ٌ ار ُم ْل َح
.ق ِ َّ نَرْ جُوْ َرحْ َمتَهُ َون َْخ َشى َع َذابَهُ ِإ َّن َع َذابَهُ ْال ِج َّد بِ ْال ُكف،ُصلِّى َونَ ْس ُج ُد َوِإلَ ْي ِه نَ ْس َعى َونَحْ فِد َ ُْال َح ْم ُد هللِ الَّ ِذيْ ِإيَّاهُ نَ ْعبُ ُد َولَهُ ن
َلى آلِ ِه
َ صلِّ و َسل ْم َعلى سيدنا محمد َوع َ ِّ ُ
َ اللهم.ُأن ُم َح َّمدًا َع ْب ُدهُ َو َرسُوْ له َّ َأ ْشهَ ُد أن الَّ ِإلَهَ ِإالًّ هللاُ َوحْ َدهُ الَ َش ِر ْيكَ لهُ و شهَ ُد
ْ َأ َ
از ع َْن َوالِ ِد ِه َش ْيًئا ٍ اخ َشوْ ا يَوْ ًما الَ يَجْ ِزي َوالِ ٌد ع َْن َولَ ِد ِه َوالَ َموْ لُو ٌد هُ َو َج ْ أيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا َربَّ ُك ْم َو،أما بعد.َُوأصْ َحابِ ِه َو َم ْن َواالَه
ق فَالَ تَ ُغ َّرنَّ ُك ُم ْال َحيَاةُ ال ُّد ْنيَا َوالَ يَ ُغ َّرنَّ ُك ْم بِاهللِ ال َغرُو ُر
ْ ٌّ ِإ َّن َو ْع َد هللاِ َح
َِإ َّن هَّللا َ َم َع الَّ ِذينَ اتَّقَوْ ا َوالَّ ِذينَ هُ ْم ُمحْ ِسنُون
"Temenan Allah iku tansah anyertani wong kang pada taqwo lan wong wong kang pada
agawe becik” . (QS. An Nahl :128).
Wekdal puniko kita taksih wonten ing nuansa bulan zhulhijah inggih nuansa wulan
riyoyo khaji, sakwetawis monggo kita mendet ibrah saking kisahipun kluarga Nabi
Ibrahim 'Alaihissalam.
Pangorbanan ageng saking Nabiyullah Ibrahim Alaihissalam kados ingkang kasebat ing
Al-Qur’an, punika mboten namung sekedar minangka sejarah lan carios kemawon,
ananging dados tulada tumrap kito sedoyo. Nalika panjenenganipun pinaringan
pacoban dening Allah, supados nyembelih putronipun inggih Nabi Ismail Alaihissalam,
dawuh kasebat katampi kanti sabar lan ridlo, soho katindakaken kanthi ikhlas murih
karidan saking ngarso dalem Allah.
Inggih wujudipun putra ingkang setya tuhu mbangun miturut dateng tiyang sepuh,
ikhlas lan ridlo labuh labet dateng agami, nadyan kedah ngorbanaken jiwa. Ngaten
punika, ingkang kawastanan putra ingkang sholih, ingkang dados kekudanganipun
saben saben tiyang sepuh. Putro ingkang mekaten kedah kadamel conto tumrap
poro putro remaja lan pemuda, minongko putro lan generasi ingkang sholih lan
sholihat. Lajeng wonten pitakenan tumrap kito sedoyo inggih puniko
Punopo ketulusan lan ketaatanipun Nabi Ismail Alaihissalam, netepi perintah Agami lan
tiyang sepuh, sampun kapraktekkaken tumrap para pemuda ing zaman puniko? Inggih
Alloh lan diri pribadi kito ingkang langkung mangertosi.
Mbok bilih inggih namung kanti pangorbanan ingkang ageng, kabahagyianing gesang
puniko bade saget dipun gayuh, kasebat ing setunggaling pangandikan ingkang mengku
hikmah:
“Dudu bondo bondo lan anak anak iro kabeh kang biso nyaketake sira marang Ingsun
senajan sithik wae, kejaba wong kang iman lan ngamal sholih, iya wong wong kang kaya
mengkono iku kang bakal merkoleh piwales kang tikel-matikel, sebab olehe pada ngamal
wong wong mahu, lan wong-wong mahu bakal sentosa ing panggonan kang luhur”
(As Saba’ 37).
Lajeng wonten pitakenan punopo rahasia kesuksesan Nabi Ibrahim As, ingkang saget
ndidik Putranipun Ismail, ingkang setio tuhu, menawi kito maos Al-Qur’an kito bade
manggihi kunci suksesipun:
Do’a kolo wau dipun panjataken Nabi Ibrahim As. tebeh sak derengipun nikah, beliau
nyuwun dumateng Allah Anak ingkang shalih, mboten nyuwun anak ingkang sugih,
berpangkat, dados pejabat, dados cendikiawan ananging nyuwun anak ingkang sholih.
Sahinggo dumateng poro sederek kita ingkang cerak dateng usia pernikahan monggo
nyuwun dumateng Alloh kados do’a nipun nabi Ibrahim kolo wau, lajeng
dumateng pasangan suami istri ingkang istrinipun nembe hamil katah-katahaken
nyuwun dateng ngerso salem Allah SWT. anak ingkang Sholih, Mangertoso poro
rawuh bilih do’a anak sholih puniko gadahi manfaat engkang ageng kagem tiang
sepuhipun benjang ing alam kubur. Sahinggo mugi keparingn putra ingkang kados Nabi
Ismail As. Amin Ya robbal alamain. Rasulullah bersabda:
“Berbaktilah kepada orang tuamu niscaya anakmu akan berbakti kepadamu” (HR
Tobroni saking Ibnu Umar RAnhuma)
“Dan (ingatlah), ketika Ibrahim berkata: "Ya Tuhanku, jadikanlah negeri ini (Mekah),
negeri yang aman, dan jauhkanlah aku beserta anak cucuku daripada menyembah
berhala-berhala”. (QS.Ibrohim ;35)
َي ِإ َّن هَّللا َ اصْ طَفَى لَ ُك ُم ال ِّدينَ فَالَ تَ ُموتُ َّن َإالَّ َوَأنتُم ُّم ْسلِ ُمون
َّ َِو َوصَّى بِهَا ِإ ْب َرا ِهي ُم بَنِي ِه َويَ ْعقُوبُ يَا بَن
“Dan Ibrahim telah mewasiatkan ucapan itu kepada anak-anaknya, demikian pula
Ya'qub. (Ibrahim berkata): "Hai anak-anakku! Sesungguhnya Allah telah memilih agama
ini bagimu, maka janganlah kamu mati kecuali dalam memeluk agama Islam". (QS.Al-
baqoqoh 132)
Ayat-ayat kolo wau paring bukti bilih perhatianipun Nabi Ibrahim As dumateng
pendidikan anak-anakipun, beliau mboten lilo menawi putranipun bodo, utawi wonten
jalur pendidikan ingkang klintu. Ampun ngantos jalaran
ekonomi utawi alasan2 pekerjaan kito mengabaikan pendidikan Anak.
Nopo putro wayah sampun ngamalaken ajaran Agami? Nopo sampun, tiang sepuh
paring tulodo ingkang sae tumrap putro putrinipun? Menawi dereng bersiaplah nampi
pacoban Allah kanti dalan Putro purinipun piyambak-piyambak.
Kedah kulo panjenengan mangertosi bilih pendidikan ingkang sepindah lan utami
inggih puniko pendidikan Agami, lajeng pendidikan pendukungipun inggih puniko
pendidikan umum.
Nabi Ibrahim as puniko sosok seorang bapak ingkang sae, lan suami bertanggung
jawab. Demi membahagiakan keluarganipun, Nabi Ibrahim as rela merantau ribuan
kilometer dari Palestina ke Mesir, lan meniko dipun tindakkaken berkali-kali sinaoso
kondisi alam ingkang tandus lan panas. Kados diungkapaken wonten doa Nabi Ibrahim
as:
وي ِإلَ ْي ِه ْمf ِ َّلْ َأ ْفِئ َدةً ِّمنَ النffالَةَ فَاجْ َعfالص
ِ fاس تَ ْه ْ fا لِيُقِي ُمffَ ر َِّم َربَّنfك ْال ُم َح
َّ واf fَ fِع ِعن َد بَ ْيت ُ َّربَّنَا ِإنِّي َأ ْس َك
ٍ ْنت ِمن ُذ ِّريَّتِي بِ َوا ٍد َغي ِْر ِذي زَر
)37 ت لَ َعلهُ ْم يَ ْش ُكرُونَ (إبراهيم َّ َّ
ِ َوارْ ُز ْقهُم ِّمنَ الث َم َرا
Rasulullah menyatakan bilih tiang ingkang kerja keras kagem ngais rizki ingkang halal
kagem keluarga, dipun nilai Allah dados shodaqah ingkang inggil, bahwa seseorang
yang bekerja keras guna mencari rizki yang halal untuk keluarga, dinilai oleh Allah
sebagai sodaqah yang tertinggi.
َ ِ أ ْعظَ ُمهَا أجْ راً الَّ ِذي أ ْنفَ ْقتَهُ َعلَى أ ْهل، ك
995. رواه مسلم. ك َ َِو ِدينَا ٌر أ ْنفَ ْقتَهُ َعلَى أ ْهل
“Satu dinar dari harta yang engkau nafkahkan untuk keluargamu merupakan pahala
yang paling besar di sisi Allah” (HR.Muslim)
Kito sedoyo selaku kaum muslimin ampun ngantos putus asa, kosok wangsulipun kito
kedah bangkit, singsingkan lengan, kagem natap hari esok kanti penuh optimisme lan
harapan ingkang langkung sae. Ampun kito supe dateng dawuhipun Allah:
ْر يُ ْسرًا (ِ )5إ َّن َم َع ْال ُعس ِ
ْر يُ ْسرًا ( )6فَِإ َذا فَ َر ْغتَ فَ َ
انصبْ (َ )7وِإلَى َربِّ َ
ك فَارْ غَبْ ()8 فَِإ َّن َم َع ْال ُعس ِ
(5) Karena sesungguhnya sesudah kesulitan itu ada kemudahan, (6). sesungguhnya
sesudah kesulitan itu ada kemudahan, (7) Maka apabila kamu telah selesai (dari sesuatu
)urusan), kerjakanlah dengan sungguh-sungguh.(QS.Alam Nashroh;5-8
Menawi kita sedaya, Bapak, Ibu lan putra saget ngalap piwucal lan tulada dateng
keluarga Nabi Ibrohim AS.punika, Insya Allah kita sedoyo ugi bade
kaparingan rahmat lan maghfirah saking ngarsodalem Allah Subhanahu wa Ta’ala. Mugi
mugi Allah tansah midanget lan ngijabahi dungo panyuwun kito, andadosaken keluarga
ingkang sakinah manggih kabegjan dunya ngantos akhirat. Amin ya robbal alamin.
أ ُعوْ ُذ بِاهللِ ِمنَ ال َّشيْط ِن ال َّر ِجي ِْم .بِس ِْم هللاِ الرَّحْ م ِن ال َّر ِح ِيم
ق هَّللا ُ ۗ فَاتَّبِعُوا ِملَّةَ ِإب َْرا ِهي َم َحنِيفًا َو َما َكانَ ِمنَ ْال ُمش ِر ِكينَ
ْ ص َد َ قُلْ َ
ار ًكا َوهُدًى لِ ْل َعالَ ِمينَ
اس لَلَّ ِذي بِبَ َّكةَ ُمبَ َ
ض َع لِلنَّ ِت ُو ِ ِإ َّن َأ َّو َل بَ ْي ٍ
هَّللا اًل َ َ
ت َم ِن ا ْستَطا َع ِإل ْي ِه َسبِي ۚ َو َم ْن َكفَ َر فَِإ َّن َ َغنِ ٌّي ْ َّ َ هَّلِل ً َ ٌ
ات بَيِّنَات َمقَا ُم ِإ ْب َرا ِهي َم ۖ َو َم ْن َد َخلهُ َكانَ آ ِمنا ۗ َو ِ َعلى الن ِ
اس ِحجُّ البَ ْي ِ فِي ِه آيَ ٌ
ع َِن ْال َعالَ ِمينَ
ّ ُ ْ ِّ َ ْ ُ ْ
بَا َركَ هللاُ لِي َولك ْم فِي القرْ آ ِن ال َع ِظي ِْم ونفعني وإياكم بما فيه من اآليات والذكر الحكيم َوتَقبَّلْ ِمن ْي َو ِمنك ْم تِال َوتَهُ اِنهُ ه َُو ُ َ
ال َّس ِم ْي ُع ْال َعلِ ْي ُم فاستغفروا هللا العظيم إنه هو الغفور الرحيم
Khotbah 2
ك لَهُ َواَ ْشهَ ُد اَ َّن َسيِّ َدنَا ُم َح َّمدًا َلى تَوْ فِ ْيقِ ِه َواِ ْمتِنَانِ ِهَ .واَ ْشهَ ُد اَ ْن الَ اِلَهَ اِالَّ هللاُ َوهللاُ َوحْ َدهُ الَ َش ِر ْي َ اَ ْل َح ْم ُد هللِ عَل َى اِحْ َسانِ ِه َوال ُّش ْك ُر لَهُ ع َ
َّ َ َ َ ُ َ ِّ َ َ
صلِّ َعلى َسيِّ ِدنَا ُم َح َّم ٍد َِو َعلى الِ ِه َواصْ َحابِ ِه َو َسل ْم تَ ْسلِ ْي ًما َِكث ْيرًاا َّما بَ ْعد فيا ايُّهَا الناسُ َ َ َع ْب ُدهُ َو َرسُوْ لُهُ ال َّدا ِعى اِل َى ِرضْ َوانِ ِه .اللهُ َّم َ
َأ
اِتَّقُواهللاَ فِ ْي َما اَ َم َر َوا ْنتَهُوْ ا َع َّما نَهَى َوا ْعلَ ُموْ ا اَ َّن هللاّ اَ َم َر ُك ْم بِا َ ْم ٍر بَ َد فِ ْي ِه بِنَ ْف ِس ِه َوثَـنَى بِ َمآل ِئ َكتِ ِه بِقُ ْد ِس ِه َوقَا َل تَعاَلَى اِ َّن هللاَ َو َمآل
صلَّى هللاُ َعلَ ْي ِه َو َسلِّ ْم ص ِّل َعلَى َسيِّ ِدنَا ُم َح َّم ٍد َ صلُّوْ ا َعلَ ْي ِه َو َسلِّ ُموْ ا تَ ْسلِ ْي ًما .اللهُ َّم َ ُصلُّوْ نَ عَل َى النَّبِى يآ اَيُّهَا الَّ ِذ ْينَ آ َمنُوْ ا َ ِئ َكتَهُ ي َ
روعُث َمان ْ َّاش ِد ْينَ اَبِى بَ ْك ٍر َو ُع َم َ ْ
ض اللهُ َّم ع َِن ال ُخلَفَا ِء الر ِ ّ ْ
ك َو َمآلِئ َك ِة ال ُمقَ َّربِ ْينَ َوارْ َ ك َو ُر ُسلِ َ َو َعلَى آ ِل َسيِّ ِدنا َ ُم َح َّم ٍد َو َعلَى اَ ْنبِيآِئ َ
ك يَا اَرْ َح َم ت م حْ ر
َ َ ََ ْ َِ َِ َ ب مُ هعم اَّ نع ض ارْ و ِ َ نيْ د ِّ ال م يىَ ل ا ن ا س حْ
ِ ِ نَ ْ ِ ِ َ ٍ ِ َوْ ِ ا ب م ُ ه َ ل ْ
ي عب اَّ ت ال ي ص َحابَ ِة َوالتَّابِ ِع ْينَ َ ِ ِ
ع بَا ت و َو َعلِى َوع َْن بَقِيَّ ِة ال َّ
َأ ْ ْ َّ
ت اللهُ َّم اَ ِعز ا ِال ْسالَ َم َوال ُم ْسلِ ِم ْينَ َو ِذ َّل ْ ْ
ت اَالَحْ يآ ُء ِمنهُ ْم َواالَ ْم َوا ِ ْ
ت َوال ُم ْسلِ ِم ْينَ َوال ُم ْسلِ َما ِ ْ َّاح ِم ْينَاَللهُ َّم ا ْغفِرْ لِ ْل ُمْؤ ِمنِ ْينَ َوال ُمْؤ ِمنَا ِ
ْ الر ِ
اخ ُذلْ َم ْن خَ َذ َل ْال ُم ْسلِ ِم ْينَ َو َد ِّمرْ اَ ْعدَا َءال ِّدي ِْن َوا ْع ِل ص َر ال ِّد ْينَ َو ْ َ َ ن ن ْ م
َ ُرْ
ص ْ
ن ا و
َُ ِ ََ ة َّ ي د ح
ِّ و م لاْ ك
َ د
َ ا ب
َِ ع ُرْ
ص ْ
ن او نَ ي كر شْ
ال ِّشرْ َ ُ ِ ِ َ
ْ م لاْ و كَ
َ ْ َ ْ ْ ْ ْ َّ
ك اِلَى يَوْ َم ال ِّدي ِْن .اللهُ َّم ا ْدفَ ْع َعنا البَالَ َء َوال َوبَا َء َوالزالَ ِز َل َوال ِم َحنَ َوسُوْ َء الفِتنَ ِة َوال ِم َحنَ َما ظهَ َر ِمنهَا َو َما بَطنَ ع َْن بَل ِدنَا
َ ْ ْ َّ َكلِ َماتِ َ
آلخ َر ِة َح َسنَةً َوقِنَا َع َذ َ
اب صةً َو َساِئ ِر ْالب ُْلدَا ِن ْال ُم ْسلِ ِم ْينَ عآ َّمةً يَا َربَّ ْال َعالَ ِم ْينَ َ .ربَّنَا آتِنا َ فِى ال ُّد ْنيَا َح َسنَةً َوفِى ْا ِ اِ ْندُونِ ْي ِسيَّا خآ َّ
ان َوِإيْتآ ِء ِذى ارَ .ربَّنَا ظَلَ ْمنَا اَ ْنفُ َسنَا َواِ ْن لَ ْم تَ ْغفِرْ لَنَا َوتَرْ َح ْمنَا لَنَ ُكوْ ن ََّن ِمنَ ْالخَا ِس ِر ْينَ ِ .عبَا َدهللاِ ! اِ َّن هللاَ يَْأ ُم ُرنَا بِاْل َع ْد ِل َو ْا ِالحْ َس ِ النَّ ِ
ْالقُرْ ب َى َويَ ْنهَى َع ِن الفَحْ شآ ِء َوال ُم ْن َك ِر َوالبَ ْغي يَ ِعظُ ُك ْم لَ َعلَّ ُك ْم تَ َذ َّكرُوْ نَ َواذ ُكرُواهللاَ ال َع ِظ ْي َم يَذ ُكرْ ُك ْم َوا ْش ُكرُوْ هُ عَل َى نِ َع ِم ِه يَ ِز ْد ُك ْم
ْ ْ ْ ْ ْ ْ
َولَ ِذ ْك ُر هللاِ اَ ْكبَرْ
Daftar Khutbah Jumat Bahasa Jawa Lainnya bisa Anda Download di link berikut:
https://www.tongkronganislami.net/khutbah-jumat-singkat-bahasa-jawa/