Anda di halaman 1dari 21

Panduan Marhata Sinamot (Tawar Menawar)

PANDUAN
PANGHATAION DI NAMARHATA
SINAMOT

PARTORDING NI ULAON
MARHATA SINAMOT
No Waktu Acara Pelaksana
1 11.30 – Mangatur Parhundul Angka Boru
12.00
2 12.00 – Pasahat Tudu-tudu ni Sipanganon
12.15 a.     Paranak pasahat Tudu-tudu ni Sipanganon Suhut dohot
tu Parboru Dongan Tubu
b.     Parboru pasahat Dekke tu Paranak Sda

3 12.15 – Tangiang Mangan huhut huhuasi ni Paranak :


12.25 sipanganon
4 12.25 – Mangan
13.15
5 13.15 – Marhata :
14.45 a.    Marhata bagi Jambar RP. NI Paranak
b.    Marhata Sinamot dohot Parboru
6 14.45 – Manauri / Hata Gabe-gabe / Hata
15.15 Pasu-pasu
a.    Sian Parboru
       Sahalak ma sian Hula-hula/Tulang/Tulang  (Tulang ni Oroan)
Rorobot
       Dongan Tubu laos paampuhon tu Suhut
Parboru  (Tulang ni Pangoli)
b.   Taripar tu Paranak
Sahalak ma sian Hula-hula/Tulang/Tulang
Rorobot
Dongan Tubu laos paampuhon tu Suhut
Paranak

7 15.15 – Padalan Ingot-ingot Dongan Sahuta ni


15.30 Paranak dohot
Parboru
8 15.30 – Tangian Panutup Sian Parboru
15.40
9 15.40 Panutup

Catatan :
1.        Na pasahat tudu-tudu sipanganon molo boi (asa menghemat waktu) holan Suhut dohot didampingi sada manang dua
Dongan Tubu. (Dongan Tubu na so dohot tu jolo jong-jong ma diingananna be)
2.        Suang songoni nang na pasahat Dekke sian Hulahula tu Boru.
3.        Boru ni Suhut paradehon Tudu-tudu Sipanganon (Boru ni Paranak) dohot Dekke (Boru ni Parboru)

A.  MARHATA BAGI JAMBAR


1.       RP. NI PARBORU :
Hamu Parboruon nami, beha nungnga rade hamu? Asa manghatai hita.
2.       RP. NI PARANAK :
a.       Mauliate Rajanami, andorang so hualusi, mangido tingki ma jo hami
satongkin, asa marsipasangapan jolo hami.
b.       Hita na mardongan tubu marsiaturan ma hita, jala ajari jala dukung hamu
ahu di na laho mangkatai hita.
c.       Hamu boru dohot bere/ibebere, tinggil ma hamu manangi-nangi, asa malo
jala hona alusmuna annon.
d.       Suang songoni Dongan Sahuta, tuturi hamu hami, ai hamu do umboto
sulangat dohot garung ni Suhut.
e.       Tarlumobi na huparsangapi hami, Hula-hula . . . . dohot horongna, dohot
Tulang . . . . . . . .,  unang bobonoson hamu paihut-ihut hami, ajari hamu
hami asa tingkos, tiroi jala tuturi hamu hami molo beda pandapot.
“Ompu Nibisuk Sabungan ni roha,
Hula-hula do sungkunon dibisuk, jala sidodo roha”
f.         On pe di hamu Rajanami, alusan nami ma sungkun-sungkunmunai,
Nungnga rade hami Rajanami, botima.
3.       RP. NI PARBORU
Mauliate Raja ni boru !
Andorang so manghatai hita, beha do taringot tu tudu-tudu ni sipanganon,
parjolo ma tahatai partording ni parjambaron, Botima.
4.       RP. NI PARANAK
Mauliate Raja nami, toho do i.
Andorang so diseat raut jolo diseat hata, parjolo ma tutu tapahantus
Parjambaran dohot Hasahatanna, molo tung adong jambar taripar tu hami,
hamu ma mangatur Rajanami, songon dia adatta di huta on “sidapot
solup ma hami” , mauliate.
5.       RP. NI PARBORU
a.   Mauliate ma Amangboru, parjolo tahatai parjambaran, jala hami ma
mangatur. Jala songon on ma partording ni parjambaran sesuai dohot
konsep nami
         Jambar di Hami (Parboru) ima :  ihur-ihur, 2 Soit, Na-marngingi siamun, ½ osang, ½ Somba-somba/Aliang-aliang
dohot Pohu/tanggo-tanggo.
         Jambar Taripar tu hamu (Paranak) ima : 2 Soit, Na-marngingi hambirang, ½ Osang, ½ Aliang-aliang dohot
pohu/tango-tanggo.
b.   Songoni ma konsep nami, boha setuju do hamu Amangboru?
No Unsur Parboru Paranak
1 Suhut  Ihur-ihur Dengke
2 Dongan Tubu 2 Soit + 1 Tanggo 1 Soit
3 Boru + Bere Na-marngigi Siamun Na-marngingi Hambirang
4 Dongan Sahuta 1 Tanggo-tanggo 1 Soit
5 Hula-hula ½ Osang ½ Osang
6 Tulang ½ Somba-somba (Aliang- ½ Aliang-aliang
aliang)
7 Lain-lain Pohu / Tanggo-tanggo Poha / Tanggo-tanggo
2 piring sangsang

6.       RP. NI PARANAK
Mauliate Rajanami, nauli jala na denggan mai Rajanami.
7.       RP. NI PARBORU
Hamu Boru nami, hindat hamu ma tu dapur, togihon hamu boru ni
Parboruon . . . . . . mangurupi, bagi hamu ma hombar tu adatta, nadia ma
napatut jambar taripar tu Paranak.

B. MARHATA SINAMOT
1.       RP. NI PARBORU
Mangkatai ma hita Amang Raja ni Parboruon! Sai jolo ni nangnang do
ninna asa ni nungnung, sai jolo pinangan do, asa sinungkun’ Ba,
nungnga hupangan hami antong sipanganon na binoanmunai, Jagar do
bosur hami mangan indahan  na las, jagar  sagat marlompan juhut na tabo
huhut sombu  minum aek sitio-tio, sai tu tiona ma angka pancamotan-
parsaulian dihita, jadi :
“Dia ma nuaeng langkatna, dia ma unokna
Dia ma hatana, dia ma nidokna”
Dokkon hamu ma Amangboru.
2.       RP. NI PARANAK
Gabe ma jala horas,  Rajanami.
Taringot tu sipanganon i :
“Si Titti ma si hompa, golang-golang pangarahutna;  tung so sadia pe na
hupatupa hami, Sai pamurnas mai tu daging, saudara tu bohi, sipalambok
pusu-pusu ma i, Sipasindak panaili, sai godang ma pinasuna”
Sai manumpakma tondimuna Rajanami, marhitehite tangiangmuna di hami
Parboruonmuna, sai lam tamba ma sinadongan di hami, asa tarpatupa
hami dope  na tumabo na laho pasangaphon hamu hula-hula nami.
Jadi ianggo lapatan ni sipanganon i, Rajanami, ba,  Parhorasan-
Panggabean,  do, botima, Rajanami !!.
3.       RP. NI PARBORU
Gabe ma tutu jala horas – Raja ni Parboruon !.
Sai sahat ma hata nauli hata na denggan songon na nidokmuna i,
tumpahon ni Amanta Debata, sai dapot ma nian songon hata ni umpasa :
 “Bona ni aek Puli, di dolok ni Sitapongan
Sai tubu ma di hamu angka nauli, jala sai lam tamba Pan-camotan”
Alai di hamu Amang Raja ni Ianakkon, sai marangkup do na uli, sai
mardongan do na denggan. Jadi tung tangkas ma paboa laengku
hinaroromuna tu bagasta on.
“Ranting ni bulu duri, jait masi-jaotan,
Siangkup ni hata na uli, dia ma nuaeng si-taringotan?”
Botima, Raja ni Boru!!
4.       RP. NI PARANAK
Olo Rajanami, toho do na nidokmuna i, Sai marangkup do na uli, sai
mardongan do na denggan, Nuaeng pe paboaon ma
tutu, siangkupna songon na hundul, sidonganna songon na mardalan.
Jumolo ma hami Raja nami marsomba ujung dohot jari-jari sampulu tu
tuamuna dohot sahalamuna. Mauliate godang dohononnami tu hamu hula-
hulanami, na ria manjangkon hami di bagasta na marsangap na martua on.
Taringot diharoronami Rajanami,  na adong do na solot di ate-ate
nami, jala gompang di pusu-pusu, na naeng sombahonon nami tu hamu
Raja nami. Alai tung molo adong annon hata na hurang manang na lobi,
ba, anju hamu hami Rajanami :
 “Ampapaga dolok tu ampapaga humbang
Ba, hita do marsogot, laos hita do nang haduan”
Jadi songon on do Rajanami, Na ro do alu-alu ni anak nami  tu hami
songon on : Diluahon patna ibana ninna, tu hutanta na uli on, huhut ma
huroha jinou-jou huhut hiniap-hiap ni rupa na uli dohot parulaon na
denggan ni boru ni na gabe, boru ni na mauli-bulung hula-hulanami di huta
on. Longang do rohanami umbege hatana, ai ianggo rohanami, nda tung
leak adong boru ni halak na olo pangkulinganna. Hape Rajanami, didok
ibana ma tu hami, disi mulak ibana sian huta on, jolma na martua do ibana,
alana :
“Pitu lili na – pa-ualu jugian na,
Na uli do  nipi na – ai dijangkon borumu, ibana”
Ba, las roha antong huhut malambok pusu umbege i songon nidok ni
umpasa:
“Tinampu bulung si-arum, bahen uram ni pora-pora
Na hansit gabe malum, molo dapot sinangkap ni roha”
Nuaeng pe Rajanami, ba nungnga dipasiat borumuna i anak nami, ba tung
asi ma rohamuna Rajanami,  jangkon hamu ma anak nami i gabe
anakmuna, nian ianggo sian sibahenon do Rajanami ndada na barani hami
mandapothon hamu, ala ni hapogoson, ai tung so adong do na boi
pangasahonon nami.
Alai nang pe songoni Rajanami, ianggo somba ni uhum do, sai na bahenon
nami do olat ni na tarpatupa hami, jala pos do roha nami di hamu,  ndada
ampehonon muna tu hami na so tarusung hami.
Angkup ni i, naung borumuna hian do hami, jadi ndada huling-huling ni
langkophon be hami tu hamu manang imbulu sinuanhon. Ba, songon i ma
hata nami Rajanami, botima.
5.       RP. NI PARBORU
Olo amang, Raja ni Parboruoan, las do rohanami umbege hatamuna i.
Hami pe antong dipangido rohanami do, asa domu na marrongkap. Jadi
taringot di berenami, ba nungnga na ulinon i, On pe lae, sai rongkap ni
borunami ma bere i, rongkap na gabe, rongkap na mamora, rongkap na
saurmatua. Ianggo taringot di siboanonmuna lae, laho palashon rohanami,
on do dohononnami :
 “Ndang tuktuhan batu – Dakdahan Simbora,
Ndang tuturan Datu – Ajaran na Marroha”
“Na malo do hamu – sigodang boto-botoan,
Raja na bisuk do hamu – Ompu ni Parbinotoan”
Jadi nang didok hamu na so adong be di hamu, bangko ni hata do i
sidohonon. Tangkas do tinanda hamu, jala tutu do na nidokmuna i,
borunami hian do hamu, jadi binoto do ndada na paidua hamu di
sinadongan, ai :
“Pat ni Gaja tu pat ni Hora,
Anak ni Raja do hamu – Pahompu ni Namora”
Asa hami pe, Lae, suang do dohononnami songon nidok ni bere i :
 “Pitu lili nami – paualuhon jugian
Uli do nipi nami – ai gohanmuna ma hajutnami”
On pe lae, Raja ni parboruon, Torop ma parade hamu angka dorbia i dohot
sihumisik i, asa saur patupaon ni suhut nami tu pesta i, botima,
Rajaniboru!!
6.       RP. NI PARANAK
Mauliate Rajanami, Raja ni hula-hula! Marsomba ujung hami, marsomba
huhuasi tu tua dohot tu sahalamuna. Tutu do Rajanami, ianggo ala
sangapmuna dohot balga ni partubumuna, na patut do hamu manjalo
angka na ginoaranmuna ondeng. Jala tutu do nang na nidokmuna taringot
tu hamoraon ni Ompunta na jolo, alai habis do i sudena laho pasingkolahon
beremuna. Tung adong pe pasipasina nuaeng, ndada na tarhatahon be i,
ai mampar do nuaeng sude i di Padang Bolak. Alai ala huboto hami ndada
pola guru di sinamot hamu hula-hulanami. Ido Rajanami, umbahen na
barani hami mandapothon hamu. On pe Rajanami, sai unang paurak hamu
hami di pogosnami on. Nungnga jolo I huroha pangidoan ni sibaran, ai :
“Sai tu ginjang ninna porda, sai tu toru do pambarbaran
Sai naeng mamora ninna roha, hape ingkos pogos do ninna sibaran”
Ai hami pe nian Rajanami, sai naeng do nian mangalehon na godang, asa
sangap iba berengon ni dongan, ai sangap do na nialap, sangap na
tinaruhon songon Silindung na uli. Alai hansit do tangan mandanggurhon
na soada.
On pe Rajanami, tung padauk hamu ma sian i. Buhul hamu ma
siboanonnami, alai ingot hamu Rajanami hata ni umpasa:
Madek-dek asso-soit, tongon tu tarumbara
Unang dok hamu hamu parholit, silehonon do na soada
Botima da Rajanami!!.
7.       RP. NI PARBORU
Tangihon hamu ma, asa diboto hamu godang ni Sinamot jadi pasahat
hamu ma godang ni Sinamot Rp. . . . . . Botima!!
8.       RP. NI PARANAK
(Mangandehon hata tu Hahadoli)
Dago Rajanami, pintor tarsonggot do iba dibahen hamu, ba sian dia ma
uhalan na sai godang. Alai hudok pe songon i, torop do dison hahaanggi
dohot borunami.
Hamu angka hahadoli dohot anggidoli, nungnga dibege hamu hata ni
hulahulanta na mangido Sinamot Rp. . . . . .; beha pandokta taringot tusi?
Hahadoli ma jolo mangalusi.
9.       HATA SIAN HAHA DOLI NI PARANAK
Hamu Rajanami, raja ni hula-hula. Na patut do nian na pinangidomuna i, ai
tutu do na mora hian do hami nahinan. Alai anggo nuaeng ndang na
tarpangasahon be i. Nungnga songon ni dok ni umpasa :
Ndang tardanggur be na gantung, di dolok ni Sipakpahi;
Ndang taringot be na dung, songon bongka siapari.
Ndada na so malo hami Rajanami mandok na godang, alai ndang
tarpatupa songon nidok ni umpasa :
Niluluan tandok, hape dapot parindahanan;
Tolap pamangan do nian mandok, alai ndang tuk jamaon ni tangan.
Alai tung beha pe pogosnami Rajanami, sai na bahenonnami do somba ni
uhum tu hamu. Ba, nungnga digoarhon hamu nangkining godang ni
Sinamot. Ba, dohononnami, na  patut do i nian, alai Rajanami :
Duru ni harangan, hatubuan ni tada-tada;
Hansit do tangan, Rajanami, mandanggurhon na soada.
Ba tung so huboto hami do nuaeng manang tudia luluan sa  godang ni na
pinangidomuna i. On pe Rajanami, ta oruima i saotik. Tabolongkon ma
sada nol na, jadi tabahen ma Rp.. . . . . Sinamot i. Jala Sitombol ma i.
Botima Rajanami.
10.       RP. NI PARBORU
(Mangandehon hata tu Hahadoli)
Hamu angka haha-anggi Raja ni hulahula, Raja ni Dongan Sahuta, Ale-ale,
angka Pariban dohot angka borunami, nungnga dibege hamu nangkining,
hupangido Rp. . . . . hape holan Rp. . . . . do ninna nasida. Jadi tadok be
ma pandapotta taringot tu si. Ninna rohangku sian Hahadoli ma jolo
mandok hata tu parboruonta. Dok ma!.
11.       HATA SIAN HAHADOLI NI PARBORU
Hamu Raja ni borunami, Tung longang do rohangku umbege hatamuna,
Rp. . . . . . juta hupangido hami, hape tung so alang do rohamuna mandok
Rp. . . . . . Aut na so adong di hamu ba,  ndada pola dia dohonon. Anggo
on tangkas do binoto, godang do di hamu, ai :
 binoto do tangkas namora do hamu, ai :
“Barita ni Lampedang, Mardangka bulung Bira
Barita ni hamoraonmu, Tarbege do ro didia”
Angkup ni, aut na Rp. . . . .  rupani didok hamu ummermer dope begeon.
Hape pintor dilongsut hamu do sian punsu di dolok Martimbang madabu tu
rura ni aek Batangtoru. Alai on do : ndada na mohop di hepeng hami, alai
uli ni lagumuna do huparsinta hami. Jadi ba, ndang pola sai
gogohononnami be Rp.. . . . . i, ginotap ma i satonga . Jadi bahen hamu
ma Rp. . . . .  godang ni Sinamot.
Nda tung so naung dampor i da, Raja ni boru. Oloi hamu ma i, Botima.
12.       RP. NI PARANAK
(Mangandehon hata tu Anggidoli)
Hamu angka haha-anggi, nungnga dibege hamu hata ni hulahulanta.
Nangkining nungnga hahadoli mandok hata, jadi nuaeng ba anggidoli ma
jolo mandok hata elek-elek muse tu Raja ni hulahulanta. Dok ma!.
13.       HATA SIAN ANGGIDOLI NI PARANAK
Rajanami, Raja ni hulahula, tung toho do rajanami hatamuna taringot tu
pardabu ni pinangidomuna tu na nidok ni hahadolinami. Alai Rajanami,
marsomba hami dohot jari-jari sampulu tu sangapmuna. Ndada tois
manang leas ni rohanami na mambahen hata songon i. Tung ala ni na
tarpaksa do hinorhon ni pogosnami, ai beha ma Rajanami so tarsonggot
iba umbege si Rp. . .. . . na pinangidomuna i. Sian dia ma i alapon, sian dia
ma i uhalon. Jadi tung songon pardabu ni batu na dokdok tu aek na bagas
pe pangoruinami di na pinangidomuna i, ndada ala ni leas ni rohanami di
hamu Rajanami, tongka ma i, tung pogos nami do na mambahen i songon
nidok ni umpasa :
Madabu assa-soit, tu toru ni pansa-pansa;
So tung didok hamu hami na tois, hapogoson do na mamaksa.
Alai songon i pe Rajanami, arga do hatamuna di hami, ba, nungnga sai
dipangido hamu tambana, ba ndada juaonnami i :
Mangula ma pangula, di rura Pangaloan;
Molo mangido hulahula, dae do so oloan.
Ba tinambaan ma na nidok ni hahadolinami si Rp. . . . i,
gabe Rp. . . . . . asa tamba parsaulian, tamba panggabean dihita
saluhutna.  Botima Rajanami.
14.       RP. NI PARBORU
(Mangandehon hata tu angka Anggidolina)
Hamu angka anggidoli, nungnga dibege hamu hata i,  sai songon na
mangkolit dope parboruonta sian bariba an. Jadi nuaeng anggidoli ma jolo
mandok hata, dok ma hatam!.
15.       HATA SIAN ANGGIDOLI NI PARBORU
Hamu Raja ni Parboruonnami, ahu pe tung longang do rohangku umbege
hatamuna, ai songon panetek ni tuak ni bagot di ari logo do dibahen hamu
sian I na manambai. Aha salana pintor sa-sampulu juta tambai hamu.
Anak ni Raja do hamu, pinompar ni namora;
Molo manambai hamu, ba naeng ma umpola.
Ingot hamu huhut hata ni umpasa :
Sapala na mardalani, unang holan sahat tu Sigalangan
Sapala na manambai, ba unang ma diparalang-alangan.
Alai hami pe ndada na so olo padaukkon. Ba, Rp. . . . . . juta nangkin didok
hahadolinami, ba niulahan ma i muse ginatap Rp. . . . .. Bahen hamu
ma Rp. . . . . .. Nda tung so naung nilongsut i tu toru da, raja ni boru!. Oloi
hamu ma i. Botima.
16.       RP. NI PARANAK
(Mangandehon hata tu Dongan Sahuta)
Hamu Dongan Sahutanami, nungnga dibege hamu angka pangkataion i sai
tong dope maol elek-elekon angka hulalatanta. Onpe, Dongan Sahuta ma
jolo mandok hata. Dok hamu ma!.
17.       DONGAN SAHUTA NI PARANAK
Mauliate ala diandehon hamu hata i tu hami Dongan Sahutamuna. Ba, on
do dohononnami, sai masipaolo-oloan ma hamu na dua bola pihak jala
masipaune-unean, jala unang antong masipaujatan. Ingot hamu nidok ni
umpasa :
Sambil na tartondong, dapotan ampa-paluan;
Asa denggan martondong, unang masipa-maluan
Ba, ala sai mangigil dope hamu Raja ni Hulahula sian bariba i, ba olat ni na
tarbahen sai na oloannami do sian bariba on, songon hata ni umpasa :
Lubuk Sigura-gura, denggan do panjalaan;  
Molo sai mangigil Hula-hula, olat ni na boi sai tinambaan
Alai on ma debanari dohononnami tu hamu Raja ni Hulahula :
Sinuan bulu, sibahen na las;
Sinuan partuturan, sibahen na horas
Asa parhorasan do na umporlu, ndada sinamot. Ba, asa dapot parhorasan,
ba, taingot ma poda ni angka ompunta :
Dolok ni pangaloan, hatubuan ni hau toras;
Halak na masipa-oloan, i do na saut horas
On pe Raja ni Hulahula, padauk hamu ma sian i, mangoloi elek-eleknami.
Jadi songon na manonga-nongai di hata i, ba, dohonongku ma, tatambai
ma gabe Rp. . . . . ., asa gok parsaulian dohot parhorasan, di hita luhutna.
Botima!
18.       RP. NI PARANAK
(Manolopi hata ni Dongan Sahuta)
Ba, nungnga dibege hamu Raja ni hulahula na nidok ni Dongan
Sahutanami. Nda tung so naung ulinon i hata nasida i.
Ndang adong be i na rissir, ndang adong be na longa;
Nungnga be i tung sirsir, nunga be i tung hona.
On pe Rajanami, jalo hamu ma  si Rp.. . . . . i, Botima.
19.       RP. NI PARBORU
(Mangandehon hata tu Dongan Sahuta)
Hamu dongan sahutanami, nungnga dibege hamu hata ni dongan sahuta
ni parboruonta sian bariba an, ba’ hamu ma jolo mandok hata. Tung
dampor jolo bahen hamu, asa dapot songon na tapangido i. Dok hamu
ma!.
20.       DONGAN SAHUTA NI PARBORU
Mauliate, gabe ma hita jala horas, hami pe ba dohononnami do hata saotik.
Tutu do songon nidok ni dongan sahuta ni parboruon sian bariba an,
ingkon masipaolo-oloan do na martondong jala masipaune-unean.
Aek godang, aek laut;
Dos ni roha do sibahen na saut
Ba, angkup ni i :
Sihingkit sinalenggam;
Ba, sai tapaune-une, asa dapot na dumenggan
On do dohonon nami tu hamu, Parboruon ni dongan sahuta nami on, Rp.. .
.. . do nian hupangido hami sian on, hape Rp. . . . . . do didok hamu godang
ni sinamot. Jadi tung pagodang hu dope salisina, Angkup ni i ingot hamu,
ingkon dos do bahenonta tuatna dohot nangkokna di na masialusan hita. Ia
hami sian on, sai godang hupatuat hami na hupangido hami, hape ianggo
hamu ndada songon i, sai manetek-netek do dibahen hamu songon nidok
ni anggidoli ni suhutnami nangkin. Ba, tiru hamu ma antong sian i. Jadi
molo huorui hami godang sian on, ba ingkon lipat ganda ma nian
bahenonmuna manambai sian i. Ba, nuaeng dohononku do tu suhutnami
dison, ba niulahan ma ginotap muse si Rp.. . . . nangkin, jadi tabahen ma i
gabe Rp. . . .  sinamot. Ima hata sian hami dongan sahuta, Botima.
21.       RP. NI PARBORU
(Manolopi hata ni Dongan Sahuta)
Beha do amang, Raja ni boru, nda tung so naung dauk i da, hata ni dongan
sahutanami i. Nda tung so naung dampor i jala tabo tu sipareon, ai :
Nungnga disi talina, disi rompuna;
Nungnga disi daina, disi holpuna.
Jadi oloi hamu ma i. Botima.
22.       RP. NI PARANAK
(Mangandehon hata tu Boruna)
Hamu angka borunami, nungnga dibege hamu sude dalan ni pangkataion
mandok hata i tu hulahulanta, tung malo ma hamu jo mandok hata elek-
elek, asa pintor dauk rohanasida manjalo. Dok hamu ma.
23.       HATA SIAN BORU NI PARANAK
Hamu Rahanami, raja ni hulahula. Aturanna ma i andehonon ni
hulahulanami  hata i tu hami ianakkonna,
Durung do tutu boru, tomburan hulahula;
Na ingkon do porsanon ni boru, siporsanon ni hulahula.
Jadi dohot pe hami borunasida ro tu bagasta na marampang na marjual on,
ba na laho mangurupi nasida do. Alai, nungnga songon i jolo huroha
pangalahona, ianggo di tingki on, gabe tarpaksa ingkon dohonon hata
umpasa :
Ni Durung pora-pora, ala soada be sibahut,
Naeng mangurupi ninna roha, hape soada isi ni hajut.
Alai ahu, songon boru, tung mansai sangap do di ahu hulahula, tarlumobi
songon hamu hulahula ni hulahula, manang songon istilah ni aljabar,
hulahula pangkat dua. Ala ni i tu hulahulangku dison ba dohononku ma :
tabahen ma Sinamot i gok gabe Rp.. . .. . . asa gok parsaulian, gok
parhorasan di hita luhutna. Ba, ima hata sian hami boru. Botima.
24.       RP. NI PARANAK
(Songon na mengecam hata ni boru, alai ditolopi do muse)
Dago, amang hela, murana i didok hamu na manambai i, ai sugari si Rp. . .
. . . nangkin pe, ndada na ni antusan be manang sian dia i pulungon. On,
ditambai hamu dope Rp. . . . . . .  manang gabe Rp. . . . . . Alai hamu do na
mandok, ba tontu na rade hian do dibahen hamu. Ai durung do tutu Boru,
tomburan Hula-hula.
Hamu Rajanami, raja ni Hula-hula, ba nungnga ditambai borunami
gabe Rp. . . . . . ., ba, tolopan nami do i. Jalo hamu ma i Rajanami! Botima.
25.       RP. NI PARBORU
(Mangandehon hata tu Boruna)
Hamu angka borunami, nungnga dibege hamu hata ni parboruonta sian
bariba an. Rp.. . . . .  do nian tapangido, hape sai tong dope mangkolit
nasida, ai holan Rp.. . . . . . . do didok nasida, nuaeng pe borunami ma jolo
mandok hata.
26.       HATA SIAN BORU NI PARBORU
Mauliate,  ala diandehon hamu hata i tu hami Borumu.
Hamu, Raja  . . . . . . ., ala boru ni hula-hulanta on do hami, gabe
marampara nama hita, Jadi ampara nama dohonongku tu hamu. Jala
anggo tu joloan on, sai saut ma na tahatahon on, alai ianggo di ombas on,
ingkon songon nidok ni umpasa dope :
Masi timbaho ma jolo hita, nang so ada na mardai;
Songon na maralo ma jolo hita, nangpe nian so marbadai
Ai ingkon kawalonnami dope hulahulanta sadari on, asa unang tartuktuk,
unang tarrobung. Jadi taringot jambar sinamot i Ampara :
Nungnga be takira, nungnga ta bilangi;
Nungnga be taida, ba patut ma tatimbangi.
Didok hamu Rp. . . . . upa suhut, ba pingkiri hamu ma jolo, beha ma
panjama ni hula-hulanta disi?
Madabu jarum tu na pot-pot,
ndang di-ida mata di-ida roha.
Laos songon i do nang tu Amparangku. On pe Ampara, manat jolo
timbangi hamu, godang ma lehon hamu!. Ai molo iang hulahulanta on, ba
sangapmuna do i.  Angkup ni i, songon sada boru naung leleng ahu di
hula-hulanta on, boi do paboaonku tu amparangku,  Naburju do hula-
hulanta on marboru, Ndada loason ni hulahulanta on ngalian boruna, pintor
ulosanna do i, ai so diboto nasida mangkolit, i ma umbahen na mardomu tu
nasida hata ni umpasa :
Tubu andor ni gadong, jonok tu simarhalosi;
Holan sahali pe tu nasida hinunti sipanganon,
nga pitu hali iba diulosi.
On pe Ampara, so tung mangkolit hamu tu hulahulanta on. Jadi dohononku
ma, ampara, bahen ma sinamot i boho gabe Rp. . . . . . . asa boho ro angka
pansamotan dohot parhorasan tu hita tu joloan on. Botima.
27.       RP. NI PARANAK
(Mangalusi Hata ni Boru ni Parboru, jala mangandehon hata tu Hulahula)
Olo ampara, tung na uli do nian nidokmi, jala binoto do nian huhut, na
mandanggurhon tu dolok do iba, molo mangalehon tu hulahula. Alai
songon nidok ni hahadolinami nangkin, hansit do tangan mandanggurhon
na so ada. Alai nidok pe songon i, dison do hulahulanami, nasida ma jolo
mandok hata, jala mangihuthon pingkiranku, ba hata ni hulahulanami on
ma na songon hata panimpuli sian hami. Botima.
 
28.       HATA SIAN HULA-HULA NI PARANAK
Mauliate, ala diiandehon hamu hata tu hami Hula-hulamuna. Laos tu hamu
Parboruonnami  sandiri jumolo hata dohononnami. Tutu do songon nidok
muna i, hansit do tangan mandanggurhon naso ada. Alai ingot hamu ma
poda ni ompunta sijolo-jolo tubu :
Tuat Raja martua, marabit tigabolit
Anggo tu Hulahula, tung so boi do mangkolit.
On pe sa boi na, ingkon oloan do pangidoan ni hulahula. Ndang sala nang
mangutang iba anggo di tingki na pangolihon anak.
Jala tu hamu Raja Situmorang, dohonongku ma, ala nungnga rap marboru
hita nuaeng tu Parboruonta na dison, ba gabe marampara na ma hita
nuaeng. Jadi Ampara, on ma dohonongku tu hamu :
Ndada ala ni gondangna, umbahen na ni-eahan
Ndada ala ni otikna, umbahen na tinadingkon.
Poda ni ompunta sijolo-jolo tubu :
Amporik mallipik, habang-habang tingki haleon
Na godang do na otik, asal ma ias roha mangalehon”
Angkup ni i, songon naung binegemuna nangkin hata ni Parboruonta sian
on, Ba, hatangkon ma songon panimpuli ni elek-elek nasida.  Jadi sotung
di jua Amparaniba be hatangkon. Oloi amparangku ma sinamot si
Rp. . . . . . i. Sai sahat ma panggabean, sahat parhorasan di hita luhut.
Dihadengganhon Amparangku ma i :
Bona ni aek puli, di dolok ni Pangaluan
Saut ma hita dapotan uli, ala naung marsipaolo-oloan”
Botima, horas ma hita sude !!!
29.       RP. NI PARANAK . . . (Manolopi Hata ni Hulahulana)
Hamu Raja ni hulahulanami na di bariba i, nungnga dibege hamu hata ni
hulahulanami na di bariba on, mandokkon Jalo hamu ma Sinamot
Rp. . . . . . i. Ba, oloannami do i antong hata nasida i :
Hudali ni pangula, peak diginjang parapian;
Molo tinurut poda ni hulahula, sai na ro ma parsaulian.
Jadi hamu Rajanami, tung so gok pe i nuaeng songon na pinangidomuna,
naung gok do i, molo dihadenggankon hamu. Tongtong do parutang boru
tu hulahulana. Sai manumpak ma tondimuna marhite tangiangmuna jala
sai mamasu-masu ma Amanta Debata, sai lam tamba di hami pansamotan,
asa adong bahenonnami manubut-nubut roha ni hamu hulahulanami. Jala
songon naung nidok nangkin, songon hata panimpuli nama i hata ni
hulahulanami i. Jadi denggan ma rohamu Rajanami manjalo i.
Pusuk ni jabi-jabi, tu bulung ni simarlasuna;
Tung otik pe na husombahon hami, sai godang ma pinasuna.
Botima Rajanami.
30.       RP. NI PARBORU
(Mangandehon Hata tu Hulahulana.)
Ia nungnga dibahen hulahula ni parboruonta sian bariba an na songon hata
panimpuli sian nasida, ba hami pe, hupangido hami sian hamu
hulahulanami, ba hamu ma nang mambahen alus panimpuli sian hita.  Dok
hamu ma.
31.       HATA SIAN HULA-HULA NI PARBORU
Hamu Raja ni parboruon ni borunami on. Didok hamu nangkin ndang
tarbahen hamu mangalehon na godang, ala nungnga pogos hamu. Alai
anggo dohononku, tung apala pogosmuna i ma nian mandorong hamu asa
buas hamu mangalehon tu hulahulamuna, songon nidok ni umpasa :
Nidurung situma, laos dapot pora-pora;
Molo buas iba tu hulahula, na pogos hian iba gabe mamora.
Alai hudok pe songon i, ndada pola hata mangigil be i, ai molo so sala iba,
nungnga dipatubegehon hulahulamuna sian bariba i na songon hata
panimpulimuna.
Tu hamu parboruonnami (diadophon ma dirina tu parboruonna, suhut
parboru)  on ma dohononnami : Sude do angka na pamuli boru sai
marsintahon asa dapot nian songon hata ni umpasa :
Marasar ma aili, ditarui bulung singkoru;
Sai naeng ma nian sihar panaili, hinorhon ni tuhor ni boru.
I ma Alana umbahen na sai godang nian pinangido tuhor ni boruniba. Alai
ndada sai sinamot na godang mambahen togu ni partondongon. Tupa do
sipata ala ni balga ni sinamot gabe godang sipingkirhonon tu pudi, songon
nidok ni ompunta sijolo-jolo tubu :
Lam godang ni ula tano, lam godang ma Sipanganon;
Lam godang sinamot jinalo, lam godang ma sisarihonon.
Jadi nungnga tung dipatedek raja ni parboruonta tu hita par-sisiraan-nasida
jala dipataridahon isi ni roha na, ba hamu pe, borunami patuduhon hamu
ma holong ni rohamuna. Ianggo dohononku, ba hadenggankon hamu ma
si Rp. . .. . . i, Jalo hamu ma i.
Onggang marlatang, amporik marlipik;
Gabe do partuhor na godang, laos gabe do partuhor na otik.
Botima.
32.       RP. NI PARBORU
(Mangandehon hata tu Suhut Parboru)
Hamu suhutnami, ba nungnga dohot hulahula nasida dohot hulahulanta
manolopi pangidoan ni parboruonta sian bariba an, ahu sandiri pe nungnga
huida, ba olat ni i na ma gogo ni parboruonta on. Jadi ninna rohangku,
ndang pola be sai dat-datan mangido na gumodang, ai :
“Pir batu piran do nasoada”
Alai ndada ahu sibahen putusan, Ho do Ampara, songon ni dok ni
umpasa :
Lasiak na rara binahen tu panutuan,
Raja parhata pe au, sai suhut do sibaen putusan
Asa dok ma sian i, Botima.
33.       HATA SIAN SUHUT PARBORU
Olo, denggan do na nidok mi. Alai ulahi jolo sahali nari manangkasi
parboruonta, manang na olat ni i nama na tarlehon nasida, atik beha na
maruba dope rohanasida.
34.       RP. NI PARBORU
(Manungkun tu Paranak)
Songon on do Raja ni boru, adong dope pangidoan ni suhut nami sian on.
Didok ompunta sijolo-jolo tubu :
Hauma na tardas, dipaullus-ullus alogo
Molo aek na bagas, sai niulak-ulak do ni dodo.
On pe Raja ni boru :
Marbunga ma lasiak, dompak mata ni ari;
Atik na maruba dope rohamuna, sinungkun jo sahali nari.
Beha boi dope oloanmuna manambai saotik nari?.
Botima Raja niboru!!
35.       RP. NI PARANAK
(Mangalusi igil-igil ni Parboru)
Rajanami na uli lagu, raja ni hulahula. Marsomba ujung hami tu hamu,
marsomba huhuasi. Unang jo hansit rohamuna, tung i dope na dapot hami,
Botima.
36.       HATA NI PANDEHATA NI PARBORU TU SUHUTNA
Ba, nungnga dibege ho, suhutnami, hata ni parboruonta. Ninna
rohangku, tajalo ma i.
37.       SUHUT NI PARBORU
Ba denggan, paboa ma i tu nasida.
38.       RP. NI PARBORU
Hamu raja ni borunami, ba nungnga uli rohanami manjalo na nidokmuna i,
sai gabe ma hita jala horas. Jadi Pasahat hamu ma Bohi ni Sinamot
Rp. . . . . ., jala panggohi pasahat hamu ma di pesta unjuk. Jadi mangarade
ma Suhut Parboru (Inanta boru Suhut Bolon mangarade ma, manarehon
ulos tanda naung martondong), jala langsung ma Suhut Paranak
pasahathon, holan mamilangi pe ahu. Boan hamu ma tu son.
39.       RP. NI PARANAK
Mauliate Rajanami, gabe ma hita jala horas.
Jadi mangarade ma hamu Suhut laho pasahathon Bohi ni Sinamot godang
na Rp. . . .  . . .
40.       RP. NI PARBORU
(RP. Ni Parboru mamilangi bohi ni sinamot andorang so dipasahat Suhut
Paranak tu Suhut Parboru).
To ho do bohi ni Sinamot i Rp.. . . . ., pasahat hamu ma!.
41.       SUHUT PARBORU
(Suhut Paranak pasahat bohi ni Sinamot tu Suhut Parboru, dung dijalo,
mandok hata ma Suhut Parboru tu Dongan Tubuna : “Ahu pe na manjalo
Sinamot on, na rap manjalo ma hita disi”.

42.       RP. NI PARANAK
(Dung dipasahat Suhut Paranak Bohi ni Sinamaot tu Suhut
Parboru). Mangido tingki hami satongkin tu hamu Rajanami, ala adong do
na naeng pasahaton ni Suhut Paranak tu na laho Parumaennami, disiala
holong ni roha nasida tu borumuna na naeng parumaen nami. (Laos
dijouhon ma calon parumaen tu jolo laho manjalo holong ni roha ni
hasuhuton).
43.       RP. NI PARBORU
Hamu Raja ni borunami, nungnga dijalo hami Bohi ni Sinamot, beha adong
dope sipangidoonmuna, rade do hami mangalehon. Botima.
44.       RP. NI PARANAK
Adong dope Rajanami, Pangidoan, naeng ma nian sude hami ulosanmu,
alai ulos na martohonan . . . . . ma ulos herbang, tarmasuk ma i Ulos
Pansamot dohot Ulos Hela.
45.       RP. NI PARBORU
Na uli, rade do hami,  ai lam godang si ulosan, tamba do sangap, jala tu
na so dapot ulos herbang, tong do lehonon nami Ulos natinonun sadari,
baen hamu ma daftarna.
46.       RP. NI PARANAK
Mauliate Rajanami. Pangidoan nami tu hamu hulahulanami, adong do
hubahen hami konsep tu palaksanaan pesta unjuk, ima songon tujuan laho
pasangap hamu hulahulanami jala padipposhon ulaonta, jala songon on
ma konsep nami :
1.    Acara Panomu-nomu  di Pesta Unjuk :
a.      Masuk ma angka raja na ginokkon, dongan sahuta dohot ale-ale, Pariban
dohot angka boru/bere.
b.      Parjolo ma di tomu-tomu sian horongnami Paranak, ima : Hulahula (Bukit
dohot uduranna) dohot Tulang (Siringo-ringi dohot uduranna) dohot Tulang
Rorobot (Ginting dohot uduranna).
c.       Ala di alaman ni Paranak do Pesta, jala asa sangap hamu Hulahulanami
dohot uduranmuna, hami ma manomu-nomu hamu jala sauduran ma hamu
dohot hulahulanta (Sitompul dohot uduranna) dohot Tulang (Sinaga dohot
uduranna) dohot Tulang Rorobot (Tampubolon dohot uduranna) dohot
sude na patut jadi uduranmuna hulahulanami.
d.      Angka silua berupa dekke dohot boras si pir ni tondi pasahat hamu ma tu
hami, dibahen hami pe daftarna.
e.      Prosesi masuk Penganten
Sude raja na ginokkon asa rap jong-jong laho manomu-nomu haroro ni
pengantin didampingi suhut Paranak dohot Suhut Parboru, huhut di-iringi
musik dohot ende “AVE MARIA”.
2.    Pinggan Panganan :
a.       Na pasahathon angka pinggan panganan sian borunami ma ala borunami
do parhobas di pesta i
b.       Parjolo ma dipasahat hami pinggan panganan tu hamu horong ni hulahula
nami (sesuai daftar)
c.       Menyusul ma pasahaton nami pinggan panganan tu angka horang ni hami
paranak (sesuai daftar).
I ma Rajanami konsep na hupasahat hami tu hamu hulahulanami, Botima!!
47.       RP. NI PARBORU
Nungnga denggan i, Parboruon, ai : Aek godang do aek laut, Dos ni roha
do, sibahen na saut.
Botima.
48.       RP. NI PARANAK
Mauliate Rajanami dihalambason ni rohamuna tu hami marboru, andorang
so masuk hita tu acara Manauri/Hata Sigabe-gabe/Hata pasu-pasu,
denggan do dijahahon Dongan Sahutanami songon butir-butir ni
pangkataion disadari on. Tu hamu Dongan Sahutanami, jahahon hamu ma
jolo songon butir-butir ni pangkataionta sadari on :
49.       DONGAN SAHUTA NI PARANAK
Mauliate, hujahahon hami ma songon butir-butir ni pangkataionta disadari
on, ima (dijahahon ma sesuai kesepakatan naung diputushon).
1.       Godang ni Sinamot . . . . .
2.       Bohi ni Sinamot . . . .
3.       Sifat ni Pesta  TARUHON JUAL ima  Pesta dialaman ni Paranak manang
ALAP JUAL ima Pesta dialaman ni Parboru
4.       SIBUATON ima  Namarmiak-miak/Sigugut ramba
5.       Mobil Pengantin  sian Paranak/Parboru
6.       ULOS ima  . . .ulos herbang dohot . . . ulos Tinonun sadari.
7.       Panandaion godangna : . . . .
8.       Torop ni Undangan       . . . (Paranak . . . dohot      Parboru . . . . )
9.       Ulaon Sadari: Maningkir Tangga dohot Paulak Une
10.   Martumpol  . . . . . . . .
11.   Sibuha-buhai . . . . . . . . . . . .
12.   Pamasu-masuon . . . . . . . . . .
13.   Pesta Unjuk .............................
14.   Tudu-tudu Sipanganon tingki Sibuha-buhai, disimpan naeng dipasahat
diacara Maningkir Tangga.
Botima.
50.       RP. NI PARANAK
Molo adong na hurang lobi na dijahahon ni dongan sahutanami
i,  patingkos hamu hami Rajanami, Botima.
51.       RP. NI PARBORU
Mauliate, nungnga dimpos be saluhutna, Botima.

C.  ACARA MANAURI
1.           RP. NI PARBORU
Masuk ma hita tu acara terakhir, ima Acara MANAURI/Hata
Sigabe-gabe/Hata Pasu-pasu.
Molo satolop hita, ala marningot tingki, songon on ma nian :
a.       Sahalak ma sian horong ni Hula-hula, sahalak ma Dongan Tubu.
b.       Taripar ma tu Paranak, tong ma laos songon i.
2.           RP. NI PARANAK
Nauli jala denggan ma i Rajanami.
A.           Sian PARBORU
1.       Hula-hula  (Tulang ni Boru Oroan)
Gabe ma hita jala horas, tadok mauliate tu Amanta Debata na mandongani
hita sadarion. Nungnga marsipaunduhan hamu jala masipaoloan di angka
nanaeng patupaonmuna. Sisada uli nama hamu na dua hasuhuton di ulaon
on, jala sisada gora.
Dibahen i, sai masiamin-aminan ma hamu di ulaon on, songon lampak ni
gaol, jala masitungkol-tongkolan songon suhat di robean.
Taringot anak dohot boru na tahatai sadaarion, ba on ma dohonongku, ba
sai marrongkap ma nasida Jala :
Balintang ma pagabe, tumandangkon sitadoan
Arimuna ma gabe, ala nungnga hamu masipaolo-oloan
                    - - - - -- - Ima tutu - - - - - --
2.       Mangampu SUHUT PARBORU
                    Mauliate tadok tu Tuhanta, ala denggan mardalan ulaonta dibagasan
sadari on.
                    Mauliate nang tu Dongan Tubu, Boru, Bere, Dongan Sahuta, lumobi Hula-
hula . . . . . dohot Tulang . . . . ., Tuhanta ma na mambaloshon marlipat
ganda dihamu, Na hurang lobi panjalo nami manganju ma hamu.
                    Tu Borunami . . . . . ., rap dohot uduranna, Rap martangiang ma hita Lae,
Ito, Amangboru, Anggiat sude na tahatai i, dipasu-pasu Tuhanta. Di
namulak pe hamu, Tuhanta na mandongani dipardalanan, hipas sahat tu
tujuan.
              Horas ma dihita sude. !!!
B.              Sian PARANAK
1.       Hula-hula BUKIT
Andoras ma andoris, andor ni Sipora-pora
Sai horas ma hita torkis, Maduma jala mamora.
- - - - - - Ima tutu - - - - - - - -
(Boi do ndang pola mandok hata sian hula-hula Paranak, cukup ma suhut
paranak)
2.       Mangampu SUHUT PARANAK
o        Mauliate di Tuhanta, renta jala une ulaonta dibagasan dame dohot las ni
roha, sudena I ndang alani gogonta, holan asi dohot basa ni Tuhan I do.
o        Mauliate ma pasahatonku tu sude Dongan Tubu, Boru dohot Bere, Dongan
Sahuta dohot Ale-ale, tarlumobi Hula-hula nami . . . . . dohot Tulang . . . . . .
. , sai Tuhanta ma mandongani hita saluhutna.
o        Tu Rajanami . . . . . . rap dohot uduranna, mauliate ma dipanjalomuna,
Lambok jala minar, hata nauli, Pasu-pasumuna I, asima roha ni Tuhanta
dipasaut ma i.
Tinampul bulung sabi, lompan ni pangula
Sahat ma pasu-pasu ni lehonmuna, Horas ma hamu hulahula.
Horas jala gabe ma hita sude. !!
3.           RP. NI PARBORU
Dihamu parboruon nami, ala naung sun ulaonta, asa diingot angka situan
natorop di ulaonta i, ba pasahat hamu ma ingot-ingot.
(Somalna, gumodang sian paranak, dung ditaruhon suruan ni Paranak  tu
horong  ni Parboru, laos margabung ma dohot ingot-ingot na sian parboru,
Jala Parhata ni Parboru ma pasahathon tu sahalak Dongan Sahuta ni
nadua bola pihak. Ingot-ingot na sian paranak dibagihon tu horong ni
parboru, jala nasian parboru tu paranak, dung jolo adong hata pangantar
sian dongan sahuta ni parboru).
Hata huhuasi ingot-ingot sian dongan sahuta ni Parboru :
Gabe ma hita jala horas. Parjolo ma tadok mauliate tu Amanta parasirohai,
na mandongani hita di ulaon sadarion.
“Ai nungnga jumpang tali apsa, bahen ihot ni ogung oloan;
Nungnga denggan marujung hata, jala masipaolo-oloan”
Hamu hasuhuton nadua, godang dope siulaonta, jadi sai masiamin-aminan
ma hamu, songon lampak ni gaol, jala masitungkol-tungkolan songon suhat
di robean. Taringot anak dohot boru i, sai marrongkap ma nasida, sai
martomu ma nasida songon buhu tu ruas, jala tu hita saluhutna
dohonongku ma :
Andoras ma tu andoris, tu andor ni purbatua;
Rap horas ma hita rap torkis, di na mulak be hita tu jabunta.
Botima.
(Dungi dipambagihon ma hepeng i, dung sun dibagi laos didok
ma : Ingotingot = 3 x)
4.           TANGIANG PANUTUP SIAN PARBORU
5.           MARSIJALANGAN (Selesai)

Makassar, . . . . . . . . .
RAJA PARHATA,

Parboru                                                         Paranak

Anda mungkin juga menyukai