Modul Sejarah Tingkatan 1

SEJARAH / TINGKATAN 1
NOTA
Lampiran 1
Cerna Minda / KBAT : Apakah yang dimaksudkan dengan sejarah?
1
NOTA
Lampiran
2
2
NOTA
3
Lampiran
3
NOTA
4
Lampiran
4
NOTA
Lampiran 5
Cerna Minda / KBAT : Dgn merujuk Btms 7, pilih satu daripada gambar yang difikirkan
bermakna kpd anda. Mengapakah anda anggapnya amat bermakna?
5
OBJEKTIF
Tarikh :
Lampiran
6
Pilih jawapan yang paling tepat dan isikan di ruangan jawapan yang telah disediakan.
1. Sejarah merujuk kepada peristiwa masa lalu yang diperoleh berdasarkan

A bukti C percakapan
B cerita D pemahaman
2. Siapakah sejarawan yang terawal sekali menggunakan perkataan berikut dalam pengkajian
sejarah?
Historia
A Muhd. Yusof Ibrahim C Ibn Khaldun

B Khoo Kay Kim D Herodotus
3. Masa silam dikaji berdasarkan urutan masa dinamakan

A peristiwa
B kronologi
C rentetan
D perkembangan
4. Pilih pasangan yang betul.
Konsep Maksud
Masa
A Abad Jangka waktu seribu tahun
B Dekad Jangka masa sepuluh tahun
C Zaman Tahun selepas kelahiran Nabi Isa
D Masihi Jangka masa yang menpunyai keistimewaan
6
OBJEKTIF
Lampiran 7 Tarikh :
5. Siapakah tokoh sejarawan yang dapat dikaitkan dengan senarai berikut?
o Penulisan buku muqaddimah

o Sejarah membicarakan beradapan manusia
A Herodotus B Ibn Khaldum

C E.H.Carr D Khoo Kay Kim
7
LATIHAN STRUKTUR
Tarikh :
Lampiran
8
1. Istilah sejarah boleh dikaitkan dengan perkattan bahasa Melayu,bahasa Arab dan bahasa Inggeris
a. Apakah perkataan yang boleh dikaitkan dengan istilah sejarah berdasarkan bahasa berikut
Konstruk: i. Arab : ___________________________________________________
Mengingat
Aras: ii. Inggeris : ___________________________________________________
Rendah
(2 Markah)
(Buku teks m.s 4)
b. Nyatakan 3 sejarawan tersohor yang memberi pandangan tentang definisi sejarah berdasarkan
aspek berikut
i. Sejarah merupakan tindakan manusia
Konstruk:
Mengingat _______________________________________________________________
Aras: ii. Sejarah ialah catatan sesuatu peristiwa
Rendah
_______________________________________________________________
iii. Sejarah ialah interaksi antara sejarawan dengan fakta
_________________________________________________________________
(3 Markah )
(Buku teks m.s 5)
c. Ibn Khaldum telah melahirkan karya Muqaddimah yang mengupa kehidupan manusia sejak
Konstruk: zaman primitif hingga kehidupan di bandar.Apakah 3 perkara yang disebut oleh Ibn Khaldum
Mengingat
Aras: dalam mendefinisikan sejarah?
Rendah i. _______________________________________________________________
ii. _______________________________________________________________
iii. _______________________________________________________________
( 3 Markah )
(Buku teks m.s 5)
Konstruk:
Menilai
d. Apakah manfaat kepada seseorang yang mempelajari ilmu Sejarah?
Aras:
Tinggi
i. ________________________________________________________________
ii. ________________________________________________________________
( 2 Markah )
8
LATIHAN ESEI
Tarikh :
Lampiran
9
1. Sejarah merupakan disiplin ilmu tentang peristiwa masa lampau. Peristiwa sejarah masa lalu
yang berlaku dalam kehidupan sesebuah masyarakat atau negara akan di kaji oleh
sejarawan.Sejarah amat penting dalam memupuk semangat cinta akan negara demi
meneruskan ketamadunan negara kita.
Sumber : Buku Teks sejarah Tingkatan 1
a) Apakah yang dimaksudkan dengan Sejarah ? (4 Markah)

Konstruk : Mengingat Aras : Rendah
b) Terdapat banyak pengertian sejarah. Huraikan takrifan sejarah mengikut pandangan sejarawan..
(8 Markah)
Konstruk : Menganalisis Aras : Tinggi
c) Jelaskan kepentingan menghargai masa dalam kehidupan seharian

(8 Markah)
9
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
10
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
11
NOTA
Tarikh :
Lampiran
1
12
NOTA
Tarikh :
Lampiran
2
13
NOTA
Tarikh :
Lampiran 3
14
OBJEKTIF
Tarikh :
Lampiran
4
BAB 1 : MENGENALI SEJARAH
1. Antara yang berikut merupakan sumber primer, kecuali
A Artifak
B Surat Peribadi
C Diari
D Ensiklopedia
2. Mengapakah sumber berikut dikategorikan sebagai sumber pertama.
• Fosil
• Manuskrip
• Bukan Artifak
I Telah di cetak III Bersifat asli
II Belum ditafsir IV Berbentuk Lisan
A I dan II C II dan III
B I dn IV D III dan IV
3. Sumber sekunder sejarah mempunyai ciri-ciri berikut, kecuali
A Sumber yang belum diolah
B Sumber yang telah diolah
C Bahan tersebar kepada umum
D Bahan yang diterbitkan
15
LATIHAN OBJEKTIF
Tarikh :
Lampiran
5
4. Pilih padanan yang tepat
Sumber Ciri-ciri
A Primer Bahan yang telah diolah
B Primer Bahan yang belum ditafsir
C Sekunder Bahan yang belum diterbitakan
D Sekunder Bersifat asli
5. Berdasarkan gambar di bawah, bahan berikut diklasifikasikan sebagai sumber?
A. Sumber kematian
B. Sumber Alam
C. Sumber Primer
D. Sumber Sekunder
16
LATIHAN STRUKTUR
Tarikh :
Lampiran
6
6. Berdasarkan rajah di bawah, jawab soalan yang diberikan.
Lisan
Penyelidikan dalam
sejarah X
a. Berdasarkan rajah di atas, apakah kaedah X dan Y?
X : _____________________________________________________
Konstruk:
Mengingat Y :______________________________________________________
Aras:
Rendah (2 markah)
b. Apakah yang dimaksudkan dengan kaedah lisan?
Konstruk:
_______________________________________________________________________
Mengingat _______________________________________________________________________
_______________________________________________
Aras:
(2 markah)
Rendah
c. Jika anda ingin melakukan penyelidikan melalui kaedah lisan, terangkan langkah-langkah
yang perlu anda lakukan?
Konstruk: _______________________________________________________________________
Mengingat
_______________________________________________________________________
Aras: _______________________________________________________________________
Tinggi _______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
(3 markah)
17
d. Sebagai seorang warganegara Malaysia, apakah langkah-langkah yang perlu anda lakukan
untuk menghargai warisan negara kita?
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
Konstruk: _______________________________________________________________________
K
Menilai
B _______________________________________________________________________
A
Aras: _______________________________________________________________________
T
Tinggi (3 markah)
18
LATIHAN ESEI
Tarikh :
Lampiran
7
1. Kaedah penyelidikan arkeologi bawah air merupakan kajian saintifik tentang sejarah
peninggalan manusia yang terdampar di dasar laut, sungai atau tasik.
a. Nyatakan langkah-langkah penyelidikan kaedah arkeologi bawah air?
Konstruk : Mengingat Aras : Rendah (6 markah)
b. Huraikan cabaran-cabaran yang dihadapai oleh ahli arkeologi yang bekerja dalam air?
Konstruk : Menganalisis Aras : Sederhana (6 markah)
c. Sebagai seorang rakyat yang cintakan negara, huraikan usaha-usaha yang perlu dilakukan
untuk memelihara dan memulihara khazanah daripada kapal yang tenggelam.
Konstruk : Menganalisis Aras : Tinggi (8 markah)
19
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
20
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
21
NOTA
Lampiran
1 Tarikh :
Cerna Minda / KBAT :

• Mengapakah terdapat tafsiran yang berbeza dalam pengkajian atau peyelidikan sejarah?
• Apakah kebaikan sesuatu peristiwa dilihat dari pelbagai sudut tafsiran. [Btms16]
22
NOTA
Lampiran
2 Tarikh :
Cerna Minda / KBAT :

• Bagaimanakah sejarah memupuk sikap empati?
• Hubungkaitkan mata pelajaran Sejarah dengan semangat cintakan negara. [Btms 19]
23
OBJEKTIF
Tarikh :
Lampiran
3
1 Mengapakah wujud perbezaan tafsiran dalam sejarah?
I. Kekurangan maklumat II.
Perbezaan pandangan
III Perbezaan ideologi
IV Pemilihan bahan yang sama

B I dan IV D III dan IV
2. Apakah tujuan kita mempelajari sejarah?

I. Mengambil iktibar
II. Memupuk patriotisme
III Membenci kuasa asing
IV. Mengukuhkan perkauman

3. Apakah yang menyebabkan wujudnya perbezaan tafsiran dalam sejarah antara sejarawan ?
I Perbezaan ideologi
II Menganalisis pandangan
III Perbezaan tema penulisan
IV Pemilihan sumber yang pelbagai
A I dan II
B I dan IV
C II dan III
D III dan IV
24
OBJEKTIF
Tarikh :
Lampiran
4
4. Dialog berikut berkaitan dengan tafsiran dalam sejarah.

Sejarawan A : Tok Janggut adalam pemberontak kerana menentang British
Sejarawan B : Tok Janggut bangkit menentang peraturan cukai British
Berdasarkan dialog tersebut, mengapakah wujud perbezaan tafsiran dalam sejarah ?

A Tujuan penulisan
B Sumber yang terhad
C Membuktikan kehebatan
D Perbezaan gaya pemikiran
5. Apakah kepentingan mempelajari sejarah

A Membina keyakinan diri
B Menyemai semangat kenegerian
C Membangunkan negara dan bangsa
D Mewujudkan rasa cinta antara ahli keluarga
25
LATIHAN STRUKTUR
Tarikh :
Lampiran
5
3 Carta di bawah menunjukkan perbezaan pandangan sejarawan barat dengan sejarawan tempatan terhadap
tokoh pejuang tempatan di Kelantan
AHLI SEJARAH AHLI SEJARAH

BARAT TOK TEMPATAN
• PENENTANG JANGGUT • PEJUANG
• PENDERHAK • PATRIOT
A
(Buku teks m.s 16-17)
Nyatakan sebab-sebab berlakunya perbezaan tafsiran sejarah di kalangan ahli sejarah.

(a)
.……………………………………………………………………………………………….
Konstruk:
.……………………………………………………………………………………………….
Mengingat
(3 markah )
Aras:
Rendah
(b) Mengapakah ahli sejarah tempatan menyatakan bahawa Tok Janggut ialah tokoh pejuang dan
patriot ?
………………………………………………………………………………………………..
Konstruk:
Mengingat ………………………………………………………………………………………………..
Aras:
Rendah ………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
(3 markah)
(c) Bagaimanakah kisah perjuangan dan pengorbanan tokoh-tokoh pejuang tempatan boleh terus
diingati dalam kalangan generasi muda masa kini ?
Konstruk: ……………………………………………………………………………………………......
Menilai
………………………………………………………………………………………………..
Aras:
Tinggi
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
26
………………………………………………………………………………………………..
(4 markah)
LATIHAN ESEI
Tarikh :
Lampiran
6
1.
Kepentingan subjek Sejarah dalam pembentukan insan menyebabkan pihak kerajaan memandang
serius akan subjek tersebut dan subjek ini telah dijadikan sebagai mata pelajaran teras yang
sememangnya wajib diambil oleh para murid dari Tingkatan 1 hingga 5.
Sumber: http://www.scribd.com/KEPENTINGAN-MATAPELAJARAN-SEJARAH
(m.s 18 - 19)
(a) Mengapakah generasi muda hari ini wajib mempelajari sejarah? (6 Markah)
(b) Jelaskan kesan terhadap negara sekiranya pengetahuan sejarah diabaikan. (6 Markah)
(c) Bagaimanakah ilmu sejarah boleh dipelajari oleh generasi pada hari ini? (8 Markah)
27
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
28
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
29
NOTA
Lampiran
1 Tarikh :
2.2 Zaman Air Batu

ZAMAN MIOSEN
⚫ 23 juta hingga 5 juta tahun dahulu.
⚫ Berlaku pembentukan gunung – ganang
fizikal.
⚫ Kewujudan mamalia, hidupan di laut dan di
air.
⚫ Suhu dunia adalah panas dan kering.
ZAMAN PLIOSEN
⚫ 5.3 juta hingga 2.6 juta tahun dahulu.
⚫ Berlaku penyejukan dan pengeringan global
yang lebih panas.
⚫ Penyebaran besar padang rumput dan
savana.
⚫ Pembentukan jambatan darat Panama
antara Amerika Utara dan Amerika Selatan
yang mendorong penghijrahan haiwan dan
tumbuhan.
⚫ Terbentuk daratan tinggi iaitu Grand Canyon
di Colarado, Amerika Syarikat.
ZAMAN PLEISTOSEN
⚫ 2.5 juta hingga 10 000 tahun dahulu.
⚫ Berlaku pergerakan glasier utama sebanyak
11 kali.
⚫ Manusia mula mengetahui cara membuat
api.
⚫ Manusia juga telah sampai ke Australia
menggunakan jalan darat dari Asia Tenggara
(Pentas Sunda).
ZAMAN HOLOSEN
⚫ 10 000 tahun hingga kini.
⚫ Manusia telah mencapai kemajuan :
⚫ Cara mendapatkan makanan melalui
pertanian.
⚫ Cara mencipta roda dan tulisan kuneiform.
⚫ Perkembangan agama, pendidikan,
pentadbiran dan undang-undang.
30
NOTA
Tarikh :
Lampiran
2
2.5 Perubahan Zaman Air Batu Akhir
⚫ Glasier telah menuarkan wajah dan bentuk fizikal bumi

⚫ Air batu yang cir dari kawasan tanah tinggi dan gunung
akan turun bersama batu dan tanah.
⚫ Lebihan air akan melimpahi laut dan tanah tingg
⚫ Pembentukan rupa bentuk fizikal bumi seperti hari ini.

⚫ Berlaku perubahan paras air laut dengan kedalaman 100
meter.
⚫ Pembentukan tasik-tasik air tawar.

⚫ Greeat Lakes di Kanada.
⚫ Tasik Dayang Buntng di Malaysia.
⚫ Perubahan bentuk saliran sungai seperti hari ini.
⚫ Kepupusan binatang pada Zaman Pleistosen

⚫ Mamot, sloth dan harimau bertaring.
⚫ Perubahan iklim bumi daripadaterlalu sejuk kepada

sederhana sejuk.
⚫ Penyebab utama peningkatan suhu bumi ialah kegiatan
radiasi bumi.
⚫ Perubahan manusia pada Zaman Air Batu Akhir ( Zaman

Holosen)
⚫ Manusia menyesuaikan aktiviti haian dengan perubahan
iklim
⚫ Manusia beransur-ansur bergerak dari benua Afrika ke
benua Eropahdan benua Asia.
31
NOTA
Lampiran
3 Tarikh :
2.6 Kesan Perubahan di Asia Tenggara

1. Kenaikan Paras Air Laut di Pentas Sunda
⚫ Peningkatan paras air laut yang aktif berlaku
17 000 – 20 000 tahun dahulu.
⚫ Aras air laut meningkat antara 100 – 120 meter.
⚫ Pentas Sunda merupakan kawasan daratan yang
rendah.
⚫ Pulau-pulau seperti Kepulauan Sumatera, Jawa dan
⚫ Borneo berada di atas Pentas Sunda.
⚫ Masyarakat Asia Tenggara berkongsi kepercayaan, asal

usul keturunan, bahasa, budaya dan masyarakat.
⚫ Contoh : Penduduk di Malaysia, Indonesia, selatan
Thailand dan selatan Filipina berkongsi bahasa yang
sama Bahasa Melayu.
⚫ Kecairan air batu pada akhir Zaman Holosen

membentuk tasik dan sungai.
⚫ Aliran sungai telah menenggelamkan kawasan
tanah rendah di tepi pantai seterusnya membentuk
Selat Melaka, Teluk Siam dan Laut Jawa
2. Pergerakan Manusia di Sekitarnya
⚫ Perubahan di Asia Tenggara berlaku pada peringkat akhir

Zaman Holosen.
⚫ Perubahan berlaku pada bentuk fizikal dan hidupan.
⚫ Kawasan Asia Tenggara dihuni kumpulan mamalia bersaiz
sederhana dan besar.
⚫ Walaubagaimanapun, berlaku kepupusan binatang
seperti :
⚫ Stegodon (gajah)
⚫ Pachycrocuta (hyena atau dubuk) yang bersaiz besar.
32
LATIHAN OBJEKTIF
Tarikh :
Lampiran
4
1. Bentuk fizikal bumi berubah menjadi daratan dan lautan. Apakah faktor
yang mempengaruhi perubahan tersebut?
A Glasier
B Hujan
C Iklim
D Banjir
2. Bilakah padang rumput dan savana terbentuk?
A Zaman Pleistosen
B Zaman Holosen
C Zaman Pliosen
D Zaman Miosen
3. Kawasan berikut wujud di Amerika Syarikat.
A Zaman Holosen
B Zaman Miosen
C Zaman Pliosen
D Zaman Plestosen
4. Penghijrahan manusia ke Australia berlaku sekitar 50 000 tahun yang lalu.

Bilakah penghijrahan tersebut berlaku?
A Zaman Miosen
B Zaman Pliosen
C Zaman Holosen
D Zaman Pliestosen
5. Apakah tulisan yang terawal sekali dihasilkan oleh manusia?
A Kuneiform
B Ideogram
C Hieroglif
D Piktograf
33
LATIHAN STRUKTUR
Tarikh :
Lampiran
5
BAB 2 : ZAMAN AIR BATU
1 Pernyataan di bawah berkaitan Zaman Holosen
Zaman Holosen merupakan peringkat terakhir Zaman Air Batu. Zaman ini
berterusan sehingga ke hari ini yang menyaksikan proses kecairan air batu
berlaku.
a Senaraikan tiga ciri Zaman Holosen.
i .……………………………………………………………………………………
Konstruk:
Mengingat ii .……………………………………………………………………………………
Aras:
iii ………………………………………………………………………………………
Rendah
(3 markah )
b Mengapakah pemanasan global semakin serius pada masa kini ?.
………………………………………………………………………………………
Konstruk:
K ………………………………………………………………………………………
Menilai
B
A Aras: ………………………………………………………………………………………
T Tinggi
………………………………………………………………………………………
(3 markah)
c Pada pendapat anda, apakah peranan manusia untuk mengurangkan

pemanasan global?
……………………………………………………………………………………
Konstruk:
K Menilai ……………………………………………………………………………………
B
A Aras: ………………………………………………………………………………………
T Tinggi
……………………………………………………………………………………
(4 markah)
34
LATIHAN ESEI
Tarikh :
Lampiran
6
1 Gambar menunjukkan Zaman Air Batu yang wujud sejak 900 juta tahun lampau.
.
(a) Jelaskan tahap Zaman Air Batu seperti berikut
(i) Zaman Miosen (3 Markah)

(ii) Zaman Pliosen (3 Markah)

(b) Air batu mulai cair apabila suhu dunia meningkat.
Jelaskan kesan pencairan air batu terhadap dunia. (6 Markah)
(c) Huraikan iktibar yang diperoleh daripada perubahan Zaman Air Batu
terhadap bentuk fizikal bumi dan hidupan. (8 Markah)
35
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
36
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
37
NOTA
Lampiran 1 Tarikh :
3.1 Maksud Zaman Prasejarah

Zaman Prasejarah
Merupakan zaman sebelum manusia mengenal dan mengetahui sistem tulisan.
Dikenali sebagai nirleka dalam bahasa Sanskrit yang bermaksud tidak ada tulisan.
Terbahagi kepada dua: Zaman Batu dan Zaman Logam
Zaman Batu: Penggunaan teknologi batu dalam kehidupan harian manusia pada
zaman tersebut.
Zaman Logam : Penggunaan teknologi gangsa dan besi.
Tempoh masa Zaman Prasejarah
• Zaman Paleolitik: 2.5 juta-8,000 SM
• Zaman Mesolitik: 12,000-4,000 SM
• Zaman Neolitik: 10,000-2,000 SM
• Zaman Logam: 3,500 SM-500 M
Zaman Batu
Zaman Paleolitik ❖ 2.5 juta tahun- 8,000 SM

(Zaman Batu Lama) ❖ Zaman yang serba mencabar
❖ Menggunakan teknologi batu yang paling
ringkas
❖ Peralatan dari tulang binatang juga digunakan.
Zaman Mesolitik ❖ 12 000 tahun – 4 000 SM
(Zaman Batu Pertengahan) ❖ Cara hidup manusia semakin berkembang
❖ Cuaca tidak terlalu sejuk
❖ Sumber makanan bergantung kepada kegiatan
memburu binatang dan menangkap ikan.
38
Zaman Neolitik ❖ 10 000 tahun – 2 000 SM

(Zaman Batu Baru) ❖ Perkembangan teknologi dan corak kehidupan
❖ Aktiviti bercucuk tanam, membuat tembikar
dan menternak binatang.
Zaman Logam
Zaman Logam ❖ 3 500 SM – 500 M

❖ Manusia menjalankan aktiviti:
a) Pelayaran
b) Pertukaran barangan dan alatan gangsa
❖ Menghasilkan alatan besi seperti kapak, tulang
mawas, beliung dan mata lembing yang
digunakan untuk berburu, bertani dan aktiviti
harian.
39
NOTA
Lampiran 2 Tarikh :
3.2 Lokasi Zaman Prasejarah di Dunia
Kewujudan lokasi Zaman Prasejarah dibuktikan dengan penemuan artifak atau

ekofak.
Lokasi Zaman Prasejarah boleh ditentukan sama ada di darat atau di dalam air
seperti:
a) Kawasan terdedah di lembah sungai
b) Kawasan tertutup di dalam gua
Tapak lokasi Zaman Prasejarah terbahagi kepada lima:
• Tapak petempatan, perkuburan, bandar, kawasan perburuan dan kawasan
pembuatan alatan batu.
A. Lokasi Zaman Prasejarah di Dunia
Tempat: Gua Chauvet, Perancis.

Penemuan lukisan manusia Zaman Prasejarah di
dalam gua.
Gua tersebut telah diduduki antara 30 000 SM –
27 000 SM.
Lukisan menunjukkan kegiatan memburu
binatang.
Tempat: Gua Altamira, Sepanyol.

Penemuan lukisan manusia Zaman Mesolitik.
Gua tersebut telah diduduki antara 35 000 SM –
11 000 SM.
Tempat: Catal Huyuk, Turki

Penemuan aktiviti pertanian gandum dan barli.
Tapak ini telah diduduki antara 7 100 SM – 600
SM
40
Tempat: Stonehenge, Britain.

Penemuan binaan untuk acara ritual dan
mengkaji bintang
Tapak ini telah dibina antara 3 700 SM – 1 600
SM
Tempat: Bhimbetka, India

Membuktikan kehidupan manusia Prasejarah di
India.
Tapak ini beruisa 30 000 SM
Tempat: Zhoukoudian, China.

Penemuan rangka manusia (Peking Man)
Tapak ini berusia antara 18 000 – 11 000 SM
Tempat: Shahr-i-Sokhta, Iran.

Penemuan kawasan perumahan, perkuburan dan
pembuatan barangan harian.
Tapak ini berusia antara 3 200 SM- 1 800 SM
Tempat: Gobekli Tepe, Turki.

Penemuan binaan batu untuk acara ritual.
Tapak ini telah diduduki pada 12 000 SM
41
B. Lokasi Zaman Prasejarah di Asia Tenggara
Tempat: Ban Chiang, Thailand

Tapak Zaman Neolitik dan Zaman Logam
Lokasi ini berusia antara 3 600 SM – 500 SM
Aktiviti masyarakat ialah pertanian, pembuatan
logam, tekstil, tembikar tanah dan menternak
binatang.
Tempat: Lenggong, Malaysia

Kehidupan masyarakat yang merentasi Zaman
Paleolitik, Hoabinhian dan Zaman Neolitik.
Penemuan rangka Perak Man yang berusia
antara 11 000 SM- 10 000 SM dan peralatan batu.
Tempat: Gua Liang Bua, Pulau Flores,

Indonesia.
Kehidupan masyarakat dari Zaman Paleolitik
hingga Zaman Logam.
Penemua fosil dan sisa tulang yang berusia
antara 94 000 SM – 12 000 SM.
Dinamakan Flores Man atau Homo Floresiensis.
Tempat: Sa Hyun, Vietnam

Perkembangan Zaman Besi paling gah di Asia
Tenggara.
Penemuan pembuatan tembikar.
Berusia antara 1 000 SM – 200 M
42
Tempat: Gua Tabon, Filipina.

Penemuan rangka manusia
Rangka berusia antara 22 000 – 24 000 tahun
dahulu
Gua Padah-lin, Myanmar

Tempat tinggal manusia Zaman Prasejarah
Tapak ini berusia antara 13 000 SM – 11 000 SM
43
LATIHAN OBJEKTIF
Lampiran
3 Tarikh :
1. Maklumat berikut berkaitan maksud Zaman Prasejarah.
Zaman Prasejarah bermaksud zaman sebelum manusia mengetahui dan mengenal X
Apakah X?
A Agama
B Tulisan
C Budaya
D Sistem pemerintahan
2. Antara berikut, apakah Zaman Prasejarah yang dianggap sebagai Zaman Batu Baru?
A Zaman Logam
B Zaman Neolitik
C Zaman Mesolitik
D Zaman Paleolitik
3. Rajah berikut berkaitan dengan kehidupan manusia Zaman Prasejarah.
Zaman yang serba

Zaman perkembangan teknologi
mencabar
Bilakah berlaku zaman perkembangan teknologi tersebut?

A Zaman Paleolitik
B Zaman Mesolitik
C Zaman Neolitik
D Zaman Logam
4. Perkataan nirleka berasal daripada perkataan ______________

A Inggeris
B Sanskrit
C Portugis
D Greek
5. Bagaimanakah aktiviti ekonomi yang dilakukan oleh masyarakat Zaman Mesolitik?

I. Menternak binatang
II. Berburu binatang
III. Menangkap ikan
IV. Bertukar barang
44
A I dan II
B I dan IV
C II dan III
D III dan IV
6. Aktiviti pertanian telah dilakukan oleh masyarakat Zaman Prasejarah di Turki. Apakah tanaman
yang mereka usahakan?
A Ubi
B Padi
C Sekoi
D Barli
7. Mengapakah masyarakat Zaman Prasejarah membina binaan batu di Gobekli Tepe, Turki?
A Kawasan petempatan
B Kawasan penternakan
C Mengkaji bintang
D Upacara ritual
8. Apakah penemuan masyarakat Zaman Prasejarah yang terdapat di Gua Liang Bua, Indonesia?
I. Fosil
II. Sisa tulang
III. Lukisan gua
IV. Tembikar
A I dan II
B I dan IV
C II dan III
D III dan IV
9. Apakah bahan yang digunakan oleh manusia Zaman Prasejarah yang mendiami kawasan Bukit
Bunuh, Lenggong, Perak?
A Batu
B Tanah liat
C Tembaga
D Gangsa
10. Lokasi berikut adalah salah satu daripada petempatan Zaman Prasejarah.
45
Sa Hyun
Lokasi tersebut terletak di negara __________________

A Myanmar
B Thailand
C Vietnam
D China
46
LATIHAN STRUKTUR
Tarikh :
Lampiran 4
1. Zaman Prasejarah bermaksud zaman sebelum manusia mengetahui dan mengenali tulisan.
(Buku teks m.s 46)
a Senaraikan empat Zaman Prasejarah mengikut kronologi yang betul
i. ………………………………………………………………………..
Konstruk:
Mengingat
Aras: ii. ……………………………………………………………………….
Rendah
iii. ………………………………………………………………………..
iv. ………………………………………………………………………..
( 4 markah )
b Nyatakan tiga lokasi Zaman Prasejarah di dunia.
i. ………………………………………………………………………
ii. ………………………………………………………………………
Konstruk:
Mengingat
Aras: iii. ……………………………………………………………………….
Rendah ( 3 markah )
c Bagaimanakah manusia Zaman Prasejarah memanfaatkan alam sekitar untuk

kelangsungan hidup mereka? Beri pendapat anda
………………………………………………………………………………..
Konstruk: ………………………………………………………………………………..
K
Menilai
B Aras:
A Tinggi ……………………………………………………………………………….
T
( 3 markah )
47
LATIHAN ESEI
Lampiran Tarikh :
5
1. (a) Zaman Prasejarah boleh dibahagikan kepada Zaman Batu dan Zaman Logam.
Jelaskan maksud (m.s 46-ms 51)
(i) Zaman Batu (3 markah)
(ii) Zaman Logam (3 markah)
(b) Berdasarkan gambar berikut, terangkan lokasi Zaman Prasejarah tersebut.
Ban Chiang, Thailand Lenggong, Malaysia
(6 markah)
(c) Pada pendapat anda, apakah kesan jika tapak lokasi Zaman Prasejarah
dimusnahkan?
(8 markah)
48
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
49
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
50
NOTA
Lampiran 1 Tarikh :
SUBTOPIK 3.3 : CIRI-CIRI KEHIDUPAN MANUSIA ZAMAN PRASEJARAH
ZAMAN ASPEK CIRI-CIRI MASYARAKAT

PRASEJARAH
Zaman Paleolitik Tempat • Berlindung di gua, lubang bawah tanah dan di
kediaman bawah pokok
Peralatan • Peralatan dalam bentuk sedia ada, ringkas dan
kasar.
• Membuat peralatan daripada batu, kayu dan
tulang haiwan.
Pengumpulan • Mengumpul makanan.
makanan • Memburu binatang, mengumpul buah-buahan,
cenadawan, bijiran dan pucuk tumbuhan liar.
Kegiatan • Bergantung sepenuhnya pada alam semula jadi.
ekonomi • Bersifat sara diri.
Organisasi • Tinggal dalam kelompok kecil.
sosial • Hidup secara nomad.
Kepercayaan • Mengamalkan animisme.
• Kepercayaan alam semula jadi.
Kesenian dan • Menghasilkan lukisan gua yang bersifat realisme.
kebudayaan
Zaman Mesolitik Tempat • Mendiami gua, lubang bawah tanah dan tempat
kediaman berlindung diperbuat daripada ranting kayu.
• Tinggal di pinggir sungai dan laut.
Peralatan • Membuat peralatan daripada batu, kayu, dan
tulang haiwan- lebih kemas.
• Menggunakan panah untuk memburu.
• Menggunakan perangkap untuk menangkap ikan.
51
Pengumpulan • Masih melakukan aktiviti pengumpulan

makanan makanan.
• Mengumpul kerang dan siput.
Kegiatan • Mengutip hasil hutan.
ekonomi • Memburu binatang.
• Menangkap ikan.
Organisasi • Masih tinggal dalam kolompok kecil.
sosial • Hidup secara nomad.
Kepercayaan • Mengamalkan animisme.
Kesenian dan • Menghasilkan lukisan gua.
kebudayaan
52
NOTA
Lampiran 2 Tarikh :
ZAMAN ASPEK CIRI-CIRI MASYARAKAT

PRASEJARAH
Zaman Neolitik Tempat • Tinggal secara menetap dalam rumah
kediaman daripada batu, tanah liat dan kayu.
• Di lembah sungai dan pesisir pantai.
Peralatan Menggunakan peralatan yang lebih halus
dan kemas.
Pengumpulan • Menjalankan aktiviti pertanian dan
makanan penternakan.
• Aktiviti pengumpulan makanan
berkurangan.
Kegiatan • Menghasilkan sumber makanan sendiri.
ekonomi • Menjalankan aktiviti perdagangansecara
sistem barter.
• Mempunyai pengkhususan kerja.
Organisasi • Mempunyai pembahagian sosial.
sosial • Aturan kehidupan menjadi lebih baik.
Kepercayaan • Menjalankan upacara ritual.
• Percaya kepada kehidupan selepas mati.
• Mayat diuruskan dengan teliti dan
dikebumikan dengan sempurna.
Kesenian dan • Lukisan gua
kebudayaan • Tembikar yang mempunyai bentuk pola
geometri (simbolisme)
Zaman Logam Tempat • Tinggal menetap dan membina tempat

kediaman kediaman.
• Diperbuat daripada batu, tanah liat dan
53
kayu secara tersusun.

• Masih ada yang tinggal di lembah sungai,
pesisir pantai dan kawasan tanah tinggi.
Peralatan • Diperbuat daripada logam.
• Gangsa, tembaga dan besi.
Pengumpulan • Mengumpul makanan hampir tidak lagi
makanan dilakukan.
• Tumpuan kepada aktiviti pertanian,
penternakan dan perdagangan tukar
barang.
Kegiatan • Aktiviti utama ialah pertanian, penternakan
ekonomi dan perdagangan tukar barang.
• Pembuatan dan pertukangan berkembang.
Organisasi • Lebih tersusun.
sosial • Pemimpin bertanggungjawab
menyelesaikan masalah dan membentuk
aturan kehidupan.
Kepercayaan • Penyembahan manusia terhadap kuasa
alam
Kesenian dan • Mementingkan nilai estetika.
kebudayaan • Hiasan pada gendang gangsa.
54
NOTA
Lampiran 3 Tarikh :
GLOSARI
Mikrolit Artifak batu kecil yang nipis dan sisinya tajam bergerigi.
Nomad Kaum yang selalu berpindah-randah dari satu tempat ke satu tempat
lain.
Organisasi Pola hubungan yang dibentuk oleh masyarakat hasil kerjasama
sosial antara ahli keluarga bagi mencapai matlamat bersama.
Animisme Kepercayaan bahawa setiap benda mempunyai kuasa dan semangat
yang mampu menntukan kehidupan manusia.
Ritual Tatacara dan upacara keagamaan
Estetika Kecantikan atau keindahan yang dikaitkan dengan bidang seni.
Geometri Corak yang berasaskan garis-garis yang menghiasi objek tertentu.
Realisme Aliran sastera dan seni yang menggambarkan kisah hidup sebenar.
Simbolisme Lambang yang menggambarkan sesuatu perkara atau membawa erti
tertentu
Sistem Barter Perdagangan atau jual beli yang berlangsung tanpa menggunakan
matawang dan hanya melakukan pertukaran barangan.
55
LATIHAN OBJEKTIF
Lampiran 4 Tarikh :
1. Maklumat di bawah berkaitan ciri-ciri manusia Zaman Prasejarah.
• Mendiami gua
• Hidup secara nomad
• Aktiviti ekonomi sara
diri
Apakah zaman prasejarah tersebut?
A. Zaman Logam
B. Zaman Paleolitik
C. Zaman Neolitik
D. Zaman Mesolitik
2. Antara berikut, yang manakah ciri-ciri manusia pada Zaman Neolitik?

I Hidup secara nomad
II Menjalankan aktiviti pertanian
III Tinggal secara menetap
IV Mencipta peralatan daripada bahan logam
A. I dan II
B. I dan IV
C. II dan III
D. III dan IV
3. Masyarakat pada Zaman Logam telah membina tempat kediaman mereka dengan lebih
baik. Antara berikut yang manakah bukan bahan yang digunakan untuk membina kediaman
mereka.
A. Tanah liat
B. Batu
C. Kayu
D. Pasir
56
4. Sistem barter telah wujud pada zaman prasejarah. Pada zaman manakah sistem ini telah
berlaku?
A. Zaman Paleolitik
B. Zaman Mesolitik
C. Zaman Neolitik
D. Zaman Logam
5. Gambar di bawah menunjukkan peralatan yang digunakan pada zaman prasejarah di

Malaysia.
Apakah fungsi peralatan tersebut?

A. Kepercayaan animisme
B. Menetak memotong dan memecahkan tulang haiwan
C. Memburu binatang
D. Alat perlindungan diri.
6. Maklumat di bawah berkaitan peralatan pada Zaman Mesolitik.

X = Merupakan artifak batu kecil yang nipis dan sisinya tajam bergirigi.
Apakah X ?
A. Estetik
B. Mikrolit
C. Beliung
D. Dongson
57
7. Antara berikut yang manakah bukan kegiatan ekonomi yang dijalankan pada Zaman
Mesolitik?
A. Mengutip hasil hutan
B. Memburu binatang
C. Mengamalkan sistem barter
D. Mengumpul kerang dan siput
8. Apakah faktor yang menyebabkan masyarakat pada Zaman Neolitik mempunyai

kehidupan yang lebih teratur?
A. Wujudnya kelas atasan
B. Sistem pertahanan yang baik
C. Peraturan yang seragam
D. Hasil bumi yang banyak
9. Maklumat berikut berkaitan cara hidup manusia pada peringkat awal.
Nomad
Apakah yang dimaksudkan dengan perkataan di atas?

A. Hidup berpindah-randah
B. Tiada ketua masyarakat
C. Percaya pada kuasa alam
D. Mengamalkan nilai-nilai murni
10. Manusia pada Zaman Neolitik sudah mula melakukan ritual bagi mewujudkan
perdamaian dengan kuasa alam. Mengapakah upacara tersebut penting kepada mereka?
A. Menghindari bencana alam
B. Menyuburkan hasil pertanian
C. Mengukuhkan kuasa pentadbir
D. Percaya kehidupan selepas mati
58
LATIHAN STRUKTUR
Lampiran 5 Tarikh :
1. Kegiatan mengumpulkan makanan merupakan aktiviti paling penting pada Zaman

Paleolitik.
(Buku teks m.s 54)
(a) Senaraikan barangan yang dikumpulkan oleh masyarakat Zaman
Paleolitik.
Konstruk:
Mengingat
Aras: i. …………………………………………………………
Rendah ii. …………………………………………………………
iii. …………………………………………………………
(3 markah )
(b) Mengapakah aktiviti tersebut tidak lagi dilakukan oleh masyarakat Zaman
Logam?
K Konstruk:
B Menilai ……………………………………………………………………………
A Aras:
T Tinggi
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
(3 markah)
(c) Pada pandangan anda, bagaimanakah masyarakat Zaman Prasejarah

mampu memastikan kelangsungan hidup mereka pada ketika itu?
……………………………………………………………………………
Konstruk:
K ……………...................................................................................................
Menilai
B
A .......................................................................................................................
Aras:
T
Tinggi .......................................................................................................................
.....................................................................................................................
(4 markah)
59
2. Organisasi sosial dalam masyarakat sudah mula wujud seawal Zaman Prasejarah
lagi.
(Buku teks m.s 56)
(a) Nyatakan dua kelas sosial yang wujud dalam masyarakat Zaman Neolitik.
Konstruk:
Mengingat i. …………………………………………………………
Aras: ii. …………………………………………………………

Rendah (2 markah )
(b) Bagaimanakah kemunculan organisasi sosial ini mampu membentuk

masyarakat yang teratur semasa Zaman Prasejarah?
K Konstruk:
B Menilai ……………………………………………………………………………
A Aras:
T Tinggi
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
(4 markah)
(c) Pada pendapat anda, bagaimanakah cara bagi membentuk sesebuah

organisasi sosial atau sistem pemerintahan yang mantap pada masa kini?
Konstruk:
K ……………………………………………………………………………
Menilai
B
A ……………...................................................................................................
Aras:
T
Tinggi .......................................................................................................................
.......................................................................................................................
.......................................................................................................................
(4 markah)
60
LATIHAN ESEI
Lampiran 6 Tarikh :
1. Kehidupan manusia Zaman Prasejarah mempunyai ciri-ciri tertentu seperti kediaman, peralatan,
aktiviti pengumpulan makanan, kegiatan ekonomi, organisasi sosial, kepercayaan, serta kesenian
dan kebudayaan. (Buku Teks: m.s 52 - 59)
(a) Jelaskan ciri-ciri kehidupan manusia Zaman Prasejarah dari aspek tempat
kediaman.
Konstruk : Mengingat Aras : Rendah (6 markah)
(b) Manusia Zaman Prasejarah mengalami perkembangan yang ketara dalam

aspek kegiatan ekonomi. Buktikan.
Konstruk : Menganalisis Aras : Tinggi (6 Markah)
(c) Bagaimanakah manusia Zaman Prasejarah memanfaatkan alam sekitar untuk

kelangsungan hidup mereka? Berikan pendapat anda. (8 Markah)
Konstruk : Menganalisis
Aras : Tinggi
61
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
62
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
63
Lampiran Tarikh :
3.4 KESINAMBUNGAN SUMBANGAN ZAMAN PRASEJARAH KEPADA

KEMAJUAN KEHIDUPAN MANUSIA.
AKTIVITI ZAMAN PRASEJARAH ZAMAN MODEN

❖ Pertanian bermula aktif pada Zaman ❖ Pertanian terus dijalankan dan
Neolitik. menjadi pekerjaan penting.
1. Pertanian ❖ Antara jenis tanaman ialah padi, ❖ Pertanian moden dilakukan
gandum dan barli. secara komersial (dijual), dan
❖ Menjadi sumber makanan dan secara besar-besaran (ladang).
menjadikan manusia tinggal menetap. ❖ Menggunakan alatan moden.
❖ Pertanian tradisional atau sara diri
dilakukan secara kecil-kecilan.
❖ Bertujuan untuk mendapatkan ❖ Kini memburu adalah satu hobi.

makanan. ❖ Senjata adalah lebih canggih,
2. Memburu ❖ Senjata memburu Zaman Prasejarah berlesen dan berdaftar.
Binatang diperbuat daripada batu, tulang, kayu,
gangsa dan besi.
❖ Ada yang menggunakan tombak, panah
dan sumpit.
❖ Aktiviti bermula sejak Zaman Neolitik. ❖ Kini dilakukan secara komersial

❖ Menjadi sumber makanan yang bagi menampung keperluan
3. Menternak berterusan. daging dan tenusu.
Binatang
❖ Peralatan diperbuat daripada kayu, batu ❖ Kini mesin dan jentera

dan tulang haiwan. digunakan dengan meluas.
4. Peralatan ❖ Pengetahuan dan inovasi tentang ❖ Mesin memotong dan menghiris
campuran logam, acuan dan suhu daging.
membawa kepada penciptaan alatan
daripada gangsa dan besi.
❖ Parang, pedang, tombak, cangkul, keris
dan kapak.
64
AKTIVITI ZAMAN PRASEJARAH ZAMAN MODEN

5. Tembikar ❖ Tembikar dijadikan bekas makanan, ❖ Kini tembikar menjadi industri
peralatan masakan dan upacara ritual. penting.
❖ Abad ke-14 dan ke-15M, tembikar ❖ Antaranya, pembuatan labu
buatan China dan buatan Vietnam sayong di Kuala Kangsar, Perak.
menjadi dagangan utama.
❖ Tembikar berkaki tiga Zaman
Hoabinhian.
❖ Tembikar Delta Sungai Merah,
Vietnam.
6. Ideofak ❖ Masyarakat menghormati mayat. ❖ Kini, penghormatan kepada

❖ Mayat dikebumikan bersama alatan. mayat masih diamalkan
❖ Percaya bahawa kematian bukan mengikut agama masing-masing.
penamat kehidupan
❖ Gua Cha, Kelantan: mayat diletak di
atas bantal batu dan makanan.
❖ Sabah: Mayat dimasukkan dalam
keranda kayu dan disimpan dalam gua
kapur.
7. Monumen dan ❖ Kebolehan membina bermula sejak ❖ Kepakaran senibina berkembang.

Seni Bina Zaman Neolitik. ❖ Menara Berkembar Kuala
❖ Monumen dibina untuk pelbagai tujuan. Lumpur di Malaysia.
❖ Struktur megalitik di Malta.
❖ Angkor Wat di Kemboja.
65
NOTA
Tarikh :
Lampiran
2
GLOSARI
Ideofak Hasil tinggalan manusia Zaman Prasejarah yang berkaitan dengan

ideologi atau kepercayaan
Komersial Hal berkaitan dengan perniagaan atau perdagangan
Monumen Bangunan yang dibina untuk memperingati seseorang tokoh ternama atau
sesuatu peristiwa penting.
66
LATIHAN OBJEKTIF
Lampiran Tarikh :
3
1. Manusia pada Zaman Prasejarah telah mempunyai kemahiran mencipta tembikar?

Mengapakah mereka mencipta tembikar?
A Memungut hasil hutan
B Menjadi bekas makanan
C Menjual secara komersial
D Menyimpan alatan pertanian
2. Teknologi membuat tembikar bermula sejak Zaman Prasejarah sehingga kini.

Apakah kegunaan tembikar semasa Zaman Prasejarah?
I Menjadi lambang kekayaan
II Sebagai alat menyimpan perhiasan
III Dijadikan bekas menyimpan makanan
IV Digunakan sebagai peralatan masakan
A I dan II
B I dan IV
C II dan III
D III dan IV
3. Antara berikut, yang manakah kesinambungan Zaman Prasejarah kepada kemajuan manusia?
I Menternak binatang
II Penempatan
III Sistem pendidikan
IV Aktiviti pertanian
A I dan II
B I dan IV
C II dan III
D III dan IV
67
4. Aktiviti memburu merupakan aktiviti paling tua yng diamalkan oleh manusia untuk mendapatkan
makanan. Di Malaysia, pihak manakah yang mengeluarkan lesen untuk memburu?
A Angkatan Tentera Laut Malaysia
B Polis Diraja Malaysia
C Jabatan Perhutanan
D Perhilitan
5. Pada pendapat anda, mengapakah monumen perlu dipelihara dan dijaga?

A Upacara pemujaan
B Simbol kerajinan
C Warisan sejarah
D Pemuafakatan
6. Apakah yang menjadi faktor peralihan bahan pembuatan peralatan Zaman Prasejarah daripada
batu, kayu dan tulang haiwan kepada gangsa dan besi?
I Pengetahuan tentang suhu pembakaran
II Pengetahuan tentang campuran logam
III Pengetahuan tentang seni bina alatan
IV Pengetahuan tentang nilai estetika
A I dan II
B I dan IV
C II dan III
D III dan IV
7. Berikut merupakan definisi bagi satu istilah dalam sejarah.

Hasil tinggalan manusia Zaman Prasejarah yang berkaitan
dengan ideologi atau kepercayaan.
Apakah istilah tersebut?
A Arkeologi
68
B Ekofak
C Ideofak
D Monumen
8. Apakah faktor yang mempengaruhi penghasilan ideofak oleh masyarakat silam?

A Kebudayaan
B Kepercayaan
C Kekuasaan
D Kesetiaan
9. Rajah berikut berkaitan dengan sumbangan masyarakat Zaman Prasejarah.
Bangunan yang dibina untuk

memperingati tokoh ternama
Apakah X?
A Ekofak
B Monumen
C Geometri
D Estetika
69
10. Aktiviti perdagangan berkembang di Asia Tenggara pada abad ke -14 dan ke-15. Apakah
komoditi perdagangan yang utama pada ketika itu?
A Tekstil
B Pertanian
C Tembikar
D Penternakan
LATIHAN STRUKTUR
Lampiran 4 Tarikh :
1. Gambar di bawah menunjukkan aktiviti pertanian yang dijalankan bermula Zaman Neolitik.
(Buku teks m.s 60)
a da
m?
Berdasarkan gambar diatas, huraikan aktiviti manusia pada zaman tersebu
……………………………………………………………………………………………………
K Konstruk:
B
……………………………………………………………………………………………………
v. ………………………………………………………………………..
Mengingat
A Aras: ……………………………………………………………………………………………………
T Rendah
vi. ………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………
( 2 markah ) (3 markah)
70
b Nyatakan aktiviti manusia zaman logam. ah?

m?
……………………………………………………………………………………………………
i ………………………………………………………………………..
K Konstruk: ……………………………………………………………………………………………………
B Mengingat
A Aras: ……………………………………………………………………………………………………
ii. ……………………………………………………………………......
T Rendah
……………
(3 markah)
c Berikan dua nilai yang boleh dicontohi daripada Zaman Prasejarah
kepada kemajuan kehidupan manusia.
K Konstruk: ……………………………………………………………………………………………………
B i. ……………………………………………………………………...
Menganalisa
A Aras: ……………………………………………………………………………………………………
T Tinggi
ii. ……………………………………………………………………
(3 markah)
71
LATIHAN ESEI
Lampiran 5 Tarikh :
Kehidupan manusia pada alaf ini masih mempunyai kesinambungan daripada sumbangan Zaman
Prasejarah. (ms 60-63)
Aktiviti pertanian pada Zaman Prasejarah Aktiviti pertanian pada zaman moden
(a) Nyatakan dua perbezaan aktiviti pertanian pada Zaman Prasejarah dengan masa
kini
(4 markah)
(b) Huraikan aspek kesinambungan sumbangan Zaman Prasejarah kepada kemajuan kehidupan
manusia dari aspek pertanian.
(8 markah
(c) Nyatakan cara-cara meningkatkan sektor pertanian di negara kita.

(8 markah)
72
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
73
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
74
NOTA
Lampiran 1 Tarikh :
3.5 Zaman Prasejarah Di Malaysia
PRASEJARAH DI
MALAYSIA
1. Hoabinhian : Istilah ini diperkenalkan oleh Madeleine Colani, seorang

arkeologi Perancis. Hoabinhian diambil sempena nama tempat di utara Vietnam
iaitu Hoa-binh. Zaman Hoabinhian merujuk kepada Zaman Mesolitik di Asia
Tenggara kerana unsur-unsur zaman Mesolitik sebagaimana yang terdapat di
Eropah tidak ditemukan di sini.
LOKASI PRASEJARAH
❖ Zaman Prasejarah di Malaysia

bermula 40 000 tahun dahulu.
❖ Bermula pada Zaman Paleolitik.
❖ Lokasi Zaman Prasejarah
ditemukan di kawasan gua dan di
kawasan terbuka.
75
NOTA
Tarikh :
Lampiran 2
TEKNOLOGI PRASEJARAH
❖ Peralatan batu dan logam.

❖ Untuk memotong, menetak
dan memecahkan tulang.
❖ Wujud bengkel menghasilkan

alatan batu di Kota Tampan,
Perak dan Tingkayu, Sabah.
❖ Peralatan batu di Hulu Perak

menunjukkan kemampuan
manusia menggilap peralatan
tersebut.
TEMBIKAR DAN MANIK
❖ Mahir dalam pembuatan tembikar dan manik.

❖ Penemuan alatan tembikar di Gua Niah, Sarawak.
❖ Penemuan manik di Kuala Selinsing, Perak dan di Lembah
Bernam, Selangor.
76
NOTA
Tarikh :
Lampiran 3 LUKISAN GUA DAN
UKIRAN BATU
❖ Menjadi bukti jelas kewujudan

manusia Zaman Prasejarah.
❖ Lukisan ini bertujuan :
a) Cara komunikasi untuk menyampaikan

maklumat tentang kehidupan mereka.
b) Menggambarkan kehidupan seharian
seperti berburu dan amalan ritual.
❖ Lukisan gua menggunakan arang dan
❖ Ukiran batu ditemukan di Sabah,

Sarawak dan Negeri Sembilan.
❖ Mempunyai kaitan dengan budaya
megalit.
1. Oker merah (hematit) : bahan pewarna merah yang diperoleh daripada batu kawi
atau batu lada.
2. Budaya megalit : budaya berasaskan penggunaan batu-batu bersaiz besar
EKONOMI
Masyarakat Paleolitik dan Masyarakat Neolitik:

Hoabinhian : ❖ Aktiviti penanaman padi di pinggir
❖ Aktiviti berburu dan sungai dan lembah yang subur.
memungut hasil ❖ Contoh: Hulu Tembeling, Pahang
hutan. Jenderam Hilir, Selangor Lembah
❖ Berbentuk sara diri. Nenggiri, Ulu Kelantan
❖ Pisau Tembeling adalah alatan

menuai padi yang digunakan di
Pahang.
❖ Lebihan padi dijadikan barang
pertukaran.
77
NOTA
Tarikh :
Lampiran 4
KEPERCAYAAN
❖ Dibuktikan melalui penemuan ideofak di tapak

perkuburan.
❖ Mengamalkan kepercayaan dan menghormati orang
yang mati.
78
LATIHAN OBJEKTIF
Tarikh :
Lampiran
5
7. Antara berikut, yang manakah lokasi tinggalan manusia Zaman Paleolitik?
A. Sungai Tembeling, Pahang
B. Gua Madai , Sabah
C. Jenderam Hilir, Selangor
D. Tingkayu, Sabah
8. Apakah alatan yang ditemui di Gua Niah, Sarawak yang menunjukkan inovasi telah
berlaku dalam masyarakat zaman prasejarah?
A. Manik
B. Peralatan batu
C. Tembikar
D. Peralatan logam
9. Apakah bahan yang digunakan oleh masyarakat zaman prasejarah untuk melukis di dinding
gua?
A. Kapur
B. Darah haiwan
C. Arang
D. Oler hitam
10. Antara berikut yang manakah lokasi penanaman padi pada Zaman Neolitik di Malaysia?
A. Lenggong, Perak
B. Hilir Kelantan
C. Teluk Intan, Perak
D. Hulu Tembeling, Pahang
79
11. Kepercayaan masyarakat zaman prasejarah di Malaysia turut ditunjukkan melalui budaya
megalit.
Perkataan “megalit” bermaksud
A. Batu besar yang tersusun rapi

B. Pokok besar
C. Penyembahan binatang
D. Menyembah matahari
12. Aktiviti memburu merupakan aktiviti paling tua yng diamalkan oleh manusia untuk
mendapatkan makanan. Di Malaysia, pihak manakah yang mengeluarkan lesen untuk
memburu?
A. Angkatan Tentera Laut Malaysia
B. Polis Diraja Malaysia
C. Jabatan Perhutanan
D. Perhilitan
13. Apakah kepentingan penemuan lokasi zaman prasejarah di dunia?

A. Mengetahui kehidupan manusia yang lalu
B. Sebagai subjek wajib sejarah di sekolah
C. Tujuan perniagaan
D. Tujuan pelancongan
14. Apakah jenis pengebumian di tapak perkuburan yang menunjukkan kepercayaan dalam
masyarakat Zaman Prasejarah di negara kita?
I Pengebumian perahu
II Pengebumian tempayan
III Pengebumian mendongak
IV Pengebumian menyerong
A I dan II
B I dan IV
C II dan III
D III dan IV
80
15. Pernyataan berikut merupakan nilai murni yang terdapat dalam masyarakat Zaman
Prasejarah.
Walaupun tanpa peralatan moden. Mereka mampu

menghasilkan pelbagai jenis barangan yang berguna.
Apakah nilai tersebut?

A. Gigih berusaha
B. Sikap keterbukaan
C. Bijaksana dalam tindakan
D. Daya kreativiti yang tinggi
16. Mengapakah generasi masa kini perlu memelihara dan memulihara tinggalan Zaman
Prasejarah?
I Menghargai warisan zaman silam

II Menunjukkan kekuasaan zaman silam
III Meninggalkan nilai estetika masyarakat dahulu.
IV Menjadi sumber inspirasi dan rujukan masa kini.
A I dan II
B I dan IV
C II dan III
D III dan IV
81
LATIHAN STRUKTUR
Tarikh :
Lampiran 6
1. Gua Niah merupakan salah satu gua tertua di dunia dan telah diwartakan sebagai tapak
bersejarah di bawah kuasa Muzium Sarawak. Gua Niah dipercayai pernah di diami
oleh manusia antara 40,000 hingga 45,000 tahun dahulu.
(Buku teks m.s 67)
a Nyatakan artifak-artifak sejarah yang ditemui di gua tersebut.
Konstruk: (i) .…………………………………………………………………………

Mengingat
Aras: (ii).…………………………………………………………………………
Rendah ( 2 markah )
b Apakah bukti yang menunjukkan Gua Niah pernah didiami manusia antara
40,000 hingga 45,000 tahun dahulu ?
Konstruk: ………………………………………………………………………………
Memahami
Aras:
Sederhana ………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
( 4 markah )
c Pada pandangan anda, apakah yang dapat ditafsirkan daripada lukisan gua
yang dilakar oleh masyarakat prasejarah?
………………………………………………………………………………
Konstruk:
K ………………………………………………………………………………
Menilai
B Aras:
A Tinggi ………………………………………………………………………………
T
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
( 4 markah )
82
LATIHAN ESEI
Tarikh :
Lampiran 7
1. Bukti-bukti tinggalan yang ditemukan di tapak-tapak Zaman Prasejarah di negara

kita menunjukkan terdapat tiga bentuk aktiviti masyarakat dalam bidang ekonomi.
(m.s 64 - 69)
(a) Jelaskan aktiviti yang dijalankan oleh masyarakat Zaman Prasejarah seperti
berikut :
(i) Aktiviti memburu dan mengutip hasil hutan

(2 Markah)
(ii) Aktiviti penanaman padi

(2 Markah)
(iii) Kegiatan perdagangan

(2 Markah)
Konstruk : Memahami Aras : Rendah
(b) Bukti penting yang menunjukkan kewujudan Zaman Prasejarah di Malaysia

ialah penemuan pelbagai jenis peralatan. Bincangkan.
(6 Markah)
(c) Sebagai rakyat Malaysia, kita patut bersyukur dengan kemajuan yang dicapai
oleh negara kita pada hari ini.
Setujukah anda dengan pernyataan di atas? Berikan pendapat anda.
(8 Markah)
Konstruk : Menilai Aras : Tinggi
83
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
84
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
85
NOTA
Lampiran
1 Tarikh :
86
NOTA
Tarikh :
Lampiran
2
87
LATIHAN OBJEKTIF
Lampiran 3 Tarikh :
1. Maklumat berikut berkaitan dengan maksud tamadun.
Tamadun ditakrifkan sebagai suatu pencapaian tertinggi

oleh masyarakat.
Pencapaian tersebut didorong oleh ______________.

A adat
B inovasi
C kekayaan
D kepercayaan
2. Rajah berikut berkaitan dengan maksud tamadun.
Istilah madana
Bermaksud X
Apakah X?
A Kawasan daerah
B Undang-undang
C Kehidupan manusia
D Pembukaan bandar
3. Istilah berikut mempunyai kaitan dengan tamadun.
Civitas
Istilah tersebut diambil daripada _______________?

A Bahasa Arab
B Bahasa Parsi
C Bahasa Yunani
D Bahasa Sanskrit
88
4. Tamadun didefinisikan dalam pelbagai Bahasa. Menurut Bahasa Inggeris, tamadun

merupakan tahap pembangunan manusia dan organisasi yang paling maju iaitu ….
A hadari
B civilisation
C civitas
D Madana
5 Apakah maksud tamadun mengikut perkataan tersebut dalam bahasa Arab.
A Kemajuan ekonomi
B Tinggi budi bahasa
C Semangat kepimpinan
D Pembentukan kerajaan
89
LATIHAN STRUKTUR
Tarikh :
Lampiran
4
BAB 4 : MENGENALI TAMADUN
1 Terdapat perbezaan pengertian tamadun dari segi bahasa.
(a) Lengkapkan istilah tamadun mengikut bahasa berikut :
i. Bahasa Arab
.……………………………………………………………….
Konstruk:
Mengingat
.………………………………………………………………..
Aras:
ii. Bahasa Inggeris Rendah
………………………………………………………………….
…………………………………………………………………
(2 markah )
(b) Berdasarkan kepada definisi tamadun, terdapat persamaan definisi tamadun awal dunia.
Terangkan persamaan tersebut.
…………………………………………………………………
Konstruk:
Mengingat
…………………………………………………………………
Aras:
………………………………………………………………… Tinggi
…………………………………………………………………
(4 markah)
(c) Bagaimanakah faktor alam semula jadi mempengaruhi perkembangan pembinaan

tamadun manusia?
………………………………………………………………
K Konstruk:
……………………………………………………………… Menilai
B
A
Aras:
……………………………………………………………… T Tinggi
………………………………………………………………
(4 markah)
90
LATIHAN ESEI
Lampiran 5 Tarikh :
1. Tamadun awal manusia mula berkembang sekitar 10,000 tahun dahulu apabila manusia mula berkembang
dengan membuka petempatan-petempatan yang akhirnya membentuk kerajaan.
(a) Jelaskan maksud tamadun dari sudut bahasa [6 markah ]
(b) Jelaskan perbezaan pandangan Islam dengan pandangan Barat terhadap

konsep tamadun. [6 markah ]
Konstruk : Mengingat Aras : Tinggi
(c) Pada pandangan anda, bagaimanakah sesuatu bangsa dapat mencapai tamadun yang
tinggi ? [8 markah]
91
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
92
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
93
NOTA
Lampiran
1 Tarikh :
94
95
LATIHAN OBJEKTIF
Lampiran
2 Tarikh :
1. Apakah konsep tamadun mengikut pandangan barat?
A. Kemajuan lahiriah
B. Kejayaan dalam kehidupan
C. Peningkatan tahap kerohanian
D. Pembentukan sistem kepercayaan
2. Konsep tamadun menurut pandangan Islam merangkumi pembangunan
A. Kebendaan sahaja
B. Akidah dan syarak
C. Lahiriah dan rohaniah
D. Kesenian dan kebudayaan
3. Gambar berikut menunjukkan seorang sarjana teragung Islam.
Ibn Khaldun
Apakah pandangan beliau tentang konsep tamadun?

I. Akidah
II. Sejarah
III. Pemikiran
IV. Peradaban
A. I dan II
B. I dan IV
C. II dan III
D. III dan IV
96
LATIHAN OBJEKTIF
Tarikh :
Lampiran
3
4. Apakah pendapat Syed Muhammad Naquib Al-Attas tentang konsep tamadun?
A. Tatasusila dan kebudayaan yang luhur

B. Kesenian dan teknologi yang maju
C. Pembangunan lahiriah
D. Pencapaian rohaniah
5. Masyarakat Barat mengaitkan tamadun dengan pencapaian lahiriah. Apakah bidang yang
dikaitkan dengan pencapaian lahiriah tersebut?
I. Kesenian
II. Penulisan
III. Kesopanan
IV. Pembinaan
A. I dan II
B. I dan IV
C. II dan III
D. III dan IV
97
LATIHAN STRUKTUR
Tarikh :
Lampiran
4
BAB 4 : MENGENALI TAMADUN
1. Konsep berikut diperkenalkan oleh Ibnu Khaldun,iaitu seorang sarjana Islam awal yang
membincangkan tentang konsep tamadun Islam.
• Umran
• Hadharah
(Buku teks ms 78)
a) Nyatakan prinsip-prinsip nilai yang terkandung dalam ‘hadharah’.
Konstruk: I. _____________________________________________________________
Mengingat II. _____________________________________________________________
Aras: III. _____________________________________________________________
Rendah
(3 markah)
b) Jelaskan konsep tamadun dari sudut pandangan Barat.
_____________________________________________________________________________
Konstruk:
Memahami _____________________________________________________________________________
__________________________________________________
Aras:
Rendah
( 3 markah)
c) Bagaimanakah generasi muda hari ini boleh meningkatkan ketamadunan negara Malaysia?
_____________________________________________________________________________
Konstruk:
K _____________________________________________________________________________
Menilai
B _____________________________________________________________________________
A Aras: _________________________________________
T Tinggi
(4 markah)
98
LATIHAN ESEI
Tarikh :
Lampiran
5
1. Tamadun merupakan proses meningkatkan kemajuan kehidupan manusia dengan menjadi lebih
baik.
a) Huraikan konsep tamadun dari sudut.
I. Pandangan Islam. (6 markah)
Konstruk : Memahami Aras : sederhana
II. Pandangan Barat ( 6 markah)
Konstruk : Memahami Aras : sederhana
b) Bincangkan iktibar yang perlu diterapkan oleh generasi muda hari ini untuk mengekalkan
ketamadunan Malaysia. ( 8 markah)
99
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
100
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
101
NOTA
Lampiran
1 Tarikh :
102
NOTA
Lampiran 2 Tarikh :
103
104
105
LATIHAN OBJEKTIF
106
Lampiran
3 Tarikh :
1. Apakah tujuan pembentukan kerajaan dalam tamadun awal dunia?
A. Menguasai kegiatan ekonomi

B. Mengurus pemerintahan kota
C. Mengetuai upacara keagamaan
D. Mengawal tingkah laku penduduk
2. Apakah ciri-ciri bandar dalam tamadun Indus?
I. Petempatan tersusun
II. Pembinaan sistem perparitan
III. Kemudahan klinik dan hospital
IV. Kemajuan dalam pengangkutan
A. I dan II
B. I dan IV
C. II dan III
D. III dan IV
3. Gambar berikut menunjukkan binaan terkenal dalam tamadun awal dunia.
Apakah tamadun yang boleh dikaitkan dengan binaan tersebut?
A. Tamadun Indus
B. Tamadun Huang He
C. Tamadun Mesir Purba
D. Tamadun Mesopotamia
107
LATIHAN OBJEKTIF
Tarikh :
Lampiran
4
4. Gambar berikut menunjukkan tulisan dalam tamadun Huang He.
Apakah keistimewaan tulisan tersebut?
A. Diukir pada batu

B. Menggunakan simbol
C. Ditulis pada tulang haiwan
D. Merakamkan kisah peperangan
5. Apakah tujuan masyarakat Mesir Purba membina tempat ibadat yang besar?
A. Menghormati tuhan
B. Melambangkan kebebasan
C. Mengelak ditimpa bencana alam
D. Menjadi tempat rakyat berkumpul.
108
LATIHAN STRUKTUR
Tarikh :
Lampiran
5
BAB 4 :MENGENALI TAMADUN
1. Ciri-ciri tamadun awal dunia memaparkan kehebatan pencapaian tamadun-tamadun dalam semua
bidang kehidupan.
( Buku Teks ms 80-85)
a) Nyatakan tiga ciri-ciri tamadun awal dunia.
Konstruk:
i. ____________________________________________________________
Mengingat
ii. ____________________________________________________________
Aras:
iii. ____________________________________________________________
Rendah
(3 markah)
b) Jelaskan peranan bandar dalam tamadun awal dunia.
Konstruk: _______________________________________________________
Memahami
_______________________________________________________
Aras: _______________________________________________________
Rendah
(3 markah)
c) Pada pendapat anda, mengapakah selepas merdeka sehingga kini,negara kita masih lagi
menjadi tumpuan buruh warga asing?
_______________________________________________________
Konstruk:
K _______________________________________________________
Menilai
B
A _______________________________________________________
Aras:
T
Tinggi _______________________________________________________
(4 markah)
109
LATIHAN ESEI
Tarikh :
Lampiran
6
1. Senarai berikut berkaitan dengan ciri-ciri tamadun awal dunia.
• Pertanian dan perdagangan

• Pembentukan bandar
a) Terangkan kegiatan pertanian dan perdagangan yang dijalankan oleh masyarakat tamadun awal
dunia.
(6 markah)
Konstruk : Menganalisis Aras : Sederhana
b) Jelaskan ciri-ciri bandar dalam tamadun awal.
(6 markah)
c) Apakah usaha-usaha yang boleh dilakukan untuk memajukan sektor pertanian di negara kita? Beri
penjelasan anda.
(8 markah)
Konstruk : Mencipta Aras : Tinggi
110
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
111
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
112
NOTA
Lampiran 1 Tarikh :
4.1.4 MEMBINCANGKAN EMPAT LOKASI PEMBENTUKAN TAMADUN AWAL DUNIA.
Tamadun Mesopotamia.
1. Gelaran Mesopotamia berasal dari bahasa Yunani bermaksud tanah di antara dua sungai.
2. Tamadun ini terletak di antara Sungai Tigris dan Sungai Eupharates.
3. Tamadun ini berkembang dari awal Zaman Neolitik antara tahun 5,000SM hingga 700SM.
4. Sekitar tahun 3,500SM kawasan Mesopotamia berkembang menjadi pusat tamadun awal.
5. Kerajaan awal ialah Kerajaan Sumeria yang bermula pada 3,500SM dan kerajaan terakhir ialah Kerajaan
Chaldea yang berakhir pada tahun 539SM.
6. Antara kerajaan-kerajaan dalam Tamadun ini ialah Kerajaan Sumeria, Babylon, Akkad, Chaldea dan
Asyria.
Ciri-ciri kerajaan dalam Tamadun Mesopotamia
⚫ Struktur dibina daripad blok-blok bata tanah liat.

⚫ Tempat ibadat terdapat di setiap bandar.
⚫ Binaan pusat ibadat ini berbentuk piramid yang digelar Zigurat.
⚫ Dinding besar dibina mengelilingi bandar sebagai pertahanan.
⚫ Perkembangan kawasan perkampungan berevolusi menjadi bandar dan seterusnya negara kota.
⚫ Negara kota berperanan sebagai pusat perdagangan dan pelabuhan.
⚫ Kawasan pertanian terletak di luar negara kota.
Tamadun Mesir Purba.
1. Tamadun Mesir Purba berkembang di kawasan lembah Sungai Nil yang juga merupakan kawasan lembah
sungai yang terbesar di dunia.
2. Terdapat tiga tahap perkembangan tamadun ini iaitu kerajaan purba, kerajaan pertengahan dan kerajaan
baru.
3. Tokoh sejarah Yunani iaitu Herodotus menggelarkan Mesir sebagai ‘Hadiah Sungai Nil’ kerana setiap
tahun banjir yang berlaku telah membawa lumpur hitam yang subur untuk pertanian.
4. Kewujudan kawasan petempatan awal di kawasan ini kemudiannya telah berkembang menjadi negara-
kota.
113
Tahap Kerajaan Mesir Purba Ciri-ciri

Kerajaan Purba a. Bermula sebagai perkampungan petani pada tahun 5,000SM.
b. Terdapat dua buah kerajaan awal iaitu di kawasan utara ( hilir sungai ) dan
kawasan selatan ( hulu sungai ).
c. Kedua-dua kerajaan ini disatukan oleh Raja Mennes pada tahun 3,100SM dan
membuka bandar Memphis.
d. Mencapai puncak kemajuan pada tahun 2,650SM.
Kerajaan Pertengahan a. Bermula sekitar 2,100 hingga 1,650SM.

b. Terkenal dengan perkembangan bidang kesusasteraan dan seni ukiran.
c. Kerajaan dalam tempoh ini stabil dan makmur.
d. Ibu kota berpusat di Thebes.
e. Sungai menjadi jalan perdagangan utama.
f. Kegiatan perlanunan menyebabkan Raja Mesir menghantar tentera dan
membina kubu.
g. Mereka juga menguasai Nubia.
Kerajaan Baru a. Muncul apabila diperintah oleh golongan bangsawan.
b. Pemerintahnya digelar Firaun.
c. Pembentukan pasukan tentera yang kuat .
d. Pemerintahnya digelar Firaun.
e. Pembentukan pasukan tentera yang kuat bagi mematahkan serangan orang luar.
f. Mencapai kemuncak di zaman pemerintahan Ramses.
g. Pembinaan banyak monument berupa berhala.
h. Berakhir di zaman pemerintahan Ramses II sekitar 1,279 – 1,213SM.
Tamadun Indus
1. Bermula sekitar tahun 2,500SM di bahagian barat laut dan utara India.
2. Berpusat di kawasan lembah Sungai Indus.
3. Terletak di kawasan lembah sungai yang mempunyai dua musim ekstrem iaitu banjir besar dan kemarau.
4. Penduduknya bergiat dalam kegiatan pertanian, pembuatan barang daripada kapas dan besi.
5. Mempunyai hubungan perdagangan dengan tamadun lain seperti Mesopotamia.
6. Terdapat dua Bandar terancang yang terkenal iaitu Mohenjo-Daro dan Harappa.
7. Menjelang 1,750SM tamadun ini mengalami kemerosotan disebabkan oleh bencana alam dan serangan
orang Aryan.
Tamadun Huang He.
1. Tamadun ini terletak di kawasan utara China.

2. Huang He bermaksud Sungai Kuning yang menyimpan banyak lumpur kekuningan yang subur.
3. Masyarakat awal membina petempatan dan menjalankan kegiatan pertanian, penternakan, mengumpul hasil
hutan dan berburu.
4. Perkembangan tamadun bermula sekitar 4,000SM.
5. Terdapat tiga kerajaan iaitu kerajaan Xia ( 2,205 – 1.766SM), Shang ( 1,766 – 1,050SM) dan Zhao (1,050 –
256SM).
6. Pembentukan kerajaan telah melahirkan bandar utama seperti Anyang semasa pemerintahan Dinasti Shang.
7. Antara kegiatan utama tamadun ialah membuat tembikar, membina kapal, menghasilkan varnish, sutera,sulaman
dan ukiran serta peralatan pertanian.
114
NOTA
Lampiran 2 Tarikh :
4.1.5 MEMBANDINGKAN SUMBANGAN TAMADUN AWAL DUNIA.
Tamadun/ Aspek Pemerintahan dan Kegiatan Ekonomi Teknologi Kesenian dan

Pentadbiran Kesusasteraan
Mesopotamia -Negara Kota diketuai -Bidang ekonomi - Ada sistem tali air. -Sistem tulisan
oleh Raja. dikuasai golongan - Penggunaan kuneiform.
-Penyatuan Negara Kota agama dan raja. gangsa dalam reka -Penghasilan puisi.
membentuk empayar. -Kerajaan tentukan cipta. -Rekaan patung
-Kod Hammurabi jumlah tanaman - Mencipta roda, pemimpin.
sebagai undang-undang dan petani. sauh dan bajak.
-Wujud golongan - Sistem nombor
petani,pegawai, berasaskan 60.
jurukira dan hamba - Mencipta
perhiasan emas,
kertas
Mesir Purba -Diperintah oleh Firaun. -Pertanian ialah - Maju dalam -Tulisan hieroglif.
-Raja berkuasa mutlak bidang utama. bidang matematik -Lakaran seni
-Raja mempunyai - Majoriti rakyat dan geometri serta pada tembok batu
pandangan kehidupan ialah petani. perubatan. dan kawasan
selepas mati. - Petani membayar - Membina terusan perkuburan.
sewa tanah kepada dan pengairan.
raja. - Penghasilan
- Ada kegiatan calendar
perdagangan. berasaskan 365
hari.
- Penciptaan kertas
115
Indus -Golongan Pendeta - Berasaskan - Pembinaan kota -Sistem tulisan

menguasai pentadbiran kegiatan pertanian. berasaskan grid piktograf.
dan bidang keagamaan - Tanaman utama yang tepat. -Penghasilan
ialah gandum dan - Membina sistem balang yang
barli. perparitan dan berukiran motif
- Wujud kegiatan pembentungan. geometri dan
penternakan. - Kalendar alam.
- Ada kegiatan berasaskan 365
tenunan kain dan hari.
logam. - Mencipta kertas
- Perdagangan
berkembang
Huang He -Berasaskan sistem - Tanaman utama - Mencipta sutera. Sistem tulisan

Negara Kota. ialah sekoi, - Menghasilkan piktograf.
-Masyarakat dan tanaman padi, peralatan besi. -Mencipta puisi
keluarga sebagai unsur gandum dan barli. - Penciptaan wang indah berdasarkan
penting. - Menternak lembu, syiling. kehidupan
-Pembahagian kelas ayam, kambing, - Sistem masyarakat.
sosial. ayam dn babi. pengangkutan jalan - Ukiran tembikar
-Kuasa dipercayai dan terusan.
datang dari syurga. - Mencipta kompas
-Raja menguasai bidang magnetik.
ekonomi, politik dan
agama
Tamadun Binaan Bangunan dan Kemudahan Tamadun Binaan Bangunan dan Kemudahan
Mesopotamia -Zigurat sebagai rumah ibadat. Indus -Kolam mandi awam.

-Taman Tergantung Babylon. -Pembinaan kota mengikut grid.
-Penciptaan sistem paip dan pembentungan.
-Dewan Perhimpunan
Indus -Kolam mandi awam. Huang He -Pembinaaan istana dan tempat ibadat di
-Pembinaan kota mengikut grid. tengah-tengah Bandar.
-Penciptaan sistem paip dan
pembentungan.
-Dewan Perhimpunan
116
LATIHAN OBJEKTIF
Lampiran 3 Tarikh :
BAB 5 TAMADUN AWAL DUNIA
1. Tamadun Mesopotamia adalah tamadun yang terawal sekali di dunia.

Perkembangan petempatannya bermula semasa ______________.
A Zaman Logam
B Zaman Neolitik
C Zaman Paleolitik
D Zaman Mesolitik
2. Tokoh berikut adalah antara pemerintah kerajaan Mesir yang terkenal.

Ramses
Pemerintahan baginda berlansung semasa peringkat _____________.

A Kerajaan Awal
B Kerajaan Purba
C Kerajaan Pertengahan
D Kerajaan Baru.
3. Menjelang tahun 1750 SM, Tamadun Indus mula mengalami kemerosotan.

Mengapakah peristiwa tersebut berlaku?
A Banjir
B Serangan Parsi
C Serangan penyakit
D Kemarau
4. Pembentukan Tamandun Huang He bermula di Lembah Sungai Huang He.

Pembentukan tersebut bermula pada tahun
______________.
A 2000 SM
B 3000 SM
C 4000 SM
D 5000 SM
5. Apakah tanaman utama yang diusahakan oleh masyarakat Tamadun Huang He?
I Gandum
II Barli
III Lada hitam
IV Sekoi
A I dan II
B I dan IV
C II dan III
D III dan IV
117
LATIHAN STRUKTUR
Tarikh :
Lampiran
4
1 Tamadun Mesir Purba telah muncul di lembah Sungai Nil iaitu lembah yang terbesar di dunia
kira-kira 5,000 SM.
(b) Namakan dua bandar dalam tamadun Mesir Purba.
Konstruk: (i) ………………………………………………………………………………………………..

Mengingat
Aras: (ii) ………………………………………………………………………………………………..
Rendah (2 markah)
(c) Pemerintahan dalam tamadun Mesir Purba dibahagikan kepada tiga tahap.
Nyatakan tahap-tahap tersebut.
Konstruk: (i) ……………………………………………………………………………………………......

Mengingat
(ii) ………………………………………………………………………………………………..
Aras:
Rendah (iii) ………………………………………………………………………………………………..
(3 markah)
(d) Bagaimana kebijaksanaan pemerintah Mesir Purba berjaya menjadikan Tamadun

Mesir Purba sebuah tamadun yang hebat?
……………………………………………………………………………………………......
Konstruk:
K
Menilai
B ………………………………………………………………………………………………..
A Aras:
T Tinggi
...................................................................................................................................
(3 markah)
118
LATIHAN ESEI
Lampiran
5 Tarikh :
1. Tamadun Indus dan Tamadun Huang He antara tamadun terawal dunia yang telah banyak
memberi sumbangan terhadap sejarah manusia.
(a) Jelaskan pencapaian Tamadun Indus dalam bidang pemerintahan dan

ekonomi [ 6 markah ]
Konstruk : Menganalisi Aras :
(b) Sederhana
Huraikan pencapaian Tamadun Huang He dalam pemerintahan dan [ 6 markah ]
ekonomi
Konstruk : Menganalisi Aras :
Sederhana
(c) Mengapakah kita harus menghargai sumbangan masyarakat tamadun

terdahulu ? [ 8 markah ]
119
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
120
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
121
NOTA
Lampiran 1 Tarikh :
6.1 Tamadun Yunani

Tamadun Yunani berkembang antara tahun tahun 1000 SM hingga 800 SM
Pencetus perkembangan Tamadun Eropah.
Zaman memberi inspirasi dan paduan kepada kehidupan manusia yang lebih
baik.
Melalui pengenalan sistem demokrasi, ekonomi, sains dan teknologi,
kesusasteraan dan falsafah.
Lokasi dan perkembangannya

Negara kota di Yunani terbahagi kepada tiga bahagian.
Polis
Ibu kota dan pusat tumpuan masyarakat
Masyarakat menganggap polis – tanah suci kurniaan Dewa
Gabungan komponen bandar utama, bandar kecil dan kawasan kampung.
Polis yang terkenal di Yunani - Athens, Sparta dan Corinth
Acropolis
Pusat komuniti yang dilindungi kubu
Lokasi paling strategik yang dilengkapi dengan rumah ibadat, bangunan
kerajaan, istana dan rumah golongan bangsawan.
Agora
Kawasan lapang – tempat pertemuan dan pasar awam
122
LATIHAN OBJEKTIF
Lampiran 2 Tarikh :
BAHAGIAN A
1. Maklumat berikut berkaitan masyarakat Tamadun Yunani.
Mengapakah penduduk Yunani terkenal sebagai pelayar yang handal?
A Kedudukan Tamadun Yunani berhampiran dengan laut

B Mereka mahir dalam membina kapal layar
C Mereka mahir dalam ilmu kelautan
D Mereka dilatih sejak dari kecil
2. Tamadun Yunani berkembang di Semenanjung Greece dan pulau-pulau sekitarnya.
Perkembangan tersebut bermula pada sekitar____________.
A. tahun 1000 SM hingga 800 SM

B. tahun 1200 SM hingga 900 SM
C. tahun 1300 SM hingga 950 SM
D. tahun 1300 SM hingga 900 SM
3. Maklumat berikut berkaitan dengan Tamadun Yunani.
Terletak berhampiran dengan laut
Apakah kesan daripada situasi tersebut?
A. Memajukan bidang perikanan

B. Mengembangkan kegiatan pertanian
C. Mewujudkan golongan pelajar yang handal
D. Memudahkan pembinaan rumah beribadat
123
4. Tamadun Yunani terkenal dengan negara kota atau polis.
Apakah ciri utama polis?
A Keluasan wilayah
B Kedudukan strategik
C Ketinggian bangunan
D Kehebatan pemerintah
5.. Pernyataan manakah yang betul tentang negara kota Athens dalam Tamadun Yunani?
A Kota paling ramai penduduk

B Pusat pertanian utama
C Terdapat rumah ibadat
D Penduduk seramai 16,000 orang
6. Apakah fungsi Agora dalam Tamadun Yunani?
A. Pusat perdagangan
B. Pusat pemerintahan
C. Pusat pertemuan
D. Pusat pertahanan
7. Apakah tanggapan penduduk Yunani terhadap binaan Polis?
A. Tanah khas golongan bangsawan

B. Tanah untuk aktiviti pertanian
C. Tanah suci kurniaan dewa
D. Tanah tinggi yang stategik
8. Apakah kepentingan binaan berikut terhadap masyarakatTamadun Yunani?
124
Agora
A. Pasar awam
B. Pusat pertahanan
C. Pusat komunikasi
D. Petempatan kerajaan
9. Jadual berikut berkaitan dengan perkembangan Tamadun Yunani.
Negara Kota Penduduk

X 10 000 orang
Apakah negara kota X tersebut?

A. Sparta
B. Athens
C. Corinth
D. Olympia
10. Antara berikut, apakah polis yang paling luas sekali di Yunani?
A. Athens
B. Sparta
C. Corinth
D. Olympia
125
LATIHAN STRUKTUR
Tarikh :
Lampiran 3
1. Gabungan tiga komponen membentuk ‘polis’ di Yunani.
a Senaraikan komponen-komponen tersebut
Konstruk: .………………………………………………………………………………
Mengingat
Aras: .………………………………………………………………………………
Rendah
………………………………………………………………..... ( 3 markah )
b Jelaskan polis yang terkenal dalam kalangan masyarakat Yunani.
…..……………………………………………………………………
Konstruk:
Mengingat
Aras: ………………………………………………………………………
Rendah ( 3 markah )
c Penduduk Yunani menganggap polis adalah tanah suci kurniaan dewa.

Jelaskan kesan daripada tanggapan tersebut.
………………………………………………………………………………
Konstruk:
K ………………………………………………………………………………
Menilai
B Aras:
A Tinggi ………………………………………………………………………………
T
( 4 markah )
126
LATIHAN ESEI
Tarikh :
Lampiran 4
1. Tamadun Yunani berkembang dari tahun 1000 SM hingga 800 SM. (ms 118-119)
(a) Jelas lokasi berkembangnya Tamadun Yunani (4 Markah)

(b) Nyatakan kepentingan polis kepada Tamadun Yunani. (8 Markah)

(c) Apakah perbezaan pembinan pusat pentadbiran kerajaan pada masa kini (8 Markah)
denganpolis dalam Tamadun Yunani?
127
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
128
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
129
NOTA
Lampiran 1 Tarikh :
6.2 Peningkatan Pemerintahan dan Pentadbiran Tamadun Yunani

Bentuk Pemerintahan dan pentadbiran Tamadun Yunani
➢ Monarki
• Sistem beraja berasaskan keturunan
• Raja dibantu oleh konsul ( golongan bijak pandai )
➢ Oligarki
• Pemerintahan yang dikuasai sebahagian kecil golongan yang berkuasa
➢ Aristokrasi
• Pemerintahan yang dikuasai oleh golongan bangsawan
➢ Tirani
• Pemerintahan yang dikuasai oleh golongan yang zalim dan menindas rakyat
➢ Demokrasi
• Pemerintahan yang dipilih oleh rakyat melalui pengundian
Perkembangan Sistem Demokrasi di Athens

➢ Sistem pemerintahan di Athens telah menjadi ikutan dan diamalkan sehingga
kini.
➢ Sistem pemerintahan demokrasi diasaskan oleh Solon pada tahun 594 SM .
➢ Sebelum itu, sistem pemerintahan di Athens bercorak monarki, oligarki,
aristokrasi dan tirani.
➢ Athens mengamalkan sistem demokrasi langsung , iaitu warga Athens terlibat
dalam perbincangan dan perdebatan dalam menentukan dasar dan peraturan
termasuklah hal ehwal ekonomi, sosial dan politik.
➢ Pada zaman pemerintahan Pericles ( 495 – 429 SM ), penekanan diberikan
kepada kuasa rakyat bagi memantapkan sistem demokrasi.
➢ Walau bagaimanapun, sistem demokrasi menjadi lemah dan terhapus pada
zaman Raja Philip pada tahun 338 SM.
➢ Sistem demokrasi mula diamalkan di Malaysia bermula pada tahun 1951
melalui pilihan raya yang memilih wakil-wakil rakyat sehingga kini.
130
Solon Pericles
Amalan demokrasi di Athens
Ciri – ciri Demokrasi di Athens
➢ Fungsi Dewan Perhimpunan

• Melantik Ahli Majlis
• Menggubal undang-undang
• Membuat deklarasi peperangan
• Mengadakan perjanjian dengan negara lain
• Membincangkan hal kewangan dan percukaian
• Menerima duta dari negara asing
➢ Fungsi Majlis
131
• Melaksanakan keputusan Dewan Perhimpunan

• Ahli bertanggungjawab mengendalikan jabatan kerajaan
• Kuasa Majlis tidak mengatasi kuasa Dewan Perhimpunan
➢ Fungsi Majistret
• Merupakan kakitangan kerajaan
• Melaksanakan dasar-dasar yang diputuskan oleh Majlis
• Menguruskan hal-ehwal pendidikan, percukaian dan sebagainya
➢ Fungsi Juri
• Menjadi pemutus kepada sesuatu kes
• Pesalah akan merayu terus kepada warganegara
• Kuasa pengadilan terletak dalam tangan warganegara
Perkembangan Sistem Demokrasi di Sparta

➢ Sistem pemerintahan dan pentadbiran bersifat monarki
➢ .Dua orang raja memerintah Sparta bersama-sama bagi mengelakkan seseorang
daripada raja bertindak kejam ( keluarga Eurypontids dan Agiads )
➢ Dewan Perhimpunan dan Majlis membantu urusan pentadbiran raja
➢ Lima orang ephors berfungsi memastikan raja tidak memerintah secara mutlak
➢ Penekanan diberikan kepada displin ketenteraan ( kerajaan ketenteraan )
➢ Kanak-kanak seawal tujuh tahun dan kaum wanita akan dilatih menjadi anggota
tentera
➢ Kaum wanita turut menjalani latihan fizikal dan tidak terkecuali daripada tugas
mempertahankan negara
➢ Penekanan terhadap aspek disiplin dan taat setia kepada negara kota menjadi
asas perkembangan Sparta,
Tentera Sparta sedang berperang Penekanan kepada displin ketenteraan
132
LATIHAN OBJEKTIF
Tarikh :
Lampiran
2
1. Jadual di bawah menunjukkan sistem pemerintahan yang pernah diamalkan dalam Tamadun Yunani
Sistem Pemerintahan Maksud
Oligarki Pemerintahan yang dikuasai oleh

sebahagian kecil golongan yang
berkuasa
X Pemerintahan yang dikuasai oleh

golongan bangsawan
Apakah yang mewakili X?

A Tirani C Aristokrasi
B Monarki D Demokrasi
2. Sebelum sistem demokrasi diamalkan, Athens telah melalui sistem pemerintahan bercorak
monarki, oligarki aristokrasi dan tirani.
Mengapakah berlaku perubahan tersebut?
A Mengurangkan kuasa rakyat
B Mengelakkan perang saudara
C Memantapkan sistem pemerintahan
D Menghapuskan pemerintahan tradisioanal
3. Apakah ciri persamaan antara sistem demokrasi yang diamalkan oleh kedua – dua kerajaan
berikut?
Athens
Demokrasi
Malaysia
A Rakyat memilih ketua negara

B Raja merupakan ketua kerajaan
C Raja memerintah secara mutlak
D Rakyat terlibat dalam pemerintahan
4. Maklumat berikut merupakan fungsi badan pentadbiran di Athens?

• Membuat perjanjian dengan negara lain
• Menerima duta asing
• Membuat deklarasi peperangan
133
Apakah badan pentadbiran tersebut?
A Juri C Majistret
B Majlis D Dewan Perhimpunan
5. Di Athens, ahli-ahli Majlis dilantik oleh Dewan Perhimpunan.
Apakah tanggungjawab mereka?
A Mengendalikan keadilan
B Menggubal undang-undang
C Melaksanakan dasar kerajaan
D Menguruskan jabatan kerajaan
6. Juri merupakan badan yang bertanggungjawab dalam hal yang berkaitan dengan keadilan.
Siapakah yang berkuasa dalam bidang pengadilan ?
A Raja C Pengerusi
B Hakim D Warganegara
7. Negara berikut telah mewarisi sistem pemerintahan demokrasi yang diperkenalkan oleh Tamadun
Yunani
• Indonesia
• Malaysia
• Britain
Apakah ciri demokrasi yang diamalkan oleh negara tersebut?

A Rakyat memilih pemimpin
B Raja menggubal undang-undang
C Negara diketuai oleh Perdana Menteri
D Anggota Dewan Rakyat dilantik oleh ketua negara
8. Di Sparta, lima orang pegawai dilantik sebagai ephors.

Apakah peranan ephors?
A Mengetuai pentadbiran
B Menggubal undang-undang
C Memajukan ekonomi negara
D Mengawal kuasa mutlak raja
9. Kaum wanita di Sparta menjalani latihan fizikal dan diajar berlari serta bertinju.
Mengapakah mereka perlu berbuat demikian?
A Membina jati diri

B Mempertahankan negara
C Menjaga maruah negara
D Menggelakkan ancaman kaum lelaki
10. Apakah nilai murni yang boleh dicontohi daripada masyarakat Sparta demi Malaysia yang
cemerlang?
134
I Berdisplin
II Bertoleransi
III Hemah tinggi
IV Taat setia

LATIHAN STRUKTUR
Tarikh :
Lampiran 3
1. Sistem pemerintahan dan pentadbiran di Sparta adalah bersifat monarki.
(Buku teks m.s 125)
a Nyatakan ciri-ciri pemerintahan dan pentadbiran di Sparta?
Konstruk: .………………………………………………………………………………
Mengingat
Aras: .………………………………………………………………………………
Rendah ( 2 markah )
b Siapakah yang membantu raja dalam urusan pentadbiran di Sparta?
iv. ………………………………………………………………………
Konstruk:
Mengingat
Aras: v. ………………………………………………………………………
Rendah ( 2 markah )
c Pada pendapat anda, mengapakah kanak-kanak seawal usia tujuh tahun

dilatih menjadi anggota tentera?
………………………………………………………………………………
Konstruk:
K ………………………………………………………………………………
Menilai
B Aras:
A Tinggi ………………………………………………………………………………
T
( 2 markah )
d Apakah iktibar yang diperoleh daripada sikap masyarakat negara kota

Sparta?
………………………………………………………………………………
Konstruk: ………………………………………………………………………………
Menilai
K Aras:
B Tinggi 135
A
T
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
( 4 markah )
LATIHAN ESEI
Tarikh :
Lampiran
4
2. Gambar berikut menunjukkan amalan demokrasi di Athens.
(a) Jelaskan fungsi Dewan Perhimpunan di Athens. (6 Markah)

(b) Sparta memberi penekanan kepada disiplin ketenteraan dan semangat

patriotik .
Buktikan.. (6 Markah)
(c) Jelaskan kelebihan sistem demokrasi berparlimen di negara kita? (8 Markah)

Konstruk : Mengaplikasi Aras : Tinggi
136
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
137
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
138
NOTA
Lampiran 1 Tarikh :
6.3 Tamadun Rom

Tamadun Rom
Merupakan kesinambungan Tamadun Yunani
Kebebasan pemikiran dan sikap ingin tahu asas kepada pembinaan Tamadun
Rom dan Tamadun Eropah
Muncul sebagai sebuah kuasa paling kuat di Laut Mediteranean.
Membentuk sebuah empayar yang luas berpusat di Rom, Itali
Lokasi dan perkembangannya
Terletak di Lembah Latium, berhampiran Sungai Tiber
Lembah Latium mempunyai tanah yang subur dan aktiviti pertanian dapat
dijalankan dengan giat.
Sungai Tiber sebagai sumber air utama dan laluan utama belayar
Tamadun Rom terbahagi kepada tiga zaman
• Zaman Beraja (753-509 SM)
• Zaman Republik (509-27 SM)
• Zaman Empayar (27-180 SM)
Mencapai zaman kegemilangan pada era Pax Romana (27-180 SM)
• Wujud keamanan selama 200 tahun
• Berkembang meliputi tiga benua – Asia, Afrika dan Eropah
Masyarakat Rom terbahagi kepada tiga golongan :
• Patrician (atasan)
• Plebian (petani, artisan dan peniaga)
• Hamba
139
NOTA
Lampiran 2 Tarikh :
6.4 Peningkatan Seni Bina dalam Tamadun Rom
Seni bina Tamadun Rom menggunakan gabungan bahan binaan baharu serta reka bentuk
kreatif
Tamadun Rom terkenal dengan kepakaran masyarakatnya dalam bidang seni bina.
Antara faktor kemajuan seni bina Rom adalah seperti kepakaran arkitek, buruh yang
mencukupi, pendidikan, kewangan, teknologi, dan dasar pemerintahan.
Colosseum
• Colosseum merupakan binaan yang melambangkan
keagungan Tamadun Rom yang dijadikan tempat
mengadakan persembahan dan pertandingan bersaiz besar
seperti acara gladiator.
• Colloseum mempunyai sistem pengurusan penonton yang
setanding dengan stadium pada zaman moden.
• Terdapat 80 pintu masuk serta tempat duduk penonton yang
dibina bertingkat-tingkat.
• Binaan ini dimulakan oleh Raja Vespian pada tahun 72 M
dan diselesaikan oleh anaknya Tiitus pada tahun 80 M.
Pantheon
• Binaan berkubah yang terbesar di dunia yang digunakan
sebagai tempat penyembahan dewa-dewi masyarakat Rom.
• Pada awalnya, Pantheon dibina oleh Marcus Visanius
Agrippa pada tahun 27 SM, namun musnah dalam
kebakaran pada tahun 80 M.
• Pantheon dibangunkan semula oleh Maharaja Hadrian pada
tahun 125 M.
• Pantheon dibina dengan mengambil gaya binaan zaman
Yunani terutamanya di bahagian hadapan yang mempunyai
tiang yang kukuh.
Amfiteater
• Binaan ini merupakan Colosseum mini atau sebuah
gelanggang terbuka yang digunakan untuk membuat
persembahan seni, pertunjukan dan gladiator.
• Amfiteater ini berbentuk lingkaran.
• Terdapat kira-kira 230 amfiteater yang dibina di seluruh
empayar Rom dengan mempunyai pelbagai saiz dan
kapasiti penonton yang berbeza.
140
Akueduk
• Akueduk berfungsi membekalkan air ke rumah kediaman
di sekitar bandar dalam empayar Rom.
• Air dari akueduk juga disalurkan ke tempat mandi awam
dan binaan-binaan utama di Rom termasuklah ke
Colosseum sewaktu acara gladiator diadakan.
• Akueduk pertama dibina di Aqua Appia pada tahun 312
SM dengan panjangnya 16 KM.
• Marcus Agrippa merupakan antara jurutera Rom yang
bertanggungjawab membina akueduk, seperti Aqua Virgo
yang dibina pada tahun 19 SM.
Jalan Raya Rom

• Jalan raya dibina pada tahun 500 SM dengan tujuan untuk
menghubungkan bandar-bandar utama bagi memudahkan
pergerakkan tentera serta sebagai sistem pengangkutan.
• Oleh sebab matlamat asas adalah untuk kegunaan tentera,
jalan raya tersebut dibina secara berlapis-lapis dengan
menggunakan batu besar, batu kecil, dan batu kerikil
supaya tahan dan kuat menahan beban serta pergerakan
pasukan tentera.
Tembok Pertahanan
• Pembinaan tembok pertahanan bertujuan untuk melindungi
Tamadun Rom daripada serangan musuh.
• Tembok ini juga menjadi pemisah antara kawasan yang
terletak di bawah kekuasaan Rom dengan kawasan yang
bukan wilayah Rom.
• Seni membina tembok pertahanan telah bermula pada tahun
100 M dengan menggunakan batu yang disusun
memanjang serta mencapai ketinggian sehingga lima meter.
Tempat Mandi Awam

• Orang Rom membina tempat mandi awam yang boleh
digunakan oleh setiap orang.
• Tempat mandi awam ini dilengkapi dengan pelbagai
kemudahan.
• Ruang mandi pula mempunyai bahagian yang berasingan,
iaitu tempat mandi air panas, sejuk, suam serta berwap.
• Tempat mandi awam yang terkenal termasuklah Caracalla
di Rom.
141
LATIHAN OBJEKTIF
Tarikh :
Lampiran
3
11. Rajah berikut menunjukkan perkembangan Tamadun Rom yang dibahagikan kepada tiga zaman
Zaman Beraja X Zaman Empayar
Apakah zaman yang mewakili X?

A Zaman Republik
B Zaman Diktator
C Zaman Demokrasi
D Zaman Pax Romana
2. Tamadun Rom mencapai zaman kegemilangannya pada era Pax Romana (27 M - 180M).
Apakah pencapaian Tamadun Rom pada era tersebut?
A Keamanan empayar
B Pembentukan republik
C Pertambahan penduduk
D Kehidupan beradab
3. Maklumat berikut merupakan kelompok masyarakat Rom.
• Plebian
Apakah kelompok masyarakat Rom tersebut?

A Raja
B Anak Raja
C Hamba
D Pembesar
4. Mengapakah masyarakat Rom mementingkan aplikasi praktikal dalam sistem pendidikan?

A Memperkukuhkan jati diri masyarakat
B Membentuk masyarakat cemerlang
C Meningkatkan semangat patriotik
D Melahirkan rakyat yang mahir dalam pelbagai bidang
142
5. Apakah sumbangan tokoh-tokoh berikut terhadap Tamadun Rom?
• Marco Vitruvius
• Marcus Visanius Agrippa
A Seni bina
B Perubatan
C Matematik
D Ilmu falsafah
6. Maklumat berikut berkaitan seni bina di Rom.
• Lokasi menjalankan acara gladiator

• Dibina oleh Maharaja Vespian
Apakah binaan tersebut?

A Pantheon
B Amfiteater
C Collosseum
D Akueduk
7. Gambar berikut merupakan binaan Tamadun Rom.
Pantheon
Mengapakah puncak binaan tersebut mempunyai ruang terbuka?
A Membekalkan bekalan air
B Mengatasi masalah banjir
C Membolehkan cahaya masuk
D Memudahkan pengaliran udara
8. Apakah fungsi akueduk?

A Membekalkan air ke kawasan pertanian
B Membekalkan air ke rumah kediaman
C Lambang keagungan Tamadun Rom
D Sebagai tempat beribadat
143
9. Senarai berikut merupakan binaan Tamadun Rom yang terkemuka di dunia.
• Colosseum
• Pantheon
• Akueduk
Apakah iktibar yang boleh diperoleh daripada kejayaan masyarakat Tamadun Rom?
I Kepakaran dalam seni bina
II Kekuatan angkatan tentera
III Kezaliman sistem pemerintahan
IV Sistem pendidikan yang praktikal
A I dan II
B I dan IV
C II dan III
D III dan IV
10. Apakah manfaat pembinaan jalan raya kepada masyarakat dalam Tamadun Rom?
I Menghubungkan bandar-bandar utama
II Kegunaan tentera
III Untuk tujuan pertanian
IV Sistem pengangkutan
A I dan II
B I dan IV
C II dan III
D III dan IV
144
LATIHAN STRUKTUR
Tarikh :
Lampiran 4
1. Tamadun Rom merupakan kesinambungan daripada Tamadun Yunani.
(Buku teks m.s 127)
a Nyatakan lokasi pembentukan Tamadun Rom
Konstruk: .………………………………………………………………………………
Mengingat
Aras: .………………………………………………………………………………
Rendah ( 1 markah )
b Nyatakan dua kelompok masyarakat yang terdapat di Tamadun Rom
vi. ………………………………………………………………………
Konstruk:
Mengingat
Aras: vii. ………………………………………………………………………
Rendah ( 2 markah )
c Pada pendapat anda, mengapakah Tamadun Rom telah mencapai

kegemilangan pada era Pax Romana?
………………………………………………………………………………
Konstruk:
K ………………………………………………………………………………
Menilai
B Aras:
A Tinggi ………………………………………………………………………………
T
( 3 markah )
d Apakah iktibar daripada kegemilangan Tamadun Rom yang boleh

diterapkan untuk kegemilangan negara kita?
………………………………………………………………………………
Konstruk: ………………………………………………………………………………
K Menilai
B Aras:
A Tinggi ………………………………………………………………………………
T
………………………………………………………………………………
( 4 markah )
145
LATIHAN ESEI
Tarikh :
Lampiran 5
3. Tamadun Rom terkenal dengan kepakaran seni bina. Binaan-binaannya juga mempunyai
ketahanan tinggi yang masih kekal hingga kini. (m.s 128-133)
(a) Jelaskan faktor yang mendorong perkembangan seni bina di Rom. (6 Markah)
(b) Terangkan ciri-ciri keistimewaan binaan Pantheon. (6 Markah)

(c) Apakah iktibar yang diperoleh daripada pembinaan binaan Pantheon? (8 Markah)
146
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
147
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
148
NOTA
Lampiran
1 Tarikh :
149
NOTA
Tarikh :
Lampiran
2
150
NOTA
Tarikh :
Lampiran 3
151
152
153
154
OBJEKTIF
Tarikh :
Lampiran
4
1. Maklumat berikut berkaitan dengan kejayaan pada zaman Dinasti Maurya.
Semasa zaman pemerintahan Chandragupta dan Asoka, empayar yang

luas telah dibentuk meliputi wilayah Bengal di sebelah timur hungga
Hindu Kush di sebelah barat.
Apakah faktor yang menyebabkan kejayaan tersebut?
A Kelemahan pasukan lawan C Kewibawaan Chandragupta Maurya

B Kekuatan pasukan ketenteraan D Chandragupta Maurya berkuasa penuh
2. Mengapakah Asoka telah mengubah bentuk perluasan kuasa fizikal kepadaperluasan kuasa
keagamaan?
A Ramai rakyat telah terkorban

B Pasukan ketenteraannya menjadi lemah
C Asoka tidak mahir dalam perluasan kuasa
D Kerajaannya tidak dapat ditandingi kerajaan lain
3. Apakah kesan perluasan kuasa yang telah dilakukan oleh Asoka kepada Tamadun India?
A Agama Buddha berkembang

B Tamadun India lebih berkuasa
C Kepesatan dalam perdagangan
D Tamadun India terkenal dengan kemewahan
155
LATIHAN OBJEKTIF
Lampiran 5 Tarikh :
4.Berdasarkan perluasan kuasa yang telah dilakukan oleh Chandragupta Maurya, mengapakah pemimpin
pada masa kini perlu mengelakkan perluasan kuasa secara fizikal?
I Negara selalu berperang

II Menjamin keamanan
III Kestabilan ekonomi
IV kemusnahan harta benda

5. Apakah tujuan perluasan kuasa yang berlaku pada peringkat permulaan Tamadun India?
A Perluasan keagamaan
B Menunjukkan kekuasaan
C Memastikan kesejahteraan dalam Tamadun India
D Menguasai dan memperluas pengaruh di sesebuah kawasan
156
LATIHAN STRUKTUR
Tarikh :
Lampiran
6
1. a) Senaraikan faktor perluasan kuasa dalam Tamadun India berdasarkan pernyataan diberi.
Pemerintahan yang diketuai oleh raja

menentukan dasar perluasan kuasa sesuatu
kerajaan.
Sumber manusia yang cukup, menjamin

sesebuah kerajaan ditadbir dengan baik dan
berkesan.
Faktor
Perluasan
Kuasa
Aspek keagamaan dan kemanusiaan turut
berperanan dalam memperluas kuasa dan
pengaruh kerajaan
Setiap perluasan kuasa perlu mendapat

pembiayaan secukupnya daripada
perbendaharaan kerajaan.
Sesebuah kerajaan perlu mempunyai pasukan

tentera yang kuat. Pasukan tentera juga
digunakan untuk mempertahankan negara
daripada serangan musuh.
(5 markah)
157
b) Jawab soalan berikut.
i) Namakan dua bentuk perluasan kuasa dalam Tamadun India.

________________________________________
________________________________________
ii) Senaraikan dua faktor perluasan kuasa yang berlaku dalam Tamadun India.
_________________________________________
_________________________________________
c) Ketika pemerintahan Asoka, terdapat peraturan dan undang-undang bagi mengukuhkan

pembinaan negara. Peraturan dan undang-undang yang ditetapkan dalam pemerintahannya
telah diukir pada sebatang tiang yang dikenal sebagai _____________ dan diletakkan di
kawasan yang strategik.
d) Ketika zaman pemerintahan Chandragupta Maurya, penekanan diberikan kepada

agama_______________________________.
e) Kematian dan kemusnahan yang besar kesan daripada perluasan kuasa secara fizikal telah
menyebabkan Asoka menjadi lebih _________________________ dan
_______________________.
(5 markah)
158
LATIHAN ESEI
Tarikh :
Lampiran
7
1. Jawab semua soalan.
a. Jelaskan perkembangan kerajaan Magadha. (4 Markah)
b. Terangkan faktor-faktor yang mempengaruhi perluasan kuasa Tamadun India

( 8 Markah)
c. Cadangkan tindakan yang boleh dilakukan untuk mengelakkan tindakan peluasan kuasa? Beri
hujah anda.
( 8 Markah)
159
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
160
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
161
NOTA
Lampiran
1 Tarikh :
TAMADUN CHINA
162
163
NOTA
Tarikh :
Lampiran
2
164
165
166
167
NOTA
Tarikh :
Lampiran 3
TAMADUN INDIA DAN TAMADUN CHINA
168
OBJEKTIF
Tarikh :
Lampiran
4
1. Jadual berikut menunjukkan nama tokoh dalam Tamadun India dan Tamadun
China.
Tamadun Tokoh
India Chandragupta Maurya
China X
Siapakah X?
A Asoka C Shih Huangdi
B Bindusara D Kautilya
2. Matlamat sistem pendidikan Tamadun China ialah membezakan golongan elit

dengan golongan rakyat.
Manakah antara berikut merupakan kelebihan seseorang yang terpelajar dalam Tamadun China?
A Mendapat gaji lumayan

B Bantuan pendidikan
C Tawaran latihan ketenteraan
D Menduduki haerarki teratas
3. Sistem peperiksaan Tamadun China dikawal ketat dan mereka yang didapati meniru akan
dikenakan hukuman.
169
Apakah langkah yang diambil untuk memastikan ketelusan dalam proses peperiksaan Tamadun
China?
A Calon dikurung sebelum menghadapi peperiksaan

B Kertas peperiksaan dikawal ketat dalam penjara
C Penggubal kertas peperiksaan dikurung
D Kawasan peperiksaan ditutup
4. Pada pendapat anda, apakah kesan perluasan kuasa jika diamalkan pada masa kini?
I Meruntuhkan perpaduan
II Melanggar hak asasi manusia
III Mengurangkan kemusnahan awam
IV Memupuk keamanan sejagat
A I dan II
B II dan III
C III dan IV
D I dan IV
5. Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, apakah iktibar yang boleh menjadi panduan kepada
rakyat untuk membina negara yang lebih berdaulat?
A Perang antara wilayah adalah berkesan untuk meluaskan kuasa

B Kekuatan kepemimpinan tidak menjamin kestabilan negara
C Pematuhan undang-undang adalah penting diamalkan
D Sistem peperiksaan yang telus tunjang perpaduan kaum
170
LATIHAN STRUKTUR
Tarikh :
Lampiran
6
1. (a) Buat perbandingan peningkatan antara Tamadun India dan Tamadun China dalam peta buih
berganda yang berikut.
(8 markah)
Jawab soalan-soalan di bawah
(b) (i) Sistem peperiksaan Tamadun China dilihat begitu ketat dari segi pelaksanaannya.
Apakah kesan yang berlaku terhadap masyarakat jika seseorang tidak mematuhi peraturan dalam
peperiksaan?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
(3 markah)
(b) (ii) Sebagai pemimpin negara, bagaimanakah anda berusaha menjadikan Malaysia sebagai pusat ilmuan?
___________________________________________________________________________
171
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
(3 markah)
(b) (iii) “Undang-undang yang ketat perlu bagi mengawal tingkah laku manusia”. Pandangan tersebut ada
kebenarannya. Mengapa?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
(3 markah)
172
LATIHAN ESEI
Tarikh :
Lampiran
7
1. Jawab semua soalan.
(a) Jelaskan matlamat sistem pendidikan di Tamadun China.

(4 markah)
(b) Terangkan ciri-ciri sistem peperiksaan perkhidmatan awam di Tamadun China

(8 markah)
(c) Cadangkan bagaimanakah cara untuk meningkatkan taraf dan kualiti sistem pendidikan di negara kita?
Beri cadangan anda berserta contoh yang sesuai.
(8 markah)
173
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
174
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
175
NOTA
Lampiran
1 Tarikh :
4.3.1 Menyatakan latar belakang masyarakat Arab sebelum kedatangan Islam
8.1 LATAR BELAKANG MASYARAKAT ARAB SEBELUM KEDATANGAN ISLAM

PENGENALAN
⚫ Penetempatan dan cara hidup yang

berbeza dari segi pemerintahan,
ekonomi dan social
⚫ Tinggal di Kawasan semenanjung
Tanah Arab
⚫ Terdapat tiga ibu kota penting
diwilayah Hijaz:
- Makkah
- Madinah
- Taif
⚫ Kemerosotan ekonomi dan
Kehidupan sosial lemah selepas
keruntuhan Empangan Maarib
menyebabkan masyarakat Arab
mengalami zaman Jahiliah.
⚫ Jahiliah berasal daripada perkataan
Jahala bermaksud Jahil
⚫ Mereka tidak mempunyai nabi dan
kitab suci
POLITIK
⚫ Dua kelompok kumpulan kabilah :

- Kaum Hadari
- Kaum Badawi
⚫ Kaum Hadari tinggal di bandar
⚫ Kaum Badawi hidup secara nomad
⚫ Mengamalkan sistem kabilah yang
diketuai oleh seorang syeikh
⚫ Penyatuan kabilah berdasarkan
keturunan dan semangat Assabiyah .
⚫ Sering berperang merebut kuasa,
pengaruh dan harta
⚫ Makkah antara pusat pentadbiran
dan perdagangan dan pernah
diancam oleh musuh Abrahah dari
Habsyah
⚫ Pentadbiran Makkah diuruskan oleh
jabatan seperti Darun-Nadwah.
176
EKONOMI
⚫ Kegiatan utama ialah pertanian dan

perdagangan
⚫ Semenanjung arab – kurang subur
⚫ Yaman – gandum dan kopi
⚫ Oman – sekoi dan padi
⚫ Hadramaut dan Mahra – kemenyan
⚫ Kaum Badwi – menternak secara
nomad
⚫ Kaum Hadhari – berdagang secara
kafilah
⚫ Masyarakat Yaman – bawa barang
dagangan hingga ke Syam dan Mesir
⚫ Masyarakat Hijaz menjadikan
Makkah pusat dagangan
⚫ Laluan Sutera – laluan dagang
merentas benua
⚫ Mementingkan keuntungan,
mengamalkan riba dan menipu
timbangan.
SOSIAL
⚫ Agama dan kepercayaan

- Wathani – menyembah berhala
- Majusi – menyembah api
- Yahudi – agama Bani Israel Utara
SA
- Nasrani – anutan Bani Israel
dikembangkan penduduk
Ghassan dan Hirah
- Animisme – percaya kepada roh
dan kuasa ghaib
- Hunafa’ – penganut ajaran Nabi
Ibrahim AS
⚫ Adat dan kehidupan seharian
- Menilik nasib
- Percaya ahli sihir dan kuasa
azimat
- Memandang rendah kepada
kaum wanita / penghormatan
anak lelaki
- Maksiat seperti judi, zina, arak
dan angkuh
- Hamba dipandang hina
- Memuliakan tetamu
- Gigih
- Pandai bersyair
177
NOTA
Lampiran Tarikh :
2
⚫ Nabi Muhammad SAW dilahirkan pada 12 Rabiulawal tahun

gajah bersamaan 20 April 570 masihi.
⚫ Ayah : Abdullah bin Abdul Mutalib (peniaga yang berulang
Nabi Muhammad alik dari Makkah ke Syam. Meninggal dunia semasa Nabi berada
SAW sebagai dalam kandungan ibunya.
pemimpin Islam ⚫ Ibu : Aminah binti Wahab. Meninggal dunia semasa Nabi
berusia 6 tahun
⚫ Nabi Muhammad SAW dipelihara oleh datuknya Abdul
Mutalib, selepas 2 tahun datuknya meninggal dunia dan Nabi
dipelihara oleh bapa saudaranya Abu Talib
⚫ Nabi Muhammmad SAW pernah berniaga ke Syam dan sekitar
kota Makkah
⚫ Menjalankan perniagaan milik Siti Khadijah.
⚫ Budi pekerti yang mulia dan amanah mewujudkan rasa hormat
Siti Khadijah kepada Nabi sehingga membawa kepada
perkahwinan mereka
Abu Bakar al-Siddiq
⚫ Mengetuai peperangan al-Riddah memerangi golongan murtad.
Umar bin al-Khattab
Zaman Khulafa al- ⚫ Golongan peneroka dihantar untuk membuka wilayah baru di
Rasyidin Utara semenanjung Tanah Arab seperti Iraq, Syam dan Mesir dan
membolehkan wilayah Islam semakin luas.
Uthman bin Affan
⚫ Mentadbir wilayah Islam yang luas merangkumi kerajaan Parsi
dan beberapa bahagian kerajaan Byzantium di Laut
Mediterranean. Melantik gabenor ketuai pentadbiran wilayah.
Ali Bin Abi Talib
⚫ Pada masa pentadbiran Saidina Ali, Islam semakin mantap dan
wilayah Islam bertambah luas dan makmur.
Kerajaan Bani Umaiyah ( Berpusat di Damsyik)
⚫ Islam bertapak di India dan Asia Tengah.
Zaman Kerajaan- ⚫ Utusan persahabatan juga telah sampai ke China.
kerajaan ⚫ Islam juga sampai ke Afrika Utara dan turut tersebar ke Eropah.
Islam Kerajaan Bani Abbasiyah ( Berpusat di Baghdad)
⚫ Meneruskan kegemilangan Islam dengan perkembangan ilmu
pengetahuan yang pesat sehingga berkembang ke Eropah.
⚫ Islam juga telah berkembang ke Samaniyah di Transoania hingga
barat India.
Kerajaan Turki Uthmaniyah( Berpusat di Anatolia)
⚫ Islam berkembang di rantau Balkan, Eropha Timur, sempadan
Rusia dan sekitar Laut Hitam.
178
Lampiran Tarikh :
8.3 KETOKOHAN NABI MUHAMMAD SAW SEBAGAI PEMIMPIN
4.3.3 Menjelaskan ketokohan Nabi Muhammad SAW sebagai pemimpin yang

unggul
3. Pemimpin Negara
Tempatan
⚫ Merangka perlembagaan atau Piagam
Madinah
⚫ Islam sebagai agama rasmi
⚫ Kebebasan untuk mengamalkan agama dan
adat masing-masing bagi orang bukan Islam
⚫ Mempersaudarakan masyarakat Islam
⚫ Menyatukan masyarakat Islam dengan bukan
Islam
Antarabangsa
⚫ Menghantar perwakilan atau misi dakwah
⚫ Misi dakwah ke Habsyah, Mesir, Byzantium dan
Parsi.
4. Pemimpin masyarakat
Makkah
⚫ Menekankan aspek akhlak, akidah dan syariat
Madinah
⚫ Menekankan konsep syura, keadilan,
persamaan dan kebebasan
⚫ Menyatukan kaum Ansar dan Muhajirin
⚫ Menjadikan Islam sebagai satu cara hidup
⚫ Menerapakan nilai toleransi, hormat-
menghormati dan keadilan
3. Pembangun Ekonomi
Perdagangan luar
⚫ Menggalakkan hubungan dagang dengan
Kawasan lain
⚫ Laluan perdagangan antara Yaman dan
Syam
⚫ Jalan utama pedagang dari selatan
⚫ Menggalakkan hubungan luar dengan semua
negara
Pertanian
⚫ Menggalakkan masyarakat bekerja keras dan
aktif dalam perdagangan dan pertanian
⚫ Berasaskan prinsip ekonomi Islam
⚫ Larangan penindasan dan riba
179
Penguruan Tanah
⚫ Menggalakkan pembangunan semula tanah
terbiar
⚫ Menebus semula tanah tergadai kepada
kaum Yahudi
Pembangunan Pasar Suq Al-Ansar

⚫ Mencadangkan Abdul Rahman bin Auf
membangunkan sebuah tempat jual beli
⚫ Pasar Suq Al-Ansar telah didirikan dan
berjaya membangunkan ekonomi umat Islam
⚫ Tidak menyisihkan pesaing daripada kaum
Yahudi
4. Pemimpin Tentera
Konsep Jihad
⚫ Perjuangan menegakkan agama Islam,
mempertahankan bangsa dan Tanah air
⚫ Memerlukan kesungguhan dan berdedikasi
melaksanakan sesuatu usaha.
⚫ Berusaha bersungguh-sungguh menuntut
ilmu, mempertahankan maruah diri dan
kesucian agama Islam
⚫
Prinsip peperangan dalam Islam
⚫ Sekiranya diancam demi mempertahankan
agama, umat dan negara.
⚫ Menjamin kesucian agama Islam dan
kesejahteraan manusia sejagat
⚫ Dilarang membunuh sesukati hati
⚫ Dilarang memusnahkan tumbuhan dan
tanaman
Siri-siri peperangan
⚫ perang Badar, Perang Uhud, Perang
Khandak
⚫ Baginda menunjukkan sifat kepimpinan dan
akhlak
⚫ Baginda juga mendengar pandangan orang
lain
⚫ Perang khandak – gali parit
⚫ Pembukaan semula Kota Makkah –
membahagikan pasukan kepada beberapa
pemimpin tentera dari arah yang berlainan
(mengepung)
180
AKTIVITI : LATIHAN OBJEKTIF

Lampiran
Tarikh :
1. Mengapakah masyarakat Arab Jahiliyah mengamalkan semangat asabiyah?

A. Mengukuhkan persaudaraan.
B. Bangga dengan kaum sendiri
C. Mengelakkan campur tangan
D. Pengaruh budaya luar.
2. Apakah pengajaran wahyu pertama daripada Surah al-Alaq ayat 1 hingga 5 yang
diturunkan kepada Nabi Muhammad SAW?
A. Membaca asas ilmu pengetahuan
B. Suruhan menyebarkan agama Islam.
C. Perlantikan sebagai pesuruh Allah SWT.
D. Larangan terhadap kepercayaan karut.
3. Pernyataan di bawah berkaitan keperibadian Nabi Muhammad SAW
Nabi Muhammad SAW ialah individu yang paling dipercayai di Makkah walaupun
baginda tidak disukai oleh masyarakat Arab Quraisy kerana dakwah Islam yang
dijalankan oleh baginda
Apakah nilai yang tepat bagi menggambarkan keperibadian baginda.
A. Amanah
B. Fatanah
C. Tabligh
D. Siddiq
181
4. Pernyataan di bawah berkaitan pemerintahan Khulafa al-Rasyidin.
Beliau merupakan tokoh yang telah memerangi golongan murtad dan berjaya
mengukuhkan kerajaan Islam daripada perpecahan.
Siapakah tokoh ini?
A. Abu Bakar al-Siddiq

B. Umar al-Khattab
C. Uthman bin Affan.
D. Ali bin Abu Talib.
5. Dimanakah pusat Kerajaan Islam Abbasiyah?

A. Anatolia
B. Baghdad
C. Damsyik
D. Madinah
182
LATIHAN STRUKTUR
Tarikh :
Lampiran
5
Dakwah Nabi Muhammad SAW dijalankan melalui beberapa peringkat iaitu secara rahsia dan
secara terang-terangan.
(Buku teks m.s 165 - 169)
(a) Jelaskan dakwah Nabi Muhammad SAW secara rahsia.
.……………………………………………………………………………………………….
Konstruk:
Mengingat
.……………………………………………………………………………………………….
Aras:
Rendah
……………………………………………………………………………………………..
(2 markah )
(b) Terangkan cara-cara penyebaran agama Islam oleh Nabi Muhammad SAW.
………………………………………………………………………………………………..
Konstruk:
Aplikasi ………………………………………………………………………………………………..
Aras: ………………………………………………………………………………………………..
Rendah
……………………………………………………………………………………………….
(4 markah)
(c) Jelaskan nilai-nilai Islam yang boleh diaplikasikan bagi menjadi pemimpin yang baik
kepada negara.
……………………………………………………………………………………………......
Konstruk:
K ………………………………………………………………………………………………..
Analisis
B
A Aras: ………………………………………………………………………………………………..
T Tinggi
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
(4 markah)
183
LATIHAN ESEI
Tarikh :
Lampiran
6
1. Berdasarkan pelan Perang Khandak di atas, jawab soalan-soalan berikut :
a) Apakah strategi yang digunakan oleh Nabi Muhammad SAW?
(6 Markah)
b) Bincangkan kekuatan kekuatan strategi tersebut?
(6 Markah)
c) Mengapakah perancangan strategi perang yang berkesan diperlukan dalam

menghadapi musuh?
(8 Markah)
184
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
185
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
186
187
UJIAN PERTENGAHAN SESI AKADEMIK

T i n g k a t a n 1 S e si 2023/2024
Sejarah (21)
2 jam
Nama
No. Kad Pengenalan
Kelas
1. Buka kertas ujian ini apabila Untuk Kegunaan Pemeriksa

diberitahu.
Nama Pemeriksa:
2. Tulis nama, nombor kad
pengenalan dan nama kelas anda Bahagian Soalan
pada ruang yang disediakan. Penuh Diperoleh
3. Jawapan anda hendaklah ditulis A 20
pada ruang jawapan yang
disediakan di dalam kertas ujian ini. 10
4. Kertas ujian ini hendaklah 10
diserahkan kepada guru bertugas
pada akhir ujian. 10
10
20
20
[20 markah]
Jawab soalan.
Maklumat berikut merujuk istilah yang berkaitan pengertian sejarah.
Monograf
Istilah tersebut membawa maksud ?

Asli
Primer
riwayat
Tulisan
Berikut merupakan salah seorang sejarawan yang terkenal.
Ibn Khaldun
Apakah tajuk karya yang ditulis oleh beliau?

Histories
Muqaddimah
What Is History
Ilmu Sejarah Falsafah
Senarai berikut merupakan sumber sejarah.
Pisau
Kapak
Tembikar
Apakah kategori bagi sumber-sumber tersebut?

Fosil
Artifak
Dokumen
Manuskrip
Terdapat tiga tahap dalam kaedah lisan yang digunakan untuk mengumpul
maklumat.
Apakah kaedah lain selain tahap persediaan dan rakaman temu bual?
Memproses rakaman
Mencari lokasi temu bual
Mengenal pasti orang sumber
Memberi penghargaan kepada orang sumber
Apakah kesan glasier terhadap bumi?

Menyejukan suhu bumi
Meluaskan permukaan bumi
Memusnahkan hidupan bumi
Mengubah bentuk fizikal bumi
Maklumat berikut merujuk kepada tahap dalam Zaman Air Batu.
Berlaku 5.3 juta-2.6 juta tahun dahulu

Terbentuk jambatan darat Panama antara Amerika Utara
dan Amerika Selatan
Apakah tahap zaman tersebut?

Pliosen
Miosen
Holosen
Pleistosen
Zaman Miosen Zaman Pliosen X Zaman Holosen
Apakah X?
Logam
Pleistosen
Prasejarah
Zaman Batu
Maklumat berikut berkaitan dengan manusia Zaman Neolitik.
• Mereka menguruskan mayat dengan teliti

• Mereka mengebumikan mayat dengan sempurna
Mengapakah mereka berbuat demikian?

Kemahiran pengebumian
Kehidupan mereka terjamin
Kepercayaan hidup selepas mati
Keistimewaan hidup seseorang
Di Gua Cha Kelantan kepala mayat diletakkan di atas 'bantal' batu.
Apakah simbol bagi situasi tersebut?

Memberikan penghormatan
Mewujudkan persamaan taraf
Menggambarkan keturunan Raja
Menunjukkan kedudukan istimewa seseorang
Apakah ciri-ciri Zaman Logam?
I Menetap di kawasan tanah tinggi
II Membuat peralatan daripada batu
III Menjalankan kegiatan berburu dan bertani
IV Menggunakan peralatan daripada besi dan gangsa
I dan II
I dan IV
II dan III
III dan IV
Bagaimanakah pemimpin pada Zaman Logam melaksanakan tugas untuk

membentuk masyarakat yang tersusun?
Memberikan pandangan demi kebaikan bersama
Menentukan undang-undang yang perlu dipatuhi
Bertanggungjawab untuk menjaga anggota masyarakat
Membentuk aturan kehidupan dan menyelesaikan masalah
Apakah maksud Zaman Prasejarah?

Manusia tidak tahu membaca
Manusia hidup secara nomad
Manusia hidup dalam kegelapan
Manusia belum mengenal tulisan
Apakah maksud tamadun secara umum?

Pencapaian sederhana masyarakat
Pencapaian cemerlang masyarakat
Pencapaian tertinggi masyarakat
Pencapaian sederhana individu
Mengapakah sungai menjadi faktor penting kepada kemunculan tamadun awal

manusia?
Menjadi benteng pertahanan
Membekalkan air pertanian
Mengelakkan binatang liar
Menjana hidroelektrik
Magadha muncul sebagai kuasa penting yang berjaya menguasai kerajaan lain
dalam Tamadun India. Apakah sebab kejayaan tersebut?
Pemimpin berwibawa
Kedudukan yang strategik
Bilangan tentera yang ramai
Kecanggihan kelengkapan tentera
Apakah kemajuan yang dicapai oleh manusia pada zaman Holosen?

Mengetahui cara membuat api
Melakukan perburuan
Menjalankan pertanian
Menemukan Kawasan pentas sunda
Maklumat berikut berkaitan dengan zaman Dinasti Maurya.
Mengapakah Raja Asoka berbuat demikian?

Menjamin ekonomi lebih baik
Menjadi pemerintah lebih hebat
Mengembangkan agama Buddha
Mewujudkan pentadbiran yang berkesan
Jahiliah berasal daripada perkataan Arab iaitu Jahala.
Apakah maksud jahala?

Bodoh
Dungu
Kejam
Jahil
Anda membuat kajian berkaitan dengan lokasi Zaman Besi di Asia Tenggara.
Lokasi tersebut boleh ditemui di ____________.
Lenggong
Gua Padah
Gua Tabon
Sa-Hyun
Andaikan anda mengunjungi Santubong Sarawak, Apakah jenis artifak yang boleh
anda temukan di Kawasan tersebut?
Pisau
Kapak
Loceng
Seramik
Untuk
Kegunaan
[40 markah] Pemeriksa
Jawab soalan.
(a) Apakah maksud sejarah menurut kamus dewan?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
[2 markah]
(b) Berikan pengertian sejarah menurut pandangan Herodotus?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
[4 markah]
(c) Mengapakah generasi muda hari ini perlu mempelajari sejarah?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
[4 markah]
Untuk
Jadual berikut merupakan ruang masa Zaman Air Batu. Kegunaan
Pemeriksa
Miosen 23 hingga 5 juta tahun
Pliosen 5 hingga 2 juta tahun
Pleistosen dan
2.5 juta hingga 10 000 tahun
Holosen
(a) Apakah ciri-ciri Zaman Air Batu?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
[4 markah]
(b) Nyatakan benua yang ada di muka bumi ini
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
[2 markah]
Untuk
(c) Apakah kesan sekiranya paras air laut semakin meningkat? Kegunaan
Pemeriksa
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
[4 markah]
Untuk
Tamadun awal manusia bermula di lembah sungai dan terus berkembang sehingga ke Kegunaan
hari ini. Pemeriksa
(a) Nyatakan hierarki pertama dan kedua teratas dalam struktur sosial Zaman
Mesir Purba
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
[2 markah]
(b) Dalam bahasa Arab, istilah tersebut dikaitkan dengan tamadun
Jelaskan maksud istilah tersebut.
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
[4 markah]
Untuk
(c) Tamadun penting bagi membina kemajuan dan kemodenan kehidupan manusia Kegunaan
yang teratur dalam sesebuah sistem masyarakat. Pemeriksa
Apakah yang dapat kita lakukan bagi memelihara tamadun yang sedia wujud
pada hari ini?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
[4 markah]
Untuk
Terdapat pelbagai bukti tinggalan Zaman Prasejarah di Malaysia. Kegunaan
Pemeriksa
(a) Nyatakan tiga tinggalan tersebut?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
[3 markah]
(b) Terangkan nilai-nilai murni manusia Zaman Prasejarah dalam usaha

meneruskan kelangsungan hidup.
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
[4 markah]
Untuk
(c) Alam ciptaan Tuhan adalah khazanah yang perlu dipelihara sebaiknya. Kegunaan
Pemeriksa
(Sumber : hafizamri.com) (Sumber :

https://b.cari.com.my/portal.php?mod
Pada pendapat anda, mengapakah kita perlu bersyukur dalam

memanfaatkan alam ciptaan Tuhan?
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
[3 markah]
Untuk
Kegunaan
[20 markah] Pemeriksa
Jawab mana-mana soalan daripada bahagian ni.
Ilustrasi menunjukkan ciri - ciri kehidupan masyarakat Zaman Paleolitik.
(a) Berdasarkan gambar di atas, apakah kegiatan ekonomi yang diamalkan oleh
masyarakat pada zaman tersebut?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
[4markah]
Untuk
(b) Terangkan kegiatan ekonomi masyarakat Zaman Prasejarah yang Kegunaan
menyumbang kepada kemajuan kehidupan manusia pada masa kini. Pemeriksa
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
[8 markah]
(c) Pada pendapat anda, mengapakah kita perlu menghargai pencapaian manusia
pada Zaman Prasejarah?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
[8 markah]
Untuk
Tamadun Mesopotamia merupakan tamadun terawal dunia yang terletak di barat Kegunaan
daya Asia. Pemeriksa
(a) Jelaskan perkembangan Tamadun Mesopotamia.
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
[4 markah]
(b) Huraikan sumbangan Tamadun Mesopotamia dalam aspek berikut:
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
[8 markah]
Untuk
(c) Sebagai pemimpin, bagaimanakah anda menghargai sumbangan tamadun awal Kegunaan
dunia dalam kehidupan manusia. Pemeriksa
Jelaskan.
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
[8 markah]
Untuk
Kegunaan
Pemeriksa
UJIAN AKHIR SESI AKADEMIK

2023/2024
SEJARAH
Tingkatan 1 Tempoh 2 Jam
Nama
Kelas
JANGAN BUKA KERTAS UJIAN INI SEHINGGA DIBERITAHU

ARAHAN:
1. Kertas soalan ini mengandungi tiga bahagian: Bahagian A, Bahagian B dan
Bahagian C.
2. Anda dikehendaki menjawab semua soalan dalam Bahagian A dan Bahagian
B serta satu soalan daripada Bahagian C.
Untuk Kegunaan Pemeriksa

Nama Pemeriksa :
Soalan Markah Penuh Markah Diperoleh

A 1-20 20
1 10
2 10
B
3 10
4 10
C 1/2 20
Jumlah 80
1
BAHAGIAN A
[20 MARKAH]
Jawab semua soalan.
1 Menurut Kamus Dewan, sejarah dimaksudkan dengan peristiwa yang benar-

benar terjadi pada masa lampau, kisah, riwayat dan tambo. Apakah yang
dimaksudkan dengan perkataan tambo?
A huraian
B pengajaran
C riwayat dahulu kala
D penjelasan
2
“Sejarah merupakan catatan ataupun rekod tentang
sesuatu peristiwa yang berlaku pada suatu masa yang lalu”
Penyataan di atas merupakan pengertian sejarah mengikut pandangan

sejarawan tempatan yang terkenal iaitu
A Ibn Khaldun
B Muhd Yusof Ibrahim
C Khoo Kay Kim
D E.H Carr
3 Rajah di bawah menunjukkan contoh konsep
Kemunculan Pengisytiharan
Pendudukan Jepun
kerajaan Melaka Malaysia
A Kronologi
B Ruang masa
C Zaman silam
D Masa depan
4 Berikut merupakan binatang yang hidup pada Zaman Air Batu kecuali…
A Sloth
B Harimau bertaring Panjang
C Woolly Mammoth
D Anjing
5 Perubahan yang berlaku pada bumi berjuta-juta tahun dahulu telah

memberikan impak yang besar terhadap
I kehidupan manusia di bandar
II aktiviti perdagangan
III rupa bentuk fizikal bumi
IV hidupan
A I dan II
B II dan III
C III dan IV
D I dan IV
2
Gambar 1
Gambar di atas merupakan salah satu peralatan yang digunakan oleh

manusia pada Zaman Logam. Apakah nama peralatan tersebut?
A Lembing
B Cangkul
C Tulang mawas
D Pisau bersoket
7 Apakah tujuan penggunaan peralatan besi seperti kapak, tulang mawas,

beliung dan mata lembing oleh manusia ketika Zaman Logam?
A Untuk menjual peralatan besi kepada orang lain
B Untuk memudahkan aktiviti harian seperti memburu dan bertani
C Untuk menghias rumah mereka
D Untuk menghias pakaian mereka
8 Berdasarkan jadual di bawah, yang manakah bukan padanan yang betul

mengikut lokasi Zaman Prasejarah di Asia Tenggara?
Lokasi Negara
A Ban Chiang Filipina
B Pulau Flores Indonesia
C Sa Hyun Vietnam
D Lenggong Malaysia
Gambar 2 merupakan dua binaan

warisan kebudayaan silam yang
masih lagi utuh sehingga kini.
Binaan di atas merupakan
sumbangan dari tamadun
Gambar 2
A Mesir Purba
B Huang He
C Indus
D Yunani
3
10 Apakah yang berlaku dalam sesuatu tamadun tersebut apabila terdapat

pertambahan penduduk dalam kawasan kampung?
A Kawasan kampung menerima bantuan kewangan untuk
menambahbaik kemudahan yang sedia ada
B Pemerintah akan mengurangkan perkhidmatan awam
C Kawasan kampung akhirnya berkembang dan membentuk bandar
D Kawasan kampung akan mengurangkan aktiviti pertanian
11 Nama kerajaan-kerajaan yang wujud dalam Tamadun Mesopotamia ialah…

A Mesir, Sumeria, Yunani, Akkad
B Sumeria, Babylon, Rom dan Asyria
C Sumeria, Babylon, Akkad, Chaldea dan Asyria
D China, Persia, Aztec dan Indus
12 • Dibina di setiap pusat bandar

• Binaan berbentuk piramid
• Dikenali sebagai “Zigurat”
Penyataan di atas merupakan sebuah binaan penting untuk kegunaan

masyarakat Tamadun Mesopotamia. Binaan ini bertujuan sebagai
A pusat perhimpunan
B pasar
C rumah ibadat
D pusat pengajian
13 Apakah kesan kedudukan geografi yang terpencil terhadap Tamadun Huang He?
A Membolehkan penduduk tamadun ini berdagang dengan orang luar.
B Penduduk tamadun ini hanya menghasilkan makanan mereka sendiri
dan menyukarkan aktiviti perdagangan dengan orang luar.
C Menggalakkan pertumbuhan penduduk dan pertukaran budaya
dengan orang lain.
D Membolehkan tamadun ini berkembang pesat dan mempengaruhi
tamadun lain dalam perdagangan.
14 Nama kawasan lapang yang digunakan sebagai tempat pertemuan dan

pasar awam dikenali sebagai
A Agora
B Amfiteater
C Akueduk
D Pantheon
15 Pax Romana
Mengapakah era di atas dianggap begitu penting dalam sejarah Tamadun Rom?
A Kerana keamanan wujud selama 200 tahun di Rom dan berkembang
meliputi tiga buah benua
B Kerana Tamadun Rom berjaya menghancurkan tamadun lain
C Kerana ia merupakan zaman perang yang paling mengerikan dalam
sejarah Tamadun Rom
D Kerana Pax Romana adalah nama seorang pemimpin terkenal dalam
sejarah Tamadun Rom.
4
16 Apakah yang berlaku dalam perkembangan Tamadun India selepas

berakhirnya Tamadun Indus?
A Tamadun India tidak mengalami sebarang perubahan
B Tamadun India berkembang di Lembah Sungai Nil
C Pusat tamadun beralih ke Lembah Ganges
D Tamadun India muncul di Lembah Sungai Tigris
17
• Zaman Dinasti Nanda
Bagaimanakah perluasan kuasa dilakukan semasa zaman pemerintahan
dinasti di atas?
A Dengan bantuan kuasa perbankan dan perdagangan
B Melalui diplomasi dan perjanjian perdagangan
C Menggalakkan penduduk untuk berpindah-randah
D Dengan bantuan tentera yang kuat dan jumlah yang besar
18 Apakah ganjaran yang akan diterima oleh calon yang lulus peperiksaan
tahap pertama pada zaman Tamadun China?
I Mendapat butang keemasan
II Diterima sebagai kakitangan kerajaan peringkat tinggi
III Layak menyertai Majlis Santapan Diraja
IV Mempunyai kakitangan pengiring
A I dan II
B I dan III
C II dan III
D II dan IV
19 Yang manakah merupakan tiga ibu kota penting yang terletak di wilayah
Hijaz?
A Mekah, Madinah dan Riyadh
B Mekah, Madinah dan Taif
C Mekah, Jerusalem dan Kaherah
D Madinah, Taif dan Baghdad
20 Masyarakat yang menganuti agama ini merupakan dari kalangan kaum Bani
Israel yang tinggal di utara Semenanjung Tanah Arab. Apakah agama yang
dianuti oleh mereka?
A Yahudi
B Animisme
C Wathani
D Majusi
5
BAHAGIAN B
[40 MARKAH]
Jawab semua soalan.
1 Zaman Air Batu merupakan era dalam sejarah bumi di mana permukaan umi
dilitupi oleh lapisan ais yang tebal. Kemajuan dalam bidang ilmu sains dan
teknologi telah memberi manusia keupayaan untuk meneliti sejarah bumi
sejak berjuta-juta tahun dahulu.
a) Tuliskan dua bidang ilmu yang membolehkan kita menjalankan
penyelidikan tentang bumi.
(i) ________________________________________________________
(ii) ________________________________________________________
[2 markah]
b) Perubahan iklim telah memberi impak kepada fizikal bumi di mana

terbentuknya daratan dan lautan seperti yang kita kenali hari ini.
Namakan tiga jenis lautan yang terdapat di dunia.
(i) ________________________________________________________
(ii) ________________________________________________________
(iii) ________________________________________________________
[3 markah]
c) Zaman Air Batu terbahagi kepada empat tahap. Isikan tempat

kosong dengan betul berdasarkan penyataan yang diberi.
Penyataan Zaman
(i) Mamalia telah wujud dan suhu dunia
panas dan kering
(ii) Glasier utama berlaku sebanyak 11
kali
(iii) Dataran tinggi seperti Grand Canyon
telah terbentuk
[3 markah]
d) Pada pendapat anda, apakah langkah-langkah yang perlu diambil

untuk mengelakkan pemanasan global?
(i) ________________________________________________________
(ii) ________________________________________________________
[2 markah]
6
2 Zaman Batu merupakan suatu fasa penting dalam sejarah manusia yang
menggambarkan perkembangan awal kehidupan manusia purba.
a) Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, nyatakan tiga tahap

Zaman Batu.
(i) ________________________________________________________
(ii) ________________________________________________________
(iii) ________________________________________________________
[3 markah]
b) Kegiatan ekonomi bagi setiap tahap Zaman Batu agak berbeza.

Tuliskan ciri-ciri kegiatan ekonomi bagi Zaman Neolitik.
(i) ________________________________________________________
(ii) ________________________________________________________
[2 markah]
c) Kesenian dan kebudayaan merupakan antara warisan terpenting

sejak Zaman Prasejarah. Berdasarkan maksud yang diberi, tuliskan
terma yang sering digunakan dalam bidang ini.
Maksud Terma
(i) Corak yang berasaskan garis-garis
pada objek tertentu
(ii) Lambang yang menggambarkan
sesuatu perkara
(iii) Kecantikan atau keindahan yang
dikaitkan dengan bidang seni
[3 markah]
d) Malaysia mempunyai pelbagai tarikan dari segi pembinaan

bangunan dan monumen. Berikan dua contoh binaan yang menjadi
tarikan pelancong dari dalam dan luar negara.
(i) ________________________________________________________
(ii) ________________________________________________________
[2 markah]
7
3 Tamadun awal dunia adalah titik permulaan perkembangan manusia yang

mencerminkan pencapaian penting dalam sejarah dan budaya manusia.
a) Namakan tamadun awal dunia berikut mengikut lokasi sungai yang

diberi.
Sungai Tamadun
(i) Sungai Nil
(ii) Sungai Huang He
(iii) Sungai Tigris
[3 markah]
b) Mengapakah sungai merupakan lokasi utama yang dipilih oleh

masyarakat tamadun awal dunia untuk membina petempatan
mereka?
(i) ________________________________________________________
(ii) ________________________________________________________
(iii) ________________________________________________________
[3 markah]
c) Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, apakah faktor-faktor yang

menyebabkan kejatuhan sesuatu tamadun?
(i) ________________________________________________________
(ii) ________________________________________________________
[2 markah]
d) Berikan contoh sumbangan tamadun awal dunia dari segi teknologi

yang telah anda pelajari.
(i) ________________________________________________________
(ii) ________________________________________________________
[2 markah]
8
4 Aspek pemerintahan dan pentadbiran merupakan sumbangan terpenting

dalam perkembangan sejarah dan tamadun manusia.
a) Isi tempat kosong dengan sistem pemerintahan yang betul dengan
merujuk pada penyataan yang diberi.
Penyataan Sistem Pemerintahan

(i) Pemerintahan dikuasai oleh golongan
bangsawan
(ii) Sistem beraja yang berasaskan
keturunan
(iii) Pemerintahan dikuasai oleh golongan
yang zalim
[3 markah]
b) Nyatakan ciri-ciri keanggotaan Dewan Perhimpunan bagi

masyarakat di Athens.
(i) ________________________________________________________
(ii) ________________________________________________________
(iii) ________________________________________________________
[3 markah]
c) Sistem pemerintahan dan pentadbiran di Sparta agak unik kerana

ianya bersifat monarki terhad. Apakah faktor yang menggalakkan
mereka mengamalkan sistem ini?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
[2 markah]
d)
Pesalah akan merayu terus kepada warganegara kerana

kuasa pengadilan terletak dalam tangan warganegara.
Berdasarkan penyataan di atas, pada pendapat anda, adakah

sistem pengadilan seperti ini adil untuk pesalah?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
[2 markah]
9
BAHAGIAN C
[20 MARKAH]
Jawab mana-mana satu soalan daripada bahagian ini.
1 Zaman Tamadun China merupakan antara tamadun teragung di dunia

terutamanya ketika zaman pemerintahan Dinasti Qin dan Dinasti Han yang
menitikberatkan bidang pendidikan.
a) Jelaskan tahap sistem pendidikan dalam Tamadun China.
[6 markah]
b) Bandingkan keistimewaan yang diperoleh oleh calon-calon yang lulus

peperiksaan perkhidmatan awam mengikut tahap masing-masing.
[6 markah]
c) Pendidikan merupakan elemen penting untuk membangunkan

sesebuah negara. Sejauh manakah anda bersetuju dengan
penyataan ini?
[8 markah]
2 Masyarakat Arab Jahiliah telah mengamalkan pelbagai corak kehidupan

sebelum kedatangan Islam.
a) Jelaskan mengenai kehidupan masyarakat Arab dari segi adat dan
kehidupan seharian mereka sebelum kedatangan Islam.
[8 markah]
b) Nabi Muhammad S.A.W telah melakukan dakwahnya melalui dua

peringkat. Terangkan cara penyebaran agama Islam dilakukan oleh
baginda.
[6 markah]
c) Pada pendapat anda, mengapakah agama penting dalam

membentuk peribadi seseorang?
[6 markah]
KERTAS PEPERIKSAAN TAMAT
10

Modul Sejarah Tingkatan 1

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Modul Sejarah Tingkatan 1

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

SEJARAH / TINGKATAN 1

Cerna Minda / KBAT : Apakah yang dimaksudkan dengan sejarah?

1. Sejarah merujuk kepada peristiwa masa lalu yang diperoleh berdasarkan

A Muhd. Yusof Ibrahim C Ibn Khaldun

3. Masa silam dikaji berdasarkan urutan masa dinamakan

4. Pilih pasangan yang betul.

C Zaman Tahun selepas kelahiran Nabi Isa

D Masihi Jangka masa yang menpunyai keistimewaan

5. Siapakah tokoh sejarawan yang dapat dikaitkan dengan senarai berikut?

o Penulisan buku muqaddimah

A Herodotus B Ibn Khaldum

Sumber : Buku Teks sejarah Tingkatan 1

a) Apakah yang dimaksudkan dengan Sejarah ? (4 Markah)

c) Jelaskan kepentingan menghargai masa dalam kehidupan seharian

BAB 1 : MENGENALI SEJARAH

1. Antara yang berikut merupakan sumber primer, kecuali

2. Mengapakah sumber berikut dikategorikan sebagai sumber pertama.

I Telah di cetak III Bersifat asli

II Belum ditafsir IV Berbentuk Lisan

A I dan II C II dan III

3. Sumber sekunder sejarah mempunyai ciri-ciri berikut, kecuali

A Sumber yang belum diolah

B Sumber yang telah diolah

C Bahan tersebar kepada umum

D Bahan yang diterbitkan

5. Berdasarkan gambar di bawah, bahan berikut diklasifikasikan sebagai sumber?

BAB 1 : MENGENALI SEJARAH

6. Berdasarkan rajah di bawah, jawab soalan yang diberikan.

a. Berdasarkan rajah di atas, apakah kaedah X dan Y?

b. Apakah yang dimaksudkan dengan kaedah lisan?

BAB 1 : MENGENALI SEJARAH

a. Nyatakan langkah-langkah penyelidikan kaedah arkeologi bawah air?

Konstruk : Mengingat Aras : Rendah (6 markah)

Konstruk : Menganalisis Aras : Sederhana (6 markah)

Konstruk : Menganalisis Aras : Tinggi (8 markah)

Cerna Minda / KBAT :

Cerna Minda / KBAT :

A I dan II C II dan III

2. Apakah tujuan kita mempelajari sejarah?

A I dan II C II dan III

4. Dialog berikut berkaitan dengan tafsiran dalam sejarah.

Berdasarkan dialog tersebut, mengapakah wujud perbezaan tafsiran dalam sejarah ?

5. Apakah kepentingan mempelajari sejarah

AHLI SEJARAH AHLI SEJARAH

(Buku teks m.s 16-17)

Nyatakan sebab-sebab berlakunya perbezaan tafsiran sejarah di kalangan ahli sejarah.

Konstruk : Mengingat Aras : Rendah

Konstruk : Menganalisis Aras : Tinggi

Konstruk : Menganalisis Aras : Tinggi

2.2 Zaman Air Batu

⚫ Glasier telah menuarkan wajah dan bentuk fizikal bumi

⚫ Pembentukan rupa bentuk fizikal bumi seperti hari ini.

⚫ Pembentukan tasik-tasik air tawar.

⚫ Kepupusan binatang pada Zaman Pleistosen

⚫ Perubahan iklim bumi daripadaterlalu sejuk kepada

⚫ Perubahan manusia pada Zaman Air Batu Akhir ( Zaman

2.6 Kesan Perubahan di Asia Tenggara

⚫ Masyarakat Asia Tenggara berkongsi kepercayaan, asal

⚫ Kecairan air batu pada akhir Zaman Holosen

2. Pergerakan Manusia di Sekitarnya

⚫ Perubahan di Asia Tenggara berlaku pada peringkat akhir

3. Kawasan berikut wujud di Amerika Syarikat.

4. Penghijrahan manusia ke Australia berlaku sekitar 50 000 tahun yang lalu.

5. Apakah tulisan yang terawal sekali dihasilkan oleh manusia?