ALAT ALAT TANGAN

OBJEKTIF.

Mengetahui maksud atau fungsi alat penanda

Menyatakan jenis-jenis alat penanda
Mengetahui kegunaan dan cara menggunakan alat penanda
Mengetahui cara penjagaan dan penyelenggaraan alat penanda.
Dapat menguji sesuatu bahan kerja dengan menggunakan alat penanda.

ALAT PENANDAJENIS-JENIS
1) PEMBARIS KELULI
2) PENGGARIT
3) PENEBUK
4) SESIKU L
5) JANGKA TOLOK
6) JANGKARIT
7) SESIKU BERGABUNG
8) PLAT SUDUT
9) TOLOK PERMUKAAN
10)ANGKUP
11)SESIKU SERONG

12)JANGKA SUDUT
13)TOLOK JEJARI DAN TOLOK KEMBI
14)TOLOK PERENGGANG
15)BONGKAH VEE
16)PENGAPIT ALAT TUKANG
17)BILAH SELARI
18)MEDIA PENANDA
19)MEJA PENANDA
20)PLAT PERMUKAAN
21)JANGKA SUDUT VERNIER
22)TOLOK DIAL

PEMBARIS KELULI
Pembaris keluli ini diperbuat daripada
keluli berkarbon
tinggi yang tahan karat dan
keras.Permukaan pembaris
keluli ditandai dengan ukuran
sentimeter (cm) dan
milimeter (mm).
a)Kegunaan alat ini ialah :-mengukur dan memindahkan
-membina garisan lurus pada
permukaan
-menguji kerataan permukaan
b) Cara menggunakan pengukur
keluliadalah seperti yang
berikut.Lihat.Rajah !(a),(b) ( c) di
sebelah

PENGGARIT
1)Diperbuat daripada keluli alat
yang
keras pada bahagian matanya.
2)
2)Penggarit mempunyai 2
hujung
mata yang
ditajamkan.
3)Untuk kerja menanda dan
membuat
garisan pada permukaan
Kegunaan Penggarit
a)Mata penggaritlogam.
mestilah
dicondongkan berhampiran dengan
tepi pembaris
b)Penggarit mestilah dicondongkan
mengikut arah garisan
c)Gariskan dengan teguh bagi
mendapatkan garisan yang jelas

PENEBUK
Terdapat 3 jenis
1.Penebuk cucuk - menanda pada
garisan objek sebelum kerja
memotong.
2.Penebuk pusat - menanda pusat
bulatan sebelum kerja mengerudi
Jenis-jenis penebuk pusat
a)Penebuk pusat biasa
b)Penebuk pusat automatic
3.Penebuk cemat menanggalkan
atau membuang cemat atau rivet
pada benda kerja

SESIKU L
Terdapa 2 bahagian iaitu bilah
dan
badan.
Saiz ditentukan berdasarkan
panjang
bilahnya.
Sesiku L Badan dan bilahnya
adalah bersudut tepat

Digunakan untuk
1.Menguji sudut 90
2.Membuat garis tegak dari tepi

JANGKA TOLOK
a)Jangka tolok mempunyai dua batang penggarit keluli yang
dikeraskan
b)Hujung matanya tajam dan pada pangkalnya pula terdapat
pegas yang disangga dengan tuas untuk membolehkan ianya
Kegunaan
jangka
tolok
Jenis-jenis jangka tolok
dilaras dengan
mudah
1) Membuat lengkok dan bulatan
2) Mengukur dan menguji jarak

Jangka tolok
bercantum pegas

Jangka tolok
sukubulat

Jangka tolok
bergabung

JANGKARIT
a)Terdiri daripada batang lurus dan panjang
b)Dua kepala penggarit yang boleh digerakkan pada
batang rusuk
memegang matanya
c)Salah satu daripada kepala dilengkapkan dengan nat
halus

Kegunaan jangkarit
Menanda bulatan dan lengkok yang besar yang tidak boleh dibuat
oleh jangka tolok biasa.
Membahagi garisan dan menanda garisan selari

SESIKU BERGABUNG
Sesiku bergabung merupakan kombinas
kegunaannya
peralatan yang dipasangkan
pada pembaris
Kepala sesiku dan pembaris
memboleh kan sesiku bergabung
1) Pembaris keluli
digunakan untuk menanda
2) Kepala sesiku
garisan
3) Kepala jangka sudut
selari atau bersudut tepat
4) Kepala pusat
dengan tepi
sebagai tolok menguji dalam dan
juga menguji sudut tepat atau
sudut 45.
Kepala jangka sudut
membolehkan
pembaris disetkan kepada
sebarang
sudut yang di kehendaki.
Kepala pusat digunakan untuk
menanda pusat bar bulat atau
membuat garisan pada sisi
bongkah yang bersudut tepat

PLAT SUDUT

Diperbuat dari besi tuang yang

keras.
Plat Sudut berbentuk L
dengan sudut tepat 90 darjah
dan berpermukaan yang rata.

Digunakan untuk :- Menyokong benda kerja semasa

kerja
semasa kerja menanda.
- Memastikan benda kerja dalam
keadaan
tetap semasa kerja menanda.

TOLOK PERMUKAAN
Tolok permukaan digunakan bersama-sama dengan plat permukaan
untuk
menandakan garisan .
Ada 3 bahagian iaitu;
Tapak
Turus
Penggarit
Kegunaan
tolok permukaan

1) Menandakan garisan selari di atas plat

permukaan atau meja penanda
2) Menguji keselarian atau penjajaran.
3) Menguji atau mengeset bende kerja bulat
dalam cuk mesin pelarik supaya kedudukannya
sepusat dengan pusat cuk
4) Mencari pusat bahagian hujung benda kerja bulat.

ANGKUP
Kegunaan utama angkup ialah untuk memindahkan ukuran.
Angkup terbahagi kepada 2 iaitu :
a) Angkup bercantum ketat
b) Angkup bercantum pegas
Jenis-jenis angkup
Angkup luar

Untuk mendapatkan
dimensi
sebelah luar benda kerja
bulat
atau rata, ketebalan
dinding
silinder dan bahagian
benda
kerja bertingkat

Angkup dalam

Untuk mengambil ukuran

sebelah dalam

Angkup pemindah

Kakinya boleh disetkan supaya

ukuran boleh di kekalkan

Angkup jenney
Mempunyai kaki angkup
dan kaki jangka tolok
Kegunaan Membuat garisan yang
selari dengan tepi sebelah
luar atau dalam benda kerja.
Mencari pusat pada hujung
bar bulat.

SESIKU SERONG

Badan dan mata diperbuat daripada keluli.Manakala matanya boleh

dilaraskan atau diubahsuaikan kedudukan
Kegunaan- untuk menanda
garisan bersudut dan
menguji ketepatan tepi
Serong.

JANGKA SUDUT
Mempunyai skala 0-80 darjah
Kegunaan1. Untuk menanda garisan bersudut.
2. Untuk menguji , mengeset, atau memindahkan
sudut yang diketahui kepada bewnda kerja.

TOLOK JEJARI DAN TOLOK

KEMBI
Terdiri daripada kepingan keluli yang mempunyai jejari dan
terdapat dalam pelbagai jenis.
ke[pingan tersebut berpasang-pasangan dan tersusun dalam satu rumah.
Saiznya boleh didapati dalam unit inci dan metrik.

Kegunaannya Untuk menguji permukaan-permukaan yang

melengkung dan penjuru jejari
Serta digunakan untuk menguji permukaan
cekung dan cembung.

TOLOK PERENGGANG

Tolok perenggang merupakan bilah-bilah keluli nipis yang di jambak dalam rumah

Kegunaan tolok
perenggang
1) Untuk mengambil ukuran yang kecil
seperti lurah-lurah sempit.
2) Untuk menentukan jenis gegas dalam
pemasangan komponen-komponen
mesin
3) Di dalam bengkel auto,ia digunakan
untuk menetapkan telusan bagi injap
atau palam pencucuh
4) Untuk memberi ruang kecil di antara
mata peraut dengan bongkah penetap.

BONGKAH VEE

Diperbuat daripada besi tuang atau keluli yang dikeraskan

Terbahagi kepada dua jenis ;
Bongkah vee kecil
Bongkah vee besar

Kegunannya-

ntuk memegang dan menyokong benda kerja bulat semasa menanda atau
menggerudi.

PENGAPIT
Digunakan untuk mengapit benda
kerja bulat yang diletakkan
pada bongkah vee semasa menanda
atau menggerudi.

PENGAPIT ALAT TUKANG

Terdiri daripada dua pengapit yang di pegang dengan dua skru pelaras.

KegunaannyaUntuk mengapit benda kerja bulat atau pun bahan kerja yang rata.

BILAH SELARI
Diperbuat daripada keluli berkarbon yang dikeraskan dan di baja.\
Ia dicanai rata.

KegunaannyaUntuk menyokong dan melapik benda kerja supaya rata kedudukkannya

di atas meja atau mesin.

MEDIA PENANDA
Media penanda ialah bahan yang disapukan diatas
permukaan benda kerja sama ada kasar ataupun licin
yang telah ditandakan

KegunaannyaUntuk memastikan supaya garisan-garisan yang di tanda

akan nampak jelas

MEJA PENANDA

iperbuat daripada besi tuang.

ermukaan meja penanda ini di canai rata.
aki meja di lengkapkan dengan nat pelaras supaya permukaannya betui-betui d

Kegunaannya1) Untuk menguji keselarian dan jajaran komponen yang telah dimesin.
2) Untuk menanda benda kerja yang besar seperti kelongsong, engkol,
meja mesin, turus dan barangan fabrikasi.

PLAT PERMUKAAN

Plat ini diperbuat daripada besi tuang, granit atau seramik yang bermutu tingg
Plat permukaan mempunyai berbnagai-bagai gred.

Kegunaannyaa) Plat permukaan digunakan untuk kerja-kerja penandaan yang jitu.

b) Bahagian bawah plat permukaan adalah bertulang untuk
mengelakkan daripada meleding.

JANGKA SUDUT VERNIER

Kegunaannya1) Untuk mengukur sudut dengan tepat. Ketepatan boleh dibaca
sehingga kepada 5 atau 1/12.
2) Untuk kerja-kerja menanda atau menguji sesuatu sudut.

TOLOK DIAL

) Tolok dail mempunyai senggatan-sengatan tentukuran untuk menunjukkan

jumlah ralat bagi sesuatu saiz atau penjajaran yang diuji.

erdapat 2 bentuk senggatan pada tolok dail,iaitu;

Senggatan imbangan- bacaannya boleh dibuat dalam dua arah, iaitub sebelah
menyebelah angka sifar.
Senggatan terus- bacaannya boleh dibuat dalam satu arah seperti jam.

Kegunaanyaa) Menguji penjajaran sesuatu komponen dengan tepat.

b) Menempatkan benda kerja yang hendak dimesin pada satu-satu
kedudukan dengan tepat.
c) Menguji dengan pantas benda-benda yang berukuran serba sama.

PENJAGAAN DAN
PENYELENGGARAN ALAT
PENANDA
PEMBARIS KELULI
Jangan menggunakan pembaris keluli untuk mencungkil kerana
boleh menyebabkan tepinya rosak.
Sebelum di simpan , sapukan minyak supaya ia tidak berkarat.
Elakkan menggosok ayau menggeselkan pembaris keluli pada permukaan
benda kerja semasa menguji keratan permukaan.ini dapat menggelakkan
daripada cepat menjdi kasar.

Angkup jenney, jangka tolok dan jangkarit

Pastikan hujung kaki alat-alat ini sentiasa tajam, jika tumpul perlu diasah den
menggunakan batu asah minyak jenis halus.
Masukkan sedikit minyak terutama dicelah-celah sendi di pangkal kaki supay
tidak berkarat.
Simpan dengan cara yang tersusun.

buk cucuk dan penebuk pusat

stikan hujung matanya tajam, jika tumpul bolehlah diasah atau di canai, berhati
ar tidak terlampau panas, kerana boleh menghilangkan kekerasannya.
nai kepala cendawan yang terdapat di bahagian kepalanya akibat diketuk denga
Sesiku L
Ketepatan sesiku L akan terjejas sekiranya tidak dijaga, oleh itu jangan
menyalahgunakan untuk mencungkil atau mengetuk.
Gunakan dengan berhati-hati supaya tidak terjatuh.
Sapukan sedikit minyak untuk mengelakkan daripada berkarat.

ja penanda dan plat permukaan

astikan meja penanda diset arasnya bagi mengurangkan tegangan yang
dilakukan ke atasnya.
apukan sedikit minyak pada permukaannya dan pasangkan penutupnya. Ini ada
untuk mengelakkan daripada berkarat.
ekiranya permukaan meja penanda berkarat,jangan sekali-kali menggosok
dengan kertas pasir atau papan ameri.
astikan benda kerja yang hendak ditanda bersih dan bebas daripada sebarang
habuk atau tepi yang tajam.
angan melakukan kerja-kerja mengetuk dan menebuk lubang pusat di atas
emukaan meja ini.

k permukaan dan tolok tinggi vernier

astikan mata penggaritnya sentiasa tajam , walaupun hujung mata penggarit tolo
nggi vernier dipasang dengan tungsten karbida, ia sangat rapuh dan mudah sum
pabila terhantuk atau terjatuh.
egang bahagian tapak semasa mengangkat alat tersebut.
ngan mengunci skru terlalu ketat.
ubuh sedikit minyak untuk mengelakkannya daripada berkarat.
Plat sudut dan bongkah vee
Bersihkan dengan kain bersih sebelum digunakan
Simpan ditempat yang tertentu
Elakkan daripada jatuh

ngapit dan pengapit alat tukang

Biarkan pengapit tertutup jika tidak digunakan
Bubuh sedikit minyak terutama pada skrunya supaya tidak berkarat sebaliknya a
membolehkan pergerakan yang lebih licin