan sudah dekat!“ (Filipi 4: 5)

5
Sabtu, 23 Februari 2019
Waosan : Lukas 12 : 57 - 59 | Pujian : KPJ 186

“Amarga, manawa kowe karo lawananmu padha arep ngadhep marang ing
ngarsane pamarentah, ana ing dalan ngudia rukun karo wong mau.”[ayat 58a]

PUNJERING PRAKARA

Tiyang Jepang nggadhahi cara ngudari prakawis kanthi madosi punjering


masalah ngantos ing oyot-oyotipun kang disebat “Nase-nase”. Cara
menika mboten namung ningali prakawis ingkang ketingal wonten
dhuwur kemawon nanging tansah neliti ngantos ing punjering
prakara rumiyin nembe dipun upadi caranipun ngrampungaken.

Contonipun menawi wonten calon majelis ingkang mundur saking pilihan,


mboten saged panitia ngecap piyambakipun sampun mbeling saking
timbalan peladosan. Kedah dipun titi priksa rumiyin kenging menapa
piyambakipun mundur. Alesan ingkang asring kita pirengaken inggih
menika krana taksih dereng pengalaman. Alesan menika saged dipun
teliti malih kenging menapa dereng pengalaman? Kepanggih amargi
warga jajar mboten nate dipun jadwal ngladosi ing pangibadah. Saking
prakawis menika taksih saged dipun teliti malih, kenging menapa
mboten nate ngladosi ing pangibadah? Wangsulanipun karana warga
mboten purun dipun ladosi dening warga jajar lan nyuwun ingkang
ngladosi namung majelis.

Punjering prakara bab warga mboten purun dipunladosi


dening warga jajar menika ingkang kedah dipun
rampungi langkung rumiyin. Cara ngrampungi : warga
jajar ingkang bade lelados kedah dipun cawisaken
rumiyin lan warga patunggilan kedah dipun paringi pirsa
bilih peladosan saking warga menika langkung prayogi
kangge gladi warga
jajar supados siaga nampi tanggel jawab ingkang langkung ageng.
Pangudaring prakara ingkang dipunwiwiti saking punjering prakara
menika dipun pracaya tiyang Jepang kangge ngrampungi sawernaning
prakawis.

Gusti Yesus paring piwulang lumantar waosan dinten menika sageda para
murid ngrampungi sadaya prakawis sak derengipun dados ngambra-
ambra. Pasulayan wontening gesang bebrayan sageda dipun rampungi
kanthi purun paring pangapunten lan sami ngajeni tiyang sanes utawi
sadherek patunggilan.

Kathah perkawis ingkang punjeripun krana manungsa namung nuruti


kekarepanipun piyambak utawi egois. Bab nganggep diri pribadi paling
leres menika ingkang kedah dipun rampungaken kanthi cara gladi diri
ngajeni sinten kemawon. Sumangga kita wiwiti sedaya lelampahan
gesang kanthi sami ngajeni lan nresnani sesami kita. Amin. [DKR]

5
“Tuku kelapa neng Sidoarjo, sumangga kita tansah asih tresna.”

5
Minggu, 24 Pebruari 2019
Waosan : Lukas 6 : 27 - 38 | Pamuji : KPJ 136 : 3, 4

“Apa kang kokkarepake tumrap kang tumanduk marang kowe, iku iya
tandukna marang wong.“ [ayat 31]

PIWULANG LUHUR

“Biyen wong-wong Kristen iku kondhang


dadi wong sing apik banget watak lan
tingkah lakune. Kabecikane ketok cetha
banget tur luwih gedhe tinimbang sing
dudu Kristen. Wong-wong Kristen padha
jujur-jujur olehe nyambut gawe. Atine
kebak sih katresnan lan tangane
gampang tumulung nulungi wong liya,
luwih-luwih nyang wong sing kesrakat
(menderita) uripe. Sesomahane wong
Kristen kaya-kaya ora ana sing pegatan.
Anak-anak sasedulur padha rukun lan ngajeni banget wong tuwane.
Pancen ana sing nglakoni piala (kejahatan) lan dikunjara, nanging mung
sethithik, arang-arang banget.”

“Ing jaman saiki..., watak lan tingkah lakune wong Kristen kaya ora ana
bedane karo sing dudu Kristen, kabecikane ora ketok menjila (menonjol).
Yen dititik saka jenenge, akeh banget wong Kristen sing nglakoni piala.
Akeh wong Kristen sing didakwa lan divonis merga nglakoni korupsi. Akeh
wong Kristen sing sugih nanging ora perduli karo tanggane sing mlarat;
akeh sing ora srawung karo tanggane lan ora aruh-aruh (menyapa)
tanggane utawa wong liwat. Akeh banget wong Kristen sing pegatan
karo bojone merga selingkuh. Akeh wong Kristen sing konflik utawa
tukaran karo dulure dhewe, ora rukun merga prekara warisan utawa
sabab liyane. Akeh wong Kristen sing ora ngajeni lan tega sarta ora
nggatekne wong tuwane. Akeh wong Kristen sing seneng mabuk
omben, sing nganggo narkoba. Akeh wong Kristen sing nglakoni
macem-macem piala liyane...”

“Nek tak rasak-rasakne, sakjane piwulange Gusti Yesus iku elok, utama
lan luhur banget. Lho... mungsuh kok kongkon ditresnani, wong sengit
kok kongkon didongakne, wong sing nyupatani (mengutuk) kok
kongkon dijalukne berkah menyang Gusti Allah... Weh...jan luhur tenan
piwulang watak lan elmu laku iki. Apa ana ya agama utawa guru sing
mulang kautaman kaya ngene iki? Ketoke ora ana, kajaba Gusti Yesus
dhewe.”
“Weh... mendah nlangsa lan kuciwane Gusti Yesus mirsani watak lan
tingkah lakune wong Kristen jaman saiki kaya ing ndhuwur mau, beda
banget karo piwulange sing luhur banget mau. Muga Gusti paring
pangapura.... Ah... aku karo keluargaku kudu lan arep nglakoni piwulange

6
Gusti sing luhur iku.” [st]

“Mugi Gusti paring kakiyatan kawula nindakaken piwulang luhur Paduka!”

6
Senin, 25 Februari 2019
Waosan : Kejadian 33 : 1 - 17 | KPJ 292 : 1

Dene Yakub dhewe lumaku ana ing ngarepe sarta sumungkem ing bumi
rambah ping pitu, nganti tekan ngarepe kangmase.
Esap tumuli mlayoni sarta Yakub dikekep, dirangkul gulune sarta diarasi,
sakarone padha nangis”.[ayat 3, 4]

Ndandosi Sesambetan
Ing gesang kita, tamtu nate crah kaliyan sadherek utawi kanca raket.
Kakang adhi mboten celak malih, kepara malah njegal sadherekipun
supados njungkel. Kanca raket dumadakan dados mengsah. Menawi
boten purun ndandani sesambetan, masalah boten saged rampung,
kamangka saben minggu tindak greja, saben dinten lumebet ing swasana
sidhem.

Yakub ajrih pinanggih kangmasipun Esap. Karana prakawis ingkang


sampun kadadosan inggih punika:
 Yakub apus-apus supados Esap purun maringaken hak
kesulungan (dipun ijoli masakan kacang merah), Yakub ngrebut
hak kesulungan ipun Esap,
 Yakub ngapusi rama nipun (memba-memba dados Esap supados
saged nampi berkah saking ramanipun). Wusananipun Yakub
ingkang nampi berkah. Esap muntap lan nggadhahi rencana
mejahi Yakub. Yakub mlajeng tebih dhateng Laban,
sadherekipun keng ibu.
 Watawis 20 tahun Yakub mboten kepanggih Esap. Yakub
kepengen manggihi Esap. Piyambakipun ndedonga dhumateng
Allah sakderengipun manggihi Esap, nyuwun pitulungan lan
panganthinipun Gusti.
Kangge manggihi Esap, Yakub ngrancang barisan paling ngajeng batur lan
anak-anakipun, Lea lan anak-anakipun ing wingkingipun, Rakhel lan Yusuf
ing barisan paling wingking. Yakub mlampah paling ngajeng kanthi
sungkem ing bumi rambah ping pitu, punika nggadahi artos bilih Yakub
paring hormat lan ngasoraken dhiri dhateng kangmasipun.
Piyambakipun sedya pisungsung minangka paring angsulan awit berkat
ingkang sampun dipun rebut saking Esap.

Yakub ngupadi ndandosi sesambetanipun kaliyan kangmasipun. Gusti


nganthi Yakub mila niatipun rekonsiliasi saged kaleksanan kanthi sae.
Karana panganthi Gusti, Esap purun ngapunten Yakub.
Nyuwun pangapura lan paring pangapura sejatosipun mboten gampil
dipuntindakaken.

Apura ingapura, mbetahaken andhap asoring manah ngakeni sedaya


kaluputan lan mbetahaken manah ingkang jembar. Mangga mbudidaya
gesang apura ingapura wonten gesang padintenan. Amin. [YEW]

6
“Permintaan maaf adalah lem super kehidupan.
Hal ini dapat memperbaiki apa saja.”

6
Selasa, 26 Februari 2019
Bacaan : 1 Korintus 11 : 17 - 22 ; 27 - 33 | Nyanyian : KJ 395

“Karena itu saudara-saudaraku, jika kamu berkumpul untuk makan


nantikanlah olehmu seorang akan yang lain.”.[ayat 33]

“Nglumpuk nanging Kemaruk”


Ngumpul menjadi sebuah spirit/semangat manusia sejak jaman purba.
Manusia purba memulai aktifitasnya dengan mengumpulkan makanan
yang disebut food gathering, mengumpulkan makanan. Dengan mencari
dan mengumpulkan makanan, sebenarnya memiliki arti lebih dari hanya
sekedar makanan. Dengan mencari dan mengumpulkan makanan,
manusia sebenarnya sedang mengumpulkan teman, sahabat atau
keluarga. Maka dari itu, adanya makanan sesungguhnya bukan hanya
bermakna materialistis (masalah makanannya), namun juga ada
makna sosiologis (persaudaraan kolektif-bersama-sama).

Kita melihat bagaimana situasi jemaat


Korintus, disaat mereka berkumpul, di
saat yang sama mereka sangat
individualistis (mikir dirinya sendiri).
Ngumpul tapi tidak sehati sepikir, dan
anehnya, tidak sehati dan sepikir itu
mereka alami karena alasan yang
materialistis, dalam hal ini makanan.
Nglumpuk nanging Kemaruk, senang
makan sampai-sampai tidak ingat kawan.
Masalah makanan ternyata t idak
mempersatukan mereka, tetapi malah
membuat mereka semakin egois."Pertemuan-pertemuanmu tidak
mendatangkan kebaikan, tetapi mendatangkan keburukan" (11 :17).
Kemudian Paulus melanjutkan dengan menjelaskan keburukan yang
ditimbulkan ketika mereka berkumpul sebagai jemaat. la telah
mendengar bahwa ada perpecahan di antara mereka dan perpecahan ini
nampak pada saat mereka berkumpul (11 :18,20).

Peristiwa perjamuan ini kemudian dikenal dengan perjamuan kasih. Hal


yang seharusnya paling penting adalah kasih yang saling mempedulikan
yang didasarkan pada pengorbanan Kristus. Paulus mengajak mereka
untuk menguji diri sendiri (11 :28 ) dan mengakui tubuh Tuhan dengan
benar (11
:29). Jemaat diajak untuk menguji dirinya sendiri sehubungan dengan
motivasi mereka dalam mengambil bagian dalam perjamuan itu: Apakah
mereka memikirkan orang lain atau mementingkan diri sendiri?

Gereja sebagai "tubuh"/ "satu tubuh"/“'tubuh Kristus". Mengenal tubuh


(atau tubuh Tuhan) berarti secara hakiki belajar memahami hakikat
gereja yang melakukan tindakan-tindakan yang membangkitkan
semangat, merayakan kehidupan dan memberitakan kesaksian. Karena
tubuh Kristus yang hancur dan darah-Nya yang tercurah menyatukan
kita untuk saling melayani, dengan tidak memikirkan diri sendiri.[pong]

6
“Merga panganan aja nganti tukaran,
iku ngono nora beda karo sipate kewan”

6
Rabu, 27 Februari 2019
Bacaan : Imamat 5 : 1 - 13 | Pamuji : KPJ 346a : 1, 3

“Manawa ana wong gawe dosa, marga krungu wong ngipat-ipati, mangka
awake dadi saksi, marga nyipati utawa ngerti, nanging ora gelem nglairake
katrangan, iku kudu nanggung ing kaluputane dhewe” [ayat 1]

Mboten Purun Peduli


Bapak X gadhah griya wonten ing
salah satunggaling perkampungan
ing Jawi Wertan. Ing
perkampungan punika, bapak X
nyumurupi kathah sanget tanggi
ingkang remen jago, togel lan
mabuk-mabukan. Bapak X ugi
nyumurupi bil ih wonten
tangginipun ingkang dados pengedar
narkoba. Nanging bapak X namung
mendhel kemawon, mboten purun
sanjang sinten-sinten, ugi mboten
purun peduli pripun caranipun ngemutaken tiyang-tiyang menika. Bapak
X niki gadhah prinsip: “Sing seneng gawe dosa yo ben gawe dosa kono,
sing penting aku gak melu-melu koyok ngono”.

Prinsip ingkang kados makaten sejatosipun nggih mboten saestu leres.


Amargi napa? Amargi prinsip ingkang kadhos mekaten, saged ndadosaken
kita minangka umat kagunganipun Gusti, mboten purun peduli tumrap
punapa kemawon, kajaba peduli tumrap pigesanganipun piyambak.
Sejatosipun kita kedhah saged saestu sadar, bilih patrap mboten purun
peduli dados salah satunggaling faktor penting ingkang ndadosaken
donya kita punika dados papan panggenan ingkang subur kangge
nindakaken piawon.

Waosan ingkang kita waos sesarengan kala wau, ngemutaken kita


sesarengan bilih dados tiyang Kristen punika mboten cekap namung
mupuk kesalehan pribadi kemawon. Mboten cekap namung nyobi
nebih saking tumindhak dursila kemawon. Dados tiyang Kristen kedah
purun peduli tumrap sesami lan purun ngemutaken sadherek-sadherek
kita, tanggi sakiwa tengenipun kita, ingkang nggadahi kalepatan ing
pigesanganipun.

Bilih sedaya tiyang ingkang leres namung mendel kemawon lan nggadahi
prinsip: “sing penting aku gak melu-melu koyo ngono”, sampun eram
menawi mangke sansaya kathah tiyang ingkang nindhakaken tumindhak
dursia. Mila mekaten, sumangga kita sami tumindhak ingkang nyata
kangge mujudaken menapa ingkang leres, kados piwulangipun Gusti
6
Yesus. [YAH]

“ Tumindak iku regane luwih larang timbang mung pocapan”

6
Kamis, 28 Pebruari 2019
Bacaan : Kisah Para Rasul 3 : 11 - 16 | Pujian : KJ 289

“Hai orang Israel, mengapa kamu heran tentang kejadian itu dan mengapa
kamu menatap kami seolah-olah kami membuat orang ini berjalan karena
kuasa dan kesalehan kami sendiri ?” [ayat 12]

Semua dari Tuhan


Berikut ada ilustrasi untuk menghayati keimanan kita:
Pada suatu ketika tim sepak bola Tuhan dan tim Iblis sedang bertanding
. Pasti sudah dapat diterka bahwa tim Tuhan yang menang.
Babak pertama berjalan sangat ketat. Tim Tuhan menggunakan
strategi “kasih”, e.. ternyata tim Iblis juga menggunakan strategi kasih.
Diubahlah strategi tim Tuhan dengan iman, e.. tim Iblis juga
menggunakan strategi yang sama. Menjelang babak pertama
berakhir, tim Tuhan menggunakan strategi kebijaksanaan. Dan ini
justru menyukakan tim Iblis, karena mudah ditebak. Akhirnya babak
pertama berakhir imbang, 0
– 0. Di babak kedua, ketika menjelang berakhir tim Tuhan memakai
strategi pamungkas, yaitu strategi karunia. Dengan strategi inilah tim
Tuhan akhirnya bisa memenangkan pertandingan.

Ada seorang penonton bertanya kepada Tuhan, “Mengapa Tuhan tidak


memenangkan saja di babak pertama ?” Tuhan menjawab,”Jika babak
pertama menang, maka tim itu akan menjadi sombong. Karena kasih,
iman dan kebijaksanaan mereka bisa lakukan. Tetapi karunia hanya
ada padaKu.”

Walaupun Petrus dan Yohanes melakukan mujizat dan membuat takjub


banyak orang, mereka tetap mengakui bahwa semuanya itu dari Tuhan
Yesus. Orang lumpuh yang dibuat berjalan di Bait Allah yang diceritakan
dalam perikop sebelumnya, tidak membuat Petrus dan Yohanes menjadi
sombong. Mereka tetap beriman dalam kerendahan hati dan tetap
memuliakan nama Tuhan Yesus dalam setiap apa yang dilakukan dan
diucapkan.

Kita juga boleh bertanya kepada diri masing – masing, apa yang kita miliki
sekarang ? Harta, jabatan, kesehatan, pekerjaan, kemampuan ini dan itu,
termasuk dalam aktivitas gerejawi. Sesungguhnya, semua itu adalah
karunia Tuhan. Melalui semua itu, Tuhan sedang menyatakan kasih
pemeliharaanNya atas kehidupan kita. Selamat beriman dengan tetap
rendah hati.[wn]

“Segala sesuatu adalah dari Dia, dan oleh Dia, dan kepada Dia: Bagi Dialah

6
kemuliaan sampai selama - lamanya ” (Roma 11 : 36)

6
Jumat, 01 Maret 2019
Waosan : Pangandharing Toret (Ulangan) 9 : 6 - 14 | Pamuji : KPJ 78

“… elinga, aja lali, yen kowe wus padha ndadekake dukane Sang Yehuwah,
Gusti Allahmu….” [ayat 7a]

AKU TANPA-MU BUTIRAN DEBU!


Bukan karna kebaikanku, Bukan karna baik rupaku
Bukan karna kekayaanku
Ku dipilih, ku dipanggil-Nya
Bukan karna kecakapanku, bukan karna fasih lidahku
Bukan karna kelebihanku
Ku dipilih, ku dipakai-Nya
Bila aku dapat, itu karena-Nya, bila aku punya semua daripada-Nya
Semua karna anugerah-Nya, di b'rikan-Nya pada kita
Semua anugrah-nya pada kita, bila kita dipakai-Nya
Lagu punika ngemu suraos bilih manungsa punika winates kahananipun.
Limrahipun dipunkidungaken nalika tahbisan pelados pasamuwan.
Menawi manungsa saged nindakaken sedaya perkawis lan ayahan ing
alam donya, punika awit sih rahmatipun Gusti piyambak. Pramila
manungsa kedah tansah enget bilih sejatinipun Gusti piyambak ingkang
nyagedaken.

Bangsa Israel angsa ingkang winates kawontenanipun mila wongsal


wangsul nindakaken perkawis ingkang ndadosaken dukaning Gusti. Ing
Pangandharing Toret kasebataken bilih bangsa Israel tansah nindakaken
perkawis ingkang ngucemaken timbalanipun minangka bangsa pinilih
kados : nyembah brahala, mboten setya, nyingkur Gusti. Mila Gusti Allah
duka sanget lan badhe musnahaken bangsa Israel. Ananging Gusti taksih
kagungan katresnan dhumateng bangsa Israel lan paring pitulung saengga
bangsa Israel saged lumebet ing tanah ingkang dipun prasetyakaken
dening Gusti. Pramila ing ayat 6-7, kasebataken, “Kang iku kawruhana,
yen ora marga saka lelabetanmu anggone Pangeran Yehuwah, Gusti
Allahmu, maringake nagara kang becik iku marang kowe supaya dadi
duwekmu. Satemene kowe iku bangsa kang wangkot. Elinga, aja lali,
yen kowe wus padha ndadekake dukane Sang Yehuwah, Gusti Allahmu,
ana ing pasamunan. Wiwit budhalmu saka ing tanah Mesir nganti
tekamu ing kene iki, kowe tansah padha nglawan marang Pangeran
Yehuwah.” Bangsa Israel kedah mangertos lan enget, namung Gusti
ingkang nresnani lan mitulungi.

Manungsa winates kawontenanipun, asalipun saking lebu. Lebu punika


barang ingkang alit sanget. Tanpa Gusti, kita menika boten wonten
artosipun kados satunggaling lagu pop, AKU TANPAMU BUTIRAN DEBU.
Kita punika namung lebu ingkang tansah ndadosaken dukaning Sang
Yehuwah. Pramilah kedah tansah enget dhumateng Gusti. [dix]

6
“Sabegja-begjane wong lali, isih begja wong kang eling lan waspada“

6
Sabtu, 02 Maret 2019
Bacaan : Lukas 10 : 21 - 24 | Nyanyian : KJ 375

“Sesudah itu berpalinglah Yesus kepada murid-murid-Nya tersendiri dan


berkata: "Berbahagialah mata yang melihat apa yang kamu lihat.” [ayat 23]

ANUGERAH SUKACITA

Suatu ketika saya bertemu dengan


seorang ibu yang menyapa dengan
sangat akrab “E..mas Dani, masih aktif
jadi pamong anak-anak mas?”, sapa ibu
tadi. Saya menjawab “Iya bu, saya
masih melayani anak-anak di gereja” .
“Wah masih setia ya, anak saya dulu
murid sampeyan lho, sekarang sudah
kuliah di UGM. Terima kasih ya mas
dulu sudah mendampingi
anak saya sehingga dia tetap aktif ke gereja sampai sekarang”. Ibu itu
bercerita panjang sambil terharu.

Saya juga terharu mendengar cerita ibu tadi. Dalam hati terucap
ungkapan syukur kepada Tuhan telah memberi kesempatan menjadi
pamong anak- anak. Itulah salah satu kebahagian menjadi seorang
pamong anak di gereja, saat mengetahui anak asuhnya sudah berhasil
meraih cita-cita yang diimpikan.

Bacaan kita hari ini menceritakan kebahagiaan Tuhan Yesus saat bertemu
dengan para murid yang telah berhasil mengusir setan dalam nama-Nya.
Diapun mengucap syukur kepada Bapa-Nya atas peristiwa itu. Sukacita
Tuhan Yesus terjadi karena merasa para murid sudah memiliki iman yang
benar kepada Allahnya, itulah yang menyebabkan para murid bisa
mengusir setan. Namun bukan mengusir setan itu yang utama, yang lebih
penting dari itu adalah menerima janji kemuliaan masuk dalam kerajaan
surga.

Saya percaya setiap orang yang sudah melakukan panggilan pelayanannya


dengan benar pastilah menerima sukacita dari Tuhan. Mungkin sukacita
itu karena anak kita lulus ujian, mendapat jodoh, mendapatkan
pekerjaan, dan anugerah-anugerah lain dari Tuhan. Namun yang lebih
utama di atas semua itu adalah iman kita kepada Tuhan Yesus Kristus,
telah membawa kita masuk dalam kemuliaan surgawi.

Saat ini mungkin Tuhan sedang memanggil saudara dalam pelayanan


kepada-Nya melalui kegiatan di gereja. Terimalah itu dengan sukacita.
Jangan ragu, jangan bimbang lakukanlah panggilan pelayanan kita dengan
sukacita karena Allah akan memberkati jerih payah kita. Ingatlah bahwa
Tuhan Yesus telah lebih dahulu menyelamatkan kita melalui
pengorbanan- Nya di kayu salib. [DKR]

6
“Kebahagian terbesarku adalah melihat sukacita kalian.”

6
Minggu, 03 Maret 2019
Waosan : Lukas 9 : 28 - 36, (37 – 43a) | Pamuji : KPK 22 : 1, 2

“Nalika samana Petrus sakancane padha keturon; bareng tangi padha


ndeleng Gusti Yesus sajroning kamulyane, lan priyo loro kang padha
jumeneng cedhak.” [ayat 35]

NYEKSENI KAMULYANING GUSTI

Pakaryan dan panguwaosing Gusti punika nyata ing satengah-tengahing


gesang pasamuan. Contonipun, kula nate nyekseni wonten tiyang lumpuh
ingkang saged mlampah malih krana pandonga. Pakaryan lan
panguwaosipun Gusti Allah nyata ngedab-edabi.

Ing waosan kita, Gusti Yesus


kersa ngajak Petrus, Yokanan
dan Yakobus minggah dateng
gunung saperlu kangge
dedonga. Nalika Gusti Yesus
dedonga , Petrus, Yokanan lan
Yakobus sami tilem. Sak
sampunipun tangi, para s a k
abat sami nyeksenika
mulyaning Gusti. Ing
paningalipun para sakabat
wonten tiyang kalih ing sisih
Gusti Yesus, inggih punika Nabi
Musa
lan Nabi Elia. Boten namung punika kemawon, saking swarga ugi kapireng
swanten,”Iki PutraningSun kang Sun pilih, padha estokno dhawuhe.”
Saking kedadosan punika para sakabat nyekseni piyambak
kamulyaning Gusti Yesus.

Gusti Allah kersa nedahaken pakaryan lan kamulyanipun dateng kita


kanthi cara ingkang benten-benten. Tujuanipun supados kita saged
ngraosaken dan nyekseni pakaryan lan kamulyaning Gusti Allah
salebeting gesang kita. Wonten ingkang dipun tulung nalika nandhang
sakit, dipun paringi kasarasan lan kawilujengan. Wonten ingkang
nandhang “pergumulan” ing satengahing brayat, ing babagan ekonomi
lan padamelan. Gusti Allah kersa paring pepadhang, panuntun saha
pangluwaran. Sedaya menika saged kita raosaken, karana Gusti nresnani
kita. Ingkang dados pangatagipun Gusti dhateng kita, kita tansaha
pracaya lan ngestokaken pangandikanipun, karana Gusti kersa nunggil
salebeting lampah gesang kita. Lumantar pandonga kita nyuwun
pangertosan lan kawicaksanan supados saged mangertos lan nindakaken
dawuhipun Gusti. Kita dedonga supados lampah gesang kita namung
wonten ing pangrimataning Gusti. Mangga kita sangsaya semangat
martosaken bab pakaryan lan kamulyaning Gusti ing salebeting gesang.
Sangsaya temen anggeni kita setya lan bekti dhateng Gusti Yesus.[AR]

6
“Kamulyaning Gusti nunggil dateng tiyang ingkang ngestokaken
Pangandikanipun”

6
Senin, 04 Maret 2019
Bacaan : Keluaran 35 : 1 - 29 | Pujian : KJ 439 : 1

Ambillah bagi TUHAN persembahan khusus dari barang kepunyaanmu;


setiap orang yang terdorong hatinya harus membawanya sebagai
persembahan khusus kepada TUHAN. [ayat 5]

Pemberian yang diperkenan-Nya


Waktu kelas 3 SD saya pernah jengkel kepada
ibu saya karena hasil tangkapan ikan laut
bapak seringkali dibagikan ke saudara-saudara.
Saya pernah protes: “Aku durung tuwuk,
senengane kok di dum-dum”. Ibu dengan
santai menjawab: “Luwih apik weweh, timbang
diwenehi, kuwi lho isih iwake”. Suatu hari
bapak saya mendapat ikan dalam jumlah
banyak dan semua disimpan di rumah, tidak
dibagi-bagikan. Saya pun senang
karena bisa makan ikan dengan puas. Namun karena hari itu saya terlalu
berlebihan makan ikan yang dimasak dengan petai, saya menjadi mabuk.
Kepala pusing dan muntah-muntah. Sejak itu saya tidak lagi berani makan
ikan dan petai berlebihan.

Tuhan menyampaikan firman-Nya kepada umat Israel melalui Musa,


supaya umat membawa persembahan untuk mendukung pendirian
Kemah Suci. Persembahan yang berkenan di hati Tuhan bukanlah
dilihat dari nominalnya, melainkan yang keluar dari hati dan dilakukan
dengan sukarela, bukan dalam keadaan terpaksa atau berat hati.

Mempersembahkan sebagai rasa/ungkapan syukur kepada Tuhan,


merupakan panggilan bagi setiap umat-Nya. Apalagi kala itu Kemah Suci
memerlukan dukungan dari umat Israel. Perintah Tuhan, dukungan untuk
pendirian Kemah Suci tersebut bisa berupa bahan-bahan/material yang
diperlukan, demikian juga keahlian-keahlian yang dimiliki. Semua
dipersembahkan untuk Tuhan.Umat Israel banyak yang tergerak hatinya
untuk mendukung berdirinya Kemah Suci. Adapun persembahan kepada
Tuhan itu tidak terbatas pada materi atau uang saja, namun termasuk
melayani atau mengerjakan sesuatu untuk Tuhan dengan
mempersembahkan waktu, tenaga, pikiran dan seluruh keberadaan hidup
kita.

Memberi semestinya didasari oleh hati yang tergerak, hati yang terbeban
untuk pelayanan. Tuhan tidak meminta semua harta kita untuk kita beri
kepadaNya. Yang paling penting adalah mempersembahkan hati dan
hidup. Mari kita persembahkan hati dan hidup kita untuk kemuliaan
nama Tuhan. Amin. [YEW].

Kunci memberi persembahan bagi Tuhan adalah hati yang tergerak


6
dan penuh kerelaan

6
Selasa, 05 Maret 2019
Waosan : Para Rasul 10 : 23b - 33 | Pamuji : KPJ 357

“Sapunika kula sadaya sampun nglempak ing ngriki, wonten ing ngarsanipun
Gusti Allah, badhe mirengaken punapa ingkang kadhawuhaken dening Gusti
Allah dhateng panjenengan.” [ayat 33b]

SRAWUNG KALIYAN AGAMI SANES


Kita mesthinipun gadhah tangga utawi
tepangan ingkang benten agami kaliyan
kita. Umpaminipun ingkang Muslim,
Hindhu, Budha, utawi sanesipun. Kados
pundi srawung kita kaliyan tiyang-tiyang
benten iman kayakinan menika? Kados
pundi raos pangraos lan pamawas kita
tumrap tiyang utawi tanggi utawi
tepangan ingkang benten agami kaliyan
kita? Punapa kita sagah lan wantun
srawung kanthi bingah kaliyan sintena
kemawon ingkang benten iman
kapitadosan kaliyan kita?

Rasul Simon Petrus kadhawuhan dening


Gusti supados srawung kaliyan tiyang
ingkang sanes Yahudi, inggih menika Kornelius. Kamangka, miturut tiyang
Yahudi lan pamawasipun, tiyang sanes Yahudi menika najis lan kapir.
Pramila tiyang Yahudi sirik srawung kaliyan tiyang ingkang sanes Yahudi.
Ewasamanten, Rasul Petrus tetep mangkat nindakaken dhawuhipun Gusti
menika tanpa raos ajrih dhateng masyarakat Yahudi. Petrus ugi boten
ajrih dhateng Kornelius ingkang dados prajurit Rum. Petrus kedah
lumampah saking Yope dhateng Kaisarea, nadyan tebih nggih tetep
dipun lampahi. Wusananipun, Petrus pinanggih kaliyan Kornelius
sabrayat agengipun. Kornelius ugi kadhawuhan dening malaekatipun
Gusti supados pepanggihan kaliyan Rasul Petrus ingkang benten
kayakinan lan dados mengsahipun Yahudi. Kornelius nindakaken
dhawuhipun Gusti menika, nadyan dereng tepang kaliyan Rasul Petrus.

Dhawuh menika samangke ugi katujokaken dhateng kita supados kita


lampahi. Kita kadhawuhan ugi supados srawung kaliyan tiyang ingkang
benten agami, kaliyan tetanggi utawi tepangan ingkang benten iman
kapitadosan kaliyan kita. Kita boten prelu ajrih dhateng tiyang utawi
golongan ingkang benten agami. Pancen kita kedah nggadhahi iman
ingkang bakuh ing Sang Kristus supados sampun ngantos katut agami
sanes. Swalikipun, kita wantun atur paseksi dhateng tiyang agami
sanes, kados dene Petrus lan Kornelius. [st]

6
“Srawung iku nyingkirake penthung.”

7
Rabu, 06 Maret 2019
Bacaan : Matius 6 : 1 - 6, 16 - 21 | Nyanyian : KJ 246

“Bapamu yang melihat yang tersembunyi akan membalasnya kepadamu”.


[ayat 4b,6b,18b]

“HORMAT, GRAK!”
Ingin dihargai dan dihormati adalah
merupakan salah satu kebutuhan
manusia. Dalam kehidupan sosial pasti
orang merasa ingin diterima dan
dihargai, baik oleh orang-orang di
sekitarnya maupun oleh diri sendiri.
Misalnya saja, k e t i k a s e o r a n g a n
a k b e r h a s i l mendapatkan nilai 100
pada ujian matematika, ia pasti ingin
dipuji dan diakui oleh guru, orang tua,
ataupun teman-temannya. Ini wajar
karena penghargaan merupakan
kebutuhan dasar manusia di hadapan
manusia. Namun bagaimana
kebutuhan dasar manusia itu kita
kaitkan dengan ibadah kita di hadapan
Tuhan? Dialah yang seharusnya kita
hormati, kagumi dan kita hargai, bukan
diri kita.

Hal yang sering dikritisi oleh Yesus Kristus kepada manusia adalah soal
kemunafikan. Salah satu kemunafikan adalah penyalahgunaan tujuan
memberi sedekah, berdoa dan berpuasa. Mengubahnya dari tujuan
memuliakan Allah menjadi tujuan memuliakan diri sendiri. Berkenaan
dengan "ibadah kesalehan" yang kasat mata pada umumnya, Ia telah
mempertentangkan cara orang Farisi yang ingin pamer dan egois dengan
cara yang ia ajarkan yakni tersembunyi dan ikhlas.

Tuhan Yesus memanggil pengikut-Nya untuk sesuatu makna yang lebih. Ia


menggarisbawahi betapa ajaran kesalehan yang Ia ajarkan lebih besar
karena bersifat batiniah dan yang bersifat rohaniah, kasih yang Ia ajarkan
lebih luas karena mencakup juga mengasihi musuh-musuh dan doa yang
Ia ajarkan lebih mendalam karena dilakukan dengan bersungguh-
sungguh daripada yang dipertontonkan oleh orang Farisi pada
umumnya, yakni ibadah ragawi yang kasat mata saja.

Kalau kita ingin diterima Allah melalui kewajiban ibadah kita, kita harus
hati-hati dengan pujian yang datang dari manusia. Sebab, kita beribadah
bukan kepada manusia dan bukan dari merekalah kita mengharapkan
jawaban dari sedekah, doa dan puasa kita. Bapa Yang Mahatahu, Dialah
yang memberikan reward (penghargaan) atas kualitas keimanan kita
kepada-Nya.[pong]

“Jangan pernah menunjuk-nunjukkan semua kelebihanmu, apalagi


menunjukkan ketekunan dan kepandaiaanmu. Kalau kamu dalam

7
menunjukkan kepandaian diri hanya sebatas di mulut tanpa bukti, suatu
saat dirimu jadi tidak ada harganya.”

7
Kamis, 07 Maret 2019
Waosan : Kis 7 : 30 - 34 | Pamuji : PKJ 425

“Aku wis pirsa lan wis nguningani aboting kasangsarane umat-Ku, sing ana
ing tanah Mesir, sarta wis mireng pasambate. Aku rawuh arep ngluwari umat
mau. Saiki mrenea, Aku bakal ngutus kowe menyang Mesir”.[ayat 34]

Tumindak Nyata
Sumonggo ing wanci sakpunika, kita
mendhet wekdal hening sekedhap. Kita
ngemut-emut malih kahananipun
sadherek- sadherek kita ingkang saweg
nandhang kasisahan. Wiwit tanggi sakiwa-
tengen kita ingkang taksih kamomotan
sisah bab ekonominipun, punapa malih
sadherek- sadherek kita ingkang dados
korban bencana ing pundi-pundi
panggenan.

Bilih ing wekdal hening punika, kita saged


mirsani kasisahanipun lan ugi saged
sakedhik ngraosaken kasangsaranipun para
sadherek kita menika, temtu kahanan ingkang kados mekaten kedah
saged ndadosaken kita sadar. Sadar bilih orientasi peladosan ing Greja
punika, punjeripun mboten namung bab ritus pangibadah kemawon.
Tugas lan tanggel jawabipun tiyang Kristen punika, mboten namung
ndedonga, maos Kitab suci, memuji Gusti lan kempalan wonten ing
kebaktian minggu/brayat kemawon, nanging dados abdinipun Gusti,
kedah saged mirsani lan ngraosaken kasisahanipun tiyang sanes.
Salajengipun saged tumindak ingkang nyata kangge mbiyantu tiyang
sanes.

Ing waosan kita kalawau, kita saged mangertosi kados pundi Gusti Allah
ingkang kita sembah punika. Gusti Allah ingkang saestu Maha Pirsa
kasangsaranipun umat kagunganipun. Gusti Allah mboten mendel
kemawon tumrap kasangsaran ingkang saweg dipun sandhang bangsa
Israel. Nanging Gusti Allah saestu tumut prihatin lan kersa ngutus Nabi
Musa, kangge ngluwaraken bangsa Israel saking kasangsaranipun.

Panjenenganipun mboten namung ngutus Nabi Musa, nanging mberkahi


lan njangkepi Nabi Musa kanthi kasagedan supados saestu paring
pitulungan dhumateng bangsa israel punika.
Kados Nabi Musa ingkang dipun utus dening Gusti, kita sejatosipun ugi
dipun utus lan paringi berkat ingkang mawarni-warni arupi kasarasan,
kacekapan bab ekonomi, lsp. Lajeng kados pundi wangsulan kita
dhumateng Gusti? Punapa kita sumadya diutus kangge mbiyantu lan
tumindak ingkang nyata kangge tiyang sanes ingkang saestu mbetahaken
pitulungan? [YAH]
7
“Pigesangan kita kedhah saged dados berkat”

7
Jumat, 08 Maret 2019
Bacaan : Keluaran 6 : 1 - 13 | Pujian : KJ 461

“...tetapi mereka tidak mendengarkan Musa karena mereka putus asa dan
karena perbudakan yang berat itu” [ayat 8b]

Sering tak terselami


Pada suatu ketika di negeri antah – berantah, seorang pangeran mengajak
beberapa pengawalnya untuk berburu di hutan. Baru beberapa saat
masuk hutan, kuda yang ditunggangi sang pangeran terperosok ke dalam
lubang. Sang pangeran jatuh terpelanting dan giginya tanggal satu. Sejak
kejadian itu dia menggerutu dan marah – marah. Apapun yang
dilakukan pengawalnya tidak ada yang benar. Bahkan pangeran ini juga
protes kepada Tuhan atas kejadian sial yang menimpa dirinya.

Setelah sekian jauh masuk ke dalam hutan, kemalangan yang lebih lagi
tidak bisa dihindarkan. Ada segerombolan suku primitif yang
menyergap rombongan sang pangeran. Apesnya, hanya sang pangeran
yang tidak bisa meloloskan diri. Pangeran tertangkap, dan akan dijadikan
kurban persembahan untuk dewa – dewa yang disembah oleh suku
itu. Tetapi, betapa kagetnya si kepala suku mendapati calon kurbannya
memiliki cacat
– giginya hilang satu. Kurban yang cacat tidak diterima dan hanya akan
membuat marah para dewa. Akhirnya sang pangeran dilepaskan, dia lari
dan ditemukan kemabli oleh pengawalnya.

Kasih TUHAN kepada manusia,


sudah tak terbantahkan lagi. Tetapi
sering manusia tidak memahami
kasih TUHAN yang luar biasa itu.
Apalagi, ketika rasa putus asa
sudah mendera karena derita yang
terlalu lama. Manusia akan
semakin sulit memahami
kebesaran kasih TUHAN.
Seperti yang terjadi dengan bangsa
Israel pada waktu itu, ketika
mereka masih dalam perbudakan
di
tanah Mesir. Musa sampai bingung, bagaimana membuat bangsa itu mau
mendengar apa yang disampaikan TUHAN melalui dirinya.

Kasih TUHAN memang sering tidak terselami di dalam kehidupan kita.


Apalagi ketika perhatian kita hanya terfokus kepada pergumulanyang ada.
Maka, mari belajar dan mohon pertolongan Roh Kudus untuk
memampukan kita mengerti kebesaran kasih TUHAN di dalam setiap
perkara kehidupan ini. Bahkan melalui perkara – perkara kecil dan
sederhana yang tak terkirakan. Niscaya hidup kita akan dipenuhi dengan
7
rasa syukur. [wn]

“Cinta itu selalu sulit dilogika (apalagi yang dari TUHAN)”(Jack N. - 1995)

7
Sabtu, 09 Maret 2019
Waosan : Yokanan 12 : 27 - 36 | Pamuji : KPJ 121

“Saiki nyawaku trenyuh. Lan Aku bakal matur apa? Dhuh, Rama, Paduka mugi
ngluwari Kawula saking wekdal punika? Ora, awit iya iku prelune anggonKu
teko ing wektu iki.” [ayat 27]

Rancangan Ingsun
Kidung Ria no 72, ungelipun makaten:
“Dia harus makin bertambah, ku harus makin berkurang.
Nama Yesus saja disembah, ku di tempat paling b'lakang.
Bila Yesus ditinggikan dan salib-Nya dibritakan,
pasti Dia menarik s'mua orang datang kepada-Nya s'karang”
Kidung punika salah satunggaling nyanyian ingkang favorit. Mboten
namung karana cekak syairipun lan semangat tempo melodinipun,
nanging karana ngemu arti ingkang lebet. Menawi dipun kidungaken
dening para bocah tamtu mboten langsung saged mangertos artinipun.
Punapa ingkang “bertambah”, lan punapa ingkang “berkurang”?

Nalika Gusti Yesus mratelakake bab sedane, tiyang kathah sami mangsuli
bilih Sang Kristus badhe tetep gesang selaminipun (ayat 34). Punika
benten kaliyan dhawuhipun Gusti bilih Panjenenganipun badhe
kasengkakake ing kajeng salib wonten ing kamulyan lan badhe narik
saben tiyang rumaket marang Ngarsanipun. Tiyang kathah sami owel.

Nanging Gusti Yesus paring tuladha bab pasrah miturut karsanipun Allah
(ay. 27). Sedaya punika rancangan ingkang sae kagem umatipun. Nanging
saged dimangertosi bilih manungsa punika gampil dhawah ing panggodha
lan mboten tahan uji. Langkung gampil mbalelo tinimbang legawa.
Langkung gampil ngresula tinimbang ndedonga. Kados dene tiyang
kathah ing waosan punika ingkang mboten pitados dhateng Gusti Yesus
Sang Juru Pepadhang, ingkang pakaryanipun kagem manungsa.

Menawi pitakenan ing ngajeng kalawau kita gatosaken, punapa ingkang


“bertambah” kagem Gusti? Ingkang “bertambah” kamulyanipun,
pakaryanipun. Punapa ingkang “berkurang” saking manungsa? Ingkang
“berkurang” kakarepanipun, kasombonganipun. Awit asring manungsa
punika dados sandhungan kamulyanipun Gusti krana dirinipun piyambak
ingkang kepengen dimulyakaken. Peladosan lan tumindakipun kagem
pados pengalem, nggadhahi motivasi kagem karemenanipun piyambak.
Sanes Asmanipun Gusti Allah ingkang kasembah, nanging dirinipun
ingkang nyuwun dipuja. Ndherek Gusti punika ndherek karsanipun
Gusti, sanes ndherek pikajengipun diri. Amin. [Sv]

7
“Utami Asmanipun Gusti, sanes mburu pamuja diri ”

7
Minggu, 10 Maret 2019
Bacaan : Lukas 4 : 1 - 13 | Nyanyian : KJ 178

“Ada tertulis: Engkau harus menyembah Tuhan, Allahmu dan hanya kepada
Dia sajalah engkau berbakti!” [ayat 8b]

Nilai sebuah Cinta sesungguhnya!

Di sebuah pulau kecil tinggallah Cinta,


Ke k ay a a n , Ke g e m b i ra a n d a
n Kesedihan. Suatu ketika datang
badai menghempas pulau kecil itu.
Air laut t i b a - t i b a n a i k d a
n menenggelamkannya hingga semua
penghuni berusaha menyelamatkan
diri.

Cinta kebingungan sebab ia tidak


dapat berenang dan tidak memiliki
perahu. Ia
berdiri di tepi pantai mencoba mencari pertolongan.

Saat itu Cinta melihat Kekayaan sedang mengayuh perahu, ia mencoba


berteriak minta tolong. Namun Kekayaan menolak dengan alasan banyak
harta yang ia bawa sementara perahu itu tidak cukup. Begitu selanjutnya
ia melihat Kegembiraan, namun ia terlalu senang sampai tidak
mendengar teriakan minta tolong Cinta. Tak lama ia bertemu Kesedihan
namun ia juga ditolak karena rupanya ia sedang menginginkan
kesendirian dan tidak butuh teman.

Cinta hampir putus asa, sampai kemudian datang sang Waktu yang tidak
pernah dikenalnya namun ia bersedia menolong Cinta. Ia membawanya
naik perahu dan menyelamatkannya. Lalu apa alasan Waktu
menyelamatkan Cinta? Jawabnya, karena ia sangat tahu berapa nilai
sesungguhnya dari Cinta itu.

Yesus dicobai di padang gurun dan tetap menunjukkan kesetiaanNya pada


Allah. Hal ini lebih dari cukup menjadi bukti jika Ia menaruh rasa Cinta-
Nya yang dalam pada manusia. Karena tidak berpusat pada diri sendiri
melainkan pada kehendak Allah, maka segala pencobaan itu bisa
dikalahkanNya.

Begitulah Cinta sesungguhnya dari Kristus yang berharga bagi semua


manusia. Seiring berjalannya sang waktu kita akan menyadari bahwa
tidak ada alasan lain mengapa Ia rela berkorban bagi semua manusia.
Semua itu karena Cinta!

Lalu mampukah kita juga menyatakan, jika bukan karena Cinta kepada
Yesus, akankah kita tetap setia di dalam kehidupan bersama Dia?[Vie]

7
“Cinta menimbulkan kepercayaan dan kesetiaan, pada Kristus yang lebih
dulu memberikan Cinta sesungguhnya bagi manusia.”

7
Senin, 11 Maret 2019
Waosan : 1 Babad 21 : 1 - 17 | Pamuji : KPJ 339

“Nanging Prakara iki ala ana ing paningaling sang Yehuwah, Mulane wong
Israel banjur kagebag dening Gusti Allah [ayat 7]

Tansformasi Mental
Kathah tiyang ingkang kesupen kaliyan asal muasalipun. Limrahipun
manungsa ingkang sukses menika wiwitanipun saking mboten gadhah,
lajeng usaha, makarya, ndedonga dhumateng Gusti, mila sukses, lan
saged dados pemimpin. Sedaya punika sejatosipun sanes hasil
pambudidaya kapinteranipun piyambak. Wonten tiyang sanes ingkang
cancut, brayat ingkang paring dukungan dan Gusti Allah ingkang campur
asta.

Prabu Dawud punika tansah mimpang anggenipun perang nglawan


bangsa Filistin lan bangsa-bangsa ingkang dados mengsah Israel.
Bangsa Israel punika mboten kathah cacahipun, pramila punggawa lan
prajuritipun ugi mboten kathah. Sanajan makaten, sih panganthinipun
sang Yehuwah, Allah Israel marang prabu Dawud dadosaken bangsa
Israel tansah mimpang perang lajeng dados bangsa ingkang pinunjul ing
antawisipun bangsa sakiwa- tengenipun. Punika ingkang dadosaken
Prabu Dawud lajeng rumaos gumunggung (ay .1). Prabu Dawud
mrentahaken panglima Yoab supados ngawontenaken cacah jiwa
tumprap bangsa Israel (ay.2). Ananging suku Lewi lan Benyamin mboten
kalebetaken ing Cacah Jiwa (ay. 6). Tegesipun, suku menika mboten
dipunanggep kalebet penduduk Israel. Punika ingkang ndadosaken sang
Yehuwah lajeng paring bebendu dhumateng prabu Dawud lan bangsa
Israel. Pitungpuluh ewu tiyang Israel ingkang seda kenging pageblug,
bebendunipun sang Yehuwah (ay 14). Sedaya kedadosan krana
putusan lan patrap gumunggungipun prabu Dawud.

Kathah tiyang ingkang kepengin dados


pemimpin ananging mentalipun dereng
siap. G r e j a p u n i ka u g i s a ra n a ' ka
w a h candradimuka' kangge nyiapaken
mental ke p e m i m p i n a n i n g ka n g
tangguh . Umumipun, pemimpin
punika tiyang ingkang gadhahi kakiyatan,
kapinteran lan sanes berkah peparingipun
Gusti Allah. Ing greja mboten makaten.
Mila ing greja mboten
wonten tiyang ingkang otoriter, sok gumunggung, lan mboten nggadhahi
ajrih-asih dhumateng Gusti. Menawi wonten, mila pemimpin model
otoriter lan sok gumunggung punika perlu dipun transformasi (owahi)
mentalipun, supados mboten dados bebendu kangge umat. Menawi kita
dados pimpinan, sedaya punika awit panganthi, campur asta, lan
peparingipun Gusti . Amin [BK]

7
“Tiyang saged dados pemimpin punika amargi leladi-nindakaken
karsanipun Gusti.”

7
Selasa, 12 Maret 2019
Bacaan : 2 Petrus 2 : 4 - 21 | Nyanyian : KJ 54 : 1, 4

“tetapi Ia menyelamatkan Lot, orang yang benar, yang terus-menerus


menderita oleh cara hidup orang-orang yang tak mengenal hukum dan yang
hanya mengikuti hawa nafsu mereka saja,” [ayat 7]

IKAN KECIL NEMO


Tentu kita masih ingat kisah Basuki
Tjahaja Purnama (Ahok) yang
menggambarkan dirinya seperti
ikan kecil nemo di tengah Jakarta.
Dalam pembacaan nota
pembelaan di salah satu
persidangannya, Ahok
menceritakan cuplikan film “Finding
Nemo” yang pernah ditontonnya
bersama anak-anak TK di Balai
Kota.
Dari film tersebut, Ahok ingin
menyampaikan bahwa memiliki keteguhan hati dalam menyatakan
kebenaran adalah hal yang penting, sekalipun berat karena harus
melawan arus.

Kisah Lot pun menceritakan hal yang senada. Hidup dalam kebenaran di
tengah-tengah masyarakat yang tidak mengenal hukum dan penuh hawa
nafsu adalah sebuah siksaan.Bagi Lot, bertahan dalam kekudusan, di
tengah-tengah kecemaran bagaikan seekor ikan kecil nemo yang
berenang melawan arus yang deras. Tidak mudah, berat, dan
membutuhkan perjuangan.

Namun di tengah-tengah penderitaan yang dialami oleh Lot, Allah


menyatakan pertolonganNya. Allah menyelamatkan Lot dari kungkungan
bangsa yang fasik. Ia membinasakan kota Sodom dan Gomora dengan
api, sehingga hilang dan lenyaplah bangsa tersebut. Allah
mewujudnyatakan kasihNya bagi orang-orang yang teguh menjaga
kekudusannya dan yang senantiasa menyatakan kebenaranNya dalam
segala hal.

Memasuki masa pra-paskah, kita pun diajak untuk tetap setia menjaga
keteguhan hati dalam menyatakan kebenaranNya. Di tengah arus dunia
yang semakin deras, bertahan bahkan melawan bukanlah hal gampang.
Hawa hafsu dan kedagingan seringkali menjadikan kita hanyut dalam arus
dunia. Oleh sebab itu, penting bagi kita memiliki semangat seperti ikan
kecil nemo. Sekalipun harus berenang melawan arus, ia tidak menyerah.
Tetap berjuang. Percayalah, bagi orang-orang yang setia dalam
kebenaran kedaulatan, cinta dan keadilan Allah akan berjalan secara

7
beriring. Indah pada waktunya dan tepat pada saatnya.[7us]

“Berjuang, Bertahan dan Setia adalah Kunci sebuah Keberhasilan”

7
Rebo, 13 Maret 2018
Waosan : Ayub 1 : 1 - 21 | Nyanyian : KPJ 329

“Ayub banjur nglumpukake anak-anake prelu padha disucekake; Esuke isih


umun-umun, Ayub wis tangi, banjur nyaosake kurban obaran, cacahe miturut
sapira kehing anake iku [ayat 5b]“

Lanang sejati dudu


Macho
Brayat utawi kulawarga punika dumados karana perkawinan
lan tunggal trah. Sesambetanipun kiyat karana bebrayatan
nunggilaken sedaya anggotanipun dhateng tujuan ingkang
sami. Jatining diri, status lan kepribadian winangun ing
tengahing gesang bebrayatan: bapak-ibu-anak,mbah kung-
putri, putra-wayah lsp. Karana gadhah brayat, kita sumerep
sinten kita, sesambetan menapa ingkang langkung kita
tengenaken, lan kaliyan sinten kemawon kita mujudaken lan
nguri-uri sesambetan kita. Kepentingan keluarga dados dhasar
ingkang utama ditengenaken nglangkungi kepentingan
sanesipun.

Ayub menika tiyang sibuk, akas, lan temen nyambut


damelipun. Krana menika piyambakipun sugih bandha lan
kajen. Bab sesambetan kaliyan Gusti Allah, piyambakipun
ugi menika
mboten nate lirwa. Makaten ugi wekdal kangge brayatipun.
Pandonga/pangibadah enjing secara pribadi kaunjukaken, makaten ugi
tansah nyaosaken sedaya brayatipun (anak-anak) ing ngarsanipun Allah.
Tresnanipun dhateng brayat diwujudaken sarana mbudidaya nyekapi
sadaya kabetahan materi-kajasmanenipun lan ing gesang karohanen
tansah nuladani kautaman lan dados pangemban (pembela)
kasekengan/karingkihan brayatipun ing ngarsane pangadilan Allah.
Brayatipun Ayub menika brayat ingkang tumata.

Gesang ing jaman modern menika lampahipun seser. Wonten ingkang


mastani jaman“mobile”. Kathah tiyang sibuk nyambut damel, lelungan lan
sibuk nyambut damel ngantos nilar keluarga lan greja kangge
nglumpukaken bandha ingkang langkung kathah. Menika mrihatosaken.
Menawi kita saged nyadhari lan menggalih malih, sejatosipun menapa
ingkang saestu wigati/aji kangge brayat kita.Gesangipun Ayub menika
satunggaling conto kados pundi tiyang jaler ingkang nresnani lan tanggel
jawab dhateng brayatipun kanthi jangkep. Kasucenipun gesang
bebrayatan ing ngarsanipun Allah menika perkawis ingkang wigati.
Sampun ngantos kita tinemu sugih ing panyawang sapepadha nging
dipuntampik dening Gusti Yesus Kristus.

Sampun pinten warganing pasamuwan, brayat Kristen GKJW ingkang


mboten nindakaken malih doa pagi utawi doa malam kangge brayatipun ?
Punapa menika ugi kalebet brayat kita piyambak ? Kados pundi kita
7
badhe miwiti malih pandamel becik menika ing satengahing brayat kita ?
[PAY]

Aja padha semoyo, ndang dilakoni !

7
Kamis, 14 Maret 2019
Bacaan : Filipi 3 : 2 - 12 | Pujian : KJ 144a

Tetapi apa yang dahulu merupakan keuntungan bagiku,


Sekarang kuanggap rugi karena Kristus.

KONSENTRASI
Bersekolah sejak kecil hingga
dewasa, sudah pasti akan
membuat kita terbekali dengan
segala macam pengetahuan dan
ketrampilan. Semua itu untuk
meniti masa depan. Tidak semua
ilmu yang kita tuntut di masa
sekolah langsung bisa digunakan
untuk bekerja. Tetapi setidaknya
setiap ada kesulitan, kita sudah
belajar cara mengatasinya. Ilmu sangat berpengaruh dalam kehidupan.

Paulus sebenarnya adalah orang Yahudi tulen yang sangat taat hukum
Taurat. Sesuai dengan pengakuannya, dia sangat menolak keras percaya
kepada Yesus sebagai Anak Allah ataupun Roh dari Allah. Penolakan
bahkan dilakukan dengan mengejar dan membunuh murid-murid Yesus.
Hal itu diakuinya. Tetapi ada pengakuan lain yang menjadi kekuatan bagi
kita adalah bahwa dia secara pribadi justru lebih beruntung ketika
menerima Tuhan Yesus sebagai juru selamatnya. Hal itu artinya
berbanding terbalik dengan kehidupan sebelumnya.

Apakah kita pernah mengalami seperti rasul Paulus? Tentu tidak harus
dengan membunuh dan mengejar secara fisik murid-murid Yesus, tetapi
meninggalkan Tuhan Yesus, menyia-nyiakan pertolonganNya, lebih
mengandalkan kepandaian diri sendiri itupun juga sudah seperti Paulus
yang waktu itu masih bernama Saulus. Mungkin kita tidak merasa
mengalaminya atau dalam bahasa jawa “Ora Rumangsa”. Mengapa
demikian ?

Saudara-saudara yang terkasih, bila hidup kita terpengaruh keadaan


dunia yang hiruk pikuk, maka kitapun jadi tidak tahu apa yang Tuhan
katakan dalam hati kita, sehingga kita bisa terlepas dari kasih Kristus.
Apa gunanya banyak ilmu, kepandaian, tetapi membuat kita menjauh
dari Tuhan karena yang kita dengar hanya ilmu kita. Itu akan sama
dengan Saulus waktu itu, yaitu tidak mau mendengar dan mengenal
Yesus, hingga Yesus membutakannya, baru dia sadar. Maka marilah kita
senantiasa konsentrasi untuk mendengar suara Tuhan dalam hati kita
sehingga hidup kita lebih berarti.[narodo]

Gajah bangga dengan telinganya yang lebar

7
Tapi semut sangat berpengaruh bila masuk kedalamnya.

7
Jum'at, 15 Maret 2019
Waosan : Purwaning Dumadi 14 : 17 - 24 | KPJ 357

Nuli mberkahi Abram mangkene, “Gusti Allah, ingkang Mahaluhur, ingkang


nitahaken langit lan bumi mugi-mugi mberkahi panjenengan! [ayat 19]

Tiyang sanes kang dados berkah

Kaunggulanipun Abram atas Kedorlaomer lan para sekutunipun


dadosaken prabu Sodom lan prabu Salem pepanggihan kaliyan Abram.
Prabu Salem mboten namung badhe pepanggihan kaliyan Abram,
nanging badhe mberkahi Abram kanthi Asmanipun Gusti Allah. Abram
ugi ngaturaken pisungsung kagem Melkisedek. Raja Sodom
ngersakaken “numbas” prajuritipun Abram dipungantos raja brana asil
rampasan saking para musuh. Nanging Abram boten purun. Abram
malah boten purun nyenggol barang rampasan ingkang dipuntampi
sanajan piyambakipun nggadhahi hak. Anggenipun Abram nolak sedaya
menika krana kapitadosanipun dhateng Gusti Allah minangka sumbering
kekiyatan lan berkah. Mila piyambakipun namung purun nampi berkah
saking Melkisedek, nanging nampik panyuwunipun prabu Sodom.

R a j a S a l e m u g i d i p u n a ra n i M e l k i s e d e
k . Panjenenganipun boten namung raja, nanging ugi
Imam Agungipun Allah. Roti lan anggur ingkang
d i punasta dening Me lk is ed ek nedahaken
sesambetanipun kaliyan upacara agami. Punapa
ingkang dipunasta lan ugi pandonga saking imam
Melkisedek minangka pangeling-eling kangge Abram
dhumateng janji berkah saking Gusti Allah. Wonten
tradisi ingkang nyebataken bilih Melkisedek menika
malaekatipun Allah ingkang mawujud. Menapa
Abram mengertosi Melkisedek kanthi sae? Boten
sedaya. Mila Abram namung atur panuwun krana berkah lan
pandonganganipun Melkisedek, Abram nyadhari bilih Gusti Allah ingkang
paring kamenangan.

Tentrem rahayu saking Gusti Allah dhumatheng kita ingkang mawarni-


warni wujudipun saged dados srana kakiyatan kagem pigesangan kita.
Tiyang sanes ugi saged dados srana berkah kangge gesang kita. Mila
sampun ngantos ngadhahi raos sengit dhumatheng tiyang sanes, amargi
tiyang sanes meniko sarana ingkang dipunagem Gusti nglantaraken
berkahipun kangge pigesangan kita. Amin. [B'Jez]

“Becik nekani tangga kang cedhak katimbang sedulur kang adoh“

8
(Wulang bebasan 27: 10)

8
Sabtu, 16 Maret 2019
Bacaan : Matius 23 : 37 - 39 | Nyanyian KJ 446 : 1, 2

“Dan Aku berkata kepadamu: Mulai sekarang kamu tidak akan melihat Aku
lagi...”[ayat 39a]

Bertobat

Seorang Ibu adalah seorang yang rela


mendatangkan surga ke bumi untuk
anaknya (Jodi-Picoult). Artinya bahwa Ibu
selalu akan melakukan apa saja untuk
ke b a i ka n a n a k nya . Tu h a n Ye s u
s mengibaratkan dirinya bagai induk
ayam, sedangkan Israel digambarkan
sebagai anak-anak ayam.

Kedatangan Tuhan Yesus ke dalam dunia, adalah untuk menghadirkan


realitas surga ke dalam dunia. Allah hendak menyayangi, melindungi dan
menyelamatkan umat-Nya namun Yerusalem menolakNya: "Yerusalem,
Yerusalem, engkau yang membunuh nabi-nabi dan melempari dengan
batu orang-orang yang diutus kepadamu! Berkali-kali Aku rindu
mengumpulkan anak-anakmu, sama seperti induk ayam mengumpulkan
anak-anaknya di bawah sayapnya, tetapi kamu tidak mau.” Tuhan
Yesus merasakan kekerasan hati Israel yang tidak mau bertobat. Ia
gundah, layaknya seorang ibu yang gundah manakala anaknya memilih
jalan yang salah.

“Dan Aku berkata kepadamu:Mulai sekarang kamu tidak akan melihat


Aku lagi..,” hal yang paling berat bagi anak, adalah manakala ia
dipisahkan dari ibundanya, dari induk. Kata-kata Tuhan Yesus ini sangat
berat bagi Yerusalem, karena artinya ia akan mati, tidak ada lagi
perlindungan dan kehidupan. Namun untung ini bukan ultimatum tiada
maaf bagi Yerusalem, karena kalimat itu berlanjut dengan kalimat:
“..hingga kamu berkata:Diberkatilah Dia yang datang dalam nama
Tuhan!", artinya sampai mereka terbuka pada kebenaran Allah. Jadi
kalimat ini merupakan pewartaan untukpertobatan dan keselamatan
Allah yang masih terbuka.

Saat didapati diri ini sudah jauh menyeberang dari Allah, mari segera
kembali, masih ada jalan pengampunan dan masih terbuka pintu
keselamatan. Bagai induk ayam, Allah merindukan kita tidak jauh dariNya,
untuk diarahkan dibimbing pada berkat, kebenaran dan keselamatanNya.
[e]

8
“ Hidup ini singkat, berubahlah jika kamu punya kesempatan, karena suatu
saat ketika kamu ingin berubah, kamu tidak punya kesempatan.”

8
Minggu, 17 Maret 2019
Waosan : Lukas 13 : 31 - 35 | Pamuji : KPJ 375

“...Wus kaping-kaing anggonku arep nglumpukake anak-anakMu,


kaya babon anggone nglumpukake kuthuk-kuthuke...“ [ayat 34b]

KATRESNANING GUSTI KADOS IBU


Ing kitha Magelang, ing redi Rhema
wonten salah setunggaling gedung
greja ingkang dados tempat wisata.
Punika awit wujud bangunanipun
unik, kados ayam-babon, pramila
greja punika kasebat Gereja Ayam.
Greja punika tansaya misuwur nalika
dados salah setunggaling lokasi
syuting film AADC sawetawis tahun
kepengker.

Gereja Ayam, ngemutaken kita kaliyan waosan ing dinten punika. Gusti
Yesus mapanaken dhiri minangka babon/ ibu (ay 34b). Sacara tradisi
punika menarik, awit sae ing jaman Gusti Yesus lan ugi kita samangke kita
gesang ing salebeting budaya patriarki (mengutamakan laki-laki).Kita
tamtu mboten asing klayan istilah Allah Rama, minangka pengaken
bilih Gusti punika inggih Rama kita. Ananging dinten punika kita
dipunajak nggatosaken 'sisi lain' ingkang mboten namung nembus tradisi
lan budaya patriarkhal, ugi nggigah pangraos kita. Dhawuhing Gusti
tumrap bangsa Yahudi ing ayat 34 kala wau menawi dipun raosaken
estu nrenyuhaken sanget.

Sejatosipun konteks waosan kita nedahaken pawartos bab


kasangsaraning Gusti. Ing salebeting pergumulan awrat ingkang dipun
sanggi, nyata Gusti Yesus mboten ngrumiyinaken dhiripun piyambak,
malah nedahaken tresna tumrap bangsa Yahudi, kalebet tiyang-tiyang
ingkang badhe nyedani. Panjenenganipun estu mapanaken dhiri
minangka ibu, ingkang saestu tresna dhateng anak-anakipun, sanadyan
anak-anak kala wau duraka! Panjenenganipun tetep mboten tega!
Sanadyan wusananipun punapa ingkang dados pangajeng-ajengipun
Gusti Yesus mboten saged kelampahan, awit kuthuk-kuthuk ingkang
badhe kakempalaken sampun mblasar dhateng pundi-pundi, malah
nyedani babonipun.

Saking reraosan dinten punika, swawi kita saged nyinau, bilih Gusti
ingkang asring kita sebat Rama, mboten namung kagungan wibawa,
teges, lsp kados dene figur bapak ing gesang kita ananing ugi asipat
welas asih, lembut, lan ugi penyayang kados dene ibu. Pitakenipun,
punapa kita cumadhang dados kuthuk ingkang ngayom dateng babon
kita? Punapa kita langkung remen lumampah miturut pikajeng kita
piyambak lan ndadosaken sekel galihipun Gusti? [Why]

8
“Gusti Allah punika Rama kita kang nresnani kathi katresnaning Ibu”

8
Senin, 18 Maret 2019
Bacaan : Keluaran 33 : 1 - 6 | Pujian : KJ 446

“...katakanlah kepada orang Israel:


kamu ini bangsa yang tegar tengkuk...”[ayat 5]

“ Tetap setia walau kecewa “


Sebagai orang tua tentu saja kita mempunyai
harapan yang besar terhadap anak-anak kita.
Apapun akan kita lakukan untuk mewujudkan
harapan kita terhadap mereka. Tidak terhitung
seberapa banyak pengorbanan yang telah kita
lakukan untuk mereka, semua itu hanya untuk yang
terbaik bagi anak-anak kita. Tetapi tidak jarang
sebagai orang tua kita dibuat kecewa dengan
perilaku anak-anak kita, seakan-akan semua
pengorbanan kita tidak ada harganya di hadapan
mereka.

Banyak kasus yang terjadi di sekitar kita misalnya :


seorang anak yang kecanduan narkoba, anak yang
hamil diluar nikah, anak yang salah pergaulan, dll.
Walau kita sebagai orang tua sudah melakukan
yang terbaik untuk anak-anak kita, tetapi tidak
menutup kemungkinan itu terjadi di tengah
keluarga kita. Pertanyaan terbesar adalah
masihkah kita tetap setia walau hati ini terasa sakit
karena kekecewaan?

Kekecewaan juga dirasakan oleh Tuhan Allah saat Ia menyertai bangsa


Israel menuju ke negeri yang dijanjikan Tuhan. Berkali-kali Tuhan Allah
dibuat kecewa oleh bangsa Israel, bahkan Allah yang maha sabar pun
dibuat hampir kehabisan kesabaran menghadapi mereka. Seakan-akan
semua kebaikan Tuhan dan didikan Tuhan tidak ada artinya di hadapan
bangsa Israel. Bahkan Tuhan Allah menyebut bangsa Israel adalah
bangsa yang tegar tengkuk.

Walaupun demikian, Tuhan Allah masih tetap setia dan mengasihi bangsa
Israel. Sebagai Tuhan yang Mahakuasa, Dia mampu memusnahkan bangsa
Israel. Tetapi itu tidak dilakukan oleh Tuhan Allah, Dia memilih untuk
sabar dan setia kepada bangsa Israel.

Sebagai orang tua, kita adalah wakil Tuhan Allah di dunia ini untuk anak-
anak kita. Memang menyakitkan dan mengecewakan bagi kita, jika
melihat anak-anak kita tidak sesuai dengan harapan kita. Namun perlu
melihat kembali kesabaran yang luar biasa yang telah dilakukan Tuhan
Allah terhadap bangsa Israel. Tetap setia walaupun merasakan
kekecewaan, itulah yang harus kita pilih sebagai orang tua yang percaya
kepada Tuhan. [DFA]
8
“ Kekecewaan adalah cara Tuhan menguji kesetiaan kita”

8
Selasa, 19 Maret 2019
Waosan : I Korinta 10 : 1 - 13 | Nyanyian : KPJ 350

“Mulane sing sapa rumangsa ngadeg jejeg,


dingati-ati aja nganti tiba!” [ayat 12]

Sinau Saka Pengalaman: Aja Nganti Tiba!


Nalika nglampahi proses vikariat ing griya sakit, kula mangertosi bilih
wonten satunggal perawat ingkang maringi gelang warna kuning ing
tanganipun pasien. Lan kula nyuwun pirsa, “Kok gelangipun warna
kuning?” Lajeng perawat paring wangsulan, “Warna kuning punika
nedahaken bilih kahanan pasien punika kagungan resiko saged dhawah –
pramila sae saking pasien ugi saking brayat kautus tansah waspada lan
ngati-ati supados mboten dhawah”Griya sakit maringi tetenger kaliyan
gelang warna kuning punika mbok bilih sampun wonten pengalaman
saking pasien ingkang nate dhawah.

Seratan I Kor. 10:12 ugi ngemutaken bab sinau saking


pengalaman. Pasamuwan Korinta kadhawuhan waspada
lan ngati-ati supados anggenipun rumaket kaliyan Gusti
mboten ngantos dhawah. Paulus medhar dhawuh
punika lumantar cariyos saking para leluhur bangsa
Israel. Sanadyan sampun nampeni babaring berkahe
Gusti (ay.1- 2), para leluhur taksih asring lumampah
nebih saking timbalaning Gusti kanthi nyembah brahala,
laku jina, nyoba marang Gusti, manah ingkang kebag
grundelan. Bab-bab punika ingkang ndadosaken para
leluhur nampeni paukumaning Gusti.

Paulus kanthi wicaksana ngraosaken lampahing leluhur punika minangka


piwucal kagem gesanging para pandherekipun Gusti. Mliginipun ingkang
wonten ing pasamuwan Korinta – supados saestu tansah ngati-ati lan
waspada. Kahanan gesang ingkang sarwa binerkahan kados ing
pasamuwan Korinta saged ugi dados lantaran pasamuwan kesupen
kaliyan Gusti.

Mangsa Pra-Paskah punika estu saged dados lantaran para


pandherekipun Gusti sinau nliti gesang. Gesang ingkang sarwa
binerkahan, ingkang kebag pangayoman, ingkang ngraosaken
kabingahan sampun ngantos ndadosaken para pandherekipun Gusti
uwal lan kesupen kaliyan Sumbering Gesang.

Lampahing pengalaman saking para leluhuring Israel estu saged dados


lantaran kita para pandherekipun Gusti tansah ngati-ati lan waspada.
Kanthi andhap-asoring manah gesang punika estu tansaya rumaket
kaliyan Gusti ingkang dados Juru Wilujeng ingkang sejati. [gus]

“Kawicaksanan iku kapirsanan lumantar gelem ndeleng lan sinau


lampahing gesang”
8
Rabu, 20 Maret 2019
Bacaan : II Tawarikh 20 : 1 - 22 | Nyanyian : KJ 434 : 1, 2

“..., bahwasanya untuk selama-lamanya kasih setia-Nya!” [ayat 21]

Tidak berkesudahan Kasih Setia Tuhan


Setiap manusia diyakini memiliki emosi yang tidak sama. Ada yang
mudah marah, ada yang emosinya cenderung datar-datar saja, alias
penyabar. Apakah orang yang mudah emosi, tidak memiliki kasih? Atau
sebaliknya, apakah bisa dipastikan seorang penyabar adalah seorang
yang penuh kasih? Sebagai seorang pengikut Kristus, “tuntutan” umum
sebagai seorang Kristen adalah penyabar dan penuh kasih. Apakah ada
batasnya? Jawabannya, hanya Tuhanlah pemilik kasih setia yang tidak
berkesudahan alias totalitas kasih setia tanpa batas.

Bangsa Israel adalah bangsa


yang merasa sebagai bangsa
yang dipilih Tuhan. Mereka
sering meyakini bahwa Tuhan
selalu berada di pihak mereka.
Siapapun yang melawan
mereka dapat dipastikan
mengalami kekalahan.
Apakah memang demikian
adanya? Dalam bacaan
kita ini memang demikian
adanya. Saat Yosafat takut
dengan musuh yang akan
dihadapinya, ia mencari Tuhan untuk meminta pertolonganNya (ayat 3),
maka Tuhan datang dan mengalahkan musuh-musuhnya (ayat 15, 17, 22).
Namun itu semua ada di Bawah Kendali Operasi (BKO) Tuhan (ayat 29).
Tujuannya untuk menunjukkan kasih setiaNya yang tidak berkesudahan
bagi setiap umat yang tidak menyimpang dari padaNya dan melakukan
apa yang benar di mata Tuhan (ayat 32). Dalam kisah-kisah yang lain
pun, adakalanya Tuhan tidak menghiraukan seruan bangsa Israel,
terutama saat mereka menyimpang dan melakukan yang tidak benar
di mata Tuhan. Misalnya kisah keluarnya bangsa Israel dari tanah
Mesir menuju tanah perjanjian, ketika mereka membuat patung lembu
emas yang disembah, dan yang lainnya.

Meski demikian, dari dulu, sekarang dan selamanya, kasih setia Tuhan
tidak berkesudahan bagi umat yang setia kepadaNya. Kehadiran Tuhan
Yesus ke dunia menjadi bukti nyata, manusia tidak mampu mengatasi
kasih setia Tuhan yang melampaui segala akal, tempat maupun ruang
waktu. Nikmati dan rasakan kasih setia Tuhan dalam setiap bagian
hidup kita, maka kita akan senantiasa menyanyikan syukur kepadaNya.
Amin. [tes]
8
“Tiada kuragu lagi untuk mengikuti kasih setia Tuhan”

8
Kamis, 21 Maret 2019
Bacaan : Wahyu 2 : 8 - 11 | Pujian KJ 260 : 1 - 3

“Ingsun ngudaneni ing kasusahanira lan kamlaratanira,


ananging sira sugih...”[ayat 9]

Mlarat nanging sugih

Menapa ingkan
gd i p u n a l a m i
pasamuwan Smirna
menika awrat sanget.
P a s a m u w a n
dipuntindhes dening
panguwaos Rum lan
dipun “mlarataken”
krana pasamuwan
menika ndherek Gusti
Yesus. Gesangipun
pasamuwan awrat krana boten purun setya dhumateng Kaisar.
Pasamuwan namung purun setya lan sumanggem dhumateng Kristus,
Allahipun. Boten manung panindhesing Rum, pasamuwan Smirna ugi
dipunarani pasamuwan iblis dening para ulamaning Yahudi krana
dipunanggep mblasar ndherek Gusti Yesus Kristus. Kita saged ngangen-
angen mendah awrating gesangipun pasamuwan Smirna.

Ing gesang padintenan, kita asring nemoni gesang kita dhawah ing
salebeting masalah lan kados-kados boten saged medal saking ngriku.
Waosan menika mratelaaken bilih kasangsaraning badhe tansah wonten
ing gesang kita padintenan saengga kita saged dipunwastani mlarat
jasmani lan rohani. Nanging Gusti Yesus Kristus paring kakiyatan kanthi
dhawuhipun dene sok sintena ingkang setya dhumateng Gusti badhe
kaparingan makuthaning gesang. Kasangsaran badhe nguwohaken
kabecikan. Kasetyanipun pasamuwan Smirna mbeta kasugihan sacara
rohani ingkang ageng sanget ing ngarsanipun Gusti.

Ing mangsa Pra Paskah menika kita nampeni Gusti Yesus ingkang
sangsara. Kita boten namung purun ndherek ing kamulyanipun, nanging
ugi ngemut- emut dene Gusti Yesus kedah nandhang sangsara ing margi
tumuju kamulyan. Sumangga tansah setya dhumateng Gusti Yesus
sanadyanta kala-kala dhawah ing pacoben lan kagodha dening donya
supados nilar Gusti. [iezie]

Doa: Sekiranya aku menjadi menderita tapi ajar aku melihat Yesus sehingga
aku disegarkan untuk melihat Tuhan yang akan menolongku. Amin

8
Jumat, 22 Maret 2019
Bacaan : Daniel 12 : 1 - 4 | Nyanyian : KJ 440

"Dan orang-orang bijaksana akan bercahaya


seperti cahaya cakrawala“[ayat 3a]

Menang setiap hari


Selama pelaksanaan Asian
Games 2018 di Jakarta dan
Palembang kemarin, kita
melihat betapa ekspresi
kebahagiaanyang
ditunjukkan para pemenang
pertandingan. Ada yang
berteriak, ada yang berlari
melompat kegirangan dan
ada juga yang melakukan
s u j u d sy u ku r. M e re
ka
berhasil melewati tantangan dan mengalahkan kesulitan hingga beroleh
kebahagiaan atas kemenangan yang diperolehnya.

Sebenarnya, setiap saat kita mengalami pertandingan dalam kehidupan.


Aneka tantangan selalu hadir. Kita tidak bisa menghindarinya, namun
harus menghadapinya dan menyelesaikannya. Ada tantangan yang
mudah kita atasi, tetapi ada juga tantangan yang berat dan
membutuhkan waktu, energi yang besar untuk mengurainya.

Kita semua sepakat bahwa tantangan selalu ada setiap saat. Saat ini kita
diajak belajar dari Daniel yang memberi teladan dalam kebijaksanannya.
Sudah begitu banyak tantangan yang dihadapi oleh Daniel dalam
kehidupannya, tetapi tak ada satupun tantangan yang membuat dia jauh
dari Tuhan. Justru setiap tantangan yang dihadapi membuatnya makin
dekat dengan Tuhan dan menjadikannya makin bijaksana walaupun dia
masih muda. Daniel adalah contoh bagaimana hidup bersama tantangan
kehidupan dan memenangkannya. Ia menang bukan karena
kehebatannya, namun karena ia bijaksana mengatasi tantangan dengan
melibatkan Tuhan yang memilki kekuasaan lebih besar.

Jika kita berjalan bersama Tuhan setiap hari, bukan berarti kita bebas dari
tantangan kehidupan. Tantangan akan tetap ada, tetapi kita akan beroleh
kekuatan untuk mengatasi tantangan itu dan menjadi pemenang. Kita
akan lebih santai dan damai dalam menjalani kehidupan. Tak ada lagi
rasa takut atau kuatir. Kita akan menjadi lebih bijaksana dalam
menghadapai setiap ujian kehidupan. Itu membuat kita bercahaya
dihadapan orang lain. Kita menjadi pribadi yang berbeda karena
kekuatan Tuhan beserta kita. [Oka]

“Berjalan bersama Tuhan, membuat hidup lebih sederhana


8
dan bebas dari ketakutan”

8
Sabtu, 23 Maret 2019
Waosan : Lukas 6 : 43 - 45 | Pamuji : KPK 441

“Wong kang becik iku metokake barang kang becik saka ing simpenaning
atine kang becik,...” [ayat 45a]

PENCITRAAN SAE
I ng ba bagan p o l i ti k , te mb ung
“pencitraan” asring dipunucapaken.
Pencitraan menika saged dipunpahami
satunggaling upadi kangge nuwuhaken
gegambaran dhiri tertamtu supados
tiyang sanes kesengsem. Umumipun
tembung menika dipunangge nengeri
menapa ingkang dipuntindakaken para
politisi utawa panguwaos. Menawi
wonten calon kepala paprentahan
utawi calon anggota DPR ingkang
nyalonaken
dhiri dados pejabat paprentahan utawi anggota DPR ing Pemilu, sae
Pemilihan Legislatif (Pileg), Pemilihan Presiden (Pilpres), Pemilihan Kepala
Daerah (Pilkada), mila para calon menika kedah nepangaken sinten
sejatining piyambakipun. Wonten ingkang ngersakaken dipunkenal dados
tiyang ingkang pinter. Mila piyambakipun badhe nindakaken utawi
ngucapaken perkawis-perkawis tertamtu ingkang ndadosaken tiyang-
tiyang sami nggadhahi gegambaran lan yakin bilih piyambakipun saestu
pinter. Wonten ingkang ngersakaken dipunkenal dados tiyang ingkang
nggatosaken tiyang mlarat, mila piyambakipun lajeng asring nyambangi
panggenanipun tiyang-tiyang miskin, asring paring sembako kangge
masyarakat miskin, lan sapanunggalanipun.

Pencitraan menika sanes perkawis ingkang ala nalika pancen priyantun


ingkang nindakaken boten gadhah tujuan kangge nggorohi tiyang kathah.
Tujuanipun namung kepengen nepangaken sejatining dhirinipun supados
tiyang sanes saged tepang. Pencitraan menika katindakaken krana
masyarakat mbetahaken simbol kangge mangertosi jatining para calon
wakil rakyat, presiden, ugi kepala daerah.

Kathah tiyang ingkang gadhah pamanggih bilih pencitraan menika mesthi


ala. Kamangka sayektosipun boten mesthi makaten. Ing babagan politik,
politisi ingkang tumindak sae krana pancen piyambakipun sae menika
wujud upadi komunikasi. Menapa ingkang dipuntindakaken nyata sae
menapa boten, saged dipuntitik saking gesangipun sadinten-dinten.

Gusti Yesus dhawuh, “ Wong kang becik iku metokake barang kang becik
saka ing simpenaning atine kang becik,...” Ing babagan karohanen,
tumindak sae menika medal saking batos ingkang sae. Nanging saged ugi,
tiyang pitados tumindak sae boten krana batosipun sae, nanging krana
kepengen dipunanggep sae. Mula sumangga nliti batos kita. Menapa
tumindak sae kita sampun lair saking batos ingkang sae? Panjenengan
piyambak lan Gusti Allah ingkang pirsa. [dn]

8
“Becik ketitik, ala ketara.”

8
Minggu, 24 Maret 2019
Bacaan : Lukas 13 : 1 - 9 | Nyanyian : KJ 27

“Tidak! Kataku kepadamu. Tetapi jikalau kamu tidak bertobat,


kamu semua akan binasa atas cara demikian.” [ayat 5]

MAKNA DIBALIK MUSIBAH


Ketika musibah atau
bencana dialami oleh
seseorangatau
s eb agia n orang d i
wilayah tertent
u , biasanya akan
muncul prasangka
buruk dari orang l a i
n kenapa musibah itu
bisa terjadi.
Umumnya musibah
selalu dihubungkan
dengan dosa – dosa
yang diperbuat, entah
itu dosa seseorang,
dosa masyarakat,
bahkan ada
yang menganggap dosa pemerintahan sehingga rakyatnya terkena
bencana. Semakin banyak dosanya maka akan semakin besar musibah
yang dialaminya. Seolah-olah musibah adalah hukuman yang Allah
berikan. Apakah prasangka seperti ini benar? Dimana seharusnya rasa
iba dan prihatin yang harus ditunjukkan di tengah musibah?.

Inilah yang ingin diluruskan oleh Tuhan Yesus. Musibah yang menimpa
manusia bukanlah ukuran besar atau kecilnya dosa seseorang. Di
hadapan Allah, semua orang tanpa terkecuali, baik yang terkena
musibah maupun yang tidak terkena musibah adalah sama-sama
manusia yang berdosa, yang pada akhirnya nanti menerima
penghakiman dari Allah. Maka dari pada sibuk membandingkan diri
dengan orang lain bahkan dengan orang yang terkena musibah,
alangkah lebih baik jika kita memeriksa diri dan tidak mengeraskan
hati di dalam dosa. Sebenarnya Allah sedang berkarya di dalam
kehidupan kita. Sama seperti pohon ara yang diberi kesempatan untuk
bisa berbuah, kitapun juga diberi kesempatan untuk menjadi pribadi
yang jauh lebih baik. Allah masih memberi kita kesempatan untuk datang
kepadaNya dengan penuh kerendahan hati dan bertobat.

Saatnya kita menunjukkan buah pertobatan. Menunjukkan cinta kasih


Allah kepada keluarga, masyarakat, saudara sepelayanan, dan semua
orang. Semua kita lakukan karena kita juga telah merasakan cinta
kasihNya yang begitu luar biasa dalam hidup kita. Marilah kita lebih
bijak menjalani kehidupan sebagai umat kepunyaan Tuhan selagi

8
kesempatan itu masih ada. [M@ul]

Pertobatan adalah jalan menuju belas kasih Allah

8
Senin, 25 Maret 2019
Waosan : Yeremia 11 : 1 - 17 | Nyanyian : KPJ 435

“ Rungakna dhawuhingSun lan lakonana kabeh kang Sun dhawuhake marang


sira, temah sira bakal dadi umatingSun lan Ingsun dadi Allahira...[ayat 4b]

NGRUNGOKAKE

Wonten sawetawis tiyang ingkang remenipun


wicanten, ananging mboten purun mirengaken
menawi tiyang sanes wicanten. Patrap ingkang
mekaten mboten badhe dadosaken tiyang
thukul wawasan, imani saha mentalipun.

Waosan kita menika salah satunggaling


pepenget ingkang dipun aturaken dening nabi
Yeremia awit bangsa Yehuda sampun mboten mirengaken dhawuhipun
Allah. Bangsa punika sampun nglirwakaken prasetyanipun Allah wonten
ing redi Sinai, blenjani janji, lan mboten setya dhumateng Allah kanthi
sekuthon awon (9), mangsuli pialaning para leluhuripun lan ngetut
wingking allah sanesipun (10). Awit dosa punika Allah dhawahaken ipat-
ipat inggih punika bilai (17).

Awit dosanipun ingkang ageng, ngantos Yeremia mboten dipun


keparengaken dongakaken bangsa punika( 11:14 ). Bangsa menika
gesangipun remuk. Dipuntebus kalian punapa? Dipun tebusa kalian
punapa kemawon Allah mboten kersa. Rupinipun Allah mboten kersa
mirengaken panyuwunipun bangsa punika ngantos nadar-nadar lan
daging suci mboten saged milujengaken (11:15). Kenging punapa Allah
mboten kersa? Awit Allah pirsa bilih punika namung sadrema lambang
ritual kemawon. Allah ngersakaken tanggeljawab moral saha karohanen
ingkang tulus lan jujur wonten ing prasetyan punika.

Saestu indah lan bingah gesang ing jaman kanugrahan punika. Awit
punapa? Awit margining gesang kawilujengan wonten ing dalem
asmanipun Gusti Yesus. Wonten ing sang Kristus mboten perlu korban
obaran awit sang Kristus piyambak korban ingkang sampurna. Gusti Allah
wonten ing sang Kristus nepangaken pribadi ingkang lembah ing manah,
sabar, kebak katresnan. Mila sumangga kita sami ngecakaken :
 Mirengaken dhawuhipun Gusti, ngestokaken prasetyanipun lan
mboten blenjani janji kanthi sekuthon lan manembah allah
sanesipun.
 Mboten gesang sawiyah-wiyah, lan sakpikajeng kita.
 Saos sukur wonten ngarsanipun Allah ngaosi peparingipun
wonten ing kawontenan bingah-sisah, sehat-sakit, kaluberan-lan
kacingkrangan. Nebihaken panggrundel lan panggresah.
 Mirengaken kanthi batos wening badhe dadosaken samukawis
perkawis indah lan nengsemaken. Gusti berkahi. [jian]

8
Kersa mirengaken, ngajeni tiyang sanes

8
Selasa, 26 Maret 2019
Bacaan : Roma 2 : 12 - 16 | Nyanyian KJ 54 : 1, 4

''Sebab dengan itu mereka menunjukkan, bahwa isi hukum Taurat ada tertulis
di dalam hati mereka dan suara hati mereka turut bersaksi dan pikiran
mereka saling menuduh atau saling membela''. [ayat 15]

Bahasa Universal
Adakah suatu bahasa
universal yang dapat
dipahami dan dimengerti
oleh semua orang di
seluruh dunia ini?
Jawabannya bermacam-
macam. Bagi penggiat
sastra dan literasi akan
menjawab bahasa
Inggris. B a g i m e r e k a
y a n g bergerak di dunia
bisnis investasi
jawabannya bisa
berupa duit. Bahkan bagi mereka yang berjiwa seni akan menjawab
musiklah yang menjadi bahasa universal. Pertanyaan bagi kita selaku
orang percaya, bahasa universal apakah yang dapat menyatukan kita
dengan sesama bahkan dengan Yang Ilahi?

Melalui suratnya Rasul Paulus ingin menegaskan bahwa di hadapan Allah


semua orang bersalah, entah mengetahui hukum Taurat atau tidak.
Mereka yang mengetahui Taurat tidak dapat menaatinya dengan
sempurna, sehingga menaati Taurat tidak dapat menjadi jaminan untuk
''dibenarkan'', yakni dapat diterima oleh Allah. Namun, Allah menerima
dan mengampuni manusia kerena apa yang telah Yesus lakukan yaitu
pengorbananNya di kayu salib. Mereka yang beriman kepada Yesus
beroleh pembenaran dari Allah. Bagi setiap orang percaya yang
memiliki kesadaran dan mau menempuh jalan pergolakan dalam
batinnya, maka hati nurani itu yang pada akhirnya akan menuntun
untuk bertobat kepada Allah melalui Yesus. Singkatnya, Yesuslah bahasa
universal itu!

Memasuki masa Pra Paskah ini, kita dituntun untuk kembali menyadari
kerapuhan diri kita. Barangkali kita pernah merasa berada di posisi ''yang
mengetahui hukum Taurat''. Merasa paling saleh dan merasa sudah
menaatinya secara sempurna. Atau sebaliknya kita justru di posisi ''tidak
mengenal sama sekali hukum Taurat'' hingga dianggap tidak mengenal
Allah sama sekali. Bagi kedua pihak tersebut, mereka semua diundang
untuk datang kepada Allah melalui Yesus. Sebab Dialah jalan dan
kebenaran, dan hidup.[ADS]
8
Datang saja pada Yesus, kini saatnya ! (KJ 358)

8
Rabu, 27 Maret 2019
Waosan : Wilangan 13 : 17 - 27 | Pamuji : KPK 34

“Kandhané marang Musa, "Kula sampun nliti tanah menika lan sumerep,
bilih sitinipun loh saèstu, lan menika wujudipun woh-wohan ingkang saking
ngrika.” [ayat 27]

“JanjiNe Ora Owah”


Wonten ing zaman punika, kathah stasiun televisi ingkang nayangaken
reality show kang ngusung konsep ndungkap kanyatan. Tamtunipun sanes
perkawis ingkang gampil lan mbetahaken wekdal ingkang mboten
sekedhap. Para telik sandi dipunbetahaken kangge sami pados bukti,
tanpa dimangertosi dening ingkang saweg dipuntliti. Perkawis kala wau
dipuntindakaken kanthi maksud badhe mbuktekaken pasanganipun
punika goroh punapa mboten.
Waosan kita dinten punika nyariosaken lumampahing bangsa Israel
tumuju tanah prajanji, tanah Kenaan. Rombongan ageng bangsa Israel
sampun dumugi pasamunan Paran. Wonten mrika, Gusti Allah
ngendhika dhumateng nabi Musa supados nabi Musa milih tiyang-
tiyang saking talering bangsa Israel ingkang saged dipundadosaken telik
kangge ningali kahananipun tanah Kenaan. Para telik menika nyambut
damel 40 dinten. Lajeng kados pundi asilipun para telik anggenipun nliti
kahananipun tanah Kenaan? Asilipun, sami nekseni bilih tanah Kenaan
menika tanah ingkang kebak ing susu lan madu, gemah ripah loh jinawi
(ayat 27). Menika mratandhani bilih anggenipun Gusti paring prajanji
boten ewah gingsir. Wiwit jamanipun Rama Abraham, janjinipun Gusti
dhumateng bangsa Israel tansah dipuntetepi.
Lumebet wonten minggu Pra Paskah
IV, sumangga kita sami ngraosaken
bilih sedanipun lan wungunipun
Gusti Yesus minangka bukti
katresnanipun dhumateng
manungsa kang mboten wonten
watesipun. Janji Gusti Allah tan
owah gingsir. Panuntunipun nyata
tumrap bangsa Israel, makaten ugi
tumrap gesang kita, kados pundi
kemawon kahanan kita. Gusti Allah tansah ngirid lampah gesang kita.
Janji kawilujengan ugi dipuntetepi tumrap bangsa Israel kanthi
pangluwaran saking pangawulan bangsa Mesir. Kawilujengan punika
ugi sampun kita tampi saking Gusti Yesus. Sumangga kita sami saged

8
ngginakaken wekdal punika kanthi tetep setya lan mituhu dhumateng
karsanipun Gusti. [Ita]
“Prajanjinipun Gusti Allah tan owah gingsir ing saben wekdal”

9
Kamis, 28 Maret 2019
Bacaan : 2 Korintus 4 : 16 - 5 : 5 | Nyanyian : KJ 413 : 1 - 3

Sebab penderitaan ringan yang sekarang ini, mengerjakan bagi kami


kemuliaan kekal yang melebihi segala-galanya, jauh lebih besar dari pada
penderitaan kami. [ayat 17]

Sampai Finis !!!


Derek Redmond adalah pelari cepat asal
Inggris yang mengikuti perlombaan lari 400
meter pada perhelatan Olimpiade di Rio de
Janeiro – Brasil tahun 1992. Derek memulai
start dengan baik, mencapai posisi keempat
dan sedikit lagi mengamankan medali
perunggu. Namun, 150 meter menjelang
garis finis ia terpincang- pincang dan
terjatuh sembari memegangi
pangkal pahanya. Tim medis menghampiri, memastikan bahwa Derek
cedera hamstring. Tim medis memintanya naik tandu dan menghentikan
perlombaan. Harapannya mendulang medali dalam perhelatan akbar
olahraga dunia harus sirna.

Keinginan berkalungkan medali lenyap, tetapi ia tak menyerah. Yang ia


inginkan hanyalah menyelesaikan perlombaan. Derek berkata kepada tim
medis: “Saya tak akan naik tandu itu, saya harus menyelesaikan
perlombaan”.

Dengan terpincang-pincang ia meneruskan perlombaan. Tiba-tiba


seorang pria menerobos keamanan menuju ke Derek, dan berkata “Kau
tidak harus melakukan ini nak”. Derek menjawab: “Tidak ayah, saya
ingin menyelesaikan perlombaan”. Melihat semangat kuat dalam diri
anaknya, ia membantu putranya menuju finis. Mendekati finis, Ayahnya
melepas Derek untuk melewati finis, menyelesaikan perlombaannya.

Kisah ini mengingatkan akan pentingnya semangat untuk memegang


“tujuan” dan melangkahkan hidup untuk sampai padanya. Dalam
kehidupan kita selaku umat Tuhan perlu memiliki kegigihan untuk
mencapai garis finis yakni tujuan akhir hidup. Dalam 2 Kor 4:17, segala
penderitaan yang sedang dialami Rasul Paulus tidak mengendorkan
semangat dan kegigihannya untuk sampai finis. Bahkan segala derita yang
dialami adalah ringan yang takkan menyurutkan perjuangannya
menggapai kemuliaan kekal (finis). Karena begitu berharganya kemuliaan
kekal (finis) itu.

Seperti Derek Redmond dan Rasul Paulus yang gigih berjuang


menyelasikan perlombaannya, kita pun diajak untuk terus berjuang
menyelesaikan perlombaan hidup kita. Tuhan yang senantiasa beserta
kita, menopang kita untuk menyelesaikan perlombaan. Amin.[pnd]

9
“Teruslah melangkah, selesaikan perlombaanmu”

9
Jumat, 29 Maret 2019
Waosan : Yosua 4 : 14 - 24 | Pamuji : KPJ 212 : 1 - 3

“…, iku supaya sakehe bangsa ing sajagad ngawruhana yen Astane Sang
Yehuwah iku kuwasa,…“ [ayat 24]

Mbabar Pawartos Sihing Gusti

Bal angin, kados bal volley, sepak bola, lsp., menika nembe saged dipun
ginakaken nalika dipun isi angin. Mnawi mboten kaiisi angin inggih
mboten saged kaangge olahraga. Bal, menika satunggaling barang
ingkang saged ngembang dados ageng nalika dipun isi angin, menawi
mboten kaiisi angin inggih namung nglempet kemawon. Angin lan
bahanipun bal sami pentingipun. Wonten angin nanging menawi
bahanipun mboten sae, bal saged bocor lan kempes nalika
dipunginakaken. Mekaten ugi sanadyan bahanipun sae, nanging
mboten kaisi angin inggih sami kemawon. Supados migunani, dipun
sepak lan dipun gepuk saged mendal, angin lan bahan bal mboten saged
dipun pisahaken.

Senapati Yusak menika nyekseni kadospundi pakaryanipun Gusti maringi


berkah pitulungan lan kaendahan mukjizat ing gesangipun. Ngraosaken
piyambak bilih dipun tresnani Gusti mboten ndadosaken Senapati Yusak
gumunggung. Kinajrihan dening asanes mboten ndadosaken Senapati
Yusak gumedhe, ananging ndadosaken Senapati Yusak ngraos prelu
mbabaraken kasaenanipun Gusti menika dhateng para tedhak turunipun
Israel lan saindenging jagad. Mbok bilih saged kita upamekaken kados
dene bal kala wau. Senapati Yusak rumaos bilih sagedipun ngembang
ageng lan miguna menika saking berkahipun Gusti, kados angin ingkang
kaisekaken dhateng bal menika. Inggih menika ingkang ndadosaken
Senapati Yusak dados priyagung awit binerkahan sih kadarmanipun
Gusti.

Kita kaatag sami ngrumaosi bilih


tanpa sihing Gusti kita mboten
badhe saged menapa-menapa.
Kados bal tanpa angin. Tamtu
mboten namung Senapati Yusak
ingkang ngraosaken berkahipun
Gusti. Saben umatipun inggih
diberkahi Gusti, kalebet kita. Mila
sumangga kita wiwit nyariosaken
pakaryaning Gusti dhateng brayat
kita piyambak-piyambak. Tiyang sepuh dhateng para putra, para putra
dhateng sedherek lan tiyang sepuh, temah saben brayat sami ngawruhi
kasaenaning Gusti ing gesangipun.[DW]

9
“…, supaya anak-putu … padha gumregah lan nyaritakake
marang anak-anake,..” [Jab 78: 6]

9
Sabtu, 30 Maret 2019
Bacaan : Lukas 15 : 1 - 10 | Pujian : KJ 178

“Aku berkata kepadamu: Demikian juga akan ada sukacita di sorga karena
satu orang berdosa yang bertobat, lebih dari pada sukacita karena sembilan
puluh sembilan orang benar yang tidak memerlukan pertobatan.” [ayat 7]

HILANG LALU DITEMUKAN


Setiap orang akan bersedih jikalau kehilangan orang yang dikasihinya,
entah karena ditinggal berpergian atau meninggal dunia. Hal ini
tentunya wajar karena ada kedekatan dan kenangan yang sudah
dijalani bersama. Demikianlah Tuhan Yesus yang tidak pernah
menginginkan satupun dari umat yang dikasihiNya jauh, pergi dan
bahkan tersesat. Ia sangat mengenal satu per satu umat yang
diciptakanNya begitupun dengan segala pergumulannya.

Tuhan Yesus ingin menunjukkan betapa besar kasih Allah kepada orang-
orang berdosa. Mereka “yang hilang” dalam bacaan kita saat ini adalah
orang-orang berdosa dan pemungut cukai, yang dianggap sebagai kaum
terbuang oleh sebagian orang Yahudi pada zaman Tuhan Yesus. Meski
orang-orang Farisi tidak menyetujui jika Yesus makan bersama dengan
mereka, Tuhan Yesus tetap member perhatian dan mau makan bersama
dengan mereka yang dianggap berdosa tersebut. Anggapan tersebut tidak
menjadikan Tuhan menjauhi mereka, tetapi Tuhan justru menyambut dan
menjadikan mereka umatNya juga. Mereka tidaklah ditinggalkan. Ibarat
seorang gembala yang baik, yang kehilangan dombanya, maka mereka
yang hilang ini akan dicari hingga ditemukan. Demikianlah Tuhan Yesus
selalu punya cara untuk menolong umatnya dan berkarya bagi mereka.

Kita mungkin juga masuk dalam kategori “yang


terbuang” itu. Namun setiap kita dapat menjawab
tawaran keselamatan dari Allah. Jawaban itu
dinyatakan dalam sikap pertobatan untuk hidup
sesuai kehendak-Nya, menaruh percaya pada
Yesus Kristus yang telah menyelamatkan kita.
Mungkin saja godaan duniawi selalu
menggerogoti sikap beriman kita. Namun
keyakinan dan keteguhan akan kebenaran sejati
dalam Yesus Kristus menjadi dasar dan kekuatan
hidup kita untuk mawas diri. Kita rela
melepaskan kelekatan kita pada hal – hal duniawi
karena Kristus senantiasa ada bersama kita.
Betapa berharganya kita di hadapan Allah. Itu
ditunjukkan melalui pengorbanan Tuhan Yesus. Mari hayati pengorbanan
Kristus Yesus dan jadilah bijak dalam segala perkara. Amin [GRA]

9
“DarahNya menyucikan, KasihNya pulihkanku”

9
Minggu, 31 Maret 2019
Waosan : Lukas 15 : 1 - 3, 11b - 32 | Pamuji : KPJ 275

“Sabab anakku iki wis mati, urip maneh, wis ilang, ketemu. .... ” [ayat 24a]

ANAK POLAH BAPA KEPRADAH

Wonten paribasan “anak polah bapa kepradah”


ingkang ngemu teges : menapa mawon
kelakuanipun anak, tiyang sepuh badhe ndherek
n a n g g u n g . P u n a p a ke m a w o n i n g ka n
g dipunlampahi dening keng putra, tamtu tiyang
sepuh badhe kenging imbasipun. Menawi wonten
putra ingkang nakal mila badhe wonten
pitakenan, “Putrane sapa to kok nakal
eram?”. Menawi
wonten putra ingkang pinter, badhe wonten ingkang dhawuh “Lha pancen
putrane pakA. Layak pinter”.

Tiyang sepuh nggadhahi tanggel jawab ingkang ageng tumrap putranipun.


Tamtu nggih mboten gampil. Menawi putranipun nakal, asring tiyang
sepuh duka dhateng putranipun. Wonten ingkang namung dipundukani,
wonten ingkang dipunjiwit, wonten ugi ingkang dipunceples ananging
mboten wonten ingkang dipunsengiti. Kenging punapa? Karana tiyang
sepuh nggadhahi katresnan ingkang ageng tumrap putranipun.
Sasampunipun duka, kala-kala tiyang sepuh ngraosaken getun.

Makaten ugi sang rama ingkang wonten waosan dinten punika. Sanadjan
putranipun ingkang ragil sampun tumindak ngliwati wates: nyuwun
warisan, ngebreh-breh bandanipun kagem nguja pepinginanipun
piyambak, nanging nalika putra ragil wangsul malih dhateng griya,
dipunsambut kanthi sukarena. Katresnanipun sang rama mboten owah,
katresnan ingkang ageng tumrap putra-putranipun.

Kados sang rama ingkang tansah nresnani putranipun, mekaten ugi Gusti
Yesus tansah nresnani kita sedaya sanadjan ta kita asring tumindak lepat
lan dosa, mboten manut karsanipun Gusti. “Anak polah bapa kepradah”.
Karana kita tumindak dosa, Gusti Yesus ingkang nanggel sedayanipun.
Gusti Yesus kersa seda sinalib kagem nebus sakathahing dosa kita,
supados kita uwal saking paukuman pati ingkang langgeng. Punika
dados wujuding katresnanipun Gusti tumrap kita sedaya para putra-
putranipun ingkang dipunkasihi. Katresnanipun Gusti Yesus ingkang
ageng punika ngemutaken kita supados saestu purun ngowahi gesang,
nilar pepinginan piyambak ingkang murugaken dosa. Kita kedah
mbangun miturut dhateng Gusti, supados katresnan ingkang sampun
dipunparingaken Gusti dhateng kita mboten muspra. [cha]

9
“Anakmu gulawenthahen, temah bakal ndadekake ayeming atimu.”

9
9
9

Anda mungkin juga menyukai