Bilangan Kompleks
Bentuk Kutub Bilangan Kompleks
Telah diketahui bahwa bilangan kompleks z x iy dapat
digambarkan pada bidang datar sebagai berikut
Menurut gambar di atas, dapat diperoleh bahwa :
y
sin sehingga y r sin
r
x
cos sehingga x r cos
r
y y
tan sehingga arctan .
x x
Jadi bilangan kompleks z x iy dapat disajikan dalam bentuk
kutub yaitu z r cos i. r sin r cos i sin r. cis ,
dengan :
r z x2 y 2
y
arg z arctan .
x
Jika merupakan argumen dari z maka 2k , k N juga
merupakan argumen z.
2
1. z 1 i 3 maka r z 1 3
2
2,
3
arg z arctan 2k , k N dan Arg z .
1 3 3
0
2. z 1 maka r z 1 , arg z arctan 2k , k N
1
dan Arg z .
Jika diketahui z1 r1cis1 dan z2 r2 cis 2 , maka :
Perkalian :
z1 . z2 r1cis1 . r2 cis 2
r1 .r2 . cis1 .cis 2
r1 .r2 . cos 1 i sin 1 . cos 2 i sin 2
r1 .r2 . cos 1 .cos 2 i sin 1 cos 2 i sin 2 cos 1 sin 1 sin 2
r1 .r2 . cos 1.cos 2 sin 1 sin 2 i sin 1 cos 2 cos 1 sin 2
r1 .r2 . cos 1 2 i sin 1 2
r1 .r2 .cis 1 2
Diperoleh arg z1. z2 arg z1 arg z2 .
Contoh
arg z1 2k1 A rg z1
arg z2 2k2 A rg z2
2 2
arg z1. z2 2k A rg z1 . z2
2 2
3
Dilain pihak Arg z1 Arg z2 . Dapat dilihat
2 2
bahwa A rg z1. z2 A rg z1 A rg z2 .
y
2 2 2 2
x y x y
2 2
2 2
cis
x y x y x
2 2
x y
1 y
cis
x y
2 2
x
1
cis
r
Akibatnya
z1 1
z1.
z2 z2
1
r1cis 1 . cis 2
r2
r1
cis 1 2
r2
sehingga diperoleh arg z arg z .
Contoh
1 i 3
2
Jawab :
2
2
1 i 3 2cis 1 i 3 2 cis
2
3 3
6
1 i 3 2cis 1 i 3 26 cis 2
3
6
6
1 i
6
1 i 2cis 2 cis
4 4
1 i 3
2
z
1 i 3 1 i
6 6
2
22 cis
3
6
6
2 cis 2 .
6
2 cis
4
2
cis
1 3
7
2 7
cis
2
1 25
7 .cis
2 6
1 25 1 3
Jadi diperoleh Re z cos cos30 0
27 6 2
7
28
1 1
dan Im z
27
sin 30 0
28
.
Latihan 3
10
b. 1 i 3 211 1 i 3
4
3 3i
3. Jika z
1 i
10
maka tentukanlah Re z dan Im z !