Anda di halaman 1dari 10

SISTEM BILANGAN KOMPLEKS

BANYAK MASALAH YANG TIDAK DAPAT DISELESAIKAN BILA HANYA


MEMILIKI BILANGAN RIIL (R) SAJA

CONTOH: DEFENISI BIL. KOMPLEKS:


PERSAMAAN KWADRAT: ADALAH BILANGAN YANG DAPAT
x2 + 1= 0 DINYATAKAN SEBAGAI a + bi,
DIMANA a DAN b BILANGAN RIIL
DAN i = √-1.

TIDAK MEMPUNYAI ATAU


PENYELESAIAN BILA
DIMILIKI BIL. RIIL SAJA PASANGAN BILANGAN TERURUT
BILANGAN RIIL a DAN b YANG
DITULIS SEBAGAI (a,b)

DIDEFENISIKAN BILANGAN
HIMPUNAN BILANGAN KOMPLEKS
IMAJINER i,
BIASA DISINGKAT C.
i= √-1
OPERASI HITUNG DALAM BILANGAN
Y
(a,b) = a + bi KOMPLEKS:
b
• KESAMAAN
BIL. KOMPLEKS (a,b) DAN (c, d) SAMA
JIKA DAN HANYA JIKA a = c DAN b = d
• JUMLAH DUA BILANGAN KOMPLEKS
(a,b) + (c,d)= (a + c) + (b + d)
X
a • PERKALIAN BILANGAN KOMPLEKS
DENGAN SKALAR, k
X = DISEBUT SUMBU RIIL k. (a , b) = (k.a , k.b)
Y = DISEBUT SUMBU IMAJINER • PERKALIAN DUA BIL. KOMPLEKS
(a , b) . (c , d)= (ac – bd) . (ad + bc)
• PEMBAGIAN:
BIL. KOMPLEKS TIDAK a + b.i (ac + bd) (bc - ad).i
MENGENAL PERTIDAKSAMAAN = +
c + d.i c2 + d2 c2 + d2
CONTOH: BENTUK KUTUB (POLAR)
TENTUKANLAH x DAN y DARI BILANGAN KOMPLEKS
PERSAMAAN BERIKUT:
Y
2 + 3i p(x,y) = x + yi
x + yi = +2 y
4-i

PENYELESAIAN:
r
2 + 3i
x + yi = +2=
4-i
θ
2 + 3i + 2 . (4 – i) 10 + i x
X
= =
4-i 4-i
x= r . cos θ
(10 + i ) (4 + i) 39 + 14i
= = y= r . sin θ SEHINGGA:
(4 – i) (4 + i) 17

MAKA: x + y = r.cos θ + r. i. sin θ


x= 39/17 DAN y= 14/17 x + y = r.(cos θ + i. sin θ) = r . Cis θ
CONTOH:

r = √ x2 + y2 ===> MODULUS UBALAH BENTUK 3 – 3i DALAM


BENTUK POLAR

θ = arc tg (y/x) == ARGUMENT PENYELESAIAN:


DIKETAHUI: x= 3 y= -3
SEHINGGA:
KARENA BENTUK SINUS DAN
COSINUS BERPERIODE 2π r = [ (3)2 + ( -3 )2 ]0,5 = √18 = 3.√ 2
MAKA:
θ = arc tg (3/-3)= arc tg -1

z = x + y.i = r. Cis θ = r. Cis (θ + 2.k.π) θ = 3150

k ADALAH BILANGAN BULAT


3 – 3i = 3.√ 2 . Cis ( 3150 + 2.k.π )
PERKALIAN DAN PEMBAGIAN BILANGAN KOMPLEKS

JIKA z1 = r1 ( cos θ1 + i. sin θi ) DAN

z2 = r2 ( cos θ2 + i. sin θ2 ) MAKA:

z1 . z2 = r1 . r2 . (cos θ1 + i. sin θ1). cos (θ2 + i. sin θ2)

z1 . z2 = r1.r2 . [ cos (θ1 + θ2) + i . sin (θ1 + θ2) ]

z1. z2 = r1. r2 . Cis (θ1 + θ2)

JIKA z = r ( cos θ + i. sin θ ) MAKA

zn = rn ( cos n.θ + i. sin n.θ ) ATAU zn = rn . Cis n.θ


JIKA z1 = r1 ( cos θ1 + i. sin θi ) DAN CONTOH:
z1 = 3 – 2i z2 = 5 + 4i
z2 = r2 ( cos θ2 + i. sin θ2 ) MAKA:

r1 = [(3)2 + (-2)2]0,5= √13

r1 ( cos θ1 + i. sin θi ) θ1 = arc tg (-2/3) = 326018’36”


z1
= r2 = [(5)2 + (4)2 ]0,5= √41
z2 r2 ( cos θ2 + i. sin θ2 )
θ2 = arc tg (4/5) = 38039’35”
z1 r1
= . Cis (θ1 – θ2)
z2 r2 SEHINGGA:
z1.z2= √13 . √41. Cis (326018’36”+38039’35”)

CONTOH:
= √533. Cis 4058’11”
z1 = 3 – 2i z2 = 5 + 4i
TENTUKAN z1 . z2
AKAR SUATU BILANGAN KOMPLEKS

cos θ = cos ( θ + 2.k.π ) CONTOH:


HITUNGLAH KETIGA AKAR-
AKAR DARI PERSAMAAN :
BILA zn = z’ DENGAN :
z3 = 1

z’= r [ cos ( θ + 2.k.π ) + i. sin ( θ + 2.k.π ) ]


PENYELESAIAN:
UBAH KE DALAM BENTUK
MAKA zk YANG MEMENUHI zk+! : KOORDINAT POLAR:
z3 = 1 = 1. Cis ( 0 + 2.k .π )
( θ + 2.k.π ) ( θ + 2.k.π )
Zk+! = r1/n .[ cos + i. sin ] SEHINGGA:
n n

zk+1 = Cis 1/3 ( 0 + 2.k.π ) …..k=


UNTUK k= 0, 1 , 2 , 3 , 4 , …. , (n-1) 0,1, 2
UNTUK :
k = 0 ===== z1 = Cis 1/3. (0 + 2.0. Π)
===== = Cis 0
===== = cos 0 + i. sin 0 = 1 z2

1200
k = 1 ===== z2= Cis 1200 2400
= cos 1200 + i. sin 1200 z1
= - ½ + ½ i. √3

z3
k = 2 ===== z3= Cis 2400
= cos 2400 + i. sin 2400
= - ½ - ½ i. √3
CONTOH 2:
PENYELESAIAN:
TENTUKANLAH AKAR-AKAR PERSAMAAN
z3= 2 + 2. i = r . Cis θ k= 1 === z3= (2√2)1/3. Cis 1/3 (450 + 7200)

PENYELESAIAN: = √2 . Cis 2550

HITUNG: r = [ (2)2 + (2)2 ]0,5 = √8= 2.√2


tg θ = 2/2= 1 ========== θ = 450

SEHINGGA: z2
z1
z3 = 2 + 2i = 2.√2 Cis (450 + 2.k.Π) = k= 0,1,2

k= 0 === z1= (2.√2)1/3 . Cis (1/3). 450


= √2. Cis 150
z3
k= 1 === z2= (2√2)1/3. Cis 1/3 (450 + 3600)
= √2 . Cis 1350
SOAL-SOAL LATIHAN

1. RUBALAH KE DALAM BENTUK 4. TENTUKANLAH NILAI x DAN y YANG


KOORDINAT POLAR: MEMENUHI PERSAMAAN BERIKUT:
a. 1 + I b. 2 – 2i a. (x+yi)+(3-6i)= 13 + 17i
c. 1 – i.√3 d. -2 – 2i.√3 b. (x+yi) (6-3i) = 13 + 17i
2. RUBALAH KE DALAM KOORDINAT 5. BERAPAKAH NILAI DARI:
SIKU-SIKU: 2. Cis 450
a. 2. Cis 450 b. 3. Cis 1200 3. Cis 1500
b. √2 Cis 1500 d. 4.Cis 2700 6. TENTUKANLAH AKAR-AKAR
3. JIKA DIKETAHUI: z1= 3 – 2i PERSAMAAN BIL. KOMPLEKS
BERIKUT:
z2= 5 + 4i TENTUKAN:
a. z3 = -1 + I
a. z1 + z2 b. z1 – z2
b. z5 = -32
c. z1 . Z2 d. z12

Anda mungkin juga menyukai