Anda di halaman 1dari 49

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN

( RPP )

Nama Sekolah : SMP ISLAM NURUL QUR’AN


Mata pelajaran : Bahasa Sunda
Kelas / Semester : VII / 1
Alokasi Waktu : 4 x 40 Menit ( 2 x Pertemuan)

A. Standar Kompetensi
Mampu menyimak, memahami dan menanggapi berbagai wacana percakapan, dongeng dan
pupujian

B. Kompetensi Dasar
Menyimak penggalan-penggalan percakapan (rekaman; dibacakan)

C. Tujuan Pembelajaran
1. Siswa dapat menyimak dengan sikap yang baik
2. Siswa dapat menyimpulkan topik percakapan
3. Siswa dapat menyebutkan bagian-bagian isi percakapan
4. Siswa dapat menafsirkan maksud percakapan

Indikator
 Menyimak dengan sikap yang baik
 Menyimpulkan topik percakapan
 Menyebutkan bagian-bagian isi percakapan
 Menafsirkan maksud percakapan

D. Materi Pokok
Percakapan (Paguneman)

E. Metode Pembelajaran
1. Pendekatan : Komunikatif, alamiah
2. Metode : Langsung
3. Teknik : Ceramah, Diskusi, Latihan, Pemberian Tugas

F. Kegiatan Pembelajaran
Pertemuan Kegiatan Waktu
1 Pendahuluan 10 menit
 Memeriksa kesiapan siswa
 Apersepsi
 Motivasi

Kegiatan Inti 60 menit


 Salah seorang siswa membacakan wacana percakapan
/memutar kaset rekaman
 Bersama-sama menyimak wacana percakapan yang
dibacakan/diperdengarkan
 Bertanya jawab tentang topik percakapan yang disimak
 Bertanya jawab tentang isi percakapan
 Dengan bimbingan guru menafsirkan kalimat-kalimat
kunci dan maksud percakapan

Penutup 10 menit
 Bersama guru, siswa menyimpulkan isi wacana
percakapan
 Siswa ditugaskan untuk menulis naskah percakapan
secara kelompok (2 orang)

2 Pendahuluan 10 menit
 Memeriksa kesiapan siswa
 Apersepsi
 Motivasi

Kegiatan Inti 60 menit


 Salah seorang siswa membacakan wacana percakapan
hasil karangannya
 Bersama-sama menyimak wacana percakapan yang
dibacakan/diperdengarkan
 Bertanya jawab tentang topik percakapan yang disimak
 Bertanya jawab tentang isi percakapan
 Dengan bimbingan guru mengoreksi hasil karangan siswa

Penutup 10 menit
 Bersama guru, siswa menyimpulkan materi yang telah
dipelajari
 Siswa ditugaskan untuk mencari wacana percakapan
serta menelaah isinya

G. Alat/ Bahan / Sumber


 Wacana percakapan
 Buku pegangan
 Majalah
 Surat kabar

H. Penilaian
Indikator Teknik Bentuk Instrumen Kunci
Jawaban
1. Dapat menyimak Non Unjuk 1. Regepkeun ku hidep eta
dengan sikap yang tes Kerja paguneman kalawan
baik (proses) hade !

2. Dapat menyimpulkan Lisan Uraian 2. Perkara naon nu keur


topik percakapan dipagunemkeun ku eta
dua palaku ?

3. Dapat menyebutkan Lisan Uraian 3. Kumaha


bagian-bagian isi watek/pasipatan palaku
percakapan kahiji dina eta wacana ?
4. Ari pasipatan palaku anu
kadua kumaha ?

4. Dapat menafsirkan Lisan Uraian 5. Basa ragam naon nu


maksud percakapan dipake dina eta
paguneman ?
6. Caritakeun ku hidep
maksud eta
paguneman!
Mengetahui Depok, Juli 2023
Kepala Sekolah, Guru Mata Pelajaran,

Muhammad mukarom,S.Pd.I Sofwan ibrohim, S.Pd.I


NUPTK.8947765666130272
LAMPIRAN 1
BAHAN AJAR

B. PAGUNEMAN

Dina pangajaran ayeuna hidep kudu bisa ngaregepkeun wacana paguneman kalawan hadé
!
Hal-hal nu kudu dipigawé ku hidep dina ngaregepkeun nyaéta :
1. Sikep, kudu bener-bener daria sangkan eusi guneman kacangkem kalawan hadé;
2. Pikiran kudu museur kana paguneman;
Lamun hidep geus bisa ngalakukeun hal saperti di luhur, hidep bakal bisa nangtukeun topik
paguneman, nyebutkeun bagian-bagian eusi paguneman, maksud paguneman, jeung bisa
napsirkeun nu paguneman.
Basa nu digunakeun dina paguneman bisa dititénan tina palakuna. Paguneman antara guru
jeung murid, basa nu digunakeunana basa lemes keur ka saluhureun jeung basa loma/lemes;
paguneman jalma nu geus wawuh pisan, basa nu digunakeunnana basa loma; paguneman jalma
nu anyar pinanggih, basana lemes; sedengkeun paguneman jalma nu keur ambek tangtu basa
nu digunakeunana téh basa kasar.

Regepkeun paguneman di handap kalawan daria !


Paguneman 1
Siswa : “Assalamu’alaikum !”
Guru : “Wa’alaikum salam warohmatullohi wabarokatuh. Badé ka saha, Erma ?
Siswa : “Hapunten ngaganggu, Pa ! Dupi Ibu Iis parantos sumping ?”
Guru : “Bu Iis téh can sumping. Aya naon kitu ?”
Siswa : “Parantos waktosna jam pelajaran Matematika, Pa!”
Guru : “Antosan waé heula atuh, sakedap deui ogé sumping!”
Siswa : “Permios atuh Pa, badé ngantos di kelas waé!”
Guru : “Mangga atuh, kadé ulah raribut. Baca baé heula bukuna!”
Siswa : “Sumuhun ! Assalamu’alaikum !”
Guru : “Wa’alaikum salam warohmatullohi wabarokatuh.

Paguneman 2
Isah : “Rat, PR Basa Sunda téh tos réngsé teu acan ?”
Ratih : “PR nu mana téa nya ?”
Isah : “Eta geuning ngadamel sisindiran !”
Ratih : “Oh, éta. Nu mawi abdi mah teu acan. Dupi Isah, PR-na tos bérés kitu ?”
Isah : “Parantos, kaleresan dirorompok aya Aa, pinter ngadamel sisindiran .”
Ratih : “Euleuh resep atuh nya ari aya nu ngabantosan mah!
Abdi mah teu aya pisan nu tiasa diajak badanten. Janten sakalieun aya PR nu sesah
téh sok binggung.”
Isah : “Ah, tong bingung-bingung atuh. Sumping ka rorompok pan caket. Urang sasarengan
diajar. Pun lanceuk sareng pun Biang mah pasti bingaheun geura.”
Ratih : “Insya Alloh ka payun mah.”
LAMPIRAN 2
LEMBAR KERJA SISWA

Jawab pananya di handap !


1. Poko paguneman 2 di luhur nyaéta
___________________________________________________________________________
_________________________________________________________________
2. Kumaha sikep Ratih nu kagambar dina paguneman 2 ?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
3. Sikep Isah nu kagambar dina paguneman 2 di luhur nyaéta
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
4. Basa ragam kumaha nu dipaké dina éta paguneman ?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
5. Tuliskeun eusi éta paguneman antara siswa jeung guru !
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________

Jawab pananya di handap !


1. Poko paguneman di luhur nyaéta
___________________________________________________________________________
_________________________________________________________________
2. Kumaha sikep siswa nu kagambar dina éta paguneman ?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
3. Sikep para palaku nu kagambar dina paguneman 2 di luhur nyaéta
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
4. Basa ragam kumaha nu dipaké dina paguneman 2?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
5. Tuliskeun eusi éta paguneman 2 !
______________________________________________________________________
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN
( RPP )

Nama Sekolah : SMPISLAMNURUL QUR’AN


Mata pelajaran : Bahasa Sunda
Kelas / Semester : VII / 1
Alokasi Waktu : 2 x 40 Menit

A. Standar Kompetensi
Mampu membaca, memahami dan menanggapi bentuk dan jenis wacana sejarah
lokal/babad, wacana percakapan, wacana dongeng dan carita pondok

B. Kompetensi Dasar
Membaca teks percakapan

C. Tujuan Pembelajaran
Dapat membacakan teks percakapan dengan lafal, volume suara serta intonasi yang baik

Indikator
 Dapat membacakan teks percakapan dengan lafal, volume suara serta intonasi yang baik
 Dapat membaca kalimat kedua tokoh dengan penjiwaan yang berbeda
 Dapat menjawab pertanyaan-pertanyaan bersangkutan dengan pembacaan teks
 Dapat memperbaiki atau menyempurnakan pembacaan teks percakapan

D. Materi Pokok
Membaca Teks Percakapan

E. Metode Pembelajaran
1. Pendekatan : Komunikatif, alamiah
2. Metode : Langsung
3. Teknik : Ceramah, Diskusi, Latihan, Pemberian Tugas

F. Kegiatan Pembelajaran
Pertemuan Kegiatan Waktu
1 Pendahuluan 10 menit
 Memeriksa kesiapan siswa
 Apersepsi
 motivasi

Kegiatan Inti 60 menit


 Secara bergantian siswa membacakan wacana percakapan
 Bersama-sama menyimak dengan seksama wacana
percakapan yang dibacakan
 Bertanya jawab tentang topik yang dibaca
 Bertanya jawab tentang isi bacaan

Penutup 10 menit
 Bersama guru, siswa menyimpulkan isi wacana
 Siswa ditugaskan untuk membaca atau mendengarkan
percakapan pada koran, majalah atau media elektronik
serta menelaah isinya
G. Alat/ Bahan / Sumber
 Wacana percakapan
 Buku pegangan
 Majalah
 Surat kabar

H. Penilaian
Indikator Teknik Bentuk Instrumen Kunci Jawaban
Dapat membacakan teks Lisan Unjuk Baca wacana paguneman Gumantung
percakapan dengan lafal, Kerja kalawan bener! kamampuh
volume suara serta siswa
intonasi yang baik
Dapat membaca kalimat Lisan Unjuk Baca wacana paguneman Gumantung
kedua tokoh dengan Kerja kalawan bener! kamampuh
penjiwaan yang berbeda siswa
Dapat menjawab Lisan Uraian 1. Naon judul eta 1. Tatakrama
pertanyaan-pertanyaan paguneman téh? dahar/nginum
bersangkutan dengan 2. Saha nu kudu meunang 2. Nu leuwih
pembacaan teks panghormat téh? kolot, tamu
3. Kumaha cara ngadu’a atawa nu
saméméh dahar, lamun dihormat
aya nu béda agama? 3. Carana mah
4. Ngobrol dina waktu nurutkeun
dahar ogé meunang urang Islam
ngan aya tata kramana. baé. Anu
Jéntrékeun! séjénna mah
5. Kudu kumaha lamun sina
urang disuguhan dahar? ngahaminan
6. Lamun nginum, kumaha baé, atawa
tata kramana? ngadu’ana
luyu jeung
agamana
masing-
masing.
4. Meunang,
tapi kudu
walatra, ulah
diborong ku
sorangan.
Obrolanana
kudu nu
populér jeung
pikagumbirae
un.
5. Sabisa-bisa
dahareun anu
dina piring
teh kudu beak
6. ulah diregot
sakaligus
béak
Dapat memperbaiki atau Lisan Unjuk Baca deui eta paguneman Gumantung
menyempurnakan Kerja kalawan lentong anu bener kamampuh
Indikator Teknik Bentuk Instrumen Kunci Jawaban
pembacaan teks tur merenah! siswa
percakapan

Depok, Juli 2023


Mengetahui Guru Mata Pelajaran,
Kepala Sekolah,

Muhammad Mukarom, S.Pd.I Sofwan ibrohim, S.Pd.I


NUPTK. 8947765666130272
LAMPIRAN 1
BAHAN AJAR

A. MACA WACANA PAGUNEMAN

Maca paguneman nu hadé kudu luyu jeung kaédah maca. Di antarana kudu bener tur béntés
ngucapkeun kecap-kecapna, merenah lentongna, sedeng sorana sarta dilengkepan ku ngajiwaan
kana maksud éta paguneman.
Kalimah anu eusina kabungah, macana kudu marahmay. Sabalikna mun eusina pikasediheun,
macana kudu saperti nu sedih.

Pék baca paguneman di handap kalawan hadé lentongna!


Di hiji kelas, Ibu guru mingpin diskusi ngeunaan tata krama.
Ibu Guru : “Acara ayeuna nyaéta ngabahas perkara tata krama waktu dahar. Lega pisan
ambahanana mah. Urang watesan baé, nyaéta tata krama dahar dina korsi
nyanghareupan méja makan.”
Ani : “Naon baé nu kedah diperhatoskeun waktos tuang sasarengan téh ?”
Ibu Guru : “Loba jeung rupa-rupa anu kudu diperhatikeun teh. Urang kudu nyaho saha-sahana
anu kudu meunang panghormat teh.”
Dani : “Saha bae Bu nu kedah kenging panghormat teh? Upami teu lepat mah, anu
sarumpingna teh seueur, tiasa langkung ti duaan atanapi tiluan?”
Ibu Guru : “Anu kudu meunang panghormat téh nyaéta anu sakira umurna leuwih kolot ti urang,
atawa jalma sémah anu can pati wawuh. Carana urang ulah miheulaan diuk. Urang
kudu ngamanggakeun calik éta tamu téh dina jajaran korsi anu disadiakeun.”
Yanti : “Upami badé prak tuang téh kedah ngadu’a heula atanapi henteu ? Kumaha
ngadu’ana upami anu sarumping téh teu saagama?”
Ibu Guru : “Komo bae perelu ngadu’a mah. Carana mah nurutkeun urang Islam baé. Anu séjénna
mah sina ngahaminan baé, atawa ngadu’ana luyu jeung agamana masing-masing.”
Genyas : “Dupi tata krama cara calik dina korsi bari mayunan méja kumaha, Bu ?”
Ibu Guru : “Kieu geura. Hidep diuk dina korsi téh kudu tartib, sopan jeung merenah. Tungtung
korsi anu didiukan kudu rada nyodor saeutik handapeun meja, sikep badan kudu
ajeg, dampal suku kana ubin, leungeun teu kudu sidakep, dina pangkuan baé. Lamun
keur dahar, sabisa-bisa siku ulah naleukeum kana méja.”
Ani : “Saha Bu nu kedah pangpayunna tuang téh ?”
Ibu Guru : “Teu sopan paheula-heula dahar téh, malah ulah miheulaan dahar, lamun enggeus
dimanggakeun kakara urang dahar.”
Yanti : “Kénging atanapi henteu ngobrol nuju tuang ?”
Ibu Guru : “Meunang, tapi kudu walatra, ulah diborong ku sorangan. Obrolanana kudu nu
populér jeung pikagumbiraeun. Kurang hadé ngobrolkeun nu gering, anu maot, anu
dioprasi, anu kacilakaan, jeung nu pikageuleuheun”
Dani : “Aya kabiasaan tuang teh tara diseepkeun, kumaha éta téh Bu ?”
Ibu Guru : “Sabisa-bisa dahareun anu dina piring teh kudu béak. Tapi peupeujeuh, ulah loba
teuing nyokot dahareunana. Kira-kira baé, sacukupna.”
Genyas : “Dupi cara ngaleueut cai dina gelas aya tata kramana Bu ?”
Ibu Guru : “Tangtu baé, ulah diregot sakaligus béak. Sesakeun caina saeutik. Sigana urang
cukupkeun sakieu heula, engké urang tuluykeun deui.”
LAMPIRAN 2
LEMBAR KERJA SISWA

Jawab pananya ieu di handap!


1. Naon judul eta paguneman téh?
______________________________________________________________________
2. Saha nu kudu meunang panghormat téh?
______________________________________________________________________
3. Kumaha cara urang ngahormat jalma anu umurna leuwih kolot ti urang?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
4. Kumaha cara ngadu’a saméméh dahar, lamu aya nu béda agama?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
7. Ngobrol dina waktu dahar ogé meunang ngan aya tata kramana. Jéntrékeun!
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
8. Kudu kumaha lamun urang disuguhan dahar?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
9. Lamun nginum, kumaha tata kramana?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________

B. KECAP RUNDAYAN
Rarangken hareup di- jeung ka-
Sabada hidep maca paguneman di luhur, katitén aya kecap rundayan diajak , diregot,
didiukan, diajar jeung kecap kaleresan.
Kecap diajak , diregot, didiukan jeung diajar asalna tina kecap ajak, regot, diuk jeung ajar nu
maké rarangkén hareup di-. Kecap kaleresan asalna tina kecap leres nu maké rarangkén
hareup ka-.
ka- jeung di- disebut rarangkén hareup sabab ditempatkeun di hareupeun kecap asalna.
Hidep kudu taliti, teu sakabéh di atawa ka disebut rarangkén hareup. di atawa ka anu aya di
hareupeun kecap nu nuduhkeun ngaran tempat mah lain rarangkén tapi kecap panyambung.
Contona di Majalengka, ka pasar jeung sajabana.
Kecap rundayan nu maké rarangkén hareup di- nuduhkeun kecap pagawéan anu dihaja.
Sabalikna kecap nu maké rarangken hareup ka- nuduhkeun kecap pagawéan nu teu dihaja.
Contona : 1. Jambu téh keur diala ku Murdani.
2. Jambu nu ngagolér ditincak ku manéhna.
UJI KOMPETENSI
Jieun omongan maké kecap-kecap anu dirarangkénan ku rarangkén hareup di- jeung ka-!
1. didéngé
__________________________________________________________________________
________________________________________________________________
2. kadéngé
__________________________________________________________________________
________________________________________________________________
3. dicandak
__________________________________________________________________________
________________________________________________________________
4. kacandak
__________________________________________________________________________
________________________________________________________________
5. ditajong
__________________________________________________________________________
________________________________________________________________
6. katajong
__________________________________________________________________________
________________________________________________________________
7. ditingal
__________________________________________________________________________
________________________________________________________________
8. katingal
__________________________________________________________________________
________________________________________________________________
9. ditulis
__________________________________________________________________________
________________________________________________________________
10. katulis
__________________________________________________________________________
________________________________________________________________
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN
( RPP )

Nama Sekolah : SMP ISLAM NURUL QUR’AN


Mata Pelajaran : Bahasa Sunda
Kelas/Semester : VII / 1
Alokasi Waktu : 4 x 40 Menit (2 x Pertemuan)

A. Standar Kompetensi
Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan dan keinginan secara lisan dalam bercerita
tentang pengalaman, menyampaikan pengumuman, bertelepon, menyampaikan bahasan,
menceritakan tokoh dan bercakap-cakap dengan teman

B. Kompetensi Dasar
Bercakap-cakap dengan teman sekelas

C. Tujuan Pembelajaran
Dapat melakukan percakapan dengan lafal, volume suara dan intonasi yang baik

Indikator
 Melakukan percakapan dengan lafal, volume suara dan intonasi yang baik
 Bercakap-cakap dengan sikap, gerak dan mimik yang baik
 Memilih pokok-pokok percakapan yang pantas
 Menyempurnakan bahasa atau kalimat-kalimat percakapan

D. Materi Pokok
Percakapan

E. Metode Pembelajaran
1. Pendekatan : Komunikatif, alamiah
2. Metode : Langsung
3. Teknik : Ceramah, Diskusi, Latihan, Pemberian Tugas

F. Kegiatan Pembelajaran
Pertemuan Kegiatan Waktu
Pendahuluan
 Memeriksa kesiapan siswa
 Apersepsi
 motivasi

Kegiatan Inti
 Dengan cermat siswa menyimak penjelasan guru tentang
tatakrama ketika bercakap-cakap dengan teman
 Secara bergantian siswa melakukan percakapan
 Bersama-sama menyimak percakapan temannya tentang
pengalaman masing-masing
 Dengan bimbingan guru, siswa memperbaiki / menyempurnakan
percakapan

Penutup
 Bersama guru, siswa menyimpulkan materi yang telah dipelajari
 Siswa ditugaskan untuk berani mengemukakan berbagai hal di
depan orang lain
G. Alat/ Bahan / Sumber
 Wacana percakapan
 Buku pegangan
 Majalah
 Surat kabar
 Kaset

H. Penilaian
Indikator Teknik Bentuk Instrumen Kunci
Jawaban
Dapat melakukan Lisan Unjuk Prak hidep paguneman Gumantung
percakapan dengan lafal, Kerja kalawan bener boh lentong, kamampuh
volume suara dan sora, jeung artikulasina. siswa
intonasi yang baik
Dapat bercakap-cakap Lisan Unjuk Prak hidep paguneman Gumantung
dengan sikap, gerak dan Kerja kalawan hade boh sikep, kamampuh
mimik yang baik rengkak, jeung paroman. siswa
Dapat menyempurnakan Tulis Unjuk Prak hidep sampurnakeun Gumantung
bahasa atau kalimat- Kerja paguneman! kamampuh
kalimat percakapan siswa

Depok, Juli 2023


Mengetahui Guru Mata Pelajaran,
Kepala Sekolah,

Muhammad mukarom, S.Pd.I Sofwan ibrohim, S.Pd.I


NUPTK. 8947765666130272
LAMPIRAN 1
BAHAN AJAR

A. GUNEMAN JEUNG BABATURAN

Baca, tuluy gunemkeun di hareup ku duaan kalawan hadé !


Elin : “Lis, urang balanja yu!”
Listia : “Balanja! Kanggo kagiatan naon ?”
Elin : “Nya hilap kitu ? Apan énjing téh prakték masak !”
Listia : “ Astagfirulloh, untung Elin ngawartosan!”
Elin : “Kinten-kintenna urang masak naon, nya?”
Listia : “Ah, nu gampil baé atuh, nu penting mah urang papantes dina midangkeunana.”
Elin : “Muhun, bungbuna wé sing lekoh ngarah énak!”
Listia : “Hayu atuh bisi panas mantén!”
Elin : “Ké antason ngabantun heula catetan balanjaan nu badé dipésérna!”
Listia : “Ka mana balanjana?”
Elin : “Ka dinya baé lah ka warung Bi Usih, rada mirah sareng saraé barangna deuih.”
LAMPIRAN 2
LEMBAR KERJA SISWA

UJI KOMPETENSI
Ayeuna pék hidep nyusun guneman jeung babaturan. Eusina mah kumaha hidep baé. Pon kitu
basa nu dipakéna luyukeun jeung situasi.
Sangkan gampang, impleng naon nu kungsi ku hidep diobrolkeun jeung babaturan basa di jero
kelas atawa di warung saméméh asup ka kelas.
Cara nuliskeunana saperti conto di luhur.
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________

A. KALIMAH PANANYA, KALIMAH WAWARAN JEUNG KALIMAH PANYELUK


Dina paguneman, kalimah nu digunakeun téh rupa-rupa. Aya kalimah pananya, kalimah
wawaran, jeung aya ogé kalimah panyeluk.
Kalimah pananya gunana pikeun nanyakeun hiji hal anu can dipikanyaho, atawa bisa ogé
dipaké pikeun nguji ngeunaan hiji perkara nu geus diajarkeun. Tujuanana naha éta pangajaran
téh geus kacangkem atawa acan. Kalimah pananya dina wangun tinulis dimimitian ku aksara
gédé sarta dipungkas ku tanda pananya (?). Lamun diucapkeun, kalimah pananya mah
lentongna leuwih tarik di tungtung kalimah.
Kalimah wawaran gunana pikeun méré nyaho ngeunaan hiji perkara ka nu diajak nyarita.
Dina wangun tinulis, kalimah wawaran dipungkas ku tanda titik ( . ).
Kalimah panyeluk gunana pikeun nepikeun bituna rasa. Eusi kalimahna bisa mangrupa
panyaram, panitah, pangajak, pangbagéa, paménta, muji, ngagungkeun, sarta mangrupa
kedaling rasa nu bitu ngaliwatan lisan anu dadakan. Dina wangun tinulis kalimah panyeluk
dipungkas ku tanda panyeluk ( ! ).
Tengetan conto kalimah pananya, wawaran jeung panyeluk di handap!
1. “Balanja! Kanggo kagiatan naon ?”
2. “Ka dinya baé lah ka warung Bi Usih, rada mirah sareng saraé barangna deuih.”
3. “Hayu urang ka lapang, tuh batur mah tos baris! “

UJI KOMPETENSI
Jieun kalimah wawaran tina kecap-kecap ieu di handap !
1. balanja
_____________________________________________________________________
2. ngapalkeun
_____________________________________________________________________
3. ka Bandung
_____________________________________________________________________
4. moal
_____________________________________________________________________
5. pembina OSIS
_____________________________________________________________________

Jieun kalimah pananya tina kecap-kecap ieu di handap !

6. naon
_____________________________________________________________________
7. saha
_____________________________________________________________________
8. iraha
_____________________________________________________________________
9. kumaha
_____________________________________________________________________
10. saur saha
_____________________________________________________________________

Jieun kalimah panyeluk maké kecap-kecap ieu di handap !

11. hayu
_____________________________________________________________________
12. ulah
_____________________________________________________________________
13. kadé
_____________________________________________________________________
14. tulung
_____________________________________________________________________
15. ampun
_____________________________________________________________________

B. UNDAK-USUK BASA
Unggal jalma miboga kamampuh pikeun nyarita, ngayakeun interaksi sarta komunikasi jeung
jalma séjénna. Dina komunikasi aya sababaraha hal nu diperhatikeun nyaéta:
1. Basa anu dipakéna naha basa loma, basa lemes, atawa basa kasar. Ieu gumantung kana
situasi, kondisi jeung saha nu diajak nyaritana;
2. Sikep, robahna awak (rengkuh) jeung semu;
3. Lafal, halon tarikna sora jeung randegan;
Sanajan basana lemes, lamun sorana teugeug sarta semuna teu marahmay tangtu nu diajak
nyarita téh moal resepeun. Tapi sabalikna sanajan basana loma ari dibarengan ku semu anu
marahmay mah pasti nu diajak nyarita bakal resepeun. Komo lamun alus basana, hadé semuna
sarta dibarengan ku rengkuh mah nu diajak nyarita téh bakal kacida resepeunana.

Perhatikeun kalimah di handap !


“Rék indit ka mana Pa, mani rurusuhan ?”
Lamun hidep ngucapkeunana ka Bapa atawa Ibu guru, pipokeunana téh :
“Badé angkat ka mana, Pa sapertos anu rusuh ?” atawa
“Badé angkat ka mana Pa, mani rurusuhan ?”
Kumaha pipokeun ka Bapa/Ibu guru lamun hidep nyarita saperti kieu :

1. “Balik ti mana, Bu mani angkaribung kitu ?”


_____________________________________________________________________
2. “Pa, ari téks pidato téh iraha dikumpulkeunana ?”
_____________________________________________________________________
3. “Taun ayeuna rék ngayakeun piknik atawa moal, Bu?”
_____________________________________________________________________
4. “Ceuk saha bapana Si Umar paéh ?”
_____________________________________________________________________
5. “Cenah urang rék ngalongok nu gering, iraha Pa?”
_____________________________________________________________________

Kecap-kecap nu ditulis condong téh salah larapna (teu luyu jeung undak-usuk basa ), benerkeun
ku hidep ! Jawabanana eusikeun dina kolom beulah katuhu.
1. Abdi badé angkat ka Bandung. ( ......................... )
2. Pun Biang nuju saré. ( ......................... )
3. Pa Baban nembé wangsul ti sakola. ( ......................... )
4. Saparantos dahar anjeunna nyesep. ( ......................... )
5. Aki Jumad damelna maca koran. ( ......................... )
6. Man, jam sabaraha manéh rék mulih? ( ......................... )
7. Kuring mah tunduh, rék kulem ti heula. ( ......................... )
8. Mah permios badé mulih. ( ......................... )
9. Bu guru nuju nulis di papan tulis. ( ......................... )
10. Néng, cing cokot kacamata Apa dina laci! ( ......................... )
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN
( RPP )

Nama Sekolah : SMP ISLAM NURUL QUR’AN


Mata Pelajaran : Bahasa Sunda
Kelas/Semester : VII/1
Alokasi Waktu : 2 x 40 Menit

A. Standar Kompetensi
Mampu menyimak, memahami dan menanggapi berbagai wacana percakapan, dongeng dan
pupujian
B. Kompetensi Dasar
Menyimak pembacaan dongeng

C. Tujuan Pembelajaran
Dapat menyimak dongeng yang dibacakan dengan baik

Indikator
 Dapat menyimak dengan baik
 Dapat menyebutkan tokoh-tokoh cerita
 Dapat menyebutkan peristiwa-peristiwa cerita yang membentuk alur (galur carita )
 Dapat menyebut atau menyimpulkan latar (setting)

D. Materi Pokok
Dongeng

E. Metode Pembelajaran
1. Pendekatan : Komunikatif, alamiah
2. Metode : Langsung
3. Teknik : Ceramah, Diskusi, Latihan, Pemberian Tugas

F. Kegiatan Pembelajaran
Pertemuan Kegiatan Waktu
Pendahuluan 10
 Memeriksa kesiapan siswa
 Apersepsi
 Motivasi
Kegiatan Inti 60
 Salah seorang siswa membacakan wacana
dongeng/memutar kaset rekaman
 Bersama-sama menyimak wacana dongeng yang
dibacakan/diperdengarkan
 Bertanya jawab tentang topik dongeng yang disimak
 Bertanya jawab tentang isi dan unsur-unsur dongeng

Penutup 10
 Bersama guru, siswa menyimpulkan isi wacana dongeng
 Siswa ditugaskan untuk membaca wacana dongeng serta
menelaah isinya

G. Alat/ Bahan / Sumber


 Wacana dongeng
 Buku pegangan
 Majalah
 Surat kabar
H. Penilaian
Indikator Teknik Bentuk Instrumen Kunci Jawaban
Dapat menyimak Lisan Unjuk Regepkeun dongeng nu Gumantung
dengan baik Kerja dibaca kalawan hade! kamampuh
siswa
Dapat menyebutkan Lisan/ Uraian - Sebutkeun palaku dina Si Egon
tokoh-tokoh cerita Tulis eta dongeng! (ngalawan ka
- Kumaha pasipatanana? kolot, teu boga
rasa kanyaah)
Dapat menyebutkan Lisan/ Uraian Tataan kajadian ku - Si Egon indit
peristiwa-peristiwa Tulis lumangsung dina eta ka tegalan
cerita yang membentuk dongeng ti mimiti nepi ka - Si Egon
alur (galur carita ) ahir kalawan sistematis! ngadukeun
domba
- Domba
lumpat ka nu
bala
- Datang hiji
jalma
- Si Egon
disupata jadi
domba
- Si Egon
babalik pikir
Dapat menyebut atau Lisan/ Uraian Iraha jeung dimana Mangsa
menyimpulkan latar Tulis lumangsungna kajadian beurang di
(setting) dina eta dongeng? tegalan tempat
ngangon
domba

Depok, Juli 2023


Mengetahui Guru Mata Pelajaran,
Kepala Sekolah,

Muhammad mukarom, S.Pd.I Sofwan ibrohim, S.Pd.I


NUPTK. 8947765666130272
LAMPIRAN 1
BAHAN AJAR

A. PEDARAN
Dongéng kaasup salasahiji karya sastra Sunda heubeul anu sumebar di masarakat. Dina
dongéng aya sababaraha ciri anu béda jeung karya sastra Sunda séjénna. Diantarana baé, dina
dongéng aya kajadian anu teu asup akal atawa pamohalan. Upamana palaku bisa ngaleungit,
bisa ngapung; sasatoan bisa nyarita siga manusa jeung sajaba ti éta. Tapi hal anu penting mah
nyaéta tujuanana méré picontoeun ka nu maca atawa ka nu ngaregepkeun. Lamun ditilik tina
eusina, dongéng digolongkeun jadi sababaraha golongan:
1. Dongéng sasakala, nyaéta nyaritakeun asal-usul hiji tempat atawa hiji kajadian
Contona: Sasakala Situ Sanghiyang, Sasakala Tangkuban Parahu
2. Dongéng pamuk, nyaéta nyaritakeun hiji perjuangan/perang
Contona: Ki Bagus Rangin
3. Dongéng sasatoan(fabel), nyaeta palakuna sasatoan
Contona: Sakadang Kuya jeung Monyét, Sakadang Gagak
4. Dongéng jalma teu ilahar (farabel), nyaéta nyaritakeun lalampahan jalma nu kalakuanana
teu ilahar
Contona : Dongéng Si Kabayan
5. Dongéng Mite, dongéng nu eusina nyaritakeun jalma sakti atawa luhur ku elmu kadigjayaan,
béda jeung jalma biasa.
Contona : Nyi Roro Kidul, Nyi Rambut Kasih, jsb.

Dina ieu kasempetan hidep kudu bisa ngaregepkeun dongéng nu dibaca. Hal-hal nu kudu
diperhatikeun nalika ngaregepkeun dongéng nyaéta unsur-unsur dina dongéng :
1. Naon témana
2. Saha palakuna
3. Kumaha watek atawa pasipatan éta palaku
4. Di mana lumangsungna éta kajadian
5. Iraha lumangsungna kajadian
6. Kumaha suasana éta dongéng
7. Ajén atikan naon nu kapanggih tina éta dongéng
8. Kajadian naon baé nu digambarkeun dina dongéng ( galur atawa jalan caritana )

Regepkeun !

DOMBA AJAIB
Baheula, di hiji kampung aya saurang budak lalaki. Égon ngaran éta budak téh. Hanjakal éta
budak téh kacida malesna sarta sok ngalawan ka nu jadi indung. Kalakuan séjénna anu goréng
téh nyaéta resep pisan ngadukeun domba.
Dina hiji poé, Égon indit bari nungtun domba jaluna anu begang lantaran teu diurus muru ka
tegalan paranti manéhna ngadukeun domba.
“Héy, Ro. Yu urang adukeun deui domba téh,” ceuk Egon ka Suhro nu geus nyampak di éta
tempat.
“Ké heula atuh Gon, domba kuring mah can seubeuheun nyatuan,” jawab Suhro.
“Alaaah....teu pira ogé sato atuh, Ro. Keur naon dipikanyaah ogé, domba mah moal
ngartieun ieuh!”
“Enya ari moal ngartieun téa mah, tapi sarua baé jeung urang hayangeun baranghakan.”
“Bener, Ro. Sok lah geura prung adukeun, ngarah ramé yeuh!” ceuk Si Aron ngahatéan.
Ahirna Suhro éléh déét. Domba maranéhna nu can seubeuh nyatuan téh dipaksa sangkan
diadu.
Beletak...beletak...sora tanduk diadu matak linu kadéngéna. Suhro, Égon jeung Aron mah
teu boga kapaur sok komo karunya. Maranéhna anggur ting aréngklak bari sareuri suka pisan
ningali domba nu keur silih teunggar téh.
Lila ogé diaduna éta domba téh. Ahirna domba Égon béakeun tanaga, tuluy lumpat
ngajauhan domba Suhro. Suhro jeung Aron ngékéak Égon nu lumpat ngudag dombana anu
lumpat kana rungkun.
“Héy ! Néangan saha manéh ?” teu kanyahoan aya nu nyentak ka Égon. Égon ngalieuk ka
lebah datangna éta sora. Gebeg manéhna ngarénjag, sabab nempo hiji lalaki sembada sarta
beungeutna perenges pikasieuneun.
“Héh ! Budak kedul, tukang ngalawan ka kolot, manéh teu boga rasa jeung kanyaah ka
sasama mahluk. Leuwih hadé jadi domba anu goréng rupa!” ceuk éta lalaki bari molotot ka
Egon.
Ajaib. Dadak sakala awak Égon robah jadi anak domba. Barang sadar kana éta kajadian,
ngan segruk baé manéhna ceurik jejeritan.
“Ampun.... tulung... kuring embung jadi domba. Pa, robah deui kuring jadi jelema ! ceuk
Égon ngalengis matak ngahelas.
Jebrod...jebrod... ! Awak Égon nu geus jadi domba téh dipecutan tarik naker ku rangrang
garing. Egon ceurik bari ampun-ampunan bakating ku nyeri. “Pa, ampun...Pa. Kuring moal rék
ngalakukeun deui kagoréngan. Kuring jangji rék jadi budak nu nurut ka kolot sarta moal
ngadukeun deui domba !”
“Heug ari kitu mah, tapi inget lamun jalir jangji, manéh bakal robah jadi anak domba
saperti ayeuna !”
Sanggeus kitu, les éta lalaki leungit robah jadi domba Égon anu begang. Égon ogé robah
deui ka asal.
Ti harita Égon jadi budak nu soléh, nurut ka indung hadé haté. Malah jadi nyaaheun pisan
ka sato piaraanana.
LAMPIRAN 2
LEMBAR KERJA SISWA

UJI KOMPETENSI
Eusian pananya ieu di handap !
1. Palaku utama dina éta dongéng nyaéta
______________________________________________________________________
2. Kabiasaan Si Egon anu goréng téh nyaéta
______________________________________________________________________
3. Kumaha sikep Égon sanggeus robah jadi domba ?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
____________________________________________________________
4. Di mana lumangsungna éta kajadian téh ?
___________________________________________________________________________
_________________________________________________________________
5. Ajén atikan naon nu kapanggih tina éta dongéng ?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
____________________________________________________________
6. Kumaha sipatna Si Suhro téh ?
______________________________________________________________________
7. Kaajaiban naon nu kapanggih tina éta dongéng ?
______________________________________________________________________
8. Kudu kumaha kalakuan urang lamun hayang dipikanyaah ku kolot jeung ku sasama ?
___________________________________________________________________________
_________________________________________________________________
9. Cing tuliskeun galur éta dongéng ku basa anu singget tapi jelas !
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________
10. Hal naon baé nu ceuk akal mah pamohalan tina kajadian nu dicaritakeun dina éta dongéng ?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________

Pilih jawaban nu aya dina kolom beulah katuhu, tuluy tuliskeun aksara a, b, atawa nu séjénna
dina kolom tukangeun soal!
1. Idé poko hiji karangan ( ......... ) a. anonim
2. Waktu jeung tempat kajadian ( ......... ) b. Dongéng
3. Pasipatan parapalaku ( ......... ) c. fabel
4. Hal nu hayang ditepikeun ku pangarang ( ......... ) d. galur
5. Jalma atawa sato nu ngalalakon ( ......... ) e. amanat
6. Guluyurna carita ( ......... ) f. palaku
7. Dongéng asal-muasal tempat/kajadian ( ......... ) g. watek
8. Karya sastra nu sumebar sacara lisan ( ......... ) h. téma
9. Karangan nu teu kapanggih pangarangna ( ......... ) i. sasakala
10. Dongéng sasatoan ( ......... ) j. sétting
B. KECAP BARANG JEUNG KECAP SIPAT/KAAYAAN

Dina dongéng “Domba Ajaib” aya kecap domba, tegalan, begang, kedul.
Ditilik tina warna kecapna, kecap domba jeung tegalan kaasup kana kecap barang, sedengkeun
kecap begang jeung kedul kaasup kana kecap sipat atawa kaayaan.
Kecap barang nyaéta sakur kecap anu nuduhkeun barang, boh barang paéh, barang hirup,
ngaran patempatan boh kalungguhan atawa profési.
Kecap sipat nyaéta sakur kecap nu nuduhkeun kaayaan atawa pasipatan hiji barang.

Ilikan tabél di handap !


No. Kecap barang Kecap kaayaan Sipat / watek
1. Méja butut soméah
2. Ucing gering béréhan
3. Buku soéh galak
4. tangkal jambu peunggas barangasan
5. dadang kasep handap asor
6. pulpén alus pedit
7. Baju weuteuh gedé ambek
8. angin ngagelebug ogoan
9. hujan ngagebrét céngéng
10. méga mendung wanter

Téangan kecap barang jeung kecap kaayaan nu aya dina dongéng Domba Ajaib. Eusikeun kana
tabél !
No. Kecap barang Kecap kaayaan Sipat / watek
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

Jieu kalimah tina kecap barang jeung kecap kaayaan ieu di handap !
1. buku / soéh
_____________________________________________________________________
2. sendal / butut
_____________________________________________________________________
3. méja / réod
_____________________________________________________________________
4. TV / ngariak
_____________________________________________________________________
5. baju / kotor
_____________________________________________________________________
6. Maman / pinter
_____________________________________________________________________
7. Shonya / geulis
_____________________________________________________________________
8. Manéhna / nalaktak
_____________________________________________________________________
9. tangkal awi / runtuh
_____________________________________________________________________
10. komputer / érror
_____________________________________________________________________
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN
( RPP )

Nama Sekolah : SMP ISLAM NURUL QUR’AN


Mata Pelajaran : Bahasa Sunda
Kelas/Semester : VII/1
Alokasi Waktu : 2 x 40 Menit

A. Standar Kompetensi
Mampu membaca, memahami dan menanggapi bentuk dan jenis wacana sejarah
lokal/babad, wacana percakapan, wacana dongeng dan carita pondok

B. Kompetensi Dasar
Membaca dongeng

C. Tujuan Pembelajaran
Siswa dapat membaca dongeng eksposisi dengan lafal dan intonasi yang baik

Indikator
 Dapat membaca dongeng eksposisi dengan lafal serta intonasi yang baik dan benar
 Dapat memahami isi (detil) dongeng
 Dapat menyimpulkan tema dongeng
 Dapat menanggapi segi-segi isi, bahasa wacana dongeng

D. Materi Pokok
Dongeng

E. Metode Pembelajaran
1. Pendekatan : Komunikatif, alamiah
2. Metode : Langsung
3. Teknik : Ceramah, Diskusi, Latihan, Pemberian Tugas

F. Kegiatan Pembelajaran
Pertemuan Kegiatan Waktu
Pendahuluan 10
 Memeriksa kesiapan siswa
 Apersepsi
 Motivasi
Kegiatan Inti 60
 Secara bergantian siswa membacakan sebuah dongeng
 Bersama-sama menyimak dongeng yang dibacakan
 Bertanya jawab tentang topik yang dibaca
 Bersama guru menemukan unsur-unsur dongeng
 Bertanya jawab tentang isi bacaan
Penutup 10
 Bersama guru, siswa menyimpulkan isi dongeng
 Siswa ditugaskan untuk mencari dongeng lainnya serta
menelaah isinya

G. Alat/ Bahan / Sumber


 Wacana tentang dongeng
 Buku pegangan
 Majalah
 Surat kabar
H. Penilaian

Kunci
Indikator Teknik Bentuk Instrumen
Jawaban
Dapat membaca Lisan Unjuk Baca ku hidep eta Gumantung
dongeng eksposisi Kerja dongeng make lentong kamampuh
dengan lafal dan intonasi anu bener! siswa
yang baik
Dapat memahami isi Lisan/Tulis Uraian -Saha bae palaku dina eta Dewi Simbar
(detil) dongeng dongeng? Kamncana,
-Kumaha sipat Palembang
parapalakuna? Gunung,
-Dimana lumangsungna Centang
eta kajadian? Barang,
-Caritakeun eusi eta Prabu Talaga
dongeng kalawan bener! Manggung
Dapat menyimpulkan Naon tema eta dongeng? Sipat Sarakah
tema dongeng nimbulkeun
karuksakan di
bumi sarta
nimbulkeun
pacengkadan
Dapat menanggapi segi- Bahasa Sunda ragam Basa Sunda
segi isi, bahasa wacana kumaha nu digunakeun buhun.
dongeng pangarang dina nepikeun
eta dongeng? Jadi jalma
Amanat naon nu kudu
kapanggih sabada maca syukuran
eusi eta dongeng? kana nikmat
nu katarima,
ulah sarakah.

Depok, Juli 2023


Mengetahui Guru Mata Pelajaran,
Kepala Sekolah,

Muhammad mukarom, S.Pd.I Sofwan ibrohim, S.Pd.I


NUPTK. 8947765666130272

LAMPIRAN 1
BAHAN AJAR

A. MACA DONGENG SASAKALA

PEDARAN
Sakumaha pedaran saméméhna, dongéng kaasup kana carita heubeul anu sumebarna
sacara lisan tatalépa ti hiji jalma ka jalma séjén. Sanggeus téknologi maju, dongéng téh loba nu
dibukukeun kalawan tujuan pikeun pangrojong dina dunya atikan. Lolobana dongéng kaasup
kana karya anonim nu teu kapaluruh teu dipikanyaho saha pangarangna jeung iraha gelarna.
Sababaraha dongéng nu kacida dipikaresepna ku urang Sunda diantarana baé:
1. Kuya jeung Monyét ngala cau;
2. Maung jeung buhaya;
3. Sangkuriang;
4. Sasakala Gunung Tangkuban Parahu;
5. Si Kabayan;
6. Si Lamsijan;
7. Abu Nawas;
8. Sasakala Paré;
9. Sasakala Gunung Tampomas;
10. Prabu Kéan Santang, jeung réa-réa deui.

Ieu di handap aya dongéng sasakala nu aya di wewengkon Kabupatén Majalengka. Hidep
apal kénéh, naon ari dongéng sasakala? Dongéng sasakala téh nyaéta dongéng anu eusina
nyaritakeun asal muasalna hiji kajadian atawa hiji tempat. Geura prak baca ku hidep kalawan
bedas! Resep geura!

SASAKALA SITU SANGHIANG

Nutur catur parasesepuh, mapay carita wong atua., baheula di wewengkon Talaga ngadeg
hiji karajaan anu subur makmur loh jinawi. Nu janten narpati nyaéta Prabu Darmasuci II
ngagentos ramana kalayan kénging jujuluk Sunan Talagamanggung. Kanjeng Sunan kagungan
dua putra sajodo. Pameget jenengan Rd. Panglurah, nu istri jenengan Ratu Putri Dewi
Simbarkancana.
Radén Panglurah saparantos sawawa angkat tatapa, ngisat salira di Gunung Bitung Désa
Wangkelang patilasan ingkang uyut Sunan Ponggang Syang Romahiyang.
Sajengkarna Radén Panglurah, ka nagara sumping hiji jajaka ginding dedeg sampé rupa hadé tur
perlénté, dedeg pangadeg sembada, kewes pantes, jangkung ageung kalayan ngangken tedak
ménak Sriwijaya ti Palémbang. Pamaksadan dongkap ka nagara seja bakti diri ka narpati séba
raga kumawula ka kanjeng raja. Kawuwuh ku lungguh timpuh, hadé tata hadé basa pérlénté
cumaritana, narpati janten kataji. Manah léah tumarima nampi éta jajaka anyar pinanggih
pikeun didamel di nagara.
Enggoning babakti ka nagara jajaka terah Palémbang kalintang suhudna. Tuhu kana
paréntah ratu teu baha kana parentah raja. Satincak saparipolah mungguh matak
pikayungyuneun. Pangagung padakataji, abdi-abdi padamuji kana kapercékaanana. Ku hadé
lampah jeung polah ahirna éta jajaka dipercanten ku narpati janten mantri jero karaton.
Ku kapercékaanana sadaya padamel karaton beuki katarik ati. Paraponggawa laléah
manah seueur nu kapangaruhan ku kapinteran cumaritana. Lami-lami éta jajaka dipercanten
janten papatih nagara kalayan kenging jujuluk Adipati Palémbanggunung saterasna dipulung
mantu ku narpati ditikahkeun ka ingkang putra Ratu Putri Déwi Simbarkancana.
Salajengna Narpati ngadamel karaton di wewengkon Walangsuji nu anggangna kirang
langkung dalapan kilométer ti nagara. Maksadna sangkan jongjon ngurus nagara ogé tiasa
laluasa enggoning mujas médi ka Déwa Gung kanggo kasalametan ingkangputra anu nuju
tatapa.
Ku ngaraos parantos sepuh, sateuacan Radén Panglurah mulih ti patapaan ahirna kanggo
ngurus nagara samentawis dipasrahkeun ka mantuna. Salebet ngurus nagara Adipati
Palembanggunung kacida luhur wibawa da puguh percéka pinter nyarita. Paraponggawa taya nu
baha, parademang kumawula, parabopati tuhu babakti.
Ku ngaraos parantos kiat pangaruhna ka paraponggawa, jorojoy dina émutan
Palémbanggunung timbul haté dengki, bet hoyong ngapimilik nagara seja ngadeg narpati di
Talaga. Pikeun ngahontal éta niat teu aya deui jalan iwal ti kedah nelasan Narpati Prabu
Darmasuci II.
Saterasna Palémbanggunung ngadamel réka perdaya ka para Demang, Bopati, sareng ponggawa
karaton ku jangji-jangji, ngawurkeun persénan. Ahirna aya salasaurang nu kapangaruhan téh
nyaéta Citrasinga salaku Mantri Jero. Pajarkeun téh pangna bisa jadi mantri jero lantaran
diusulkeun ku anjeunna. Malah diimplik-implik lamun Palémbanggunung bisa jadi narpati,
Citrasinga bakal diangkat jadi papatih nagara.
Ku kapinteran Palémbanggunung enggoning ngolo-ngolo, antukna rasiah patina narpati
ditepikeun ku Citrasinga. Yén Narpati Prabu Darmasuci II moal teurak ku gagaman naon baé iwal
ku pakarang tuturunan mangrupa Cis / tumbak pondok sapertos badi. Salasahiji ciri narpati teu
mempan ku pakarang teh nyaéta salirana teu udelan sapertos nu lian.
Nu terang kana éta rasiah téh ngan Centangbarang panakawan kakasih narpati nu dirorok
ti leuleutik margi tos pahatu lalis, teu indung teu bapa, teu dulur teu baraya éstu nunggul
pinang.
Ngadangu eta katerangan, Palémbanggunung sering mendakan Centangbarang, ngolo-
ngolo bari bro-broan barangbéré, malah dijangjian lamun Centangbarang bisa méré nginjeum
Cis sakeudeung baé, engké upama Palembanggunung jadi narpati di Talaga, Centangbarang
bakal dijenengkeun mantri jero.
Dasar jalmi bodo tur kirang jeujeuhan, lami-lami Centangbarang kaolo, kapangaruhan dugi
ka ngajangjian sanés baé nambutkeun éta gagaman nanging sanggup nelasan Narpati.
Hiji waktos Narpati lungsur ti pajuaranana seja jalan-jalan ka patamanan, diiring ku para
ponggawa karaton sareng paraemban. Centangbarang ogé ngiring ribut bari nyenyekel Cis
kaluar ti karaton sarta nyumput dina satukangeun Lawang Kori. Sanaos aya nu terangeun ogé
teu gurah-geureuh da kitu biasana kalakuan Centangbarang téh. Dihin pinasti, nitih wanci dugi
ka apesna Narpati Prabu Darmasuci II. Dinten harita, nalika Narpati badé kaluar pisan tina
lawang kori teu kanyahoan jol gejos-gejos ditikeman ku Centangbarang nganggé gagaman
pusaka tuturunan “Cis”. Sanaos Narpati tiasa nyingcet nanging pingping kiwana kagorés dugi ka
baréd. Ku matih-matihna éta pakarang Narpati ngarumpuyuk leuleus lir kapuk kaibunan.
Guyur sa-Karaton ku tingjareritna paraistri sareng patinggorowokna paraemban kalih
paraponggawa. Ari
Centangbarang ningali kaayaan kitu ngan belecet lumpat kabur ninggalkeun karaton.
Barang badé disusul ku gulang-gulang, Narpati ngalahir, “Héh Ki Sanak, keun tong maké hayang
nangkep Ki centangbarang, da engké ogé bakal nampa hukuman ti Hyang Widi. Déwa Gung
bakal ngahukuman manéhna. Teu sangka Ki Centangbarang, dipiasih ti leuleutik dipikanyaah ku
kaula ti sabrol dijurukeun bet ahirna rék nelasan ka Kaula. Mangga Syang Hiyang Widhi
nyanggakeun.” Salajengna Narpati dicandak ka pajuaranana di lebet karaton.
Ku ayana éta kajantenan nya dijurungkeun utusan kanggo ngadeuheus ka Ratu Déwi
Simbarkancana di Karaton Walangsuji. Salajengna narpati Prabu Darmasuci II nu diriung ku
paraponggawa di pajuaranana, teras menekung ka Déwa Gung. Naha atuh teu sakara-kara,
jasad saeusining karaton ilang tanpa karana ngahiyang “goib´salin rupa janten situ anu caina
hérang ngagenyas tapi matak geueumam nu ningali. Eta situ katelah “Situ Sanghiang” ayana di
tutugan Gunung Ciremai Désa sanghiang Kecamatan Talaga Kabupatén Majalengka.

LAMPIRAN 2
LEMBAR KERJA SISWA
KABEUNGHARAN KECAP
Dina bacaan aya sababaraha kecap nu rada aneh pikeun hidep mah. Tengetan geura!
1. wong atua = (basa jawa) jalma kolot, para sepuh
2. loh jinawi = teu kurang sandang pangan, subur makmur
3. jujuluk = katelahna, dingaranan, sesebutan tambahan
4. sawawa = dewasa, baleg
5. ngisat salira = tatapa, cicing di hiji tempat nu sepi
6. Sajengkarna = sainditna
7. tedak = turunan
8. kumawula = babakti
9. kataji = resep, kapélét
10. terah = turunan

Tuliskeun sakur kecap nu teu kaharti ku hidep ! Téangan hartina dina kamus !
1. ________________hartina ___________________________________________________
2. ________________hartina ___________________________________________________
3. ________________hartina ___________________________________________________
4. ________________hartina ___________________________________________________
5. ________________hartina ___________________________________________________
6. ________________hartina ___________________________________________________
7. ________________hartina ___________________________________________________
8. ________________hartina ___________________________________________________
9. ________________hartina ___________________________________________________
10. ________________hartina ___________________________________________________

UJI KOMPETENSI
Eusian !
1. Téma tina dongéng di luhur nyaéta
___________________________________________________________________________
_________________________________________________________________
2. Palaku utama dina éta dongéng nyaéta
___________________________________________________________________________
_________________________________________________________________
3. Kumaha sipat Palémbanggunung sabada meunang kapercayaan ti Narpati ?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
____________________________________________________________
4. Kumaha sikep Prabu Talaga Manggung sabada dihianat ku anak kukutna ?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
____________________________________________________________Senjata naon nu
digunakeun pikeun nelasan Narpati ?
______________________________________________________________________

Di wewengkon kacamatan mana ayana éta situ téh ?


______________________________________________________________________
5. Kumaha supata nu ditepikeun ku Narpati ka jalma nu hianat ?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
________________________________________
6. Amanat naon nu kapanggih sabada hidep maca dongéng sasakala Situ Sanghiang ?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
_______________________________________________________
7. Kumaha kaayaan di karaton sabada Prabu Talaga Manggung aya nu nubles ?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
_______________________________________________________
8. Tulis galur éta carita kalawan bener !
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
_______________________________________________________

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN


( RPP )
Nama Sekolah : SMP ISLAM NURUL QUR’AN
Mata Pelajaran : Bahasa Sunda
Kelas/Semester : VII/1
Alokasi Waktu : 4 x 40 Menit ( 2 x Pertemuan )

A. Standar Kompetensi
Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan dan keinginan secara tertulis dalam bentuk
menulis pengalaman, biografi, sajak, bahasan dan menulis berita.

B. Kompetensi Dasar
Menulis pengalaman

C. Tujuan Pembelajaran
Siswa dapat menulis karangan pengalaman dengan baik.

Indikator
 Dapat menentukan topik/jejer yang terpilih
 Dapat merencanakan tulisan dalam kerangka karangan
 Dapat memilih atau menceritakan peristiwa penting, bermanfaat, serta menarik
 Dapat mengungkapkan pengalaman dengan kalimat-kalimat efektif
 Dapat menyusun wacana dalam paragraf yang padu
 Dapat menyempurnakan karangan pengalaman

D. Materi Pokok
Menulis Karangan Pengalaman

E. Metode Pembelajaran
1. Pendekatan : Komunikatif, alamiah
2. Metode : Langsung
3. Teknik : Ceramah, Diskusi, Latihan, Pemberian Tugas

F. Kegiatan Pembelajaran
Pertemuan Kegiatan Waktu
1 Pendahuluan 10
 Memeriksa kesiapan siswa
 Apersepsi
 Motivasi
Kegiatan Inti 60
 Dengan cermat siswa menyimak penjelasan guru tentang
teknik menulis cerita
 Dengan bimbingan guru siswa menuliskan pengalamannya
yang paling menarik
 Dengan bimbingan guru, siswa memperbaiki /
menyempurnakan penceritaan
Penutup 10
 Bersama guru, siswa menyimpulkan isi wacana
 Siswa ditugaskan untuk mengingat apa yang telah ditulis
dan menghapalnya untuk dikemukakan di depan teman
sekelasnya
2 Pendahuluan 10
 Memeriksa kesiapan siswa
 Apersepsi
 Motivasi
Kegiatan Inti 60
 Dengan cermat siswa menyimak kembali penjelasan guru
tentang teknik menulis cerita yang baik.
 Dengan bimbingan guru siswa membacakan karangan
pengalamannya yang telas ditulisnya
 Dengan bimbingan guru, siswa memperbaiki /
menyempurnakan kembali karangannya
Penutup 10
 Bersama guru, siswa menyimpulkan materi yang telah
dipelajari
 Siswa ditugaskan untuk menuliskan pengalamannya yang
paling menarik pada buku harian.

G. Alat/ Bahan / Sumber


 Wacana tentang pengalaman
 Buku pegangan
 Majalah
 Surat kabar

H. Penilaian
Kunci
Indikator Teknik Bentuk Instrumen
Jawaban
Dapat menentukan Tulis/lisan Uraian Pek ku hidep tangtukeun Gumantung
topik/jejer yang terpilih hiji jejer karangan siswa
pangalaman!
Dapat merencanakan Tulis/lisan Uraian Jieun rangkay karangan Gumantung
tulisan dalam kerangka pangalaman dumasak siswa
karangan kana jejer nu geus dipilih!
Dapat memilih atau Tulis/lisan Uraian Jieun hiji karangan Gumantung
menceritakan peristiwa pangalaman dumasar siswa
penting, bermanfaat, kana rangkay karangan nu
serta menarik ku hidep disusun!
Dapat mengungkapkan Tulis/lisan Uraian Tulis karangan Gumantung
pengalaman dengan pangalaman make siswa
kalimat-kalimat efektif kalimah nu efektif!
Dapat menyusun Tulis/lisan Uraian Susun karangan Gumantung
wacana dalam paragraf pangalaman jadi siswa
yang padu sababaraha paragrap
kalawan hade!
Dapat Tulis/lisan Uraian Baca tuluy sampurnakeun Gumantung
menyempurnakan deui karangan nu geus siswa
karangan pengalaman ditulis!

Depok, Juli 2023


Mengetahui Guru Mata Pelajaran,
Kepala Sekolah,

Muhammad mukarom, S.Pd.I Sofwan ibrohim, S.Pd.I


NUPTK. 8947765666130272
LAMPIRAN 1
BAHAN AJAR

A. NULIS PANGALAMAN

Unggal jalma miboga pangalaman séwang-séwangan. Pangalaman bakal tetep ngancik dina
pikiran lamun éta pangalaman téh dianggap penting atawa luar biasa.
Hidep ogé tangtu boga pangalaman anu kacida dipikainget. Bisa pangalaman pikaseurieun,
pikasediheun, jeung sajabana.
Sangkan nu lian mikanyaho, éta pangalaman kudu dicaritakeun atawa ditulis.

Baca conto pangalaman di handap !

Jumaah, 13 Mei 2005


Kuring boga pangalaman anu pikaseurieun. Ieu kajadian téh teu kaalaman ku kuring tapi ku Pa
Nanang. Kieu geura lalakonna.
Kuring jeung sababaraha urang sobat idit ka masjid rék sholat Jumaah. Lantaran aya di lembur
batur, teu apal di mana ayana masjid téh. Sanggeus tatanya ka satpam salasahiji hotél, kuring
dituduhkeun ka masjid nu teu jauh ti éta tempat.
Tepi ka éta masjid kuring jeung babaturan arasup sarta solat tahiyatul masjid di barisan katilu ti
tukang. Ari Pa Nanang solat téh di barisan kadua ti hareup. Duka kumaha mimitina, jamaah
barisan kahiji téh narangtung tuluy sasalaman nguriling. Pa Nanang rungkag-rengkog, siga rék
nangtung, gék deui diuk. Lantaran nu séjén nangtung nya anjeunna gé ngadeg tuluy milu
nguriling sasalaman. Barang anjeunna rék diuk tempatna geus ditempatan ku nu kakara datang.
Luak-lieuk ka tempat séjén geus pinuh. Atuh bari rada handeueul campur pikaseurieun
anjeunna kapaksa ka barisan pangtukangna nu aya di émpér masjid. Kuring mah seuri baé bari
ngagerentes “Karunya hayang ganjaran panghareupna kalah ka meunang di émpér.”
Tah kitu pangalaman téh sanajan lain pangalaman kuring langsung, tapi ieu kajadian téh
hareupeun kuring pisan.
LAMPIRAN 2
LEMBAR KERJA SISWA

UJI KOMPETENSI 1

Ayeuna pék ku hidep tuliskeun pangalaman nu pangdipikaingetna. Bisa pangalaman


pikaseurieun, pikasediheun, pikakeuheuleun jeung sajabana! Kadé poho tulis bagian bubuka
jeung panutupna !

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
_____________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
_____________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
_____________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
_____________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________
EJAHAN
Nulis karangan nu hadé nyaéta anu luyu jeung aturan nu geus baku. Dina tata tulis basa Sunda
éta aturan téh disebut éjahan. Hidep salaku pelajar kudu mampuh ngagunakeun éta aturan. Di
handap dipedar sababaraha perkara, di antarana :
1. Aksara gedé
Dipaké diawal kalimah, ngaran jalma, ngaran tempat, ngaran sesebutan, kalungguhan nu
dituturkeun ku ngaran jalma, jsbté.
2. Tanda titik
Dipaké pikeun mungkas kalimah wawaran (berita).
3. Tanda koma
Dipaké pikeun ngawatesan kecap nu ditataan dina hiji kalimah.
4. Tanda pananya
Dipaké pikeun mungkas kalimah pananya.
5. Tanda panyeluk
Dipaké pikeun mungkas kalimah panyeluk atawa nu ngébréhkeun bituna rasa panyaturna.

UJI KOMPETENSI 2
Benerkeun kalimah di handap luyu jeung éjahan !
1. jang gopur keur mantuan panén di sawah
_____________________________________________________________________
2. iraha rék indit ka bandung téh
_____________________________________________________________________
3. aduh ieuh suku katincak
_____________________________________________________________________
4. tugas siswa mah maca nulis jeung ngapalkeun lain ulin
_____________________________________________________________________
5. gubernur jawa barat nganjurkeun jumsih ka rahayat
_____________________________________________________________________
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN
( RPP )

Nama Sekolah : SMP ISLAM NURUL QUR’AN


Mata Pelajaran : Bahasa Sunda
Kelas/Semester : VII/1
Alokasi Waktu : 4 x 40 Menit (2 x Pertemuan)

A. Standar Kompetensi
Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan dan keinginan secara lisan dalam bercerita
tentang pengalaman, menyampaikan pengumuman, bertelepon, menyampaikan bahasan,
menceritakan tokoh dan bercakap-cakap dengan teman

B. Kompetensi Dasar
Menceritakan pengalaman

C. Tujuan Pembelajaran
Siswa dapat menceritakan peristiwa pengalaman-pengalaman dalam rangkaian yang
sistematis

Indikator
 Dapat memilih topik yang paling menarik atau paling penting
 Dapat menyampaikan pembukaan dengan baik dan menarik
 Dapat menceritakan peristiwa pengalaman-pengalaman dalam rangkaian yang sistematis
 Dapat menggunakan bahasa atau kalimat-kalimat yang jelas dan santun
 Dapat bercerita dengan penampilan yang baik
 Dapat mengakhiri penceritaan dengan bagian penutup yang baik
 Dapat memperbaiki atau menyempurnakan penceritaan

D. Materi Pokok
Pengalaman

E. Metode Pembelajaran
1. Pendekatan : Komunikatif, alamiah
2. Metode : Langsung
3. Teknik : Ceramah, Diskusi, Latihan, Pemberian Tugas

F. Kegiatan Pembelajaran
Pertemuan Kegiatan Waktu
1 Pendahuluan 10
 Memeriksa kesiapan siswa
 Apersepsi
 Motivasi
Kegiatan Inti 60
 Dengan cermat siswa menyimak penjelasan guru tentang teknik
penyampaian cerita
 Secara bergantian siswa menceritakan pengalamannya yang
paling menarik
 Bersama-sama menyimak penuturan temannya tentang
pengalaman masing-masing
 Dengan bimbingan guru, siswa memperbaiki / menyempurnakan
penceritaan
Penutup 10
 Bersama guru, siswa menyimpulkan isi wacana
 Siswa ditugaskan untuk berani mengemukakan berbagai hal di
depan orang lain
2 Pendahuluan 10
 Memeriksa kesiapan siswa
 Apersepsi
 Motivasi
Kegiatan Inti 60
 Dengan cermat siswa menyimak kembali penjelasan guru
tentang teknik penyampaian cerita
 Secara bergantian siswa menceritakan pengalamannya yang
paling menarik
 Bersama-sama menyimak penuturan temannya tentang
pengalaman masing-masing
 Dengan bimbingan guru, siswa memperbaiki / menyempurnakan
penceritaan
Penutup 10
 Bersama guru, siswa menyimpulkan materi yang telah dipelajari
 Siswa ditugaskan untuk berani mengemukakan berbagai hal di
depan orang lain

G. Alat/ Bahan / Sumber


 Buku pegangan
 Majalah
 Surat kabar

H..Penilaian
Kunci
Indikator Teknik Bentuk Instrumen
Jawaban
Dapat memilih topik Lisan Uraian Pilih ku hidep hiji topik Gumantung
yang paling menarik picaritaeun tina siswa
atau paling penting pangalaman hidep nu
pangdipikaresep!
Dapat menyampaikan Lisan Uraian Cing tepikeun bagian Gumantung
pembukaan dengan bubuka ngeunaan siswa
baik dan menarik pangalaman hidep!
Dapat menceritakan Lisan Uraian Caritakeun pangalaman Gumantung
peristiwa pengalaman- hidep kalawan runtuy! siswa
pengalaman dalam
rangkaian yang
sistematis
Dapat menggunakan Tulis Uraian Tulis heula pangalaman Gumantung
bahasa atau kalimat- hidep ku basa tur kalimah siswa
kalimat yang jelas dan anu jentre sarta sopan!
santun
Dapat bercerita Lisan Uraian Caritakeun pangalaman Gumantung
dengan penampilan hidep kalawan sikep anu siswa
yang baik hade!
Dapat mengakhiri Lisan Uraian Caritakeun bagian panutup Gumantung
penceritaan dengan tina pangalaman hidep siswa
bagian penutup yang kalawan hade!
baik
Dapat memperbaiki Lisan Uraian Sampurnakeun pangalaman Gumantung
atau hidep luyu jeung pituduh siswa
menyempurnakan guru!
penceritaan
Depok, Juli 2023
Mengetahui Guru Mata Pelajaran,
Kepala Sekolah,

Muhammad mukarom, S.Pd.I Sofwan ibrohim, S.Pd.I


NUPTK. 8947765666130272

LAMPIRAN 1
BAHAN AJAR

A. NYARITAKEUN PANGALAMAN

Hidep ogé tangtu boga pangalaman anu moal bisa dipopohokeun. Sangkan nu diajak nyarita

resepeun, dina nepikeunana kudu merhatikeun :

1. Basana kudu puguh éntép seureuhna;

2. Lentongna kudu merenah;

3. Dibarengan ku ngajiwaan eusi carita.

Hal nu kudu dicaritakeun dina nepikeun pangalaman nyaéta bubuka, eusi carita atawa kajadian

nu kaalaman jeung panutup carita.

Bubuka tujuanana sangkan nu diajak nyarita merhatikeun kana lalakon nu bakal ditepikeun.

Eusi pangalaman kudu dicaritakeun kalawan sistematis (ngaruntuy) ti mimiti kajadian nepi ka

anggeusna. Sarta pilih kalimah anu efektif .

Panutup carita kudu hadé sangkan nu diajak nyarita ngarasa sugema tur leuwih yakin kana sakur

pangalaman nu geus ditepikeun ku hidep.


LAMPIRAN 2
LEMBAR KERJA SISWA

UJI KOMPETENSI
Inget-inget deui kajadian nu kungsi ku hidep kaalaman boh di imah boh di sakola. Sanggeus
ngarasa yakin yén éta pangalaman téh alus tur aya mangpaatna lamun ditepikeun ka nu
séjén, prak ku hidep caritakeun éta pangalaman di hareupeun babaturan.
Saméméhna, tuliskeun heula poko picaritaeunana !
Topik picaritaeun
______________________________________________________________________________
____________________________________________________________________

Bubuka
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________

Eusi pangalaman
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
__________________

Panutup
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN
( RPP )

Nama Sekolah : SMP ISLAM NURUL QUR’AN


Mata Pelajaran : Bahasa Sunda
Kelas/Semester : VII/1
Alokasi Waktu : 4 x 40 Menit (2 x Pertemuan)

A. Standar Kompetensi
Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan dan keinginan secara tertulis dalam bentuk
menulis pengalaman, biografi, sajak, bahasan dan menulis berita.

B. Kompetensi Dasar
Menulis berita

C. Tujuan Pembelajaran
Siswa dapat menulis wacana dengan jelas dan lengkap berupa berita dengan bahasa yang
lugas

Indikator
 Dapat menghimpun/memilih beberapa berita penting dari surat kabar selama seminggu
terakhir, atau dari sumber lain (majalah, media elektronik) untuk ditulis
 Dapat menulis bagian pembukaan dengan jelas dan baik
 Dapat menulis kembali tiap wacana dengan jelas dan lengkap sebagai berita
 Dapat menulis dengan bahasa yang lugas
 Dapat memperbaiki atau menyempurnakan naskah berita

D. Materi Pokok
Berita

E. Metode Pembelajaran
1. Pendekatan : Komunikatif, alamiah
2. Metode : Langsung
3. Teknik : Ceramah, Diskusi, Latihan, Pemberian Tugas

F. Kegiatan Pembelajaran
Pertemuan Kegiatan Waktu
1 Pendahuluan 10
 Memeriksa kesiapan siswa
 Apersepsi
 motivasi
Kegiatan Inti 60
 Dengan cermat siswa menyimak penjelasan guru tentang
teknik menulis berita
 Siswa menulis kembali berita yang telah disimak/dibacanya
dengan teknik dan bahasa yang baik
 Dengan bimbingan guru, siswa memperbaiki /
menyempurnakan penulisan berita
Penutup 10
 Bersama guru, siswa menyimpulkan materi yang telah
dipelajari
 Siswa dimotivasi untuk belajar menulis berbagai hal
dengan baik dan benar
2 Pendahuluan 10
 Memeriksa kesiapan siswa
 Apersepsi
 motivasi
Kegiatan Inti 60
 Dengan cermat siswa menyimak kembali penjelasan guru
tentang teknik menulis berita
 Dengan bimbingan guru, siswa memperbaiki /
menyempurnakan penulisan berita yang telah ditulisnaya
 Secara bergantian, siswa membacakan berita yang telah
diperbaikinya.
Penutup 10
 Bersama guru, siswa menyimpulkan materi yang telah
dipelajari
 Siswa dimotivasi untuk belajar menulis berbagai hal
dengan baik dan benar

G. Alat/ Bahan / Sumber


 Buku pegangan
 Majalah
 Koran
 Media elektronik

H. Penilaian
Indikator Teknik Bentuk Instrumen Kunci
Jawaban
Dapat Tulis Unjuk Regepkeun ku hidep berita Gumantung
menghimpun/memilih Kerja dina radio atawa televisi, siswa
beberapa berita penting tuluy pilih nu pangaktualna
dari surat kabar selama tur pangpentingna!
seminggu terakhir, atau
dari sumber lain
(majalah, media
elektronik) untuk ditulis
Dapat menulis bagian Tulis Unjuk Tulis bagian bubuka berita Gumantung
pembukaan dengan Kerja kalawan hade! siswa
jelas dan baik
Dapat menulis kembali Tulis Unjuk Tulis berita kalawan lengkep Gumantung
tiap wacana dengan Kerja tur sistematis! siswa
jelas dan lengkap sebgai
berita
Dapat menulis dengan Tulis Unjuk Tulis berita kalawan Gumantung
bahasa yang lugas Kerja ngagunakeun basa nu siswa
jentre!
Dapat memperbaiki Tulis Unjuk Benerkeun/sampurnakeun Gumantung
atau menyempurnakan Kerja tulisan hidep luyu jeung siswa
naskah berita pituduh guru!

Depok, Juli 2023


Mengetahui Guru Mata Pelajaran,
Kepala Sekolah,

Muhammad mukarom, S.Pd.I Sofwan ibrohim, S.Pd.I


NUPTK. 8947765666130272
LAMPIRAN 1
BAHAN AJAR

A. A. NULIS WARTA
Warta atawa istilah populérna berita nyaéta laporan ngeunaan kajadian anu actual
atawa anyar kénéh kajadian. Warta bisa ditepikeun sacara lisan atawa tinulis. Nu ditepikeun
sacara lisan upamana baé ngaliwatan radio, televisi, atawa sacara langsung. Bisa ogé
ditepikeun dina kagiatan-kagiatan saperti seminar, diskusi jeung sajabana. Sacara tinulis
ditepikeun dina Koran, majalah, tabloid atawa papan pengumuman.
Unggal waktu urang teu bisa leupas tina runtuyan kajadian. Boh nu keunana ka diri
sorangan boh ka batur. Malah loba kajadian nu keunana ka balaréa. Saperti ayana longsor, lini,
banjir, sunami, gunung bitu, hujan angin, jeung sajabana ti éta. Lumangsungna kajadian moal
bisa kanyahoan ku batur nu aya di daérah séjén lamun teu aya nu nepikeunana. Pon kitu deui
kajadian di daérah atawa nagara séjén ogé moal kanyahoan ku urang lamun teu aya nu
ngabéjakeunana. Jalma nu sok nulis berita (warta) disebut wartawan.
Dina ieu kasempetan hidep bakal diajar kumaha cara nulis berita. Nulis naskah
warta/berita kudu luyu jeung fakta anu luyu jeung kajadian. Nuliskeun berita kudu bisa
ngajawab pananya ngeunaan naon, saha, iraha, di mana, naon sababna, jeung kumaha
lumangsungna éta kajadian. Cindekna kudu merhatikeun sababaraha hal ieu di handap.
1. Waktu lumangsungna kajadian nu rék diberitakeun;
2. Tempat kajadianana;
3. Poé, tanggal, bulan jeung taun kajadian;
4. Pihak nu ngarandapan éta kajadian;
5. Akibat tina éta kajadian;
6. Tarékah pikeun ngungkulanana;
7. Hasilna.
Jadi, saméméh nulis berita urang kudu nyiapkeun heula sababaraha pertanyaan saperti
iraha, dimana, saha, kumaha, naon hasilna, jeung sajabana.
Sajaba ti éta, unsur berita nu ditulis kudu puguh sumberna, pikaresepeun, ajénna kudu
alus sarta ditulis kalawan ngagunakeun kalimah-kalimah anu éféktif tur jelas nu dilengkepan
ku data anu akurat. Ieu hal téh pikeun ngayakinkeun ka nu maca. Malah diahir tulisan
béjakeun ti mana sumber berita.

Sangkan leuwih jéntré tengetan conto berita di handap !

1. Poé Minggu 13 April 2004 Gerakan Pramuka Pangkalan UPTD SMP ISLAM NURUL QUR’AN,
ngayakeun Lomba Gelar Tangkas Antar Regu (Getar) II Penggalang tingkat SD sa-
Kacamatan Cingambul.
Kagiatan Getar lumangsung di lapangan serbaguna UPTD SMP ISLAM NURUL QUR’AN sarta
diiluan ku 24 SD sa-Kacamatan Cingambul.
Materi lomba nyaéta, Wide game, téknik pramuka, sandi, morse, ketangkasan, merayap,
kim, penyebrangan, P3K, pionering, pembalutan luka, pembuatan tandu jeung PBB.
(Sumber: Pembina Pramuka SMP Cingambul )

2. Poé Saptu tanggal 16 Januari 2004, siswa SMP ISLAM NURUL QUR’AN ngayakeun studi
wisata ka Yogyakarta di antarana ka Candi Borobudur, Candi Prambanan, Musium Yogya
Kembali, ka Kebon Binatang Gembira Loka jeung ka Malioboro.
Kepala SMP ISLAM NURUL QUR’AN nétélakeun yén tujuan studi wisata keur siswa-siswi
miboga dua tujuan nyaéta nu nyoko kana aspék pembelajaran jeung hiburan.
bisa wanoh kana titinggal jaman baheula. Upamana, ngeunaan Candi Borobudur. Siswa
kakara apal téh tina buku sajarah, ayeuna diajak langsung ningali buktina.
(Sumber: Panitia Studi Tour Yogyakarta )
LAMPIRAN 2
LEMBAR KERJA SISWA

UJI KOMPETENSI 1
Pikeun ngalatih kamampuh nulis warta, prak pigawé tahapan pancén ieu di handap!
1. Jieun kelompok lobana tiluan.
2. Téangan hiji Koran/majalah/tabloid.
3. Unggal kelompok kudu béda koran/majalah/tabloidna.
4. Kelompok hidep béré ngaran ku ngaran éta koran/majalah/tabloid.
5. Baca tur téangan warta nu panganyarna tur nu ramé dicaritakeun ku masyarakat lobana
3 warta.
6. Tulis tingkesan eusi warta ku basa hidep kalawan lengkep luyu jeung sarat nulis warta.

Tuliskeun éta ringkesan warta dina kolom ieu di handap!


1. __________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
2. __________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
3. __________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
UJI KOMPETENSI 2

Naskah warta / berita nu ditulis bisa kajadian nu lumangsung di sakola, di imah, atawa di
masarakat. Eta berita ditulis kalawan komunikatif, gampang kapaham eusina, sarta
ngagunakeun éjahan jeung tanda baca kalawan bener.
Prak pigawé tahapan kagiatan di handap!
1. Prak kelompok hidep niténan kajadian nu lumangsung di luar kelas;
2. Tangtukeun, pilih kajadian, atawa pamadegan jalma anu aktual, faktual jeung narik ati
hidep;
3. Tangtukeun judul éta warta/berita nu ku hidep rék ditulis;
4. Susun éta berita kalawan hadé, ti mimiti judul, bubuka berita jeung eusi kalawan hadé;
5. Laporkeun tulisan kelompok hidep ka Guru!

JUDUL WARTA : _______________________________________________________

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
____________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
____________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
____________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
____________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
____________________________________________________
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN
( RPP )

Nama Sekolah : SMP ISLAM NURUL QUR’AN


Mata Pelajaran : Bahasa Sunda
Kelas/Semester : VII/1
Alokasi Waktu : 2 x 40 Menit

A. Standar Kompetensi
Mampu mengungkapkan pikiran, perasaan dan keinginan secara lisan dalam bercerita
tentang pengalaman, menyampaikan pengumuman, bertelepon, menyampaikan bahasan,
menceritakan tokoh dan bercakap-cakap dengan teman

B. Kompetensi Dasar
Menyampaikan pengumuman (wawaran)

C. Tujuan Pembelajaran
Siswa dapat menyampaikan/mengucapkan pengumuman dengan lafal, volume suara, dan
intonasi yang baik yang isinya jelas/tidak meragukan dan menggunakan kalimat-kalimat
efektif serta singkat.

Indikator
 Dapat menyampaikan / meng-ucapkan pengumuman dengan lafal, volume suara, dan
intonasi yang baik
 Dapat menyampaikan pengumuman yang isinya jelas/tidak meragukan
 Dapat menggunakan kalimat-kalimat efektif dan singkat
 Dapat menjawab atau memberikan keterangan atas pertanyaan tentang isi pengumuman
 Dapat menyampaikan pengumuman dengan sikap/penampilan yang baik

D. Materi Pokok
Pengumuman (wawaran)

E. Metode Pembelajaran
1. Pendekatan : Komunikatif, alamiah
2. Metode : Langsung
3. Teknik : Ceramah, Diskusi, Latihan, Pemberian Tugas

F. Kegiatan Pembelajaran
Pertemuan Kegiatan Waktu
1 Pendahuluan 10
 Memeriksa kesiapan siswa
 Apersepsi
 motivasi
Kegiatan Inti 60
 Dengan cermat siswa menyimak penjelasan guru tentang
teknik dan tatakrama menyampaikan pengumuman
 Secara bergantian siswa berbicara menyampaikan
pengumuman dengan teknik dan bahasa yang baik
 Bersama-sama memperhatikan temannya yang sedang
menyampaikan pengumuman
 Dengan bimbingan guru, siswa memperbaiki /
menyempurnakan kesalahan dalam menyampaikan
pengumuman
Penutup 10
 Bersama guru, siswa menyimpulkan materi yang telah
dipelajari
 Siswa dimotivasi untuk berani menyampaikan
pengumuman berbagai hal dengan baik dan benar

G. Alat/ Bahan / Sumber


 Buku pegangan
 Poster
H. Penilaian
Kunci
Indikator Teknik Bentuk Instrumen
Jawaban
Dapat menyampaikan/ Lisan Unjuk Tepikeun ku hidep Gumantung
mengucapkan pengumuman Kerja wawaran, gunakeun siswa
dengan lafal, volume suara, lentong, sora, jeung lafal
dan intonasi yang baik nu hade!
Dapat menyampaikan Lisan Unjuk Tepikeun wawaran nu Gumantung
pengumuman yang isinya Kerja eusina jentre tur teu siswa
jelas/tidak meragukan matak ragu-ragu!
Dapat menggunakan kalimat- Tulis Unjuk Tulis wawaran kalawan Gumantung
kalimat efektif dan singkat Kerja ngagunakeun kalimah siswa
anu efektif tur singget!
Dapat menjawab atau Lisan Uraian Jentrekeun deui eusi Gumantung
memberikan keterangan atas wawaran nu ku hidep siswa
pertanyaan tenteng isi ditulis!
pengumuman
Dapat menyampaikan Lisan Unjuk Tepikeun eta wawaran Gumantung
pengumuman dengan Kerja ku cara/sikep nu hade! siswa
sikap/penampilan yang baik

Depok, Juli 2023


Mengetahui Guru Mata Pelajaran,
Kepala Sekolah,

Muhammad mukarom, S.Pd.I Sofwan ibrohim, S.Pd.I


NUPTK. 8947765666130272

LAMPIRAN 1
BAHAN AJAR

A. NEPIKEUN BEWARA / WAWARAN


Béwara atawa wawaran nyaéta béja nu ditepikeun ku hiji jalma nu tujuanana sangkan nu
lian mikanyaho atawa apal kana perkara nu ditepikeun. Istilah populérna bewara téh nyaéta
pengumuman. Ditilik tina tujuanana, aya béwara nu sakadar méré nyaho wungkul aya nu
tujuanana sangkan nu séjén kataji ku anu dibéwarakeun. Béwara nu tujuanana méré béja
ngeunaan hiji hal sok disebut iklan.
Ditilik tina eusina aya iklan sosial jeung iklan dagang. Iklan sosial mah miboga tujuan
pikeun mangaruhan masarakat sangkan ngalaksanakeun hiji hal anu hadé atawa ngajauhan hal
nu goréng. Sedengkeun iklan dagang maksudna sangkan nu séjén kataji ku barang daganganana
nu satuluyna meuli éta barang.
Tengetan conto di handap !
1. Conto iklan sosial

CONTO IKLAN SOSIAL


( ANJURAN MIARA KABERSIHAN LINGKUNGAN )

2. Conto Iklan dagang

IKLAN DAGANG + GAMBAR

Dina kompetensi saméméhna geus ditétélakeun ngeunaan cara nepikeun wawaran /


béwara.
Sangkan leuwih jéntré, hal nu kudu diperhatikeun enggoning nepikeun béwara, di
antarana baé:
1. Tepikeun béwara ku sora anu tegas tur tandes;
2. Ngucapkeunana kudu jéntré ulah ngosom atawa ngagerendeng;
3. Randeganana kudu bener;
4. Eusi bewara kudu bener, jelas tur henteu nimbulkeun ragu-ragu ka nu ngaregepkeun;
5. Kalimahna singket tur jelas, pilih kalimah anu éféktif.

Tengetan conto wawaran di handap, galantangkeun kalawan hadé tur bener !


“Ka sakumna siswa kelas 1 sareng kelas 2 anu kalebet tim Paskibra , dinten Saptu tanggal 24
Maret 2007 latihan dina raraga tatahar mayunan Lomba PBB Indah nu waktosna kantun dua
minggu deui!”
LAMPIRAN 2
LEMBAR KERJA SISWA

UJI KOMPETENSI 1

Baca jero haté béwara ieu di handap nepi ka paham kana eusina. Tuluy wawarkeun deui ku basa
hidep sorangan!

1. Kemis tanggal 15 Maret 2007 di balé Désa Ciranjéng Kacamatan Cingambul diyakeun
kagiatan sénsus penduduk ti tingkat Kacamatan Cingambul. Nu sumping ti pihak tingkat
kacamatan diantarana baé, sekretaris kecamatan, koramil, jeung muspika séjénna. Ti pihak
aparat désa diluuhan ku saréngréngan aparat ti mimiti kuwu, jurutulis, kulisi désa,
raksabumi, lebé nepi ka tokoh masarakat ogé dihaturanan.
2. SMA PGRI kabupatén Majalengka, Saptu tanggal 10 Maret 2007, ngayakeun lomba Volley
ball antara siswa SMP sa-Kabupatén Majalengka. Eta kagiatan dibuka langsung ku Kepala
Dinas Pendidikan Kabupatén Majalengka, Drs. H. Karna Sobahi, M.M.Pd kalayan diiring ku
sababaraha réngréngan ti Dinas Pendidikan Kabupatén Majalengka. Kagiatan Volley ball
téh diayakeun pikeun ngarékrut parasiswa SMP nu miboga minat jeung bakat dina widang
olah raga volley ball.
3. Sakumna siswa SMP sa-Kabupatén Majalengka nu mibanda préstasi dina widang
matematika, Saptu tanggal 3 Maret 2007 dikumpulkeun di kampus SMP Negeri 3
Majalengka pikeun diuji kamampuhna. Unggal sakola kudu ngirimkeun utusan 10 urang
siswa, 5 siswa lalaki, 5 siswa awéwé. Tujuan éta kagiatan pikeun nyeléksi siswa anu bener-
bener mampuh dina widang matematika sarta dipiharep bisa ngawakilan kabupatén
Majalengka pikeun miluan olimpiade matematika di tingkat Provinsi Jawa Barat. Eta
kagiatan diluuhan ku Drs. H. Toyib salaku réngréngan Dinas Pendidikan Kabupatén
Majalengka.

B. KALIMAH WAWARAN
Hidep pasti apal kénéh kana maksud kalimah wawaran, nyaéta kalimah anu tujuanana
méré nyaho ka nu lian ngeunaan hiji perkara. Kalimah wawaran bisa ditepikeun sacara lisan
jeung tulisan. Kalimah wawaran nu ditulis kudu nyumponan kaedah (aturan), diantarana bae,
awal kalimah kudu ditulis ku aksara gedé sarta dipungkas ku tanda titik ( . ).
Tengetan conto kalimah wawaran di handap! Baca maké lentong nu bener tur merenah!
1. Di sakola badé diayakeun pertandingan baskét antar kelas.
2. Abdi badé diajar degung sareng siswa kelas tilu.
3. Unggal dinten pun lanceuk sok mapagkeun.
4. Pun Bapa mah sanés guru SMP Negeri 1 Talaga, nanging guru SMP Negeri 1 Cikijing.
5. Unggal dinten Minggu abdi sok sepeda santéy ka Waduk Darma Kuningan.
6. Tim Volley MTs. Negeri 1 Cingambul ngayakeun tanding persahabatan jeung tim volley SMP
Negeri 2 Cikijing.
7. Unggal poé Jumaah soré, anggota pramuka SMP ISLAM NURUL QUR’AN milu latihan
pramuka di SD.
8. Kepala SMP Negeri 1 Sukahaji ngawajibkeun sakumna warga SMP pikeun miara kabersihan
lingkungan sakola.

UJI KOMPETENSI 2
Prak ku hidep jieun kalimah wawaran !
1. ______________________________________________________________________
2. ______________________________________________________________________
3. ______________________________________________________________________
4. ______________________________________________________________________
5. ______________________________________________________________________

Anda mungkin juga menyukai