Anda di halaman 1dari 19

TEAM BASED PROJECT

ATLAS ANATOMI TOPOGRAFI

OLEH:
KELAS A KELOMPOK 08
Ni Kadek Dea Purnami 2209511046
Manuella Waya Salangka 2209511069
Nicholas Timothy Gunanta 2209511075
Nyoman Yesi Ariani Parastuti 2209511131
Nyoman Mahendra Wiryawan 2209511162

PROGRAM STUDI SARJANA KEDOKTERAN HEWAN


FAKULTAS KEDOKTERAN HEWAN
UNIVERSITAS UDAYANA
JIMBARAN 2023
PRAKATA

Puji syukur penulis panjatkan atas karunia dan rahmat-Nya, sehingga Team Based
Project yang berjudul “Atlas Anatomi Topografi “ dapat terselesaikan tepat pada waktunya.
Adapun Team Based Project merupakan tugas kelompok yang diberikan oleh dosen
mata kuliah Anatomi Topografi Fakultas Kedokteran Hewan Universitas Udayana kepada
mahasiswa/mahasiswi serta untuk menambah wawasan mahasiswa/mahasiswi. Tidak lupa juga
penulis mengucapkan terima kasih kepada pihak-pihak yang membantu dalam menyusun Team
Based Project ini.
Penulis sadar bahwa Team Based Project ini belum bisa mencakup keseluruhan dan
materi yang dibahas serta dipertanyakan atau dibutuhkan oleh pihak terkait sehingga belum
mencapai kesempurnaan. Oleh karena itu penulis memohon maaf baik dalam penyajian materi
ataupun hal-hal yang menyangkut di dalamnya. Penulis juga menerima kritik dan saran dari
pembaca demi kesempurnaan Team Based Project ini.

Jimbaran, 18 Desember 2023


Dengan hormat,

Penulis

i
DAFTAR ISI

PRAKATA..................................................................................................................................i
DAFTAR ISI..............................................................................................................................ii
PENDAHULUAN ..................................................................................................................... 1
1.1 Latar Belakang ............................................................................................................ 1
1.2 Tujuan.......................................................................................................................... 1
1.3 Manfaat........................................................................................................................ 1
REGIO KEPALA ANJING ....................................................................................................... 2
REGIO LEHER ANJING .......................................................................................................... 3
REGIO KAKI DEPAN LATERAL ........................................................................................... 4
REGIO KAKI DEPAN MEDIAL ............................................................................................. 5
REGIO KAKI BELAKANG LATERAL .................................................................................. 9
REGIO KAKI BELAKANG MEDIAL ................................................................................... 11
REGIO THORAKS ANJING .................................................................................................. 12
REGIO ABDOMEN ANJING ................................................................................................. 14
DAFTAR PUSTAKA .............................................................................................................. 16

ii
PENDAHULUAN

1.1 Latar Belakang


Anatomi adalah suatu ilmu yang mempelajari bentuk, susunan, letak dan
hubungan bagian-bagiannya satu sama lain. Anatomi Veteriner adalah bentuk dan
struktur tubuh hewan. Secara harfiah anatomi berasal dari bahasa yunani ‘anatem’ yang
mempunyai arti sebagai ‘membuka dengan jalan mengiris atau menguraikan’ Artian
ilmiah, Anatomi bermakna ilmu urai yaitu ilmu pengetahuan bentuk dan susunan dalam
tubuh.
Anatomi Topografi merupakan salah satu cabang dari ilmu anatomi yang
mempelajari tentang bentuk dan hubungan seluruh organ yang ditentukan pada suatu
regio atau daerah tertentu pada tubuh. Anatomi topografi ini menggambarkan secara
detail tentang bagian tertentu dari tubuh dan juga menggambarkan tata letak suatu organ
atau jaringan dalam tubuh. Anatomi topografi merupakan jembatan untuk memasuki
ilmu-ilmu kedokteran hewan selanjutnya seperti ilmu bedah, ilmu diagnosa klinik, dll.
Dalam mempelajari anatomi topografi dibagi berdasarkan regio. Regio
merupakan permukaan tubuh luas yang sudah dibagi menjadi bagian-bagian yang kecil,
yang berfungsi untuk memudahkan dalam mempelajari tata letak bagian tubuh. Suatu
Regio dapat dikenali dengan ciri-ciri atau karakteristik tertentu. Ciri-ciri atau
karakteristik dari regio disebut dengan titik orientasi. Beberapa bagian tubuh dapat
dijadikan titik orientasi seperti penonjolan, legokan, pulsus, lubang, persendian, dll.
Namun titik orientasi memiliki persyaratan seperti mudah dikenali, sifatnya permanen,
berlaku universal (bisa ditemukan pada semua jenis hewan), menarik, dan mudah
dicapai.
Secara garis besar regio pada hewan dibagi menjadi regio kepala, regio leher,
regio kaki depan bagian medial dan lateral, regio kaki belakang bagian medial dan
lateral, regio thoraks, dan regio abdomen. Regio tersebut nantinya juga tersusun atas
beberapa regio, seperti regio kepala yang terdiri dari regio parietalis, regio temporalis,
regio frontalis, regio oralis, dan lainnya. Berikut dibahas beberapa regio pada anjing
sebagai salah satu syarat dalam pembelajaran mata kuliah Anatomi Topografi.

1.2 Tujuan
1. Untuk mengetahui regio yang ada pada anjing
2. Untuk mengetahui komponen-komponen yang terdapat pada masing-masing regio

1.3 Manfaat
1. Bagi mahasiswa dapat menjadi sumber referensi tambahan dalam mempelajari
Anatomi Topografi
2. Bagi pembaca, dapat menambah informasi dan pengetahuan mengenai regio pada
anjing, komponen penyusun regio, dan lainnya

1
REGIO KEPALA ANJING

Keterangan :
1. Regio Parietalis
2. Regio Temporalis
3. Regio Frontalis
4. Regio Nasalis
5. Regio Nasalis
6. Regio Infraorbitalis
7. Regio Zygomatica
8. Regio Orbitalis
9. Regio Oralis
10. Regio Oralis
11. Regio Mentalis
12. Regio Maxillaris
13. Regio Molaris
14. Regio Mandibularis
12, 13, 14. Regio Buccalis
15. Regio Masseterica
16. Regio Parotidea

Keterangan :
1. M. Cutaneus colli
2. M.interscutularis
3. M. Frontoscutularis
4. M. Orbicularis auricularis
5. M. Masseter
6. M. Zygomaticus
7. V. Dorsalis nasi
8. M. Levator nasolabialis
9. M. Orbicularis oculi
10. Foliculi pilorum sinosorum
11. M. Digastricus
12. M. Buccinator
13. M. Hyoideus
14. M. Orbicularis oris
15. M. Retraktor anguli oculi
lateralis
16. M. Levator anguli oculi
medialis
17. M. Aberrantes zygomaticus
2
REGIO LEHER ANJING

Regio-regio leher anjing :


A. Regio Nuchalis
B. Regio Parotidea
C. Regio Larynx
D. Regio Coli Dorsalis
E. Regio Coli Lateralis
F. Regio Coli Ventralis

Regio-regio leher anjing :


1. M. Rhomboideus
a. Pars capitis
b. Pars cervicis
2. V. Lingualis
3. V. Facialis
4. V. Jugularis Externa
5. Esophagus
6. Trakea
7. M. Omotransversarius
8. V. Jugularis Interna
9. Truncus Vagosympathicus
10. Glandula Parotis
11. M. Sternothyroideus
12. M. Sternohyoideus

3
REGIO KAKI DEPAN LATERAL

Regio-regio kaki depan :


A. regio scapularis
B. regio tricep
C. regio cubiti
D. regio anconeus
E. regio brachialis
F. regio carpal
G. regio metacarpal
H. regio digiti/pedis

Musculus-musculus
1. M. supraspinatus
2. M. infraspinatus
3. M. trapezius
4. M. deltoideus
a. pars scapularis mi. deltoidei
b. pars acromialis mi. deltoidei
5. M. tricipitis
a. caput longum mi. tricipitis
b. caput lateral mi. tricipitis
c. caput medial mi. tricipitis
6. M. biceps
7. M. brachialis
8. M. anconeus
9. M. extensor carpi radialis
10. M. extensor digitorum comunis
11. M. extensor digitorum lateralis
12. M. extensor carpi ulnaris
13. M. flexor carpi ulnaris

4
REGIO KAKI DEPAN MEDIAL
1. Regio Scapularis
Keterangan:
Musculus pada Regio Scapularis

1. m. subscapularis
2. m. supraspinatus
3. m. teres major
4. m. coracobrachialis
5. m. latissimnus dorsi
6. m. serratus ventralis

Pembuluh Darah dan Nervi pada


Regio Scapularis
1. n. suprascapularis
2. n. radialis
3. n. axillaris
4. n. subscapularis
5. a. et v. subscapularis
6. a. et v. thoracodorsalis
7. a. axillaris

2. Regio Axillaris

Keterangan: Keterangan:
1. M. sternocephalicus 1. A. suprascapularis
2. M. cleidobrachialis 2. A. cervicalis superficialis
3. M. pectoralis profundus ramus deltoideus
4. M. biceps brachii 3. A. subscapularis
5. M. cleidobrachialis 4. A. brachialis
6. M. cutaneus coli 5. A. collateralis ulnaris
7. M. latissimus dorsi 6. A. thoracalis externa
8. M. pectoralis profundus 7. A. axillaris
9. M. sternohyoideus 8. N. axillaris
10. M. pectoralis superficialis 9. N. medianus
11. V. jugularis eksterna 10. N. cutaneus antebrachii
12. V. cervicalis superficialis caudalis
13. V. cephalica 11. N. ulnaris
14. V. axillaris 12. N.radius
15. V. brachialis
5
3. Regio Brachialis
Keterangan:
1. M. rhomboideus capitis et
cervicis
2. M. rhomboideus thoracis
3. M. serratus ventralis
4. M. subscapularis
5. M. supraspinatus
6. M. teres mayor
7. M. latissimus dorsi
8. M.triceps brachii caput
mediale
9. M. tensor fasciae antebrachii
10. M. pectoralis profundus
11. M.biceps brachii
12. V. suprascapularis
13. V. subscapularis
14. V. brachialis
15. V. mediana cubiti
16. V. cephalica
17. M. cleidobrachialis

Keterangan:
1. A. subscapularis
2. A. suprascapularis
3. A. thoracodorsalis
4. A. thoracica lateralis
5. A. radialis superficialis
6. A. antebrachialis superficialis
cranialis
7. A. brachialis superficialis
8. A. bicipitis
9. A. profunda brachii
10. A.circumflexa humeri cranialis
11. A. brachialis
12. N. axillaris
13. N. radialis
14. N. ulnaris
15. N. cutaneus antebrachii
caudalis
16. N. medius
17. N. cutaneus antebrachii
medialis
18. N. subscapularis
19. N. suprascapularis

6
4. Regio Cubiti dan Anconeus

Keterangan:
1. M. triceps brachii, caput longum 9. A. collateralis ulnaris
2. N. medianus 10. N. Ulnaris
3. M. biceps brachii 11. A. brachialis superficialis
4. N. musculocutaneus 12. M. musculocutaneus
5. A. brachialis 13. A. transversa cubiti
6. M. triceps brachii, caput mediale 14. M. flexor carpi ulnaris, caput ulnare
7. N. cutaneus antebrachii caudalis 15. M. flexor carpi radialis
8. A. Bicipitalis 16. A. recurrens ulnaris
17. N. cutaneus antebrachii medialis

5. Regio Antebrachii
Keterangan :
1. Caput humerale mi. Flexoris carpi
ulnaris
2. M. Flexor digitorum superficialis
3. M. Flexor Carpi radialis
4. M. Extensor Carpi radialis
5. V. Brachialis
6. M. Brachioradialis
7. M. Flexor Digitorum Profundus
8. M. Extensor Carpi Radialis
9. M. Flexor Digitorum Superficialis
10. Distal Phalanx
11. Fascia

7
6. Regio Carpal
Keterengan :
1. Pulvinus Carpalis
2. Os Carpi Ulnar
3. Os Carpale II
4. Os Carpale IV
5. Os Carpale III
6. Os Carpale I

7. Regio Metacarpal

Keterengan :
1. Pulvinus metacarpalis
2. Metacarpal 2
3. Metacarpal 3
4. Metacarpal 4
5. Metacarpal 5
6. Metacarpal 1

8. Regio phalanx

Keterengan :
1. Proximal phalanx
2. Middle phalanx
3. Distal Phalanx
1

8
REGIO KAKI BELAKANG LATERAL

1. Regio Gluteofemoralis

Keterangan:
1. M. Tensor Fascia Latae
2. M. Gluteus
a. M. Gluteus medius
b. M. Gluteus superficialis
3. M. quadriceps femoris
a. vastus lateral
b. Rectus femoris
c. Vastus Intermedius
d. Vastus medius
4. M. biceps femoris
5. M. Semimembranosus
6. M. Semitendinosus
7. M. Sartorius Venter cranial

Tulang
- Os Coxae

Keterangan:
1. Alae ossis ilum
2. Tuber sacral
3. Facies gluteal
4. Tuber coxae
5. Crista iliaca
6. Incisura ischiadica mayor
7. Spina ischiadica
8. Incisura ischiadica minor
9. Tuber ischiadica
10. Foramen obturatorium
11. Arcus ischiadicus
12. Acetabulum
13. Facies auricularis
14. Linea iliopectinae
15. Eminentia iliopectiane

9
- Os Femur

Keterangan:
1. Caput os femur
2. Throcanter major
3. Throcanter tertius
4. Throcanter minor
5. Fossa throcanterica
6. Throclea
7. Condylus lateral
8. Condylus medial

2. Regio Cruralis Lateralis

Keterangan:
1. M. Tibialis cranialis
2. M. Extensor digitorum longum
3. M. Perones longus
4. M flexor digiti 1 longus
5. Tendon achiles
6. M gastrocnemius
7. Vena saphena lateralis

Tulang

Keterangan:
1. Os tibia
2. Os fibula
3. Crista tibia
4. Malleollus lateralis
5. Tuberositas tibialis
6. Eminentia intercondyloideus
7. Spatium interosseum os cruris

10
REGIO KAKI BELAKANG MEDIAL

1. Regio Femoralis Medial et Patelaris

Keterangan :
1. M. Pectineus
2. M. Adductor
3. M. Gracillis
4. M. Sartorius
4a. Venter Caudal
4b. Venter Cranial
5. M. Semitendinosus
6. M. Semimembranosus
7. M. Popliteus

2. Regio Cruralis medialis

Keterangan:
1. M. Gastrocnemius
2. Vena saphena medialis
3. Vena saphena lateralis
4. Tendon achiles
5. M. Extensor digitorum superficialis

11
REGIO THORAKS ANJING

Batas-batas Regio Thoraks

Keterangan:
1. Diafragma
2. Jantung
3. Paru-paru
4. Esofagus
.

Keterangan:
1. M. Serratus ventralis capitis
2. M Serratus ventralis thoracis
3. M rectus thoracis
4. M rectus abdominis
5. M spinalis et semispinalis throcais
6. M longisimus thoracis et mi
longisimus lumborum
7. M serratus dorsal cranial
8. M serratus dorsal caudalis
9. M intercostalis externus
10. M obliqus internus abdominis
11. M obliqus externus abdominis

12
Jantung

Keterangan:
1. Apex cordiac 11. Septum interventrikularis
2. Basis cordis 12. Sulcus interventrikularis paraconalis
3. Ventrikel sinistra 13. Sulcus interventricularis subsinousus
4. Valvula bikuspidalis 14. Sulcus coronarius
5. Ventrikel dextra 15. Auricula corda dextra
6. Valvula trikuspidalis 16. Auricula corda sinistra
7. Atrium sinistra 17. Corda tendinae
8. Atrium dextra 18. Valvula semilunaris aorta
9. Aortae 19. Valvula semilunaris pulmonalis
10. Arteri pulmonalis

Paru-paru
Lobus pada paru-paru :
Paru-paru kiri
1. Lobus cranial
2. Lobus caudal
3. Lobus medius
Paru-paru kanan
1. Lobus cranial
2. Lobus caudal
3. Lobus medius
4. Lobus accesorius

13
REGIO ABDOMEN ANJING

Regio Abdomen Anjing:


1. Regio Abdominalis Cranialis dibagi menjadi, Regio Hipokondriaka dan Regio Xiphoid.
2. Regio Abdominalis Medius dibagi menjadi, Regio Abdominalis Lateralis dan Regio
Umbilicus.
3. Regio Abdominalis Caudalis dibagi menjadi, Regio Inguinalis dan Regio Pubika.

Keterangan :
1. Pars Cranialis Lobus Cranialis
Pulmonis Dextra
2. Pars Medialis Lobus Cranialis
Pulmonis Dextra
3. Pars Caudalis Lobus Cranialis
Pulmonis Dextra
4. Cor (Jantung)
5. Diaphragma
6. Hepar (Hati)
7. Ren Dextra (Ginjal Kanan)
8. Intestinum Tenue

Keterangan :
1. Fossa Paralumbalis
2. R. Hypochondriaca
3. R. Abdominis Lateralis
4. R. Inguinalis
5. R. Xyphoideus
6. R. Umbilicalis

14
Organ Reproduksi Betina

Keterangan:
1. Vulva
2. Vagina
3. Serviks
4. Corpus uteri
5. Cornua uteri
6. Bifocartio
7. Ovarium
8. Tuba Fallopii (Ishmus, infundibulum, ampula)

Organ Reproduksi Jantan

Keterangan:
1. Gland Penis
2. Corpus penis
3. Flexura sigmoidea
4. Skrotum (Pembungkus Penis)
5. Testis
6. Epididimis
a. Caput epididimis
b. Corpus epididimis
c. Cauda epididimis

15
DAFTAR PUSTAKA

Done, Stanley H., Goody, Peter C., Evans, Susan A., & Stickland, Neil C. 2009. Color Atlas
Of Veterinary. The Dog And Cat. Volume 3(2). Times Mirror International Publishers.
400-404
Popesko, Peter. 1990. Atlas of Topography Anatomy of Domestic Animal. sixth ed. Vol. I

Wandia.I.N. "MATERI KULIAH ANATOMI TOPOGRAFI ANATOMI TOPOGRAFI KAKI


DEPAN ANJING” Fakultas Kedokteran Hewan Universitas Udayana, 2020

Universitas Udayana. ATLAS ANATOMI OSTEOLOGI, OSSA CRANII, COLUMNA


VERTEBRALES, EXTREMITAS CRANIAL & CAUDAL

MATERI KULIAH PENGANTAR ANATOMI TOPOGRAFI” Fakultas Kedokteran Hewan


Universitas Udayana

16

Anda mungkin juga menyukai