HBAE Pengenalan Pendidikan Seni Visual

FAKULTI PENDIDIKAN DAN BAHASA
SEMESTER 4/ JANUARI 2012
HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL
NAME MATRICULATION NO IDENTITY CARD NO. TELEPHONE NO. E-MAIL LEARNING CENTRE UNTUK PERHATIAN
: : : : : : :
FAZILAH BTE SELIMAN 750725016556001 750725-01-6556 013-6070046 fazilah_seliman@yahoo.com SEREMBAN,NEGERI SEMBILAN EN KAMAL SHAMSUDIN
FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL
ISI KANDUNGAN FORT FOLIO

PERKARA ISI KANDUNGAN
SOALAN 1 1. GAMBARFOTO KARYA AKHIR 2. SINOPSIS KARYA AKHIR 3. LAMIRAN BAHAN RUJUKAN 4. BIBILIOGRAFI 4 6 18 19 26 28
SOALAN 2 . 1. GAMBARFOTO KARYA PELUKIS TERKENAL MALAYSIA 2. APRESIASI KARYA PELUKIS TERKENAL 3. BAHAN RUJUKAN 4. BIBILIGRAFI 55-69 71 36-53 31-34
Soalan 1
SINOPSIS KARYA
Sukatan Pelajaran Pendidikan Seni Visual sekolah rendah disusun dalam empat bidang kegiatan iaitu :
Menggambar
Membentuk dan membuat binaan
BIDANG PSV
Membuat rekaan dan corak
Kraf tradisional
RAJAH 1 : BIDANG DALAM PENDIDIKAN SENI VISUAL

8 FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL
Setiap bidang menekankan keempat-empat aspek iaitu pemerhatian secara aktif, interaksi yang kritis dan kreatif dengan alat dan bahan, apreasiasi seni visual serta menhargai nilai baik.
Bagi tugasan yang diberikan untuk HBAE1103 Pengenalan Pendidikan Seni Visual , fokus utama adalah menghasilkan karya untuk bidang Menggambar. Bidang menggambar ini menegaskan perkembangan persepsi dan kemahiran serta kemampuan individu terhadap aspek melukis serta kegiatan membuat gambar dengan pelbagai media dan teknik yang menekankan aspek ruang, struktur, imbangan dan komposisi.
Antara teknik dalam bidang ini adalah seperti Rajah 1 berikut;

stensilan kolaj montaj resis percikan
cetakan catan gosokan
lukisan
poster mozek
capa n
gurisan
Rajah 2 : Teknik-teknik dalam Menggambar
Setelah membuat penelitian, rujukan dan
penilaian saya telah
memilih salah satu
daripada gambar alam semulajadi daripada internet seperti berikut :
Rajah 3 : Gambar Alam Semulajadi yang dipilih Sumber :

http://www.google.com.my/imgres?q=alam+semulajadi&hl=ms&gbv=2&tbm=isch&tbnid=DJJjme9vQpn D_M:&imgrefurl=http://imann9969.blogspot.com/2009/10/keindahan-alam-semulajadi.html&docid=4f8l7yETauCO4M&imgurl=http://2.bp.blogspot.com/_tCWoOW0gtQ/SusK3SzLcoI/AAAAAAAACEc/I5xqLALmH74/s400/download3.jpg&w=400&h=296&ei=oeF rT8bbHZDxrQfZu9SKAg&zoom=1&iact=hc&vpx=1064&vpy=303&dur=1437&hovh=193&hovw=261&tx=1 87&ty=124&sig=116578671770799069731&page=4&tbnh=146&tbnw=217&start=64&ndsp=22&ved=1t: 429,r:21,s:64&biw=1366&bih=667
Memandangkan saya adalah pelajar Pendidikan Seni Visual minor yang masih kurang pengalaman dan pengetahuan tentang hal gambar dan lukisan maka saya telah memilih gambar ini kerana ia agak mudah untuk dilukis semula dan diwarnakan . Di samping itu terdapat ruang
yang ketara antara setiap objek di dalam gambar dan akhirnya gambar ini sangat menenangkan dan sedap mata memandang.
Pada awalnya hasil pertama yang diperolehi adalah seperti berikut :
Hasil daripada teknik kolaj
Rajah 4 : Lukisan awal dihasilkan
Saya ingin menonjolkan sedikit kelainan dan imej terang pada bukit yang dekat dengan pandangan mata itu dengan menggunakan teknik kolaj yang menggunakan tampalan kertas warna-warna terang seperti merah dan kuning tetapi apabila dilihat dan diteliti imej itu memang terang dan agak menonjol tetapi ianya seperti tidak serasi dengan gambar yang dihasilkan . Selain itu paparan bukit batu seperti telah bertukar menjadi pandangan saya keaslian pemandangan alam semulajadi sebuah pasu besar. Menurut
itu tenggelam dan agak cacat.
Akhirnya saya telah membuat pengubahsuaian terhadap imej itu dengan melukis menggunakan pensil arang ( charcoal chalk) .
Rajah 5 :Hasil akhir yang diperolehi setelah membuat sedikit penambahbaikan pada imej bukit itu
12
TEKNIK-TEKNIK YANG DIPILIH
Berdasarkan sebelas teknik yang disenaraikan untuk kegiatan menggambar , saya telah memilih empat daripadanya iaitu teknik lukisan , catan , kolaj dan capan.
LUKISAN
Lukisan merupakan cabang seni halus yang membentuk idea dan objek dengan menggunakan titik, garisan dan ton pada permukaan rata tanpa menggunakan warna ( selain warna yang digunakan daripada alat melukis ). Bahan media tulis meninggalkan kesan-kesan garisan di permukaan yang digunakan. Hasil daripada penggunaan media tertentu akan meninggalkan kesan-kesan yang berlainan. Lukisan yang dihasilkan menggunakan pensil 2B dari jenis staedler dan pensil arang. Pada peringkat pertama lakaran imej dibentuk di atas kertas lukisan dengan menggunakan garisan yang halus. Kemudian proses selanjutnya melalui teknik yang berikutnya . Walaubagaimana pun bagi imej bukit bahagian atas saya menggunakan lakaran daripada pensil arang . Bermula dengan imej halus, seterusnya garisan dijelaskan dibahagian bagaian tertentu dengan menggunakan garisan tebal, nipis dan kasar sehingga terhasil imej lukisan seperti berikut :
Garisan pelbagai jenis dan berulang menampilkan struktur batu yang tidak rata dan natural
Rajah 6 : imej ini dicampurkan dengan warna oil pastel untuk mendapatkan warna perang kekuningan.
CATAN
Catan ialah gambar yang dibuat dengan menggunakan pelbagai bahan pewarna yang berasaskan air dan minyak atau bahan pewarna daripada alam. Biasanya catan dibuat pada permukaan rata seperti kertas, kadbod dan kanvas.
Catan merupakan satu saluran untuk para peluks meluahkan perasaan, membuat interprestasi pandangan, merakamkan gambaran serta menyampaikan hasrat diri atau masyarakat dalam bentuk imej visual. Untuk menentukan hasil kerja yang baik semasa membuat aktiviti catan, perkara-perkara berikut harus diambil kira : i) ii) iii) Kedudukan cahaya pada objek Penggunaan warna serta tonnya Perspektif pembalikan cahaya
Kawasan kurang cahaya ( gelap ) Kawasan lebih cahaya
Rajah 7 : kedudukan cahaya

Jika dilihat daripada lukisan yang telah dihasilkan dan berdasarkan rajah 7 dapat dilihat bahawa kawasan yang menerima lebih cahaya adalah kawasan yang terang dan ton warna yang digunakan lebih terang dan menyerlah. berbanding kawasan yang kurang cahaya, penggunaan ton warna adalah malap dan sebahagiannya gelap atau hitam. Ini menunjukkan kawasan tersebut terlindung. Air adalah agen pembalikan cahaya yang baik , Oleh itu terdapat pembalikkan cahaya menunjukkan kawasan itu tidak terlindung dan terang sangat dan ada juga unsur pembalikan imej di dalam air seperti bukit .
Menurut Kamus Dewan
(2007 ; pg 1194) perspektif
bermaksud cara pelukisan (
penggambaran ) sesuatu benda dan lain-lain
pada permukaan yang rata sebagaimana yang
kelihatan dari sesuatu tempat pada mata seseorang. Dari sudut pandangan saya ruang persfektif lukisan ini menggambarkan dari sudut yang dekat dan jauh serta luas , sunyi , tenang dan nyaman.
Lukisan ini dihasilkan di atas kertas A2 18s dengan menggunakan campuran warna dari bahan seperti charcoal sticks, oil pastle, water mixable oil colours, warna air buncho dan pensil warna. Teknik mencatan adalah mengikut basah atas kering ( warna air di sapu di atas permukaan yang kering ).
Rajah 8 : bahan media yang digunakan

KOLAJ
Kolaj adalah satu cara menghasilkan gambar atau corak dengan menggunakan bahan, objek atau bentuk yang berlainan di atas asas latar Kolaj melibatkan proses memilih , memotong atau mengoyak , meyususn, menampal dan menjahit. Justeru itu untuk mempelbagaikan teknik dalam hasil lukisan saya , kolaj saya pilih dan digunakan di bahagian bukit untuk menonjolkolkan imej semulajadi , corak rekahan batu dan imej batu built yang tidak rata.
Rajah 9 : Tulisan dan ruang antara koyakan kertas tampalan merujuk kepada garisan rekahan dan jalinan pada batu yang semulajadi.
16
CAPAN
Capan ialah teknik mengecap dengan bahan alam atau semulajadi yang mempunyi jalinan tertentu. Bagi lukisan saya saya telah menggunakan teknik capan ini dengan menggunakan span dan warna minyak di bahagian daun-daun yang rimbun. Teknik ini saya gunakan untuk menimbulkan imej daun yang lebih terang, jelas, dan pelbagai ton warna yang menunjukkan daun yang bayak dan rimbun. Imej yang dihasilkan adalah seperti berikut :
Rajah 10 : Teknik capan menggunakan span dan warna minyak : Daun daun yang terdapat pada pokok banyak pelbagai ton warna dan timbul . Ini menunjukkan daun ini lebih dekat dari pandangan berbanding belukar di bahagian belakang.
17
Langkah 1 Melukis dan membuat lakaran berpandukan tema serta tajuk : Alam Semula Jadi.
Langkah 2 Pilih media yang sesuai untuk proses mewarna lakaran menggunakan teknik catan ( teknik basah atas kering )
Langkah 3 Mewarna latar belakang menggunakan warna lembut dan mengikut proses-proses dalam mencatan . Media yang digunakan span , air dan warna air buncho.
Langkah 4 Mewarna objek utama yang berada di bahagian hadapan dengan menggunakan warna yang lebih garang dan diikuti dengan objek sampingan yang berada di bahagian belakang dengan memberikan warna yang lebih lembut. Langkah 5 Membuat kolaj di bahagian bukit batu yang dekat dengan pandangan sebelah kiri dan dikemaskan lagi dengan lakaran garisan tebal dan nipis serta gambaran ton warna gelap dan terang dengan pensil arang
Langkah 6me Proses mengemas hasil akhir karya sebelum dibingkaikan
18
UNSUR-UNSUR SENI
Unsur unsur seni adalah seperti garisan, warna , jalinan, rupa, struktur, bentuk dan ruang. Garisan yang digunakan sewaktu melakar lukisan dan menghasilkan ton warna pada batu bukit adalah garisan tebal, nipis , kasar dan halus.Ton warna pada batu bukit menghasilkan warna yang semulajadi dan natural. Selain itu ada unsure prmukaan yang tidak sekata.
Warna yang digunakan pelbagai. Latar belakang menggunakan warna tertier yang menggabungkan warna asas iaitu warna biru dan kuning dengan warna skunder iaitu warna hijau untuk menghasilkan wana yang lebih lembut pada permukaan air tasik dan kawasan berdaun yang jauh . Untuk menhasilkan ton warna pula campuran warna digabungkan dengan warna putih atau hitam mengikut kesesuaian. Bagi kawasan bukit yang di bahagian belakang pula campuran warna putih hitam pula digunakan untuk menghasilkan warna kelabu keputihan. Alat mewarna yang digunakan adalah span . Span digunakan untuk menghasilakan warna yang sekata dan lembut.
Jalinan adalah kesan yang terdapat pada permukaan sesuatu objek. Jalinan terbahagi kepada dua bahagian iaitu jalinan sentuh dan jalinan tampak. Terdapat jalinan tampak pada imej kayu yang disusun sebagai laluan untuk berjalan di tepi tasik. Selain itu rimbunan daun dengan teknik capan dan pelbagai ton warna juga jalinan tampak. Jalinan boleh dilihat tetapi tidak boleh dirasai melalui sentuhan.
Rajah 11 : Jalinan tampak

Struktur dan bentuk pula adalah rangka asas sesuatu objek Struktrur bentuk berbeza-beza mengikut sudut pandangan yang berlainan. Bentuk yang terdapat pada karya yang dihasilkan adalan bentul ilusi di mana bentuk konkrit yang digambarkan dalam catan atau lukisan. Ia bersifat dua dimensi yang sama apabila disentuh. Ia juga dikenali sabagai bentuk maya.
Garisan yang berlainan saiz atau rupa yang berlainan ton dapat mewujudkan perasaan ruang. Sebagai contohnya ruang yang sangat luas wujud di antara bukit di belakang dengan bukit di hadapan. Ruang ini dipenuhi hamparan air dalam tasik. Begitu juga persfektif yang digambarkan menunjukkan gambar yang dekat bersaiz besar , jelas dan terang manakala yang jauh bersaiz kecil, samar dan warna pudar dan lembut.
20
http://lepak.my/blog/2011/07/17/gambar-keindahan-alam-semulajadi-menakjubkan-dan-menarik/
Gambar Keindahan Alam Semulajadi Menakjubkan Dan Menarik

by LEP A K on JULY 17, 2011 Share56 Ramai antara kita tidak sedar akan keindahan alam semulajadi kerana terlalu sibuk, jadi kali ni Lepak.my nak share gambar keindahan alam semulajadi. Memang menarik gambar alam semulajadi ni yang bentuknya seakan-akan manusia dan haiwan. Memang sungguh menakjubkan alam ciptaan-Nya ini. Hargai dan nikmati lah alam semulajadi ini.
21
22
23
http://www.teratakarmo.com/2011/10/gua-tempurung-keindahan-alam-semulajadi.html04 OCTOBER 2011
Gua Tempurung Keindahan Alam Semulajadi Memukau mata Share

Saja nak dikongsikan dengan semua. Kisah ni dah berlaku beberapa minggu lepas bila orang rumah aku pergi Kursus anjuran Syarikat beliau.Semasa berkursus di Trolak beliau berkesempatan untuk menjelajah Gua Tempurung. Aku sendiri tak pernah sampai Gua Tempurung.Memang beruntung cuma sayang aku tak dapat ikut sekali. kalau pergi mesti banyak gambar keindahan semulajadi aku ambik..
Orang rumah aku berkesempatan mengambil gambar didalam Gua Tempurung. Kualiti gambar agak terjejas, mungkin disebabkan cahaya kurang kut. Lagi pun ambik gambar pakai Kamera Kompak jer. Tapi aku tengok cantik juga suasana didalam Gua Tempurung ni. Kalau ada rezeki nak jer aku bawak anak-anak aku pergi menjelajah Gua Tempurung nie untuk menyaksikan keindahan Alam Semulajadi. Layan dulu gambo ek.
24
KADAR YANG DIKENAKAN
MAKLUMAT TREK GUA TEMPURUNG
25
SUASANA DIDALAM GUA Bila aku lihat gambar dalam Gua Tempurung ni, teringin pulak nak merasai suasana kat dalam gua. Mesti sejuk dan suasana mesti nyaman. Kalau buat blogger Gathering kat dalam gua ni pun ok gak ek..hehe..Ada yang pernah masuk Gua Tempurung tak?
26
Sumber : http://www.google.com.my/imgres?imgurl=http://www.anizanwar.com/wpcontent/uploads/2010/10/air-terjun.jpg&imgrefurl=http://www.anizanwar.com/tag/keindahan-alamsemulajadi/&h=294&w=400&sz=11&tbnid=u_CNLbzWM4C
Sumber : http://www.google.com.my/imgres?imgurl=http://tempatmenarik.com/wpcontent/uploads/2011/02/keindahan-alamsemulajadi.jpg&imgrefurl=http://tempatmenarik.com/category/pantai-pantai-dimalaysia/&h=480&w=640&sz=118&tbn
27
Sumber :http://www.google.com.my/imgres?q=alam+semulajadi&hl=ms&gbv=2&tbm=isch&tbnid=aawFzEvMphu4M:&imgrefurl=http://halaqah.net/v10/index.php%3Fpage%3D357%3Bwap2&docid=KWyuMb e7dDxF2M&imgurl=http://rampuun.files.wordpress.com/2009/02/31896.jpg&w=1152&h=864&ei=ANrT7iODsiqrAfCx9SQAg&zoom=1&iact=hc&vpx=726&vpy=292&dur=1959&hovh=194&hovw=259&tx=10 2&ty=118&sig=116578671770799069731&page=3&tbnh=147&tbnw=196&start=40&ndsp=24&ved=1t:4 29,r:21,s:40&biw=1366&bih=667
Sumber
D_M:&imgrefurl=http://imann9969.blogspot.com/2009/10/keindahan-alam-semulajadi.html&docid=4f8l7yETauCO4M&imgurl=http://2.bp.blogspot.com/_-
http://www.google.com.my/imgres?q=alam+semulajadi&hl=ms&gbv=2&tbm=isch&tbnid=DJJjme9vQpn
tCWoOW0gtQ/SusK3SzLcoI/AAAAAAAACEc/I5xqLALmH74/s400/download3.jpg&w=400&h=296&ei=oeF rT8bbHZDxrQfZu9SKAg&zoom=1&iact=hc&vpx=1064&vpy=303&dur=1437&hovh=193&hovw=261&tx=1 87&ty=124&sig=116578671770799069731&page=4&tbnh=146&tbnw=217&start=64&ndsp=22&ved=1t: 429,r:21,s:64&biw=1366&bih=667 28 FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL
29
BIBILOGRAFI Hjh. Noresah Baharom, ( 2007 ), Kamus Dewan (4th), Kuala Lumpur , Dewan Bahasa dan Pustaka. Kathleen Chee (2012), Fokus Sukses SPM Pendidikan Seni Visual Tingkatan 4 & 5 , Selangor : Pelangi Sdn Bhd. Keindahan Alam Sekitar , (2012) foto shoot from Canoo Power Shoot A2200 Open Universiti Malaysia ( 2011 ) , Pengenalan Pendidikan Seni Visual , Selangor : Meteor Doc. Sdn Bhd. Tee Seok Tin , (2002) Buku Panduan Guru KBSR,Huraian Sukatan Pelajaran Pendidikan Seni Visual , Selangor. Imej Alam Semula Jadi [online], Available :
http://www.google.com.my/imgres?q=alam+semulajadi&hl=ms&gbv=2&tbm=isch&tbnid=DJJj me9vQpnD_M:&imgrefurl=http://imann9969.blogspot.com/2009/10/keindahan-alam-semulajadi.html&docid=4f8l7yETauCO4M&imgurl=http://2.bp.blogspot.com/_tCWoOW0gtQ/SusK3SzLcoI/AAAAAAAACEc/I5xqLALmH74/s400/download3.jpg&w=400& h=296&ei=oeFrT8bbHZDxrQfZu9SKAg&zoom=1&iact=hc&vpx=1064&vpy=303&dur=1437 &hovh=193&hovw=261&tx=187&ty=124&sig=116578671770799069731&page=4&tbnh=146 &tbnw=217&start=64&ndsp=22&ved=1t:429,r:21,s:64&biw=1366&bih=667 Keindahan Alam sekitar ,[online], Available : http://lepak.my/blog/2011/07/17/gambarkeindahan-alam-semulajadi-menakjubkan-dan-menarik/ Acessed at ( 2012/3/18) Keindahan Alam sekitar [online] : http://www.teratakarmo.com/2011/10/gua-tempurungkeindahan-alam-semulajadi.html acessed at ( 2012/3/15)
30
Soalan 2
31
Gambarfoto karya Pelukis Malaysia
32
kelambu
Karya Dzulkifli Buyong
Burning Ants, 1967
33
Pago-pago,1964
Karya Abdul Latif Hj Mohidin
34
Genting 1978
Ale-ale 1996
Karya Ibrahim Hussien
35
The Harvester
Potret Diri, 1958
Karya Mohd. Hoessein Enas
36
37
PENGENALAN APRESIASI DAN KRITIKAN SENI
Art appreciation is not always black and white. You ger aut of art what ypure willing to put in. Art is a relationship and requires that you work at it,(Richard Nilsen, The Arizona Republic, July 2 , 2006 ;pg 149)
Apresiasi di definasikan sebagai kajian mengenai pelukis-pelukis atau kepandaian tukang mengenai hasil-hasil seni mereka, faktor yang mempengaruhi mereka cara mereka bekerja, bagaimana mereka memilih tema subject matter serta gaya dan stail tertentu mereka. Semuanya ini berkait rapat dengan aspek pemahaman mereka dari aspek-aspek kognitif.
Ianya juga sebagai satu penghargaan terhadap penilaian dan perasaan terhadap sesuatu hasil seni itu. Ia boleh juga dikatakan sebagai pembentukan sikap, minat dan kebolehan membuat pilihan dan ini berkait rapat dengan aspek-aspek afektif.
Apresiasi seni membolehkan individu memahami aspek-aspek nilai estetika , pengertian unsureunsur seni dan nilai-nilai sosio-budaya yang terkandung dalam hasil seni dan kraf. Terdapat berbagai cadangan oleh beberapa pakar Pendidikan Seni mengenai apresiasi. Antaranya Feld man ( 1967) dan Smith (1967) dalam mudul Pengenalan Pendidikan Seni Visual mencadangkan aktiviti-aktiviti aprisiasi seni, berasaskan kepada proses persepsi dan intelektual melalui empat tahap : a) Menggambar (description) b) Menganalisa (anallysia) c) Tafsiran ( interpretation) d) Penilaian (evaluation)
Apresiasi Karya Pelukis Terkenal ( 1 )
Nama sebenar Hoessein Enas ialah Mohd Hoessein Enas. Beliau dilahirkan di Bogor, Jawa, Indonesia pada tahun 1924. Beliau telah berhijrah ke Malaysia pada 1947. Bakat seni beliau adalah semulajadi dan beliau telah banyak meneliti kejadian alam dan kehidupan manusia dan merujuk kepada keindahan wajah dan budaya tempatan.
Hasil karya beliau adalah menuju kepada aliran realistik dan naturalistik. Hoessein Enas merupakan lagenda seni tampak Malaysia dan juga dikenali sebagai Bapa Potret Malysia. Beliau dilahirkan pada tahun 1924 di Kepulauan Jawa, Indonesia. Pada tahun 1947, beliau telah memasuki Malaysia yang ketika itu dikenali sebagai Tanah Melayu atau Malaya menyeberangi Selat Melaka dan mendarat di Ayer Hitam, Pulau Pinang.
Sebelum memulakan perjalanan sebagai insan seni, beliau telah melakukan pelbagai pekerjaan untuk menyara kehidupan beliau salah satunya ialah penarik beca. Beliau juga menjadi pelukis jalanan. Sewaktu itu, Malaya adalah di bawah jajahan British (Inggeris). Ketika beliau sedang asyik melukis dijalanan, beliau telah dikunjungi oleh Tun Sambathan dan Pengarah Bristish Council ketika itu, Frank Sullivan yang kemudiannya menjemput beliau mengadakan pameran di Pusat British Council, Kuala Lumpur.
Sambutan untuk pameran pertama beliau pada ketika itu amat memberangsangkan kerana semua hasil seni beliau telah terjual (ketika itu beliau masih lagi seorang artis baru yang masih cuba menempa nama). Penilaian pada zaman itu, untuk artis baru seperti beliau amatlah positif untuk beliau lebih bersungguh mencipta nama sebagai seorang artis yang berjaya. Selepas berjaya pada pameran pertama, atas pengaruh daripada Frank Sullivan, beliau telah diserapkan untuk menjadi pegawai kerajaan dan ditempatkan di Jabatan Orang Asli Malaya.
Sumbangan beliau kepada seni kita antaranya, ukiran orang Rejang di Pahang dengan beberapa buah buku dan tesis bahasa telah dihasilkan. Tesis-tesis yang dihasilkan oleh beliau kini di bawah jagaan Dr. Zakaria Ali. Pada tahun 1956.
Beliau telah menubuhkan persatuan bagi pelukis-pelukis Malaya ketika yang dinamakan sebagai Angkatan Pelukis Semenanjung (APS). Persatuan tersebut masih wujud sehingga kini. Cogan kata persatuan itu ialah Seni dan Masyarakat yang telah dipinjam dari cogan kata Angkatan Sasterawan Singapura 50 (ASAS 50) iaitu Seni Untuk Masyarakat.
Sumbangan yang paling besar dariapada Hoessein Enas yang tidak dapat dinilai ialah gambar-gambar yang diwariskan yang boleh dilihat, dikaji dan diulas kesahihannya.
40
TAJUK : TAHUN : MEDIA :
ADMONINTON, 1959 Cat minyak atas Kanvas
41
a) Menggambar (Description)
Warna
Penggunaan warna cerah telah menonjolkan imej utama dengan lebih nyata iaitu figura dua orang manusia lelaki tua dan perempuan muda. Di samping itu penggunaan ton gelap juga memainkan peranan dalam merujuk arah kedudukan cahaya dalam jalinan tampak yang wujud
Garisan
Terdapat garisan yang pelbagai jenis garisan yang terhasil iaitu garisan tebal, nipis, kasar ,halus dan melengku pada tubuh badan dan pakaian.ng. Untuk memberikan impak ketelitian dan natural pada bahagian-bahagian tertentu
Ruang
Menggunakan persfektif jauh dan dekat ( gadis lebih dekat : saiz imej lebih besar manakala lelaki tua kebelakang : saiz imej kecil sedikit )
Rupa
Menggunakan ekspresi wajah yang melambangkan figura / objek sedang dalam dilemma.
Prinsip Rekaan Penegasan dari aspek garisan, rupa, warna dan ruang yang dapat difokuskan dan menjadi tumpuan oleh pemerhati
Imbangan
Memafaatkan figura dua manusia sebagai imbangan
Kesatuan
Focus dan terperinci
42
b) Menganalisa ( Analyse)
Subjek
Manusia
Unsur-unsur seni
1. Warna 2. Struktur dan bentuk 3. Garisan 4. Ruang 5. Jalinan
Prinsip Rekaan
1. Penegasan 2. Keseimbangan 3. Bentuk
Kualiti Ekspresif
1. Mood: sedih ,keliru,takut dan marah( penuh ketegasan ) 2. Suasana tegang ( konflik )
Bahan/Teknik/ Kaedah
Menggunakan cat minyak ke atas kanvas dengan memfokuskan terhadap ton warna dan ekspresi wajah yang sedang dalam dilemma
c) Tafsiran (Interpretation)
Makna/mesej
Konflik perasaan
Subjek
Manusia
43
Simbol
Ekspresi wajah
Unsur-unsur Seni
Warna, bentuk, garisan, ruangan, jalinan
Prinsip Rekaan
Penegasan, keseimbanagan
Metafora/Analogi bagi menjelaskan makna
Perbezaan ekspresi wajah antra figura manusia a. Anak : dilemma (sedih, takut,keliru) b. Ayah : tegas ( marah / kesal )
d). Penilaian (Evaluation)
Kriteria
Keterangan
Keaslian
Berdasarkan kepada ketelitian terhadap budaya masyarakat Melayu ketika itu
Gubahan
Berdasarka pakaian figura manusia yang dipaparkan dan cara komunikasi di antara dua manusia yang mempunyai pertalian
Teknik
Hasil penelitian terhadap Budaya Masyarakat Melayu ketika itu penuh bertatasusila dan sopan
Fungsi
Menyelami konflik yang berlaku di antara anak dengan bapanya, mengutarakan ketegasan dan kepatuhan masyarakat Melayu pada waktu itu
44
Ulasan secara keseluruhan Karya yang dipilih
Karya seni ini diilustrasikan berdasarkan figura dua manusia berlainan jantina dan usia yang sedang dilema konflik persoalan hidup antara si ayah dengan anaknya. Karya ini juga melakarkan jalinan tampak kertas berlipat yang merujuk kepada surat cinta yang ditemui oleh si ayah. Lantaran itu ekspresi wajah figura tersebut mengga yang berlaku ketika itu.mbarkan konflik. Si ayah sedang marah dan menanti jawapan anaknya dengan tenang dan penuh ketegasan manakala si anak kelihatan berpandangan redup dan keliru antara perasaan takut, sedih dan terselit rasa bersalah.
Menggambar (Description)
Dalam proses menggunakan campuran warna asas iaitu biru, merah dan kuning pada imej utara dengan campuran warna sekunder pada latar lantai , kain dan latar belakang karya. Untuk mewujudkan ilusi yang natural dan jalinan tampak yang jelas pengkarya menggunakan campuran warna putih untuk situasi terang dan ada pencahayaan dan hitam untuk baying-bayang dan bahagian terlindung.
Dua figura utama disusun secara seimbang dengan menjadikann figura itu sebagai imbangan antara persfektif dekat dan jauh. Terdapat pelbagai unsur seni yang ditegaskan untuk menarik perhatian pemerhati terhadap imej yang dipaparkan. Antaranya penggunaan ruang secara seimbang, garisan yang pelbagai mengikut kesesuaian, arna tang kontras antara latar dan imej utama dan prinsip rekaan yang tegas terutamanya di bahagian wajah figura itu.
45
Menganalisis (Analyse)
Berdasarkan subjek manusia engkarya bermain dengan mood illusi pada wajah yang berbeza antara rasa sedih, keliru, marah, tegas, tanda Tanya, mengharap dan kepatuhan.Gaya persembahan yang bersahaja dan penuh ketelitian mengamit pemerhati untuk bersama sama menyelami konflik yang berlaku. Karya ini dilakarkan di atas kanvas menggukan warna minyak dengan memberikan focus terhadap ton warna dan kuantiti cahaya.
Tafsiran ( Interpretation)
Dengan mesej konflik perasaan , pengkarya dengan bijak memainkan unsure-unsur seni seperti warna, struktur dan bentuk, garisan, ruang dan jalinan untuk membawa pemerhati menyelami, mendalami dan menghayati watak dalam ilusi yang dipaparkan.
Tergambar unsur ketegangan , ketidakpastian dan penuh tandatanya melalui metafora yang menjelaskan makna yang tersirat di sebalik hamparan kertas yang koyak dan terlipat di lantai. Merujuk kepada ekspresi wajah aayah yang menanti penjelasan si ayah memainkan peranan dalam mencetuskan symbol karya. Karya ini mengetengahkan cara komunikasi dan peradaban masyarakat Melayu pada waktu itu. Penuh dengan tatasusila, patuh, tenang walaupun tegang dan ketegasan sis yah dalam mendidik anaknya.
46
Penilaian ( Evaluation)
Akhirnya jelaslah di sini bahawa pengkarya sangat mahir dalam hal peradaban dan tatasusila masyarakat Melayu zaman dahulu. Setiap tindakan tenang tetapi penuh ketegasan dan patuh biarpun ada pemberontakan jiwa. Gadis Melayu digambarkan sebagai gadis yang sopan dan pernuh bertatasusila dengan melakarkan cara duduk gadis yang kemas , tersusun serta beradab ( bersimpun rapat ).
Fokus karya ini kepada figura dua manusia yang berpakaian kemas di mana orang lelaki memakai kain pelekat dan baju melayu manakala perempuan pula memakai kain sarung dengan kebaya ketat yang kemas serta menampilkan keayuan gadis zaman dahulu. Ditambah dengan rambut yang disisr kemas dan panjang menambahkan kejelitaan dan kesopanan gadis itu.
Anak dididik untuk patuh kepada segala arahan orang tua ( ibu dan bapa ) , tiada bantahan dan segala urusan hidup dam masa depan adalah urusan keluarga terutamanya si bapa yang bertindak sebagai ketua keluarga. Biasanya anak tidak ada peluang untuk membantah bahkan hanya mampu menurut kerana mereka masih memelihara budaya masyarakat melayu yang tegas dalam mendidik anak dan melatih anaknya sentiasa bersopan ketika bercakap atau melakukan kelakuan yang lain. Pengkarya begitu kagum dengan cara dan tatsusila ini dan mengaplikasikan ia dalam bentuk ilusi maya atau lakaran tampak.
Karya ini juga menyedarkan kita bahawa perlunya menghormati orang tua, patuh dengan arahan orang tua , sentiasa tidak membelakangkan orang tuadalam urusan masa depan dan sentiasa berpegang kepada agama dalam melaksanakan segala hal. Dalam hal ini si ayah jelas masih memjalankan tanggungjawabnya di sisi agama dengan mengawasi tindak-tanduk anaknya terutamanya apabila berurusan dengan lelaki bukan mukhrim.
47
Apresiasi karya pelukis terkenal Malaysia ( 2 )
Dzulkifli Buyong adalah nama pelukis yang tidak asing lagi di kalangan angkatan pelukis di Malaysia.. Beliau dilahirkan pada tahun1948 di Kuala Lumpur dan digelar sebagai anak berbakat luarbiasa ketika menuntut di Victoria Institution Kuala Lumpur. Beliau mula menjadi terkenal dan disanjung sejak muda.
Beliau seorang pengiat seni yang berbakat dan bijak sebagai seorang kanak-kanak apabila beliau menghasilkan beberapa lukisan popular di usia yang sangat muda. Pada usia 16 tahun Dzulkifli telah memenangi awardstermasuk piala emas dari Raja Permaisuri Agong Tengku Badriah Tengku Ismail dan Perdana Menteri Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj.
Apabila usianya menjangkau 17 tahun beliau telah memenangi tempat ke tiga dalam pertandingan The National Poster Drawing. Beliau mula terkenal dalam VI Art Room ( sekarang Museum Sekolah ) dan melukis mural di dinding.
Beliau mendapat tunjukajar daripada Patrik Ng Kah Onn, Wednesday Art Group dan pendidikan seni formal di Institut Teknologi Mara. Karya yang dihasilkan menggunakan media kapur pastel
48
Tajuk Tahun Media
: Membakar semut : 1967 : Kapur pastel
Lokasi : Balai Seni Lukis Negara
49
Warna
Campuran warna asas ( biru, merah dan kuning ) dengan sekunder dan tertier. Penggunaan warna natural jelas bagi latar belakang tanah yang menunjukkan kepada kanak-kanak kampong. Berfokus kepada yang dilukis untuk mewujudkan outline
Garisan
Ruang
Objek dilukis memenuhi ruang
Rupa
Menggunakan objek atau figura yang menunjukkan aktiviti yang sedang dilakukan dengan aksi yang mengasyikkan dan gembira.
Prinsip Rekaan Penegasan : dari segi aspek garisan , rupa, warna dan ruang yang dapat difokuskan dan menjadi tumpuan oleh pemerhati.
Imbangan
Berfokus kepada titik tengah yang mewakili sudut tiga segi secara illusinya di bahagian atas.
Kesatuan
Idea yang santai dan tertumpu.
50
Subjek
Manusia
Unsur-unsur seni
1. Warna 2. Rupa 3. Struktur dan bentuk 4. Jalinan 5. Ruang
Prinsip Rekaan
1. Penegasan 2. Keseimbangan 3. Bentuk
Kualiti Ekspresif
1. Mood : keriangan ( gembira ) 2. Suasana : harmoni dan penuh kenakalan
Bahan/Teknik/ Kaedah
Menggunakan kapur pastel tanpa focus kepada ton warna
c) Tafsiran (Interpretation) Makna/mesej Kesucian zaman kanak-kanak
Subjek
Manusia
Simbol Unsur-unsur Seni
Kenakalan kanak-kanak di kampong Warna, bentuk, garisan, ruangan, jalinan
51
Prinsip Rekaan
Penegasan, keseimbanagan
Metafora/Analogi bagi menjelaskan makna
Menggambarkan keriangan zaman kanak- kanak dengan terselit unsur kenakalan , kegembiraan, keharmonian sewaktu menjalankan aktiviti
d). Penilaian (Evaluation)
Kriteria
Keterangan
Keaslian
Berdasarkan pengalaman zaman kanak-kanak di kampung
Gubahan
Berdasarkan aktiviti yang dilakukan dan batang pokok
Teknik
Menggunakan teknik ciptaan yang tradisioal. Tiap-tiap unsur disusun dalam bentuk segitiga menghala ke bahagian atas bingkai gambar dengan kemasan yang rapi
Fungsi
Memberi kesedaran kepada masyarakat betapa harmoni dan bahagianya melalui zaman kanak-kanak dan jangan dipersiakan atau diabaikan.
52
Ulasan Keseluruhan Aprisiasi Karya Pelukis Terkenal (2)
Karya ini menggambarkan kehidupan yang dilalui oleh kanak-kanak tempatan atau kampung. Mereka tidak mempedulikan apa yang berlaku di persekitarannya sehinggakan ada salah seorang yang diserang semut tidak disedari dan kelihatan dua orang kanak-kanak lagi sedang asyik memrhatikan arah pokok yang ada banyak semut itu.Kanak-kanak perempuan itu tidak berganjak walaupun sedang asyik membersihkan kaki kerana digigit semut itu. Kanakkanak di kampong digambarkann sebagai lasak dan aktif.
Pengguana warna yang digabungkan dari warna asas (biru, kuning dan merah ) dengan sekunder , hitam dan putih tanpa memfokuskan terhadap penggunaan ton warna. Jalinan garisan yang berulang untuk menjelaskaan banir pokok yang terdapat melata Setiap objek memandang dan menghala ke titit tumpu dengan illusi segitiga digambarkan.Dua orang kanak asyik da fokus kepada batang pokok tanpa menghiraukan salah seorang rakanya telah diserang semut itu. Id yang diutarakan santai tetapi tertumpu kepada sudut segitiga itu
Karya ini juga menggunakan subjek manusia sebagai imej utama dan Onjek pula disusun seimbang dengan menjurus kepada pokok ( titik pusat lukisan ini ). Jalinan yang berulang dan jarak dapat dilihat pada banir pokok dan sebagai mewujudkan outline.
53
Ruang
adalah seimbang di mana setiap ruang dipenuhi oleh objek manusia dan
dipusatkan di sudut sisi atas bagi bucu segitiga dalam illusi pandangan kanak-kanak kepada sekumpulan semut yang sedang dibakar dengan kertas surat khabar.
Kualiti ekspresif merujuk kepada mood keriangan yang dilalui oleh kanak-kanak di kawasan kampung dalam suasasa dipelbagaikan tanpa gangguan , gembira , tanpa gangguan dan nakal. Beliau mengguanakan media kapur patel sebagai bahan catan.
c) Tafsiran (Interpretation)
Unsur seni yang terdapat di karya ini mengutarakan mesej kesucian zaman kanak yang penuh kenakalan tetapi kenakalan kanak-kanak seperti itu mendidik untuk menjadi lebih kuat, berani, menambah pengalan yang ceria, lasak dan berdikari. Walau bagai manapun aktiviti mereka harus dipantau kerana melibatkan penggunaan api yang boleh mencederakan.
Keseimbangan yang wujud pada figura manusia terletak pada titik tumpu persfektif yang ditetapkan sebagaimana yang telah dibincangkan . Fokus utama adalah sebatang pokok .
enegasan terhadap pemilihan unsure seni jelas apabila pengkarya menumpukan kepada aspek, garisan , ruang , rupa dan bentuk, struktur dan jalinan pada setiap lakaan .
54
Metafora / analogi bagi menjelaskan mereka direalisasikan dari sudut kegembiraan yang terpancar pada wajah dua kanak-kanak serta seoarang kanak-kanak perempuan setia dan tidak mahu terlepas peluang melihat aktiviti itu walaupun diserang oleh semut. Suasana kelihatan santai , gembira, harmoni dan asyik.
d) Penilaian (Evaluation)
Keaslian karya ini dilihat dari sudut zaman,ketika , waktu, tahun di mana karya ini merujuk kepada pengalaman melalui zaman kanak-kanak. Kanak-kanak ini digambarkan
sebagai lasak, berani, ceria, seronok , damai ,bebas , harmoni dan nakal.
Kanak-kanak bebas menjalankan aktiviti , menimba pengetahuan dan pengalaman. Pengkarya seolah-olah ingin mengajak pemerhati untuk mengimbas semula keriangan zaman kanak-kanak dan keharmoniannya bermain dengan rakan-rakan tanpa mengira umur dan jantina. Pengkarya ingin memaklumkan aktiviti yang dilakukan oleh kanak-kanak di kampung
Akhirnya fungsi karya adalah untuk memberi kesedaran bahawa zaman kanak-kanak adalah zaman yang indah , Kanak-kanak diibaratkan sehelai kain putih yang perlu dicorakkan oleh ibubapanya. Corak kehidupan kanak-kanak itu sedikit sebanyak memberi impak kepada penampilannya bila dewasa. Kanak-kanak polos dan suci dan jangan dicemari dengan kenangan buruk dan mengecewakan.
55
56
http://zuldansesuatu.blogspot.com/2011_10_01_archive.html acsessed at 19/3/2012
Warna ialah sifat cahaya yang ditentukan oleh panjang gelombang (atau oleh kandungannya sebagai paduan untuk beberapa panjang gelombang). Julat panjang gelombang nampak untuk cahaya dikenali sebagai spektrum nampak , atau dengan mudah sahaja sebagai spektrum. Istilah warna boleh juga merujuk kepada sifat objek-objek atau bahan-bahan yang ditentukan oleh jenis panjang gelombang yang dipantul, dihantar, atau dipancar. Biasanya, hanya ciri-ciri kandungan cahaya yang dapat dikesan oleh manusia diambil kira dan oleh itu, warna juga boleh dianggap sebagai satu fenomena psikologi. Pengolahan berbagai-bagai kegunaan istilah ini merupakan tugas utama falsafah semasa. Oleh sebab persepsi warna berasal daripada kepekaan sel kon dalam retina yang berbezabeza terhadap bahagian-bahagian spektrum yang berlainan, warna boleh ditakrifkan melalui tahap perangsangan sel-sel itu oleh panjang gelombang cahaya. Fisiologi warna dibincangkan di bawah. Sains warna kekadang dipanggil kromatik dan termasuk persepsi warna oleh mata dan otak manusia, asal warna dalam bahan-bahan, teori warna dalam bidang seni, serta fizik sinaran elektromagnet dalam julat nampak (iaitu, apa yang kita biasa merujuk dengan mudah sebagai cahaya). Sebagai fenomena persepsi, warna seakan-akan pic dalam pendengaran, walaupun mekanisme-mekanisme pengamatan nada amat berbeza.
Kuning + Biru Biru
Hijau
+ Merah Ungu
Warna Tertier
57
Campuran satu warna asas dengan warna sekunder di sebelahnya. Warna tertier terdiri daripada 6 warna. Warna Asas Campuran Warna Sekunder Kuning Kuning Merah Merah Biru Biru Ton Warna Ton Warna disebabkan oleh kesan pancaran terang atau gelap sesuatu warna. Ia dihasilkan melalui campuran warna asal dengan putih atau hitam mengikut kadar tertentu. Warna lebih terang jika dicampurkan dengan warna putih. Warna menjadi gelap apabila dicampurkan dengan warna hitam Jika menggunakan cat air, lebih air dicampurkan untuk mendapatkan warna cera. Untuk mendapatkan ton warna gelap, warna ditindihkan lapisan demi lapisan. Ton warna merupakan jenis warna yang berguna untuk mencipta ruang dan bentuk tiga dimensi dalam seni tampak. Gubahan Warna Sewarna Sewarna adalah kesan gubahan satu warna dalam beberapa ton.Ia juga dikenali sebagai warna monokrom Nilai warna lebih rendah jika dicampurkan dengan lebih warna putih. Nilai warna akan terus meningkat jika dicampurkan dengan warna hitam. antara kelebihan sewarna atau warna monokrom ini ialah:
Hasil Warna Kuning Hijau Kuning Jingga Merah Jingga Merah Ungu Biru Ungu Biru Hijau
+ + + + + +
Hijau Jingga Jingga Ungu Ungu Hijau
Dapat menimbulkan suasana yang harmoni dan selesa

Boleh menimbulkan gambaran ruang dan perspektif dalam catan Sesuai untuk ciptaan tekstil, hiasan dalaman, ubin, perabot dan sebagainya.
http://berudicatan.blogspot.com/ accessed at 21/3/2012
KAJIAN KARYA-KARYA TANAH AIR 1. KAJIAN PERTAMA OLEH ABDUL LATIF MAULAN Artist: Latif Maulan
Tajuk : Bananas and 9 Oranges Size: 48 Inch x 48 Inch tahun : 2008 a. ULASAN KOMPOSISI Komposisi yang dapat dikenalpasti di sini mempunyai asas seni reka, media dan teknik yang digunakan serta alirannya. Asas seni reka ini mempunyai unsur seni dan prinsip rekaan iaitu bagi unsur seni ialah garisan, jalinan, rupa, bentuk, ruang dan warna manakala prinsip rekaan pula ialah imbangan, pergerakan, kontra, harmoni, irama, dan kepelbagaian. Unsur seni yang terdapat pada karya ini ialah seperti garisan, garisan dapat dilihat pada keseluruhan gambar karya seperti kain batik. Jalinan pula dapat dilihat pada garisan-garisan
berlapis pada panjang. Bentuk pula ialah pada buah oren,dan pisang apabila ia dikaryakan dengan gelap dan cerah bagi menunjukkan bentuk. Warna juga dapat dikenalpasti pada keseluruhan permukaan kerana berwarna seperti warna kuning pada pisang, merah pada kain batik dan lain-lain lagi. Prinsip rekaan pula terdapat pada gambar tersebut ialah harmoni iaitu warna buah oren seakanakan sama dengan warna merah pada kain batik itu. Kontra pula terdapat pada warna kuning pada pisang dengan warna merah pada kain batik yang begitu kontra. Kepelbagaian pula dapat dilihat pada objek-objek yang dibuat iaitu buah oren, pisang, dan kain batik. Di samping itu, media yang digunakan pula ialah seni catan cat minyak. Teknik yang digunapakai jika dilihat ialah teknik melembut kerana gambar yang dilihat tidak nampak kesan jalinan yang kasar. Aliran yang digunakan itu dapat dilihat ialah aliran realisme kerana beliau begitu prihatin objek-objek dan latar belakang yang dibuat itu. b. ULASAN PENGGUNAAN WARNA Karya ini menghasilkan warna panas seperti warna merah, oren dan kuning. Justeru kita dapat lihat pada karya ini seperti pisang warna kuning, buah oren berwarna oren dan kain batik berwarna merah. c. ULASAN TEKNIK PENCAHAYAAN DAN BENTUK Teknik pencahayaan yang digunakan ini ialah pengkarya menekankan pada objek pisang dengan cahaya dan objek-objek lain kelihatan gelap. Hal ini, kita dapat memahami bahawa objek pisang lebih diutamakan disebabkan cahaya seolah-olah disuluh dengan terang daripada objek lain. Manakala bentuk pula ialah Seterusnya, bentuk yang digunakan ini ialah beliau menggunkan cerah dan gelap bagi membentuk sesuatu objek. Sebagai contoh buah oren kelihatan berbentuk seolah-olah hidup dengan bayang-bayang terdapat di tepinya. d. ULASAN ASPEK RUANG Pengkarya ini menggunakan ruang dalam kerana pemerhati tidak nampak pada sekitarnya kaki langit. Ia dilihat dari atas dengan pandangan bawah aras mata. Selain itu, objek yang cerah
berada lebih dekat dan objek yang gelap sedikit berada jauh sedikit. Contohnya sebiji pisang yang berada di tengah itu lebih bercahaya dan pisang di hujung sekali itu berada di belakang pisang yang cerah kelihatan gelap sedikit.
2. KAJIAN KEDUA KARYA MOHD NAZIR
Year: 2007 Medium: Poster Color on Paper Size: 15" 10.5" (38.7 cm 27.4 cm) a. ULASAN KOMPOSISI Ulasan komposisi yang terdapat pada karya tersebut melalui komposisis ialah pada asas seni iaitu unsur seni dan prinsip rekaan. Pada unsur seni ini kita dapat lihat garisan pada bunga tersebut. Di samping itu, bentuk pula dapat dilihat pada bentuk-bentuk helaian bunga itu. Seterusnya, jalinan pada bunga tersebut pula dapat dilihat bahawa jalinan tampak tersebut adalah jalinan yang lembut. Walau bagaimanapun, bagi prinsip rekaan pula ialah seperti kadar bandingnya ialah bunga teratai berada di tengah-tengah antara daun-daun teratai kelihatan seimbang. Selain itu, pergerakan pula dapat dilihat pada daun teratai yang tidak rata sahaja tetapi daun teratai itu pada hujung daun ia mendongak ke atas dan menunjukkan unsur pergerakan. Seterusnya, kontra pada visual tersebut amat jelas di mana warna bunga teratai berwarna putih dan daun warna hijau, maka ia menunjukkan amat kontra warnanya. Media yang digunakan ialah media cat minyak dan teknik yang digunapakai juga teknik melembut kerana karya ini kelihatan halus sekali. Aliran ini ialah aliran realisme kerana menekankan gambar yang dihasilkan.
b. ULASAN PENGGUNAAN WARNA Warna yang digunakan ialah warna sejuk iaitu warna hijau dan ungu. Penggunaan warnanya juga kontra untuk menunjukkan perbezaan antara daun dan bunga. Selain itu, terdapat sedikit warna panas pada anak-anak bunga teratai yang berwarna oren. c. ULASAN TEKNIK PENCAHAYAAN DAN BENTUK Pengkarya menggunakan cahaya yang terang pada bunga teratai dan menggelapkan sedikit pada bahagian objek-objek lain di sebelahnya seperti daun teratai. Hal ini, menekankan objek bunga teratai sebagai subjek utama. d. ULASAN PADA ASPEK RUANG Pengkarya ini mengunakan ruang dalam iaitu pandangan pada aras bawah mata. Pengkarya juga menggunakan cahaya untuk menunjukkan objek yang paling dekat seperti bunga teratai amat bercahaya berbanding objek lain.
62
3. KAJIAN KETIGA TERHADAP KARYA AMRON OMAR
Amron Omar Pertarungan II, 1980 a. KAJIAN KOMPOSISI Asas seni reka yang diguna ini seperti warna kita dapat lihat ia gelap dan cerah yang menunjukkan objek wujud sebagai bentuk. Jalinan pula dapat dilihat pada kain pelikat objek lelaki yang berada awal objek. Ruang pula menunjukkan ia ruang dalam dan dilihat dengan pandangan bawah aras mata. Dominan yang digambarkan pada karya ini ialah pada objek paling hadapan iaitu objek lelaki memakai kain pelikat. Pergerakannya pula dapat dilihat pada figura lelaki tersebut yang bergerak seolah-olah sedang bertarung. Media yang digunakan ialah cat minyak dan teknik yang digunakan ialah boleh dilihat sebagai teknik kilatan kerana terdapat lut sinar pada figura lelaki seolah-olah dibuat dengan warna berlapis-lapis untuk menghasilkan kilatan. Aliran yang digunakan ialah aliran impressionisme kerana karya ini dilihat seperti berkarya sambil menonton pertarungan.
63
b. ULASAN PENGGUNAAN WARNA Penggunaan warna pada karya ini kebanyakan dilebihkan warna gelap dan cerah. Ia menggunakan warna seperti coklat dan gelap. Warna yang digunapakai ini lebih ke arah yang gelap walaupun terdapat sedikit cerah pada cahaya pada badan lelaki tersebut. c. ULASAN TEKNIK PENCAHAYAAN DAN BENTUK Teknik pencahayaan ini kelihatan terdapat pada pantulan dan pada bentuk-bentuk otot lelaki tersebut agar dapat dihasilkan bentuk yang hidup.
64
d. ULASAN PADA ASPEK RUANG Ruang yang digunakan ini ialah ruang dalam di mana ia tidak nampak garisan kaki langit dan ia seolah-olah seperti dilihat dari atas ke bawah iaitu pandangan aras bawah mata.
4. KAJIAN KARYA HON FATT CHONG "Petronas Twin Tower by night" "Petronas Twin Tower by night", oil on canvas, 2004 2004 a. KAJIAN KOMPOSISI Unsur seni yang terdapat pada karya ini ialah pada bentuk iaitu bentuk-bentuk bangunan yang dibuat melalui teknik pencahayaan. Jalinan pula dapat dilihat pada tingkat-tingkat bangunan yang disusun dengan lampu. Bagi prinsip rekaan pula nilai kontra ia amat ketara jika dilihat bahawa warna lampu dengan suasana malam. Selain itu, pergerakannya terdapat pada kenderaankenderaan yang sedang bergerak pada jalan raya tersebut seolah-olah keadaaan amat sibuk. Media yang digunakan ialah media cat minyak dan teknik yang digunakan ini kemungkinan teknik sapuan tepat kerana bangunan yang dibuat itu kelihatan seperti digaris dengan sempurna. Aliran ini dapat dilihat ialah aliran impressionisme kerana sapuan berus seperti tidak begitu halus. b. ULASAN PENGGUNAAN WARNA
Penggunaan warna ini dapat dilihat warna gelap seperti biru kehitam-hitaman dan cerah dan cahaya digunakan ialah warna kuning dan putih. Walau bagaimanapun, warna yang dilihat ini warna yang paling dominan ialah warna latar belakang dan warna gelap. c. ULASAN TEKNIK PENCAHAYAAN DAN BENTUK Teknik pencahayaan ini berjaya menghasilkan bentuk iaitu cahaya yang digunakan ini untuk menhasilkan bentuk bangunan. Seperti bangunan berkembar itu ia kelihatan bercahaya pada sebelah kiri dan gelap pada sebelah kanan. d. ULASAN ASPEK RUANG Ruang yang digunakan ini melalui cahaya atau warna iaitu gelap pada objek paling hadapan dan bercahaya pada objek paling belakang. Contohnya, pada paling hadapan sebelum menara berkembar itu kelihatan gelap tetapi ia cerah objek-objek bangunan yang paling belakang.
66
5. KAJIAN TERHADAP KARYA CHOW CHIN CHUAN
"Malacca Old Town 1" "Malacca Old Town 1", 38 x 38 cm, Watercolour 2004 a. KAJIAN KOMPOSISI Unsur seni pada karya tersebut dapat dilihat pada garisan badan basikal. Di samping itu, jalinan pula terdapat pada ranting tayar basikal dan raga pada bahagian belakang basikal. Ton pula dapat dilihat pada bayang-bayang basikal dan gelap-cerah pada tayar basikal. Bagi prinsip rekaan pula ialah nilai warna kelihatan harmoni kerana kelihatan semua objek kelihatan putih dan cerah. b. ULASAN PENGGUNAAN WARNA Penggunaan warna yang dibuat ini ialah cerah seperti keadaan objek sedang dibuat ketika tengah hari. Dan hampir keseluruhan warna dibuat ialah warna panas iaitu kuning. c. ULASAN TEKNIK PENCAHAYAAN DAN BENTUK Pencahayaan ini dibuat seolah-olah ketika sekitar tengah hari kerana ia begitu cerah. Pencahayaan ini juga menghasilkan bentuk seperti bentuk tayar yang dibuat dengan gelap cerah
pada warna tersebut. d. ULASAN RUANG Ruang yang dibuat ini ialah ruang cetek, walaupun ia tiada garisan kaki langit tetapi perletakan objek sudah dapat dikenalpasti mengenai kedudukannya pada mana-mana ruang. P OS TED BY BER U D I AT 1: 05 AM 0 C OMMENTS LATAR BELAKANG CATAN Penghasilan catan terawal di dunia telah dijumpai di dinding gua yang dihasilkan oleh manusia zaman purba lagi. Penggunaan bahan semulajadi yang dicampur dengan air dan disapukan pada dinding gua merupakan suatu penggunaan material pada zaman itu. Sebagai contoh karya seni catan yang dijumpai di gua Altamira, Santander, Sepanyol yang dipercayai dihasilkan pada 10 000 hingga 20 000 tahun yang lampau dan dihasilkan oleh masyarakat Paleolitik. Oleh hal demikian, lanjutan daripada itu seni catan berlaku pada zaman Yunani Purba. Media yang digunakan bagi panghasilan seni catan ialah fresko atau mozek dan sujek seni catannya mengenai peristiwa berkaitan dengan adat istiadat dan agama. Antara pengkarya-pengkarya yang dapat dikenalpasti ialah Polynotos, Zeuxis, Protognes, Appelles. Seterusnya, pada zaman awal Kristian di Eropah pada tahun 200 hingga 1300 Masihi dengan membawa gerakan aliran-aliran penting iaitu Seni Kristian pada tahun 500 S.M hingga 400 S.M, Seni Romanesque dan Seni Gotik. Karya-karya ini lebih kepada catan menuskripdan kebanyakannya terdapat dalam kitab-kitab Bilble, panel dan dinding di gereja dan nama-nama pengkarya tidak diutamakan Justeru itu, ia tidak bersifat individu dan subjek utamanya keagamaan yang terdapat pada kitab-kitab keagamaan seperti kitab Bible. Kebanyakannya dilukis juga pada kulit binatang dengan menggunakan media cat air, dakwat dan tempera. Walau bagaimanapun, seni catan ini terus dikembangkan lagi dan menjadi seni catan moden yang bermula di Eropah sejak zaman Renaissance, iaitu pada abad ke-14 lagi. Ia merupakan zaman kemuncak penghasilan catan di Eropah. Hal ini, ia menunjukkan Negara-negara Eropah telah mempelopori seni catan sejak sekian lama. Subjek-subjek yang digunapakai ini ialah mengenai peristiwa kitab suci agama Kristian, potret dan tentang peperangan. Media yang digunapakai pula ialah Fresko, cat tempera, cat minyak dan cat air. Antara pengkarya-pengkarya
yang terkenal pada zaman ini ialah Leonardo Da Vinci dari Itali yang hidup pada tahun 1452 hingga 1519 dan Albrecht Durer yang hidup pada zaman 1471 hingga 1528 di Jerman. Perkembangan catan yang paling pesat pada abad ke-15 dan 16. Catancatan ini juga dihasilkan di gereja, bangunan awam dan rumah-rumah persendirian dan teknik yang digunapakai ialah Chiotoscuro iaitu kesan cerah yang seolah-olah datang dari luar kanvas dari latar yang gelap dan kesamaran. Ia menimbulkan kesan tiga dimensi dalam ruang atmosfera. Perspektif linear pula member gambaran horizon secara sistematik untuk mempersembahkan lukisan secara tepat berdasarkan sudut pandangan mengikut aras mata dan perspektif. Seterusnya, seni catan diteruskan lagi pada zaman abad ke 17 masihi atau 1600 hingga 1800 masihi yang dikenali sebagai zaman Baroque dan Rococo. Antara gerakan-gerakan aliran penting pada zaman ini ialah Baroque, Dutch Painting dan Rokoko. Pengkarya-pengkarya yang terlibat dengan zaman ini antaranya ialah Caravaggio, Domenchino, Rembrant, Fragonard, Gainsborough, Blake,dan Renolds. Bagi gerakan Baroque, subjek utamanya ialah imej keagamaan yang bersifat ilusi dan khyalanuntuk membawa audiens ke syurga, figura dan latar belakang seperti landskap. Teknik utamanya iaitu teknik tenebrism atau kontra terang gelap yang tinggi dan member kesan kepada bentuk, ruang dan kesan atas cerita. Contohnya kesedihan dan simpati pada cerita yang digambarkan dengan menggunakan media utama cat minyak. Selain itu, bagi rokoko pula, subjek utamanya mengenai seni hias di istana yang melambangkan kemewahan dan kisah percintaan. Subjeknya diolah daripada petikan cerita-cerita hikayat dan agama serta lanskap serta potret individu sebagai contoh di taman-taman bunga dan dalam istana dengan menggunakan teknik Secco Su Fresco dan menggunakan media cat minyak. Oleh hal demikian, pada abad ke-19 dan 20 gerakan-gerakan dalam aliran catan ini berkembang dengan begitu meluas dan banyak aliran yang wujud. Pada abad ke-19, gerakan aliran yang penting dalam catan ialah Neo-klasik (1770-1820) pengkaryanya seperti Jacques-Louis David dan Ingres, Romantisisme (1880-1850) pengkaryanya Delacroix, Goya dan William Turner, aliran Realisme (1850-1880) pengkarya yang terlibat seperti Daumier, Millet dan Courbet, aliran Impressionisme (1870-1880) pengkaryanya seperti Claude Monet, Renoir dan Manet, aliran catan seterusnya Post-Impressionisme (1880-1905) pengkaryanya seperti Paul Cezanne, Seurat, Van Gogh, Gauguin dan gerakan aliran seni catan pula ialah aliran Symbolism, pengkaryanya ialah France dan Bonard. Selain itu, pada abad ke-20, gerakannya ialah Fauvisme (1905) pengkaryanya ialah Hendri Mattise dan Andre Derain, aliran Espressionisme (1902-1907)
pengkaryanya ialah Nolde dan Kandinsky, aliran Kiubisme (1906) pengkaryanya Picasso dan George Braque, aliran Futurisme (1906) pengkaryanya Boccioni dan Giacomo Balla, aliran seterusnya ialah aliran Dadaisme (1914) pengkaryanya Marcel Dunchamp, Arp dan Man Ray, aliran Surelisme (1920-an) pengkaryanya pula seperti Salvado Dali dan Giocometti dan aliran Abstrak Ekspressionisme (1940-an) pengkaryanya seperti Salvado Dali, Rene Magritte, Joan Miro, Jacson Pollock, Mark Rothko, Willem de Kooning dan Jasper John. Di samping itu, perkembangan seni catan ini terus berlaku lagi setelah berlaku perang dunia atau dikenali sebagai War Art. Gerakan-gerakan aliran catan dikembangkan lagi menjadi beberapa aliran. Antaranya ialah Seni Pop pada tahun 1958 hingga 1965 iaitu pengkaryanya ialah Robert Rauschenberg, AndyWarhol dan Jasper John, aliran Seni Op pula (1964-1970-an) pengkaryanya ialah Bridget dan aliran seterusnya ialah Seni Minimal (1964-1975) pengkaryanya ialah Louis Newman dan Carl Andre. Selepas era itu, era catan yang masih lagi segar iaitu pada tahun 19651990 iaitu aliran Posmodenism. P OS TED BY BER U D I AT 12: 39 AM 0 C OMMENTS SUNDAY, JULY 19, 2009 APAKAH ITU CATAN?
CATAN IALAH HASIL KARYA PELUKIS YANG MENGGUNAKAN MEDIA CAT AIR, CAT MINYAK DAN CAT ARKILIK SEBAGAI BAHAN UNTUK MEWARNA LUKISAN. KEBANYAKKAN PELUKIS MELUKIS GAMBAR YANG DIPILIH DIATAS KEPINGAN KERTAS ATAU DIPERMUKAAN KANVAS SEBAGAI SEBAHAGIAN DARI MEDIA YANG DIGUNAKAN. TERDAPAT BEBERAPA ALIRAN CATAN TELAH DIPERKENALKAN. ANTARANYA IALAH CATAN ALIRAN REALISME, ABSTRAK EKSPRESIONISME, KUBISME, SURREALISME DAN SEBAGAINYA. DALAM MENGHASILKAN SEBUAH CATAN YANG BERKUALITI , PENERAPAN ELEMENTELEMENT DAN PRINSIP SENI AMAT PENTING. ANTARA ELEMENT-ELEMENT YANG PERLU ADA DALAM SESEBUAH KARYA CATAN IALAH MESEJ ATAU MAKSUD YANG INGIN DISAMPAIKAN. SETIAP KARYA YANG DIHASILKAN OLEH PELUKIS YANG MEMPUNYAI PENDIDIKAN, MEREKA SERING MENGAITKAN KARYA MEREKA DENGAN ISU-ISU GLOBAL YANG BERLAKU DI SEKITAR MEREKA. RAMAI
DALAM KALANGAN MEREKA MENJADIKAN ISU TERSEBUT UNTUK MENGKRITIK ATAU MEMUJI APA YANG BERLAKU. ANTARA CONTOH ISU YANG SERING DIKAITKAN IALAH ISU POLITIK, SOSIAL, EKONOMI, KESENIAN, IDENTITI KAUM DAN MASYARKAT, NASIONALISM DAN SEBAGAINYA. ELEMENT KEDUA IALAH KOMPOSISI PERLETAKAN 'SUBJEK MATTER'. KEBANYAKKAN PELUKIS MELUKIS BERDASARKAN "RULE OF THIRD". DENGAN ADANYA PEMILIHAN KOMPOSISI BEGINI, CATAN YANG DIHASILKAN OLEH MEREKA SEIMBANG DARI SEGI PERLETAKKAN OBJEK. SELAIN ITU JUGA, ELEMENT YANG PERLU ADA DALAM SESEBUAH CATAN IALAH PENGGUNAAN WARNA. WARNA MEMAINKAN PERANAN PENTING DIMANA IA DAPAT MENARIK PERHATIAN PENONTON UNTUK MELIHAT KARYA MEREKA. KEBIASAANNYA PELUKIS MENGGUNKAN WARNA PANAS DAN SEJUK DALAM CATAN MEREKA. TERDAPAT SEGELINTIR ARTIS JUGA MENGGUNAKAN SATU UNSUR WARNA SAHAJA. INI BERGANTUNG KEPADA KEKUATAN MESEJ YANG INGIN DISAMPAIKAN. ELEMENT SENI YANG LAIN SEPERTI TEXTURE DAN GARISAN. ELEMENT INI TURUT DITERAPKAN DALAM SEMUA JENIS CATAN KERANA ELEMENT INI DAPAT MEMBENTUK 'FORM' SESUATU 'SUBJEK MATTER' YANG DILUKIS KELIHATAN SEPERTI REALISM. ELEMENT YANG TERAKHIR IALAH CAHAYA DAN BAYANG. CAHAYA DAN BAYANG DAPAT MEMPENGARUHI 'MOOD' CATAN YANG DIHASILKAN. INI KEBIASAANNYA DITERAPKAN DIDALAM CATAN REALISM. CAHAYA DAN BAYANG JUGA DAPAT MEMBENTU 'FORM' SESUATU OBJEK. OLEH YANG DEMIKIAN ELEMNET SENI PENTING DALAM PENGHASILAN KARYA CATAN BERKUALITI. MELIHAT KEPADA ASPEK PRINSIP SENI PULA, PEKARA YANG PERLU ADA DALAM SESEBUAH CATAN IALAH HARMONI, KONTRA DARI ASPEK WARNA, KESEIMBANGAN, KESATUAN, PERGERAKAN,RHYTHM DAN ULANGAN DARI ASPEK SUBJEK ATAUPUN WARNA
71
72
Dr Zakaria Ali ( 2006) Tokonang Jua , Kuala Lumpur ; Balai Seni Lukis Negara. Kathleen Chee (2012), Fokus Sukses SPM Pendidikan Seni Visual Tingkatan 4 & 5 , Selangor : Pelangi Sdn Bhd. Muliyadi Mahamad , (2000), Mendekati Seni Lukis Dan Seni Reka ,Kuala Lumpur; Dewan Bahasa Dan Pustaka. Open Universiti Malaysia ( 2011 ) , Pengenalan Pendidikan Seni Visual , Selangor : Meteor Doc. Sdn Bhd. Tee Seok Tin , (2002) Buku Panduan Guru KBSR,Huraian Sukatan Pelajaran Pendidikan Seni Visual , Selangor. Contoh Aprisiasi Lukisan[online], Available , http://berudicatan.blogspot.com/ accessed at (2012/3/21) Lukisan Hoessen Enas [online]] Available : http://www.google.com.my/imgres?q=lukisan+hoessein+Enas&hl=ms&gbv=2&tbm=isch&tbnid =yh7xfnZTrmHiUM:&imgrefurl=http://pelukisarisaziz.blogspot.com/2011/01/sebuah-catatansaya-sepanjang-menjadi.html&docid=OqUdQe8U1HkdiM&imgurl=http://2.bp.blogspot.com/4Elau-ZBWRs/TWTclmq5a6I/AAAAAAAAAB0/LGLmpGTMtI/s1600/Moha%25252BHoesein.jpg&w=100 acessed at (2012/3014) Warna [online], Available ,http://zuldansesuatu.blogspot.com/2011_10_01_archive.html acsessed at (2012/3/19)
73

HBAE Pengenalan Pendidikan Seni Visual

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Deskripsi Asli:

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

HBAE Pengenalan Pendidikan Seni Visual

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

FAKULTI PENDIDIKAN DAN BAHASA

SEMESTER 4/ JANUARI 2012

HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

ISI KANDUNGAN FORT FOLIO

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

Membentuk dan membuat binaan

Membuat rekaan dan corak

RAJAH 1 : BIDANG DALAM PENDIDIKAN SENI VISUAL

Antara teknik dalam bidang ini adalah seperti Rajah 1 berikut;

cetakan catan gosokan

Rajah 2 : Teknik-teknik dalam Menggambar

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

Setelah membuat penelitian, rujukan dan

penilaian saya telah

memilih salah satu

daripada gambar alam semulajadi daripada internet seperti berikut :

Rajah 3 : Gambar Alam Semulajadi yang dipilih Sumber :

Pada awalnya hasil pertama yang diperolehi adalah seperti berikut :

Hasil daripada teknik kolaj

Rajah 4 : Lukisan awal dihasilkan

itu tenggelam dan agak cacat.

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

TEKNIK-TEKNIK YANG DIPILIH

Kawasan kurang cahaya ( gelap ) Kawasan lebih cahaya

Rajah 7 : kedudukan cahaya

Menurut Kamus Dewan

(2007 ; pg 1194) perspektif

bermaksud cara pelukisan (

penggambaran ) sesuatu benda dan lain-lain

pada permukaan yang rata sebagaimana yang

Rajah 8 : bahan media yang digunakan

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

Langkah 6me Proses mengemas hasil akhir karya sebelum dibingkaikan

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

Rajah 11 : Jalinan tampak

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

Gambar Keindahan Alam Semulajadi Menakjubkan Dan Menarik

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

http://www.teratakarmo.com/2011/10/gua-tempurung-keindahan-alam-semulajadi.html04 OCTOBER 2011

Gua Tempurung Keindahan Alam Semulajadi Memukau mata Share

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

KADAR YANG DIKENAKAN

MAKLUMAT TREK GUA TEMPURUNG

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

Gambarfoto karya Pelukis Malaysia

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL

Karya Dzulkifli Buyong

Burning Ants, 1967

FAZILAH SELIMAN (750725016556001) HBAE1103 PENGENALAN PENDIDIKAN SENI VISUAL